Η Νέα Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Του Δημήτρη Νικολούδη*

1. Το κοινωνικο-οικονομικό και επιστημονικό πλαίσιο

Η Νέα Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης αποτελεί μία τάση της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης, ένα εγχείρημα της δεκαετίας του 1970 στην Αγγλία, στο οποίο ενεπλάκησαν παιδαγωγοί, κοινωνιολόγοι και δάσκαλοι για τον προσδιορισμό της κατασκευής, οργάνωσης, μεταβίβασης και αξιολόγησης της σχολικής γνώσης. Το εγχείρημα αυτό δεν αφορούσε την περιγραφή των εκπαιδευτικών περιεχομένων αλλά την κατανόηση του σκεπτικού που υπήρχε πίσω τους.

Συνέχεια →

Ποιος διάλογος για ποια Παιδεία; (τρις)[1]

Του Βένιου Αγγελόπουλου

Πριν ένα χρόνο, η νέα κυβέρνηση ξεκίνησε με ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για την Παιδεία: Αφενός την κατάργηση των αντιδημοκρατικών νόμων Διαμαντοπούλου – Αρβανιτόπουλου, αφετέρου μια σε βάθος μεταρρύθμιση του συστήματος, με αναβάθμιση του σχολείου (δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση, Ενιαίο Λύκειο θεωρίας και πράξης, κατάργηση μεσοπρόθεσμα των Πανελληνίων Εξετάσεων, κ.ά.). Τα άμεσα μέτρα θα γίνονταν γρήγορα νόμος, το μακρόπνοο σχέδιο θα διασαφηνιζόταν μέσα από ζύμωση.

Σήμερα το νομοσχέδιο για τα άμεσα μέτρα, έτοιμο σε γενικές γραμμές από την άνοιξη, έχει παραπεμφθεί στις καλένδες και ο υπουργός που το εισηγήθηκε (αλλά δεν το κατέθεσε στη Βουλή) έχει αποπεμφθεί μετά πολλών επαίνων. Επεξεργασία του μακρόπνοου μεταρρυθμιστικού σχεδίου δεν υπήρξε, ούτε καν στελέχωση των σχετικών οργάνων: τελείως πρόσφατα ο νέος υπουργός συγκρότησε όργανα που θα επεξεργαστούν το σχέδιο, χωρίς να υποδείξει τις κατευθύνσεις της πολιτικής ηγεσίας. Βέβαια, διάλογος χωρίς αρχικές τοποθετήσεις δεν μπορεί να υπάρξει: καθώς δεν έχουν ρητά εκφραστεί οι κυβερνητικές προθέσεις, η επιλογή των προσώπων που στελεχώνουν τις επιτροπές δίνει βάσιμες ενδείξεις.

Συνέχεια →

«Ένα πουκάμισο αδειανό» για την εκπαίδευση

Του Γιώργου Κ. Καββαδία*

Ο Υπουργός παιδείας σε ρόλο Πόντιου Πιλάτου και η κυβέρνηση σε ρόλο … αντιπολίτευσης αδυνατούν  να δώσουν λύσεις σε εκρηκτικά προβλήματα της εκπαίδευσης υποσχόμενοι «ένα πουκάμισο αδειανό», όπως είναι το πρόγραμμα και η ρητορική τους. Στον τρίτο μήνα από την έναρξη της σχολικής χρονιάς και δεκάδες χιλιάδες είναι ακόμα τα παιδιά που δεν έχουν δει τους δασκάλους τους σε δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια. Μέχρι την αρχή της εβδομάδας το σύνολο των κενών, σε εκπαιδευτικούς, από τα Νηπιαγωγεία μέχρι και τα Λύκεια ανέρχεται στις 8.000.

Συνέχεια →

«Εθνο-φυλετισμός» και «εθνο-μηδενισμός» απέναντι στην οικουμενικότητα και στην τοπικότητα

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

 «…Ούτε βήμα πίσω από την δημοκρατική αρχή ότι δεν απαιτείται εθνική συνείδηση για την απόκτηση ιθαγένειας, αλλά απλή απόδειξη των δεσμών με την ελληνική κοινωνία…»

«Κύριος διασκεδάζει βουλάς εθνών, αθετεί δε λογισμούς  λαών και αθετεί βουλάς αρχόντων, η δε βουλή του Κυρίου εις τον αιώνα μένει, λογισμοί της καρδίας αυτού εις γενεάν και γενεάν».

Ψαλμ. 32, στίχ. 10-11

Ανάμεσα στα πολλά που έχει ανοίξει η πολυποίκιλη κρίση του καπιταλισμού, της ευρωπαϊκής ιδέας και της πολιτικής -οικονομικής -δημοσιογραφικής -ακαδημαϊκής -συνδικαλιστικής -πνευματικής ηγεσίας της χώρας μας, είναι και τα ζητήματα που αφορούν τη σχέση εθνών και λαών, αλλά και από πλευρά (ορθόδοξα) χριστιανική τη σχέση εθνών-λαών και έθνους-γένους χριστιανών.

Συνέχεια →

Η Ύβρις της Αριστείας

Του Χάρη Ναξάκη*

«Ο ευγενής δουλεύει με το μυαλό του και ο αγροίκος με το σώμα του. Αυτός που βάζει να δουλέψει το μυαλό του διατάζει. Αυτός που βάζει να δουλέψει το σώμα του κυβερνιέται. Αυτός που διατάζει, τρέφεται σε βάρος εκείνου που κυβερνιέται, κι ο δεύτερος χρησιμεύει για να τρέφει τον πρώτο.»

(συμβουλές ενός Μανδαρίνου)

Παρόμοιες συμβουλές μ’ αυτές του Μανδαρίνου, όπως αναφέρει ο Κ. Παπαϊωάννου, διατύπωσε πολύ νωρίτερα ένας Αιγύπτιος γραμματικός, ο Ντιάουφ, την εποχή των πρώτων φαραώ, προς τον γιό του Χέτι: έχω παρατηρήσει αυτόν που είναι απαλλαγμένος από την αγγαρεία, άκουσέ με καλά, τίποτε δεν ξεπερνάει τα βιβλία… ο τεχνίτης που χειρίζεται τη σμίλη κουράζεται πιο πολύ απ’ αυτόν που ξεφυλλίζει τα βιβλία… πρόσεξε! Δεν υπάρχει επάγγελμα χωρίς αφεντικό άλλο από του γραμματικού. Εδώ αυτός είναι ο αφέντης.

Συνέχεια →

Καιρός του εκλέγειν και καιρός του κλαίγειν

Της Ανδριανής Στράνη

«καιρός του καθελείν και καιρός του οικοδομήσαι
καιρός του κλαύσαι και καιρός του γελάσαι»
Εκκλησιαστής, 3, 3-4

Μέσα Ιούνη του 2015 και Θεριστή, κατά πως λέει ο λαός, και μία ακόμη σχολική χρονιά φτάνει στο τέλος της. Χρονιά ιδιαίτερη, που χαρακτηρίστηκε από προεκλογικές και εκλογικές περιόδους μέσα και έξω από το σχολείο.

Μετά την αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό από τις βουλευτικές εκλογές στις 25 Γενάρη και η εκλογική διαδικασία φαίνεται να συνεχίζεται και μέσα στο σχολείο. Με αυτή θα κλείσει ένα σχολικό έτος και στις 29 Ιούνη, παραμονές καλοκαιρινών διακοπών, θα ψηφίσουμε για τους υποδιευθυντές με μαγιώ και αντηλιακό στην τσάντα. Από την παραλία ίσως για πρώτη φορά μπουν οι βάσεις για το «Νέο Σχολείο» με την έγκριση από τα κάτω, αμεσοδημοκρατικά, όπως ονειρεύονται μερικοί ή κάτω από την ομπρέλα όσοι βιάζονται καλοκαιρινά. Με την εκλογή των προϊσταμένων, μήνα Αλωνάρη, θα ολοκληρωθούν οι δημοκρατικές διαδικασίες. Οι εκπαιδευτικοί στις παραλίες και οι Διευθυντές με τους Υποδιευθυντές θα αλωνίζουν για τους νέους Προϊσταμένους. Οι κακές γλώσσες λένε ότι σε ορισμένες Διευθύνσεις, γνωστοί παλαιοκυβερνητικοί παράγοντες που δεν λένε να συνέλθουν από την αριστερή αλλαγή, καθαρίζουν τ’ αλώνια από τώρα, κάνοντας όνειρα θερινής νυκτός. Βέβαια η νύχτα βγάζει Επίσκοπο και η αυγή Μητροπολίτη.

Συνέχεια →

Ο μύθος της ελεύθερης πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Του Κώστα Θεριανού

Ελεύθερη πρόσβαση σημαίνει ότι κάποιος/ -α μπορεί να εισέρθει σε κάποιο χώρο, χωρίς εισιτήριο και χωρίς καμία προϋπόθεση ή εμπόδιο. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σημαίνει ότι ο/η απόφοιτος/ -η (;) κάποιου τύπου λυκείου μπορεί να εγγραφεί χωρίς καμία εξέταση, έστω διαγνωστική, για τις βασικές του γνώσεις σε οποιαδήποτε σχολή επιθυμεί. Το ερωτηματικό στην λέξη απόφοιτος/ -η έχει την έννοια του γιατί ένας/ μια ενήλικος/ -η ακόμη και αν δεν έχει ολοκληρώσει την λυκειακή βαθμίδα, να μην μπορεί να γραφτεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με βάση την όποια επαγγελματική ή κοινωνική εμπειρία έχει αποκτήσει και η οποία σε αρκετές σχολές μπορεί να αποδειχθεί πολλαπλά πιο χρήσιμη από την ακαδημαϊκή σχολική γνώση.

Συνέχεια →

Ο Παναγιώτης Μπούρδαλας

σε συνέντευξη στο Ράδιο Γάμμα της Πάτρας, 24/04/2015.

 

«Ο Παναγιώτης Μπούρδαλας, μέλος της ΕΛΜΕ Αχαίας, μίλησε στην εκπομπή της Κωνσταντίνας Παλαιολόγου στο Ράδιο Γάμμα σχετικά με τις πενθήμερες εκδρομές των σχολείων.

(Ακούστε την συνέντευξη)»

Συνέχεια →

Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΤΗΣ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Του Χρήστου Τσουκαλά

Δεν ήταν σχέδιο ούτε του Πάπα ούτε κάποιου αυτοκράτορα ούτε άλλης αρχής ή  εξουσίας η ίδρυση των πανεπιστημίων στη Δυτική Ευρώπη τον ύστερο Μεσαίωνα (12^ος–13^ος αιώνας). Αντίθετα τα πρώτα πανεπιστήμια προέκυψαν αυθόρμητα, ως πρωτοβουλία των «μελετητών» από τα societates, δηλ. τα ελευθέρια συμβόλαια μεταξύ διδασκάλων και σπουδαστών, που μετατράπηκαν σε universitates, δηλαδή σε συντεχνιακές ενώσεις σπουδαστών κατά ενότητες σπουδών. Ιδρύθηκαν, επίσης, ως Studium generale 1* κοσμοπολίτικα και πολυ-τεχνικά.  Τέτοιο ήταν το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια στην Ιταλία, το παλαιότερο του σύγχρονου κόσμου, που ιδρύθηκε το 1088 ως «scholarium  Bolognese Universitas», ενώ το πανεπιστήμιο του Παρισιού ήταν γνωστό ως «universitas magistrorum et scholarium», «συντεχνία ή κοινότητα των  δασκάλων  και των λογίων».

Συνέχεια →