Αρχείο κατηγορίας Σύγχρονοι ορθόδοξοι

Πρόλογος για: «Από την Αχαϊκή γη έως του κόσμου τα πέρατα»

Πρόλογος για: «Από την Αχαϊκή γη έως του κόσμου τα πέρατα»

[Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα, εκδόσεις Αρμός 2022]

Του Θανάσης Ν. Παπαθανασίου*

   Διαβάζουμε μερικές φορές σε βιβλιοπαρουσιάσεις και βιβλιοκρισίες, ότι κάποιο συγκεκριμένο βιβλίο συντίθεται από κείμενα «άνισα». «Άνισα», υπό την έννοια ότι έχουν ποικιλία θεμάτων και ποικιλία χαρακτήρα, όπως π.χ. αφηγήσεις μαζί με μελετήματα. Το βιβλίο αυτό του Παναγιώτη Μπούρδαλα σίγουρα αξίζει στο έπακρο αυτόν τον χαρακτηρισμό. Είναι κυριολεκτικά πολυαξονικό.

   Μα τότε, υπάρχει άραγε κάτι που δένει αυτά τα κείμενα;

   Η απάντησή μου είναι πως ναι. Τα κείμενα τα τόσο ποικίλα τα δένει μια πολύτιμη οπτική: Η κατανόηση του τοπικού ως υποστασιοποίησης του οικουμενικού. Δίχως την τοπική, ενσώματη, ιδιαίτερη πραγμάτωση, το οικουμενικό γίνεται φάντασμα. Χωρίς την ανοιχτωσιά στο οικουμενικό, το τοπικό γίνεται φυλακή. Ο τόπος σου λοιπόν και οι άνθρωποί σου αληθεύουν ως ο τρόπος δεξίωσης του πανανθρώπινου. Σπουδαίοι τόποι και σπουδαίοι άνθρωποι είναι εκείνοι, στων οποίων την ταυτότητα οι αεραγωγοί για το πανανθρώπινο είναι δομικά στοιχεία˙ όχι ενδεχόμενες, κατοπινές προσθήκες.

Συνέχεια

Οικογένεια: Με ανοικτό νου και ανοικτή καρδιά

Οικογένεια: Με ανοικτό νου και ανοικτή καρδιά

Από την «ενορία εν δράσει»

Μιά πολύ καλή συζήτηση, που παρά κάποιες ατέλειες, προσέγγισε το θέμα του γάμου, της οικογένειας και του παιδιού στις σύγχρονες συνθήκες συνδυάζοντας τα σύγχρονα δεδομένα με το δίκαιο και το θεολογικό υπόβαθρο.

******

«Ελεύθεροι διάλογοι» Μία συνάντηση ευθύνης με λόγο και ανταλλαγή ιδεών. «Οικογένεια: Με ανοικτό νου και ανοικτή καρδιά».

Συμμετέχουν:

Όταν παιδεία & ποίηση συναντούν την επανάσταση 1821: Πολύτιμη και ευπρόσιτη ιστορική πηγή

Πολύτιμη και ευπρόσιτη ιστορική πηγή

(Βιβλιοπαρουσίαση στην Κέρτεζη 8.8.2021 του νέου βιβλίου του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα με τίτλο «Όταν παιδεία & ποίηση συναντούν την επανάσταση 1821» και υπότιτλο «Ανάμεσα στα βουνά και την Κέρτεζη», εκδόσεις Αρμός 2021)

Του Φίλιππου Σαρδελιάνου*

Όσο πια στενά-τοπικά είναι τα πλαίσια του θέματος που πραγματεύεται ένα βιβλίο τόσο πιο δύσκολη είναι η καταγραφή του υλικού για αυτό.

Το πρόβλημα κάθε ερευνητή είναι ότι το υλικό που αναζητεί είναι διάσπαρτο σε πολλές διαφορετικές πηγές, σε βιβλιοθήκες, σε αρχεία, σε ιδιωτικές συλλογές. Και χρειάζεται επίμονη έρευνα καταγραφή και αποκωδικοποίηση αυτού του διάσπαρτου υλικού για να μελετηθεί και καταγραφεί η ιστορία ενός τόπου, όπως εν προκειμένω, της Κέρτεζης και να γίνουν γνωστά τα πρόσωπα και οι φορείς που πρωτοστάτησαν.

Αυτή είναι η σημαντική προσπάθεια που κατέβαλε ο Παναγιώτης Μπούρδαλας για την καταγραφή της τοπικής ιστορίας της Κέρτεζης και τη συμβολή της στον Εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821.

Το βιβλίο είναι μια πολύτιμη και ευπρόσιτη ιστορική πηγή, με πλούσια τεκμηρίωση, που προήλθε από τη μακρόχρονη και επίμοχθη μεθοδική εργασία και ερευνητική δράση του συγγραφέα και δίνει την ευκαιρία στον αναγνώστη εκτός από τα γεγονότα να γνωρίσει το πνεύμα και τις συνθήκες της εποχής, να προσεγγίσει τους ίδιους τους πρωταγωνιστές αυτού του τόπου, της Κέρτεζης, λόγιους ή πολεμιστές, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνέβαλαν στην δημιουργία του Ελεύθερου Ελληνικού Κράτους.

Eat the Christians: για τη μολυσματική παρουσία των χριστιανών στο δημόσιο χώρο

Eat the Christians: για τη μολυσματική παρουσία των χριστιανών στο δημόσιο χώρο

Του Σωτήρη Μητραλέξη*

Είναι πολύ νωρίς για να γίνει η εδώ συζήτηση, εξ ου και είναι άκαιρη: είναι αδύνατον να γίνουν σοβαρές συζητήσεις πάνω στην ακμή του παροξυσμού. Κάτι όμως πρέπει να λεχθεί για το γεγονός πως εδώ και δυο-τρεις εβδομάδες, εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού, η δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα αφιερώνεται κατά το ήμισυ στην εκκλησία και στον κόσμο της, στο τι κάνει και τι δεν κάνει (σήμερα, Τετάρτη 18 Μαρτίου, ξεφύλλισα σειρά εφημερίδων και δεν υπήρχε ούτε μία που να μην αφιερώνει τουλάχιστον δύο-τρεις αναφορές/άρθρα στο θέμα — χώρια τα social media, φυσικά). Σε ανησυχητικό πλήθος συμπολιτών μας, και με τον καθαγιασμό και την άφεση του ότι το ζήτημα αφορά με επείγοντα τρόπο στη δημόσια υγεία, στη ζωή και στο θάνατο, αυτή η συζήτηση παίρνει τη μορφή της καταδίκης του εξιλαστήριου θύματος: με αναφορά και στους πιστούς, όχι απλώς σε μια εκκλησιαστική ιεραρχία, ακούμε και διαβάζουμε: «δολοφόνοι», «ζώα», «φονιάδες», «αυτούς θα έπρεπε να κλείσουμε στις Μόριες». «Επικίνδυνοι για εμάς», μιάσματα που θα φέρουν τη μόλυνση στην κοινότητα ημών των υπολοίπων. Ας αρχίσουμε με μια επισκόπηση των γεγονότων πριν επιχειρηθεί ένα βλέμμα στο παραπάνω.

1. Ξεκινάμε με το προφανές: προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί το σύστημα υγείας στην επόμενη φάση εξάπλωσης του κορωνοϊού, οι πάντες ομολογούν ότι είναι υψίστης σημασίας να επιβραδυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η διάδοσή του (τα μέτρα δεν λαμβάνονται για να μην αρρωστήσουμε, αλλά για να αρρωστήσουμε όσο το δυνατόν πιο αργόσυρτα —το περίφημο flatten the curve), κάτι το οποίο επιτυγχάνεται με την μέγιστη αποφυγή συναθροίσεων. Άρα, όλοι οι χώροι συνάθροισης -μπαρ, εκκλησίες, σχολεία, καφετέριες, μαγαζιά πλην της τροφοδοσίας- κλείνουν.

Μνήμη Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη: Ένας μοναδικός θεματοφύλακας του κόσμου, της ίδιας της ζωής!

Μνήμη Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη: Ένας μοναδικός θεματοφύλακας του κόσμου, της ίδιας της ζωής!

Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης εν ώρα δημιουργίας.

Του Στέλιου Κούκου*

Μπορεί ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (1908-1993) με τις πλούσιες γνώσεις που είχε να κυκλοφορούσε ανάμεσά μας ως ένας θεματοφύλακας του κόσμου -όπως, ίσως, και μερικοί άλλοι άνθρωποι- αλλά ο της Θεσσαλονίκης και του νέου ελληνισμού αυτοκράτωρ του πνεύματος ήταν συνάμα και ένας κόσμος αντίστοιχα!

Ένας μοναδικός θεματοφύλακας του κόσμου και μάλιστα της ίδιας της ζωής!
Γιατί αυτήν ομολογούσε με το πληθωρικό και ιδιαίτερο έργο του!

Όσο και αν έφτιαξε ένα εντελώς προσωπικό έργο -ίσως και με την έννοια της κατάθεσης- εντούτοις ο ίδιος μοιάζει να ξέρει να διαχέεται και μέσα στα πράγματα! Ή ακόμη, θα μπορούσε να πούμε πως τα ίδια τα πράγματα μαρτυρούν το δικό του πέρασμα και την δική του ανακεφαλαίωση των πραγμάτων σε ζωή, σε κόσμο! Άρα υπάρχει ελπίδα! Μπορούμε, λοιπόν, να πούμε πως το έργο του αποτελεί συνάμα και μαρτυρία ελπίδας!
Και μάλιστα χωρίς κάποιον εύπεπτο διδακτισμό. Κάθε άλλο!

Η Εκκλησία στη νέα ψηφιακή εποχή

Η Εκκλησία στη νέα ψηφιακή εποχή

Μια συζήτηση με τον Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Online Λειτουργίες μέσω Youtube, Facebook κ.α. είναι μερικά από τα ψηφιακά μέσα που χρησιμοποιούν Ιεροί Ναοί και στον Βύρωνα (Ι.Ν. Αγίας Τριάδας, Ι.Ν. Αγ. Δημητρίου Ν. Ελβετίας) για να παραμείνουν κοντά στους πιστούς κατά τη διάρκεια του lockdown.

Δ&Π. Κάποιοι ναοί προβάλλουν τη θεία Λειτουργία στο διαδίκτυο, με κανάλι στο youtube. Είναι, άραγε, μια καινοτομία, μια κίνηση «εκσυγχρονισμού»;

Η διαδικτυακή μετάδοση της θείας Λειτουργίας ξεκίνησε κατά την περίοδο του πρώτου εγκλεισμού, την περασμένη Άνοιξη, ως ανταπόκριση στο ξάφνιασμα των πιστών ότι δεν θα είχαν φυσική / σωματική πρόσβαση όχι μόνο στις κυριακάτικες Λειτουργίες, αλλά και στα πολύ λαοφιλή εκκλησιαστικά δρώμενα καθοδόν προς το Πάσχα (όπως οι Χαιρετισμοί της Παναγίας), αλλά και κατά τη Μεγάλη Βδομάδα και την Ανάσταση. Η κίνηση αυτή επεκτάθηκε τώρα, κατά τον δεύτερο εγκλεισμό. Στην πραγματικότητα δεν είναι κάτι καινούργιο, υπό την έννοια ότι οι κυριακάτικες Λειτουργίες μεταδίδονται ζωντανά εδώ και πάρα πολλά χρόνια, από ραδιόφωνα και τηλεοράσεις. Το καινούργιο είναι η υιοθέτηση ειδικά του διαδικτύου. Μιλάμε πάντως συγκεκριμένα για τη μετάδοση της λατρείας, καθόσον σε επίπεδο συνεδρίων, ημερίδων και σεμιναρίων ο θεολογικός χώρος μετέχει των νέων τεχνολογιών εδώ και πολύν καιρό.

Δ&Π. Τι νομίζεις ότι προσφέρει αυτή η κίνηση στους πιστούς; Καλύπτει κάποιες ανάγκες τους;

Η Εκκλησία άνευ της Ευχαριστίας δεν είναι πλέον Εκκλησία

Η Εκκλησία άνευ της Ευχαριστίας δεν είναι πλέον Εκκλησία

Συνέντευξη του Μητροπ. Περγάμου Ιωάννη – Μετάφραση από τα αγγλικά: Παναγιώτης Γ. Παύλος

Μια (τηλεφωνική) συνομιλία με τον Μητροπολίτη Περγάμου κ. Ιωάννη Ζηζιούλα* (23 Μαρτίου 2020)

Σεβασμιώτατε, θα θέλαμε να ακούσουμε τις απόψεις σας για την τρέχουσα κατάσταση, καθώς η θεολογία σας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις παρούσες περιστάσεις.

Η θεολογία μου, δυστυχώς, δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Στην Ελλάδα έχουν ήδη κλείσει τις εκκλησίες και η Θεία Λειτουργία δεν τελείται. Τελείται στην Σερβία;

Λαμβάνοντας υπ όψιν την απόφαση της κυβέρνησης να περιορίζεται ο αριθμός των ανθρώπων σε κάθε ορισμένο τόπο, καθώς επίσης και το ζήτημα της απαγόρευσης της κυκλοφορίας και της διατήρησης αποστάσεων, η πιο πρόσφατη απόφαση του Πατριάρχη Ειρηναίου είναι οι ακολουθίες να τελούνται στους ναούς, αλλά όχι με περισσότερους από πέντε ανθρώπους.

Αυτό είναι αποδεκτό.

Στην Αμερική αποφασίστηκε ότι ο ιερέας, ο ψάλτης και ο βοηθός στο ιερό, να είναι παρόντες, προκειμένου να τελείται η Θεία Λειτουργία, ούτως ώστε να μπορούν να υπάρχουν τα άγια μυστήρια, για να μεταλαμβάνει ο κόσμος. Τί σκέπτεστε επ αυτού;

Κατ᾽ εμέ, η Εκκλησία άνευ της Θείας Ευχαριστίας δεν είναι πλέον Εκκλησία. Από την άλλη μεριά, ο κίνδυνος μετάδοσης αυτού του ιού στους άλλους μας επιβάλλει την ανάγκη να κάνουμε οτιδήποτε είναι απαραίτητο, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει το κλείσιμο της Εκκλησίας. Η Ελληνική Κυβέρνηση έχει λάβει δραστικά μέτρα εξαιτίας του πολύ σημαντικού εν εξελίξει ζητήματος.

Πολλοί έχουν θέσει το ερώτημα: Τί λέει ο Ιωάννης Ζηζιούλας; Καθώς ο καθένας γνωρίζει ότι είχατε κάποτε πει ότι εντός της Ορθοδοξίας δεν υφίσταται ῾῾ιδιωτική᾽᾽Λειτουργία.

Η Λειτουργία υπό τις παρούσες συνθήκες θα τελείται για να ζήσει ο κόσμος. Ο ιερέας θα την τελέσει προκειμένου να επιτραπεί στους ανθρώπους να λάβουν την Θεία Κοινωνία. Ας μην λησμονούμε, η Λειτουργία τελείται ῾῾ὑπὲρ τῶν δι᾽ εὐλόγους αἰτίας ἀποληφθέντων᾽᾽.

ΚΟΡΟΝΑΪΟΣ ΚΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ( ; ) ΔΥΑΛΙΣΜΟΣ

ΚΟΡΟΝΑΪΟΣ ΚΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ (;) ΔΥΑΛΙΣΜΟΣ

Του Cyril Hovorun (Κυρίλλου Γοβορούν)* – Μετάφραση Καθηγητή Πέτρου Βασιλειάδη

Στην σύντομη αυτή παρέμβαση, θα προσπαθήσω να εξηγήσω τι υποκρύπτεται στην πολύ διαδεδομένη πεποίθηση, ότι ο κοροναϊός δεν μπορεί να μεταδίδεται με την κοινωνία των τιμίων δώρων.

Η πίστη αυτή βασίζεται στην υπόθεση ότι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού είναι το απόλυτα καλό, ενώ ο θανατηφόρος ιός το κακό. Το καλό, επομένως, δεν μπορεί να μεταδώσει το κακό.

Ωστόσο, ο ιός είναι θανατηφόρος μόνο για μας, και ακόμη όχι για όλους μας, επειδή οι περισσότεροι από μας μπορεί να τον μεταφέρουμε χωρίς να το ξέρουμε. Ο ιός, αυτός καθ’ αυτόν, όπως και ο κάθε μικρο- ή μακρο-οργανισμός, είναι μέρος της δημιουργίας του Θεού. Ως φυσική πραγματικότητα και μέρος του φυσικού κόσμου οντολογικά ο ιός είναι καλός, όπως κάθε δημιούργημα του Θεού (βλ. Γεν 1,21). Θεωρούμε τις πλημμύρες, τα ηφαίστεια, τους τυφώνες κακούς, αλλά είναι φυσικά φαινόμενα, και επομένως δεν είναι οντολογικά κακοί. Τα φίδια και οι αράχνες που μας δαγκώνουν είναι κι’ αυτά θανατηφόρα για μας, αλλά από τη φύση τους είναι καλοί.

Μαζί με άλλους ιούς, τα βακτήρια και άλλους μικρο-οργανισμούς, ο κοροναϊός είναι μέρος του οικοσυστήματος που δημιούργησε ο Θεός. Δεν υπεισέρχομαι στην προβληματική, ποιο τμήμα αυτού του οικοσυστήματος δημιουργήθηκε άμεσα από τον Θεό ή μέσω των νόμων της εξέλιξης, που επίσης καθόρισε ο ίδιος ο Θεός. Θα πω απλά ότι μερικά τμήματα αυτού του οικοσυστήματος είναι χρήσιμα σε εμάς, και μερικά όχι. Ωστόσο, ανεξάρτητα από αυτό, όλα είναι μέρος της δημιουργίας του Θεού. Επί πλέον, ο κοροναϊός, μαζί με άλλα δημιουργήματα, υπόκειται στην «ανακεφαλαίωση», την οποία ο απόστολος Παύλος στην προς Εφεσίους επιστολή περιγράφει ως «μυστήριο του θελήματος του Θεού, που με αγαθότητα προσχεδίασε να πραγματοποιήσει… δηλαδή να τα ενώσει (νακεφαλαιώσασθαι) όλα, ουράνια κι επίγεια, στο πρόσωπο του Χριστού». Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής το επεξηγεί περαιτέρω, τονίζοντας ότι

«στο Θεό ανήκει ό,τι υπάρχει και παραμένει εν ζωή, αφού από Αυτόν προέρχονται με συγκεκριμένο τρόπο και για συγκεκριμένο λόγο» (Ambiguum 7).

Η πρόσφατη απάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχη στις ρωσικές διεκδικήσεις και στο Ουκρανικό ζήτημα

Η πρόσφατη απάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχη στις ρωσικές διεκδικήσεις και στο Ουκρανικό ζήτημα

Του Κώστα Νούση*

Είμαστε τελευταία θεατές στις χειμαρρώδεις καταγραφές και τοποθετήσεις επί του Ουκρανικού εκατέρωθεν, από Έλληνες και Ρώσους, από φιλοπατριαρχικούς και αντιπατριαρχικούς, από «οικουμενιστές» και αντί… Ο γράφων έχει επανειλημμένα στο πρόσφατο παρελθόν τοποθετηθεί σχετικά υπέρ των θέσεων και ενεργειών του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Θεωρώ πως το ζήτημα δεν είναι μάλλον θέμα ερμηνείας των Ιερών Κανόνων, όσο πρόβλημα αντιμετώπισης και αναχαίτισης του προκλητικού πλέον ρωσικού εκκλησιαστικού επεκτατισμού.

Γέροντας Σωφρόνιος (Σαχάρωφ), ο Οικουμενικός αγιορείτης του Έσσεξ

Γέροντας Σωφρόνιος (Σαχάρωφ), ο Οικουμενικός αγιορείτης του Έσσεξ
(Μόσχα Ρωσίας 1896-Έσσεξ Αγγλίας 11-07-1993)

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Α. Γέννηση – ανατροφή

Ο Γέροντας γεννήθηκε στην Μόσχα της Τσαρικής Ρωσίας από ορθόδοξους γονείς το 1896, στις 22 Σεπτεμβρίου, 04.00 η ώρα το πρωί. Ήταν το δεύτερο παιδί μιας οικογένειας με άλλα εννέα αδέλφια. Πέθανε όμως τελευταίος απ’ όλα τ’ αδέλφια του. Βαφτίστηκε στην εκκλησία του Σωτήρα και πήρε το όνομα Σέργιος. Από την παιδική του ηλικία έδειχνε μια σπάνια ικανότητα στην προσευχή. Σαν νέος μάλιστα μπορούσε να απαντά σε θέματα θεολογικά από αιώνων ζητούμενα. Έτσι από νωρίς είχε καταληφθεί από επείγουσα επιθυμία να εισχωρήσει στην καρδιά της θείας αιωνιότητας.

Β. Νεανικές περιπλανήσεις