Αρχείο κατηγορίας Βότανα, χόρτα και καρποί

Οι ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ με τη ματιά της Γιούλας Γ. Κωνσταντοπούλου

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ

Η Πρωτογενής παραγωγή και η Κέρτεζη

Της Γιούλας Γ. Κωνσταντοπούλου*

   Ο δρόμος της επίσκεψης ενός βιβλίου είναι μεγάλος και ενίοτε δύσβατος. Μεγάλος, γιατί χρειάζεται προσοχή και διάρκεια, δύσβατος, γιατί οφείλουμε να αφουγκραστούμε τα καίρια του συγγραφέα.

    Ο Β΄ Τόμος του Παναγιώτη Μπούρδαλα με τίτλο ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ Η Πρωτογενής παραγωγή και η Κέρτεζη από τις εκδόσεις Αρμός, είναι ένα  πολυσυνθετικό  βιβλίο, η ύλη του οποίου εκτείνεται σε 496 σελίδες. Το βιβλίο αποτελείται από πέντε Μέρη και είκοσι δύο κεφάλαια στα οποία παρουσιάζονται γεωγραφικά και γεωλογικά δεδομένα, στοιχεία που αφορούν στην χλωρίδα και την πανίδα, στην οικονομία του τόπου που βασίζεται κατά κύριο λόγο στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή. Πρόκειται για μία ενδιαφέρουσα συγγραφική και εκδοτική εργασία με ποικίλες όψεις και αξιοσημείωτες ερευνητικές προκλήσεις, απόφαση και ενέργεια αυξημένης ευθύνης από τον συγγραφέα,  αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι η Κέρτεζη και η ευρύτερη περιοχή έχουν διαδραματίσει σημαίνοντα ρόλο από την αρχαιότητα.

   Η ιστοριογραφία για έναν τόπο είναι ο χώρος του, η ταυτότητά του ο χρόνος οι άνθρωποί του, είναι η μελέτη γι’ αυτόν, είναι οι πηγές, οι οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, οι θεσμικές παράμετροι, η συλλογική μνήμη. Η έρευνα χρωστάει την δυναμική της στην πολυσχιδία των κριτηρίων με τα οποία γίνεται η επιλογή και η παράθεση των στοιχείων που επιλέγονται.

Συνέχεια

Οι Διαδρομές του Παν. Α. Μπούρδαλα με τη ματιά του Αντώνη Μάλλιαρη

Οι Διαδρομές του Παν. Α. Μπούρδαλα με τη ματιά του Αντώνη Μάλλιαρη*

Κέρτεζη 11.08.2024 & Καλάβρυτα 04.11.2024

   Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι,

   Θα ήθελα κατ’ αρχήν να ευχαριστήσω το συγγραφέα, τον Παναγιώτη Μπούρδαλα, που μου έκανε την τιμή να με καλέσει να συμμετάσχω στην παρουσίαση του βιβλίου του «ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ – Η πρωτογενής παραγωγή και η Κέρτεζη», το οποίο εκδόθηκε τον Ιούνιο 2024, από τις εκδόσεις ΑΡΜΟΣ.

   Είναι το έκτο (6ο) κατά σειρά βιβλίο και είναι αποτέλεσμα μιας κοπιώδους, επίπονης και μακρόχρονης προσπάθειας, βασισμένης στην έρευνα, στις συνεντεύξεις και στην προσωπική, βιωματική γνώση. Αναφέρεται με κάθε λεπτομέρεια στην ανάπτυξη της οικονομίας της περιοχής από την περίοδο της Τουρκοκρατίας μέχρι τις μέρες μας. Μιλάμε για μια περίοδο δύσκολη, σκληρή, που τα πάντα γίνονται χειρωνακτικά. Κάθε σπιθαμή γης που καλλιεργείται ποτίζεται με ποτάμια ιδρώτα. Ο κλήρος είναι μικρός για τους πολλούς και έτσι αναγκάζονται να καλλιεργούν στις πλαγιές (πεζούλες) με την αξίνα για να πάρουν μερικά χερόβολα σιτάρι ή κριθάρι. Ιδιαίτερα η δεκαετία του ’50 αλλά και αργότερα, μεταπολεμική περίοδος, τότε που αρχίζει η προσωπική βιωματική γνώση για εμένα και τον Παναγιώτη, είναι η περίοδος που η πατρίδα μας προσπαθεί να συνέλθει από την καταστροφή του πολέμου. Με γλώσσα απλή, κατανοητή, ο Παναγιώτης προσεγγίζει όλους τους τομείς ανάπτυξης της πρωτογενούς παραγωγής, φυτικής και ζωικής, και περιγράφει την αντιμετώπιση των διάφορων προβλημάτων (άρδευση, ύδρευση, τρόπους καλλιέργειας, κατασκευή εργαλείων). Οι παροιμίες που χρησιμοποιεί σε πολλές παραγράφους, ξεκουράζουν τον αναγνώστη και δίνουν ανάλαφρο τόνο στο κείμενο. Η χρήση δε, από το συγγραφέα, όχι μόνο των ονομάτων των οικογενειών αλλά και των προσωνυμίων (τα παρατσούκλια τους δηλαδή) δίνει τη δυνατότητα στους αναγνώστες, ιδιαίτερα ντόπιους, να γνωρίζουν ποιος είναι ποιος, μιας και με το ίδιο επώνυμο υπάρχουν πολλές οικογένειες.

Συνέχεια

Τα κοκολόγια τότε και τώρα…

Τα κοκολόγια τότε και τώρα…

Jean-François_Millet_-Gleaners-_Google_Art_Project_2

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα

Ι. ΤΑ ΚΟΚΟΛΟΓΙΑ – ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ

   Υπάρχει άνθρωπος της σημερινής τρίτης ηλικίας που να μη θυμάται τα «κοκολόγια»; Δεν αποτελούσε χαρακτηριστικό της κοιλάδας του Βουραϊκού, αλλά ούτε μόνο της επαρχίας Καλαβρύτων. Αποτελούσε ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ευρύτερου ελληνικού χώρου και με ρίζες στην ευρύτερη λαϊκή και χριστιανική παράδοση. Σκοπός της δεν ήταν να ανατρέψει την ταξική κοινωνία, αλλά να την απαλύνει.

   Αφορούσε τη συλλογή παντός είδους καρπών-κόκκων, που απέμεναν κατά την οργανωμένη συλλογή των ιδιοκτητών, από τους απόρους και φτωχούς των αγροτικών κοινωνιών.

   Πάντως ψάχνοντας σε λεξικά δεν συνάντησα την εν λόγω λέξη. Μια παραπλήσια είναι η λέξη «κοκότα», που την χρησιμοποιούμε για τα ξεφλουδισμένα καρύδια. Σημαίνει «κοκότα (η) ους/γαλλ. Cocotte (=πουλάδα) (μτφ) γυναίκα ελευθερίων ηθών, πόρνη».[1]

Συνέχεια

Σάρκα ή σαρκοφάγος; Πολυμορφία και ιεραποστολική φύση της Εκκλησίας

Σάρκα ή σαρκοφάγος;

Πολυμορφία και ιεραποστολική φύση της Εκκλησίας

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Εισήγηση στη συνάντηση εργασίας του Συνδέσμου Ιεροψαλτών Αττικής «Ρωμανός ο Μελωδός & Ιωάννης ο Δαμασκηνός» και της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας, Τετάρτη 24-11-2021, στον χώρο της ΑΕΑΑ.

Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με την ψηλάφηση τριών ορισμών.

Πρώτον: Τι είναι σάρκα.

Η σάρκα είναι εαυτός μας. Δεν είναι περιτύλιγμα,  δεν είναι τσόφλι, δεν είναι φυλακή. Είναι εαυτός μας. Ασώματος άνθρωπος δεν υπάρχει, και γι’ αυτό δεν θα υπάρξει ασώματη ανάσταση. Κι όταν λέμε ότι ο Χριστός σαρκώθηκε, δεν εννοούμε ότι η θεότητά του φώλιασε μέσα σε ένα σάρκινο περιτύλιγμα, τσόφλι ή φυλακή. Σάρκα του Χριστού έγινε ο πλήρης άνθρωπος. Και πλήρης άνθρωπος σημαίνει και σώμα και ψυχή και νου και πράξη και δημιουργικότητα. Επαναλαμβάνω: Η σάρκα είναι εαυτός μας. Δεν είναι περιτύλιγμα,  δεν είναι τσόφλι, δεν είναι φυλακή.

Δεύτερος ορισμός: Τι είναι σαρκοφάγος.

Μανιτάρια Κοκκινομανίταρα Κερτέζης στιφάδο

Μανιτάρια Κοκκινομανίταρα Κερτέζης στιφάδο

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Εισαγωγικά

Υπάρχει μια ποικιλία μανιταριών του γένους Lactarious και της ευρύτερης τάξης Russulales τα οποία αναφύονται κάτω από κωνοφόρα δέντρα, κυρίως πεύκα. Συμβιώνουν μαζί τους. Στην Κέρτεζη τα έχουμε βρει μερικά από αυτά τα είδη κάτω από τα κωνοφόρα έλατα σε μια ευρεία ακτίνα -μέχρι και πάνω από τα 500 μέτρα- γύρω από το παλιό μοναστήρι / μετόχι της Αγίας Λαύρας (Αγίου Νικολάου του εν Μύροις) και του σημερινού εξωκκλησιού Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (Αγιά Σωτήρω στην ντόπια γλωσσολαλιά). Πολλά από αυτά είναι εδώδιμα και ένα τοξικό.

Ένα από αυτά το κοκκινομανίταρο και πιο επιστημονικά Lactarious deliciosus (ή συνήθως Λακτάριος ο νόστιμος) συναντάται στα έλατα λοιπόν της Κέρτεζης. Αποτελεί ένα «…κοινό, θερμόφιλο…» και «…είναι ένα νόστιμο φαγώσιμο μανιτάρι, καρποφορεί σε μεγάλες ομάδες το φθινόπωρο και στις αρχές του χειμώνα, σε διαφόρων ειδών πεύκης (Pinus), κυρίως σε πευκοδάση…».

Συνέχεια

Γαϊδουράγκαθο: Χρήση και παρενέργειες

Γαϊδουράγκαθο: Χρήση και παρενέργειες

Της Αναστασίας Μοσχοβάκη*

Το γαϊδουράγκαθο (επιστημονική ονομασία: Silybum marianum) είναι ένα βότανο που αφθονεί στη Μεσόγειο. Έγινε ευρέως γνωστό στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη με την ρωμαϊκή επέκταση.

Η δραστική ουσία στο βότανο, η σιλυμαρίνη, είναι μείγμα από φλαβονοκιγκάνες (flavonolignans), σιλυβίνες, ισοσυλιβίνες Α και Β, σιλυχριστίνη, σιλυδιανίνη, ταξιφολίνη (αντίστοιχες ονομασίες στα αγγλικά silybins, isosilybin A B, silychristin, silydianin, taxifolin).