ΠΑΤΡΙΣ – ΘΡΗΣΚΕΙΑ – ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, μείζον δε τούτων το ΠΟΡΤΟΦΟΛΙ
Του Νίκου Α. Κουραμπή*
(Xαριτωμένο σλόγκαν στην επταετία … και ξανά επίκαιρο!): Στους
απανταχού αντιφασίστες – αντιψευτοδημοκράτες – αντιψευτοθρησκευόμενους
Όπως η αγάπη για ένα άτομο που αποκλείει την
αγάπη για τους άλλους δεν είναι αγάπη, έτσι και η αγάπη κάποιου για τη χώρα του
όταν δεν αποτελεί μέρος της αγάπης του για την ανθρωπότητα δεν είναι αγάπη αλλά
ειδωλολατρική λατρεία. [Έριχ
Φρομ]
Ο εθνικισμός, ιστορικά, αποδεικνύεται ως
εχθρός του έθνους (π.χ. ο ρόλος των ελληνοχριστιανών παραεκκλησιαστικών στην
εθνική καταστροφή της Κύπρου το 1974) ενώ, θεολογικά, αποτελεί ειδωλολατρία με
τον Ιούδα Ισκαριώτη ως πρώτο διδάξαντα την εθνικιστική προδοσία [Παντελής
Καλαϊτζίδης].
Ο φυσικός [κατά Βίλχελμ Ράϊχ] και πηγαίος και χαρούμενος πατριωτισμός εκφυλίζεται σε στρατοκρατικό εθνοκρατισμό, η άδολη ερωτική γλύκα του πατριωτισμού σε εθνικιστική ζωώδη σεξοδιαστροφή [στη δεύτερη αποφασιστική αυτή διάκριση προβαίνει π.χ. ο χριστιανός Νικόλαος Μπερντιάεφ και όχι μόνο].
Μπερντιάγεφ και Μπαίμε:
μυστικισμός, φως και σκοτάδι του Θεού
Του Γεωργίου – Νεκταρίου
Παναγιωτίδη*
Σε ένα από τα
κορυφαία βιβλία ορθόδοξης θεολογίας του 20ου αιώνα, τη «Μυστική θεολογία της Ανατολικής Εκκλησίας»,
ο Βλαδίμηρος Λόσσκυ κάνει λόγο για τα δύο διακριτά και αλληλοσυμπληρούμενα στοιχεία
που συνυπάρχουν στην Ορθοδοξία: τη θεολογία και το μυστικισμό. Ο Λόσσκυ θέλει συνάμα να τονίσει με αυτή τη
διάκριση τη σπουδαιότητα της (αυθεντικής) μυστικής εμπειρίας μέσα στην
προσέγγιση της ορθόδοξης πίστης απ’ τον καθένα μας, διότι αλλιώς υπάρχει
κίνδυνος να εκπέσει στην κακώς εννοούμενη «ακαδημαϊκή
θεολογία»: σε ένα ακαδημαϊκό άθλημα ξερού και ορθολογιστικού στοχασμού,
άγευστου και άπειρου της -υπέρ φύσιν- εμπειρίας του ζωντανού Θεού.
Μέσα σε αυτήν την προοπτική και με
δεδομένη αυτή την προβληματική, πολλά έχουν να μας πουν τα δύο δοκίμια
–εκτενείς μελέτες- του μεγάλου Ορθόδοξου φιλοσόφου και συγγραφέα του 20ου
αιώνα Νικολάι Μπερντιάγεφ πάνω στο μεγάλο Χριστιανό μυστικό Ιάκωβο Μπαίμε που
εκδόθηκαν μεταφρασμένα πολύ πρόσφατα (ιδ. έκδοση, 2022) και στη χώρα μας.
Έχει ανοίξει πάλι η συζήτηση (σε κυβέρνηση
Ν.Δ.), για τα λεγόμενα μη κρατικά πανεπιστήμια, αν και δεν υπάρχουν κρατικά και
μη κρατικά, αλλά δημόσια και ιδιωτικά. Αυτή τη φορά δεν οδηγείται σε προσπάθεια
αναθεώρησης του συντάγματος και του άρθρου 16 (και άλλων), αλλά για παράκαμψη
του άρθρου 16! Θεωρεί ότι μπορεί να πάει με το άρθρο 28. Αυτό «αναφέρει ότι οι
διακρατικές συμφωνίες υπερισχύουν του κοινού νόμου αλλά δεν υπερισχύουν του
Συντάγματος (βλ. άποψη Ακρίτα Καϊδατζή, αναπληρωτή καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου
του ΑΠΘ[1]).
Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που το
τελευταίο διάστημα γινόμαστε μάρτυρες μιας νέας προσέγγισης από την πλευρά της
κυβέρνησης, με αναφορά στην «ανάγνωση» του Άρθρου 16. Είναι πράγματι απορίας
άξιο πώς μπορεί να «αναγνωστεί» το Άρθρο 16, ειδικά οι παράγραφοι 5 και 6 που
αναφέρουν: «…5. H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που
αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση…
6. Οι καθηγητές των ανώτατων
εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί. Το υπόλοιπο διδακτικό
προσωπικό τους επιτελεί επίσης δημόσιο λειτούργημα, με τις προϋποθέσεις που
νόμος ορίζει…».[2]
Ομιλία: Για την περίπτωση παραγωγής και μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ. Μία απάντηση των πολιτών-πελατών για τις επιπτώσεις στη ζωή και στη φύση.[1]
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
Αγαπητοί φίλοι,
μ’ αφορμή το ζήτημα της
διέλευσης των Πυλώνων Υ. Τ. από την περιοχή μας και τις διαμάχες με την ΔΕΗ για
μία 10ετία, έχω την ευκαιρία να μιλήσω σήμερα από τη σκοπιά του συλλόγου
πρόληψης απέναντι στις εξαρτησιογόνες ουσίες, κι όχι μόνο. Ο σύλλογός μας, που δημιουργήθηκε
πριν τρία χρόνια στη περιοχή του Δήμου Μεσσάτιδας για τις ανάγκες της ζωής,
έχει την ονομασία «Παλμός ζωής».
Φυσικά, και πολλοί άλλοι μηχανισμοί του πολιτισμού μας είναι αλλότριες δυνάμεις
προς την ουσία της ζωής.
Η σύγχρονη τεχνολογία μεταμορφώνεται κι αυτή σε δύναμη πάνω στον άνθρωπο και πάνω στη φύση. Ο πόλεμος των ημερών, δείχνει και τα δύο, με «σοκ και δέος»!!![2] Ούτε τη φύση προστατεύει με το απεμπλουτισμένο ουράνιο στις βόμβες, ούτε τους λαούς και τους ανθρώπους απελευθερώνει. Κι αν το πρόβλημα ήταν μόνο για τις πολεμικές εκστρατείες, η ελπίδα θα βρισκόταν μόνο στο τέλος του πολέμου. Όμως ο «ιδεώδης άνθρωπος» του πολιτισμού μας, είναι ο τυποποιημένος άνθρωπος της καθησυχαστικής ζωής, της αγοραίας αντίληψης, του μεταλλαγμένου όντος κι από την σύγχρονη τεχνολογία. Γι’ αυτό, δεν φτάνει σήμερα να μιλήσουμε μόνο στη γλώσσα της επιστήμης και της τεχνικής της, αλλά κυρίως στη γλώσσα της ζωής.
Πραγματοποιήθηκε στα Καλάβρυτα πριν λίγες
εβδομάδες, στις 4 και 5 Νοεμβρίου του 2023, ένα ενδιαφέρον διήμερο, αλλά όχι
από κάποιο θεσμό. Πραγματοποιήθηκε από την συλλογικότητα των Καλαβρύτων «Εμείς».
Ο γενικός τίτλος του ήταν: «Η αυτοοργανωμένη συλλογικότητα ΕΜΕΙΣ ανοίγει
συζήτηση για το πως θα μπορούσαν οι μικροί τόποι να λειτουργούν χωρίς ανάθεση
και αποτελεσματικά».
Το βραδάκι του Σαββάτου 4 Νοέμβρη στο Πολύκεντρο έγινε η πρώτη εκδήλωση με εισηγήσεις και συζήτηση. Σημαντική ήταν η παρουσία των συμμετεχόντων. Εκτός από τους Καλαβρυτινούς και κάποιους εκ των γειτονικών περιχώρων, είχαν προσέλθει αντιπρόσωποι που εισηγήθηκαν ή έλαβαν μέρος στη συζήτηση από πολλές πόλεις: Πήλιο, Γαργαλιάνους, Καλαμάτα, Τήνο, Αθήνα, Έδεσσα!
Τέλειωσε λοιπόν κι αυτή η διαδικασία, με
εκλογικό θρίαμβο του ψηφοδέλτιου του επικεφαλής Θανάση Παπαδόπουλου (Ανεξάρτητη
Κίνηση Πολιτών) μες 71,2%, έναντι του ψηφοδελτίου του επικεφαλής Θανάση Γ.
Κανελλόπουλου (ΕΝΩΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ) με 25,85% και του Σταμάτη
Ανδριόπουλου (Λαϊκή Συσπείρωση) με 2,95% στον ευρύ σε έκταση Καλλικρατικό Δήμο
Καλαβρύτων.
Ο πάλι Δήμαρχος Θανάσης Παπαδόπουλος θα έχει
14 Δημ. συμβούλους, έναντι 5 (1+4) του Θανάση Κανελλόπουλου. Θα έχει την
πλειοψηφία των Κοινοτικών Συμβουλίων σε όλα τα χωριά, πλην ελαχίστων που
ανήκουν στην αξιωματική αντιπολίτευση. Η Λ. Σ. δεν εξέλεξε ούτε τον επικεφαλής
Σταμάτη Ανδριόπουλο, παρότι πλησίασε πολύ κοντά το παράλογο φίλτρο και όριο του
3%! Τι μπορούμε λοιπόν να κρατήσουμε επί της ουσίας μετά απ’ αυτά τα
αποτελέσματα;
Η γνώμη μου είναι να αναδιφήσουμε στις προεκλογικές εξαγγελίες, δεσμεύσεις, αναφορές, μισόλογα ή και αγνοήσεις πολλών ζητημάτων. Εμείς θα μείνουμε κυρίως σε ότι αφορά την δυτική κοιλάδα του Βουραϊκού. Θα προσπαθήσουμε με προσοχή, αλλά και θάρρος, να αποδελτιώσουμε ότι θεωρήσαμε σημαντικό. Ελπίζω να μην έχω παρανοήσει κάποια στάση εκ των υποψηφίων, νικητών και ηττημένων.
Αναστοχαζόμενοι τους προβληματισμούς του Παναγιώτη Μπούρδαλα
«ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΧΑΪΚΗ ΓΗ ΕΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΑ ΠΕΡΑΤΑ»
Της Γιούλας Κωνσταντοπούλου*
Με ιδιαίτερη χαρά έλαβα στα μέσα του περασμένου Αυγούστου το τελευταίο πόνημα του Παναγιώτη Μπούρδαλα: Από την Αχαϊκή Γη ως τα πέρατα του κόσμου. Για μια απελευθερωτική θε-ανθρωπολογία: υποδείγματα, θραύσματα, Μεγάλη Σύνοδος 2016, «3η Ρώμη». Πρόκειται για το πέμπτο κατά σειρά βιβλίο του συγγραφέα που κυκλοφορήθηκε από τις εκδόσεις ΑΡΜΟΣ το καλοκαίρι του 2022, και αφιερώνεται στους «δυνάμει και ενεργεία χριστιανούς, που κατανοούν τον σύγχρονο κόσμοκαι παλεύουν θε-ανθρωπολογικά, σπάζοντας τα τεχνητά εμπόδια της ιστορίας».
Πώς ξεκίνησαν φέτος τα σχολεία; (Σεπτέμβρης 2023 – Συζήτηση μ’ έναν γονιό)
Του Ηλία Παπαχατζή*
-Καλημέρα, δάσκαλε -Καλημέρα, Βασίλη. Τι κάνεις; -Καλά είμαι. Καλή σχολική χρονιά να έχετε -Ευχαριστούμε… Για να δούμε! -Πάλι προβλήματα, δάσκαλε… -Πολλά, Βασίλη… Καλή χρονιά και στα παιδιά σας -Ευχαριστούμε…. εμένα κλαίει η ψυχή μου για τα παιδιά στη Θεσσαλία. Εκείνα τα παιδιά θα πάνε σχολείο;
Κέρτεζη: Από νεκρό ξενοδοχείο σε ζωντανό γηροκομείο;
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
Ι. ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΠΑΛΙ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ
Έρχονται (πάλι)
αυτοδιοικητικές εκλογές. Περιφερειακές και δημοτικές. Οι κοινοτικές αποτελούν
(πάλι) μέρος των δημοτικών, έχοντας χάσει πλήρως και το τελευταίο στοιχείο
σχετικής τους αυτονομίας με το «νόμο Βορίδη». Θα θέσουμε, παρ’ όλα αυτά, στη
διάθεση των αυτοδιοικητικών, για δημιουργία, ένα έργο που έμεινε στα αζήτητα επί
τρεις δεκαετίες περίπου στον έτερο μεγάλο πόλο της κοιλάδας του Βουραϊκού, την
ιστορική Κέρτεζη. Δεν πρόκειται για αμιγώς αναπτυξιακό ή εξωραϊστικό έργο.
Αποτελεί ταυτόχρονα έργο ανθρωπιστικό, εργασιακό και ιστορικής αποκατάστασης.
Βλέπετε η Κέρτεζη έχει
ιστορία, αλλά δεν αποτέλεσε «μαρτυρική πόλη» ώστε να παίρνει σχεδόν όλα τα μη
εξωραϊστικά μεγάλα έργα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν πολλά εγκαταλειμμένα
παλιά ιστορικά μνημεία: το προχριστιανικό Οχυρό της Κέρτεζης, το φράγκικο
Κάστρο της Ντεσμένας, ο Εθνικός Πύργος των (Σ)φραντζή και «Λιάρου», ο νεοβυζαντινός
Ι. Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Κοιμητήριο και το κτίριο (και σχολείο)
των Τετρεμέλη/Στριφτόμπολα. Πλέον υποψήφιο είναι και το κτήριο του τελευταίου
Δημοτικού σχολείου στον Αη Θανάση.
Τα πέντε βουλιάζουν,
φθείρονται, καταστρέφονται και πέφτουν ακόμα μέχρι και στα χέρια αρχαιοκαπήλων.
Το έκτο απέκτησε μια παράξενη «μπούργκα»! Μόνο για το κτίριο του Στριφτόμπολα
δρομολογείται αποκατάσταση με λειτουργικότητα, αλλά από κερτεζίτες ιδιώτες… Θα
επανέλθουμε σύντομα για όλα τα μνημεία σε επόμενο άρθρο.
Το πιο όμως πρόσφατο κτήριο, σχεδόν έτοιμο να λειτουργήσει, το οποίο εγκαταλείφθηκε με ευθύνες πολλών (ζώντων και τεθνεώτων), αποτελεί το λεγόμενο «Κοινοτικό Ξενοδοχείο της Κέρτεζης». Παραδόθηκε θεσμικά από την «Κοινότητα Κερτέζης»[1] στον «Δήμο Καλαβρύτων» επί προγράμματος «Καποδίστρια» λίγο πριν ολοκληρωθεί. Ακολούθησε κατόπιν το πρόγραμμα «Καλλικράτης» και ουσιαστικά η επικράτησή του μέχρι τις ημέρες μας.
Η δυτική Κέρτεζη είναι σχετικά απόμερη, αφού
αφενός βρίσκεται κάτω από το Κοκκινάδι και έχει σχήμα ενός μεγάλου νοητού
ισοσκελούς τριγώνου, όπου την βάση νοερά την δημιουργεί το παλιό χωματαύλακο
στους πρόποδές του. Περικλείεται νότια από το ποταμίσκο που ξεκινά από το
Κεφαλόβρυσο, περνά κάτω από την «πλατεία ομονοίας παπα-Ανδρέα Νικολάου», δυτικά
του Εθνικού Πύργου και χύνεται στον παραπόταμο Λίθο ή Μοναστηριά, 100 μέτρα
βορειοδυτικά των απαρχών του Βουραϊκού. Βόρεια έχει ως φυσικό σύνορο τον
παραπόταμο Λίθο ή Μοναστηριά.
Δομήθηκε ουσιαστικά σε τρεις φάσεις. Μια
πολύ παλαιά με σπίτια κοντά στην προηγούμενη πλατεία, μία στις αρχές του 20ου
αι. με κερτεζίτες μετανάστες που ήλθαν με χρήματα από την Αμερική και σύγχρονα σπίτια τα τελευταία 5ο
με 70 χρόνια.
1) Οδός Κερτεζιτών μεταναστών (θαλασσί χρώμα)
Βρισκόμαστε στη βορειοδυτική γωνία της
πλατείας, απ’ όπου ξεκινούν δύο δρόμοι. Ο δρόμος που κατευθύνεται από νότο προς
βορρά και αντίστροφα είναι αυτός που μελετούμε.
Περνά ανάμεσα σε όμορφα σπίτια
κερτεζιτών μεταναστών στις ΗΠΑ, που επέστρεψαν, με ή χωρίς κληρονόμους, αλλά
και λίγα παρατημένα λαϊκά σπίτια. Βεβαίως έχει τρεις δρόμους κάθετους με αρκετά
παρακλάδια με κάποια από μετανάστες που έζησαν στην Αυστραλία. Οι δρομίσκοι
αυτοί γεμίζουν κι’ ομορφαίνουν τη γειτονιά.
Ο δρόμος καταλήγει στη νότια όχθη του
παραπόταμου Λίθου ή Μοναστηριά. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 υπήρχε ξύλινο γεφύρι
που τον ένωνε με τον απέναντι κεντρική «οδό ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη» (γκρι
χρώμα), δίπλα στο παλιό κατάστημα του Ρέλλα.
Προτείνω την ονομασία «Οδός Κερτεζιτών
μεταναστών». Αρχική πρόταση: f/b, Τετάρτη, 12.01.2022.
2) Οδός Μοναστηριά (γαλάζιο χρώμα)
Στο τέλος του προηγούμενου δρόμου με την
ονομασία «Οδός κερτεζιτών μεταναστών», συναντάμε τον παραπόταμο του Βουραϊκού «Λίθο»
ή «Μοναστηριά».
Ψηλά στη νότια όχθη του ανέρχεται
χωματόδρομος απεριποίητος που καταλήγει, σε εγκαταλειμμένα σπίτια. Που ξέρουμε
όμως; Μπορεί να βρουν νέους ενοίκους και ο δρόμος αυτός να τσιμεντοστρωθεί και
να αποτελεί μια ακόμη όμορφη διαδρομή.
Προτείνω λοιπόν την ονομασία του ως «Οδός
Μοναστηριά». Αρχική πρόταση: f/b, Τετάρτη, 26.01.2022.
3) Οδός παπα-Δήμου Οικονόμου (καφέ χρώμα)
Στη βορειοδυτική γωνία της «πλατείας
ομονοίας παπα-Ανδρέα Νικολάου» αυτή τη φορά θα πάμε κατευθείαν δυτικά. Αποτελεί
τον νοτιότερο δρομίσκο με αυτή την κατεύθυνση και τέμνει κάθετα την «οδό
Κερτεζιτών μεταναστών».
Κατά την περίοδο του 1821
-πριν, κατά και μετά- στο δρόμο αυτό είχε οικία ο γνωστός ιερέας παπα-Δήμος
Οικονομόπουλος που κατόπιν πήρε το επώνυμο Οικονόμου. Μετά τη θυσία, στις 14
Απρίλη 1821, του Κερτεζίτη δασκάλου και οπλαρχηγού Αναγνώστη – Δημητρίου
Στριφτόμπολα στο Λεβίδι, ένα μέρος της καθοδήγησης και συντονισμού των
κερτεζιτών τον έπαιξε ο εν λόγω, χωρίς όμως να οπλοφορεί ο ίδιος.
Το σχήμα του δρομίσκου έχει σχήμα «Γ», αφού
μετά από 50 μέτρα, παίρνει κάθετη κατεύθυνση προ βορρά. Στο τέλο του «Γ»
συναντά άλλον δρομίσκο, τον οποίο θα αναφέρουμε σε επόμενη υποενότητα. Να
σημειώσουμε ότι νέος ο δρομίσκος στη συνέχεια καταλήγει μέχρι το Κεφαλόβρυσο
από τα βόρεια…
Προτείνω λοιπόν την ονομασία του σημερινού δρομίσκου
«οδός παπα-Δήμου Οικονόμου». Αναλυτική πρόταση: f/b, Πέμπτη, 13.01.2022.
Έχω την χαρά και την τιμή να προτείνω την
ονομασία μιας μικρής παρόδου σε ένα ξεχωριστό συνάδελφο φυσικό, αλλά και
σπουδαίο ψάλτη, ερευνητή και μελετητή, του οποίου ο πατέρας παπα – Θανάσης
Οικονόμου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κέρτεζη στο σπίτι με τις σκάλες της
μικρής παρόδου.
Ομοίως και η μητέρα του Αγγελική, που
γεννήθηκε και μεγάλωσε 100 μέτρα πιο ΝΔ ως πρώτο παιδί και κόρη του παπα-Μήτσου
Νικολάου. Γεννήθηκε και έζησε στην Ελίκη του Αιγίου (1936-2013).
Είναι πολύ δύσκολο σε ένα μικρό σημείωμα να
παρουσιάσει κανείς το δημιουργικό του έργο και το επαγγελματικό του ήθος. Έκανε
τρία βιβλιαράκια φυσικής. Το 3ο μου το έκανε δώρο περί το 1993 όταν συνυπήρξαμε
στο Αίγιο ως καθηγητές φυσικοί. Μάλιστα το 1989 αυτός ήταν Προϊστάμενος του
γραφείου Αιγίου στη β/βαθμια εκπαίδευση, όταν διορίστηκα μόνιμος στην Κ.
Κλειτορία Καλαβρύτων.
Όσον αφορά το συγγραφικό του έργο το μόνο
που μπορώ να σημειώσω εδώ είναι ότι έχει την αποδοχή όλων των μεγάλων ψαλτών
της χώρας και έχει τιμηθεί και από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Στην Κέρτεζη ερχόταν συχνά τα Καλοκαίρια στο
πατρικό του πατέρα του με την οικογένειά του, έψελνε ως Πρωτοψάλτης με την
ωραία του φωνή και το πατριαρχικό του ύφος και τα λέγαμε στην πλατεία. Έφυγε το
2013 με το άνοιγμα των σχολείων το Σεπτέμβρη. Να σημειώσουμε ότι είχε άλλα τρία
αδέλφια ψάλτες που τιμούσαν την Κέρτεζη και αυτοί.
Είκοσι μέτρα από την αφετηρία του δρομίσκου
που ονομάσαμε «οδός παπα-Δήμου Οικονόμου» ξεκινά προς τα βόρεια μία μικρή
πάροδος μικρού σχετικά μήκους. Μπαίνει με αρκετό πλάτος μέχρι την οικία του
Φίλιππα Οικονόμου, αλλά συνεχίζει ως μικρή στοά κάτω από άλλο οικομομέϊκο
σπίτι. Κατόπιν με τρία μικρά σκαλιά συναντά έναν άλλο δρομίσκο που αναφέραμε στην προηγούμενη υποενότητα.
Προτείνω λοιπόν την ονομασία «ιδιωτική πάροδος
Φιλίππου Α. Οικονόμου». Αναλυτική πρόταση: f/b, Παρασκευή,
14.01.2022.
5) Οδός Αλέκου Λυκάκη (πράσινο χρώμα)
Κάθετα στην «οδό κερτεζιτών μεταναστών» και
στα 80 περίπου μέτρα συναντάμε την
εγκαταλειμμένη «βίλα Κατερίνα». Αυτή την ανέγειραν δύο αδέλφια εξ ΗΠΑ, το γένος
Σπανού, αλλά εγκαταλείφθηκε από τους κληρονόμους. Στο σημείο αυτό ξεκινά κάθετα
και προς τα δυτικά ένας περιποιημένος δρόμος πάνω από 150 μέτρα. Δεξια και
αριστερά έχουν πολύ ωραία σπίτια.
Στο τέλος του δρόμου ένας κερτεζίτης, που
ανήλθε στη διοίκηση του δημοσίου μετά την κατοχή και τον εμφύλιο, ο Αλέκος
Λυκάκης με το παρατσούκλι «Γκλαβάς», έπαιξε σημαντικό ρόλο στις καλλιέργειες
της Κέρτεζης:
α) Συμμετείχε στην επιτροπή για έλθει στο
χωριό μας ως δωρεά των αδελφών Κουτσοχέρα από τις Η. Π. Α. το πρώτο τρακτέρ.
Δυστυχώς ήταν βενζινοκίνητο και όχι πετρελαιοκίνητο και εγκαταλείφθηκε στο κάτω
μέρος πλαγιάς πριν τον πρώην στάβλο Ιω. Στεφανόπουλου.
β) Συμμετείχε με τον Σωτήρη Σταθόπουλο
(Γραμματέα κατόπιν της Κοινότητας και ψάλτη της ενορίας) την ίδια περίοδο στη
δημιουργία μελισσοκομίας.
γ) Τέλος, την ίδια περίοδο δημιούργησε στην
περιοχή δύο μεγάλους οπωρώνες με αχλαδιές, μηλιές, ροδακινιές, κλπ, τις οποίες
όμως ράντιζε με τα ζιζανιοκτόνα δηλητήρια της εποχής. Είχε κλείσει με
συρματοπλέγματα και τους δύο οπωρώνες, όχι μόνο για τα δηλητήρια, αλλά και λόγω
της πρόωρης εξαφάνισης των καρπών λόγω της πείνας…
Η ωραία οικία του στο τέλος του εν λόγω
δρόμου, που κληρονόμησε η κόρη του, αγοράστηκε από κερτεζίτισσα της γειτονιάς
και της Πάτρας. Προτείνω την ονομασία «οδός Αλέκου Λυκάκη». Αναλυτική πρόταση: f/b, Δευτέρα, 17.01.2022.
6) Πάροδος Οικονομέων (βαθύ κίτρινο χρώμα)
Στα 50 περίπου μέτρα, όπως αρχίζει να
ανέρχεται η «οδός Αλέκου Λυκάκη», παρατηρούμε νότια και κάθετα μια στενή παλιά
πάροδο να εισέρχεται σε κάποια σπίτια. Έχει πλάτος περίπου 1,5 μ., όσο
χρειαζόταν για να μπαίνει ένα υποστατικό ζώο φορτωμένο….
Η πάροδος αυτή έχει σχήμα Γ. Μάλιστα στην
κορυφή του Γ, άρχεται η πάροδος που ονομάσαμε «ιδιωτική πάροδος Φιλίππου Α.
Οικονόμου». Περνάμε ανάμεσα στα ιστορικά Οικονομέϊκα σπίτια, ιστορικών σογιών,
όπως του «Παλάντζα», του «Κριαρά», κλπ. Στη συνέχεια συναντά πάλι κάθετα το
τέλος της οδού που ονομάσαμε «οδός παπα-Δήμου Οικονόμου», αλλά προεκτείνεται
και άλλα περίπου 15 μέτρα. Εκεί συναντά κάθετα πάλι έναν πάλι στενό, αλλά
μεγάλο δρομίσκο, ο οποίος έρχεται από τα δυτικά και φτάνει μέχρι το
Κεφαλόβρυσο.
Προτείνω την ονομασία «Πάροδος
Οικονομέων». Αναλυτική πρόταση: f/b,
Δευτέρα, 24.01.2022.
7) Οδός Κεφαλοβρύσου (ροζ χρώμα)
Θα αναφερθούμε σ’ ένα μεγάλο όμορφο
δρομίσκο, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος περνά από παλιούς παρατημένους κήπους.
Είναι μια διαδρομή που δύσκολα συνηθίζεται για περπάτημα, αφού είναι άγνωστη
στους πολλούς. Δεν συναντά σπίτια και βρίσκεται ακριβώς στους πρόποδες του
βουνού «Κοκκινάδι».
Ξεκινά στο τέλος της «οδού Αλέκου Λυκάκη», κατεβαίνει
νότια και μετά σχεδόν ανατολικά, περιμετρικά της οικίας κληρονόμων Γεωργίου Γρ.
Μπούρδαλα και Ντίνας Τζένου – Μπούρδαλα. Συναντά το τέλος της «παρόδου Οικονομέων».
Κατόπιν φεύγει κάθετα σε νότια κατεύθυνση. Απ’ εδώ και πέρα ο δρομίσκος είναι
πολύ βατός και πολύ όμορφος, πάντα σε νότια κατεύθυνση.
Καταλήγει στο Κεφαλόβρυσο από τη Βόρεια
μεριά του, ενώ στο τέλος για πολλά μέτρα έχει ανατολικά το παλιό βόρειο
νεραύλακο, ένα από τα τρία που ξεκινούσαν από τη μεγάλη πηγή, και πότιζε τους
εκεί κήπους. Συγκεκριμένα φθάνει πίσω από το σύστημα άντλησης πόσιμου νερού στο
λεγόμενο μικρό Κεφαλόβρυσο. Παρ ότι ακόμα η διαδρομή αυτή δεν έχει οικίες
προτείνω την ονομασία της ως «οδός Κεφαλοβρύσου» με διπλό σκοπό.
Πρώτον να γίνει γνωστή και να περπατιέται,
πιθανά ξεκινώντας από την προσβάσιμη εύκολα «οδό Παπα-Δήμου Οικονόμου», και να
φτάνει κανείς στο Κεφαλόβρυσο. Δεύτερον να έχει ονομασία και να είναι κάλεσμα
για κτίσιμο σπιτιών. Αναλυτική πρόταση: f/b, Τρίτη,
25.01.2022.
8) Οδός Κουρτέϊκων (κόκκινο χρώμα)
Ανερχόμενοι την «οδό Αλέκου Λυκάκη» περίπου
στο μέσον της, ξεκινά αρχικά με βόρεια κατεύθυνση ένας βατός δρόμος πλάτους
περί τα 2,5. Είναι αρκετά περιποιημένος και τσιμεντοστρωμένος. Έχει σχήμα
φιδοειδές. Προς το τέλος, όταν συναντά το νότια όχθη του παραπόταμου Λίθου ή
Μοναστηριά παίρνει κατεύθυνση βορειοδυτική και στο τέλος δυτική και ανηφορική.
Πριν πάρει τη δυτική κατεύθυνση κατέρχεται
με σκαλιά παλιός δρόμος που συνδέετει με ένα μικρό πλάτωμα, γέφυρα και κατόπιν
με την «οδό ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη». Για αυτόν θα μιλήσουμε στην
ενότητα της βορειοδυτικής Κέρτεζης.
Ο δρόμος αυτός έχει κυρίως στα νότιά του
αρκετά σπίτια, παλιότερα και νεότερα. Η περιοχή αυτή έχει θέα το ανατολικό
άνοιγμα του οικισμού προς το Χελμό. Η κατάληξή του είναι τα παλιά Κουρτέϊκα
σπίτια, σχεδόν κάτω από το χωματαύλακο. Κοντά υπάρχουν και παλιοί στάβλοι για
πρόβατα. Προτείνω την ονομασία «οδός Κουρτέϊκων».
9) Πάροδος παραπόταμου Λίθου (κίτρινο χρώμα)
Δέκα μέτρα δυτικά επί της «οδού
ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη» (γκρι χρώμα), συναντάμε νότια και με
κατεύθυνση νοτιοδυτική τον ιδιόμορφο δρόμο που συνδέει τη ΒΔ Κέρτεζη με τη
Δυτική.
Η σύνδεση γίνεται με ένα, τσιμεντένιο πλέον,
γεφύρι πάνω στον παραπόταμο του κερτεζίτικου Βουραϊκού με το επίσημο όνομα «Λίθος».
Η ιδιομορφία έγκειται στο γεγονός ότι στο σημείο αυτό οι όχθες είναι πάρα πολύ
ψηλά από την κοίτη. Έτσι ο δρόμος κάνει κυριολεκτικά μια βουτιά, κυρίως από το
μέρος της Δυτικής Κέρτεζης, ενώ από την ΒΔ είναι δυνατόν να κατέλθει και μικρό
αυτοκίνητο.
Όταν κατερχόμαστε προς το γεφύρι, βλέπουμε
τα νερά και από τις δύο κατευθύνσεις και κατόπιν ανερχόμαστε από τον πεζόδρομο
και συναντούμε την «οδό Κουρτέϊκων» της Δυτ. Κέρτεζης.
Τα παλαιά χρόνια, που οι μεταφορές γίνονταν
με τα υποστατικά ζώα, ο δρόμος αυτός είχε πολύ κίνηση από τους Κουρτέους.
Παράλληλα κουβαλούσαν και πόσιμο νερό από την εντός της κοίτης «Βρύσης του
Σιανού», τριάντα μέτρα ανατολικά από τη γέφυρα.
Επειδή δεν διέρχεται από τη
νότια όχθη αυτοκίνητο, θα την θεωρήσουμε ως πάροδο. Ταυτόχρονα την ονομάζουμε «πάροδος
παραπόταμου Λίθου». Αναλυτική πρόταση: f/b, Τρίτη,
22.02.2022. Σημείωση: την πάροδο αυτή την σημειώσαμε και όταν παρουσιάζαμε τις οδούς
της βορειοδυτικής Κέρτεζης.
* Ο Παναγιώτης Α.
Μπούρδαλας είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός ως φυσικός, πτ. θεολόγος,
συγγραφέας και ειδικός ερευνητής της Κέρτεζης.
Η παράδοση έγινε
επίσημα στον πρόεδρο της Κοινότητας Κερτέζης