ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΑΝΤΙΠΑΡΑΜΥΘΙ σε τρεις παραλλαγές

ή η αξιοπρέπεια του ανθρώπου και η αναξιοπρέπεια του Θεού

Του (+) Ηλία Βουλγαράκη*

Παραλλαγή πρώτη: Μια αναξιοπρεπής Τριάδα

Μια φορά και κάθε καιρό είναι ο Θεός. Από κάποτε είναι και οι άνθρωποι. Οι αναφορές όμως που έρχονται από τη γη για την κατάσταση των ανθρώπων όλο και χειροτερεύουν.Το ανθρώπινο γένος πάει από το κακό στο χειρότερο, παρ’ όλες τις προσπάθειες του Θεού με τους διάφορους αντιπροσώπους που από καιρό σε καιρό στέλνει για να τους συνεφέρει.

Μπροστά στην έκρυθμη αυτή κατάσταση η Αγία Τριάδα συνεδριάζει. Αποφασίζει ν’ ακούσει και τις απόψεις των ανθρώπων πάνω στο θέμα και να συζητήσει προτάσεις τους για την αντιμετώπιση του αδιεξόδου.

Συνέχεια →

Χριστός γεννάται! Καλή Ανάσταση!

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Φαίνεται παραδοξολογία, αλλά κυριολεκτώ! Η ευχή «Καλή Ανάσταση» είναι η πληρέστερη, η καταλληλότερη για τα Χριστούγεννα*¹.

Για να δούμε!

Συνέχεια →

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

Μετά την επικράτηση της γαλλικής επανάστασης συνέβησαν θεαματικές κοινωνικές μεταβολές. Μεταξύ αυτών, κατά την περίοδο της αναρχίας, πολύ σημαντική είναι η αλλαγή του ημερολογίου και η υποκατάσταση των θρησκευτικών εορτών με φυσιολατρικές. Έτσι καταργήθηκε και ο εορτασμός των Χριστουγέννων. Το εγχείρημα των επαναστατών είχε δεκαετή χρονική διάρκεια. Οι ηγέτες της επανάστασης αλληλοεξοντώθηκαν και από το χάος, το οποίο ενέτεινε η εξωτερική απειλή των μοναρχών της Ευρώπης, επωφελήθηκε ο Ναπολέων, ο οποίος επανέφερε τη λατρεία του Θεού στον δημόσιο βίο όχι βέβαια από σεβασμό προς τον θεό, αλλά από ρεαλιστική αντιμετώπιση της κατάστασης.

Συνέχεια →

Από την Εύρεση έως την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού

Του  Κωνσταντίνου Κόττη*

Η σχέση του Μεγάλου Κωνσταντίνου με τον Τίμιο Σταυρό, εκκινεί αρκετά χρόνια πριν την εύρεση του. Το 311 πεθαίνει με φρικτό τρόπο ο δυσσεβής διώκτης  Γαλέριος. Λίγο πριν είχε αναστείλει τον ρωμαϊκό διωγμό κατά τον Χριστιανών και ειδικά των στρατιωτικών και των κατεχόντων δημόσια αξιώματα. Το ίδιο, όμως, έτος,  ο Μαξέντιος γκρέμισε τα αγάλματα του Κωνσταντίνου.

Ο Κωνσταντίνος εκστράτευσε εναντίον του Μαξιμίνου, ο οποίος διέθετε περί τους 190.000 άνδρες, ενώ αυτός μία δύναμη η οποία κυμαίνονταν από 25.000 έως 100.000 ανδρών. Παραμονές της τελικής σύγκρουσης με τον Μαξέντιο στη γέφυρα Milvia του ποταμού Τίβερη, βιώνει ένα όραμα, το περίφημο κατά Λακτάντιο «In hoc vinces» ή «(Εν) τούτω νίκα» κατά τον Ευσέβιο Καισαρείας. Αυτό, πάντως, το οποίο αναφέρει ο Λακτάντιος πως βίωσε ο Κωνσταντίνος, ήταν το  χριστόγραμμα ΧΡ. Και η σταύρωση εκείνη την εποχή, γινόταν κατά κανόνα σε σταυρούς σχήματος Χ, ενώ ο τύπος της σταύρωσης του Χριστού και ειδικά το κάρφωμα με το οποίο πραγματοποιήθηκε, επιβεβαιώθηκε ανασκαφικά στην Παλαιστίνη, μόλις την δεκαετία του 1960.

Συνέχεια →

Ίνδικτος: η αρχή του Εκκλησιαστικού Έτους

Του Κωνσταντίνου Κόττη*

Η 1^η Σεπτεμβρίου αποτελεί την αρχή του εκκλησιαστικού έτους ή όπως λέγεται «Αρχή της Ινδίκτου». Σήμερα, βέβαια, το γεγονός έχει περιπέσει, κατά κανόνα, σε μια απλή ανάμνηση στα όρια της λήθης. Δεν συνηθίζεται να δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην ημέρα αυτή. Αντίθετα η εκκοσμίκευση, αλλά και ο ευσεβισμός παλαιοτέρων ετών, έχει καθιερώσει σε πολλούς ναούς την τέλεση αγιασμών για το νέο έτος, όχι κατά την 1^η Σεπτεμβρίου, αλλά κατά το κοσμικό ημερολόγιο, δηλαδή περί την 1^η Ιανουαρίου.

Η οριστική επιλογή του Σεπτεμβρίου ως πρώτου μήνα, ενώ κατά το ρωμαϊκό έτος ήταν ο έβδομος μήνας, έχει να κάνει με την εισαγωγή της ινδικτιώνος. Ως «ινδικτιών» (ρωμαϊστί «indictio» = ορισμός ή διάγγελμα), θεωρούνταν, αρχικά, μια περίοδος 5 ετών, αρχής γενομένης από το 297/298 μ.Χ. Στη συνέχεια, όμως, η περίοδος αυτή αφορούσε 15 έτη και εφαρμόσθηκε τον Σεπτέμβριο του 312 μ.Χ. Η indictio επείχε θέση διαγγέλματος, με το οποίο ορίζονταν η κατ΄ έτος καταβολή φόρου για την συντήρηση του ρωμαϊκού στρατού. Η εκκλησιαστική ινδικτιών, ακολουθώντας την βυζαντινή, εκκινούσε από την 1^η Σεπτεμβρίου. Αργότερα στη Δύση, η 1^η Σεπτεμβρίου ως αρχή του έτους, αντικαταστάθηκε στις παπικές περιοχές (περί τον 12^ο αιώνα), από την 25^η Δεκεμβρίου. Ουσιαστικά έτσι προέκυψε η 1^η Ιανουαρίου, ως πρώτος μήνας του έτους.

Συνέχεια →

Γυναίκες ενός ανατρεπτικού Χριστιανισμού

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου

Το συναξάρι της αγίας Μαρίνας ανήκει στα κείμενα τα οποία μαρτυρούν την ανατροπή που έφερε η Βιβλική πίστη στις κοινωνίες της ύστερης αρχαιότητας. Η ανατροπή ήταν ο έμπρακτος ισχυρισμός ότι κάθε άνθρωπος έχει την ευθύνη να επιλέξει και να εγκολπωθεί την Αλήθεια που θα πείσει την ύπαρξή του, ακόμα κι αν αυτή η επιλογή τον φέρει σε ρήξη με τα πατρώα – με την παράδοση της κοινότητας μέσα στην οποία γεννήθηκε.

Συνέχεια →

Τ’ α’ Γιαννιού του Ριγανά

Του Νίκου Χρ. Παπακωνσταντόπουλου*

Το «γενέθλιον του Προδρόμου» στις 24 Ιουνίου σύμφωνα με το επίσημο εορτολόγιο, «τ’ αϊ-Γιάννη του Κλήδονα» και «τ’ α’ Γιαννιού του Ριγανά», σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση.

Το «τελετουργικό» των εθίμων του «Κλήδονα» είναι από τα πιο φημισμένα και διαδεδομένα σε όλες τις περιοχές της χώρας μας και αρχίζει από την παραμονή το βράδυ. Μοιάζει με είδος λαϊκής μαντείας, της οποίας οι ρίζες της μας οδηγούν στην αρχαιότητα, η δε πρώτη καταγραφή των συγκεκριμένων εθίμων πιθανολογείται στους βυζαντινούς χρόνους.

Συνέχεια →

Πεντηκοστή 2017 και Ψυχοσάββατα

Του Αρχιμ. Θεοδόσιου (Μαρτζούχου)*

«Δεν υπάρχει τίποτε σπουδαιότερο για να ζήσω, πέρα απ’ το πορτοφόλι μου, το στομάχι μου και την καριέρα μου»

Η προσευχή για τους νεκρούς γίνεται με προσφορά της Θ. Ευχαριστίας την τρίτη, την ενάτη και την τεσσαρακοστή ημέρα από του θανάτου, με το λεγόμενο Μνημόσυνο. Δηλαδή με την παράκληση στον Χριστό να «θυμάται» μονίμως τον αγαπημένο από μας (τους συγγενείς και από την κοινότητα στην οποία ανήκε) νεκρό.

«Αἰωνία ἡ μνήμη» ψάλλουμε, εννοώντας φυσικά: από μέρους του Χριστού! Μνημόσυνο σημαίνει «ενθύμιο, υπόμνηση-ενθύμηση». Το να «θυμάται» κάποιον ο Χριστός, αυτό είναι σωτηρία! Άλλωστε κι εμείς οι ζωντανοί, κατανοώντας σωστά το περιεχόμενο της προσευχής του ληστή, παρακαλούμε τον Χριστό για μας, λέγοντας: Μνήσθητί μου, Κύριε.

Εν συνεχεία, η Εκκλησία δύο φορές τον χρόνο (δύο μόνον είναι τα Ψυχοσάββατα, την παραμονή της Κυριακής των Απόκρεω και την παραμονή της Πεντηκοστής) προσεύχεται για την ανάπαυση των νεκρών της.

Ας δούμε, λοιπόν, τι ακριβώς είναι το Ψυχοσάββατο.

Συνέχεια →

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ το ΝΟΗΜΑ των ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

Τα Χριστούγεννα έχουν καταντήσει στις δυτικές κοινωνίες γιορτή προετοιμασίας και μόνο. Αγνοούν γιατί προετοιμάζονται και τί εορτάζουν. Η εμπορευματοποίηση της γιορτής στα πλαίσια της καταναλωτικής κοινωνίας φαίνεται να έχει επιφέρει το τελειωτικό κτύπημα στη γιορτή προς μεγάλη τέρψη όλων εκείνων που επείγονται να περάσει ο πλανήτης μας στη μεταχριστιανική εποχή. Βέβαια κάποια στοιχεία της ακόμη μαρτυρούν την προέλευσή της. Οι δήμοι εγκαθιστούν στις πλατείες φάτνες και οι γονείς οδηγούν εκεί τα παιδιά τους να δουν τον «Χριστούλη», τον μικρό, τον ανήμπορο, τον ξεπερασμένο. Τα παιδιά θα ακούσουν και θα δουν τους μάγους, τους βοσκούς και κάποια ζώα, τα οποία ζωντανά θα αργήσουν πολύ να αντικρίσουν, καθώς οι δυτικές κοινωνίες αποκόπτονται με γοργότατο ρυθμό από τη φύση! Όμως όλα τα σχετικά με τη γέννηση του Χριστού φαντάζουν ανούσια και καχεκτικά μπροστά στον ευτραφή γέρο, ο οποίος έχει επιβληθεί με την παρουσία του και κυριαρχεί όχι μόνο κατά το εορταστικό δωδεκαήμερο αλλά και πολλές ημέρες πριν από αυτό.

Συνέχεια →