Γλυκιά επιστροφή*

Του Γιάννη Στρούμπα

Αν οι Μοίρες ορίζουν την ανθρώπινη ζωή, το ριζικό του ανθρώπου είναι προκαθορισμένο. Κι αν γίνει αποδεκτή η οπτική του Αντώνη Φωστιέρη στην ποιητική του συλλογή «Τοπία του τίποτα», το ριζικό, το «γραφτό» αυτό, είναι ένα «ατέλειωτο γραπτό». Σαν «ατέλειωτο» διατηρεί ανοιχτές όλες του τις εκκρεμότητες και προσκαλεί τον ποιητή σε μια νέα αναμέτρηση μαζί τους. Ο Φωστιέρης ξαναπιάνει τον ίδιο μίτο που ξετύλιγε ιδίως στις τρεις προηγούμενες συλλογές του, δηλαδή τις συλλογές «Το θα και το να του θανάτου», «Η σκέψη ανήκει στο πένθος» και «Πολύτιμη λήθη», και με την προσθήκη της νέας του συλλογής συγκροτεί πλέον ολοφάνερα μια τετραλογία. Η θεματολογία του ποιητή επιμένει στο αξεδιάλυτο ζεύγος ζωής-θανάτου απ’ τη μια, και στην ίδια την ποίηση απ’ την άλλη. Επανάληψη; Αναγκαστικά, εφόσον το κατασταλαγμένο πλέον ενδιαφέρον του Φωστιέρη τον οδηγεί εκ νέου πάντα στο «ίδιο ατέλειωτο γραπτό», με τη δήλωση πως «τίποτα δεν θέλουμε στ’ αλήθεια» και πως «Ένα γραπτό είν’ ένα σύμπαν από τίποτα».

Συνέχεια →

Πάνω από τη ματαιότητα*

Του Γιάννη Στρούμπα

Πού φωλιάζει η έμπνευση; Στο κομμάτι εκείνο τ’ ουρανού που ξανοίγει μετά από πολύωρη, ασταμάτητη βροχή, στο κομμάτι τ’ ουρανού «πάνω απ’ τις βουνοκορφές, στων ορατών/ το όριο». Στο όριο του ορατού, κάπου εκεί στ’ αόρατο, πίσω απ’ το γαλάζιο, καραδοκεί η έμπνευση, μακριά από την «καθημερινή ανοησία» της «στείρας πόλεως», διαλογίζεται ο Γιώργος Κασαπίδης στην ποιητική του συλλογή «Εκσκαφέας αοράτων». Ο ποιητής αδράχνει την ποιητική του σκαπάνη κι ανασκαλεύει νοήματα, μνήμες, αιθέρες, στεριές, ωκεανούς, ορμώμενος από τον «Ωκεανό» του Κάλβου, μα κι από άλλους αθάνατους ποιητές. Δίνει έτσι το στίγμα του, προσδιορίζοντας σαν πηγή της έμπνευσής του το φυσικό περιβάλλον, σε αντίθεση με το άγονο αστικό κέντρο. Πηγή έμπνευσης αποτελεί για τον Κασαπίδη και η ίδια η ποίηση, εφόσον οι συνθέσεις του είναι καί ποιήματα ποιητικής. Παράλληλα συνομιλεί με τις φωνές των ποιητικών του προγόνων, σε μία σχέση σεβασμού και ταυτόχρονης αμφισβήτησης.

Συνέχεια →

Σύγχρονη συνεχίστρια των ναζί*

Του Γιάννη Στρούμπα

Η πορεία του νεοελληνικού κράτους, ήδη πριν καν αποκτήσει νομική υπόσταση, συνδέεται διαρκώς με μια σειρά δανεισμών, που εκκινούν από το 1824, με την Ελληνική Επανάσταση να βρίσκεται σε εξέλιξη, και συνεχίζονται μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Κι ενώ εδώ και δύο περίπου αιώνες οι επικυρίαρχοι της Ελλάδας και οι υποτελείς τους ελληνικές κυβερνήσεις υποχρεώνουν πάντοτε τη χώρα σε δανεισμούς, την περίοδο της γερμανικής κατοχής κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Ελλάδα μετατρέπεται από δανειζόμενο σε δανειστή. Οι αναλήψεις των Γερμανών από τα οικονομικά της Ελλάδας ως «αναγκαστικά δάνεια», μαζί με όλες τις οφειλόμενες αποζημιώσεις για τις καταστροφές που προκάλεσαν οι κατακτητές στην Ελλάδα, δεν εξοφλήθηκαν ποτέ. Ο Μανώλης Γλέζος στο βιβλίο του «Και ένα μάρκο να ήταν…» αναλαμβάνει την εξονυχιστική παρουσίαση των γερμανικών οφειλών, διερευνά τα αίτιά τους και προτείνει λύσεις προς την αποκατάσταση της δικαιοσύνης.

Συνέχεια →

«Αδωνιάδα», III*

Του Γιάννη Στρούμπα

Συνέχεια από την «Αδωνιάδα», II

Υπηρέτης της οικονομικής ολιγαρχίας, ο υπουργός Υγείας κ. Άδωνις [sic] Γεωργιάδης επιχειρεί να συγκαλύψει τον ιταμό του ρόλο αποδίδοντας σε άλλους ό,τι ακριβώς ισχύει για τον ίδιο, σπιλώνοντάς τους δηλαδή σαν τυράννους και δικτάτορες, ενώ εκείνος συμμετέχει με πάθος σε μία κατά τεκμήριο ολοκληρωτική εξουσία. Τα βέλη του στρέφονται, από την τηλεοπτική εκπομπή «Ελεύθερος σκοπευτής» του δημοσιογράφου κ. Γιώργου Τράγκα στις 20/3/2014, εναντίον των κυβερνήσεων του κ. Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα και της κ. Κριστίνα Φερνάντες-Κίρχνερ στην Αργεντινή. Στόχος του κ. Γεωργιάδη είναι η κατάδειξη, όπως ο ίδιος την αντιλαμβάνεται, μέσω της σύγκρισης με την κατάσταση άλλων χωρών, της «ευεργετικής» διοίκησης της Ελλάδας από την παρούσα συγκυβέρνηση, «χάρη» στην οποία η χώρα απέφυγε τάχα εκτροπές: «Σήμερα κυκλοφορεί ένα βίντεο στο διαδίκτυο από ένα τανκς της Βενεζουέλας, είναι σε μια συνοικία εκεί μέσα στο Καράκας, κι έχει ανοίξει πυρ το τανκ [sic] και πυροβολεί σ’ ένα κτίριο […] Ο κ. Μαδούρο είναι ένας τύραννος δικτάτωρ, ο οποίος βγάζει τανκς στους δρόμους και πυροβολεί, κι έχουμε κάθε μέρα τρεις με τέσσερις νεκρούς.» Ακολούθως: «Ο Τσίπρας μάς είχε πει μακάρι να γινόμασταν Αργεντινή! Θες να βάλεις κάνα βίντεο από Αργεντινή, να δουν οι τηλεθεατές σου τι ήθελε να γίνουμε ο Τσίπρας; Θες να βάλεις κάνα βίντεο να δούμε; Για βάλε κάνα βίντεο να δούμε!» Και σε άλλο σημείο: «Το παιδί μου, ο δικός σου εγγονός, θα ζήσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επειδή έγινε ο Σαμαράς πρωθυπουργός. Αλλιώς θα ήταν στη δραχμή, θα ήταν στη Συρία τώρα και στην Ουκρανία.»

Συνέχεια →

«Αδωνιάδα», II*

Του Γιάννη Στρούμπα

Συνέχεια από την… «Αδωνιάδα», I

Τι είναι ο φιλελευθερισμός; Τι ο νεοφιλελευθερισμός; Τι ο ολοκληρωτισμός; Τα εγχειρίδια πολιτικής θεωρίας ωχριούν μπροστά στις «βαθυστόχαστες» αναλύσεις του υπουργού Υγείας κ. Αδώνιδος [sic] Γεωργιάδη. Η «διαφωτιστική» θεώρηση συντελείται, πάντοτε, στην εκπομπή «Ελεύθερος σκοπευτής» του δημοσιογράφου κ. Γιώργου Τράγκα στις 20/3/2014, στον τηλεοπτικό σταθμό «Ε»: «Ο νεοφιλελευθερισμός, γι’ αυτό και λέγεται νεοφιλελευθερισμός, είναι η απόλυτη ελευθερία. Το αν η απόλυτη ελευθερία είναι κάτι καλό ή αν οδηγεί σε μεγάλες κοινωνικές ανισότητες, είναι άλλη συζήτηση, αλλά η βασική ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού είναι να μην εμπλέκεται το κράτος στα πόδια σου και να μη το βλέπεις μπροστά σου – όσο γίνεται λιγότερο, ενώ η βασική ιδεολογία του ολοκληρωτισμού είναι όλα τα ρυθμίζει το κράτος.» Η κακοήθης διαστρέβλωση των εννοιών από τον κ. Γεωργιάδη συμβαίνει απροκάλυπτα και με όρους σοφιστικούς. Έτσι, στον νεοφιλελευθερισμό, που ερμηνεύεται από τον πολιτικό άντρα ως η «απόλυτη ελευθερία» και η απόσυρση του κράτους από οποιαδήποτε εμπλοκή στις οικονομικές δραστηριότητες των ατόμων, αντιπαραβάλλεται ο ολοκληρωτισμός, στον οποίο «όλα τα ρυθμίζει το κράτος». Η νηπιώδης πονηριά του κ. Γεωργιάδη δημιουργεί ένα πλασματικό δίπολο, το «νεοφιλελευθερισμός-ολοκληρωτισμός», στο οποίο ο εγκλωβισμένος ακροατής μεταξύ των σκελών του διπόλου υποχρεώνεται να απορρίψει τον ολοκληρωτισμό, εφόσον ο μέσος νους τον συνδέει με την ανελευθερία, και να προκρίνει, φυσικά, την «απόλυτη ελευθερία». Το σόφισμα του κ. υπουργού στηρίζεται στην αλλαγή του πεδίου όπου εφαρμόζεται η ελευθερία: η «απόλυτη ελευθερία» του νεοφιλελευθερισμού αφορά την οικονομική δραστηριοποίηση. Η έλλειψη ελευθερίας του ολοκληρωτισμού αφορά πολιτικές ελευθερίες.

Συνέχεια →

«Αδωνιάδα», I*

Του Γιάννη Στρούμπα

Στις 20/3/2014 και στον τηλεοπτικό σταθμό «Ε» εμφανίστηκε στην εκπομπή «Ελεύθερος σκοπευτής» του δημοσιογράφου κ. Γιώργου Τράγκα ο υπουργός Υγείας κ. Άδωνις [sic] Γεωργιάδης (όλη η συζήτηση: https://www.youtube.com/watch?v=n0apfTKLVVw). Δεν πρόκειται, ασφαλώς, για την πρώτη τηλεοπτική εμφάνιση του κ. Γεωργιάδη, κάθε άλλο μάλιστα. Η συγκεκριμένη εμφάνισή του, ωστόσο, αποτελεί κατά έναν ευσύνοπτο και περιεκτικό συνάμα τρόπο μια επιτομή συνολικά της ιδεολογίας και της πολιτικής σκέψης του υπουργού Υγείας. Αξίζει να μελετηθεί η σκέψη αυτή και να σχολιαστεί θέση προς θέση. Ο κ. Γεωργιάδης χαρακτηρίζεται από την ικανότητα να εκτρέπει τα τιθέμενα προς συζήτηση ζητήματα σε χώρους απρόσμενους για τους συνομιλητές του – ακόμη και προσάπτοντάς τους ανυπόστατες ιδιότητες, για τις οποίες καλούνται να απολογούνται και να αποδεικνύουν ότι δεν ισχύουν για το πρόσωπό τους –, να τους αιφνιδιάζει και να εμφανίζεται πειστικός, ενώ στην πραγματικότητα περιφέρει θέσεις αβάσιμες, ανιστόρητες, ανυποψίαστες πολιτικά, ανάλγητες κοινωνικά.

Συνέχεια →

Άψινθος-αψέντι*

Του Γιάννη Στρούμπα

Σ’ έναν κόσμο οδυνηρής κατάπτωσης και παρακμής, ο Μιχάλης Γκανάς σκηνοθετεί τη συντέλεια αυτού στην ποιητική του συλλογή «Άψινθος». Άψινθος είναι ο μετεωρίτης που, σύμφωνα με την εσχατολογική «Αποκάλυψη» του Ιωάννη, πέφτει επί των υδάτων του πλανήτη και τα πυρπολεί. Η γη, αν και «άπτερη πέτρα», «πετάει», ωστόσο, «στο χάος». Το χάος τούτο δεν υποδηλώνει απλώς το άπειρο, άναρχο σύμπαν, μα και τη χαώδη, καθοδική πορεία των ανθρώπων: «οχληροί/ φωνασκούντες/ ασχημονούντες/ αναλώσιμοι/ ανακυκλώσιμοι». Μήπως η ηθική διολίσθηση προαναγγέλλει το τέλος, το οποίο προφητεύει ο Ιωάννης; Ο Γκανάς αντιπαραβάλλει στα ποιητικά του σχόλια πλήθος μότο από την «Αποκάλυψη», δομώντας την προσωπική του ποιητική αποκάλυψη και προφητεία σαν προϊόν της βαθιάς εκ μέρους του μελέτης των ανθρωπίνων.

Συνέχεια →

Ευθιξία εκτός θέματος*

Του Γιάννη Στρούμπα

Η αντίδραση της Ένωσης Αστυνομικών Αχαΐας στην κριτική που ασκεί η τηλεοπτική σατιρική εκπομπή «Ελληνοφρένεια» στους άντρες των σωμάτων ασφαλείας είναι άλλο ένα δείγμα του απόλυτου πολιτικού αποπροσανατολισμού που χαρακτηρίζει σύσσωμη την ελληνική κοινωνία. Με την ανακοίνωση που εξέδωσε τον προηγούμενο μήνα (Φεβρουάριος 2014), η Ένωση Αστυνομικών Αχαΐας θεωρεί ότι ο ήρωας-αστυνομικός της τηλεοπτικής σειράς παρουσιάζεται σαν «ηλίθιος», με συνέπεια στο πρόσωπο αυτού να διαπομπεύονται στο σύνολό τους οι άντρες της Αστυνομίας. Η προσβλητική σάτιρα εξωθεί την Ένωση στην υποβολή μηνυτήριας αναφοράς εναντίον των συντελεστών της «Ελληνοφρένειας».

Συνέχεια →

Του Γιάννη Στρούμπα*

Μεταξύ ενός διώκτη της φοροδιαφυγής και 2.000 φοροφυγάδων, ποιος τιμωρείται από τη Δικαιοσύνη; Στις 17/1/2011 ο Ελβετός Ρούντολφ Έλμερ, πρώην ιδιωτικός τραπεζίτης, ανέβασε στο «Wikileaks» τα ονόματα 2.000 υπόπτων για φοροδιαφυγή. Το «Wikileaks» ήταν η ύστατή του καταφυγή, μπροστά στην άρνηση των χρηματοοικονομικών κύκλων, των μέσων ενημέρωσης, των ελβετικών πανεπιστημίων και των ομοσπονδιακών αρχών να ακούσουν τις αποκαλύψεις του. Ακόμα όμως και μετά από τις αποκαλύψεις αυτές, ο Έλμερ κρίθηκε ένοχος από δικαστήριο της Ζυρίχης για παραβίαση του τραπεζικού απορρήτου και καταδικάστηκε σε πρόστιμο και ποινή φυλάκισης δύο ετών με αναστολή! Την υπόθεση Έλμερ επικαλείται ο Γάλλος δημοσιογράφος Μαρκ Ρος στο βιβλίο του «Καπιταλισμός εκτός νόμου», προκειμένου να καταδείξει το θράσος των χρηματοοικονομικών κύκλων που, εντός του καπιταλιστικού συστήματος, έχουν δομήσει έναν πολύπλοκο παρασκηνιακό κόσμο, ώστε να γιγαντώνουν τα κέρδη τους, αποφεύγοντας παράλληλα κάθε τους οικονομική, κυρίως φορολογική, υποχρέωση.

Συνέχεια →

Η ανάρμοστη ηθικοποίηση της κρίσης*

 Κώστας Βεργόπουλος, Ελλάδα-Ευρώπη, η ανάρμοστη σχέση

Του Γιάννη Στρούμπα

Οι τρέχουσες οικονομικές εξελίξεις επαναφέρουν διαρκώς στο προσκήνιο την άποψη πως για την κρίση που βιώνουν σήμερα οι ασθενέστερες χώρες της ευρωζώνης, ανάμεσα στις οποίες και η Ελλάδα, ευθύνεται η μεγάλη απόσταση που τις χωρίζει από τις ευρωστότερες, όπως αυτή αποτυπώνεται σε ποικίλους οικονομικούς δείκτες.

* α΄ δημοσίευση: εφημ. «Αντιφωνητής», αρ. φύλλου 368, 1/6/2013.

Η σχέση της Ελλάδας με την υπόλοιπη Ευρώπη χαρακτηρίζεται από πολλούς «ανάρμοστη», αν και εντελώς ατεκμηρίωτα και αβασάνιστα. Ακόμη όμως κι αν η σχέση χαρακτηριζόταν δικαίως ανάρμοστη, θα γινόταν να καταστεί γόνιμη αντί να οδηγηθεί σε διαζύγιο, υποστηρίζει ο Κώστας Βεργόπουλος στο βιβλίο του «Η ανάρμοστη σχέση: Ελλάδα-Ευρώπη».

Συνέχεια →