Αναστοχαζόμενοι τους προβληματισμούς του Παναγιώτη Μπούρδαλα
«ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΧΑΪΚΗ ΓΗ ΕΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΑ ΠΕΡΑΤΑ»
Της Γιούλας Κωνσταντοπούλου*
Με ιδιαίτερη χαρά έλαβα στα μέσα του περασμένου Αυγούστου το τελευταίο πόνημα του Παναγιώτη Μπούρδαλα: Από την Αχαϊκή Γη ως τα πέρατα του κόσμου. Για μια απελευθερωτική θε-ανθρωπολογία: υποδείγματα, θραύσματα, Μεγάλη Σύνοδος 2016, «3η Ρώμη». Πρόκειται για το πέμπτο κατά σειρά βιβλίο του συγγραφέα που κυκλοφορήθηκε από τις εκδόσεις ΑΡΜΟΣ το καλοκαίρι του 2022, και αφιερώνεται στους «δυνάμει και ενεργεία χριστιανούς, που κατανοούν τον σύγχρονο κόσμοκαι παλεύουν θε-ανθρωπολογικά, σπάζοντας τα τεχνητά εμπόδια της ιστορίας».
Ο τρόπος δουλειάς του Παναγιώτη: Μέσα από το πρωτογενές υλικό, τα βιώματά του, τους ανθρώπους πρότυπα, την αλληλεπίδραση αυτού του υλικού με τις θεωρητικές μελέτες του, αναδεικνύει υποθέσεις–προτάσεις ενός θεανθρωπολογικού μοντέλου, όπου το εφαρμόζει σε μεγάλα ζητήματα που προκύπτουν στο χώρο της υγείας, της παιδείας, της ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά και του πολέμου στο έδαφος της Ουκρανίας, που ξέσπασε λίγες μέρες πριν την έκδοση του βιβλίου. Ίσως, η πιο ολοκληρωμένη εφαρμογή του τρόπου δουλειάς του, φαίνεται στην ορθή στάση που κρατά στο μέγα θέμα της Πανδημίας, αποφεύγοντας τόσο την συστημική όσο και την συνωμοσιολογική τάση.
ΠΑΤΡΩΝ ΠΥΡΓΟΥ-ΨΕΜΑΤΑ ΜΕ ΟΥΡΑ, ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΜΕ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ
Του Χρήστου Πατούχα*
Πανηγύρια έχουν στηθεί τις
τελευταίες μέρες από την Κυβέρνηση, τα στελέχη της, από πρόθυμους υποταγμένους
υποστηρικτές τους, με αφορμή το πράσινο φως από την Ευρωπαϊκή επιτροπή
ανταγωνισμού και την κύρωση από την Βουλή της Σύμβασης παραχώρησης της
κατασκευής στην εταιρεία της Ολυμπίας Οδού.
Ας θυμίσουμε μερικές από τις
κραυγαλέες αλήθειες:
Το τμήμα Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα, ήταν μέρος της
Σύμβασης Παραχώρησης του ενιαίου οδικού άξονα
Αθήνα-Κόρινθος-Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα. Με προθεσμία περαίωσης και παράδοσης το
2012!
Το 2013, η Ολυμπία Οδός, εγκατέλειψε το τμήμα
Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα, δηλαδή το μισό έργο, χωρίς βεβαίως να επιστρέψει μέρος
του αρχικού συνολικού οικονομικού τιμήματος. Αντίθετα διαπραγματεύτηκε και
πέτυχε επιπλέον αμοιβή για το μισό έργο. Χωρίς την οποιαδήποτε συνέπεια για την
κατάφωρη παραβίαση των όρων της σύμβασης.
Η διαχρονική σχέση της ανθρωπότητας
με τις επιδημίες και η λανθασμένη εκτίμηση ότι είχαμε ξεμπερδέψει με αυτές
Του Γιάννη Τούντα*
Θανατηφόρες επιδημίες υπήρξαν και
πριν από τη μεγάλη επιδημία βουβωνικής πανώλης στην Ευρώπη τον 14ο αιώνα, όπως
ο λοιμός στην Αθήνα στα πρώτα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου και η επιδημία
πανώλης στο Βυζάντιο στα χρόνια του Ιουστινιανού. (SHUTTERSTOCK)
Η ιστορία της ανθρωπότητας, εδώ
και περίπου 10.000 χρόνια, σημαδεύτηκε από τις επιδημίες. Από τις απαρχές της
Νεολιθικής περιόδου ξεκίνησε η μόνιμη εγκατάσταση των μέχρι τότε νομάδων σε
μόνιμους οικισμούς, καθώς και η εξημέρωση και εκτροφή των πρώτων οικόσιτων
ζώων. Οι ιστορικές αυτές εξελίξεις αποτέλεσαν προνομιακό πεδίο για τη διάδοση των
λοιμωδών νοσημάτων, κυρίως των αερογενώς μεταδιδομένων, τα οποία
προκαλούσαν όλο και περισσότερες θανατηφόρες επιδημίες όσο αυξάνονταν οι
οικισμοί, η πυκνοκατοίκηση, καθώς και η συνύπαρξη με τα ζώα.
Οι αιτίες που προκαλούν την εμφάνιση νέων ή παλιών λοιμωδών νοσημάτων και ο ρόλος της δημόσιας υγείας.
Eat the Christians: για τη μολυσματική παρουσία των χριστιανών στο δημόσιο χώρο
Του Σωτήρη Μητραλέξη*
Είναι πολύ νωρίς για να γίνει η εδώ συζήτηση, εξ ου και είναι
άκαιρη: είναι αδύνατον να γίνουν σοβαρές συζητήσεις πάνω στην ακμή του
παροξυσμού. Κάτι όμως πρέπει να λεχθεί για το γεγονός πως εδώ και δυο-τρεις
εβδομάδες, εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού, η δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα
αφιερώνεται κατά το ήμισυ στην εκκλησία και στον κόσμο της, στο τι κάνει και τι
δεν κάνει (σήμερα, Τετάρτη 18 Μαρτίου, ξεφύλλισα σειρά εφημερίδων και δεν
υπήρχε ούτε μία που να μην αφιερώνει τουλάχιστον δύο-τρεις αναφορές/άρθρα στο θέμα
— χώρια τα social media, φυσικά). Σε ανησυχητικό πλήθος συμπολιτών μας, και με
τον καθαγιασμό και την άφεση του ότι το ζήτημα αφορά με επείγοντα τρόπο στη
δημόσια υγεία, στη ζωή και στο θάνατο, αυτή η συζήτηση παίρνει τη μορφή της
καταδίκης του εξιλαστήριου θύματος: με αναφορά και στους
πιστούς, όχι απλώς σε μια εκκλησιαστική ιεραρχία, ακούμε και διαβάζουμε:
«δολοφόνοι», «ζώα», «φονιάδες», «αυτούς θα έπρεπε να κλείσουμε στις Μόριες».
«Επικίνδυνοι για εμάς», μιάσματα που θα φέρουν τη μόλυνση στην κοινότητα
ημών των υπολοίπων. Ας αρχίσουμε με μια επισκόπηση των γεγονότων πριν
επιχειρηθεί ένα βλέμμα στο παραπάνω.
1. Ξεκινάμε με το προφανές: προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί το σύστημα υγείας στην επόμενη φάση εξάπλωσης του κορωνοϊού, οι πάντες ομολογούν ότι είναι υψίστης σημασίας να επιβραδυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η διάδοσή του (τα μέτρα δεν λαμβάνονται για να μην αρρωστήσουμε, αλλά για να αρρωστήσουμε όσο το δυνατόν πιο αργόσυρτα —το περίφημο flatten the curve), κάτι το οποίο επιτυγχάνεται με την μέγιστη αποφυγή συναθροίσεων. Άρα, όλοι οι χώροι συνάθροισης -μπαρ, εκκλησίες, σχολεία, καφετέριες, μαγαζιά πλην της τροφοδοσίας- κλείνουν.
Η «Συνδημία», ο παγκόσμιος καπιταλισμός και η ευκαιρία για κοινωνίες Αποανάπτυξης!
Του Γιώργου Κολέμπα*
Συνδημίααντί
Πανδημία
Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες είχαν
χρησιμοποιήσει τον όρο Παγκόσμια Συνδημία (Global Syndemic), για να
χαρακτηρίσουν τη μεγαλύτερη απειλή που υπήρχε για
την ανθρωπότητα και τον πλανήτη: τη παγκοσμιοποιημένη αλληλεπίδραση
των τριών «επιδημιών», της παχυσαρκίας, του υποσιτισμού και
της κλιματικής αλλαγής, που ο συνδυασμός τους έπληττε και πλήττει
τους περισσότερους ανθρώπους σχεδόν παντού στη Γη1.
Από τις αρχές του 2020 έχουμε επιπλέον
την επιδημία COVID-19, την οποία ο ΠΟΥ (Παγκόσμιος οργανισμός
Υγείας) χαρακτήρισε ως πανδημία. Στο περιοδικό «The Lancet»,
η πανδημία αυτή παρουσιάζεται ως συνδημία2. Είναι συνδημική η φύση
της απειλής που αντιμετωπίζουμε σήμερα, με την έννοια ότι απαιτείται μια πιο
προσεκτική προσέγγιση εάν θέλουμε να προστατεύσουμε την υγεία των κοινοτήτων
μας. Μια συνδημική προσέγγιση αποκαλύπτει βιολογικές και κοινωνικές
αλληλεπιδράσεις που είναι σημαντικές για την πρόγνωση, τη θεραπεία και την
πολιτική υγείας. Ο Corona είναι πιο επικίνδυνος, όχι μόνο όταν υπάρχει συν-νοσηρότητα,
δηλαδή όταν συνοδεύεται και από άλλες υποκείμενες μη μεταδοτικές ασθένειες,
αλλά γιατί υπάρχουν ταυτόχρονα βιολογικές και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις
συνθηκών και καταστάσεων-βλέπε κοινωνικοοικονομικές ανισότητες- που
αυξάνουν την ευαισθησία ενός ατόμου. Στην περίπτωση του COVID-19, η
αντιμετώπιση των μη μεταδοτικών ασθενειών (Noncommunicable
Diseases -NCDs), θα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή συγκράτηση του
Κορονοϊού (COVID-19 is not a pandemic. It is a
syndemic).
-Παππού, πότε θα μου πεις καμιά ιστορία με τον κινέζικο δράκο…. που φσσσς… φσσσς….. πφφφφ… σας αρρώσταινε με την αναπνοή του; -Σου έχω πει πως στεναχωριέμαι κάθε φορά που μιλάω για αυτόν…. -Για πες μου, τότε που φορούσατε μάσκες, πώς αναγνωρίζατε ο ένας τον άλλον; -Πώς σου ήρθε αυτό; -Έχω δει φωτογραφίες… Και το χειμώνα που φορούσατε σκούφους, κασκόλ και τέτοια φαινόσασταν όλοι ίδιοι. Σαν άνθρωποι χωρίς πρόσωπο. -Κάπως έτσι ήταν… Μεγάλη ιστορία αυτή η μάσκα… Στη πρώτη φάση της Άνοιξης μας είπαν πως είναι προαιρετική. Όποιος ήθελε φορούσε. Αλλά και να ήθελες δεν έβρισκες να αγοράσεις. Μόνο στη μαύρη αγορά. Τότε κάποιοι επιστήμονες έλεγαν ότι μπορεί να κρύβει και κινδύνους, να κάνει και κακό η συχνή χρήση της. -Το έλεγαν, ρε παππού, επειδή δεν υπήρχαν μάσκες για όλους….
Αν έχεις
τέτοιους φίλους (αντιπολίτευση), τι τους θέλεις τους εχθρούς (κυβέρνηση)
Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης παρουσίασε το πρόγραμμα για το Νέο ΕΣΥ σε διαδικτυακή εκδήλωση σε μια προσπάθεια να βγάλει τον ΣΥΡΙΖΑ από την αντιπολιτευτική ανυποληψία στην οποία έχει περιέλθει εδώ και ένα χρόνο. Παράλληλα, σα να μην κυβέρνησε ποτέ, σαν όλα τα αδιέξοδα και οι ελλείψεις στο ΕΣΥ να προέκυψαν μόλις τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, δεν έκανε καμιά στοιχειώδη αυτοκριτική για τη διάρκεια της δικής του διακυβέρνησης. Με ευχολόγια, αναμάσημα τετριμμένων τσιτάτων και εκθέσεις ιδεών επιχειρεί να στήσει ένα δίπολο ανάμεσα στην «κακιά ΝΔ» και τον καλό ΣΥΡΙΖΑ, στη λογική του ώριμου φρούτου.
Τα παραμύθια του παππού (5):
Αλληλεγγύη και ρατσισμός στην εποχή του δράκου
ΤΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ του παππού για την εποχή του κορωνοϊού
Του Βασίλειου Χριστόπουλου*
-Παππού, πες μου ξανά εκείνο το παραμύθι με τον κινέζικο δράκο, που ξεφυσούσε πάνω στους ανθρώπους… Φσσσς, φσσσς…. πφφφφ… -Eπιμένεις να το λες παραμύθι αν και ξέρεις πως δεν είναι … Σου έχω πει πως στεναχωριέμαι κάθε φορά που σου μιλάω για το δράκο…. -Μη στενοχωριέσαι, παππού, πάει έφυγε ο δράκος…. Για πες μου, πώς περνούσατε τότε; Είχατε φαγητά να τρώτε ή πεινάσατε; -Πώς σου ήρθε αυτό;
-Παππού, πες μου ξανά εκείνο παραμύθι με τον κινέζικο δράκο… -Στo έχω πει πολλές φορές, δεν είναι παραμύθι. Και δεν μπορώ να μιλάω γι αυτόν συνέχεια… -Γιατί, παππού; -Έγιναν πολλά δυσάρεστα τότε και όταν τα λέω με στεναχωρούν… Να σου πω την ιστορία με τα καλικατζαράκια που πριόνιζαν τον κορμό της γης. -Όχι, όχι, το δράκο θέλω. Φσσσς, Φσσσς, Πφφφφ. Ξέρεις τι θέλω να μάθω παππού; Σας έκανε τίποτα μαγικά κόλπα αυτός ο δράκος; -Τι εννοείς; -Να… να σας μεταμορφώνει… Να σας αλλάζει το πρόσωπο, να σας γερνάει, να σας αγριεύει, να πέφτουν τα μαλλιά σας, να μεγαλώνουν τα αυτιά και οι μύτες σας, χα, χα, χα. -Κάτι μας έκανε σαν κι αυτά που λες. Αλλά όχι με την ανάσα του όπως νομίζεις. -Με τι, παππού; Για πες μου… -Κοίτα ο δράκος δεν μας είχε κλείσει μόνο στα σπίτια μας. Δεν είχε απλώσει πάνω μας μόνο το πέπλο του φόβου και της λησμονιάς, όπως σου έχω πει. Αλλά είχε στήσει πάνω από τους ανθρώπους και ένα δίχτυ. Στο δίχτυ αυτό πολλοί παγιδεύτηκαν τότε και καταστράφηκε η ζωή τους.