Τα παραμύθια του παππού (6): Η μάσκα του δράκου

Του Βασίλειου Χριστόπουλου*

-Παππού, πότε θα μου πεις καμιά ιστορία με τον κινέζικο δράκο…. που φσσσς… φσσσς….. πφφφφ… σας αρρώσταινε με την αναπνοή του;
-Σου έχω πει πως στεναχωριέμαι κάθε φορά που μιλάω για αυτόν….
-Για πες μου, τότε που φορούσατε μάσκες, πώς αναγνωρίζατε ο ένας τον άλλον;
-Πώς σου ήρθε αυτό;
-Έχω δει φωτογραφίες… Και το χειμώνα που φορούσατε σκούφους, κασκόλ και τέτοια φαινόσασταν όλοι ίδιοι. Σαν άνθρωποι χωρίς πρόσωπο.
-Κάπως έτσι ήταν… Μεγάλη ιστορία αυτή η μάσκα… Στη πρώτη φάση της Άνοιξης μας είπαν πως είναι προαιρετική. Όποιος ήθελε φορούσε. Αλλά και να ήθελες δεν έβρισκες να αγοράσεις. Μόνο στη μαύρη αγορά. Τότε κάποιοι επιστήμονες έλεγαν ότι μπορεί να κρύβει και κινδύνους, να κάνει και κακό η συχνή χρήση της.
-Το έλεγαν, ρε παππού, επειδή δεν υπήρχαν μάσκες για όλους….

Αποσχηματισμοί – σχολιασμός του ποιήματος

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Το ποίημα

Αποσχηματισμοί, [2020]

Ο Παράδεισος ελευθερίας χώρος

και δοκιμής απύθμενης

αναδείχτηκε στους πρώτους ανθρώπους,

τους μύστες του μεγάλου δρόμου

και των απρόσμενων εμποδίων.

*****

Η ιστορία ανταγωνισμών πόνος,

και ποταμών των ιδρώτων,

μ’ αίμα το κατακόκκινο γράφτηκε,

εθνών, φυλών και των ηγετών,

που ‘κράζαν σε νερά και λαγκαδιές.

*****

Το χρέος μιας ζωής που μας ανήκει

Tου Παναγιώτη Σωτηρόπουλου*

“Ό,τι ζήσαμε πια είναι σχήμα κλειστό

Ό,τι χτίζουμε σκορπάει στον άνεμο

Μα άσε ένα φως ανοιχτό

η ευτυχία είναι αυτό που περιμένουμε να ‘ρθει”

«Η ευτυχία είναι αυτό…» στίχοι Μανώλη Φάμελου

Φροντίζουν για το καλό μας, νιάζονται για τη ζωή μας, για την ευτυχία μας. Σε έναν κόσμο που βρίσκεται σε συνεχή περιδίνηση η αβεβαιότητα που καλλιεργείται μας καθιστά ευάλωτους σε χειρισμούς, ευεπίφορους σε εξαρτήσεις. Έχουμε εθιστεί στην επιβολή μιας αντίληψης πως η επιβίωσή μας είναι ένα χρέος που αποσβένεται μερικώς όταν εκχωρούμε δικαιώματα που θεωρούσαμε αυτονόητα. Σ αυτή τη σχέση υποταγής ακόμη κι εμπράγματα ενέχυρα και υποθήκες εκχωρούνται σε διαχειριστές που αποδεδειγμένα εργάζονται με κυνισμό για να επιτύχουν την κερδοφορία του κεφαλαίου τους, εικονικού ή με αντίκρισμα πραγματικό λίγη σημασία έχει. Στην προσδοκία μιας μελλοντικής επίτευξης στόχων επιβάλλεται ένας τρόπος ζωής που θα διασφαλίζει πάνω από όλα τη δική τους εφήμερη ευημερία. Για την αρραγή λειτουργία του σχεδίου τους συστήνεται ένα δίκτυο που διασφαλίζει τη συνοχή, ισχυροποιεί την επίβλεψη, διαιωνίζει την αίσθηση του χρέους στο πλειοψηφικό ρεύμα των υποτακτικών που καταβάλλουν τον κεφαλικό φόρο, συμβολικά και πραγματικά.

Ποικίλες κλειστές διαδρομές στην Κέρτεζη των νερών και του πράσινου – Ι. Η μικρή οικιστική διαδρομή

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Α. Εισαγωγικά

Πριν ενάμισυ χρόνο πάρθηκε η αρχική απόφαση από το Περιβαλλοντικό Κέντρο Κλειτορίας-Ακράτας για ένταξη και της Κέρτεζης στα βιωματικά εκπαιδευτικά και εν γένει περιβαλλοντικά μαθήματα. Πρόσφατα (9 Ιούνη 2020) είχαμε και την επίσκεψη και των τεσσάρων στελεχών του κέντρου στην Κέρτεζη, όπου και τους ξεναγήσαμε σε τρεις διαδρομές γύρω από τις απαρχές του κερτεζίτικου Βουραϊκού περνώντας και από πολλά φυσικά και τεχνικά μνημεία.

Παράλληλα ο Σύλλογος Κερτεζιτών Αθήνας με έχει παρακαλέσει να σχεδιάσω μερικές διαδρομές. Έτσι αποφάσισα να τις σχεδιάσω, εμπλουτίσω με φωτογραφικό οδοιπορικό και φυσικά συγκεκριμένα σχόλια. Σε κάποια σημεία θα κάνω ειδικές παρατηρήσεις για διευκόλυνση των περιπατητών και οδοιπόρων. Όλες οι διαδρομές θα έχουν αφετηρία και τέρμα την κεντρική μας πλατεία, όπου ο Πλάτανος και η πέτρινη εκκλησία της Παντάνασσας (Γέννηση της Θεοτόκου).

Θα ξεκινήσουμε με την πιο μικρή διαδρομή που μπορούν να κάνουν και μικρά παιδιά του νηπιαγωγείου ή των πρώτων τάξεων του δημοτικού, είτε με τους γονείς τους, είτε μέσω του περιβαλλοντικού Κέντρου και των νηπιαγωγών ή δασκάλων τους. Θα την ονομάσω «η μικρή οικιστική διαδρομή» για χάρη της συνεννόησης. Όλες οι νότιες διαδρομές θα περνούν από τον Πύργο του Φραντζή/«Λιάρου», θα εφάπτονται του πεσμένου νερόμυλου και νεροτριβής Λαφογιάννη/«Λιάρου», το Κεφαλόβρυσο, τον Αη Γιάννη, τις τρεις πέτρινες γέφυρες και τις παρυφές του καστανόδασους.

Για καλύτερη εικόνα θα υπάρχουν δύο σχέδια των διαδρομών. Ένα πάνω σε κοντινή φωτογραφία και ένα σε απόσπασμα του παγκόσμιου χάρτη (google map). Θα συμπληρώνονται με πλήθος φωτογραφιών κατά τη διαδρομή, νοητές στάσεις και σχόλια. Κάποια σχόλια θα αναρτηθούν σε δεύτερη φάση. Πατώντας δεξί κλικ σε κάθε φωτογραφία βγαίνει πολύ μεγαλύτερη και φυσικά καθαρή «σε νέα καρτέλα».

Β. Η μικρή οικιστική διαδρομή

Ξεκινάμε από τη θέση 1 (κεντρικός πλάτανος και Παντάνασσα με το πέτρινο επιβλητικό καμπαναριό), περνάμε στη θέση 2 ( στην προέκταση του μεγάλου αλλά σκεπασμένου πέτρινου γεφυριού στο παραπόταμο Λίθο που έρχεται από τα έλατα. Κατόπιν θα πάρουμε ένα μέρος ενός παλιού στενού δρόμου του οικισμού με στάση στη θέση 3, όπου και το πέτρινο ορατό γεφύρι του «Γιαγουδή»/»Πλιάκα» πάνω από την κοίτη του ποταμίσκου των κεντρικών νερών από το Κεφαλόβρυσο.

Θεολογία και Παράδοση: το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας

Του Αρχιμ. π. Θεοδόσιου Μαρτζούχου*

“Ιδέες επαναλαμβανόμενες, ή Ζωή παλλόμενη;

Θεία Ευχαριστία

Μικρόβια

Και Ναοί… αντιμικροβιακά καταφύγια

____________________________

Γι’ αυτό σου λέω

Μην κοιμάσαι είναι επικίνδυνο.

Μην ξυπνάς, θα μετανοιώσεις.”

Τ. Λειβαδίτης

Κάθε Κυριακή οι χριστιανοί μαζεύονται εδώ και δυο χιλιάδες χρόνια και επιτελούν ανάμνηση του θανάτου και της Αναστάσεως του Χριστού με τρόπο που τους έδειξε και τους είπε Εκείνος.

Πήρε το βράδυ του Μυστικού (όχι με την έννοια του κρυφού, αλλά του ασύλληπτου στο νου του ανθρώπου) Δείπνου στα χέρια Του ψωμί και κρασί (συστατικές τροφές της ανθρώπινης ζωής) τα «ανέφερε» στο Θεό και Πατέρα Του τα ευλόγησε και μας είπε ότι αυτά είναι το Σώμα Του και το Αίμα Του. Οι χριστιανοί επειδή Τον αγαπούν και Τον εμπιστεύονται αποδέχονται την διαβεβαίωση Του γι’ αυτό. Ότι δηλαδή είναι Σώμα και Αίμα Του, παρά τα φαινόμενα! Για τα μάτια του σώματος συνεχίζουν να είναι ψωμί και κρασί, στα μάτια όμως της πίστεως είναι Σώμα και Αίμα Του. Άλλωστε και όταν Εκείνος ήταν στη γη ανάμεσά μας, δεν ήταν αντιληπτή στα μάτια μας η θεότητα. Διαρκώς την ανθρώπινη υπόσταση βλέπαμε. Ακόμα περισσότερο όπως λέει και η μεσαιωνική προσευχή «Adoro te devote Latens Deitas…»: «Πάνω στο Σταυρό ήταν κρυμμένη μόνο η θεότητα, εδώ είναι κρυμμένη και η ανθρώπινη ιδιότητα.

Και στις δύο ωστόσο, πιστεύοντας και ομολογούντας τες, ζητώ εκείνο που ζήτησε ο μετανοημένος ληστής: Χωρίς πληγές σαν το Θωμά, να εξετάζω· «Ο Θεός μου» και εγώ να σε ομολογώ. Σ΄ εσένα να έχω την ελπίδα μου· Εσένα ν’ αγαπώ».

ΟΙ 4 ΜΑΣΚΕΣ

Του Χάρη Ναξάκη*

(μια άλλη κριτική ανάγνωση, στην εποχή του κορονοϊού, του βιβλίου του R. Trivers “Η μωρία των ανοήτων”, Εκδόσεις Κάτοπτρο)

     Στις 16 Ιουλίου του 1918, ρακένδυτος και με μόνη συντροφιά μια ταμπακιέρα με καπνό, ο παππούς μου ο Αντωνάκης, μικροκαμωμένος, εξ ου και το υποκοριστικό, αλλά γενναίος, επιστρέφει με μια ολιγοήμερη άδεια στο Κολυμπάρι Χανίων. Η ισπανική γρίπη είχε ήδη γίνει πανδημική. Ήταν έξι χρόνια φαντάρος, Πρώτος και Δεύτερος Βαλκανικός πόλεμος, Πρώτος Παγκόσμιος, σίγουρα όχι από επιλογή. Από “συνήθεια” συνέχισε να είναι φαντάρος μέχρι την Μικρασιατική καταστροφή του 1922. Ο θάνατος όμως τον καλωσόρισε στην πόρτα του σπιτιού του. Η 19χρονη γυναίκα του, όμορφη σαν τα κρύα τα νερά, είχε μόλις βάλει το κλειδί στην πόρτα του σπιτιού τους, δεν πρόλαβε να ανοίξει, σωριάστηκε στην είσοδο, πέθανε από την ισπανική γρίπη. Ο παππούς ξαναπαντρεύτηκε, ο όλεθρος του ιού, ο θάνατος της πρώτης γυναίκας του, γέννησε τη ζωή, τον πατέρα μου, τον αδερφό μου κι εμένα.

Αναμπουμπούλα

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ο δρόμος για το μετάξι έκλεισε,

κι οι άμαξες οσφρίστηκαν μηχανοστάσιο.

Με γάντια οι γιατροί και κιάλια είδαν

νέους συναδέλφους, ορεξάτους.

Κι οι νοσοκόμες ομοίως, κορίτσια φρέσκα,

λίγα δέχτηκαν, με κέφι λαμπερό.

 

Ασφάλεια και τάξη έξω από τις πόρτες,

τα μάτια όμως καρφώνονται με τρόμο

στις κόρες διπλανών συνοδοιπόρων.

Ελευθερίες κρυμμένες σε έρμα κινητά,

η Άνοιξη να τρέχει μυρωδάτη,

ψυχές παγωμένες, με φόβο λαξευτό.

 

Οι κορώνες ταξιδεύουν σε δύση κι ανατολή,

σε κίτρινους, άσπρους, μαύρους

κι ερυθρόδερμες γυναίκες.

Υγεία νά‘χουμε, ως τυφλοπόντικες, ακούω,

κι ο εγκλεισμός μας λένε τώρα οι ταγοί

συνάντηση ας γίνει ηλεκτρομαγνητική.

 

Πνεύματος τώρα πείνα με δίψα μόνιμη να γίνει,

κι οι συνευρέσεις των ανθρώπων

αμάρτημα, κι ενοχή και τρόμος.

Μεσ’ την αναμπουμπούλα οι λύκοι

βρήκαν χαρτιά γεμάτες τις κοκκινοσκουφίτσες,

μα η αλληλεγγύη ακόμα να μένει ορφανή.

Πάτρα, 23.03.2020

Για μια Θεολογία της Παρακλήσεως

Του Χριστόφορου Αρβανίτη*

Εισαγωγή στη θεολογία των Κατανυκτικών Εσπερινών

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία η ζωή του ανθρώπου είναι μια συνεχής πορεία που έχει ως σκοπό και στόχο το πέρασμα από την κατ΄εικόνα της εικόνας του Θεού δημιουργία στην καθομοιωτική κατά χάριν θέωσή του. Αυτή την πορεία του ανθρώπου προς την κατά χάριν θέωση, η Εκκλησία την χαρακτηρίζει ως πνευματική και την τοποθετεί στο πλαίσιο του κινητού και εορταστικού της κύκλου, καλώντας τους πιστούς σε συμπόρευση με τα ιστορικά της πρόσωπα, την Ιστορία της, η οποία δεν είναι άλλη από τη ζωή των Αγίων της. Ιδιαιτέρως, όμως, υπερτονίζει την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και του Τριωδίου ως το «στάδιο των αρετών», όπου ο πιστός καλείται να προγυμνασθεί σωματικά και πνευματικά με σκοπό να υποδεχθεί τον αναστάντα εκ νεκρών Κύριο, μέσα από ασκήσεις πνευματικές και σωματικές. Αν εντάξουμε αυτή την πορεία στη ροή του ιστορικού χρόνου θα δούμε ότι υπάρχει το στάδιο της προετοιμασίας που ξεκινά από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, ακολουθεί με την Κυριακή του Ασώτου και καταλήγει με τη λεγόμενη Κυριακή της Αποκρέω. Και οι τρεις αυτές εβδομάδες, καλούνται, κατά την εκκλησιαστική γλώσσα «προφωνήσιμες», καθώς προγυμνάζουν τους πιστούς, (κατά τον τρόπο της προετοιμασίας που κάνουν οι αθλητές, το λεγόμενο «ζέσταμα» πριν να μπουν στο στάδιο διεξαγωγής του αγώνα), για να εισέλθουν στο Κατανυκτικό περιβάλλον της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Επιχειρώντας να κωδικοποιήσουμε τα βασικά σημεία αυτού του Κατανυκτικού περιβάλλοντος, ώστε να βοηθηθούμε στην κατάδειξη του επιδιωκόμενου στόχου, δίνουμε τέσσερις λέξεις, τις οποίες είναι εύκολα να συγκρατήσουμε στη μνήμη μας: νηστεία, εγκράτεια, αλληλεγγύη και μετάνοια. Πρόκειται για ένα τετραδιάστατο αρχιτεκτονικό πνευματικό σχέδιο με διάφορα επίπεδα, στα οποία ο πιστός καλείται να μεταβεί διαδοχικά, αντιμετωπίζοντας τις δυσκολίες που εμφανίζονται μπροστά του, υπερβαίνοντάς τες και αξιοποιώντας τις ασκήσεις που του προσφέρονται από την Εκκλησία. Σε αυτό το πλαίσιο των προσφερόμενων πνευματικών γυμνασμάτων  εντάσσονται και οι Κατανυκτικοί Εσπερινοί των πέντε Κυριακών της Μ. Τεσσαρακοστής. Με μια προσεκτική ανάλυση των τροπαρίων που συνθέτουν τις εσπερινές αυτές ακολουθίες καταλήγουμε όσον αφορά στο περιεχόμενο και τη στοχοθέτησή τους επιγραμματικά στα εξής χαρακτηριστικά:

1^ον Αναμνηστικό

2^ον Σωτηριολογικό-Απελευθερωτικό

3^ον Παρακλητικό