Αρχείο κατηγορίας Θέα στο δημόσιο χώρο

Οι Εμείς, οι Εκείνοι κι Εσείς

Σχολιάστε

Οι Εμείς, οι Εκείνοι κι Εσείς

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

   Πραγματοποιήθηκε στα Καλάβρυτα πριν λίγες εβδομάδες, στις 4 και 5 Νοεμβρίου του 2023, ένα ενδιαφέρον διήμερο, αλλά όχι από κάποιο θεσμό. Πραγματοποιήθηκε από την συλλογικότητα των Καλαβρύτων «Εμείς». Ο γενικός τίτλος του ήταν: «Η αυτοοργανωμένη συλλογικότητα ΕΜΕΙΣ ανοίγει συζήτηση για το πως θα μπορούσαν οι μικροί τόποι να λειτουργούν χωρίς ανάθεση και αποτελεσματικά».

   Το βραδάκι του Σαββάτου 4 Νοέμβρη στο Πολύκεντρο έγινε η πρώτη εκδήλωση με εισηγήσεις και συζήτηση. Σημαντική ήταν η παρουσία των συμμετεχόντων. Εκτός από τους Καλαβρυτινούς και κάποιους εκ των γειτονικών περιχώρων, είχαν προσέλθει αντιπρόσωποι που εισηγήθηκαν ή έλαβαν μέρος στη συζήτηση από πολλές πόλεις: Πήλιο, Γαργαλιάνους, Καλαμάτα, Τήνο, Αθήνα, Έδεσσα!

   Την επόμενη ημέρα έγινε ομαδική επίσκεψη στο Δημοτικό Μουσείο Ολοκαυτώματος. Εκεί ξεναγήθηκαν με μεγάλο ενδιαφέρον και αρκετό δέος. Στην συνέχεια πορεύτηκαν προς τον τόπο Θυσίας, όπου συζήτησαν για τις συνιστώσες του γεγονότος και προσκύνησαν (με μια γενική έποψη). Ακολούθησε γενική συνέλευση στην πόλη, όπου τέθηκαν επί τάπητος μια σειρά τοπικά ζητήματα. Πάρθηκαν μάλιστα και κάποιες αποφάσεις.

ΙΙ. ΤΟ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ «ΕΜΕΙΣ»

   «Ευχαριστούμε από καρδιάς όσους ήρθαν και συμμετείχαν μαζί μας στην πρώτη μας διαζώσης εκδήλωση «Αυτοοργάνωση και συλλογική δράση σε μικρούς τόπους».

   Η εκδήλωση αποτέλεσε αφορμή για συνάντηση με συνανθρώπους μας από μικρούς και μεγάλους τόπους, ώστε να ενώσουμε τις εμπειρίες, ανησυχίες και ιδέες μας για έναν τρόπο διαχείρισης της κοινής μας ζωής οριζόντια, συλλογικά και χωρίς αναθέσεις.

   Ευχαριστούμε επίσης τους 4 εισηγητές που οι σκέψεις τους έγιναν αφορμή για ζωηρή συζήτηση, προβληματισμό και έμπνευση για όλους μας.

   Σε αυτή την εποχή προκλήσεων, ελπίζουμε ότι η εκδήλωσή μας να συνέβαλε στην ενίσχυση της αίσθησης κοινότητας, στην προώθηση παραδειγμάτων αυτοοργάνωσης και στην ενθάρρυνση της συνδεσιμότητας μεταξύ των πολιτών και των τόπων τους.

   Σας ευχαριστούμε για την υποστήριξη και τη συμμετοχή σας!»[1]

ΙΙΙ. Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ «ΕΜΕΙΣ»

   Η πρώτη μέρα περιελάμβανε αρχικά χαιρετισμό και αυτοπαρουσίαση της συλλογικότητας. Αυτό το έκαναν οι εξής Καλαβρυτινοί νέοι: Ο Κωσταντίνος Οικονομίδης έκανε την παρουσίαση της συλλογικότητας, την εισήγηση του θέματος της εκδήλωσης ο Βασίλης Κοκκότης και τον συντονισμό ο Στέλιος ο Πάρας.

   Στη συνέχεια παρουσίαζαν διαδοχικά τους ομιλητές, όχι μόνο από τον τόπο από τον οποίο προέρχονταν, αλλά και με κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία για τη δράση τους. Αυτοί ήταν: 1) ο Τάσος Σαγρής μέλος του «ελεύθερου χώρου θεάτρου Εμπρός», 2) ο Βαγγέλης Γαλανόπουλος από τους Σταγιάτες του Πηλίου,  3) ο Γιάννης Μπίλας βιοκαλλιεργητής και συγγραφέας από το Πήλιο και 4) ο βουλγαρικής καταγωγής συγγραφέας Yavor Tarinski[2].

   Κατόπιν έλαβαν το λόγο και έκαναν ερωτήσεις ή τοποθετήσεις και από μακρινούς τόπους, όπως η Τήνος, αλλά και γνωστοί και επώνυμοι Καλαβρυτινοί και Καλαβρυτινές. Η συζήτηση τράβηξε μακριά, έως ότου έπρεπε να παραδοθεί η αίθουσα.

   Συνοπτικά οι ανταποκριτές της «alerta.gr»[3] τονίζουν: «Στη συνέχεια ακολούθησαν τοποθετήσεις από συλλογικότητες και ατομικότητες. Η αρχή έγινε με παρέμβαση του «ΕΚΧ Ταράτσα» από την Καλαμάτα, που απηύθυνε χαιρετισμό στην ομάδα και το διήμερο τονίζοντας την ανάγκη δημιουργίας αυτοοργανωμένων προσπαθειών και διασύνδεσής τους σε μικρούς τόπους στις βάσεις της αυτοοργάνωσης, της αντίστασης και της αυτονομίας. Η συζήτηση συνεχίστηκε με την κατάθεση διαφορετικών εμπειριών αυτοοργάνωσης και ερωτήματα προς απάντηση για τη δεύτερη μέρα».

IV. Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΣΑΓΡΗ

   Είναι συνθέτης και ποιητής. Ο χώρος δράσης του το ελεύθερο θέατρο. Στάθηκε στο ζήτημα του μη εμπορικού πολιτισμού. Ο άνθρωπος αυτός έζησε στο κέντρο της Αθήνας και στις πλατείες «Βάθης», «Ομόνοιας», ενώ έχει μεγαλώσει στην πλατεία «Ελευθερίας». Την εμπειρία αυτή τη συσχετίζει με τους «μικρούς τόπους». Ταυτόχρονα συμμετέχει πάνω από τρεις δεκαετίες στην αυτοοργανωμένη κοινότητα «Κενό δίκτυο».  

   Το θέμα του ήταν «Αυτοοργάνωση και Κοινωνικές Αντιστάσεις». Πολιτικός στόχος της συλλογικότητας είναι η πολιτική και η κοινωνική ισότητα. Όμως εκεί που έδωσε πολύ βάση ήταν οι ανθρώπινες σχέσεις και ιδίως η φιλία. Για το ζήτημα αυτό έφερε πολλά εμπειρικά παραδείγματα! Στη συνέχεια έδωσε μεγάλο βάρος στο άνοιγμα στους ανθρώπους και στις ανάγκες τους. Ανάλογα από τις δυνατότητες που έχουν τα μέλη, συνομιλούν με τους αντίστοιχους ανθρώπους και για τις ανάγκες τους.

   Σημείωσε ότι απ’ αυτό το ενδιαφέρον ανανεώνονται οι άνθρωποι, εξελίσσονται. Έτσι δημιουργείται αυτός ο πολιτισμικός ακτιβισμός. Ξεκαθάρισε ότι το ενδιαφέρον αυτό και η ζωντανή κοινωνική δράση οδηγεί στο άνοιγμα κάθε καρδιάς. Έτσι μιλούν π.χ. για την πραγματική αγάπη, γεγονός για το οποίο δεν ομιλούν ποτέ οι πολιτικοί και οι άνθρωποι των μεγάλων εταιρειών. 

   Οι ανταποκριτές σημειώνουν: «…Είναι πολύ σημαντικό κάθε ομάδα να ξεκινάει από το χώρο που κινείται και ζητήματα πολεοδομίας για να προχωρήσει σε μια ανθρωπολογική και κοινωνιολογική κατανόηση της εξουσίας, αλλά και τη δημιουργία ενός άλλου τύπου ανθρώπου. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη δημιουργία ενός πεδίου διαλόγου και παρουσιάστηκε η μακροχρόνια εμπειρία της συλλογικότητας του Κενού Δικτύου.

   Μια συλλογικότητα δε χρειάζεται να απευθύνεται ή να αποτελείται μόνο από έναν κλειστό κύκλο μελών, αλλά μπορούν να λειτουργούν παράλληλα πολλοί κύκλοι διαλόγου κι επικοινωνίας που απαντούν σε διαφορετικές ανάγκες και στόχους….».

V. Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

   Ο Βαγγέλης Γαλανόπουλος από τους Σταγιάτες του Πηλίου είχε ως θέμα το «Αυτοοργάνωση-Αντιστάσεις από την θεωρία στην πράξη». Είναι ιδρυτικό μέλος της συλλογικότητας «Α. Π. Ο. Δράσης Σταγιατών» και φυσικά μόνιμος κάτοικος του χωριού αυτού. Προσπάθησαν όλοι εκεί να κάνουν πράξη τις αρχές της Αυτονομίας και της Αυτοδιαχείρισης.

   Θεωρεί ότι ο συντηρητισμός αποτελεί την πρώτη επιλογή στα χωριά. Μάλιστα επεσήμανε ότι η λειτουργία των λεγόμενων «Πολιτιστικών Συλλόγων» ακολουθεί και επιτείνει αυτό το συντηρητισμό. Και συχνά επιτηρούν τους συλλογικούς θεσμούς, τον Πρόεδρο της Κοινότητας και τον Δήμαρχο της περιοχής.

   Έδωσαν βάση στους παραδοσιακούς και οικολογικούς σπόρους στους κήπους και εν γένει στις εκεί καλλιέργειες. Έφτιαξαν μάλιστα κι ένα «οικολογικό μπαξέ». Οι παραδοσιακοί σπόροι και οι αντίστοιχες καλλιέργειες, σημείωσε, δημιουργούν αυτονομία σε σχέση με τον έλεγχο των παγκόσμιων κολοσσών σπόρων, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν συνεχώς τη νοστιμιά και την υγεία στους κατοίκους.

   Έδωσε ειδική σημασία στην τοπική χρήση των υδάτινων πόρων των νεροφόρων Σταγιατών με αυλάκια άρδευσης και καλό και υγιεινό δίκτυο ύδρευσης. Για το θέμα αυτό ήλθαν συχνά σε σύγκρουση με τον Δήμαρχο του ευρύτερου Βόλου Αχιλ. Μπέο για την χρήση του τοπικού νερού. Στη νικηφόρα και διαχρονική αντίσταση που είχαν για το νερό, βρήκαν και την μήνι του δημάρχου αυτού, που τους έκλεισε την αυτοοργανωμένη βιβλιοθήκη που έφτιαξαν σε κοινοτικό κτήριο. Κατήγγειλε ότι η αίθουσα είναι κλειστή και τα βιβλία μουχλιάζουν!

   Έδωσαν τεράστια σημασία στις αυτοοργανωμένες πολιτιστικές εκδηλώσεις, οι οποίες μάλιστα βγήκαν έξω από τα σύνορα του χωριού. Δεν έμειναν όμως μόνο στην αγροτική παραγωγή με καθαρούς σπόρους και στον πολιτισμό. Κατήγγειλαν μάλιστα και πάλεψαν για την  μη ανεξέλεγκτη χρήση των ανεμογεννητριών, οι οποίες μετά από πολύ λίγες δεκαετίες μετατρέπονται σε τοπικό νεκροταφείο.

    Οι ανταποκριτές σημειώνουν για όλα αυτά στους Σταγιάτες: «…Ένα παράδειγμα που δεν πρέπει ούτε να εξιδανικεύεται, ούτε όμως να υποτιμάται όσον αφορά τις ρωγμές που έχει προκαλέσει στην κυριαρχία.

   Μας μίλησε για την ανάγκη της έμπρακτης αλληλεγγύης -πέρα δηλαδή από το να είναι η αλληλεγγύη ένα κενό σύνθημα- και πόση σημασία έπαιξε αυτό στην περίπτωσή της κοινότητάς τους.

   Η εμπειρία των Σταγιατών φέρει μια έμπρακτη κριτική στην ανάθεση: τα πράγματα μπορούν να γίνουν καλύτερα χωρίς εμπορευματικές σχέσεις, αυτοοργανωμένα και συλλογικά. Στο χωριό των Σταγιατών βιώνουν εδώ και χρόνια την επίθεση του καπιταλισμού σε ένα κοινό αγαθό με τις προσπάθειες εμπορευματικοποίησης του νερού, περίφραξης του εδάφους κι εκτοπισμού των κατοίκων που προστατεύουν την πηγή του χωριού ως κοινό αγαθό.

   Στον πόλεμο αυτόν αξιοποιήθηκαν στοιχεία αυτονομίας κι αυτοδιαχείρισης και δεν είναι τυχαίο πως η ντόπια κυριαρχία χτύπησε πρώτα τον πολιτισμό: έκλεισε τους δύο πολιτισμικούς χώρους του χωριού, ώστε οι κάτοικοι να μη μπορούν να συναντιούνται, να αυτομορφώνονται και να συλλογικοποιούνται».

VΙ. Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΙΛΑ

   Ο ομιλητής σημείωσε ότι η αυτοοργάνωση πάει μαζί με αρχές, με προτάγματα. Και ανέφερε πως ξεκίνησε μαζί με τον (μακαρίτη πλέον) συνοδοιπόρο του Γιώργο Κολέμπα.

   Σημείωσα ιδιαίτερα τη ισχυρή και πειστική κριτική στις τρεις βασικές έννοιες και πρακτικές της νεωτερικότητας που είναι: Η «Ανάπτυξη», η «Πρόοδος» και η «Κατανάλωση». Το νήμα αυτό το συνδέει η Παγκοσμιοποίση που έχει χαρακτηριστικά ομογενοποίησης εις βάρος των πολλών τρόπων ζωής των επί μέρους τόπων. Προτείνει λοιπόν την αυτοοργάνωση με προτάγματα σε μικρό τόπο, αλλά να λαμβάνει υπόψη του την παγκοσμιοποίηση, αφού αυτή κάποια στιγμή θα επιχειρήσει να καταστρέψει βίαια το μικρό τόπο. Και οι μικρές αυτές κοινωνίες να έχουν λόγο και να βάζουν όρια πριν γίνει η καταστροφή.

   Ανέφερε ως παράδειγμα την πυρηνική έκρηξη της Φουκισίμα και τη δηλητηρίαση του Ειρηνικού ωκεανού. Στη δική μας σκέψη πιο καθαρό είναι αυτό που έγινε στις Μουριές της Χαλκιδικής, αυτό που γίνεται με τις ανεμογεννήτριες και κυρίως με τους επιθετικούς μακρινούς πολέμους.

   Σ’ εμένα έκανε έκανε ακόμη σημαντική αίσθηση η αφετηρία από την οποία ξεκίνησε. Θεώρησε λοιπόν ότι στις ημέρες μας – και εννοεί εδώ και πολλά χρόνια και κυρίως με την κρίση των μνημονίων- έχει δημιουργηθεί ένας «ιδρυματοποιημένος τύπος ανθρώπου». Επομένως αυτός ο τύπος ανθρώπου «περιμένει από τους άλλους να τους λύσουν τα προβλήματα», όπως ακριβώς συμβαίνει με τους τρόφιμους ενός ιδρύματος. Φυσικά αυτό οδηγεί στο πολιτικό φαινόμενο της πλήρους ανάθεσης έναντι της προσωπικής και συλλογικής συμμετοχής στα προβλήματα.

   Με αυτή την έννοια η πλειοψηφία και των υποψηφίων σε εκλογές συντονίζονται με αυτό το φαινόμενο. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.

   Ανάμεσα σ’ όλα αυτά έδωσε και το παρακάτω στίγμα, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα των ανταποκριτών: «Ο Γιάννης Μπίλλας τόνισε τη σημασία του να έχει η δική μας αυτοοργάνωση συγκεκριμένα προτάγματα και αξίες, καθώς και ο φασισμός π.χ. μπορεί να λειτουργεί αυτοοργανωμένα.  

   Χαιρέτισε την αυτοοργανωμένη προσπάθεια στα Καλάβρυτα και μίλησε για τη σύνδεση των μικρών τόπων και των συγκεκριμένων προταγμάτων με τη μεγάλη εικόνα, ιδίως σε σχέση με την οικολογία και τα όρια μιας κοινωνίας με βάση τις ανάγκες και τις δυνατότητές της».

VΙΙ. Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ YAVOR TARINSKI

   Ο βουλγαρικής καταγωγής συγγραφέας Yavor Tarinski μίλησε εμπεριστατωμένα για το θέμα «Από την Οικολογία στην Αυτονομία : Εξερευνώντας τα μοντέλα αυτοκυβέρνησης». Εξ αρχής μίλησε για τη συμμετοχή του στο στήσιμο του πρώτου ελεύθερου αυτοοργανωμένου χώρου «Adriade» στη Βουλγαρία. Ταυτόχρονα άρχισε και συνεχίζει στην Ελλάδα την «κινηματική εκδοτική δραστηριότητα».

   Κατόπιν μίλησε για αρκετά θεωρητικά ζητήματα. Απ’ όλα αυτά κράτησα τη σωστή παρατήρηση, πριν απ’ όλα, ότι «η κοινωνία έχει βυθιστεί στον οικονομισμό». Όχι μόνο για την Βουλγαρία και την Ελλάδα, αλλά για όλο το λεγόμενο δυτικό κόσμο. Μάλιστα σημείωσε κάτι πολύ σημαντικό, ότι δηλαδή καταλαβαίνουμε και την πολιτική μέσω της «καταναλωτικής κουλτούρας» που μας διατρέχει!

   Μένω επίσης στον τρόπο με τον οποίο συμμετέχει κάθε μέλος σε τέτοιες συλλογικότητες. Έβαλε σε υψηλό επίπεδο ότι ο κάθε ένας και η κάθε μία δικαιούται να συμμετέχει στο πλαίσιο των αποφάσεων και σε βαθμό επηρεασμού.

   Ως πλούσιο παράδειγμα έφερε τους Ζαπατίστας και Τσιάπας στο Μεξικό, οι οποίοι μάλιστα αποτελούν πολύ μεγάλο του εκεί πληθυσμού. Ανέφερε μάλιστα ότι οι λαοί, όπως οι Τσιάπας, γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει «οικονομική ανάπτυξη» και τι αποτέλεσμα φέρνει εν τέλει στους παραδοσιακούς πληθυσμούς, αλλά και στη κοινωνία και στη φύση μετά από λίγα χρόνια.

   Τέλος, έδωσε τεράστια σημασία στην «αλληλεπίδραση των μικρών τόπων με άλλους μικρούς τόπους». Έτσι γίνονται πιο ισχυροί απέναντι στη παγκόσμια και τοπική ισχύ των εταιρειών και των όποιων ντόπιων υπηρετών τους. Πρότεινε ως μέθοδο τη μέθοδο της Συνομοσπονδίας.

    Σημειώνουν οι ανταποκριτές:  «…Το οικολογικό ζήτημα μας καλεί να σκεφτούμε πάνω στην απεξάρτηση από τον οικονομισμό και το πώς παράγουμε τις ανάγκες μας: η απάντηση του καπιταλισμού είναι «περισσότερο σε όλα» με τις γνωστές καταστροφικές συνέπειες και την αδυναμία κάλυψης βασικών ανθρώπινων αναγκών σε παγκόσμιο επίπεδο.

   Εμάς ποιά είναι η απάντησή μας; Τί μας ενώνει με τα υπόλοιπα κινήματα διεθνώς στη βάση του οικολογικού ζητήματος;…».

VΙΙΙ. Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΉΣ

   Την Κυριακή δεν κατάφερα να συμμετάσχω, τόσο στις επισκέψει στο Μουσείο του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, όσο και στην πορεία και ξενάγηση στον Τόπο Θυσίας. Γι’ αυτό θα μεταφέρω εδώ το σημείωμα της ανταπόκρισης με βάση και τη συζήτηση που έκανα με μέλος των «Εμείς»:

   Η δεύτερη μέρα του διημέρου ξεκίνησε με επίσκεψη στο Δημοτικό Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, ξενάγηση από τα μέλη της «ΕΜΕΙΣ ΑΣΚ» και μοίρασμα βιωμάτων οικείων τους προσώπων πάνω στο Καλαβρυτινό ολοκαύτωμα. Μάθαμε για τον αστικό τρόπο ζωής των Καλαβρυτινών της εποχής, αλλά και πώς η προπαγάνδα των ναζί και των φασιστών έριχνε τα πάντα στην αντίσταση κι εξαπάτησε τους κατοίκους πριν τη μεγάλη σφαγή, λέγοντάς τους πως δε θα τους συμβεί τίποτα.

   Η μεγαλύτερη απορία, λοιπόν, των επισκεπτών ήταν πως ένοιωσαν ασφάλεια τότε οι κάτοικοι και δεν έφυγαν εν τέλει από τα Καλάβρυτα, με αποτέλεσμα να γίνουν όλα τα γνωστά τραγικά γεγονότα.

   Η δεύτερη μέρα έκλεισε με ανοιχτή συνέλευση μεταξύ των μελών της συλλογικότητας και των συμμετεχόντων, όπου έγινε πλούσια συζήτηση πάνω σε δύο θεματικές: α) αυτοοργάνωση στα Καλάβρυτα – συνέχεια της συλλογικότητας, και β) δικτύωση με άλλους τόπους/συλλογικότητες. Το σημαντικό ήταν ότι στη συνέλευση δεν έπεσαν ως σύνολο  καθόλου κάτω από 30 νοματαίους και ειδικά νέους.

IX.ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

   Πριν λίγες ημέρες οι «Εμείς» έκαναν τη δική τους συνέλευση, αυτή τη φορά διαδικτυακά. Κάλεσαν μέλη και φίλους ως εξής: «Ως συνέχεια της ανοιχτής συνέλευσης που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της 2ήμερης εκδήλωσης στα Καλάβρυτα, σας καλούμε στην επόμενη συνέλευσή μας 15/11 στις 20:30. Η συνέλευση θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά στον παρακάτω σύνδεσμο με την χρήση της πλατφόρμας jitsi. Για την σύνδεση σας αρκεί να κάνετε κλικ στον σύνδεσμο και να περιμένετε 1-2 λεπτά για την αποδοχή από τον διαχειριστή…».

   Ήδη έχουν συζητηθεί, και πιθανόν να μπουν μπροστά, τρεις βασικοί πυλώνες από τους «Εμείς». Μια εκδήλωση μετά τις 13 Δεκέμβρη, μέσω προβολής κινηματογραφικής ταινίας, για την παρά πέρα εμβάθυνση του ολοκαυτώματος στο τότε και στο σήμερα, με βάση την ταινία και κάποιες παρατηρήσεις στην ιστορική αλήθεια για την αιτία του.

   Επίσης μια προσπάθεια δικτύωσης, αλληλεπίδρασης και αλληλοστήριξης σε επίπεδο Πελοποννήσου, που είναι και πιο εφικτό για αρχή! Τέλος κουβεντιάστηκε το ζήτημα για μια πιο σταθερή δικτύωση σε ευρύτερο επίπεδο, που να στηρίζεται στο περιεχόμενο και τη μορφή της άμεσης δημοκρατίας στους μικρούς τόπους.

   Προσωπικά εύχομαι κάθε επιτυχία στη συλλογικότητα. Δεν έχω μόνο λόγους τοπικούς, πρακτικούς ή θεωρητικούς. Έχω και συναισθηματικούς. Πολλοί και πολλές από τα μέλη των «Εμείς» ήταν μαθητές και μαθήτριές μου, όταν πριν τριάντα και κάτι χρόνια πέρασα από το Γυμνάσιο και το Λύκειο Καλαβρύτων.

*  Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κέρτεζη. Είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός ως φυσικός, πτ. θεολογίας, συγγραφέας και ειδικός ερευνητής της Κέρτεζης.  

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

[1] Από τη σελίδα στο φ/β των ΕΜΕΙΣ.

[2] Πολλά στοιχεία πήρα από τη σελίδα των «Εμείς» στο YU TUBE: www.youtube.com/@emeis/videos. 

[3] Τα στοιχεία από το ιστολόγιό τους από το μέλος Discordia, στις 8 Νοέ, 2023.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ από τΜτΒ:

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην μηνιαία Καλαβρυτινή εφημερίδα ΩΡΑ των ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΩΝ, στην σταθερή στ΄ήλη του αρθρογράφου ΒΟΥΡΑΪΚΕΣ ΝΥΞΕΙΣ, σελ.10-11, στο φ. 71, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2023.

Τα προεκλογικά της κοιλάδας του Βουραϊκού

Σχολιάστε

Τα προεκλογικά της κοιλάδας του Βουραϊκού

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. ΟΙ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΕΛΑΒΑΝ ΤΕΛΟΣ

   Τέλειωσε λοιπόν κι αυτή η διαδικασία, με εκλογικό θρίαμβο του ψηφοδέλτιου του επικεφαλής Θανάση Παπαδόπουλου (Ανεξάρτητη Κίνηση Πολιτών) μες 71,2%, έναντι του ψηφοδελτίου του επικεφαλής Θανάση Γ. Κανελλόπουλου (ΕΝΩΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ) με 25,85% και του Σταμάτη Ανδριόπουλου (Λαϊκή Συσπείρωση) με 2,95% στον ευρύ σε έκταση Καλλικρατικό Δήμο Καλαβρύτων.

   Ο πάλι Δήμαρχος Θανάσης Παπαδόπουλος θα έχει 14 Δημ. συμβούλους, έναντι 5 (1+4) του Θανάση Κανελλόπουλου. Θα έχει την πλειοψηφία των Κοινοτικών Συμβουλίων σε όλα τα χωριά, πλην ελαχίστων που ανήκουν στην αξιωματική αντιπολίτευση. Η Λ. Σ. δεν εξέλεξε ούτε τον επικεφαλής Σταμάτη Ανδριόπουλο, παρότι πλησίασε πολύ κοντά το παράλογο φίλτρο και όριο του 3%! Τι μπορούμε λοιπόν να κρατήσουμε επί της ουσίας μετά απ’ αυτά τα αποτελέσματα;

   Η γνώμη μου είναι να αναδιφήσουμε στις προεκλογικές εξαγγελίες, δεσμεύσεις, αναφορές, μισόλογα ή και αγνοήσεις πολλών ζητημάτων. Εμείς θα μείνουμε κυρίως σε ότι αφορά την δυτική κοιλάδα του Βουραϊκού. Θα προσπαθήσουμε με προσοχή, αλλά και θάρρος, να αποδελτιώσουμε ότι θεωρήσαμε σημαντικό. Ελπίζω να μην έχω παρανοήσει κάποια στάση εκ των υποψηφίων, νικητών και ηττημένων.

Συνέχεια →

Έκκληση: Μην αγνοείτε τα ιστορικά μνημεία της δυτικής κοιλάδας του Βουραϊκού

Σχολιάστε

Έκκληση: Μην αγνοείτε τα ιστορικά μνημεία της δυτικής κοιλάδας του Βουραϊκού

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα

Ι. ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΡΕΙΠΙΑ

Με αφορμή τις αυτοδιοικητικές εκλογές και ειδικότερα τις δημοτικές εκλογές για τον ευρύ Καλλικρατικό Δήμο Καλαβρύτων δεν είναι ορθό να περιμένουμε μόνο τις υποσχέσεις ή τις δεσμεύσεις των υποψηφίων δημάρχων, δημοτικών ή και κοινοτικών συμβούλων. Οφείλουμε να ανοίγουμε και εμείς θέματα που δεν «είναι πιασάρικα», ούτε αποκομίζουν δεκάδες ψήφων. Αποτελούν όμως ένα μέρος της ιστορικής μνήμης, μπορούν να λειτουργήσουν παιδευτικά, αλλά και στοιχείο προσέλκυσης περιηγητών και ενδιαφερομένων.

Ήδη έχουν -και πολύ ορθά- αναδειχθεί ο τόπος θυσίας του Καλαβρυτινού ολοκαυτώματος και το αντίστοιχο μουσείο, ο πύργος της Παλαιολογίνας στα Καλάβρυτα, τα μεγάλα παλαιά ή μικρότερα μοναστήρια, ο οδοντωτός, κλπ. Υπάρχουν όμως σ’ όλες τις ιστορικές κοιλάδες και πολλά άλλα μνημεία, όπως ο αρχαίος Κλείτορας, ο ναός της Ημερησίας Αρτέμιδας στου Χαμάκου (Λουσικό), μνημεία στην Ψωφίδα, κλπ, τα οποία λιγότερο ή περισσότερο έχουν ψηλαφιστεί, αναγνωριστεί και εν μέρει αναδειχθεί.

Εμείς, πιστοί στις νύξεις στην κοιλάδα του Βουραϊκού, θα ψηλαφίσουμε συνοπτικά και εν όψει της προεκλογικής περιόδου, μια ομάδα ιστορικών μνημείων στο δυτικό πόλο της (πρώην Δήμος Καλλιφωνίας). Ας τα δούμε με μια χρονολογική σειρά.

Συνέχεια →

Για τις προτάσεις ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της Κέρτεζης

Σχολιάστε

Για τις προτάσεις ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της Κέρτεζης

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Η ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑΣ

Η Κέρτεζη, όπως έχουμε αναδείξει πρόσφατα,[1] αποτελούσε έως περίπου το 1780 την έδρα του καζά Καλαβρύτων, ενώ παλιότερα ήταν η διοικητική έδρα του Γεωργίου (Σ)φραντζή, με παραχώρηση από τον Θωμά Παλαιολόγο (μετά την πτώση της Πόλης). Πάντοτε όμως ήταν ο έτερος οικιστικός και παραγωγικός πόλος της κοιλάδας του Βουραϊκού, μαζί με τα Καλάβρυτα. Γι’ αυτό αποτέλεσε μετά το 1821 και δύο φορές έδρα δήμου (Καλλιφωνίας). Μάλιστα μέχρι τα μέσα του 20ου αι. λειτουργούσαν ακόμα οι επτά συγκοινωνιακοί  δρόμοι (για ζώα και ανθρώπους), που είχαν ως ομφαλό την Κέρτεζη και προς όλες τις κατευθύνσεις.

Ως κεφαλοχώρι, λοιπόν, εκτείνεται σε μεγάλη έκταση και συνεχώς επεκτείνεται με δεύτερες κατοικίες, κυρίως Κερτεζιτών  μεταναστών. Έτσι έχει πολλούς μαχαλάδες (συνοικίες) και επί μέρους γειτονιές. Όλοι αυτοί οι λόγοι, μαζί με τους περιβαλλοντικούς, την διαχωρίζουν εντός του οικισμού με πολλούς δρόμους, όχι όμως όλοι της ίδιας αξίας ως προς την κίνηση. Οι περισσότεροι είναι βατοί για μικρά αυτοκίνητα, ενώ αρκετοί και για μεσαία φορτηγά, πλην βεβαίως του κεντρικού δρόμου (από τα τέλη του 19ου αι..

Συνέχεια →

Δρόμοι και πάροδοι της δυτικής Κέρτεζης Τελευταίο (IX) μέρος

Σχολιάστε

Δρόμοι και πάροδοι της δυτικής Κέρτεζης Τελευταίο (IX) μέρος

Συνολική πρόταση ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της Κέρτεζης

Άμισθη μελέτη του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Συνέχεια από: Ονοματοδοσία δρόμων νοτιοδυτικής Κέρτεζης – Μέρος VIII | Αποικία Ορεινών Μανιταριών (tomtb.com)

   Η δυτική Κέρτεζη είναι σχετικά απόμερη, αφού αφενός βρίσκεται κάτω από το Κοκκινάδι και έχει σχήμα ενός μεγάλου νοητού ισοσκελούς τριγώνου, όπου την βάση νοερά την δημιουργεί το παλιό χωματαύλακο στους πρόποδές του. Περικλείεται νότια από το ποταμίσκο που ξεκινά από το Κεφαλόβρυσο, περνά κάτω από την «πλατεία ομονοίας παπα-Ανδρέα Νικολάου», δυτικά του Εθνικού Πύργου και χύνεται στον παραπόταμο Λίθο ή Μοναστηριά, 100 μέτρα βορειοδυτικά των απαρχών του Βουραϊκού. Βόρεια έχει ως φυσικό σύνορο τον παραπόταμο Λίθο ή Μοναστηριά.

   Δομήθηκε ουσιαστικά σε τρεις φάσεις. Μια πολύ παλαιά με σπίτια κοντά στην προηγούμενη πλατεία, μία στις αρχές του 20ου αι. με κερτεζίτες μετανάστες που ήλθαν με χρήματα από την Αμερική  και σύγχρονα σπίτια τα τελευταία 5ο με 70 χρόνια.

1) Οδός Κερτεζιτών μεταναστών (θαλασσί χρώμα)

   Βρισκόμαστε στη βορειοδυτική γωνία της πλατείας, απ’ όπου ξεκινούν δύο δρόμοι. Ο δρόμος που κατευθύνεται από νότο προς βορρά και αντίστροφα είναι αυτός που μελετούμε.

Περνά ανάμεσα σε όμορφα σπίτια κερτεζιτών μεταναστών στις ΗΠΑ, που επέστρεψαν, με ή χωρίς κληρονόμους, αλλά και λίγα παρατημένα λαϊκά σπίτια. Βεβαίως έχει τρεις δρόμους κάθετους με αρκετά παρακλάδια με κάποια από μετανάστες που έζησαν στην Αυστραλία. Οι δρομίσκοι αυτοί γεμίζουν κι’ ομορφαίνουν τη γειτονιά. 

   Ο δρόμος καταλήγει στη νότια όχθη του παραπόταμου Λίθου ή Μοναστηριά. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 υπήρχε ξύλινο γεφύρι που τον ένωνε με τον απέναντι κεντρική «οδό ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη» (γκρι χρώμα), δίπλα στο παλιό κατάστημα του Ρέλλα.

   Προτείνω την ονομασία «Οδός Κερτεζιτών μεταναστών». Αρχική πρόταση: f/b, Τετάρτη, 12.01.2022.

2) Οδός Μοναστηριά (γαλάζιο χρώμα)

   Στο τέλος του προηγούμενου δρόμου με την ονομασία «Οδός κερτεζιτών μεταναστών», συναντάμε τον παραπόταμο του Βουραϊκού «Λίθο» ή «Μοναστηριά».

   Ψηλά στη νότια όχθη του ανέρχεται χωματόδρομος απεριποίητος που καταλήγει, σε εγκαταλειμμένα σπίτια. Που ξέρουμε όμως; Μπορεί να βρουν νέους ενοίκους και ο δρόμος αυτός να τσιμεντοστρωθεί και να αποτελεί μια ακόμη όμορφη διαδρομή.

   Προτείνω λοιπόν την ονομασία του ως «Οδός Μοναστηριά». Αρχική πρόταση: f/b, Τετάρτη, 26.01.2022.

3) Οδός παπα-Δήμου Οικονόμου (καφέ χρώμα)

   Στη βορειοδυτική γωνία της «πλατείας ομονοίας παπα-Ανδρέα Νικολάου» αυτή τη φορά θα πάμε κατευθείαν δυτικά. Αποτελεί τον νοτιότερο δρομίσκο με αυτή την κατεύθυνση και τέμνει κάθετα την «οδό Κερτεζιτών μεταναστών».  

Κατά την περίοδο του 1821 -πριν, κατά και μετά- στο δρόμο αυτό είχε οικία ο γνωστός ιερέας παπα-Δήμος Οικονομόπουλος που κατόπιν πήρε το επώνυμο Οικονόμου. Μετά τη θυσία, στις 14 Απρίλη 1821, του Κερτεζίτη δασκάλου και οπλαρχηγού Αναγνώστη – Δημητρίου Στριφτόμπολα στο Λεβίδι, ένα μέρος της καθοδήγησης και συντονισμού των κερτεζιτών τον έπαιξε ο εν λόγω, χωρίς όμως να οπλοφορεί ο ίδιος.

   Το σχήμα του δρομίσκου έχει σχήμα «Γ», αφού μετά από 50 μέτρα, παίρνει κάθετη κατεύθυνση προ βορρά. Στο τέλο του «Γ» συναντά άλλον δρομίσκο, τον οποίο θα  αναφέρουμε σε επόμενη υποενότητα. Να σημειώσουμε ότι νέος ο δρομίσκος στη συνέχεια καταλήγει μέχρι το Κεφαλόβρυσο από τα βόρεια…

   Προτείνω λοιπόν την ονομασία του σημερινού δρομίσκου «οδός παπα-Δήμου Οικονόμου». Αναλυτική πρόταση: f/b, Πέμπτη, 13.01.2022.

4) Ιδιωτική πάροδος Φιλίππου Α. Οικονόμου (μωβ χρώμα)

   Έχω την χαρά και την τιμή να προτείνω την ονομασία μιας μικρής παρόδου σε ένα ξεχωριστό συνάδελφο φυσικό, αλλά και σπουδαίο ψάλτη, ερευνητή και μελετητή, του οποίου ο πατέρας παπα – Θανάσης Οικονόμου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κέρτεζη στο σπίτι με τις σκάλες της μικρής παρόδου.

   Ομοίως και η μητέρα του Αγγελική, που γεννήθηκε και μεγάλωσε 100 μέτρα πιο ΝΔ ως πρώτο παιδί και κόρη του παπα-Μήτσου Νικολάου. Γεννήθηκε και έζησε στην Ελίκη του Αιγίου (1936-2013).

   Είναι πολύ δύσκολο σε ένα μικρό σημείωμα να παρουσιάσει κανείς το δημιουργικό του έργο και το επαγγελματικό του ήθος. Έκανε τρία βιβλιαράκια φυσικής. Το 3ο μου το έκανε δώρο περί το 1993 όταν συνυπήρξαμε στο Αίγιο ως καθηγητές φυσικοί. Μάλιστα το 1989 αυτός ήταν Προϊστάμενος του γραφείου Αιγίου στη β/βαθμια εκπαίδευση, όταν διορίστηκα μόνιμος στην Κ. Κλειτορία Καλαβρύτων.

   Όσον αφορά το συγγραφικό του έργο το μόνο που μπορώ να σημειώσω εδώ είναι ότι έχει την αποδοχή όλων των μεγάλων ψαλτών της χώρας και έχει τιμηθεί και από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

   Στην Κέρτεζη ερχόταν συχνά τα Καλοκαίρια στο πατρικό του πατέρα του με την οικογένειά του, έψελνε ως Πρωτοψάλτης με την ωραία του φωνή και το πατριαρχικό του ύφος και τα λέγαμε στην πλατεία. Έφυγε το 2013 με το άνοιγμα των σχολείων το Σεπτέμβρη. Να σημειώσουμε ότι είχε άλλα τρία αδέλφια ψάλτες που τιμούσαν την Κέρτεζη και αυτοί.

   Είκοσι μέτρα από την αφετηρία του δρομίσκου που ονομάσαμε «οδός παπα-Δήμου Οικονόμου» ξεκινά προς τα βόρεια μία μικρή πάροδος μικρού σχετικά μήκους. Μπαίνει με αρκετό πλάτος μέχρι την οικία του Φίλιππα Οικονόμου, αλλά συνεχίζει ως μικρή στοά κάτω από άλλο οικομομέϊκο σπίτι. Κατόπιν με τρία μικρά σκαλιά συναντά έναν άλλο δρομίσκο που  αναφέραμε στην προηγούμενη υποενότητα.  

   Προτείνω λοιπόν την ονομασία «ιδιωτική πάροδος Φιλίππου Α. Οικονόμου». Αναλυτική πρόταση: f/b, Παρασκευή, 14.01.2022.

5) Οδός Αλέκου Λυκάκη (πράσινο χρώμα)

   Κάθετα στην «οδό κερτεζιτών μεταναστών» και στα 80 περίπου μέτρα συναντάμε  την εγκαταλειμμένη «βίλα Κατερίνα». Αυτή την ανέγειραν δύο αδέλφια εξ ΗΠΑ, το γένος Σπανού, αλλά εγκαταλείφθηκε από τους κληρονόμους. Στο σημείο αυτό ξεκινά κάθετα και προς τα δυτικά ένας περιποιημένος δρόμος πάνω από 150 μέτρα. Δεξια και αριστερά έχουν πολύ ωραία σπίτια.

   Στο τέλος του δρόμου ένας κερτεζίτης, που ανήλθε στη διοίκηση του δημοσίου μετά την κατοχή και τον εμφύλιο, ο Αλέκος Λυκάκης με το παρατσούκλι «Γκλαβάς», έπαιξε σημαντικό ρόλο στις καλλιέργειες της Κέρτεζης:

   α) Συμμετείχε στην επιτροπή για έλθει στο χωριό μας ως δωρεά των αδελφών Κουτσοχέρα από τις Η. Π. Α. το πρώτο τρακτέρ. Δυστυχώς ήταν βενζινοκίνητο και όχι πετρελαιοκίνητο και εγκαταλείφθηκε στο κάτω μέρος πλαγιάς πριν τον πρώην στάβλο Ιω. Στεφανόπουλου.

   β) Συμμετείχε με τον Σωτήρη Σταθόπουλο (Γραμματέα κατόπιν της Κοινότητας και ψάλτη της ενορίας) την ίδια περίοδο στη δημιουργία μελισσοκομίας.

   γ) Τέλος, την ίδια περίοδο δημιούργησε στην περιοχή δύο μεγάλους οπωρώνες με αχλαδιές, μηλιές, ροδακινιές, κλπ, τις οποίες όμως ράντιζε με τα ζιζανιοκτόνα δηλητήρια της εποχής. Είχε κλείσει με συρματοπλέγματα και τους δύο οπωρώνες, όχι μόνο για τα δηλητήρια, αλλά και λόγω της πρόωρης εξαφάνισης των καρπών λόγω της πείνας…

   Η ωραία οικία του στο τέλος του εν λόγω δρόμου, που κληρονόμησε η κόρη του, αγοράστηκε από κερτεζίτισσα της γειτονιάς και της Πάτρας. Προτείνω την ονομασία «οδός Αλέκου Λυκάκη». Αναλυτική πρόταση: f/b, Δευτέρα, 17.01.2022.

6) Πάροδος Οικονομέων (βαθύ κίτρινο χρώμα)

   Στα 50 περίπου μέτρα, όπως αρχίζει να ανέρχεται η «οδός Αλέκου Λυκάκη», παρατηρούμε νότια και κάθετα μια στενή παλιά πάροδο να εισέρχεται σε κάποια σπίτια. Έχει πλάτος περίπου 1,5 μ., όσο χρειαζόταν για να μπαίνει ένα υποστατικό ζώο φορτωμένο….

   Η πάροδος αυτή έχει σχήμα Γ. Μάλιστα στην κορυφή του Γ, άρχεται η πάροδος που ονομάσαμε «ιδιωτική πάροδος Φιλίππου Α. Οικονόμου». Περνάμε ανάμεσα στα ιστορικά Οικονομέϊκα σπίτια, ιστορικών σογιών, όπως του «Παλάντζα», του «Κριαρά», κλπ. Στη συνέχεια συναντά πάλι κάθετα το τέλος της οδού που ονομάσαμε «οδός παπα-Δήμου Οικονόμου», αλλά προεκτείνεται και άλλα περίπου 15 μέτρα. Εκεί συναντά κάθετα πάλι έναν πάλι στενό, αλλά μεγάλο δρομίσκο, ο οποίος έρχεται από τα δυτικά και φτάνει μέχρι το Κεφαλόβρυσο.

   Προτείνω την ονομασία «Πάροδος Οικονομέων». Αναλυτική πρόταση: f/b, Δευτέρα, 24.01.2022.

7) Οδός Κεφαλοβρύσου (ροζ χρώμα)

   Θα αναφερθούμε σ’ ένα μεγάλο όμορφο δρομίσκο, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος περνά από παλιούς παρατημένους κήπους. Είναι μια διαδρομή που δύσκολα συνηθίζεται για περπάτημα, αφού είναι άγνωστη στους πολλούς. Δεν συναντά σπίτια και βρίσκεται ακριβώς στους πρόποδες του βουνού «Κοκκινάδι».

   Ξεκινά στο τέλος της «οδού Αλέκου Λυκάκη», κατεβαίνει νότια και μετά σχεδόν ανατολικά, περιμετρικά της οικίας κληρονόμων Γεωργίου Γρ. Μπούρδαλα και Ντίνας Τζένου – Μπούρδαλα. Συναντά το τέλος της «παρόδου Οικονομέων». Κατόπιν φεύγει κάθετα σε νότια κατεύθυνση. Απ’ εδώ και πέρα ο δρομίσκος είναι πολύ βατός και πολύ όμορφος, πάντα σε νότια κατεύθυνση.

   Καταλήγει στο Κεφαλόβρυσο από τη Βόρεια μεριά του, ενώ στο τέλος για πολλά μέτρα έχει ανατολικά το παλιό βόρειο νεραύλακο, ένα από τα τρία που ξεκινούσαν από τη μεγάλη πηγή, και πότιζε τους εκεί κήπους. Συγκεκριμένα φθάνει πίσω από το σύστημα άντλησης πόσιμου νερού στο λεγόμενο μικρό Κεφαλόβρυσο. Παρ ότι ακόμα η διαδρομή αυτή δεν έχει οικίες προτείνω την ονομασία της ως «οδός Κεφαλοβρύσου» με διπλό σκοπό.

   Πρώτον να γίνει γνωστή και να περπατιέται, πιθανά ξεκινώντας από την προσβάσιμη εύκολα «οδό Παπα-Δήμου Οικονόμου», και να φτάνει κανείς στο Κεφαλόβρυσο. Δεύτερον να έχει ονομασία και να είναι κάλεσμα για κτίσιμο σπιτιών. Αναλυτική πρόταση: f/b, Τρίτη, 25.01.2022.

8) Οδός Κουρτέϊκων (κόκκινο χρώμα)

   Ανερχόμενοι την «οδό Αλέκου Λυκάκη» περίπου στο μέσον της, ξεκινά αρχικά με βόρεια κατεύθυνση ένας βατός δρόμος πλάτους περί τα 2,5. Είναι αρκετά περιποιημένος και τσιμεντοστρωμένος. Έχει σχήμα φιδοειδές. Προς το τέλος, όταν συναντά το νότια όχθη του παραπόταμου Λίθου ή Μοναστηριά παίρνει κατεύθυνση βορειοδυτική και στο τέλος δυτική και ανηφορική.

   Πριν πάρει τη δυτική κατεύθυνση κατέρχεται με σκαλιά παλιός δρόμος που συνδέετει με ένα μικρό πλάτωμα, γέφυρα και κατόπιν με την «οδό ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη». Για αυτόν θα μιλήσουμε στην ενότητα της βορειοδυτικής Κέρτεζης.

   Ο δρόμος αυτός έχει κυρίως στα νότιά του αρκετά σπίτια, παλιότερα και νεότερα. Η περιοχή αυτή έχει θέα το ανατολικό άνοιγμα του οικισμού προς το Χελμό. Η κατάληξή του είναι τα παλιά Κουρτέϊκα σπίτια, σχεδόν κάτω από το χωματαύλακο. Κοντά υπάρχουν και παλιοί στάβλοι για πρόβατα. Προτείνω την ονομασία «οδός Κουρτέϊκων».

9) Πάροδος παραπόταμου Λίθου (κίτρινο χρώμα)

   Δέκα μέτρα δυτικά επί της «οδού ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη» (γκρι χρώμα), συναντάμε νότια και με κατεύθυνση νοτιοδυτική τον ιδιόμορφο δρόμο που συνδέει τη ΒΔ Κέρτεζη με τη Δυτική.

   Η σύνδεση γίνεται με ένα, τσιμεντένιο πλέον, γεφύρι πάνω στον παραπόταμο του κερτεζίτικου Βουραϊκού με το επίσημο όνομα «Λίθος». Η ιδιομορφία έγκειται στο γεγονός ότι στο σημείο αυτό οι όχθες είναι πάρα πολύ ψηλά από την κοίτη. Έτσι ο δρόμος κάνει κυριολεκτικά μια βουτιά, κυρίως από το μέρος της Δυτικής Κέρτεζης, ενώ από την ΒΔ είναι δυνατόν να κατέλθει και μικρό αυτοκίνητο.

   Όταν κατερχόμαστε προς το γεφύρι, βλέπουμε τα νερά και από τις δύο κατευθύνσεις και κατόπιν ανερχόμαστε από τον πεζόδρομο και συναντούμε την «οδό Κουρτέϊκων» της Δυτ. Κέρτεζης.

   Τα παλαιά χρόνια, που οι μεταφορές γίνονταν με τα υποστατικά ζώα, ο δρόμος αυτός είχε πολύ κίνηση από τους Κουρτέους. Παράλληλα κουβαλούσαν και πόσιμο νερό από την εντός της κοίτης «Βρύσης του Σιανού», τριάντα μέτρα ανατολικά από τη γέφυρα.

Επειδή δεν διέρχεται από τη νότια όχθη αυτοκίνητο, θα την θεωρήσουμε ως πάροδο. Ταυτόχρονα την ονομάζουμε «πάροδος παραπόταμου Λίθου». Αναλυτική πρόταση: f/b, Τρίτη, 22.02.2022. Σημείωση: την πάροδο αυτή την σημειώσαμε και όταν παρουσιάζαμε τις οδούς της βορειοδυτικής Κέρτεζης.

* Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός ως φυσικός, πτ. θεολόγος, συγγραφέας και ειδικός ερευνητής της Κέρτεζης.

Η παράδοση έγινε επίσημα στον πρόεδρο της Κοινότητας Κερτέζης

σε δημόσια εκδήλωση το Σάββατο, 26 Μαρτίου 2022.

 

Ο Αχαιός εκπαιδευτικός Παναγιώτης Μπούρδαλας παρουσίασε το βιβλίο του στο Πύργο

Σχολιάστε

Ο Αχαιός εκπαιδευτικός Παναγιώτης Μπούρδαλας παρουσίασε το βιβλίο του στο Πύργο

Στο Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων της ΟΡΤ TV στις 11 Μαΐου 2023. Η παρουσίαση έγινε στον Πύργο της Ηλείας τη Δευτέρα 8 Μαΐου 2023, στις 8.00μμ.

Με τη ματιά του Λάζαρου Ασμή: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΧΑΪΚΗ ΓΗ ΕΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΑ ΠΕΡΑΤΑ

Σχολιάστε

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΧΑΪΚΗ ΓΗ ΕΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΑ ΠΕΡΑΤΑ

Η ματιά του Λάζαρου Ασμή* στον Πύργο

Τι ακριβώς είναι αυτό το βιβλίο;

Θεολογική επιστημονική μελέτη; Μάλλον  όχι! Πώς χωράει σε κάτι τέτοιο η κυρά Παναγιώτα ή η κυρά Γαρούφω από την Κέρτεζη;

Από την άλλη είναι μεστό από θεολογικές έννοιες και αναλύσεις, οπότε δεν μπορεί να είναι αφήγημα;

Στον πρόλογο αναφέρεται ως «Πολυαξονικό». Εγώ θα έλεγα ότι είναι ένα βιβλίο που παρουσιάζει κάποιες πτυχές αυτού που ονομάζουμε «Κοινωνική Θεολογία: «τη θεολογία δηλαδή στην κοινωνική της διάσταση, όπως δηλαδή αυτή με βάση τη θεωρία εφαρμόζεται στην πράξη μέσα στην κοινωνία» ή ακόμη καλύτερα «το πώς τίθεται σε βιωματική εφαρμογή το σύνολο των αληθειών της πίστεως, όπως καταγράφονται στο Ευαγγέλιο και την Παράδοση της Εκκλησίας»[1].

Σε όλο αυτό θα πρέπει να ξεχωρίσουμε δύο βασικά στοιχεία: τη θεωρία και το βίωμα, τα οποία συχνά εναλλάσσονται στο ρόλο του ποιο καθορίζει ποιο, και εδώ έγκειται η δυσκολία πολλές φορές να δοθεί η θεολογία με καθαρά διανοητικούς όρους. Το βιβλίο αυτό λοιπόν προσπαθεί και μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα βιοτής να παρουσιάσει κάποιες συμπεριφορές ως  αποστάγματα της θεολογικής σκέψης. Μας υπενθυμίζει ότι το «συγκεκριμένο» είναι αυτό που πραγματώνει το «αφαιρετικό».

Συνέχεια →

Δρόμοι και πάροδοι της βορειοδυτικής Κέρτεζης – Μέρος VΙ

Σχολιάστε

Δρόμοι και πάροδοι της βορειοδυτικής Κέρτεζης – Μέρος VΙ

Συνολική πρόταση ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της ΒΔ Κέρτεζης

Άμισθη μελέτη του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Συνέχεια από το μέρος V: https://www.tomtb.com/?p=15007

Λίγο πριν την επανάσταση του 1821, και μετά το ξέσπασμά της στο Μωριά η Κέρτεζη αποτελούσε, όπως και παλαιά ένα πλούσιο και ασφαλές μέρος για καλλιέργειες, ήταν το κέντρο με επτά δρόμους, αλλά είχε και πλούσια βλάστηση τόσο με το καστανόδασος, όσο και με τον έλατο, αλλά και με άλλα μικρότερα δάση, όπως της Ντεσμένας.

Έτσι έφτασαν παρά πολλοί φερτοί που ρίζωσαν στο χωριό μας. Σε αυτούς δόθηκε μια παρθένα οικιστικά περιοχή, δυτικά από του Παναγούρου το λαγκάδι και βόρεια του παραπόταμου Μοναστηριά, ώστε να είναι κοντά στον Απανόκαμπο και στα έλατα. Οι περισσότεροι απ αυτούς έγιναν κτηνοτρόφοι.

Σήμερα η περιοχή αυτή είναι πυκνοδομημένη και αποτελεί μία από τις καλύτερες περιοχές με ξηρό και ευήλιο κλίμα, ενώ από εκεί αντικρίζεται το ανατολικό  στενόχωρο ανατολικό άνοιγμα του όλου οικισμού και ο απέναντι Χελμός.

1) Οδός Πύργου Δημάρχου Οικονομογιώργη (Χρώμα μαύρο)

Συνέχεια →

Ονοματοδοσίες οδών και παρόδων βόρειας-κεντρικής Κέρτεζης – Μέρος V

Σχολιάστε

Ονοματοδοσίες οδών και παρόδων βόρειας-κεντρικής Κέρτεζης – Μέρος V

Άμισθη μελέτη του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ονοματοδοσίες οδών και παρόδων βόρειας-κεντρικής Κέρτεζης, μέρος ΙV άνω του Ι. Ν. της Παντάνασσας. Συνέχεια από το μέρος ΙV: www.tomtb.com/?p=14992.

1) Πάροδος Κώστα Σκαμβούγερα – κόκκινο χρώμα

Βρισκόμαστε νοερά στην Κέρτεζη και συγκεκριμένα στην «Οδό Γεωργίου Αν. Στριφτόμπολα». Μπροστά μας περνά ο ημισκεπασμένος μικροχείμαρρος του Άη Τρύφωνα από τα ανατολικά του λόφου του Λαρή. Επίσης βρισκόμαστε 100 μέτρα νότια και χαμηλότερα από την αφετηρία της χθεσινής οδού. Βλέποντας νοτιοδυτικά αντικρύζουμε μια νεοπαγή πάροδο που έχει ανοιχθεί τις τελευταίες δεκαετίες από συνορεύοντες ιδιοκτήτες.

Η πάροδος αυτή, όσον αφορά την Κοινότητα, πολύ πιθανόν να θεωρείται ιδιωτική. Στην προέκταση της και μετά τα σκαλιά συναντά την «Οδό ήρωα Ανδρέα Κόντη». Έτσι θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν ήταν δημόσια, η συνέχεια της.

Στις λίγες φωτογραφίες ξεκινάμε από τα ανατολικά βλέποντας στο βάθος το βουνό Κουλούρα με το βράχο της Κοκκινάδι. Προχωρώντας στα αριστερά μας είναι η παλιά οικία του Κώστα του Σκαμβούγερα του πρεσβύτερου και φυσικά των κληρονόμων του. Ο Κώστας Σκαμβούγερας ήταν γνωστός με το παρατσούκλι «Καραμούζας». Μετά τα σκαλιά συναντάμε την «οδό ήρωα Ανδρέα Κόντη».

Κατόπιν κάνουμε την αντίστροφη νοητή πορεία. Προτείνω, αν και ιδιωτική, τιμής ένεκεν, την ονομασία «Πάροδος Κώστα Σκαμβούγερα». Συνεχίζεται με δύο ακόμη παρόδους.

φ/β, 04.12.2021.

2) Οδός ήρωα Ανδρέα Γ. Κόντη – μπορντό χρώμα

Συνέχεια →

Οι αρχέγονοι αμπελώνες στην Κέρτεζη και το πνεύμα του Οίνου

Σχολιάστε

Οι αρχέγονοι αμπελώνες στην Κέρτεζη και το πνεύμα του Οίνου

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Στην εποχή μας η Κέρτεζη, όπως και όλος ο ορεινός όγκος, διαθέτει λίγους αμπελώνες[1]. Οι αιτίες πολλές, με κυριότερη το δημογραφικό ζήτημα και τις ευρύτερες ελληνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές. Οι λίγοι όμως αυτοί είναι σύγχρονοι και παράγουν εκλεκτό κρασί, όπως και άλλα παράγωγα, με νέες ποικιλίες.

Κατά την μεγάλη ανάπτυξη όμως της κωμόπολης (Κέρτεζης) αναπτύχθηκαν αμπελώνες σε όλα σχεδόν τα βορεινά μη αρδεύσιμα μέρη, που έβλεπαν δηλαδή προς τη μεσημβρία σε πλαγιές, αλλά αργότερα και στους βορεινούς πρόποδες της «Ντεσμένας», στα νότια της δυτικής κοιλάδας. Το 1906 καταγράφονται ότι ήταν περίπου 1000 στρ.. Συγκεκριμένα:

Συνέχεια →