Οι Διαδρομές του Παν. Α. Μπούρδαλα με τη ματιά του Αντώνη Μάλλιαρη*

Κέρτεζη 11.08.2024 & Καλάβρυτα 04.11.2024

   Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι,

   Θα ήθελα κατ’ αρχήν να ευχαριστήσω το συγγραφέα, τον Παναγιώτη Μπούρδαλα, που μου έκανε την τιμή να με καλέσει να συμμετάσχω στην παρουσίαση του βιβλίου του «ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ – Η πρωτογενής παραγωγή και η Κέρτεζη», το οποίο εκδόθηκε τον Ιούνιο 2024, από τις εκδόσεις ΑΡΜΟΣ.

   Είναι το έκτο (6ο) κατά σειρά βιβλίο και είναι αποτέλεσμα μιας κοπιώδους, επίπονης και μακρόχρονης προσπάθειας, βασισμένης στην έρευνα, στις συνεντεύξεις και στην προσωπική, βιωματική γνώση. Αναφέρεται με κάθε λεπτομέρεια στην ανάπτυξη της οικονομίας της περιοχής από την περίοδο της Τουρκοκρατίας μέχρι τις μέρες μας. Μιλάμε για μια περίοδο δύσκολη, σκληρή, που τα πάντα γίνονται χειρωνακτικά. Κάθε σπιθαμή γης που καλλιεργείται ποτίζεται με ποτάμια ιδρώτα. Ο κλήρος είναι μικρός για τους πολλούς και έτσι αναγκάζονται να καλλιεργούν στις πλαγιές (πεζούλες) με την αξίνα για να πάρουν μερικά χερόβολα σιτάρι ή κριθάρι. Ιδιαίτερα η δεκαετία του ’50 αλλά και αργότερα, μεταπολεμική περίοδος, τότε που αρχίζει η προσωπική βιωματική γνώση για εμένα και τον Παναγιώτη, είναι η περίοδος που η πατρίδα μας προσπαθεί να συνέλθει από την καταστροφή του πολέμου. Με γλώσσα απλή, κατανοητή, ο Παναγιώτης προσεγγίζει όλους τους τομείς ανάπτυξης της πρωτογενούς παραγωγής, φυτικής και ζωικής, και περιγράφει την αντιμετώπιση των διάφορων προβλημάτων (άρδευση, ύδρευση, τρόπους καλλιέργειας, κατασκευή εργαλείων). Οι παροιμίες που χρησιμοποιεί σε πολλές παραγράφους, ξεκουράζουν τον αναγνώστη και δίνουν ανάλαφρο τόνο στο κείμενο. Η χρήση δε, από το συγγραφέα, όχι μόνο των ονομάτων των οικογενειών αλλά και των προσωνυμίων (τα παρατσούκλια τους δηλαδή) δίνει τη δυνατότητα στους αναγνώστες, ιδιαίτερα ντόπιους, να γνωρίζουν ποιος είναι ποιος, μιας και με το ίδιο επώνυμο υπάρχουν πολλές οικογένειες.

   Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε πέντε (5) μέρη και το κάθε μέρος σε επιμέρους κεφάλαια. Στο πρώτο μέρος έχουμε μια γενική ανατομία της περιοχής.

   Γνωρίζουμε την Κέρτεζη σε σχέση με την ευρύτερη περιοχή, το ανάγλυφο της περιοχής, τα ποτάμια, τις λίμνες, τις πεδιάδες. Ο συγγραφέας μας γνωρίζει κάθε σπιθαμή της Κερτεζίτικης γης και παραδίδοντάς μας μαθήματα πατριδογνωσίας μας δίνει τη δυνατότητα να γνωρίσουμε τον τόπο μας. Οι καλλιεργούμενες περιοχές, τα εγγειοβελτιωτικά έργα, ο αναδασμός, είναι επιμέρους ενότητες που συναντάμε στο πρώτο μέρος και μας βοηθούν να κατανοήσουμε την εξέλιξη της ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας.

   Στο δεύτερο μέρος ο συγγραφέας μας δίνει στοιχεία για τα είδη καλλιέργειας (δημητριακά, όσπρια, κηπευτικά, δεντροκαλλιέργειες, αμπέλια, μέθοδοι καλλιέργειας, αλλά και καλλιέργειες που σήμερα έχουν εκλείψει). Επιπλέον, αναφέρεται και σε σύγχρονες καλλιέργειες (φράουλες, τριανταφυλλιές), δίνοντας ερεθίσματα στον αναγνώστη προκειμένου να προβληματιστεί σχετικά με αυτές και ακόμη να αναζητήσει και ο ίδιος νέα είδη καλλιέργειας που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας.

   Στο τρίτο μέρος μας παρουσιάζει στοιχεία για τον τρόπο συγκομιδής των προϊόντων με επίκεντρο τα «Αλώνια». Η διαφήμιση λέει από το χωράφι στο ράφι. Εμείς τότε λέγαμε από το χωράφι στ’ αλώνι. Η περιοχή των Αλωνιών εκείνη την εποχή ήταν εργοτάξιο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Παιδιά εμείς τότε, αναλαμβάναμε το έργο της μεταφοράς με τα υποζύγια από τα χωράφια, του σιταριού, του κριθαριού, μετά το θερισμό και χτίζαμε τις θημωνιές. Αργότερα σειρά έπαιρναν τα φασόλια, τα αραποσίτια, τα καλαμπόκια. Βοηθούσαμε έτσι κι εμείς, δίνοντας χρόνο στους μεγαλύτερους για να ασχοληθούν με άλλες εργασίες. Οι μέρες που ακολουθούσαν όλο το καλοκαίρι, ήταν ξεχωριστές. Πόσες όμορφες στιγμές είχαμε ζήσει στο αλώνισμα, στο φλούδο, στο στούμπισμα! Παρά τις δυσκολίες και την κούραση πολλές φορές, βλέπαμε με μια απίστευτη ομορφιά όλα αυτά και χαιρόμαστε να τρέχουμε πίσω από τα ιδρωμένα άλογα στο αλώνισμα, να κυλιόμαστε πάνω στα άχυρα, αδιαφορώντας για το αν γεμίζαμε με αυτά, να συμμετέχουμε στο φλούδο του αραποσιτιού, τις φεγγαρόφωτες βραδιές, με συγγενείς και φίλους, ακούγοντας απίθανες ιστορίες. Τα πειράγματα, τα τραγούδια, το γέλιο περίσσευαν, σ’ όλα τ’ Αλώνια. Στο τέλος, αποκαμωμένα εμείς τα παιδιά, ξαπλώναμε πάνω στ’ άχυρα, στα μαλακά πούσια (το φύλλωμα του αραποσιτιού). Εκεί, κοιτάζοντας τα αστέρα, μας έπαιρνε ο ύπνος και ξεκινούσαν τα ταξίδια των ονείρων μας. Όλα είχαν μια μαγεία που αν δεν τη ζήσεις δεν μπορείς να την κατανοήσεις. Αυτή τη μαγεία αργότερα μας την έκλεψαν, αρχικά η αλωνιστική και μετά η θεριζοαλωνιστική μηχανή, που έκαναν την εμφάνισή τους, αφού με την έλευσή τους τ’ αλώνια σιγά σιγά έχασαν τη ζωή τους. Σήμερα δυστυχώς η ζωή και η ζωντάνια των αλωνιών εκείνης της εποχής υπάρχει μόνο στις μνήμες μας και στις εξιστορήσεις των παλαιότερων προς τους νεότερους.

   Στο τέταρτο μέρος ο Παναγιώτης μας παρουσιάζει την πανίδα της περιοχής, από τη συστηματική κτηνοτροφία (αιγοπρόβατα, βοοειδή, πτηνοτροφία, μελισσοκομία) μέχρι την άγρια ζωή. Έπειτα, στην τελευταία ενότητα αναφέρεται στη χλωρίδα της περιοχής και στη συλλογή χόρτων, βλαστών, αρωματικών φυτών, μανιταριών, σαλιγκαριών και ειδών κυνηγιού από τον κάμπο και τα βουνά της Κέρτεζης. Δεν αρκείται σε απλή απαρίθμηση όλων αυτών των ειδών αλλά μας παραθέτει την τοπική ονοματολογία τους, την επιστημονική τους ταυτότητα αλλά και πληροφορίες σχετικά με τις ωφέλειες για τον ανθρώπινο οργανισμό, τις τοποθεσίες που τα συναντά κανείς στην περιοχή της Κέρτεζης αλλά και για τον τρόπο συγκομιδής, επεξεργασίας και χρήσης αυτών.

   Ιδιαίτερη αναφορά στο βιβλίο του ο Παναγιώτης κάνει και στο πρόβλημα της τραγικής μείωσης του πληθυσμού τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 με τη μεγάλη μετανάστευση σε Αυστραλία, Γερμανία, Καναδά, Αμερική κ.λ.π. Οι περισσότερες οικογένειες στην Κέρτεζη είχαν και κάποιον που έφυγε στα ξένα. Όλοι αυτοί, αφού άρχισαν να εργάζονται και να δημιουργούν στις χώρες που εγκαταστάθηκαν, δεν ξέχασαν τους δικούς τους (γονείς, αδέρφια) και με τα εμβάσματα που έστελναν, συνέβαλαν στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Μετά από χρόνια σκληρής εργασίας στην ξενιτιά, πολλοί επέστρεψαν στην πατρίδα φέρνοντας τις όποιες οικονομίες τους βοηθώντας έτσι την εθνική οικονομία. Βέβαια, η ερήμωση της επαρχίας συνεχίστηκε αργότερα με την εσωτερική μετανάστευση στα μεγάλα αστικά κέντρα για καλύτερη ζωή. Αποτέλεσμα αυτής, είναι η δραματική μείωση του πληθυσμού της επαρχίας, η οποία αντιμετωπίζει σήμερα σοβαρότατο πρόβλημα. Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να μας προβληματίσει όλους (Πολιτεία και φορείς).

   Τέλος, αξίζει να σταθούμε λίγο στα ταξικά χαρακτηριστικά, όπως τα ονομάζει ο Παναγιώτης. Στο ρόλο της γυναίκας αλλά και των παιδιών εκείνης της περιόδου. Στη σύζυγο, στη μάνα, στη νοικοκυρά, στη σκληρά εργαζόμενη. Υπεύθυνη για το νοικοκυριό, τη φροντίδα των παιδιών, τη μαγειρική, το πλύσιμο στην ακροποταμιά, την παρασκευή τροφίμων για το χειμώνα (τραχανάς, χυλοπίτες, παστά, τσιγαρίδες). Υπεύθυνη και για το γνέσιμο του μαλλιού, το βάψιμο και την ύφανση στον αργαλειό τις μέρες του χειμώνα. Έπρεπε να γνωρίζει από κέντημα, από πλέξιμο, από το να στήσει τον αργαλειό και από κάθε λογής εργασία του νοικοκυριού. Φυσικά οι “αρμοδιότητές” της δεν περιορίζονταν στα παραπάνω. Η παρουσία της ήταν συνεχής και στο χωράφι (σπορά, σκάλισμα, πότισμα, βοτάνισμα), στο αλώνι, στο αμπέλι δίπλα στο σύντροφό της.

   Αλλά και η συμμετοχή των παιδιών στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας ήταν καθημερινή. Στο χωράφι παίρνουν μέρος σε όλες τις εργασίες (βοτάνισμα, πότισμα, κουβάλημα στ’ αλώνι, φροντίδα των ζώων, κουβάλημα ξύλων από τον έλατο). Να κατεβάζει μόνο του ένα παιδί από τον « Έλατο», δύο – τρία ζώα φορτωμένα, πόσο εύκολο ήταν άραγε;

   Όλοι λοιπόν, μικροί μεγάλοι είχαν το ρόλο τους και η συμβολή τους ήταν πολύ σημαντική.

   Εν κατακλείδι, θα έλεγα ότι πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο. Αρχίζοντας ο αναγνώστης να το διαβάζει, ταξιδεύει μαζί του και πολύ περισσότερο αν έχει προσωπική βιωματική γνώση, όπως χαρακτηριστικά λέει ο Παναγιώτης. Προσωπικά, Παναγιώτη σ’ ευχαριστώ, γιατί το βιβλίο σου λειτούργησε για εμένα ως μηχανή του χρόνου και με γύρισε πάλι σε εκείνα τα δύσκολα, μα όμορφα χρόνια· σ’ εκείνα τα χρόνια που είχαμε την ευκαιρία να μετράμε τ’ άστρα τις νύχτες του καλοκαιριού και που μπορούσαμε να ονειρευόμαστε. Βοήθησε να ζωντανέψουν στην σκέψη μου εικόνες που είχαν ξεθωριάσει, εικόνες με τη μαγεία μιας άλλης εποχής.

   Παναγιώτη, θέλω να σε συγχαρώ γι’ αυτή σου την προσπάθεια και να σου ευχηθώ να είναι το βιβλίο σου καλοτάξιδο!….Και φυσικά αναμένουμε το επόμενο!

* Ο Αντώνης Γ. Μάλλιαρης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κέρτεζη. Εργάστηκε κυρίως ως δάσκαλος. Τώρα είναι συνταξιούχος. Την βιβλιοπαρουσίαση αυτή την έκανε πρώτα στις 11.08.2024 στην κεντρική πλατεία της Κέρτεζης και κατόπιν στις 04.11.2024 στο Πολύκεντρο Πολιτιστικό Κέντρο των Καλαβρύτων.

Ο Γεώργιος Σφραντζής και το «Χρονικό της Άλωσης»

Της Γιούλας Κωνσταντοπούλου*

     Ο Γεώργιος Σφραντζής είναι γνωστός ως ένας από τους τέσσερις Βυζαντινούς «ιστορικούς της Άλωσης». Το έργο του (εν μέρει τα «απομνημονεύματά» του) αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πηγές για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς (1453), παρά τις μεταγενέστερες διαστρεβλώσεις που υπέστη. Ο κυριότερος λόγος γι ’ αυτό δεν είναι άλλος από τη θέση του συγγραφέα ως γραμματέα του τελευταίου αυτοκράτορα, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, η οποία του επέτρεπε να γνωρίζει σκοτεινές πτυχές πολλών γεγονότων.

     Ο 13ος αιώνας αποτέλεσε μία περίοδο ση­μαντικών εξελίξεων για τη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Στο διάστημα των δύο περίπου αι­ώνων (1261-1453), κατά τους οποίους κατείχαν την εξουσία οι Παλαιολόγοι, εντάθηκαν οι εμφύ­λιες διαμάχες, καθώς κορυφωνόταν ο αγώνας για τη διαδοχή του θρόνου. Βούλγαροι και Σέρβοι αναδιοργάνωσαν τα κράτη τους, ενώ στα μικρα­σιατικά υψίπεδα εμφανίσθηκαν οι Οθωμανοί Τούρκοι.

Στην αυγή του 15ου αιώνα, ο οποίος άρ­χιζε με δυσοίωνες προβλέψεις για τον βυζαντινό κόσμο, γεννήθηκε ο Γεώργιος Σφραντζής, ένας από τους σημαντικότερους ιστοριογράφους της Άλωσης, η δραστηριότητα του οποίου εξακτινώθηκε σε ποικίλους τομείς της πολιτικής, διπλω­ματικής και στρατιωτικής ζωής. Τα προ της Άλωσης και τα μετά την Άλωση γεγονότα καταγράφηκαν, μεταξύ άλλων, στο χρονικό του Σφραντζή (Minus), καθώς και σε αυτό που του αποδόθηκε ψευδεπίγραφα (Majus).

Συνέχεια →

Ο Βυζαντινός χρονογράφος της Αλώσεως Γεώργιος Σφραντζής,

ο μετονομασθείς Γρηγόριος Μοναχός διά του Θείου και Αγγελικού Σχήματος

Του Μάξιμου Ιβηρίτη (Νικολόπουλου)*

[Αφιερωτική ιστορική μελέτη δίκην Συναξαριακού αναγνώσματος,

αφθάστου τιμής και μακαρίας μνήμης]

{Μέρος α ́}:

Ο Γεώργιος Σφραντζής υπήρξε σημαίνων διπλωμάτης, μυστικοσύμβουλος, ιστοριογράφος και ανώτατος αξιωματικός των τελευταίων ετών της εναπομεινάσης Βυζαντινής αυτοκρατορίας, και ο μόνος εκ των τεσσάρων ιστορικών όστις έζησεν ως αυτόπτης μάρτυς τα γεγονότα της Αλώσεως.

Οι άλλοι τρεις ιστορικοί και χρονογράφοι της Αλώσεως: Μιχαήλ Δούκας, Μιχαήλ Κριτόβουλος και Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, συνεπλήρωσαν τας ιστορίας αυτών εκ διαφόρων πληροφοριών. Ο περιώνυμος Έλλην έφερε το Βυζαντινόν επώνυμον Σφραντζής, το οποίον όπως υποστηρίζεται υπέστη φωνητικήν απλοποίησιν και εγένετο Φραντζής εντός του περιγύρου της Βενετοκρατουμένης Κερκύρας, όπου έζησε κατά τα τελευταία έτη της ζωής του, καθότι εις τους Δυτικούς ήσαν γνώριμα τα ονόματα Frances και Francesko.

Η άποψις αύτη, ότι Σφραντζής είναι ο ορθός τύπος υπό της χειρογράφου παραδόσεως, αντί του Φραντζής δι’ ου εγένετο ευρύτερον γνωστός, εύρε δικαίωσιν εις τους νεωτέρους ερευνητάς· υπάρχουν όμως και τινες αντιδρώντες, ισχυριζόμενοι ότι το παλαιόν του επώνυμον ήτο Φραντζής.

Συνέχεια →

Παρακμή, πόλεμος και νέοι αμπελώνες στα βουνά μας

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΠΑΙΘΡΟΣ 

Η Ευρώπη γερνά δημογραφικά, αλλά γερνά και οικονομικά και πολιτικά. Ο πόλεμος έκλεισε επίσημα ήδη ένα έτος από τις 24 Φλεβάρη του 2022 με την εισβολή της Ρωσίας του νεοτσάρου Βλαντιμίρ Πούτιν στη σύγχρονη και νεαρή Ουκρανία. Δεν γνωρίζουμε εάν έπεσε στην παγίδα των Η.Π.Α., αλλά τα πράγματα δείχνουν περίπλοκα για το αν θα πάνε οι ισχυροί σε διπλωματική λύση ή ο πόλεμος θα αναβαθμιστεί σε Γ΄ παγκόσμιο και με πυρηνικά…

Βλέπετε η Κίνα αποτελεί κρίκο με τη Ρωσία κι από την άλλη οι Η.Π.Α. και οι χώρες της Ε.Ε. μέσω του Ν.Α.Τ.Ο., όχι μόνο συντηρούν τον πόλεμο, αλλά και τον εκτείνουν στο χρόνο και φαίνεται να τον αναβαθμίζουν. Αν και το κύριο είναι το αίμα που χύνεται, οι σακατεμένοι, η προσφυγιά και ο πολλαπλός πόνος των νέων παιδιών σε Ουκρανία και Ρωσία, υπάρχουν ισχυρές επιπτώσεις οικονομικής και γεωπολιτικής φύσης σ’ όλη την Ε.Ε..

Οι επιπτώσεις στην Ευρώπη πέραν της Ρωσίας -επομένως και στην Ελλάδα- δεν έχουν σχέση μόνο με την ενέργεια μονομερώς, αλλά ακόμη στα σιτηρά, στους σπόρους, στην κτηνοτροφία, στην ευρύτερη εργασία στα ορεινά κι επομένως στην επιδείνωση του δημογραφικού ζητήματος.

Στην ορεινότητα αυτά όλα σχεδόν αποτελούν το τελειωτικό κτύπημα, αν δεν ληφθούν άμεσα ευρωπαϊκά και ελλαδικά μέτρα στήριξης.

Να ελπίσουμε ότι η διπλωματία θα λειτουργήσει και δεν θα ξεκινήσει η ηγεσία της Ρωσίας με πυρηνικά για να μη χάσουν τον στρατιωτικό πόλεμο που ξεκίνησαν για να νικήσουν… Γιατί τότε όλα αυτά που συζητούμε δεν θα έχουν κανένα νόημα, αφού οι βοριάδες στη χώρα μας δεν θα αστειεύονται…

Συνέχεια →

Μετανάστευση και μετανάστες από θε-ανθρωπολογική σκοπιά

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Μια σύντομη θε-ανθρωπολογική τοποθέτηση

Κατά την Παλαιά Διαθήκη, οι πνευματικοί απόγονοι του Άβελ και οι σαρκικοί του Κάϊν διασκορπισμένοι στο χώρο της όλης γης και διαμοιρασμένοι στο χρόνο της ιστορίας, παλεύουν για την τελική επικράτηση. Η γη, ακόμη και κατά την παλαιά διαθήκη, ανήκει στο δημιουργό του «σύμπαντος κόσμου», ο οποίος έχει και την «ψιλή κυριότητα», ενώ οι άνθρωποι αποτελούν τους διαχειριστές και έχουν την «επικαρπία». «Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής». Ο δημιουργός έχει λοιπόν και την «ψιλή κυριότητα» στο πλήρωμά της, δηλαδή στη φύση, στη βιοποικιλότητα και φυσικά στην ανθρωπότητα. Όλη την ανθρωπότητα, και όχι μόνο κάποιους εκλεκτούς. «Ανατέλλει τον ήλιο επί δικαίους και αδίκους». Η ανθρωπότητα, λοιπόν, ουσιαστικά αποτελείται από δύο έθνη: Τους πνευματικούς απογόνους του δικαίου Άβελ και τους σαρκικούς του άδικου φονιά Κάϊν.

Με την εκλογή του Άβραμ από τα βάθη της Μεσοποταμίας, την νέα ονομασία του συμβολικά σε Αβραάμ, και την μετατροπή του σε νέο γεννήτορα του έθνους των δικαίων, η αντίληψη περί των δύο «εθνών» ξεφεύγει από το φυλετικό και πάει στο ουσιαστικό. Γι’ αυτό ο Θεός δεν ενδιαφέρεται μόνο για τους απογόνους του νόμιμου τέκνου του Ισαάκ, αλλά και για τους «εθνικούς» απογόνους του Ισμαήλ. Εξάλλου η αποστολή του προφήτη Ιωνά -άνθρωπος σύμβολο του Ιησού-, που η ιστορία του διαβάζεται στον εσπερινό προ του Πάσχα, γίνεται προς τους εθνικούς, στους Θαρσείς της σημερινής Ισπανίας, μεταναστεύοντας, διακινδυνεύοντας, κηρύττοντας και φέρνοντας ανέλπιστα αποτέλεσμα. 

Εν τέλει, ενώ ο Αδάμ και η Εύα δεν ήταν τοπικοί μετανάστες από τον «Παράδεισο», αλλά πνευματικοί, ο Αβραάμ ήταν με βάση τις εντολές στα βάθη της συνείδησής του, ο πρώτος γήϊνος μετανάστης προς τη «Γη της επαγγελίας». Τα συναποτελούντα πρόσωπα κάθε ενός από τα δύο «έθνη» συχνά δεν είναι όπως φαίνονται, αλλά όπως αισθάνονται, όπως βούλονται, όπως δρουν, όπως σχετίζονται, όπως ζουν και εν τέλει όπως πεθαίνουν. Και φυσικά δεν είναι αυτά όπως τα δείχνουν οι δυνατοί και οι συστημικοί, αφού αυτοί συνήθως ανήκουν στο «έθνος» του Κάϊν. 

Η τουρκική διείσδυση στην Αφρική και η Λιβύη

Του Αλέκου Αναγνωστάκη*

Σιγά αλλά σταθερά, μέρα με τη μέρα, συγκροτούνται τα στρατόπεδα στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Οι αντιθέσεις εκδηλώνονται και παίρνουν μορφή και περιεχόμενο ενός διευρυνόμενου πλέγματος στο οποίο περιπλέκονται όλες οι μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία), οι ισχυρές δυνάμεις της περιοχής (Τουρκία, Αίγυπτος, Ισραήλ, Κατάρ) και η Ελλάδα. Το επίκεντρο είναι η Λιβύη και η θάλασσα της εξ αιτίας των υψηλών αποθεμάτων σε πετρέλαιο και αέριο και ακολουθούν η Ελλάδα και η Κύπρος.

Τώρα πια που οι θάλασσες δεν είναι μόνο δρόμος ταξιδιών και περιοχές αλιείας αλλά διαφιλονικούμενα ενεργειακά οικόπεδα που ορίζει (εν πολλοίς αυθαίρετα) η κάθε χώρα όπως οι καουμπόηδες στην άγρια Δύση: Από δω ως που έφτανε το μάτι τότε, από δω ως που επιτρέπουν το σκάψιμο στους βυθούς τα σύγχρονα θερμοαντοχικά υλικά, η σκληρότητα και η ισχύς άντλησης των πρωτόγνωρων αντλητικών μηχανών.

Αλλά τι ακριβώς σχεδιάζει η Τουρκία υπό το ΑΚΡ και τον Ερντογάν στην περιοχή;

Η κεντρικότητα του Ισλάμ συνδυασμένη με την παγκόσμια ενεργειακή πολιτική

Ἀπέναντι στήν τουρκική πρόκληση

Του Βασίλη Ξυδιά*

ΜΕΡΟΣ Α΄

Μπλεγμένη στὴ μεγάλη γεωπολιτική δίνη ἀπὸ τὴν Οὐκρανία ὣς τὴ Μέση Ἀνατολή –δὲν τῆς ἔφταναν ὅλα τ’ ἄλλα– ἡ Ἑλλάδα καλεῖται νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν ἄνευ προηγουμένου τουρκικὴ προκλητικότητα. Τούτη τὴν περίοδο ἡ αἰχμὴ εἶναι τὰ γεωτρύπανα στὴν Κύπρο, ἀλλὰ εἶναι σαφὲς ὅτι ἡ Τουρκία κλιμακώνει δυναμικὰ τὶς διεκδικήσεις της σὲ ὅλο τὸ μῆκος τῶν δυτικῶν της συνόρων, Θράκη-Αἰγαῖο-Κύπρος. Δὲν εἶναι ἡ πρώτη φορὰ ποὺ συμβαίνει κάτι τέτοιο· τώρα ὅμως τὰ πράγματα εἶναι πολὺ χειρότερα ἀπὸ παλαιότερες περιπτώσεις, ὅπως π.χ. τὸ 1976 και τὸ 1986-87 μὲ τὸ Χόρα (μετέπειτα Σισμίκ), ἢ τὸ 1996 μὲ τὰ Ἴμια.

«Πνίγουν» το Ιόνιο οι υδρογονάνθρακες

Του Τάσου Σαραντή

Σύμφωνα με το WWF τα νησιά είναι περικυκλωμένα από έξι «οικόπεδα» συνολικής έκτασης σχεδόν 17.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που έχουν παραχωρηθεί για εργασίες έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων. 43 προστατευόμενες περιοχές γειτνιάζουν με αυτά τα «οικόπεδα».

Συνέχεια →

Ας χαμηλώναν τα βουνά…

Παραλλαγή του παραδοσιακού

Του Χρήστου Σκανδάμη*

Ας χαμηλώναν τα βουνά

να ζούσα τ’ όνειρό μου

να ‘βλεπα την ανατολή

ενός καινούργιου κόσμου.

Συνέχεια →

Γάμος στα Βαλκάνια και μπαλοθιές

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα

Με ρωτούν: Υπέρ ή κατά;

Ακόμα σκέφτομαι, απάντησα, σήμερα.

Η «Μακεδονία είναι ελληνική» φωνάζουν.

Ναι, σήμερα η ιστορική

δόθηκε στη χώρα μας, οριστικά,

μ’ όλα τα σύμβολά της.

Συνέχεια →