Αναστοχαζόμενοι τους προβληματισμούς του Παναγιώτη Μπούρδαλα
«ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΧΑΪΚΗ ΓΗ ΕΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΑ ΠΕΡΑΤΑ»
Της Γιούλας Κωνσταντοπούλου*
Με ιδιαίτερη χαρά έλαβα στα μέσα του περασμένου Αυγούστου το τελευταίο πόνημα του Παναγιώτη Μπούρδαλα: Από την Αχαϊκή Γη ως τα πέρατα του κόσμου. Για μια απελευθερωτική θε-ανθρωπολογία: υποδείγματα, θραύσματα, Μεγάλη Σύνοδος 2016, «3η Ρώμη». Πρόκειται για το πέμπτο κατά σειρά βιβλίο του συγγραφέα που κυκλοφορήθηκε από τις εκδόσεις ΑΡΜΟΣ το καλοκαίρι του 2022, και αφιερώνεται στους «δυνάμει και ενεργεία χριστιανούς, που κατανοούν τον σύγχρονο κόσμοκαι παλεύουν θε-ανθρωπολογικά, σπάζοντας τα τεχνητά εμπόδια της ιστορίας».
Ο Γεώργιος Σφραντζής
είναι γνωστός ως ένας από τους τέσσερις Βυζαντινούς «ιστορικούς της Άλωσης». Το
έργο του (εν μέρει τα «απομνημονεύματά» του) αποτελεί μία από τις
σημαντικότερες πηγές για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς
(1453), παρά τις μεταγενέστερες διαστρεβλώσεις που υπέστη. Ο κυριότερος λόγος
γι ’ αυτό δεν είναι άλλος
από τη θέση του συγγραφέα ως γραμματέα του τελευταίου αυτοκράτορα, Κωνσταντίνου
Παλαιολόγου, η οποία του επέτρεπε να γνωρίζει σκοτεινές πτυχές πολλών
γεγονότων.
Ο 13ος αιώνας αποτέλεσε μία περίοδο σημαντικών
εξελίξεων για τη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Στο διάστημα των δύο περίπου αιώνων
(1261-1453), κατά τους οποίους κατείχαν την εξουσία οι Παλαιολόγοι, εντάθηκαν
οι εμφύλιες διαμάχες, καθώς κορυφωνόταν ο αγώνας για τη διαδοχή του θρόνου.
Βούλγαροι και Σέρβοι αναδιοργάνωσαν τα κράτη τους, ενώ στα μικρασιατικά
υψίπεδα εμφανίσθηκαν οι Οθωμανοί Τούρκοι.
Στην αυγή του 15ου αιώνα, ο οποίος άρχιζε με δυσοίωνες προβλέψεις για τον βυζαντινό κόσμο, γεννήθηκε ο Γεώργιος Σφραντζής, ένας από τους σημαντικότερους ιστοριογράφους της Άλωσης, η δραστηριότητα του οποίου εξακτινώθηκε σε ποικίλους τομείς της πολιτικής, διπλωματικής και στρατιωτικής ζωής. Τα προ της Άλωσης και τα μετά την Άλωση γεγονότα καταγράφηκαν, μεταξύ άλλων, στο χρονικό του Σφραντζή (Minus), καθώς και σε αυτό που του αποδόθηκε ψευδεπίγραφα (Majus).
Για τις προτάσεις ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της Κέρτεζης
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
Ι. Η ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑΣ
Η Κέρτεζη, όπως έχουμε
αναδείξει πρόσφατα,[1] αποτελούσε
έως περίπου το 1780 την έδρα του καζά Καλαβρύτων, ενώ παλιότερα ήταν η διοικητική
έδρα του Γεωργίου (Σ)φραντζή, με παραχώρηση από τον Θωμά Παλαιολόγο (μετά την
πτώση της Πόλης). Πάντοτε όμως ήταν ο έτερος οικιστικός και παραγωγικός πόλος
της κοιλάδας του Βουραϊκού, μαζί με τα Καλάβρυτα. Γι’ αυτό αποτέλεσε μετά το
1821 και δύο φορές έδρα δήμου (Καλλιφωνίας). Μάλιστα μέχρι τα μέσα του 20ου
αι. λειτουργούσαν ακόμα οι επτά συγκοινωνιακοί δρόμοι (για ζώα και ανθρώπους), που είχαν ως
ομφαλό την Κέρτεζη και προς όλες τις κατευθύνσεις.
Ως κεφαλοχώρι, λοιπόν, εκτείνεται σε μεγάλη έκταση και συνεχώς επεκτείνεται με δεύτερες κατοικίες, κυρίως Κερτεζιτών μεταναστών. Έτσι έχει πολλούς μαχαλάδες (συνοικίες) και επί μέρους γειτονιές. Όλοι αυτοί οι λόγοι, μαζί με τους περιβαλλοντικούς, την διαχωρίζουν εντός του οικισμού με πολλούς δρόμους, όχι όμως όλοι της ίδιας αξίας ως προς την κίνηση. Οι περισσότεροι είναι βατοί για μικρά αυτοκίνητα, ενώ αρκετοί και για μεσαία φορτηγά, πλην βεβαίως του κεντρικού δρόμου (από τα τέλη του 19ου αι..
Το δημόσιο χρέος, η ραγδαία αύξηση του ενδοκυβερνητικού δανεισμού και τα προβλήματα των ασφαλιστικών ταμείων
Του Σταύρου Μαυρουδέα*
Το πρόβλημα
Το πρόβλημα του δημόσιου
χρέους προβλήθηκε από τα συστημικά κέντρα ως ένα από τα δύο γενεσιουργά αίτια
της ελληνικής κρίσης του 2010. Η Μαρξιστική προσέγγιση έχει δείξει ότι αυτή η
επίσημη ερμηνεία που βασίζεται στα δίδυμα ελλείμματα (δημοσιονομικό έλλειμμα
και έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών) είναι αβάσιμη και υποκριτική.
Αγνοεί τις θεμελιώδεις αντιφάσεις της καπιταλιστικής συσσώρευσης (φθίνουσα
κερδοφορία κλπ.) και μετατρέπει τις μορφές εμφάνισης σε αιτία του προβλήματος.
Όμως, εκτός από αβάσιμη η επίσημη ερμηνεία είναι και υποκριτική καθώς
στοχοποιεί ως αίτιους της κρίσης τους εργαζόμενους (και όχι την αστική τάξη)
και φυσικά φορτώνει σ’ αυτούς τα βάρη της επίλυσης της. Με αυτή την έννοια, οι
εξελίξεις στα δύο αυτά μεγέθη (δημόσιο χρέος και ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών)
είναι σημαντική καθώς η επιδείνωση τους σηματοδοτεί ότι το σύστημα θα πάρει και
νέα μέτρα σε βάρος της μεγάλης εργαζόμενης πλειονότητας της χώρας μας.
Είναι γνωστό ότι, όσον αφορά το δημόσιο χρέος, αυτό έχει αυξηθεί δραματικά σε απόλυτο μέγεθος και έχει περάσει τα 400 δισ. ευρώ.
Ουσιαστικά η νοτιοδυτική Κέρτεζη αποτελεί μια περιοχή που αναπτύχθηκε κοντά στο μεγάλο και μικρό Κεφαλόβρυσο, έχει ως κέντρο τον 2ο σε παλαιότητα σωζόμενο ναό του Αη Γιάννη (Γέννηση του Ιωάννη του Προδρόμου). Ο βασικό λόγος ήταν η ύδρευση μιας και τότε το νερό πήγαινε στα σπίτια με ειδικά ξύλινα βαρέλια ή βαρέλες πάνω σε ζώα ή στον ώμο.
Θεωρείται ότι αποτελεί τον
αρχικό πυρήνα της Κέρτεζης, όταν έφυγε από την περιοχή μεταξύ δυτικών Αλωνιών
και Αη Γιώργη, που πιθανά να ήταν η αρχαία Κύναιθα ή δορυφόρος πόλη της.
Νότια Κέρτεζη θα ονομάσουμε το
αντίστοιχο μέρος της βόρειας, αλλά νότια του κεντρικού δρόμου με τις ονομασίες
«οδός Αναγνώστη Στριφτόμπολα» και «οδός 22ας Μαρτίου1821». Θα αναγκαστούμε όμως
να θεωρήσουμε και τα αρχικά 100 πρώτα μέτρα, στα νότια της κεντρικής «πλατείας
Παντανάσσης».
Η περιοχή ανατολικά έχει ως
όριο το λαγκάδι του Σαρδούνη και ένα μικρό μέρος ανατολικά του Κοιμητηρίου, που
ονομάσαμε «οδός Άη Σαράντα». Νότια έχει ως όριο τον κερτεζίτικο Βουραϊκό, που
σε αρκετά σημεία είναι ο κάτω δρόμος. Δυτικό όριο της περιοχής αυτής αποτελεί ο
παραπόταμος του Βουραϊκού με τη λαϊκή ονομασία «Μοναστηριάς» ή «Λίθος» κατά την
επίσημη.
Θα ξεκινήσουμε τη σειρά των
δρόμων με την ίδια μέθοδο με τη βόρεια Κέρτεζη και θα ξεκινήσουμε από τα
ανατολικά και θα κατευθυνθούμε προς τα δυτικά.
Θα ξεκινήσουμε από τα
ανατολικά από τον κεντρικό δρόμο που έπαιζε αυτό το ρόλο πριν το 1896, όταν
χαράκτηκε από το Δήμαρχο Παναγιώτη Σαρδούνη ο νέος κεντρικός δρόμος από το
Σταυρό μέχρι το Κοιμητήριο…
Έχει και αυτός περίπου πορεία
από Ανατολάς προς Δυσμάς. Θα συνεχίσουμε νότια με τον Κάτω Δρόμο και την
διακλάδωσή του στους πρόποδες του καστανόδασους, που έχουν και οι δύο την ίδια
κατεύθυνση.
Κατόπιν θα σημειώσουμε δύο
κάθετους δρόμους, δηλαδή με κατεύθυνση από νότο προς βορράν, οι οποίοι τέμνουν
τον κεντρικό δρόμο κατά σειρά στην «πλατεία Αναγνώστη Στριφτόμπολα» και στο
διατηρητέο πλέον «σχολείο Στριφτόμπολα». Οι δρόμοι αυτοί τέμνουν και τον αρχαίο,
λεγόμενο μέχρι τις ημέρες μας, Πάνω Δρόμο.
Η νοητή πορεία που θα
ακολουθήσουμε ξεκινά από τα νοτιοανατολικά. Θα συνεχίσουμε με τον κάτω δρόμο
και τις διακλαδώσεις του, δηλαδή αυτές που πάνε παράλληλα μ’ αυτόν ή τέμνουν
και τον κεντρικό δρόμο. Θα κλείσουμε με τις παρόδους του κεντρικού δρόμου προς
τα νότια με πορεία από την κεντρική πλατεία μέχρι τον Αη Δημήτρη.
Ονοματοδοσίες οδών και παρόδων βόρειας-κεντρικής Κέρτεζης – Μέρος V
Άμισθη μελέτη τουΠαναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
Ονοματοδοσίες οδών και παρόδων βόρειας-κεντρικής Κέρτεζης, μέρος ΙV άνω του Ι. Ν. της Παντάνασσας. Συνέχεια από το
μέρος ΙV: www.tomtb.com/?p=14992.
1) Πάροδος
Κώστα Σκαμβούγερα – κόκκινο χρώμα
Βρισκόμαστε νοερά στην Κέρτεζη
και συγκεκριμένα στην «Οδό Γεωργίου Αν. Στριφτόμπολα». Μπροστά μας
περνά ο ημισκεπασμένος μικροχείμαρρος του Άη Τρύφωνα από τα ανατολικά του λόφου
του Λαρή. Επίσης βρισκόμαστε 100 μέτρα νότια και χαμηλότερα από την αφετηρία της
χθεσινής οδού. Βλέποντας νοτιοδυτικά αντικρύζουμε μια νεοπαγή πάροδο που έχει
ανοιχθεί τις τελευταίες δεκαετίες από συνορεύοντες ιδιοκτήτες.
Η πάροδος αυτή, όσον αφορά την
Κοινότητα, πολύ πιθανόν να θεωρείται ιδιωτική. Στην προέκταση της και μετά τα
σκαλιά συναντά την «Οδό ήρωα Ανδρέα Κόντη». Έτσι θα μπορούσε να
θεωρηθεί, εάν ήταν δημόσια, η συνέχεια της.
Στις λίγες φωτογραφίες
ξεκινάμε από τα ανατολικά βλέποντας στο βάθος το βουνό Κουλούρα με το βράχο της
Κοκκινάδι. Προχωρώντας στα αριστερά μας είναι η παλιά οικία του Κώστα του
Σκαμβούγερα του πρεσβύτερου και φυσικά των κληρονόμων του. Ο Κώστας
Σκαμβούγερας ήταν γνωστός με το παρατσούκλι «Καραμούζας». Μετά τα
σκαλιά συναντάμε την «οδό ήρωα Ανδρέα Κόντη».
Κατόπιν κάνουμε την αντίστροφη
νοητή πορεία. Προτείνω, αν και ιδιωτική, τιμής ένεκεν, την ονομασία
«Πάροδος Κώστα Σκαμβούγερα». Συνεχίζεται με δύο ακόμη παρόδους.
Δ΄ Οδοί και πάροδοι της βόρειας Κέρτεζης IV (περί
την Αγία Βαρβάρα)
Ονομάζουμε βόρεια Κέρτεζη
μεθοδολογικά όλη την περιοχή βόρεια του κεντρικού δρόμου, αρχικά με την
ονομασία «οδός Αναγνώστη Στριφτόμπολα», στη συνέχεια «οδός 22ας Μαρτίου 1821»
και ένα μέρος της «οδού ιεροδιδασκάλου Δοσιθέου Τσιβίλη». Αυτή φθάνει μέχρι τον
Πάνω δρόμο, που έχουμε ονομάσει «οδός Αη Τρύφωνα».
Περιλαμβάνει επομένως
μικρότερες οδούς και αρκετές παρόδους που τεμαχίζουν όλη αυτή τη μεγάλη περιοχή
ανατολικά έχοντας ως όριο του Σαρδούνη το λαγκάδι και την «οδό Αη Σαράντα» και
δυτικά μέχρι του «Παναγούρου το λαγκάδι» ή αλλιώς «Λαγκάδι του Αη Μόδεστου».
Ακριβώς δυτικά η οδός που ανέρχεται θα ονομαστεί «οδός Πύργου Δημάρχου
Οικονομογιώργη».
Θα ξεκινήσουμε από τα
ανατολικά προς τα δυτικά, κλείνοντας νοητά κάθε ένα τετράγωνο, μεταξύ της οδού
Αγίωβ Σαράντα και Γεωργίου Αν. Στριφτόμπολα, δηλαδή με κέντρο την Αγία Βαρβάρα.
Σημείωση: Οι δρόμοι έχουν
χαραχθεί με χρώματα τα οποία σημειώνονται κάθε φορά κάτω από την προτεινόμενη
ονομασία, ώστε να βρίσκονται εύκολα στο χάρτη). Ο χάρτης είναι επεξεργασμένος
από τον google map (24.01.2023).
Για λόγους μεθοδολογικούς όλοι οι άλλοι δρόμοι, μεγαλύτερης ή
μικρότερης προσβασιμότητας, όπως και οι πάροδοι, θα διαμοιραστούν γεωγραφικά. Η
σειρά παρουσίασης θα έχει μόνο γεωγραφικά κριτήρια, ώστε να γίνεται η
παρουσίαση καλύτερα κατανοητή. Στις αρχικές παρουσιάσεις στο διαδίκτυο είχα
πλούσιο φωτογραφικό υλικό, το οποίο δεν μπορεί να μπει εδώ. Πάντως, ούτως ή
άλλως, θα χρειαστεί ανεπίσημος και κατόπιν ειδικός επίσημος χάρτης, εφόσον το
Κοινοτικό Συμβούλιο πάρει απόφαση να προχωρήσει το ζήτημα.
Ως δυτικό όριο της ανατολικής Κέρτεζης θα ορίσουμε του «Σαρδούνη
το λαγκάδι» και την «οδό Αη Σαράντα» που βρίσκεται στη δυτική του όχθη. Θα
ξεκινήσουμε από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Αρχικά θα παρουσιάσουμε την
βορειοανατολική πλευρά που είναι σχετικά πυκνοδομημένη και κατόπιν θα πάμε
νοτιοανατολικά, όπου έχουμε μόνο ένα δρόμο, κι αυτόν σε ορφανή κατάσταση.
Μετά από τα σχόλια στο f/b, αλλά και την ευμενή αποδοχή σε
κατοίκους του χωριού, σκέφτηκα να σπάσει ο μεγάλος κεντρικός δρόμος σε μέρη.
Έτσι θα δοθούν και περισσότερα ονόματα, αλλά θα είναι και πιο εύχρηστη.
Ας ξεκινήσουμε νοερά από τα ανατολικά του οικισμού, όπου και εξαπλώνεται με νέες οικίες. Εξάλλου ο αυτοκινητόδρομος πλέον αποτελεί τη μοναδική είσοδο και έξοδο σε αντίθεση με τους επτά παλαιούς δρόμους με τα ζώα. Μια ονομασία οφείλει λοιπόν να δοθεί από την είσοδο μέχρι και το κτήριο του νέου δημοτικού σχολείου, με όριο δλδ του «Σαρδούνη το λαγκάδι».