«Ὁ σημερινὸς κεντρικὸς ἱ. Ναὸς τῆς Γέννησης τῆς Θεοτόκου στὴν Κέρτεζη Καλαβρύτων λειτούργησε σίγουρα στὶς σημερινὲς διαστάσεις του τουλάχιστον ἀπὸ τὸ τέλος τοῦ 19ου αἰ. Δεσπόζει ἐπὶ τῆς κεντρικῆς πλατείας μὲ καμπαναριό (1899) καὶ ρολόι (1965). Ἡ ἀρχιτεκτονική του εἶναι τρίκλιτος – τρίκογχος Βασιλικὴ μὲ γυναικωνίτη καὶ τρεῖς Ἁγίες Τράπεζες (μὲ τρεῖς ἐξωτερικὲς κόγχες).
Εισήγηση στην στρογγυλή τράπεζα «Πλούσιοι και φτωχοί στην Καινή Διαθήκη, τον πρώιμο μοναχισμό και το Βυζάντιο» (Θεολογική Σχολή ΑΠΘ, Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, Τομέας Ιστορίας, Δόγματος και Διαχριστιανικών Σχέσεων), Πέμπτη 21 Μαρτίου 2019.
Το 1935 ο Μπέρτολντ Μπρεχτ μας χάρισε το ποίημα «Ερωτήσεις ενός εργάτη που διαβάζει». Με το ποίημα αυτό, ως γνωστό, ο Μπρεχτ διατύπωσε υπό τύπον ερωτήσεων την εξής απλή διαμαρτυρία: Πίσω από πολλά έργα υψηλού πολιτισμού (πίσω από την επτάπυλη Θήβα, από το Σινικό τείχος, από τις αψίδες της Ρώμης, από τα παλάτια του Βυζαντίου) υπάρχει κάτι πραγματικό, αλλά αθέατο: Ο κόπος και ο πόνος των φτωχών, οι οποίοι έστησαν αυτά τα έργα, κι όμως, όχι απλώς μένουν ανώνυμοι, αλλά ούτε καν υπάρχουν στον οπτικό ορίζοντα του ανθρώπου που θαυμάζει αυτά τα επιτεύγματα.
Κι αν άραγε ο Μπρεχτ συναντούσε τον άγιο Ισίδωρο Πηλουσιώτη, στα τέλη του 4ου αιώνα;
Ακολουθεί εκτενές κείμενο. Συγγνώμην…
Στο Δελτίο Τύπου της Ιεράς Συνόδου (16 Νοεμβρίου) αποτυπώνονται οι ομόφωνες (προσοχή: ομόφωνες!) τρεις αποφάσεις της.
Μερικές παρατηρήσεις μου:
Με την 2η απόφαση αποφασίστηκε η συγκρότηση επιτροπής από ιεράρχες, νομικούς, εμπειρογνώμονες και εκπροσώπους του εφημεριακού κλήρου «για την μελέτη των θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος«. Με δε την επόμενη (3η) απόφαση η Σύνοδος εμμένει στο υφιστάμενο καθεστώς μισθοδοσίας των κληρικών και των λαϊκών υπαλλήλων της Εκκλησίας της Ελλάδος. Άρα, η επιτροπή θα ασχοληθεί με διάφορα θέματα, όχι όμως με το μισθολογικό! Άρα, όχι επιτροπή εφ’ όλης της ύλης!
Εισήγηση στο συνέδριο «Εθνική συνεννόηση: Παρόν και μέλλον».
Διοργάνωση: Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, Περιφέρεια Κρήτης και Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κρήτης, Κολυμπάρι Χανίων, 28-04-2018.
Ποια μπορεί να είναι η στάση της Εκκλησίας απέναντι στο ερώτημα της «εθνικής συνεννόησης»;
Πιθανολογώ ότι η απάντηση εκ μέρους εκκλησιαστικών ανθρώπων αναμένεται πανεύκολη και στερεότυπη: «Η Εκκλησία πάντα πρωτοστάτησε στους εθνικούς αγώνες», «Η Εκκλησία είναι εθναρχούσα», ή ακόμα «Ορθοδοξία και ελληνικό έθνος ταυτίζονται». Κατά την ταπεινή μου άποψη, ωστόσο, ακριβώς το γεγονός ότι αυτές οι απαντήσεις αναμένονται ως αυτονόητες, μάλλον αποτελεί πρόβλημα για μια στιβαρή προσέγγιση.
Κυριακή των Μυροφόρων. Μέρα με κηρύγματα πολλά, που επαινούν το μπόι των Μυροφόρων. Αλλά…
Οι έπαινοι αυτοί (όπως και οι έπαινοι προς την Παναγία κι άλλες γυναικείες μορφές της εκκλησίας) δ ε ν συνεπάγονται ένα και μόνο πράγμα. Είναι μήτρα δύο διαφορετικών συμπερασμάτων – δύο διαφορετικών οπτικών:
Στην πρώτη (και κυρίαρχη στα κηρύγματα) οπτική, οι έπαινοι προς εκείνες τις γυναίκες στέλνουν στις σημερινές γυναίκες το μήνυμα: «Η θέση σας έχει εξυψωθεί στο πρόσωπο των μυροφόρων»• οπότε δεν χρειάζεται κάτι άλλο όσον αφορά τη σημερινή σας θέση στην εκκλησιαστική ζωή.
Στη δεύτερη όμως οπτική, οι έπαινοι προς εκείνες τις γυναίκες αναδεικνύουν ελλείμματα που υπάρχουν σήμερα στην εκκλησιαστική ζωή. Για την οπτική αυτή, η ριζοσπαστικότητα με την οποία τα ευαγγέλια παρουσιάζουν τις Μυροφόρες, θεμελιώνουν έλεγχο τού σήμερά μας – όχι αγιογράφησή του.
Τις δεκαπέντε πασχαλιάτικες μέρες του 1995, δηλαδή τη Μεγάλη Βδομάδα και τη Διακαινήσιμο, τις είχαμε περάσει στην Κένυα. Ήταν το πρώτο από τα τρία ταξίδια μας στην αφάνταστη Αφρική, με μπούσουλα τη δίψα για την ιεραποστολή και την πείνα για τις συναντήσεις ευαγγελίου και πολιτισμών.
ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ,
ένας επιτάφιος διεμβολίζει τη δύσβατη καθημερινότητα για να αναγγείλει την Ανάσταση. Είναι ο επιτάφιος της Ορθόδοξης ενορίας του Αγίου Γεωργίου στην Κιμπίρα της Κένυας. Συνοψίζω όσα είχαμε γράψει λίγο μετά:
Πόσο σημαντικό είναι το Ευαγγέλιο για τον κ. Αμβρόσιο Λενή;
1.
Τους Χριστιανούς που παίρνουν τοις μετρητοίς το Ευαγγέλιο, το οποίο λέει πως «ο Θεός αγάπη εστί» και πως το μόνο που θα μείνει αιώνιο είναι η αγάπη*1, ο κ. Αμβρόσιος Λενής τους χλευάζει εδώ και πολύν καιρό ως «αγαπούληδες του Θεού».
2.
Ο κ. Αμβρόσιος Λενής φέρεται να είπε στην απολογία του: «Το φτύστε τους είναι το λιγότερο. Αν είχα όπλο και μπορούσα από το νόμο, θα το χρησιμοποιούσα να τελειώνουμε».
Ο Θανάσης Παπαθανασίου, προσκελημένος του π. Αλεξάνδρου Καρυώτογλου μίλησε την 1η Δεκεμβρίου 2017 για την Σάρκωση και τα Μυστήριά της, στο σπιτάκι της ενορίας του Αγίου Νικολάου Ραγκαβά στην Πλάκα.
Του καιρού ο ερχομός: Η εκρηκτικότητα του νοήματος των Χριστουγέννων. Το απελευθερωτικό τους περιεχόμενο.
Το συναξάρι της αγίας Μαρίνας ανήκει στα κείμενα τα οποία μαρτυρούν την ανατροπή που έφερε η Βιβλική πίστη στις κοινωνίες της ύστερης αρχαιότητας. Η ανατροπή ήταν ο έμπρακτος ισχυρισμός ότι κάθε άνθρωπος έχει την ευθύνη να επιλέξει και να εγκολπωθεί την Αλήθεια που θα πείσει την ύπαρξή του, ακόμα κι αν αυτή η επιλογή τον φέρει σε ρήξη με τα πατρώα – με την παράδοση της κοινότητας μέσα στην οποία γεννήθηκε.
