Οικουμενισμός και Ουκρανική Αυτοκεφαλία

Toυ Κώστα Νούση*

Τι σχέση άραγε έχουν μεταξύ τους; Προφανή: όσοι «μισούν» το Οικουμενικό Πατριαρχείο για πολλούς και διάφορους λόγους, βρίσκουν μέσα από το Ουκρανικό πρόβλημα μια αγαστή ευκαιρία να τοξεύσουν κατά της Μητρός εν Κων/πόλει Εκκλησίας. Δεν είναι τυχαίο που οι γνωστοί και σεσημασμένοι «αντιοικουμενιστάδες» κληρικοί και λαϊκοί βάλλουν κατά του Πατριάρχη με αφορμή και πρόφαση το Ουκρανικό ζήτημα. Μάλιστα, ένιοι εξ αυτών κάθονται και συντάσσουν εκτενείς μελέτες, στηρίζοντας την επιχειρηματολογία τους σε ιερούς Κανόνες και στο χρονίζον «έθος» της εκκλησιαστικής παράνομης «προσάρτησης» των Ουκρανών υπό της Μοσχοβίτικης Εκκλησίας τους τελευταίους αιώνες. Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά, προφανή και πρόδηλα, όπως θα ήθελαν οι αντιπατριαρχικοί συντάκτες των κειμένων αυτών να τα παρουσιάσουν.

Συνέχεια →

Ἡ χριστιανικὴ ἀντίληψη τοῦ χρόνου καὶ ἡ Ἱστορία ὡς Παράδοση

Του Νίκου Νησιώτη*

Τὸ ἀξίωµα, νοµίζω, τὸ ὁποῖο ὁ χριστιανισµὸς προσπαθεῖ νὰ ξεδιπλώσει καὶ νὰ διαδώσει σ’ ὅλο τὸν κόσµο µὲ τὴν ἱεραποστολὴ καὶ τὸν εὐαγγελισµὸ εἶναι ὅτι ἡ θεία ἐν Χριστῷ ἀποκάλυψη δὲν συνέβη µόνο σ’ ἕνα σηµεῖο ἐν χρόνῳ, ὅπως ὁποιοδήποτε ἱστορικὸ γεγονὸς τῆς κοσµικῆς ἱστορίας, ἀλλὰ εἶναι παροῦσα σήµερα µέσῳ τῆς ζώσας πίστης, καὶ θὰ εἶναι παροῦσα σ’ ὅλες τὶς γενιὲς καὶ θὰ τελειωθεῖ καὶ συµπληρωθεῖ µὲ τὴ Δευτέρα Παρουσία. Ἡ οὐσία τῆς ἀποκάλυψης, ἡ ἐν Χριστῷ λύτρωση, δὲν εἶναι ἁπλῶς οὐσία, ἀλλὰ γίνεται µέσῳ τῆς πίστης στὴν Ἐκκλησία µιὰ παρ-οὐσία.

Συνέχεια →

Περί υποχρεωτικής προσευχής και άλλων συνδικαλιστικών …δαιμονίων

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

«…Ο ντετερμινισμός του αντικειμενοποιημένου κόσμου διαστρέφει και την θρησκευτική σκέψη. Διαστρέφει την άποψη για το Θεό και την άποψη για τον άνθρωπο…», Νικολάι Μπερδιάγιεφ.[1]

1. Εισαγωγικά

Αφορμή γι αυτό το κείμενο ήταν η προληπτικού τύπου σύσταση του ΔΣ της Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας προς τους Διευθυντές των σχολείων ευθύνης της, μετά από σχετική καταγγελία καθηγητών που απευθύνθηκαν σ’ αυτό. Πρόκειται  για την τελευταία παράγραφο ανακοίνωσης για μιά σερά ζητημάτων. Το κείμενο ψήφισε και ο υποφαινόμενος, μέρος του οποίου κι έγραψε ως Γραμματέας. Παράλληλα ακολούθησε οξεία ανακοίνωση της «ΤΕ της ΔΑΚΕ ΔΕ Αχαΐας», με  πολλαπλούς στόχους.

Συνέχεια →

Η Ουκρανία ήταν πάντοτε η κανονική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου

Συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου Τελμησσού κ. Ιώβ

Μετάφραση: Vasilios Papathanasiou

Σεβασμιώτατε, ως γνωστόν ο Οικουμενικός Πατριάρχης απέστειλε τους αντιπροσώπους του (Έξαρχους) στην Ουκρανία με σκοπό να συζητήσουν με τους εκπροσώπους των διαφορετικών εκκλησιαστικών οργανώσεων της Ουκρανίας την πιθανή χορήγηση αυτοκεφαλίας. Εντούτοις, η Σύνοδος του Πατριαρχείου Μόσχας αντιμετώπισε αυτό το βήμα άκρως αρνητικά, δηλώνοντας ότι αποτελεί «παράνομη εισπήδηση στο κανονικό έδαφος» της Μόσχας, φτάνοντας στο σημείο να δηλώσει ότι διακόπτει το συλλείτουργο με τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Σχολιάστε, παρακαλώ, σε ποίο βαθμό είναι δίκαιες οι δηλώσεις του Μόσχας; Ήταν πράγματι παράνομη και αντικανονική η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου; 

Θα ήθελα ευθύς εξ αρχής να καθησυχάσω τους πάντες: για καμία «εισπήδηση σε ξένη κανονική δικαιοδοσία» ούτε γινόταν, ούτε γίνεται λόγος. Έτσι δε περισσότερο δεν μπορούμε να ομιλούμε για την δημιουργία σχίσματος ή την νομιμοποίησή του. Τουναντίον, όπως επανειλημμένως δήλωνε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, η Εκκλησία Κωνπόλεως, ως η Μήτηρ Εκκλησία, επιδιώκει να βρει την βέλτιστη κανονική οδό για την θεραπεία και υπέρβαση του υφιστάμενου εκκλησιαστικού σχίσματος στην Ουκρανία.

Συνέχεια →

Τήρηση κανόνων χωρίς αγάπη; Πίστη χωρίς χαρά;

Συνέντευξη του Σταύρου Ζουμπουλάκη*  στον Δημοσθένη Παπαδάτο 

Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης –το ξέρουν όσοι διαβάζουν τα άρθρα και τα δοκίμιά του–, είναι ένας άνθρωπος της πίστης –όχι όμως από τους συνηθισμένους. Διευθυντής του περιοδικού Νέα Εστία σε μια εξαιρετικά γόνιμη περίοδό του (1998-2012), πρόεδρος του δραστήριου βιβλικού εκδοτικού ιδρύματος Άρτος Ζωής, και τακτικός αρθρογράφος της Καθημερινής, ο ίδιος έχει καθιερώσει ένα σπάνιο για την Ελλάδα πρότυπο διανοούμενου: σπάνιο, γιατί συνδυάζει την ολοκληρωμένη θεολογική παιδεία και την αγάπη για τη σύγχρονη φιλοσοφία και λογοτεχνία με μια παρεμβατική προοδευτική στάση, εσωτερική και μαζί κριτική στα εκκλησιαστικά δρώμενα. Οι γιορτές του Πάσχα ήταν μια καλή ευκαιρία να συζητήσουμε μαζί του για τους λόγους που η Ακροδεξιά εργαλειοποιεί την πίστη, για τη στροφή των φτωχών του παγκόσμιου Νότου στην Εκκλησία, για την ανάγκη του χριστιανισμού να συνομιλεί με τα σύγχρονα ρεύματα σκέψης, και για τον χριστιανισμό της χαράς, ένα πρότυπο που δεν ταυτίζει την πίστη με την τυπολατρική τήρηση κανόνων και την ανέλπιδη (αυτο)θυσία του πιστού.

Συνέχεια →

Θαβώρ: Οι πολλαπλές Τριάδες, τα φώτα και το Φως

 Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού – Θεοφάνη του Κρητός, Ι.Μ. Σταυρονικήτα, 1546 μ.Χ.

Του Παναγιώτη Α.  Μπούρδαλα*

1. Παλαιά και σύγχρονη κυβερνητική

Ζώντας στην τέταρτη τεχνολογική επανάσταση (κυβερνητική) μπορούμε να κατανοήσουμε ότι η διακίνηση των πληροφοριών γίνεται σε κλάσματα δευτερολέπτων παντού σχεδόν στον πλανήτη μας μέσω των δορυφόρων και του όλου ηλεκτρονικού πλέγματος. Μάλιστα είμαστε ακόμα στην αρχή, αφού μόλις τώρα σχεδιάζεται πιλοτικά και στη χώρα μας το ηλεκτρονικό νέφος G5[1] σε επίπεδο πόλεων (Τρίκαλα, Πάτρα). Από την άλλη η ρομποτική είναι πλέον σε πλήρη ανάπτυξη, κυρίως στη βαριά βιομηχανία, αλλά προχωρά και στους μικροχώρους όπως η ιατρική και οι αγορές (ηλεκτρονικό χρήμα). Ταυτόχρονα το πλέγμα αυτό, πέρα της μείωσης των αναγκών σ’ εργατικά χέρια, έχει και μιά άλλη τεράστια επίπτωση στις κοινωνίες. Πρόκειται για τον παγκόσμιο έλεγχο.

Πριν την ενανθρώπιση του Θεού Λόγου (κατά την ορθόδοξη χριστιανική θεολογία) το πλέγμα αυτό γινόταν με το δίκτυο των φρυκτωριών[2] στους λαούς της ευρύτερης περιοχής μας. Στη θέση των σημερινών υπερυψωμένων δορυφόρων ήταν οι κορυφές των βουνών και στη θέση των κεραιών οι κορυφές των λόφων. Αντί της αόρατης υπέρυθρης και λοιπής ακτινοβολίας γινόταν χρήση του ορατού φωτός από νυχτερινές φωτιές και μετάδοσης πληροφοριών μέσω κατάλληλων κωδικοποιήσεων. Έτσι μαθεύτηκε πολύ γρήγορα π. χ. η πτώση της Τροίας.

Συνέχεια →

Στον Γιώργο Σεφέρη

Επιστολή του Φίλιππου Σέρραρντ*

2.11.1966

Κατούνια,

Αγαπητέ Γιώργο,

Μιλούσες σοβαρά πριν λίγες μέρες, όταν με ρωτούσες για την κόλαση; Όπως και να ‘χει, από εκείνη την ημέρα με απασχολεί αυτό το θέμα. Σκέφτηκα ότι η απάντησή μου μπορεί να ήταν συνοπτική, αλλά όχι πολύ βοηθητική και ένιωσα την ανάγκη να προσθέσω ένα δύο πράγματα. Επομένως, αν δεν μιλούσες σοβαρά, θα πρέπει τώρα να με συγχωρέσεις.

Καταρχάς υπάρχουν δύο τινά, τα οποία φαίνεται ότι δημιουργούν σύγχυση γύρω από το ζήτημα αυτό. Το πρώτο είναι η αντίληψη πως η αιώνια κόλαση είναι κάτι που παρατείνεται συνεχώς μέσα στο χρόνο ή μάλλον που παρατείνεται αιώνια, σαν να μην ήταν δυνατό να τερματιστεί ποτέ. Αυτή η αντίληψη συνδέεται πιθανόν με το ότι η λέξη «αἰώνιος» εκλαμβάνεται εξ ολοκλήρου με την κατά γράμμα σημασία της, σαν να αφορούσε δηλαδή σε μονάδα μέτρησης χρόνου. Στην πραγματικότητα η λέξη αυτή χρησιμοποιείται στη Βίβλο περισσότερο για να περιγράψει μια ποιότητα ζωής – είτε την εμπειρία της πληρότητας της ζωής είτε της απουσία της. Κατά κύριο λόγο, επομένως, η κόλαση είναι κάτι που σχετίζεται με την έλλειψη της ζωής, την έλλειψη της πραγματικότητας, τη στέρηση.

Συνέχεια →

Η οικουμενική Ορθοδοξία, το εθνικό και το αληθές

Εισήγηση στο συνέδριο «Εθνική συνεννόηση: Παρόν και μέλλον».

Διοργάνωση: Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, Περιφέρεια Κρήτης και Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κρήτης, Κολυμπάρι Χανίων, 28-04-2018.

 Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Ποια μπορεί να είναι η στάση της Εκκλησίας απέναντι στο ερώτημα της «εθνικής συνεννόησης»;

Πιθανολογώ ότι η απάντηση εκ μέρους εκκλησιαστικών ανθρώπων αναμένεται πανεύκολη και στερεότυπη: «Η Εκκλησία πάντα πρωτοστάτησε στους εθνικούς αγώνες», «Η Εκκλησία είναι εθναρχούσα», ή ακόμα «Ορθοδοξία και ελληνικό έθνος ταυτίζονται». Κατά την ταπεινή μου άποψη, ωστόσο, ακριβώς το γεγονός ότι αυτές οι απαντήσεις αναμένονται ως αυτονόητες, μάλλον αποτελεί πρόβλημα για μια στιβαρή προσέγγιση.

Συνέχεια →

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΣΤΟΝ 21^ο ΑΙΩΝΑ – Α΄ Μέρος

Του Μανόλη Γ. Δρεττάκη*

ΜΕΡΟΣ Α΄ ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ

Στις αρχές Νοεμβρίου του περασμένου έτους δόθηκαν στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα μιας έρευνας του Pew Research Center με τίτλο «Orthodox Christianity in the 21st Century” (Ορθοδοξία τον 21ο αιώνα). Το Pew Research Center είναι ένα ανεξάρτητο ερευνητικό κέντρο με έδρα τις Η.Π.Α. το οποίο διεξάγει έρευνες για ένα πλήθος κοινωνικών, πολιτικών, πολιτιστικών και άλλων θεμάτων και ειδικότερα τη θρησκευτικότητα των λαών. Η συγκεκριμένη έρευνα ανατέθηκε σε ειδικευμένες εταιρείες δημοσκοπήσεων μετά από προετοιμασία στην οποία το Κέντρο αυτό ζήτησε τη συνδρομή Καθηγητών Θεολογικών Σχολών καθώς και ερευνητών σε πολλές χώρες του κόσμου.
Το κείμενο στο οποίο παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής εκτείνεται σε 64 σελίδες και η συνοπτική παρουσίαση και ανάλυσή τους απαιτεί πολλές σελίδες της εφημερίδας αυτής Κατ’ ανάγκη θα αναλύσουμε στο άρθρο αυτό μόνο τα κύρια ευρήματά της.

Συνέχεια →