Δρόμοι και πάροδοι της βορειοδυτικής Κέρτεζης – Μέρος VΙ

Δρόμοι και πάροδοι της βορειοδυτικής Κέρτεζης – Μέρος VΙ

Συνολική πρόταση ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της ΒΔ Κέρτεζης

Άμισθη μελέτη του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Συνέχεια από το μέρος V: https://www.tomtb.com/?p=15007

Λίγο πριν την επανάσταση του 1821, και μετά το ξέσπασμά της στο Μωριά η Κέρτεζη αποτελούσε, όπως και παλαιά ένα πλούσιο και ασφαλές μέρος για καλλιέργειες, ήταν το κέντρο με επτά δρόμους, αλλά είχε και πλούσια βλάστηση τόσο με το καστανόδασος, όσο και με τον έλατο, αλλά και με άλλα μικρότερα δάση, όπως της Ντεσμένας.

Έτσι έφτασαν παρά πολλοί φερτοί που ρίζωσαν στο χωριό μας. Σε αυτούς δόθηκε μια παρθένα οικιστικά περιοχή, δυτικά από του Παναγούρου το λαγκάδι και βόρεια του παραπόταμου Μοναστηριά, ώστε να είναι κοντά στον Απανόκαμπο και στα έλατα. Οι περισσότεροι απ αυτούς έγιναν κτηνοτρόφοι.

Σήμερα η περιοχή αυτή είναι πυκνοδομημένη και αποτελεί μία από καλύτερες περιοχές με ξηρό και ευήλιο κλίμα, ενώ από εκεί αντικρύζεται το ανατολικό  στενόχωρο ανατολικό άνοιγμα του όλου οικισμού και ο απέναντι Χελμός.

1) Οδός Πύργου Δημάρχου Οικονομογιώργη (Χρώμα μαύρο)

Πριν 50 χρόνια περίπου το διορισμένο Κ. Σ. Κέρτεζης (περίοδος χούντας συνταγματαρχών) επί προεδρίας Θεοφάνη Βορύλλα αποφάσισε την ονοματοδοσία κάποιων δρόμων της Κωμόπολης. Αρκετές απ’ αυτές επιτυχώς. Κάποιες όμως ήταν ανιστόρητες.

Προχωρώντας σιγά σιγά προς τα βορειοδυτικά την «οδό ιεροδιδάσκαλου Δοσίθεου Τσιβίλη» και μετά την «πάροδο ελληνικού σχολείου» συναντάμε κάθετα ένα βασικό δρόμο που οδηγεί στα βόρεια, δίπλα στο μικρό χείμαρρο του «Παναγούρου», που κατέρχεται από την πλαγιά του Αγίου Μόδεστου. Ξεκινά από την οικία Σωτηρίου Ρέλλα. Μάλιστα ακριβώς απέναντι υπήρχε παλαιά ξυλογέφυρο που οδηγούσε στην «οδό κερτεζιτών μεταναστών».

Στο δρόμο λοιπόν το σημερινό, ανεβαίνοντας βόρεια, συναντάμε στο μέσον του ένα παλιό τριώροφο σπίτι. Είναι ο πασίγνωστος Πύργος των τουρκικών οικογενειών, που στις 22 Μαρτίου 1821 απαλλοτριώθηκε από το πρωτοπαλίκαρο του Κερτεζίτη οπλαρχηγού Αναγνώστη – Δημητρίου Στριφτόμπολα Γεώργιο Οικονόμου ή Οικονομογιώργη.

Μέχρι τις ημέρες μας το τουρκικής αρχιτεκτονικής τριώροφο σπίτι κατοικείται από τους εν λόγω απογόνους – κληρονόμους με το επώνυμο Οικονόμου. Ο εν λόγω ήταν νεαρός κατά τον ηρωικό θάνατο του οπλαρχηγού στο Λεβίδι στις 14.04.1821. Έτσι τον συντονιστικό λόγο είχε ο πατέρας του Παπά Δήμος, ενώ αυτός ήταν εκτελεστικός σε δύσκολες αποστολές. Μια απ’ αυτές ήταν η νίκη του στα στενά του Λίθου επί Ιμπραήμ. Όταν μεγάλωσε αρκετά εξελέγη Δήμαρχος Καλλιφωνίας το 1870! Επί της δημαρχίας του φυτεύτηκαν τα κυπαρίσσια στο Κοιμητήριο της Κέρτεζης.

Βεβαίως κατόπιν ο δρόμος παίρνει μια πλάγια στροφή βορειοδυτική στην περιοχή των Μαρκέων. Ίσως γι’ αυτό είχε δοθεί τότε η ονομασία «οδός Μάρκου Μπότσαρη» που δείχνει η ξεθωριασμένη σήμανση στην οικία του Σωτ. Ρέλλα. Εμείς όμως προτείνουμε αλλαγή με βάση την τοπική ιστορία και να ονομαστεί «οδός πύργου Δημάρχου Οικονομογιώργη».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Τετάρτη, 09.02.2022.

2) Πάροδος αγωνιστών Τζενέων (χρώμα γκρί)

Αν ανέλθουμε βόρεια στην οδό που ονομάσαμε «οδό Πύργου Δημάρχου Οικονομογιώργη», συναντάμε την πρώτη μικρή πάροδο προς τα δυτικά. Εκεί βρίσκεται και το παλαιό πατρογονικό σπίτι των αγωνιστών Τζενέων του 1821. Αυτοί δεν ανήκαν στο ασκέρι του Αναγνώστη – Δημήτρη Στριφτόμπολα, αλλά είχαν δικό τους. Προτείνω την ονομασία «Πάροδος αγωνιστών Τζενέων».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Παρασκευή, 11.02.2022.

3) Πάροδος ιστοριοδίφη Ανδρέα Χρ. Βορύλλα (χρώμα βαθύ κίτρινο)

Όπως πολλοί γνωρίζουν ο σημαντικότερος ντόπιος συγγραφέας/ιστοριοδίφης της τοπικής μας ιστορίας είναι ο αγαπητός μας, γέροντας πλέον, Ανδρέας Χρυσ. Βορύλλας. Έχει γράψει τρία τέτοια βιβλία:

1. Η ΚΈΡΤΕΖΗ Η ΙΣΤΟΡΙΚΉ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑ, ΠΑΡΑΣΚΉΝΙΟ ΑΘΗΝΑ 1994.

2. Κέρτεζη: βιοτεχνίες – σύνεργα εργαλείων των εποχών που έφυγαν, Αθήνα 1999 και

3. ΚΈΡΤΕΖΗ ΕΥΡΉΜΑΤΑ – ΤΟΠΩΝΎΜΙΑ – ΘΡΎΛΟΙ – κλπ, ΑΘΗΝΑ 2003.

Ανερχόμενοι βόρεια επί της οδού που ονομάσαμε «οδός πύργου Δημάρχου Οικονομογιώργη»  μετά την «πάροδο αγωνιστών Τζενέων». Έτσι αντικρίζουμε στα δυτικά πρώτο το πατρικό σπίτι του συγγραφέα, στο βάθος μιας παρόδου περί τα 50 μέτρα. Προτείνω, επομένως, την ονομασία «Πάροδος ιστοριοδίφη Ανδρέα Χρυσ. Βορύλλα».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Δευτέρα, 14.02.2022.

4) Οδός Μαρκέων (χρώμα σκούρο καφέ)

Την περίοδο της ελληνικής επανάστασης έφταναν στην Κέρτεζη κυρίως άνδρες – είχαμε και μια εξαίρεση- από την κεντρική Πελοπόννησο που προσέφερε ασφάλεια και εργασία. Επίσης είχαμε είτε από την Αιτωλοακαρνανία, είτε από την Ήπειρο συνήθως κυνηγημένων από τους Τουρκαλαβανούς.

Ανάμεσα σ’ αυτούς που ήλθαν από την Ήπειρο ήταν ένας, μπορεί και δύο αδέλφια. Η αφετηρία τους ήταν το πασίγνωστο και ηρωικό Σούλι. Είχαν το όνομα Μάρκος. Οι Κερτεζίτες όλους αυτούς που ήταν συνήθως κτηνοτρόφοι, τους έδιναν οικιστική γη στη βορειοδυτική Κέρτεζη, ώστε να είναι και κοντά στις Δυτικές απολήξεις του Ερύμανθου.

Ένα παρακλάδι μετέτρεψε το όνομα Μάρκος σε επώνυμο, ενώ το άλλο κάποια στιγμή το μετέτρεψε σε Μάρκου. Απόγονοι του δεύτερου παρακλαδιού είναι οι Καλαβρυτινοί Κώστας Μάρκου, βουλευτής του ΣΎΡΙΖΑ Αχαΐας και ο αδελφός του Γεώργιος Μάρκου, δικηγόρος Πατρών, που προλόγισε και το ιστορικό μας βιβλίο.

Ο πατέρας τους Βασίλειος Κωνστ. Μάρκου, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Κέρτεζη, αλλά κατόπιν έγινε δικηγόρος Καλαβρύτων και Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου επί Δημάρχου Παν. Πόλκα, όπου και έζησε. Πάντως η ρίζα του προγόνου τους ήταν αρχικά εδώ στο δρόμο που δείχνουμε σήμερα, ανεξάρτητα αν ο προπάππος τους απέκτησε το ωραίο σπίτι κοντά στην κεντρική πλατεία. Όσοι έμειναν με το επώνυμο Μάρκος έμειναν πάνω και κάτω από το δρόμο  που κατευθύνεται βορειοδυτικά μετά το τέρμα της «οδού Πύργου Δημάρχου Οικονομογιώργη».

Προτείνω όμως το σημερινό κομμάτι από το σπίτι του «Σκουρλή» στη στροφή και όλη η βορειοδυτική διαδρομή περνώντας βόρεια και από τα «Κοκορέϊκα» σπίτια, δλδ μέχρι και το Επάνω Δρόμο που έχουμε ονομάσει «οδό Αη Τρύφωνα», να ονομαστεί «Οδός Μαρκέων».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Τετάρτη, 16.02.2022.

5) Πάροδος Μαρκέων (χρώμα γαλάζιο)

Ανεβαίνοντας την «οδό Μαρκέων», στα 30 περίπου μέτρα νότια και αριστερά μας κατέρχεται μια πάροδος. Οδηγεί στα σπίτια των κληρονόμων των αδελφών Χαράλαμπου (Χαρλάμη) και Θανάση Μάρκου, όπου μπροστά υπάρχει μια ευρεία ιδιωτική αυλή.

Ο πρώτος άφησε πίσω του με την μακαρίτισσα κυρά Θεοδώρα πολλά τέκνα, ενώ ο δεύτερος μόνο ανίψια. Έζησαν όμως όχι μόνο ως αδέλφια αλλά και ως καλοί συνεργάτες. Ο πρώτος ασχολήθηκε με αγοραπωλησίες ζώων παντός είδους, ενώ ο δεύτερος με τα αγροτικά. Δεν είναι τυχαίο πως ο μεγάλος γιος Κώστας του πρώτου αλλά και ο συνονόματος εγγονός του έκαναν τις πιο προχωρημένες φάρμες βοοειδών στην Κέρτεζη. Προτείνω την ονομασία «Πάροδος Μαρκέων».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Πέμπτη, 17.02.2022.

6) Οδός Αγίου Μόδεστου (χρώμα λευκό)

Ανερχόμενη μετά την «πάροδο Μαρκέων» και επί της «οδού Μαρκέων» συναντάμε στα βόρεια με αρχική κατεύθυνση βορειανατολική, μόνο για διαβάτες. Παλαιότερα περνούσαν και τα φορτωμένα υποστατικά ζώα. Ενώνει την «οδό Μαρκέων» με τον Πάνω Δρόμο που έχουμε ονομάσει «οδό Άη Τρύφωνα» στο ύψος μιας μικρής πλαγιάς που ονομάζεται με αγιωνύμιο. Λέγεται Άγιος Μόδεστος. Πιθανά πολύ παλαιά να υπήρχαν σκήτες, αφού δεν έχουν βρεθεί ίχνη εξωκλησιού.

Δεν γνωρίζω αν η Κοινότητα της Κέρτεζης την θεωρεί δημόσια. Εάν επιθυμούν οι Μαρκέοι και το Κ. Σ. ονοματοδοσία, τότε προτείνω την ονομασία «οδός Αγίου Μόδεστου».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Παρασκευή, 18.02.2022.

7) Οδός προπάτορα Γεωργίου Αλεξόπουλου (χρώμα πράσινο)

Ας βρεθούμε νοερά στην «οδό ιεροδιδάσκαλου Δοσίθεου Τσιβίλη». Αυτή βρίσκεται πάντα στη βόρεια και υπερυψωμένη όχθη του παραπόταμου του κερτεζίτικου Βουραϊκού με το επίσημο όνομα «Λίθος» και το λαϊκό «Μοναστηριάς». Στα 150 περίπου μέτρα από το σημείο που ανέρχεται η «οδός Πύργου Δημάρχου Οικονομογιώργη», ανέρχεται μια πιο στενή και λιγότερο γνωστή οδός. Στο μέσον της οδού έχουμε το πρώτο σπίτι του γενήτορα ενός πολύ μεγάλου σογιού στην Κέρτεζη.

Έχουμε πει ότι στην Κέρτεζη διασώζονται δύο ισοδύναμες ομάδες σογιών. Μια με πολύ βαθιές ρίζες στο χρόνο και πολύ πίσω από την επανάσταση του 1821. Η άλλη με ανθρώπους που ριγώσανε χρονικά στο μεγαλοχωριό μας γύρω από την επανάσταση αυτή.

Έτσι μετά την έξοδο του Μεσολογγίου έφτασε από το διπλανό Αιτωλικό ένας κυνηγημένος νέος με το ονοματεπώνυμο Γεώργιος Αλεξόπουλος. Έγινε κι αυτός δεκτός και ρίζωσε στην Κέρτεζη. Έχει δημιουργήσει κατόπιν εκατοντάδες απογόνους κυρίως με τρία μεγάλα παρακλάδια.

Ο Γεώργιος Αλεξόπουλος υπανδρεύτηκε μια κερτεζιτοπούλα και έκαναν πολλά παιδιά, αγόρια και κορίτσια. Τα τέσσερα μεγάλα παρακλάδια με τα αντίστοιχα παρατσούκλια κατοικούν με κάποιους απογόνους ακόμα στο χωριό μόνιμα μέχρις σήμερα. Πολλοί απόγονοι έχουν γεμίσει την Αθήνα, την Πάτρα, Αίγιο, Καλάβρυτα και Σίδνεϊ της Αυστραλίας.

Τα παρατσούκλια αυτά είναι οι «Κοκοραίοι» με το αρχικό σπίτι του Παναγιώτη ακόμη ποιο ψηλά. Οι «Τζουδαίοι» που βρίσκονται δίπλα στο προγονικό σπίτι, οι Σωκρατέοι δυτικά του Κοιμητηρίου και τέλος οι «Θυμιέοι» που βρίσκονται νοτιοδυτικά του Κοιμητηρίου. Λέγονται και «Κορομπιλέοι», αφού ο γερό Θύμιος (Ευθύμιος) παντρεύτηκε μοναχοκόρη ενός με επώνυμο Κορομπίλης και πήγε εσώγαμπρος στο σπίτι του.

Στο δρόμο λοιπόν που έμεινε ο γεννήτορας Γεώργιος Αλεξόπουλος, ανερχόμαστε νοερά και κάθετα από την «οδό ιερ. Δοσίθεου Τσιβίλη» και φτάνουμε τελικά μέχρι την «οδό Μαρκέων», μετά την «οδό Αγίου Μόδεστου». Προηγουμένως έχουμε περάσουμε στο τέλος τα σπίτια των Σταθόπουλων, που δεν έχουν πλέον απογόνους μόνιμους στο χωριό.

Να σημειώσουμε ότι το διορισμένο Κ. Σ. Κέρτεζης επί εφτάχρονης δικτατορίας πριν 50 χρόνια, άγνωστο γιατί, έδωσε στο δρόμο αυτό το περίεργο όνομα «οδός Μπουμπουλίνας», όπως δείχνει και η ξεθωριασμένη πινακίδα στην αφετηρία της οδού. Γι’ αυτό προτείνω αλλαγή με την ονομασία «οδός προπάτορα Γεωργίου Αλεξόπουλου».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Δευτέρα, 21.02.2022.

8) Πάροδος παραπόταμου Λίθου (ανοικτό γαλάζιο)

Δέκα μέτρα δυτικά επί της «οδού ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη», συναντάμε νότια και με κατεύθυνση νοτιοδυτική τον ιδιόμορφο δρόμο που συνδέει τη ΒΔ Κέρτεζη με τη Δυτική.

Η σύνδεση γίνεται με ένα, τσιμεντένιο πλέον, γεφύρι πάνω στον παραπόταμο του κερτεζίτικου Βουραϊκού με το επίσημο όνομα «Λίθος». Η ιδιομορφία έγκειται στο γεγονός ότι στο σημείο αυτό οι όχθες είναι πάρα πολύ ψηλά από την κοίτη. Έτσι ο δρόμος κάνει κυριολεκτικά μια βουτιά, κυρίως από το μέρος της Δυτικής Κέρτεζης, ενώ από την ΒΔ είναι δυνατόν να κατέλθει και μικρό αυτοκίνητο.

Όταν κατερχόμαστε προς το γεφύρι, βλέπουμε τα νερά και από τις δύο κατευθύνσεις και κατόπιν ανερχόμαστε από τον πεζόδρομο και συναντούμε την «οδό Κουρτέϊκων» της Δυτ. Κέρτεζης.

Τα παλαιά χρόνια, που οι μεταφορές γίνονταν με τα υποστατικά ζώα, ο δρόμος αυτός είχε πολύ κίνηση από τους Κουρτέους. Παράλληλα κουβαλούσαν και πόσιμο νερό από την εντός της κοίτης «Βρύσης του Σιανού», τριάντα μέτρα ανατολικά από τη γέφυρα.

Επειδή δεν διέρχεται από τη νότια όχθη αυτοκίνητο, θα την θεωρήσουμε ως πάροδο. Ταυτόχρονα την ονομάζουμε «πάροδος παραπόταμου Λίθου».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Τρίτη, 22.02.2022.

9)  Οδός Κερτεζίτισσας γυναίκας (χρώμα μπλε σκούρο)

Βρισκόμαστε πλέον στην καρδιά της βορειοδυτικής (Κέρτεζης). Είμαστε στο τέλος του δρόμου που ονομάσαμε «οδός ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη». Μπροστά από την οικία Λεχουρίτη κάνει ένα διχάλι. Θα ακολουθήσουμε τον ανατολικό δρόμο και στενότερο…. Αυτός στο τέρμα θα συναντήσει την «οδό Μαρκέων» με μια οδική παρασπονδία. Δεν μπορεί εκεί να συνεχίσει αυτοκίνητο….

Συγκεκριμένα στρίβουμε στη γωνία του σπιτιού κληρονόμων του Αναστασίου Λεχουρίτη λοξώς δεξιά – ανατολικά, συνεχίζουμε αριστερά αφήνοντας δεξιά του σπίτι Δουκλιά. Ακολουθώντας το δρόμο έχουμε αριστερά το σπίτι κληρονόμων Βασιλείου Κωνσταντακόπουλου και δεξιά το σπίτι κληρονόμων Γιάννη Βορύλλα. Συνεχίζοντας το δρόμο προχωράμε για τα τέσσερα Κοκορέϊκα σπίτια δυτικά και το σπίτι κληρονόμων Τάκη Διαμαντόπουλου.

Σκέφτηκα σήμερα ο δρόμος να πάρει μια ονομασία που να περιλαμβάνει τη συλλογική κερτεζίτισσα γυναίκα, που ενώ δεν συμμετείχε συνήθως στα δημόσια πράγματα, ήταν πάντα η ψυχή κι αυτής της μικροκοινωνίας.

Προτείνω λοιπόν την ονομασία «Οδός Κερτεζίτισσας Γυναίκας».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Τετάρτη, 23.02.2022.

10) Πάροδος κυρά Δημητρούλας (χρώμα γκρι)

Όπως σημειώσαμε στην προηγούμενη υποενότητα, ανερχόμενοι επί της «οδού Κερτεζίτισσας Γυναίκας», συναντάμε μία στενή και μικρή σε βάθος πάροδο, με κατεύθυνση προς βορά.

Όπως λοιπόν σημειώσαμε έχουμε αριστερά – δυτικά το σπίτι κληρονόμων Βασιλείου Κωνσταντακόπουλου και δεξιά – ανατολικά το σπίτι κληρονόμων Γιάννη Βορύλλα. Μιας και αφιερώσαμε τον βασικό δρόμο στην Κερτεζίτισσα γυναίκα, και η σύζυγος του Βασιλείου Κωνσταντακόπουλου κυρα Δημητρούλα ήταν αρκετά χρόνια χήρα και αγωνίστηκε να μεγάλωσει και το γιό της Σωτήρη, προτείνω την ονομασία «πάροδος κυρά Δημητρούλας».

Αρχική πρόταση: f/b, (τσικνο- ) Πέμπτη, 24.02.2022.

11) Οδός Ι. Μετοχίου Αγ. Νικολάου (χρώμα ανοικτό κίτρινο)

Βρισκόμαστε στο τέλος του δρόμου που ονομάσαμε «οδός ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη», δυτικά από την οικία Λεχουρίτη, στο διχάλι. Αυτή τη φορά θα περπατήσουμε βορειοδυτικά. Θα αφήσουμε τον παραπόταμο του Βουραϊκού «Λίθο» ή «Μοναστηριά» και θα μπούμε σε μια πυκνοδομημένη περιοχή, δεξιά και αριστερά. Πλέον δεν είναι και μόνιμα πυκνοκατοικημένη όλη τη χρονιά, αλλά μόνο το καλοκαίρι. Ας μην αναφέρουμε τα πολλά σόγια της περιοχής.

Ανηφορίζοντας φτάνουμε μέχρι τα Μπαλαλέϊκα, δηλαδή στα σπίτια των Βορυλλέων που αποτελούν ένα από τα πολλά τους παρακλάδια, όπου και συναντάμε το τέλος της «οδού Αη Τρύφωνα».

Ο δρόμος λοιπόν οδηγεί κατόπιν, είτε από τον παλαιό, είτε από τον καινούριο προς τα έλατα, τόσο προς τον Κλόκοβα – Καπρίβαινα, όσο και προς την Μάκοβα – Μονοδέντρι. Στο διαχωρισμό τους ευρίσκονται τα ερείπια του Ι. Μετοχίου του Αγίου Νικολάου που αναφερόταν στην Αγία Λαύρα. Επίσης διασώζεται ως ξωκκλήσι το ανακαινισμένο ναΰδριο της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Χριστού (λαϊκά Αγιά Σωτήρω).

Η πρόταση ονοματοδοσίας είναι «οδός Ι. Μετοχίου Αγ. Νικολάου».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Δευτέρα, 28.02.2022.

12) Πάροδος παπα-Νικολή Παπαγεωργίου (χρώμα μπορντώ)

40 μέτρα πριν την στροφή και τη συνάντηση με την «οδό Άη Τρύφωνα», θα προσεγγίσουμε μια μεγάλη πάροδο, ίσως τη μεγαλύτερη, στα άκρα της βορειοδυτικής Κέρτεζης. Περνά από πολλά παλιά, ανακαινισμένα και καινούρια σπίτια. Καταλήγει στα σπίτια των Νικολακόπουλων/«Γιαλελέων», αλλά και στο πολύ παλιό σπίτι του Παπά-Νικολή Παπαγεωργίου.

Μετά το θάνατο του Παπά-Σπύρου Οικονόμου το 1927, κι αυτός ο κερτεζίτης παπάς τράβηξε το κουπί για κάμποσα  χρόνια περίπου του σχισματικού παλαιημερολογιτισμού στην Κέρτεζη. Τότε η πλειοψηφία του χωριού τους ακολούθησε, παρά το πολιτικό κυνήγι.

Μέχρι να κτιστεί στο τέλος της δεκαετίας του 1930 η δική τους μεγάλη εκκλησία της Ευαγγελίστριας (επί Αρχιμανδρίτη Μεθοδίου) γυρνούσαν στις κανονικές εκκλησίες με αντιμήνσια.

Ο καλός κανονικός ιερέας παπα-Μήτσος Νικολάου τους εξυπηρετούσε. Βεβαίως οι οικογένειες του χωριού με την πάροδο του χρόνου ακολούθησαν την κανονική εκκλησία, αλλά τότε ο παπα-Νικολής ήταν κι αυτός ο ήρωας των παλαιοημερολογιτών.

Η πάροδος εισέρχεται δυτικά λίγο πριν το τέλος της μεγάλης οδού που αναρτήσαμε χθες, την οποία τελικά ονομάσαμε «Οδός Ι. Μετοχίου Αγ. Νικολάου».

Στο τέλος της μεγάλης παρόδου που έχει σχεδόν δυτική κατεύθυνση υπάρχει μια μικρή παράκαμψη προς βορρά. Εκε’ί βρίσκεται σε κακή πλέον κατάσταση η οικία του παπα Νικολή Παπαγεωργίου. Με ένα στενό δρομάκι μετά δυτικά φτάνει μέχρι τον παραπόταμο Λίθο, όπου και μικρό γεφύρι. Προτείνω επομένως την ονομασία «πάροδος παπα-Νικολή Παπαγεωργίου».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Τρίτη, 01.03.2022.

13) Οδός υδάτινων μνημείων Λίθου (χρώμα μώβ)

Όταν βρεθούμε στο κάτω τέρμα της βορειοδυτικής Κέρτεζης,ένα νέο διχάλι είναι στα πόδια μας. Ποιον δρόμο θα ακολουθήσουμε λοιπόν για να φτάσουμε στα Έλατα;

Έχουμε φτάσει εδώ από τρεις πιθανούς δρόμους:

1. Από τον πάνω δρόμο που έχουμε ονομάσει «Οδός Αγ. Τρύφωνα».

2. Από την «οδό Μαρκέων» και τέλος

3. Από την «οδό Ι. Μετοχίου Αγ. Νικολάου».

Εμείς θα ακολουθήσουμε τον παλιό δρόμο που δείχνει ότι είναι συνέχεια του πάνω δρόμου. Αποτελεί ιστορικό δρόμο, διότι μετά από 400 περίπου μέτρα διαχωρίζονταν. Στην «ευθεία» μ’ αυτόν συνέχιζε για το μοναστήρι και κατόπιν στην Κλόκοβα, Καπρίβαινα, κι’ από εκεί στα πίσω χωριά. Είτε ανατολικά προς Καμενιανους κλπ, είτε νότια προς Λεχούρι, Λιβάρτζι, Τριπόταμα…

Η άλλη παραλλαγή, εκεί κοντά, που είναι η δέση του Νταή, ανέβαινε βόρεια δίπλα στο Τριλάγκαδο προς την Ποριά για να περάσει προς Βλασία, Νεζεροχώρια, Χαλανδρίτσα, Πάτρα…

Στην αρχή λοιπόν του δρόμου έχουμε πολλά νέα σπίτια και δημιουργούν μια ωραία γειτονιά, κυρίως το Καλοκαίρι. Στη συνέχεια του δρόμου, που είναι χωματόδρομος συναντούμε πολλά υδάτινα μνημεία. Είναι τα εξής:

1. Ο πεσμένος νερόμυλος του Δουκλιά.

2. Η δέση του «Νταή» στον παραπόταμο Λίθο, με νερά Νερομάννας και με την αφετηρία του τσιμενταύλακου. Αυτό αφενός συνέχιζε σε όλο τον πάνω δρόμο και πότιζε τους κήπους όλης της βόρειας Κέρτεζης μέχρι και την πλατεία Στριφτόμπολα.

3. Μία νερογέφυρα στα 50 μέτρα από τη δέση, πού οδηγούσε το νερό άρδευσης στη Δυτική Κέρτεζη, κυρίως ως χωματαύλακο, κι’ έφτανε, πολύ παλαιά, με άλλο νερογεφύρι μέχρι τους πρόποδες του καστανόδασους.

4. Το παλιό μαντάνι του Δουκλιά, δλδ μια εξελιγμένη νεροτριβή, 400 μέτρα δυτικά από τη δέση και 20 μέτρα νότια από τον παλιό δρόμο, στη βόρεια όχθη του παραπόταμου Λίθου.

5. Τον τεχνικό καταρράκτη στην κοίτη του παραπόταμου, πριν τον μυθικό πεσμένο Λίθο. Φτιάχτηκε την δεκαετία του 1960 ώστε να μειώνεται η ταχύτητα των νερών τον χειμώνα και να προφυλάσσει το χωριό από καταστροφές.

Προτείνω λοιπόν την ονομασία «οδός υδάτινων μνημείων Λίθου».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Τετάρτη, 02.03.2022.

14) Οδός ελατόδασους Κερτέζης (χρώμα ανοικτό καφέ)

Φτάνουμε στον τελευταίο δρόμο της βορειοδυτικής Κέρτεζης. Βρισκόμαστε στο διχάλι, στο τέλος του πάνω δρόμου που ονομάσαμε «οδός Άη Τρύφωνα». Αυτός ανέρχεται στα Μπαλαλέϊκα σπίτια και είναι σχετικά σύγχρονος μέχρι το Λίθο.

Ανοίχθηκε τόσο για την κυκλοφορία αγροτικών και Ι. Χ. μέχρι τα έλατα, αλλά και για δασική χρήση. Έτσι παρακάμφθηκε ο παλιός ιστορικός δρόμος που αναφερθήκαμε χθες.

Επειδή οδηγεί αγροτικά, πυροσβεστικά, μικρά φορτηγά, ακόμη και Ι.Χ., στους δασικούς δρόμους του τεράστιου ελατόδασους, προτείνω την ονομασία «οδός ελατόδασους».

Αναλυτική πρόταση: f/b, Πέμπτη, 01.03.2022.

* Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας είναι συνταξιούχο εκπαιδευτικός ως φυσικός, πτ. θεολόγος, συγγραφέας και ερευνητής της Κέρτεζης.

Η παράδοση έγινε επίσημα στον πρόεδρο της Κοινότητας Κερτέζης

σε δημόσια εκδήλωση,

Σάββατο, 26 Μαρτίου 2022.

Παρακμή, πόλεμος και νέοι αμπελώνες στα βουνά μας

Παρακμή, πόλεμος και νέοι αμπελώνες στα βουνά μας

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΠΑΙΘΡΟΣ 

Η Ευρώπη γερνά δημογραφικά, αλλά γερνά και οικονομικά και πολιτικά. Ο πόλεμος έκλεισε επίσημα ήδη ένα έτος από τις 24 Φλεβάρη του 2022 με την εισβολή της Ρωσίας του νεοτσάρου Βλαντιμίρ Πούτιν στη σύγχρονη και νεαρή Ουκρανία. Δεν γνωρίζουμε εάν έπεσε στην παγίδα των Η.Π.Α., αλλά τα πράγματα δείχνουν περίπλοκα για το αν θα πάνε οι ισχυροί σε διπλωματική λύση ή ο πόλεμος θα αναβαθμιστεί σε Γ΄ παγκόσμιο και με πυρηνικά…

Βλέπετε η Κίνα αποτελεί κρίκο με τη Ρωσία κι από την άλλη οι Η.Π.Α. και οι χώρες της Ε.Ε. μέσω του Ν.Α.Τ.Ο., όχι μόνο συντηρούν τον πόλεμο, αλλά και τον εκτείνουν στο χρόνο και φαίνεται να τον αναβαθμίζουν. Αν και το κύριο είναι το αίμα που χύνεται, οι σακατεμένοι, η προσφυγιά και ο πολλαπλός πόνος των νέων παιδιών σε Ουκρανία και Ρωσία, υπάρχουν ισχυρές επιπτώσεις οικονομικής και γεωπολιτικής φύσης σ’ όλη την Ε.Ε..

Οι επιπτώσεις στην Ευρώπη πέραν της Ρωσίας -επομένως και στην Ελλάδα- δεν έχουν σχέση μόνο με την ενέργεια μονομερώς, αλλά ακόμη στα σιτηρά, στους σπόρους, στην κτηνοτροφία, στην ευρύτερη εργασία στα ορεινά κι επομένως στην επιδείνωση του δημογραφικού ζητήματος.

Στην ορεινότητα αυτά όλα σχεδόν αποτελούν το τελειωτικό κτύπημα, αν δεν ληφθούν άμεσα ευρωπαϊκά και ελλαδικά μέτρα στήριξης.

Να ελπίσουμε ότι η διπλωματία θα λειτουργήσει και δεν θα ξεκινήσει η ηγεσία της Ρωσίας με πυρηνικά για να μη χάσουν τον στρατιωτικό πόλεμο που ξεκίνησαν για να νικήσουν… Γιατί τότε όλα αυτά που συζητούμε δεν θα έχουν κανένα νόημα, αφού οι βοριάδες στη χώρα μας δεν θα αστειεύονται…

Συνέχεια

Σπάζοντας τα τεχνητά εμπόδια της ιστορίας: από την Αχαϊκή Γη ως τα πέρατα του κόσμου του Παναγιώτη Μπούρδαλα

Σπάζοντας τα τεχνητά εμπόδια της ιστορίας:

από την Αχαϊκή Γη ως τα πέρατα του κόσμου του Παναγιώτη Μπούρδαλα

Παρουσίαση: Αγγελική Μαύρου[1]

   Με τιμή δέχθηκα την πρόσκληση να προλογίσω και εγώ το βιβλίο του κου Μπούρδαλα Παναγιώτη μιλώντας ως γυναίκα σύγχρονη, εργαζόμενη ιδιωτικά ως επιστήμων υγείας, μητέρα μικρών παλιά και μεγάλων «παιδιών» τώρα.  

   Διαβάζοντας τα περιεχόμενα είδα τα τόσα κεφάλαια –κάποια έμοιαζαν μακρινά από τα δικά μου γνωστικά αντικείμενα και ενδιαφέροντα! Σίγουρα έδειχνε ένα βιβλίο ΔΥΣΚΟΛΟ και ΟΓΚΩΔΕΣ σε νοήματα και αντικείμενα για το δικό μου νου….

   Όμως διαψεύστηκα και για άλλη μια φορά απόλαυσα και χάρηκα την ανάγνωση –μελέτη  χάρη στην ροή του λόγου, τον απλό τρόπο γραφής, την καλλιτεχνική πένα, την ακρίβεια  Φυσικού και τις γνώσεις Θεολόγου του συγγραφέα.

   Ο ίδιος ο συγγραφέας γράφει:

   «Αφιερώνεται

στους «δυνάμει και ενεργεία» χριστιανούς,

που κατανοούν τον σύγχρονο κόσμο

και παλεύουν θε-ανθρωπολογικά,

σπάζοντας τα τεχνητά εμπόδια της ιστορίας…»

Συνέχεια

Η διαφορά μεταξύ κατάγματος και αυτοάνοσου: Για την ενδοοικογενειακή βία, μια θεολογική ματιά

Η διαφορά μεταξύ κατάγματος και αυτοάνοσου:

Για την ενδοοικογενειακή βία, μια θεολογική ματιά

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Ας φέρουμε, παρακαλώ, στον νου μας το εξής σκηνικό:

Κάποιοι άνθρωποι κατευθύνονται στο θέατρο για να παρακολουθήσουν μια παράσταση. Φτάνουν, αλλά δεν βρίσκουν θέση. Όλα τα καθίσματα είναι καπαρωμένα. Οι άνθρωποι αυτοί λοιπόν μένουν εκτός θεάτρου. Το ενδιαφέρον όμως εδώ είναι το εξής: Ελεύθερες θέσεις δεν υπάρχουν, διότι κάποιοι άλλοι είχαν σπεύσει πρώτοι, και δεν έπιασαν μία θέση για τον εαυτό τους, αλλά πέντε. Όχι πέντε θέσεις για πέντε άτομα, αλλά πέντε θέσεις για ένα άτομο – για την άπλα του. Το πιάσιμο ωστόσο αυτών των θέσεων δεν έγινε με παράνομη έφοδο και κατάληψη. Έγινε νόμιμα, με συναλλαγή την οποία αναγνωρίζει ο νόμος, ο οποίος νόμος άλλωστε υπόσχεται κοινωνική ειρήνη.

Την σκηνή αυτή του θεάτρου την δανείστηκα από μια αποστροφή του Μεγάλου Βασιλείου. Και την προχωρώ. Έχουμε ανθρώπους που μένουν εκτός θεάτρου, και προφανώς έχουμε και ανθρώπους οι οποίοι δεν ξεκινούν καν να πάνε στο θέατρο, διότι απλούστατα αν πληρώσουν για το θέατρο, δεν θα πληρώσουν για την ΔΕΗ.

Συνέχεια

Περί διανοητικής και βιωματικής περιπατητικής: από την Αχαϊκή Γη ως τα πέρατα του κόσμου του Παναγιώτη Μπούρδαλα

Περί διανοητικής και βιωματικής περιπατητικής:

από την Αχαϊκή Γη ως τα πέρατα του κόσμου του Παναγιώτη Μπούρδαλα

Παρουσίαση: Γιώργος Κόνδης[1]

     Η προσπάθεια του Παναγιώτη Μπούρδαλα να προσδώσει μια θετική προοπτική στο διάλογο ανάμεσα στα κοινωνικο-πολιτικά ρεύματα και τα θεολογικά, ιδιαίτερα εκείνα του χριστιανικού κόσμου, είναι σημαντική, ωφέλιμη αλλά και δύσκολα κατανοητή κάτω από το βάρος των στερεοτύπων που παράγονται από μονοκαλλιέργειες σκέψης και δράσης. Ο ίδιος ο συγγραφέας ήταν για χρόνια συνδικαλιστής της ΟΛΜΕ, είχε άμεση επαφή και συνεργασία με πολιτικές παρατάξεις και ήταν ενεργό μέλος χριστιανικών κοινοτήτων νέων με αξιόλογη δράση σε πολλά επίπεδα. Θα έλεγα μάλιστα πως ο Παναγιώτης, με το προκαταρκτικό θεωρητικό του μοντέλο για τους μαύρους και λευκούς κύκνους, όπου οι μαύροι αποτελούν τη μεγάλη μάζα των ανθρώπων υποκείμενη στις κυρίαρχες προσταγές και υποδείξεις, ενώ οι λευκοί αποτελούνται από τους λίγους εκλεκτούς και τολμηρούς που μεταφέρουν νέες απελευθερωτικές ιδέες και καταφέρνουν να σπρώξουν τις μάζες (τους μαύρους κύκνους) σε δρόμους κοινωνικής μεταβολής και πολιτικής αλλαγής, αγγίζει εκείνη την ιδέα της λενινιστικής θεωρίας και πράξης για τις φωτισμένες μειοψηφίες που έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τη ροή της ιστορίας.

     Δεν το σημειώνω επικριτικά. Αντίθετα! Ο ρόλος των προσωπικοτήτων και των οργανωμένων ομάδων είναι σημαντικός, αν όχι καθοριστικός, σχετικά με τους προσανατολισμούς των κοινωνιών. Το σημειώνω επίσης για να δώσω μεγαλύτερη έμφαση στις ιδέες του Παναγιώτη που εκφράζονται, όλα αυτά τα χρόνια, μέσα σε πλαίσια που δεν ευνοούν καθόλου την κατανόηση ιδεών και την αναζήτηση νοήματος σκέψεων και πράξεων. Διαβάζοντας λοιπόν τις σελίδες του πονήματος, θυμήθηκα πολλά, έμαθα αρκετά και προσπάθησα να καταλάβω περισσότερα.

Συνέχεια

Ονοματοδοσίες οδών και παρόδων βόρειας-κεντρικής Κέρτεζης – Μέρος V

Ονοματοδοσίες οδών και παρόδων βόρειας-κεντρικής Κέρτεζης – Μέρος V

Άμισθη μελέτη του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ονοματοδοσίες οδών και παρόδων βόρειας-κεντρικής Κέρτεζης, μέρος ΙV άνω του Ι. Ν. της Παντάνασσας. Συνέχεια από το μέρος ΙV: www.tomtb.com/?p=14992.

1) Πάροδος Κώστα Σκαμβούγερα – κόκκινο χρώμα

Βρισκόμαστε νοερά στην Κέρτεζη και συγκεκριμένα στην «Οδό Γεωργίου Αν. Στριφτόμπολα». Μπροστά μας περνά ο ημισκεπασμένος μικροχείμαρρος του Άη Τρύφωνα από τα ανατολικά του λόφου του Λαρή. Επίσης βρισκόμαστε 100 μέτρα νότια και χαμηλότερα από την αφετηρία της χθεσινής οδού. Βλέποντας νοτιοδυτικά αντικρύζουμε μια νεοπαγή πάροδο που έχει ανοιχθεί τις τελευταίες δεκαετίες από συνορεύοντες ιδιοκτήτες.

Η πάροδος αυτή, όσον αφορά την Κοινότητα, πολύ πιθανόν να θεωρείται ιδιωτική. Στην προέκταση της και μετά τα σκαλιά συναντά την «Οδό ήρωα Ανδρέα Κόντη». Έτσι θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν ήταν δημόσια, η συνέχεια της.

Στις λίγες φωτογραφίες ξεκινάμε από τα ανατολικά βλέποντας στο βάθος το βουνό Κουλούρα με το βράχο της Κοκκινάδι. Προχωρώντας στα αριστερά μας είναι η παλιά οικία του Κώστα του Σκαμβούγερα του πρεσβύτερου και φυσικά των κληρονόμων του. Ο Κώστας Σκαμβούγερας ήταν γνωστός με το παρατσούκλι «Καραμούζας». Μετά τα σκαλιά συναντάμε την «οδό ήρωα Ανδρέα Κόντη».

Κατόπιν κάνουμε την αντίστροφη νοητή πορεία. Προτείνω, αν και ιδιωτική, τιμής ένεκεν, την ονομασία «Πάροδος Κώστα Σκαμβούγερα». Συνεχίζεται με δύο ακόμη παρόδους.

φ/β, 04.12.2021.

2) Οδός ήρωα Ανδρέα Γ. Κόντη – μπορντό χρώμα

Συνέχεια

Οι αρχέγονοι αμπελώνες στην Κέρτεζη και το πνεύμα του Οίνου

Οι αρχέγονοι αμπελώνες στην Κέρτεζη και το πνεύμα του Οίνου

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

Στην εποχή μας η Κέρτεζη, όπως και όλος ο ορεινός όγκος, διαθέτει λίγους αμπελώνες[1]. Οι αιτίες πολλές, με κυριότερη το δημογραφικό ζήτημα και τις ευρύτερες ελληνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές. Οι λίγοι όμως αυτοί είναι σύγχρονοι και παράγουν εκλεκτό κρασί, όπως και άλλα παράγωγα, με νέες ποικιλίες.

Κατά την μεγάλη ανάπτυξη όμως της κωμόπολης (Κέρτεζης) αναπτύχθηκαν αμπελώνες σε όλα σχεδόν τα βορεινά μη αρδεύσιμα μέρη, που έβλεπαν δηλαδή προς τη μεσημβρία σε πλαγιές, αλλά αργότερα και στους βορεινούς πρόποδες της «Ντεσμένας», στα νότια της δυτικής κοιλάδας. Το 1906 καταγράφονται ότι ήταν περίπου 1000 στρ.. Συγκεκριμένα:

Συνέχεια

Δρόμοι και πάροδοι της βόρειας Κέρτεζης Μέρος IV

Συνολική πρόταση ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της Κέρτεζης

Άμισθη μελέτη του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Συνέχεια από το μέρος Γ’: https://www.tomtb.com/?p=14973

Δ΄ Οδοί και πάροδοι της βόρειας Κέρτεζης IV (περί την Αγία Βαρβάρα)

Ονομάζουμε βόρεια Κέρτεζη μεθοδολογικά όλη την περιοχή βόρεια του κεντρικού δρόμου, αρχικά με την ονομασία «οδός Αναγνώστη Στριφτόμπολα», στη συνέχεια «οδός 22ας Μαρτίου 1821» και ένα μέρος της «οδού ιεροδιδασκάλου Δοσιθέου Τσιβίλη». Αυτή φθάνει μέχρι τον Πάνω δρόμο, που έχουμε ονομάσει «οδός Αη Τρύφωνα».

Περιλαμβάνει επομένως μικρότερες οδούς και αρκετές παρόδους που τεμαχίζουν όλη αυτή τη μεγάλη περιοχή ανατολικά έχοντας ως όριο του Σαρδούνη το λαγκάδι και την «οδό Αη Σαράντα» και δυτικά μέχρι του «Παναγούρου το λαγκάδι» ή αλλιώς «Λαγκάδι του Αη Μόδεστου». Ακριβώς δυτικά η οδός που ανέρχεται θα ονομαστεί «οδός Πύργου Δημάρχου Οικονομογιώργη».

Θα ξεκινήσουμε από τα ανατολικά προς τα δυτικά, κλείνοντας νοητά κάθε ένα τετράγωνο, μεταξύ της οδού Αγίωβ Σαράντα και Γεωργίου Αν. Στριφτόμπολα, δηλαδή με κέντρο την Αγία Βαρβάρα.

Σημείωση: Οι δρόμοι έχουν χαραχθεί με χρώματα τα οποία σημειώνονται κάθε φορά κάτω από την προτεινόμενη ονομασία, ώστε να βρίσκονται εύκολα στο χάρτη). Ο χάρτης είναι επεξεργασμένος από τον google map (24.01.2023).

1) Οδός Αη Σαράντα

(Θαλασσί χρώμα)

Συνέχεια

Σύγχρονοι «νονοί» της πιο διεστραμμένης διαστρέβλωσης της γλώσσας

Σύγχρονοι «νονοί» της πιο διεστραμμένης διαστρέβλωσης της γλώσσας

Του Χρήστου Κάτσικα*

Όποιος είχε στοιχειώδη εμπειρία από τους μάγιστρους της επικοινωνιακής πολιτικής,  των κυβερνήσεων, δεν είναι πια δύσκολο διακρίνει με γυμνό οφθαλμό τις αθέατες σκοπιμότητες.

Το βασικό εργαλείο για τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας είναι η «μαϊμουδοποίηση» των λέξεων. Αν μπορείς να ελέγξεις την έννοια των λέξεων, μπορείς να ελέγξεις τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τις λέξεις.

Οι επικοινωνιολόγοι των μνημονιακών κυβερνήσεων έγιναν οι καλύτεροι νονοί της πιο διεστραμμένης διαστρέβλωσης των λέξεων, των εννοιών, της γλώσσας.

Κυρίαρχο παράδειγμα της προηγούμενης περιόδου, αλλά όχι μοναδικό, η «ιστορία» με τους δημόσιους υπαλλήλους.

Συνέχεια

Δρόμοι και πάροδοι της ανατολικής Κέρτεζης Μέρος ΙΙΙ

Συνολική πρόταση

ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της Κέρτεζης

Δρόμοι και πάροδοι της ανατολικής Κέρτεζης Μέρος ΙΙΙ

Άμισθη μελέτη του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Συνέχεια από το προηγούμενο – 2ο: Συνολική πρόταση ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της Κέρτεζης – Ο κεντρικός δρόμος | Αποικία Ορεινών Μανιταριών (tomtb.com)

Για λόγους μεθοδολογικούς όλοι οι άλλοι δρόμοι, μεγαλύτερης ή μικρότερης προσβασιμότητας, όπως και οι πάροδοι, θα διαμοιραστούν γεωγραφικά. Η σειρά παρουσίασης θα έχει μόνο γεωγραφικά κριτήρια, ώστε να γίνεται η παρουσίαση καλύτερα κατανοητή. Στις αρχικές παρουσιάσεις στο διαδίκτυο είχα πλούσιο φωτογραφικό υλικό, το οποίο δεν μπορεί να μπει εδώ. Πάντως, ούτως ή άλλως, θα χρειαστεί ανεπίσημος και κατόπιν ειδικός επίσημος χάρτης, εφόσον το Κοινοτικό Συμβούλιο πάρει απόφαση να προχωρήσει το ζήτημα.

Ως δυτικό όριο της ανατολικής Κέρτεζης θα ορίσουμε του «Σαρδούνη το λαγκάδι» και την «οδό Αη Σαράντα» που βρίσκεται στη δυτική του όχθη. Θα ξεκινήσουμε από τα ανατολικά προς τα δυτικά. Αρχικά θα παρουσιάσουμε την βορειοανατολική πλευρά που είναι σχετικά πυκνοδομημένη και κατόπιν θα πάμε νοτιοανατολικά, όπου έχουμε μόνο ένα δρόμο, κι αυτόν σε ορφανή κατάσταση.

1) Οδός αρχαίας Κύναιθας

Συνέχεια