ΠΑΤΡΙΣ – ΘΡΗΣΚΕΙΑ – ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, μείζον δε τούτων το ΠΟΡΤΟΦΟΛΙ

Του Νίκου Α. Κουραμπή*

   (Xαριτωμένο σλόγκαν στην επταετία … και ξανά επίκαιρο!): Στους απανταχού αντιφασίστες – αντιψευτοδημοκράτες – αντιψευτοθρησκευόμενους

   Όπως η αγάπη για ένα άτομο που αποκλείει την αγάπη για τους άλλους δεν είναι αγάπη, έτσι και η αγάπη κάποιου για τη χώρα του όταν δεν αποτελεί μέρος της αγάπης του για την ανθρωπότητα δεν είναι αγάπη αλλά ειδωλολατρική λατρεία. [Έριχ Φρομ]

   Ο εθνικισμός, ιστορικά, αποδεικνύεται ως εχθρός του έθνους (π.χ. ο ρόλος των ελληνοχριστιανών παραεκκλησιαστικών στην εθνική καταστροφή της Κύπρου το 1974) ενώ, θεολογικά, αποτελεί ειδωλολατρία με τον Ιούδα Ισκαριώτη ως πρώτο διδάξαντα την εθνικιστική προδοσία [Παντελής Καλαϊτζίδης].

   Ο φυσικός [κατά Βίλχελμ Ράϊχ] και πηγαίος και χαρούμενος πατριωτισμός εκφυλίζεται σε στρατοκρατικό εθνοκρατισμό, η άδολη ερωτική γλύκα του πατριωτισμού σε εθνικιστική ζωώδη σεξοδιαστροφή [στη δεύτερη αποφασιστική αυτή διάκριση προβαίνει π.χ. ο χριστιανός Νικόλαος Μπερντιάεφ και όχι μόνο].

Αναστοχαζόμενοι τους προβληματισμούς του Παναγιώτη Μπούρδαλα

«ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΧΑΪΚΗ ΓΗ ΕΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΑ ΠΕΡΑΤΑ»

Της Γιούλας Κωνσταντοπούλου*

Με ιδιαίτερη χαρά έλαβα στα μέσα του περασμένου Αυγούστου το τελευταίο πόνημα του Παναγιώτη Μπούρδαλα: Από την Αχαϊκή Γη ως τα πέρατα του κόσμου. Για μια  απελευθερωτική θε-ανθρωπολογία: υποδείγματα, θραύσματα, Μεγάλη Σύνοδος 2016, «3^η Ρώμη». Πρόκειται για το πέμπτο κατά σειρά βιβλίο του συγγραφέα που κυκλοφορήθηκε από τις εκδόσεις ΑΡΜΟΣ το καλοκαίρι του 2022, και αφιερώνεται στους «δυνάμει και ενεργεία χριστιανούς, που κατανοούν τον σύγχρονο κόσμο και παλεύουν θε-ανθρωπολογικά, σπάζοντας τα τεχνητά εμπόδια της ιστορίας».

Ο Αχαιός εκπαιδευτικός Παναγιώτης Μπούρδαλας παρουσίασε το βιβλίο του στο Πύργο

Στο Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων της ΟΡΤ TV στις 11 Μαΐου 2023. Η παρουσίαση έγινε στον Πύργο της Ηλείας τη Δευτέρα 8 Μαΐου 2023, στις 8.00μμ.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΧΑΪΚΗ ΓΗ ΕΩΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΑ ΠΕΡΑΤΑ

Η ματιά του Λάζαρου Ασμή* στον Πύργο

Τι ακριβώς είναι αυτό το βιβλίο;

Θεολογική επιστημονική μελέτη; Μάλλον  όχι! Πώς χωράει σε κάτι τέτοιο η κυρά Παναγιώτα ή η κυρά Γαρούφω από την Κέρτεζη;

Από την άλλη είναι μεστό από θεολογικές έννοιες και αναλύσεις, οπότε δεν μπορεί να είναι αφήγημα;

Στον πρόλογο αναφέρεται ως «Πολυαξονικό». Εγώ θα έλεγα ότι είναι ένα βιβλίο που παρουσιάζει κάποιες πτυχές αυτού που ονομάζουμε «Κοινωνική Θεολογία: «τη θεολογία δηλαδή στην κοινωνική της διάσταση, όπως δηλαδή αυτή με βάση τη θεωρία εφαρμόζεται στην πράξη μέσα στην κοινωνία» ή ακόμη καλύτερα «το πώς τίθεται σε βιωματική εφαρμογή το σύνολο των αληθειών της πίστεως, όπως καταγράφονται στο Ευαγγέλιο και την Παράδοση της Εκκλησίας»^[1].

Σε όλο αυτό θα πρέπει να ξεχωρίσουμε δύο βασικά στοιχεία: τη θεωρία και το βίωμα, τα οποία συχνά εναλλάσσονται στο ρόλο του ποιο καθορίζει ποιο, και εδώ έγκειται η δυσκολία πολλές φορές να δοθεί η θεολογία με καθαρά διανοητικούς όρους. Το βιβλίο αυτό λοιπόν προσπαθεί και μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα βιοτής να παρουσιάσει κάποιες συμπεριφορές ως  αποστάγματα της θεολογικής σκέψης. Μας υπενθυμίζει ότι το «συγκεκριμένο» είναι αυτό που πραγματώνει το «αφαιρετικό».

Για το θεανθρωπολογικό δοκίμι του Παναγιώτη Μπούρδαλα

Του Νεκτάριου Στελλάκη*

Διάβασα πρόσφατα: «Διαβάζοντας ένα βιβλίο δεν μπορείς να κλείσεις τα μάτια, ούτε να κρυφτείς.»

Νομίζω πως αυτό δεν ισχύει για όλα τα βιβλία. Ισχύει, ωστόσο, για το βιβλίο που μας «κερνά» ο αγαπητός Παναγιώτης και οι εκδόσεις ΑΡΜΟΣ.

Εξηγούμαι: Το βιβλίο αυτό δεν μας αφήνει να «κλείσουμε τα μάτια» και με τις δύο έννοιες της φράσης: μας κρατά αφενός «ξύπνιους», δηλαδή σε εγρήγορση, αλλά και μας αποκαλύπτει αλήθειες από τον εκκλησιαστικό χώρο που πολλές φορές δεν θέλουμε να δούμε ή κάποιες άλλες φορές αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε λόγο να δούμε – κυρίως εμείς οι λαϊκοί -, κι αυτό μάλλον είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε όσους από εμάς έχουμε αποδεχτεί την κλήση και θέλουμε να γίνουμε Σώμα Χριστού, δηλαδή Εκκλησία, αφού «διότι το όλο νόημα της Εκκλησίας είναι η κοινωνία των προσώπων μεταξύ τους» (π. Βασίλειος Θερμός).

Ο συγγραφέας χαρακτηρίζει το βιβλίο ως «θεανθρωπολογικό δοκίμιο».

Εφαρμοσμένη θεανθρωπολογία στην Αχαϊκή γη

Βιβλιοπαρουσίαση του Σπύρου Παΐζη στην Κόρινθο

    Ο τρόπος δουλειάς του Παναγιώτη: Μέσα από το πρωτογενές υλικό, τα βιώματά του, τους ανθρώπους πρότυπα, την αλληλεπίδραση αυτού του υλικού με τις θεωρητικές μελέτες του, αναδεικνύει υποθέσεις–προτάσεις ενός θεανθρωπολογικού μοντέλου, όπου το εφαρμόζει σε μεγάλα ζητήματα που προκύπτουν στο χώρο της υγείας, της παιδείας, της ορθόδοξης Εκκλησίας, αλλά και του πολέμου στο έδαφος της Ουκρανίας, που ξέσπασε λίγες μέρες πριν την έκδοση του βιβλίου. Ίσως, η πιο ολοκληρωμένη εφαρμογή του τρόπου δουλειάς του, φαίνεται στην ορθή στάση που κρατά στο μέγα θέμα της Πανδημίας, αποφεύγοντας τόσο την συστημική όσο και την συνωμοσιολογική τάση.

Μαρία Σπυροπούλου, η ημιδιαφανής διακόνισσα

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Από τις 17 Ιανουαρίου 2022, ανήμερα του Αγίου Αντωνίου, μία διακόνισσα της Ορθόδοξης Εκκλησίας μετατάχθηκε στη δικαιοδοσία της θριαμβεύουσας Εκκλησίας. Η Μαρία Σπυροπούλου, διακόνισσα της ιεραποστολικής Εκκλησίας της Κορέας, κοιμήθηκε μετά από ταξίδι 89 ετών στη γη.

Τα προεόρτια

Ένα δακτυλόγραφο βιογραφικό της σημείωμα, συμπληρωμένο χειρόγραφα από την ίδια, μας δίνει μερικές πληροφορίες για την (ας πούμε) προ-ιεραποστολική διαδρομή της: Γεννήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 1933 στον Μελιγαλά της Μεσσηνίας. Φοίτησε στη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών (1952-54) και εργάστηκε ως δασκάλα σε ιδιωτικά (1954-56) και δημόσια (1958-61) σχολεία. Σπούδασε θεολογία και δημοσιογραφία στη Γαλλία (1963-66) και συνεργάστηκε με το περιοδικό Contacts του Ορθόδοξου θεολογικού Ινστιτούτου του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι. Κατόπιν μετέβη στο Βουκουρέστι (1968-70), όπου παρακολούθησε μαθήματα ρουμανικής γλώσσας και θεολογίας, καθώς και την εκκλησιαστική ζωή της χώρας.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα ορίστηκε από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών υπεύθυνη του πνευματικού κέντρου «Βηθλεέμ» (1970-71), από δε τον Νοέμβριο 1972 εργάστηκε στη Μόνιμη Συνοδική Επιτροπή Τύπου, απ’ όπου παραιτήθηκε τον Ιούλιο του 1973. Από τον Νοέμβριο του ίδιου έτους ανέλαβε στο Διορθόδοξο Κέντρο Αθηνών τη θέση της υπεύθυνης για τις σχέσεις με την Εκκλησία της Ρουμανίας.

Αλλά εν τέλει η ευρωπαϊκή συνάφεια ήταν μικρή για τη Μαρία Σπυροπούλου, η οποία ήδη ένιωθε ότι η ιεραποστολή είναι (όπως η ίδια μας έλεγε) «μια τρέλλα» – ένα άνοιγμα των φτερών έως εσχάτου της γης!

Στη χώρα της πρωινής γαλήνης

Πρόλογος για: «Από την Αχαϊκή γη έως του κόσμου τα πέρατα»

[Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα, εκδόσεις Αρμός 2022]

Του Θανάσης Ν. Παπαθανασίου*

   Διαβάζουμε μερικές φορές σε βιβλιοπαρουσιάσεις και βιβλιοκρισίες, ότι κάποιο συγκεκριμένο βιβλίο συντίθεται από κείμενα «άνισα». «Άνισα», υπό την έννοια ότι έχουν ποικιλία θεμάτων και ποικιλία χαρακτήρα, όπως π.χ. αφηγήσεις μαζί με μελετήματα. Το βιβλίο αυτό του Παναγιώτη Μπούρδαλα σίγουρα αξίζει στο έπακρο αυτόν τον χαρακτηρισμό. Είναι κυριολεκτικά πολυαξονικό.

   Μα τότε, υπάρχει άραγε κάτι που δένει αυτά τα κείμενα;

   Η απάντησή μου είναι πως ναι. Τα κείμενα τα τόσο ποικίλα τα δένει μια πολύτιμη οπτική: Η κατανόηση του τοπικού ως υποστασιοποίησης του οικουμενικού. Δίχως την τοπική, ενσώματη, ιδιαίτερη πραγμάτωση, το οικουμενικό γίνεται φάντασμα. Χωρίς την ανοιχτωσιά στο οικουμενικό, το τοπικό γίνεται φυλακή. Ο τόπος σου λοιπόν και οι άνθρωποί σου αληθεύουν ως ο τρόπος δεξίωσης του πανανθρώπινου. Σπουδαίοι τόποι και σπουδαίοι άνθρωποι είναι εκείνοι, στων οποίων την ταυτότητα οι αεραγωγοί για το πανανθρώπινο είναι δομικά στοιχεία˙ όχι ενδεχόμενες, κατοπινές προσθήκες.

Ιωάννης της Κροστάνδης ο άγιος

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Ο προορατικός & ιαματικός ιερέας της εκκλησιαστικής ζωής και της κοινωνικής αλληλεγγύης

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

(Σούρα Ρωσίας 18/10/1829  –  Κρονστάνδη  Ρωσίας 20/12/1908).

Η μνήμη του εορτάζεται στις 20 Δεκεμβρίου

Απολυτίκιο (ήχος πλ.α’):