Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και επικουρικές συντάξεις

 

Του Γιώργου Ρωμανιά *

 

Στο σημερινό μας κείμενο θα εξετάσουμε δύο σημαντικά θέματα των οποίων η αντιμετώπιση από το προσχέδιο του ασφαλιστικού νομοσχεδίου ή από άλλο νομοθέτημα δεν έχει γίνει, μέχρι σήμερα, σχεδόν καθόλου γνωστή στους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους.

Το πρώτο θέμα αναφέρεται στη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και στην αντίστοιχη ρύθμιση της σχετικής διάταξης του πρόσφατου νόμου 3847/2010.

Το δεύτερο θέμα αναφέρεται στη σχεδιαζόμενη τύχη των επικουρικών συντάξεων και στις σχετικές παγίδες του προσχεδίου του ασφαλιστικού νομοσχεδίου.

Α. Η θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

 

Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να ψηφίσει ειδικές ρυθμίσεις για να ανακοπεί το κύμα φυγής προς τη σύνταξη δεκάδων χιλιάδων ασφαλισμένων. Όμως οι ρυθμίσεις αυτές δεν καλύπτουν όλους τους ασφαλισμένους, αλλά μεροληπτούν υπέρ συγκεκριμένων ομάδων των ασφαλισμένων και αφήνουν ακάλυπτους τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα αλλά (στο ειδικότερο ζήτημα της δυνατότητας ανάκλησης των παραιτήσεων) και τους ασφαλισμένους των ειδικών Ταμείων που έχουν ήδη υπαχθεί με τον Ν. 3655/2008 στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Πράγματι:

-Με τη διάταξη του άρθρου μόνου παρ. 7 του Ν.3847/2010, ορίστηκε ότι «συνταξιοδοτικά δικαιώματα που έχουν θεμελιωθεί ή θεμελιώνονται μέχρι 31.12.2010 (…) δεν θίγονται από την παραμονή στην υπηρεσία μετά την ανωτέρω ημερομηνία, και τυχόν συνταξιοδοτικές μεταβολές στη διάρκειά της δεν επηρεάζουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησής τους, καθώς και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξής τους».

-Η διάταξη αυτή αφορά, όμως, μόνο τους υπαγόμενους στον Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων ή σε διατάξεις που παραπέμπουν στον Κώδικα αλλά και τους ασφαλισμένους των πρώην Ειδικών Ταμείων που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, Εθνική Τράπεζα κ.λπ.).

-Συνεπώς, η διάταξη αυτή δεν καλύπτει τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή σε άλλα ασφαλιστικά Ταμεία (ΤΣΑΫ, ΤΣΜΕΔΕ, Ταμείο Νομικών, ΤΣΠΕΑΘ κ.λπ.).

-Στη συνέχεια της παρ. 7 του Ν. 3847/2010, ακολουθεί η παρ. 8, με την οποία παρέχεται το δικαίωμα σε όσους υπαλλήλους του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. και των ΟΤΑ έχουν υποβάλει αίτηση παραίτησης και έχουν συνταξιοδοτηθεί, από 1.1.2010 και μετά, να ανακαλέσουν την παραίτησή τους και να επανέλθουν στην υπηρεσία.

-Από το κείμενο της διάταξης της παρ. 8, γίνεται σαφές ότι το δικαίωμα αυτό ανάκλησης της παραίτησης και επανόδου στην υπηρεσία αποκλείεται για τους ασφαλισμένους των Ειδικών Ταμείων που έχουν ήδη ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

-Ο ίδιος αποκλεισμός ισχύει και για τους ασφαλισμένους και σ' οποιοδήποτε άλλο ασφαλιστικό Ταμείο, πλην εκείνων που υπάγονται στον Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων (ή εκείνων που παραπέμπονται στις διατάξεις του ίδιου Κώδικα).

-Ειδικότερα, όμως, ο αποκλεισμός της δυνατότητας ανάκλησης της παραίτησης και επανόδου στην υπηρεσία από τους ασφαλισμένους στα Ειδικά Ταμεία που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, είναι άδικος αλλά και ανεξήγητος.

-Πράγματι, δεν μπορεί να γίνει κατανοητός ο λόγος για τον οποίο οι ασφαλισμένοι των Ειδικών Ταμείων υπάγονται στην παρ. 7 του άρθρου μόνου του Ν. 3847/2010 (και μπορούν να παραμείνουν, αζημίως, στην υπηρεσία εφόσον έχουν θεμελιώσει ή θα θεμελιώσουν μέχρι 31.12.2010 συνταξιοδοτικό δικαίωμα), ενώ δεν υπάγονται στην παρ. 8 του άρθρου μόνου του ίδιου νόμου (δεν μπορούν να ανακαλέσουν τυχόν υποβληθείσα από 1.1.2010 παραίτηση).

-Βεβαίως, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι, με βάση την ισχύουσα νομολογία, σε κάθε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, ο ασφαλισμένος, ασχέτως φορέα, μπορεί να παραμείνει στην υπηρεσία όσο χρόνο επιθυμεί ο ίδιος, αζημίως, αφού με τη θεμελίωση κλειδώνει τόσο το προβλεπόμενο, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης, όριο ηλικίας όσο και τον αντιστοίχως προβλεπόμενο, κατά τον ίδιο χρόνο, αριθμό συνταξίμων ετών. Υπενθυμίζεται ότι η θεμελίωση γίνεται με τη συμπλήρωση (μόνον) του αριθμού των κατά περίπτωση απαιτούμενων συνταξίμων ετών (για τη θεμελίωση η ηλικία συνταξιοδότησης δεν είναι κρίσιμο μέγεθος – καθίσταται κρίσιμη μόνο για την έναρξη καταβολής της σύνταξης).

 

Β. Η τύχη των επικουρικών συντάξεων

 

Οφείλουμε να καταστήσουμε σαφές ότι, κατά τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, η επικουρική σύνταξη δεν έχει μέλλον, βαίνει προς έμμεση κατάργηση μέσω της ενοποίησής της με την κύρια σύνταξη.

Τις κυβερνητικές αυτές προθέσεις επιχειρεί να αποκρύψει το προσχέδιο του ασφαλιστικού νομοσχεδίου με τη διάταξη του άρθρου 15.

Η αλήθεια έχει ως εξής:

Με το άρθρο 146 του Ν. 3655/2008 προβλέφθηκε ότι οι επικουρικές συντάξεις θα προσέγγιζαν (για χρόνο ασφάλισης 35 ετών ή 10.500 ημερών) το 20% των συνταξίμων αποδοχών, σταδιακά, με ανάλογες και ισόποσες μειώσεις τους, από το 2013 μέχρι το 2020 (συντάξεις άνω του 20% θα μπορούσαν να διατηρήσουν μόνον τα επικουρικά ασφαλιστικά Ταμεία που θα είχαν την αντίστοιχη οικονομική δυνατότητα βάσει συναφών αναλογιστικών μελετών).

Όμως, με το άρθρο 15 του προσχεδίου του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, καταργείται στο σύνολό του το άρθρο 146 του Ν. 3655/2008 και στη θέση των (καταργούμενων) προβλέψεών του ορίζεται ότι έτος κρίσεως της βιωσιμότητας όλων ανεξαιρέτως των επικουρικών Ταμείων θα είναι το 2011.

Πράγματι, σύμφωνα με το άρθρο 15, «η Εθνική Αναλογιστική Αρχή, έως το τέλος του 2011, εκπονεί υποχρεωτικά αναλογιστικές μελέτες βιωσιμότητας των Επικουρικών Φορέων, Τομέων και αυτοτελών Κλάδων».

Η διαδικασία εκπόνησης των μελετών βιωσιμότητας των επικουρικών Ταμείων αρχίζει μέσα σε 2 μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου και καταλήγει σε Απόφαση του υπουργού Εργασίας που εγκρίνει τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων εκάστου Επικουρικού Φορέα, με βάση τις προτάσεις της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής.

Συνεπώς, τα περισσότερα επικουρικά Ταμεία βαίνουν προς διάλυση αφού μπορούν να θεωρούνται δεδομένα τα αρνητικά αποτελέσματα των σχεδιαζόμενων αναλογιστικών προσεγγίσεων της βιωσιμότητας των επικουρικών Ταμείων.Μπορούμε να προβλέψουμε σήμερα με σιγουριά ότι η κυβέρνηση προτίθεται να αξιοποιήσει τα πορίσματα των αναλογιστικών μελετών και να επιδιώξει την ενσωμάτωση των επικουρικών στις κύριες συντάξεις, χρυσώνοντας το χάπι και ισχυριζόμενη ότι με την ενσωμάτωση αυτήν δεν θίγονται οι συνταξιούχοι. Η αλήθεια είναι ότι με τη διαδικασία εξαφανίζονται οι επικουρικές συντάξεις.

 

* Ο Γιώργος Ρωμανιάς είναι επιστημονικός Συμβούλου ΙΝΕ / ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ