Αρχείο κατηγορίας Εκκλήσεις στα όρια της Ζωής

50 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. «Όφεις, ποτέ!»

50 χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου.

«Όφεις, ποτέ!»

Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθήνας

Η Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθήνας στέκει με σεβασμό μπροστά στην συμπλήρωση μισού αιώνα από την εμβληματική εξέγερση του Πολυτεχνείου (17 Νοεμβρίου 1973). Εύχεται, η δίψα για ελευθερία και το αδούλωτο φρόνημα να εμπνέουν όλες τις γενιές, μακριά από κάθε υστεροβουλία, ευτελισμό εννοιών και καπηλεία θυσιών.

Το κεντρικό σύνθημα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου (το οποίο πλέον ακούγεται σαν στερεότυπο και από πολλούς προσπερνιέται ως κάτι παρωχημένο) διατηρεί πλήρη ζωντάνια και εξαιρετική επικαιρότητα: «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία»: και τα τρία μαζί και αδιαίρετα.

– «Ἄρτος καρδίαν ἀνθρώπου στηρίζει» (Ψαλμ. 103:15). Είναι ουσιώδες για τον άνθρωπο το καθημερινό ψωμί. Ταυτόχρονα όμως,

– «Οὐκ ἐπ’  ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος» (Ματθ. 4:4). «Λάβετε», λοιπόν, «παιδείαν καὶ μὴ ἀργύριον, καὶ γνῶσιν ὑπὲρ χρυσίον δεδοκιμασμένον» [«Προτιμήστε την παιδεία από το ασήμι, και βάλτε την γνώση πάνω κι απ’ το εκλεκτό χρυσάφι»] (Παροιμ. 8:10). Και τελικά

– «Τῇ ἐλευθερία, ᾗ Χριστὸς ἡμᾶς ἠλευθέρωσε, στήκετε καὶ μὴ πάλιν ζυγῷ δουλείας ἐνέχεσθε» [«Μείνετε σταθεροί στην ελευθερία, για την οποία μας ελευθέρωσε ο Χριστός, και μην ξαναμπαίνετε κάτω από ζυγό δουλείας»] (Γαλ. 5:1).

Είναι χρέος των Χριστιανών ο αγώνας εναντίον κάθε είδους τυραννίας, γιατί ο άνθρωπος πλάστηκε κατ’ εικόνα και ομοίωση Θεού, προικισμένος με το νοερό και το αυτεξούσιο. Είναι πνευματικό χρέος μας η αντίσταση στο κοινωνικό κακό και η συμπαράσταση καθημερινά στον άνθρωπο της διπλανής πόρτας που αδικείται.

Ας θυμηθούμε μία μαρτυρία (δημοσιευμένη εδώ και χρόνια) από εκείνες τις ημέρες της εξέγερσης (στη Νομική Σχολή πρώτα και στο Πολυτεχνείο κατόπιν): Ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος (τότε επίσκοπος Ανδρούσης, σήμερα αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας), «με άλλους κληρικούς συγκροτεί ομάδες, ώστε να φτάσουν στους φοιτητές τρόφιμα και φάρμακα. Κάνει επαφές, ώστε να αποφευχθεί η βία από την πλευρά της αστυνομίας. Εκείνοι απλώς τον άκουγαν […]. Μάλιστα επισήμανε και στους άλλους καθηγητές να μεσολαβήσουν. Ένας από τους καθηγητές τού θύμισε το ευαγγελικό: «φρόνιμοι [: μυαλωμένοι, συνετοί] ως οι όφεις». Τότε απάντησε: «Φρόνιμοι ναι, αλλά όφεις ποτέ!»».

16.11.2023

ΔΥΟ ΓΑΪΔΟΥΡΙΩΝ ΑΧΥΡΑ, ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ! ΣΑΝΟ, ΠΟΤέ!

ΔΥΟ ΓΑΪΔΟΥΡΙΩΝ ΑΧΥΡΑ, ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ! ΣΑΝΟ, ΠΟΤέ!

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Ετούτες οι εκλογές (του 2023) έχουν σημαδευτεί από την θορυβώδη είσοδο της επίκλησης της χριστιανικής πίστης στο πολιτικό προσκήνιο. Μέσα στην πανευρωπαϊκή και παγκόσμια ενίσχυση φαιών και μαύρων κινημάτων, δεν αποτελεί διόλου έκπληξη το ότι η είσοδος αυτή δεν αφορά παρουσίες Θεολογίας της Απελευθέρωσης. Αφορά κόμματα διαποτισμένα από θρησκευτικό φονταμενταλισμό, του οποίου βασικά χαρακτηριστικά είναι τα εξής τρία: 1) Επιθετικός σταυροφορικός λόγος που ισχυρίζεται πως είναι μαρτυρία, 2) Δίψα για θεοκρατία, δηλαδή για νομική επιβολή των αξιωμάτων της εκκλησιαστικής κοινότητας εφ’ όλης της κοινωνίας, και 3) Αποθέωση της αυτοχθονίας, δηλαδή ανάδειξη της βιολογικο-εθνικής προέλευσης σε αποφασιστικό κριτήριο προσδιορισμού των ανθρώπων και της στάσης απέναντί τους. Και τα τρία χαρακτηριστικά κρώζουν υπέρ της Ορθοδοξίας, μα αποτελούν ριζικά αντιχριστιανικές πεποιθήσεις.

Το παρόν σημείωμα, ίσα που προκάμω να το γράψω, μέσα σε στιγμές πολύ δύσκολες για μένα. Το γράφω ως προσημείωση αναλυτικότερου κειμένου, που ίσως να καταφέρω να φτιάξω αργότερα. Μου είναι αδύνατο να αναλύσω εδώ αυτά τα τρία χαρακτηριστικά. Έχω γράψει κατ’ επανάληψη εδώ και χρόνια, και (συγχωρέστε με, αλλά) σε τυχόν ενδιαφερόμενους ευχαρίστως να θέσω υπόψη τους δημοσιευμένα κείμενά μου.

Συνέχεια

Απ-ανθρωποποίηση;

Απ-ανθρωποποίηση;

Η «μεγάλη επανεκκίνηση» και το παιχνιδιάρικο «απο-»

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Η γλώσσα είναι πράμα ανυπόταχτο. Έχει την κοίτη της, μα ταυτόχρονα έχει και δύναμη να ανοίγει νέες κοίτες προκειμένου να εκφράσει ζωντανά την ολοζώντανη ζωή και να την πηδαλιουχήσει (και τα δύο). Χαρακτηριστικά ανυπόταχτο είναι το «απο-» στην αρχή των λέξεων: άλλοτε εντείνει το νόημα της λέξης της οποίας προτάσσεται (όπως αποξένωση, αποσάθρωση), ενώ άλλοτε το ανατρέπει (όπως απασφάλιση, απάνθρωπος). Κανόνας που να υποχρεώνει το «απο-» να είναι μόνο το ένα ή μόνο το άλλο, δεν υπάρχει. Μοιάζει με την ανοιχτωσιά της ζωής και την πολυσημία των ανθρώπινων επιλογών.

Συνέχεια

Πρόλογος για: «Από την Αχαϊκή γη έως του κόσμου τα πέρατα»

Πρόλογος για: «Από την Αχαϊκή γη έως του κόσμου τα πέρατα»

[Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα, εκδόσεις Αρμός 2022]

Του Θανάσης Ν. Παπαθανασίου*

   Διαβάζουμε μερικές φορές σε βιβλιοπαρουσιάσεις και βιβλιοκρισίες, ότι κάποιο συγκεκριμένο βιβλίο συντίθεται από κείμενα «άνισα». «Άνισα», υπό την έννοια ότι έχουν ποικιλία θεμάτων και ποικιλία χαρακτήρα, όπως π.χ. αφηγήσεις μαζί με μελετήματα. Το βιβλίο αυτό του Παναγιώτη Μπούρδαλα σίγουρα αξίζει στο έπακρο αυτόν τον χαρακτηρισμό. Είναι κυριολεκτικά πολυαξονικό.

   Μα τότε, υπάρχει άραγε κάτι που δένει αυτά τα κείμενα;

   Η απάντησή μου είναι πως ναι. Τα κείμενα τα τόσο ποικίλα τα δένει μια πολύτιμη οπτική: Η κατανόηση του τοπικού ως υποστασιοποίησης του οικουμενικού. Δίχως την τοπική, ενσώματη, ιδιαίτερη πραγμάτωση, το οικουμενικό γίνεται φάντασμα. Χωρίς την ανοιχτωσιά στο οικουμενικό, το τοπικό γίνεται φυλακή. Ο τόπος σου λοιπόν και οι άνθρωποί σου αληθεύουν ως ο τρόπος δεξίωσης του πανανθρώπινου. Σπουδαίοι τόποι και σπουδαίοι άνθρωποι είναι εκείνοι, στων οποίων την ταυτότητα οι αεραγωγοί για το πανανθρώπινο είναι δομικά στοιχεία˙ όχι ενδεχόμενες, κατοπινές προσθήκες.

Συνέχεια

Σάρκα ή σαρκοφάγος; Πολυμορφία και ιεραποστολική φύση της Εκκλησίας

Σάρκα ή σαρκοφάγος;

Πολυμορφία και ιεραποστολική φύση της Εκκλησίας

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Εισήγηση στη συνάντηση εργασίας του Συνδέσμου Ιεροψαλτών Αττικής «Ρωμανός ο Μελωδός & Ιωάννης ο Δαμασκηνός» και της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας, Τετάρτη 24-11-2021, στον χώρο της ΑΕΑΑ.

Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με την ψηλάφηση τριών ορισμών.

Πρώτον: Τι είναι σάρκα.

Η σάρκα είναι εαυτός μας. Δεν είναι περιτύλιγμα,  δεν είναι τσόφλι, δεν είναι φυλακή. Είναι εαυτός μας. Ασώματος άνθρωπος δεν υπάρχει, και γι’ αυτό δεν θα υπάρξει ασώματη ανάσταση. Κι όταν λέμε ότι ο Χριστός σαρκώθηκε, δεν εννοούμε ότι η θεότητά του φώλιασε μέσα σε ένα σάρκινο περιτύλιγμα, τσόφλι ή φυλακή. Σάρκα του Χριστού έγινε ο πλήρης άνθρωπος. Και πλήρης άνθρωπος σημαίνει και σώμα και ψυχή και νου και πράξη και δημιουργικότητα. Επαναλαμβάνω: Η σάρκα είναι εαυτός μας. Δεν είναι περιτύλιγμα,  δεν είναι τσόφλι, δεν είναι φυλακή.

Δεύτερος ορισμός: Τι είναι σαρκοφάγος.

ΠΥΡΚΑΪΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΣΥΜΦΟΡΕΣ

ΠΥΡΚΑΪΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΣΥΜΦΟΡΕΣ

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

            Ο παρατεταμένος καύσων που επικρατεί σε μεγάλη έκταση του πλανήτη, ήταν αναπόφευκτο να συντελέσει στην εκδήλωση πυρκαγιών, αναμενομένων βέβαια κατά το θέρος όχι όμως αυτής της έκτασης και της έντασης. Όπως σε κάθε ανάλογη περίπτωση στο παρελθόν άρχισαν οι σχολιασμοί και η άσκηση κριτικής κατά παντός υπευθύνου με τη βεβαιότητα ότι κατέχουμε τη λύση του προβλήματος, ώστε αυτό να μην επαναληφθεί. Θα επαναληφθεί πάντως με βεβαιότητα, καθώς ο άνθρωπος έχει διαπράξει πολλά σφάλματα και παραμένει αδιόρθωτος.

Ποιον συμφέρει ο θάνατος του Κουφοντίνα;

Ποιον συμφέρει ο θάνατος του Κουφοντίνα;

Του Κώστα Παπαδάκη*

Από ώρα σε ώρα κρίνεται πια η εξέλιξη της απεργίας πείνας του Δημήτρη Κουφοντίνα, που σήμερα μπήκε στην 50ή μέρα και παράλληλα στην 5η ημέρα απεργίας δίψας. Σύμφωνα με όσα χθες ο γιατρός Θοδωρής Σδούκος, που τον επισκέφθηκε στην ΜΕΘ του Γενικού Νοσοκομείου Λαμίας: «Η υπογλυκαιμία, συνοδευόμενη από επικίνδυνες ηλεκτρολυτικές διαταραχές, μπορεί να αποβεί ανά πάσα στιγμή μοιραία για το μυοκάρδιο και τον εγκέφαλο».

Συνεπώς, τα επόμενα δύο εικοσιτετράωρα θεωρούνται κρίσιμα για το αν θα ζήσει. Παρά τα όσα είχαν διαφανεί τις προηγούμενες εβδομάδες, τόσο με τις διαδοχικές δηλώσεις στήριξης του απεργού πείνας από τα κόμματα της Αριστεράς, όσο και από την ογκούμενη και διαρκώς εκδηλούμενη με χιλιάδες υπογραφές και κινητοποιήσεις συμπαράστασης στον Δημήτρη Κουφοντίνα, που έφτασε στο σημείο να προκαλέσει ακόμα και ρωγμές στο κυβερνητικό στρατόπεδο, με δειλές έστω δηλώσεις στελεχών του που καλούσαν την κυβέρνηση να ανταποκριθεί στις επιταγές του κράτους δικαίου, φαίνεται ότι η Νέα Δημοκρατία δεν είναι διατεθειμένη να υποχωρήσει.

Ληστές, Δολοφόνοι, Τρομοκράτες, Άγιοι και Απεργία Πείνας

Ληστές, Δολοφόνοι, Τρομοκράτες,  Άγιοι και Απεργία Πείνας (upd)

Της Λαμπρινής Θωμά*

Δύο απεργίες πείνας συντάραξαν, τον 20ο αιώνα, την ρωμαιοκαθολική εκκλησία της Ιρλανδίας. Εκείνη του Τέρενς Μακ Σουίνυ, το 1920, την εποχή του απελευθερωτικού αγώνα της χώρας, ενάντια στην αποικιοκρατία και τη Βρετανία, κι εκείνη των μαρτύρων του H-Block, γνωστότερος εκ των οποίων είναι ο ηγέτης τους, Μπόμπυ Σαντς, το 1981, για τους ίδιους ακριβώς λόγους. 

Ο Τέρενς Μακ Σουίνυ (Terence MacSwiney) είχε συλληφθεί για προτροπή σε εξέγερση και δικάστηκε από στρατοδικείο. Ξεκίνησε την απεργία πείνας και άντεξε 74 ημέρες, πολλαπλά βασανιζόμενος, πριν παραδώσει το πνεύμα. Στην αρχή άφηναν δίπλα του, στο κελί του, ποσότητες φαγητών, κατόπιν προσπάθησαν να τον ταΐσουν με το ζόρι.. Η βαρβαρότητα της αυτοκρατορίας απέναντι του είχε προκαλέσει παγκόσμιες αντιδράσεις και ήταν η πρώτη φορά που έφερε τον Ιρλανδικό αγώνα στο προσκήνιο με τόσο θετικό τρόπο. Πορείες στην Ευρώπη, ψηφίσματα οργανώσεων, από την Καταλωνία ως τη Γερμανία, τέσσερις χώρες της Λατινικής Αμερικής επισήμως απευθύνθηκαν στον Πάπα, ζητώντας την παρέμβασή του… Η βρετανική κυβέρνηση δεν άκουσε. Επρόκειτο, είπε, για τρομοκράτη. Στην κηδεία του «τρομοκράτη» παραβρέθηκαν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι.

Το χρέος μιας ζωής που μας ανήκει

Το χρέος μιας ζωής που μας ανήκει

Στην Australia… ΠΗΓΗ: iefimerida

Tου Παναγιώτη Σωτηρόπουλου*

Ό,τι ζήσαμε πια είναι σχήμα κλειστό

Ό,τι χτίζουμε σκορπάει στον άνεμο

Μα άσε ένα φως ανοιχτό

η ευτυχία είναι αυτό που περιμένουμε να ‘ρθει”

«Η ευτυχία είναι αυτό…» στίχοι Μανώλη Φάμελου

Φροντίζουν για το καλό μας, νιάζονται για τη ζωή μας, για την ευτυχία μας. Σε έναν κόσμο που βρίσκεται σε συνεχή περιδίνηση η αβεβαιότητα που καλλιεργείται μας καθιστά ευάλωτους σε χειρισμούς, ευεπίφορους σε εξαρτήσεις. Έχουμε εθιστεί στην επιβολή μιας αντίληψης πως η επιβίωσή μας είναι ένα χρέος που αποσβένεται μερικώς όταν εκχωρούμε δικαιώματα που θεωρούσαμε αυτονόητα. Σ αυτή τη σχέση υποταγής ακόμη κι εμπράγματα ενέχυρα και υποθήκες εκχωρούνται σε διαχειριστές που αποδεδειγμένα εργάζονται με κυνισμό για να επιτύχουν την κερδοφορία του κεφαλαίου τους, εικονικού ή με αντίκρισμα πραγματικό λίγη σημασία έχει. Στην προσδοκία μιας μελλοντικής επίτευξης στόχων επιβάλλεται ένας τρόπος ζωής που θα διασφαλίζει πάνω από όλα τη δική τους εφήμερη ευημερία. Για την αρραγή λειτουργία του σχεδίου τους συστήνεται ένα δίκτυο που διασφαλίζει τη συνοχή, ισχυροποιεί την επίβλεψη, διαιωνίζει την αίσθηση του χρέους στο πλειοψηφικό ρεύμα των υποτακτικών που καταβάλλουν τον κεφαλικό φόρο, συμβολικά και πραγματικά.

Γράμμα ενός παιδιού από το Καρά Τεπέ

Γράμμα ενός παιδιού από το Καρά Τεπέ

Της Μάιρας Ζαρέντη*

Και θα με λέγαν Ιόλη και Γωγώ και Σταυρούλα.
Και θα πήγαινα σχολείο κανονικά χωρίς να παλεύω ανάμεσα σε Χ και ψ και ο και r και f και z.
Και θα είχα μαμά και θα είχα μπαμπά.
Και σε κάποιο σύμπαν παράλληλο θα με προστάτευαν οι ενήλικοι και δε θα χρειαζόταν να κάνω το σώμα μου ασπίδα.
Και δε θα χρειαζόταν να κάνω το σώμα μου δοχείο για άνδρες πολλαπλούς πάρα τη θέλησή μου.
Και δε θα μου έκοβαν με νυστέρι την ηδονή.
Μπορεί να μου άρεσε να πίνω γάλα και να μη γυρεύω χουρμάδες.
Κι’ έτσι δε θα χρειαζόταν να απολογούμαι για την προτίμησή μου στο πρωινό.
Μπορεί να μη φοβόμουν το θεό ούτε και το σκοτάδι.
Κι αντί για κραυγές πριν κοιμηθώ να άκουγα ένα νανούρισμα από εκείνα που δεν ξέρω καν πως πάνε.