Τιμήθηκε φέτος ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας;

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Συνοπτική βιογραφία του

   Ξεκινάμε με ένα ερώτημα. Αυτό δεν αποτελεί μόνο έναν ευφυή τίτλο, ώστε να προσελκύσει το αναγνωστικό κοινό. Αποτελεί σ’ ένα βαθμό και ένα αληθινό-πραγματικό ερώτημα. Η αλήθεια είναι ότι ο κερτεζίτης Δημήτριος Αναγνώστης Στριφτόμπολας, που γεννήθηκε (1778) και μεγάλωσε στην Κέρτεζη Καλαβρύτων, με καταγωγή του πατέρα του Αργύρη Δημ. Στριφτόμπολα από το Μεσορρούγι, ήταν μια πολύπλευρη φυσιογνωμία.

   Γεννήθηκε σε μια δεκαετία που αποτελούσε το τέλος των Ορλωφικών, με τους γονείς του να έχουν βρει καταφύγιο στην πλούσια και σχετικά οχυρωμένη τότε Κέρτεζη, σχεδόν με το τέλος ως έδρα του τότε μεγάλου Καζά των Καλαβρύτων.

Η καλλίφωνη Καλλιστώ και ο περιπατητικός σύλλογος Κερτέζης

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Εισαγωγικά

Στις μέρες μας ήδη ξεκίνησε ένας σύλλογος, κυρίως νεανικός, περιπατητικός και ορειβατικός. Δέχτηκα από μέλος που ξεκίνησε την αρχική πρωτοβουλία μία πρόσκληση – πρόκληση για μια πιθανή πρόταση ονομασίας του. Μια ονομασία που να παραπέμπει σε μια τοπική ιστορία ή μύθο ή θρύλο. Και είπα ναι θα το σκεφτώ. Έτσι το σημερινό άρθρο θα εξηγήσει την πρότασή μου: «Η καλλίφωνη Καλλιστώ – περιπατητικός και ορειβατικός Σύλλογος Κερτέζης».

ΙΙ. Αρχαία ευρήματα στην Κέρτεζη και η Κύναιθα

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βλέπουμε τα εξής συνοπτικά: «Στην Ελληνική Μυθολογία η Καλλιστώ φέρεται ως κόρη του βασιλιά της Αρκαδίας Λυκάονα. Το όνομά της προήλθε από την ελληνική λέξη κάλλος, που σημαίνει ομορφιά, ωραιότητα. Καλλίστη = ωραιοτάτη, η ομορφότερη.

Σφαγή των Καλαβρύτων: Ο μύθος του Καλού Αυστριακού και η αλήθεια για τη φωτιά στο Σχολείο από καταθέσεις επιζώντων

Του Νίκου Τζιανίδη*

Τα γεγονότα και η ταινία

Είναι από εκείνες τις σελίδες της Ιστορίας που πολλοί ονομάζουν «μαύρες», που άλλοι έχουν σκίσει για να μην πονάει η μνήμη κι άλλοι τις έχουν κεντήσει βελονιά βελονιά στο νου για να μην ξεχάσουν ποτέ: Η σφαγή των Καλαβρύτων.

Με λίγα λόγια – πόση αξία έχουν άλλωστε τα λόγια σε ένα τόσο αποτρόπαιο έγκλημα; – Γερμανοί Ναζί εκδικούμενοι τον θάνατο συμπατριωτών τους χίμηξαν σαν λυσσασμένα σκυλιά σε χωριά και πόλεις της Πελοποννήσου και άφησαν πίσω τους αίμα, πόνο και θρήνο.

Η γη των Καλαβρύτων σκέπασε 499 ανθρώπους! Η πόλη των Καλαβρύτων ακόμη είναι μια πληγή που σαν την ξύσεις ματώνει. Κι αυτό έγινε με την ταινία «Καλάβρυτα 1943»: Έξυσε παλιές πληγές και μάτωσαν οι μνήμες! 

Η σκηνή της ταινίας, που έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στον μαρτυρικό τόπο, είναι αυτή που προβάλλεται (και) στο τρέιλερ και αναβιώνει έναν μύθο περί δήθεν «Καλού Αυστριακού Ναζί», που παράκουσε τις εντολές ανωτέρων του και έσπασε την πόρτα του Δημοτικού Σχολείου που έχει τυλιχτεί στις φλόγες, για να σώσει τα γυναικόπαιδα.

Ένα βιβλίο που απαντάει σε πολλά

Απογραφικά της νοτιοδυτικής κοιλάδας του Βουραϊκού

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα

Ι) Εισαγωγικά

Είναι γνωστό ότι ήδη η Χώρα μας δεν είναι ομοιόμορφη γεωφυσικά και ισοκατανεμημένη πληθυσμιακά, όχι μόνο λόγω της λεγόμενης αστυφιλίας, αλλά και λόγω της γεωφυσικής της ιδιαιτερότητας. Κύρια χαρακτηριστικά της η ορεινότητα που την τέμνει κατά κάποιο τρόπο από τη δύση προς την ανατολή την Μακεδονία και τη Θράκη, αλλά και την επιμήκη Κρήτη. Αντίθετα ο κεντρικός της κορμός χωρίζεται σχεδόν από βορρά προς νότο και την διαχωρίζει σε ανατολική και δυτική Ελλάδα, όπως και την Πελοπόννησο. Έτσι θα μπορούσαμε να πούμε σχηματικά ότι χωρίζεται απογραφικά στις εξής πληθυσμιακές ομαδοποιήσεις: αστικότητα, πεδινότητα, παραλιακότητα, ορεινότητα και νησιωτικότητα. Είναι γνωστό πως από τη δεκαετία του 1950 με την βιομηχανική και όχι μόνο αστικοποίηση έπαθαν την μεγαλύτερη απογραφική μείωση οι πληθυσμοί τόσο της νησιωτικότητας, όσο και της ορεινότητας. Εμείς, ως πρώην επαρχία Καλαβρύτων, έχουμε υποστεί καίρια πλήγματα. Και αυτά δεν λένε να τελειώσουν.

Η Χώρα μας πέρασε στον εικοστό αιώνα τον βαλκανικό πόλεμο, εκστρατείες σε ξένες χώρες (Κριμαία, Κορέα, κλπ), δύο παγκόσμιους πολέμους, πανδημίες, κατοχή, δικτατορίες, πτωχεύσεις, δάνεια, μνημόνια, μεταναστεύσεις, πονηρά ενδιαφέροντα… Η ορεινότητα όμως, παρά τον υπερπληθυσμό, βοήθησε πολλαπλά. Κυρίως κράτησε στην επιβίωση το μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού μετά την ελληνική επανάσταση και του έδωσε τη δυνατότητα στο 2^ο μισό να ορθοποδήσει, παρότι δεν έγινε με δίκαιους όρους στα διάφορα κοινωνικά στρώματα.

Σε τούτη την παρέμβασή μας θα σημειώσουμε στοιχεία απογραφικά, θα υπογραμμίσουμε θετικές και αρνητικές παρεμβάσεις και θα κλείσουμε με κάποιες συνοπτικές σκέψεις για το μόνιμο πληθυσμό, αλλά και τον διερχόμενο, στη νοτιοδυτική κοιλάδα του Βουραϊκού.

ΙΙ) Οικιστική κατανομή στο χώρο

Καλάβρυτα 13-12-43. Δεν ήταν μόνο ένας «Αυστριακός»

Του Γεώργιου Β. Μάρκου*

Οι Καλαβρυτινοί περιμένουμε με αγωνία το φιλμ “Echo of the past” στις 11 Νοεμβρίου.
Περιμένουμε να δούμε αν πέρα από την απαραίτητη σεναριακή μυθοπλασία η ταινία σέβεται το ιστορικό αποτύπωμα της «πιο μαύρης ημέρας της Κατοχής». Ελπίζουμε ότι η αισθητική της, η κινηματογραφική αναβίωση των Καλαβρύτων του 1943 και οι πρωταγωνιστές της  θα διαθέτουν την απαραίτητη ευαισθησία  της ώσμωσης με τη μαζικότερη εκτέλεση αμάχων από τους Ναζί στην κατεχόμενη Ευρώπη. Και φυσικά αν πρόκειται για μία επιτυχημένη κινηματογραφική παραγωγή που θα είναι τιμή για τα Καλάβρυτα η παγκόσμια μετάδοση του αντιφασιστικού μηνύματος που εκπέμπει η ημέρα της δολοφονίας του συνόλου του αντρικού της πληθυσμού. Δυστυχώς η προβολή σκηνών της ταινίας προκάλεσε αρνητικές αντιδράσεις σχετικά με την εικόνα που «Αυστριακός» στρατιώτης βοηθά τα γυναικόπαιδα  να βγουν από το φλεγόμενο Δημοτικό Σχολείο.
Η ύπαρξη των «Αυστριακών» αγγίζει εδώ και χρόνια τα όρια του μύθου.  Γυναίκες έγκλειστες στο σχολείο την έχουν επιβεβαιώσει και άλλες μαρτυρίες την αρνούνται κατηγορηματικά.

Με αφορμή το άγαλμα του Στριφτόμπολα στο Λεβίδι – Παρουσίαση του βιβλίου για το 1821 του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα

Από την Ελισάβετ Καπαγερίδου*

Πάντα αγαπούσα τα βουνά. Ίσως επειδή γεννήθηκα στους πρόποδες του Πάικου. Ίσως επειδή πάνω στα ελεύθερα βουνά της Ελλάδας πολέμησαν οι Έλληνες για ελευθερία. Έχουν μια περηφάνεια τα βουνά μας όπως ορθώνονται προς τον  ουρανό. Αψηφούν την ισοπεδωτική βαρύτητα, αψηφούν και το βαρύ πόδι του κατακτητή. Σε καλούν να πετάξεις ψηλά σαν αετός, να σκαρφαλώσεις στις κορυφές τους τις αδούλωτες. Η θάλασσα μαζί με τα βουνά σφράγισαν τον άνθρωπο τούτης της πατρίδας. Μυστηριακή και απρόβλεπτη η θάλασσα, ανυπότακτα και αγέρωχα τα βουνά. Η συνύπαρξη αυτών των στοιχειών γέννησαν ποιητές, γέννησαν και πολεμιστές. Γέννησαν, γεννούν και θα ξαναγεννήσουν.

Ξενοδοχείο Κερτέζης – Δημοτική επιχείρηση

Του Αναστασίου Δημ. Τζένου*

Επειδή κάποιοι συμπατριώτες μας, ίσως από άγνοια, αμφισβητούν την πατρότητα της κοινοτικής επιχείρησης (Κ. Ε. Κέρτεζης),   κρίνω σκόπιμο να ενημερώσω για το όλο θέμα και για τη σημερινή κατάληξη του έργου. Με την ευκαιρία αυτή θέλω να μάθουν οι συμπατριώτες μας την όλη αλήθεια από αρχής μέχρι τέλους. Είναι υποχρέωσή μας να αναφερθούμε σε κάποιους ανθρώπους που βοήθησαν για την όλη εξέλιξη.

Αρχές του 1983 ανέλαβα πρόεδρος, επίσης εκλεγμένο μέλος της ΤΕΔΚΕ καθώς και νομαρχιακός σύμβουλος. Ήταν λοιπόν φυσικό να μάθω πολύ γρήγορα για την ψήφιση του αναπτυξιακού νόμου 1262/83, αφού έμαθα όλες τις λεπτομέρειες για τα κίνητρα αυτού του νόμου.

Εσκέφτηκα να δημιουργήσω Κοινοτική επιχείρηση, βέβαια με οικονομικές προϋποθέσεις μηδέν. Ο κόσμος ο [πολύς ούτε καν είχαν ακούσει τη λέξη Κοινοτική επιχείρηση, η οποία έγινε γνωστή από το νόμο 1262/83. Αυτό το νόμο εκμεταλλευτήκαμε και εμείς να προχωρήσουμε στη σύσταση Κ.Ε., η οποία είναι δημιούργημα επί της προεδρίας μου.

Οι αρχαίοι δρόμοι στη δυτική κοιλάδα του Βουραϊκού στο σήμερα

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Εισαγωγικά

Τα Καλάβρυτα πέρασαν μια δύσκολη οικονομική περίοδο τόσο στην μνημονιακή εποχή, όσο και στην μετέπειτα, που εφαρμόζονται τα μνημονιακά μέτρα ενάντια στα συλλογικά δικαιώματα και τα δημόσια αγαθά από όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις. Αθροιστικά ήλθε και η πολιτική διαχείριση της συνδημίας ή πανδημίας του covid – 19 από την κυβέρνηση της ΝΔ (του Κυρ. Μητσοτάκη). Το τουριστικό πρότυπο έχει αφήσει πλέον αρνητικά αποτυπώματα λόγω της κάθετης μείωσης των μισθών και των συντάξεων, ενώ αντίθετα το παραγωγικό, όπως εκφράζεται με τα γαλακτο-τυροκομικά προϊόντα και τα κηπευτικά, το αντίθετο.

Η ήπια λοιπόν ανάπτυξη στα δυτικά της κοιλάδας του Βουραϊκού δεν αποτελεί έναν αντίποδα στην ανάπτυξη περί την έδρα του Δήμου Καλαβρύτων. Ούτε φαίνεται ορθό να μεταφερθεί το πρότυπο αυτό με τα γυάλινα πόδια κι εκεί αυτούσιο. Μπορεί όμως η αγροτοκτηνοτροφική στήριξη να συνδυαστεί με διάφορες μορφές τουριστικών περιηγήσεων. Ήδη στην Κέρτεζη έχουμε κάποια περάσματα ειδικών ομάδων, ενώ ήδη είναι έτοιμο το πλάνο για την ενεργό συμμετοχή του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κλειτορίας – Ακράτας. Η Κέρτεζη μάλιστα ήδη διαθέτει καφενεία, καφετέρειες, 2 “mini Market’’, κρεοπωλείο, ταβέρνες και χώρους καταλυμάτων.^[1] Ας δούμε λοιπόν τρεις σχετικά πρόσφατες αφορμές…

ΙΙ. Το πέρασμα των ορειβατών – ακτιβιστών της HELLAS TREK

Η Κέρτεζη δεσπόζει στις αρχές της κοιλάδας του Βουραϊκού

Των Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα* και Παναγιώτη Χρ. Κούρτη**

Η Κέρτεζη δεσπόζει στις αρχές της κοιλάδας του Βουραϊκού και κατοικήθηκε πριν την μυκηναϊκή εποχή. Στα όριά της πιθανολογείται παλαιά πόλη, που πιθανά να είναι και η αρχαία Κύναιθα, η 5η πόλη των Αρκάδων / Αζάνων. Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα κεφαλοχώρια, στις παρυφές του Καλλιφωνίου, με παραδοσιακά «βαρβαρίτικα» σπίτια, γραφικό κεφαλόβρυσο, πυκνά δάση, αποτελώντας ένα ειδυλλιακό τοπίο στο σύνολο της.