Αρχείο μηνός Ιανουάριος 2012

Με αφορμή το σχ. νόμου για το Τεχνολογικό Λύκειο

«Με αφορμή το σχέδιο νόμου για το Τεχνολογικό Λύκειο»
Από την Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση στη δια «Βίου Κατάρτιση»

Του Κώστα Κορδάτου*

 
 
 
 


Σε μια κατάσταση κρίσης και σημαντικών οικονομικών μεταβολών οι κυρίαρχοι κύκλοι επιβάλουν μια σειρά αναδιαρθρώσεων, σε κοινωνικό – εργασιακό επίπεδο που επηρεάζουν άμεσα και τα συστήματα εκπαίδευσης.
Οι εξαγγελίες της κας. υπουργού παιδείας για, αλλαγές στην εκπαίδευση με το νέο λύκειο και ιδιαίτερα στην Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση (ΤΕΕ) ήταν και είναι από τις βασικές επιδιώξεις των Κυβερνητικών Πολιτικών για το «ανθρώπινο δυναμικό», όπως συνήθως αναφέρεται, στις χώρες τις Ευρωπαϊκής ένωσης (Ε.Ε.) με τη πριμοδότηση της δομικής ανάπτυξης της συνεχιζόμενης επαγγελματικής Κατάρτισης.

Προσπαθούν δηλαδή να συνδέσουν την εκπαίδευση με το νέο παραγωγικό μοντέλο, με κοινωνικές σχέσεις νέου τύπου (πιστωτικές μονάδες, συνεχιζόμενη κατάρτιση κ.α.) και καινούργιους τρόπους οργάνωσης των επιχειρήσεων στη θέση του φορτικού και του Τεϋλοριακού μοντέλου παραγωγής.

"Σ΄ αυτό το κοινωνικό πεδίο αντιπαράθεσης οι δυνάμεις του κεφαλαίου δεν περιορίζονται μόνο στους άμεσους στόχους. Επιδιώκουν, αφού ελέγξουν το νέο-δημιουργούμενο σύστημα κατάρτισης, να το μετατρέψουν σε κύριο μηχανισμό των επαγγελματικών ειδικοτήτων των εργαζομένων, εκτοπίζοντας έτσι το δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης"
«Γιάννης Μηλιός»
 
Στις χώρες-μέλη της Ε.Ε. «στο επίκεντρο όλων των πρωτοβουλιών βρίσκεται λοιπόν υποχρεωτικά η ιδέα της δια βίου εκπαίδευσης και της συνεχούς επαγγελματικής κατάρτισης», η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη κάθε ατόμου στην επαγγελματική ζωή, στην παραγωγική διαδικασία με την ευρεία έννοια (στον κοινωνικό – καπιταλιστικό – καταμερισμό εργασίας), όταν αυτή υπάρχει. Ακόμα και οι πλέον «ανειδίκευτες» εργασίες προ-απαιτούν πιστοποίηση για τους απασχολημένους σε ένα σύνολο πρόσκαιρων γνώσεων και πρακτικών δεξιοτήτων, που καθιστούν δυνατή την ένταξή τους στο κοινωνικό και νέο επαγγελματικό περιβάλλον, αυτό με τις ευέλικτες μορφές εργασίας και του part time.

Η εκπαίδευση, προφανώς και με τη νέα απόπειρα του Τεχνολογικού Λυκείου της κ. Διαμαντοπούλου θα προσανατολίζει τους εκπαιδευόμενους προς το σύστημα απασχόλησης, στα διαφορετικά επαγγελματικά περιεχόμενα αλλά και τις ιεραρχικές βαθμίδες του συστήματος, του κοινωνικού καταμερισμού εργασίας που επιβάλουν οι οικονομικές ελίτ.

Ο διαχωρισμός των βαθμίδων εκπαίδευσης και των διαφορετικών επιπέδων και τύπων σχολείων και σχολών του εκπαιδευτικού συστήματος που υπάρχουν, όπως επίσης και η υποβάθμιση των τεχνικών γνώσεων και δεξιοτήτων, θέλουν να υπηρετείται με ιεραρχική ευλάβεια δομές χειραφέτησης των τεχνικών παραγωγής έργου και του υποβιβασμού των δικαιωμάτων τους που απορρέουν από τις γνώσεις και την επαγγελματική εμπειρία που συνεχώς υποβιβάζονται στο επίπεδο της ΤΕΕ, για να έχει ανίσχυρο τον νέο πτυχιούχο-εργαζόμενο δηλαδή χωρίς εργασιακά δικαιώματα κάθε ειδικότητας που συμμετέχει στη διαμόρφωση του πλούτου με τα μέσα παραγωγής που χειρίζεται και διευθύνει.

Εδώ μπορούμε να δώσουμε δύο παραδείγματα υποβιβασμού των δικαιωμάτων μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα για να γίνω πιο κατανοητός, είναι αυτά της κατάργησης των σχολών υπομηχανικών, όπου στη θέση τους αργότερα ιδρύθηκαν τα υποβαθμισμένα ΚΑΤΕ, καθώς και η κατάργηση των σχολών εργοδηγών που στη θέση τους ιδρύθηκαν με το Ν 576/77 τα ΤΕΛ που διέλυσαν κυριολεκτικά τη δομή της ΤΕΕ (που κανένας τότε δεν κατάλαβε τι έρχεται). Οι αλλαγές όλες αυτές ήταν κατ΄ εντολή των ευρωπαϊκών και διεθνών ταμείων που δάνειζαν τη χώρα για υποδομές στην ΤΕΕ (βλέπε ΤΑΣΕ), αλλά εκείνη την περίοδο τρέχαμε πίσω από το ενιαίο σχολείο, όπως και σήμερα (χωρίς να διαφωνούμε ως οραματικό στόχο) ενώ χάσαμε την Ενιαία Δημόσια Εθνική Εκπαίδευση και τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχίων που ήταν καταχωρημένα διεθνώς και στους δύο προαναφερόμενους τύπους σχολών που καταργήθηκαν. Ο διαθλαστικός φακός της εποχής δεν έδωσε την δυνατότητα σε πολλούς να βγάλουν αντικειμενικά συμπεράσματα για το έργο εκείνων των σχολών παρά μόνο οι μαξιμαλιστικοί στόχοι έφαγαν το εφικτό.

Και τώρα τι;
Το όχημα που σήμερα θέλουν να χρησιμοποιήσουν για να «παγώσει ο χρόνος» της εξέλιξης του ανθρώπου στη ζωή και ενεργητική δημιουργία, είναι η αμάθεια και οι χαμηλές προσδοκίες της νέας γενιάς. Αυτό επιτυγχάνεται σταδιακά με την κατάρτιση σε βάρος της Ενιαίας Τεχνικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Μεταφέρουν την υπόθεση απόκτησης ειδικότητας και επαγγελματικών δικαιωμάτων έξω από τις δοσμένες παιδαγωγικές συνθήκες του σχολείου στο λεγόμενο 4ο έτος του τεχνολογικού λυκείου, όπως προτείνεται από το υπουργείο. Με στόχο πάντα την διάσπαση της ενιαίας τεχνικής παιδείας και την ιδιωτικοποίηση των προσδοκιών απόκτησης κάποιων πιστωτικών μονάδων στον ατομικό συναγωνισμό, που θα προωθείται για την εξασφάλιση των νέων σε μια καλύτερη θέση, σε πιθανή πρόσβαση σε κάποια πρόγραμμα εθελοντικής εργασίας μέσω των stages. Χωρίς βέβαια να τεκμηριώνεται από την πρόταση ότι στο νέο… τεχνολογικό λύκειο θα εξασφαλίζονται οι σημερινές ειδικότητες και η πρακτική άσκηση μέσα στο σχολείο.

Οι ανησυχίες μας αυτές έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι για πρώτη φορά  εισάγεται στην εκπαίδευση του υπουργείου παιδείας ο θεσμός της μαθητείας και νόρμες του γερμανικού δυϊκού συστήματος εκπαίδευσης. Το λεγόμενο παραγωγικό σχολείο που θέλουν να εφαρμόσουν με αντιφατικό τρόπο θα οδηγεί τους μαθητές στην απόκτηση των δεξιοτήτων του επαγγέλματός τους έξω από το σχολείο αφού τα δημοσιονομικά προβλήματα και οι δανειστές της τρόικας δεν θα επιτρέπουν την επένδυση σε νέες υποδομές στη ΤΕΕ και ούτε καν για τη λειτουργία της υπάρχουσας.

Οι ειδικότητες που συνδέονται με την βιομηχανική παραγωγή και απαιτούν κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας του εργαστηριακού εξοπλισμού δεν θα υπάρχουν αφού η πρόταση για το τεχνολογικό λύκειο «πονηρά» κρύβει αυτήν την αρνητική εξέλιξη και προβάλει τα νέα πεδία κάποιων δήθεν διεπιστημονικών μαθημάτων με ένα αθροιστικό αποτέλεσμα των μερικών προσεγγίσεων των διαφόρων επιστημονικών πεδίων θεωρώντας ότι θα μπορέσουν να διαχειριστούν με τον τρόπο ευέλικτο και φθηνό αυτό τον μεγάλο όγκο της γνώσης και των πληροφοριών στα στενά όρια κάποιων μαθημάτων του Λυκείου.

Υποβιβάζουν την ειδίκευση που όπως φαίνεται είναι αναγκαία εξαιτίας της μεγάλης ποσότητας γνώσης, καταργώντας ουσιαστικά τα περισσότερα μαθήματα και τις δεξιότητες από τους επαγγελματικούς τομείς και τις ειδικότητες. Πρώτα βέβαια μεταφέρει το σύνολο των επαγγελματικών μαθημάτων στη Γ’ τάξη και παραδίδει στη συνέχεα τους «πελάτες» στο μύλο του 4ου έτους κάθε επιχειρηματία για το ξεκοκάλισμα του ΕΣΠΑ και όποιος αντέξει.

Ξεχνούν ηθελημένα βέβαια οι συντάκτες του σχεδίου και οι εμπνευστές του ότι η εξειδίκευση είναι γενικότερο φαινόμενο που συνδέεται άμεσα με την εργασία, σε όλες τις μορφές της.
 
Κρύβουν έτσι τον βασικό πυρήνα της πρότασής τους αφού με το περιεχόμενο του προγράμματος του Τεχνολογικού Λυκείου, όπως παρουσιάστηκε από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου παιδείας, θα ενισχύει τον καταμερισμό της εργασίας με ένα συγκεκριμένο τρόπο, που είναι σύμφυτος με τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, αυτόν της φάμπρικας της μαθητείας στην δευτεροβάθμια εκπαίδευσης. Δηλαδή παραδίδεται η απλήρωτη και ανασφάλιστη εργασίας των μαθητών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις ιδιωτικές (πολυεθνικές) εταιρίες. Χαρακτηριστικό γνώρισμα εκμετάλλευσης της παιδικής εργασίας δια της ανταποδοτικής εκπαίδευσης-μαθητείας στο πολυεθνικό κεφάλαιο. Μετατρέποντας με αυτό τον τρόπο την γνώση από αγαθό και υποχρέωση της πολιτείας να την παρέχει σε όλους δωρεάν και αδιακρίτως σε ατομική υπόθεση του καθενός!

Σήμερα βιώνουμε την απαξίωση της δημόσιας Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπ/ση (ΤΕΕ) (ελλείψεις: καθηγητών, υποδομών, σύγχρονων προγραμμάτων-βιβλίων, εποπτικών μέσων, νέων ειδικοτήτων κ.α.), που στόχο έχει τη κατάργησή της ώστε με τον τρόπο αυτό να ελαφρύνουν το δημοσιονομικό κόστος λειτουργίας της εκπαίδευσης υπέρ των δανειστών και του ιδιωτικού τομέα (βλέπε εισήγηση Αλμούνια) για να συγκλίνουν οι δείκτες όπως λένε με την Ε.Ε. και τα μνημόνια που έχουν υπογράψει με την τρόικα. Παράλληλα θα παραδώσουν το φιλέτο της επαγγελματικής ειδίκευσης-κατάρτισης (4ο έτος) και της δήθεν αποκατάστασης των νέων στους μεγαλοσχολάρχες των ιδιωτικών ΙΕΚ & ΚΕΚ και στα περιφερειακά κέντρα εξειδικεύσεων (βλέπε έτος ειδίκευσης της πρότασης για το τεχνολογικό Λύκειο) που έρχεται μέσω των περιφερειών και τις ΣΔΙΤ!


Επιδιώκουν με το δίκτυο της δια βίου μάθησης και κατάρτισης εκτός των άλλων και η εφαρμογή των προ-συνταξιοδοτικών απολύσεων των εκπαιδευτικών αφού οι περισσότερες θέσεις τεχνικών ειδικοτήτων θα καταργηθούν. Διότι το μεγαλύτερο μέρος των λειτουργιών της ΤΕΕ θα παραδοθεί σε ιδιώτες μέσου των περιφερειακών αυτοδιοικήσεων και των Καλλικρατικών δήμων, ενώ θα επικρατήσει κατά κόρον το ωρομίσθιο και οι ατομικές σχέσεις εργασίας (μπλοκάκι) στη θέση των μόνιμων θέσεων εργασίας.

Με αυτή την αντιδραστική τομή που προωθούν στην εκπαίδευση βρίσκονται πολιτικά και τυπικά σε αντιστοιχία με της οδηγίες του ΟΑΣΑ, των βιομηχάνων και των πολιτικών τους προϊσταμένων της Ε.Ε. στα πλαίσια των ανταγωνισμών και των αναδιαρθρώσεων στην παραγωγή νέου πλούτου υπέρ των πολυεθνικών στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία που σαρώνει κύρια το νότο της Ευρώπης.
 
Για τον σκοπό αυτό η χρηματοδότηση της δια βίου εκπαίδευσης από το ΕΣΠΑ θα γίνεται πλέον από το ΥΠδΒΜΘ και όχι από τον ΟΑΕΔ για την ΤΕΕ (νέα αρμοδιότητα) ώστε να καταρτίσουν τα στελέχη της νέας οικονομίας (πράσινης ανάπτυξης!) με τρόπο τέτοιο που να ενσωματώσουν πιο γρήγορα και ευέλικτα τη νέα τεχνολογία υπέρ της νέας «άυλης» παραγόμενης υπεραξίας των δικτύων, των ΜΜΕ, των πληροφοριών κ.α. Έτσι οι φτωχοί και όσοι εργάζονται με 300 ευρώ, όπως και οι άνεργοι (δεν θα μπορούν τα παιδιά τους ούτε να αποφοιτούν από το Λύκειο τουλάχιστον) θα είναι απλά οι χρήστες-καταναλωτές των τεχνολογικών γνώσεων, χωρίς στοιχειώδης πρόσβαση σ΄ αυτές.

Σε αυτή την κρίσιμη φάση πρέπει κατά την γνώμη μας ένα νέο αγωνιστικό μορφωτικό και παλλαϊκό ρεύμα να πάρει πρωτοβουλίες και να αρθρώσει μια πρόταση γενικευμένου τύπου στην εκπαίδευση που θα αποκαλύπτει τα σχέδιά τους, θα ξεπερνάει τις μέχρι τώρα παγιωμένες αντιλήψεις για τον ρόλο της ΤΕΕ στην ελληνική κοινωνία, όπου θα απαιτεί την δωρεάν απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων από κρατική δομή (υπ. παιδείας) για όλα τα παιδιά που θέλουν να ακολουθήσουν επάγγελμα σε ένα αναβαθμισμένο επίπεδο σπουδών και χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο της πρόσβασής τους με προτεραιότητα σε ανώτερη εκπαιδευτική βαθμίδα χωρίς φραγμούς..

Παράλληλα αυτός ο παλλαϊκός συντονισμός θα εξασφαλίζει τη συνεχίσει της φοίτησης των παιδιών σε όλη τη χώρα δωρεάν ώστε να παίρνουν τεχνικές γνώσεις και επαγγελματικά δικαιώματα από τη Δημόσια Τ.Ε.Ε. και από ενιαίο φορέα.

Η ίδρυση Τεχνολογικών Λυκείων και από άλλα υπουργεία και οργανισμούς, όπως υπόσχεται η υπουργός και οι διάφοροι "ειδικοί" της ΤΕΕ ενισχύουν τους φόβους μας ότι τελικά ο στόχος είναι καθαρά ένα σχολείο της αγοράς πέρα και έξω απο τους στόχους του εκπαιδευτικού κινήματος και τις σύγχρονες απαιτήσεις της παιδαγωγικής επιστήμης .

Σε πρώτη φάση για το 2012 κοινός τόπος όλων των συλλογικών και προσωπικών παρεμβάσεων πρέπει να είναι η απόρριψη  της πρότασης Διαμαντοπούλου για το Τεχνολογικό Λύκειο που δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο μια συνταγή με παλιά υλικά που έρχεται να καταργήσει ότι έχει απομείνει από την ΤΕΕ των τεχνικών ειδικοτήτων, όπως τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχίων, την μονιμότητα των καθηγητών και την μετάβαση του κόστους λειτουργίας της στις τοπικές κοινωνίες και την μετατροπή των μαθητών σε πελάτες!

* Ο Κώστας Κορδάτος είναι Πρόεδρος της  ΠΕΤ ΕΕΜ -ΤΕ1. και Γεν. Γραμματέας της  Β’ ΕΛΜΕ Αιτωλ/νίας

ΠΗΓΗ πρώτης δημοσίευσης: Κυριακή, 15 Ιανουαρίου 2012,  http://peteem1.blogspot.com/2012/01/blog-post_15.html

Ο μύλος του Ματσόπουλου χθες και σήμερα

Προβιομηχανική εποχή – Βιομηχανικά κτήριαΟ μύλος του Ματσόπουλου χθες και σήμερα

Της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη*

 
 
 

Η θεματική προσέγγιση του Μύλου του Ματσόπουλου μας ταξιδεύει αρκετές δεκαετίες πίσω και μας γνωρίζει ένα σημαντικό κομμάτι της λαϊκής μας ζωής, αναπόσπαστα δεμένο με την οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ζωή του τόπου μας.
Συνάμα μας ξαναγυρίζει στο παρόν και μας προκαλεί να γνωρίσουμε και να συμμετάσχουμε στις ποικίλες δράσεις πολιτισμού, που λειτουργούν στον αναπαλαιωμένο ήδη περιβάλλοντα χώρο του μύλου και να θαυμάσουμε τις πολιτιστικές σε πανελλήνιο επίπεδο δραστηριότητες, που διεξάγονται στο μαγευτικό χώρο του.

Σήμερα ο Μύλος Ματσόπουλου αποτελεί για την ελληνική πραγματικότητα ένα σημαντικό βιομηχανικό μνημείο, ένα εντυπωσιακό αρχιτεκτόνημα και ταυτόχρονα ένα σημαντικό πνεύμονα πρασίνου. Το κτιριακό συγκρότημα του κυλινδρόμυλου Ματσόπουλου είναι το μοναδικό δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής μιας τυπολογίας κτιρίων κυλινδρόμυλων, που ξεκίνησε το 18ο αιώνα και διατηρήθηκε μέχρι και το τέλος του 19ου.
Από ιστορικής πλευράς έχει τεράστια σημασία και συμβολίζει μια κατ’ εξοχήν δημιουργική εποχή της ελληνικής κοινωνίας. Και όχι μόνον η αρχιτεκτονική και κατασκευαστική του πλευρά παρουσιάζει μοναδικότητα αλλά και ο μηχανολογικός εξοπλισμός του το καθιστούν σαφώς εθνικό μνημείο και υπαγορεύουν τη διατήρησή του και την απόδοσή του στο κοινό σαν χώρου για μουσειακή χρήση και πολιτισμικές δραστηριότητες.

Μετά την αναπαλαίωσή του από το Δήμο έχει ενταχθεί σε Δίκτυο Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας για την Προστασία τη
ς Πολιτιστικής Κληρονομιάς ( Δίκτυο P.A.C.T. υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης). Με την υπ’ αρ. ΥΑ  ΥΠΠΟ ΔΙΛΑΠ/Γ/1083/25197/11-4-1995, ΦΕΚ 497/Β/6-6-1995, ΕΣΥΕ:44200201, έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο. Συγκεκριμένα η απόφαση αναφέρει: «Χαρακτηρίζουμε ως ιστορικό διατηρητέο το κτιριακό συγκρότημα “Μύλος Ματσόπουλου”, Νομού Τρικάλων-Επαρχίας Τρικάλων-Δήμου Τρικκαίων, Θέση Τρίκαλα, με τα βοηθητικά κτίσματα, το μανδρότοιχο και με τον περιβάλλοντα χώρο του στα όρια της ιδιοκτησίας, γιατί αποτελεί αξιόλογο δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή διαμορφώθηκε τον περασμένο αιώνα στον Ελλαδικό χώρο, απαραίτητο για τη μελέτη της ιστορία της Αρχιτεκτονικής», Ν.1469/50 (Ζώνες: Με τα βοηθητικά κτίσματα, το μανδρότοιχο και με τον περιβάλλοντα χώρο του στα όρια της ιδιοκτησίας.

Ο Δήμος Τρικκαίων ανακατασκεύασε τα βασικά κτίρια του συγκροτήματος και έκανε επεμβάσεις σε τμήμα του περιβάλλοντος χώρου του κυλινδρόμυλου, με μοναδικό σκοπό τη δημιουργία πυρήνα κοινωνικής ζωής, με δραστηριότητες πολιτισμικές, αναψυχής, αλλά και περιβαλλοντικής εξισορρόπησης της αναπτυσσόμενης πόλης των Τρικάλων.

Έγιναν αρκετές επεμβάσεις σ
ε διαφορετικά χρονικά στάδια, όπως: νέες τοιχοποιίες, επισκευάστηκαν ρωγμές τοιχοποιίας και ενισχύθηκαν, κατασκευάστηκαν νέα κλιμακοστάσια εσωτερικά καθώς και νέο εξωτερικό κλιμακοστάσιο, επίσης νέα ξύλινα κουφώματα εσωτερικά και εξωτερικά, νέες επιστρώσεις δαπέδων με κεραμικά πλακίδια, δάπεδα, κατασκευάστηκε και εξοπλίστηκε θερινός κινηματογράφος, επίσης έγιναν εγκαταστάσεις Η/Υ, αναπλάστηκε μέρος του χώρου που περιβάλλει τα κτίσματα (περιφράξεις, αρδεύσεις, αποχετεύσεις ομβρίων, φωτισμός, φυτεύσεις, κ.α.)
 
Με τις παραπάνω επεμβάσεις, δόθηκαν οι παρακάτω χρήσεις:
 
√ Έδρα της «Θεατρικής Σκηνής Νέων Καλλιτεχνών» του Δημοτικού Θεάτρου Τρικάλων με χώρους γραφείων,
√  ελεύθερους χώρους θεάτρου, αίθουσα πρόβας.
√  Ξενώνας Καλλιτεχνών

√  Χειμερινός Κινηματογράφος
√  Θερινός Κινηματογράφος
√  Εργαστήρι Ζωγραφικής
√ Ορειβατικός Σύλλογος (γραφεία και μικρή εσωτερική πίστα αναρρίχησης)
√ Studio ηχογράφησης
√ Κυλικείο–Καφετέρια (θερινή και χειμερινή)

 

 
* Η ΑΜΑΛΙΑ Κ. ΗΛΙΑΔΗ  είναι φιλόλογος-ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας από το Α.Π.Θ), Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων, e-mail: ailiadi@sch.gr

 

Η κρίση της ΕΕ, η Ελλάδα και η Αριστερά

Η κρίση της ΕΕ, η Ελλάδα και η ΑριστεράΤου Σταύρου Μαυρουδέα*

 

Το 2011 σημαδεύθηκε από την κρίση ενός από τους βασικούς πυλώνες του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος, της ΕΕ. Η κρίση αυτή δεν είναι απλά κρίση του ευρώ (δηλαδή της Ευρωζώνης) αλλά κρίση όλου του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ιμπεριαλιστικής ενοποίησης όπου η ΟΝΕ αποτελεί την πιο προωθημένη αιχμή του.
1.    Η κρίση της ευρωπαϊκής ιμπεριαλιστικής ενοποίησης

«Έφυγε» ο σοβιετικός διανοητής Β. Α. Βαζιούλιν

«Έφυγε» ο κορυφαίος σοβιετικός διανοητής Β. Α. Βαζιούλιν

Του Παναγιώτη Κουτσαντώνη*

 
 

Μια σημαντική μορφή από το χώρο της επιστήμης και της φιλοσοφίας και ένα ξεχωριστό μέλος της οικογένειας των μεγάλων σοβιετικών στοχαστών θρηνεί η διεθνής επιστημονική κοινότητα. Ο Β. Α. Βαζιούλιν, γνωστός στο ελληνικό κοινό ως επαναστάτης-στοχαστής και ιδρυτής της διεθνούς σχολής «Λογική της Ιστορίας», «έφυγε» από τη ζωή την Κυριακή 8/1/2012 στο 51ο νοσοκομείο της Μόσχας.

Ο Βίκτωρ Αλεξέγιεβιτς Βαζιούλιν γεννήθηκε το 1932 στη Μόσχα  και εργάστηκε ως  καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας. Οι έρευνές του επικεντρώθηκαν στην ανακάλυψη της λογικής που διέπει το «Κεφάλαιο» του Κ. Μαρξ και παρουσιάζουν εξαιρετικό επιστημονικό ενδιαφέρον διότι ο σοβιετικός επιστήμονας δεν μελέτησε το «κεφάλαιο» αποσπασματικά, ούτε δημοσίευσε άρθρα και μονογραφίες που αναφέρονται σε ξεχωριστά ζητήματα του πλούσιου σε θεματολογία περιεχομένου του «Κεφαλαίου». Ο στοχαστής, αφού είχε δημιουργικά αφομοιώσει τη διαλεκτική λογική της μεθοδολογίας του «Κεφαλαίου» του Μάρξ, στη συνέχεια μ’ έναν μοναδικό τρόπο, χρησιμοποίησε και ανέπτυξε τη διαλεκτική μεθοδολογία του «Κεφαλαίου» στη συστηματική επιστημονική και θεωρητική εξέταση της ιστορικής διαδικασίας υπό το πρίσμα της αταξικής κομμουνιστικής κοινωνίας.

Η «Λογική της Ιστορίας» συνιστά μείζονος σημασίας επιστημονικό επίτευγμα του φιλόσοφου και αποτελεί τη διαλεκτική αναίρεση (άρση) της υλιστικής αντίληψης της ιστορίας, που επιτρέπει την περαιτέρω ανάπτυξη ευρύτατου φάσματος επιστημονικών ερευνών. Η επιστημονικότητα της μεθόδου προσέγγισης και επεξεργασίας της «Λογικής της Ιστορίας» εδράζεται στη γνώση και εφαρμογή των γενικών και καθολικών νόμων της κοινωνικής ανάπτυξης. Το πέρασμα από έναν κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό σ’ έναν άλλον ανώτερο, από την αταξική κοινωνία στην ταξική αλλά και από την προϊστορία στην πραγματική ιστορία, αποκαλύπτονται με την ύπαρξη και εφαρμογή των τριών νόμων της υλιστικής διαλεκτικής: το νόμο της Ενότητας, της Σύγκρουσης και της Αλληλοδιείσδυσης των Αντιθέτων, το νόμο της Μετατροπής της Ποσότητας σε Ποιότητα και Αντίστροφα  και το νόμο  της Άρνησης της Άρνησης. Εφαρμόζοντας τη διαλεκτική λογική για την ερμηνεία της ιστορικής εξέλιξης, ο Βαζιούλιν οδηγήθηκε στο συμπέρασμα ότι το στάδιο της πρώτης άρνησης ολοκληρώνεται με την κεφαλαιοκρατία και ότι η άρνηση της άρνησης, δηλαδή η κοινωνικοποίηση της ανθρωπότητας με την ολόπλευρη και αρμονική ανάπτυξη του κάθε ανθρώπου ως αυτοσκοπό και όρος μιας τέτοιου τύπου ανάπτυξης όλων των ανθρώπων, αποτελεί ιστορική αναγκαιότητα.

Επίσης, άλλο ένα σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα του Β. Α. Βαζιούλιν είναι η ανάλυση των ιδιαιτεροτήτων της δράσης των νόμων της διαλεκτικής στη σύγχρονη εποχή. Ο ίδιος, βιώνοντας και μελετώντας σε βάθος τις διαδικασίες που εξελίχτηκαν στη χώρα του τις τελευταίες δεκαετίες, τις χαρακτήρισε ως αντεπανάσταση και ιστορική παλινωδία, σε αντίθεση με την πλειοψηφία της σοβιετικής διανόησης, η οποία βάπτισε την καπιταλιστική παλινόρθωση, που έλαβε χώρα στις αρχές της δεκαετίας του 90 στις Δημοκρατίες της πρώην ΕΣΣΔ, ως «επανάσταση». Τεκμηρίωσε επιστημονικά ότι η ιστορία δεν ακολουθεί μια ευθύγραμμη πορεία και σ’ αυτή δεν έχουν θέση μόνο οι επαναστάσεις, αλλά και οι  αντεπαναστάσεις, οι οποίες δεν αποτελούν σπάνιο ιστορικό φαινόμενο (Βαζιούλιν, 2000).

Μια ακόμα σημαντική συνεισφορά στην περαιτέρω δημιουργική ανάπτυξη του Μαρξισμού αποτελεί η αποκάλυψη της εσωτερικής, συστηματικής και αμοιβαίας συνάφειας μεταξύ της ιστορίας και του κομμουνιστικού ιδανικού. Ο Βαζιούλιν υποστήριξε ότι η μετάβαση στον κομμουνισμό δεν συνιστά αποκλειστικά μετάβαση από έναν σχηματισμό σε έναν άλλον, αλλά συνιστά μετάβαση από ολόκληρη την προγενέστερη ιστορία στην αυθεντική ιστορία. Ακολούθως, ο κομμουνισμός διαμορφώνεται σαν αποτέλεσμα ολόκληρης της προηγούμενης ιστορίας, άρα η διαμόρφωση της κομμουνιστικής προοπτικής προϋποθέτει τη μελέτη ολόκληρης της προηγούμενης ιστορίας. Έτσι, ο επαναστάτης θεωρητικός, αφού ανέλυσε στα έργα του τη λογική της προηγούμενης ιστορίας, κατέληξε στο συμπέρασμα  ότι «η πορεία της ιστορίας, υπό την απειλή του θανάτου της ανθρωπότητας, ωθεί αναγκαστικά σε μια νέα σχέση προς τη φύση, σε μια σχέση η οποία θα αποτελεί κατά κάποιο τρόπο επάνοδο στο αφετηριακό σημείο». (Βαζιούλιν, 1990, σ.12).

Επίσης, η Λογική της Ιστορίας του Β. Α. Βαζιούλιν θεμελίωσε σε ανώτερο επίπεδο την ανάπτυξη της επαναστατικής πρακτικής συνδέοντάς την με το κομμουνιστικό ιδανικό, επισημαίνοντας παράλληλα ότι ένα κίνημα που έχει χάσει την κομμουνιστική προοπτική, είναι κίνημα χωρίς τελικό στόχο, καταδικασμένο να ηττηθεί.

Η προσωπικότητα του Βαζιούλιν και η τεράστια πνευματική του κληρονομιά, συνδέονται στενά με την πορεία της παγκόσμιας ιστορίας και παρουσιάζονται σε εμάς με όλο τον ανεξάντλητο πλούτο τους για να μας δείχνουν ένα μέλλον προς την κοινωνικοποιημένη ενιαία ανθρωπότητα, προς τον κομμουνισμό.

Τα πιο σημαντικά έργα του είναι:
– Η λογική του «Κεφαλαίου» του Κ. Μαρξ, Μόσχα, 1968.
– Το γίγνεσθαι της μεθόδου επιστημονικής έρευνας του Κ. Μαρξ: λογική σκοπιά, Μόσχα, 1975.
– Η διαλεκτική της ιστορικής διαδικασίας και η μεθοδολογία της ερευνάς της, Μόσχα, 1978
– Η λογική της ιστορίας, Μόσχα, 1988 κ.ά.

Περισσότερες πληροφορίες
που αφορούν στο έργο του και στις δραστηριότητες της Διεθνούς Σχολής της «Λογικής της Ιστορίας», αλλά και στους σημερινούς υποστηρικτές της, μπορείτε να βρείτε στη διεύθυνση: http://www.ilhs.tuc.gr/gr/index.htm

Βιβλιογραφία
 

Βαζιούλιν Β. Α. (2004). Η λογική της ιστορίας. Ζητήματα θεωρίας και μεθοδολογίας. (μετάφρ. Δ. Πατέλης). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Βαζιούλιν Β. Α. Η λογική της ιστορίας και οι προοπτικές της ανθρωπότητας, (μετάφρ. Δ. Πατέλης).  Ουτοπία τ.39/2000
Φιλοσοφικό-κοινωνιολογικό λεξικό. (1994). Λήμμα «Β. Α. Βαζιούλιν» τ. 1-5. Αθήνα: Εκδόσεις Καπόπουλος.
Βαζιούλιν Β. Α. Ιστορία και κομμουνιστικό ιδανικό, (μετάφρ. Δ. Πατέλης). Διαλεκτική, τ. 2/1990

Πάτρα, 15-1-2012


Ο Παναγιώτης Κουτσαντώνης είναι Εκπαιδευτικός, p.koutsantonis@yahoo.gr

ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΙΙ

ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ:
Η υιοθέτηση του μάρκου από τη Γερμανία, η επιστροφή της Ιταλίας στη λιρέτα, η διάλυση της Ευρωζώνης, η ελεγχόμενη ή ανεξέλεγκτη χρεοκοπία της Ελλάδας εντός ή εκτός του ευρώ, οι μέθοδοι επιβίωσης και οι στόχοι της χώρας μας – Μέρος ΙΙ

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 
 
 
 
Συνέχεια από το Μέρος Ι: http://tomtb.com/modules/smartsection/item.php?itemid=2576
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ
Με βάση τα παραπάνω υποθετικά σενάρια είναι εμφανές ότι, εάν προετοιμασθεί κανείς για το τελευταίο, θα περιορίσει σε μεγάλο βαθμό τις ζημίες του. Στα πλαίσια αυτά, γνωρίζοντας ότι τα κράτη δεν χρεοκοπούν όπως οι επιχειρήσεις (δεν «κλείνουν» δηλαδή και συνεχίζουν να πληρώνουν – η στάση πληρωμών αφορά κυρίως τα ομόλογα του δημοσίου), ότι δεν πρόκειται για τη συντέλεια του κόσμου, καθώς επίσης ότι κάποια στιγμή «η τάση αντιστρέφεται», η χώρα «αναρρώνει» και αρχίζει ξανά να αναπτύσσεται, έχουμε την άποψη πως η εξασφάλιση συνθηκών επιβίωσης, για το πρώτο χρονικό διάστημα, είναι ότι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε – τόσο όσον αφορά τις επιχειρήσεις, όσο και τα νοικοκυριά.

Ειδικά όσον αφορά τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων μας, προέχει η μείωση των δαπανών μας στις απόλυτα απαραίτητες, η εξασφάλιση του κεφαλαίου (όχι η αύξηση του), η διατήρηση των οφειλών μας, η μείωση των απαιτήσεων μας, καθώς επίσης η διασπορά του κινδύνου. Για παράδειγμα (όπως πάντα, εντελώς υποκειμενική τοποθέτηση, επιφυλασσόμενοι για την ορθότητα της),
(α)  η ενοικίαση των ακινήτων, έστω και με πολύ μειωμένα ενοίκια, έτσι ώστε να καλύπτονται τα πάγια έξοδα τους και να μην χρειαστεί να πουληθούν στις εξευτελιστικές τιμές των περιόδων χρεοκοπίας (οι οποίες, αργά ή γρήγορα, περνούν – με την ανάπτυξη να ξεκινάει πρακτικά την επόμενη ημέρα της επίσημης χρεοκοπίας, όπου οι τιμές των ακινήτων ακολουθούν συνήθως τον πληθωρισμό),
(β) η διατήρηση μετρητών και σε άλλα νομίσματα (τα οποία δεν θα μετατρεπόταν υποχρεωτικά στο εθνικό νόμισμα, εάν διαλυόταν η Ευρωζώνη ή εάν οδηγείτο μονομερώς η χώρα εκτός Ευρώ),  
(γ)  η αγορά υποτιμημένων μετοχών εταιρειών με χαμηλά χρέη, σταθερή κερδοφορία και περιορισμένες απαιτήσεις προς τους πελάτες τους (όταν η οικονομία επανέρχεται, οι τιμές των υγιών εταιρειών αυξάνονται με εκρηκτικό ρυθμό – κατά το παράδειγμα της Αργεντινής),
(δ)  η διατήρηση τραπεζικών λογαριασμών σε ανθεκτικές τράπεζες του εσωτερικού ή/και του εξωτερικού (δεν υπάρχει κανένας λόγος ύπαρξης μετρητών σε θυρίδες), με κάποιες «πρόχειρες» ρεζέρβες, για την περίπτωση που οι τράπεζες θα κλείσουν μερικές ημέρες (αλλαγή νομίσματος κλπ.) ή οι καταθέσεις μας θα δεσμευθούν (με τον περιορισμό των ποσών ανάληψης για κάποιο χρονικό διάστημα, όπως συνέβη στην Αργεντινή),    
(ε) η παράταση των δανείων μας προς τις τράπεζες, σε συμφωνία φυσικά μαζί τους (ενδεχόμενη επιστροφή στο εθνικό νόμισμα θα ήταν υπέρ των οφειλετών και εις βάρος των δανειστών),
(στ) η έντονη προσπάθεια μείωσης των απαιτήσεων μας από τους πελάτες μας, έτσι ώστε να μας χρωστούν το δυνατόν λιγότερα, καθώς επίσης η μείωση των τιμών πώλησης – με στόχο τη διατήρηση του «μετρητοίς», υγιούς τζίρου, στον οποίο οφείλουμε να προσαρμόσουμε τις δαπάνες,
(ζ)  η αξιοποίηση όλων των περιουσιακών μας στοιχείων (ιδιαίτερα των αγρών – το μέλλον ευρίσκεται στα τρόφιμα και στη γεωργία), αφού δεν πρέπει να διατηρούμε τίποτα ανεκμετάλλευτο, χωρίς έσοδα δηλαδή,  
(η)  η τοποθέτηση ενός μικρού μέρους των χρημάτων μας σε μέταλλα (χρυσός, ασήμι), σε φυσική μορφή κλπ.
Σε γενικές γραμμές λοιπόν, η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διασπορά του κινδύνου, με κριτήριο όχι την κερδοφορία, αλλά την επιβίωση και τη διατήρηση των περιουσιακών μας στοιχείων, έως τη στιγμή που θα περάσει η καταιγίδα, είναι μάλλον η καλύτερη «συνταγή» – γνωρίζοντας ότι τίποτα δεν διαρκεί τόσο όσο νομίζουμε, ενώ όλα περνούν αργά ή γρήγορα.
Δυστυχώς, για τους εργαζομένους χωρίς αποταμιεύσεις ή άλλα περιουσιακά στοιχεία (πόσο μάλλον για τους ανέργους, για τους οποίους η παραμονή στη ζώνη του Ευρώ, με πολιτικές λιτότητας που θα διευρύνουν συνεχώς την ανεργία, δεν είναι ότι καλύτερο), η στρατηγική επιβίωσης είναι μία πολύ δύσκολη διαδικασία.
Πόσο μάλλον όταν η αύξηση της ανεργίας αποτελεί σκόπιμη επιλογή των «μνημονιακών πολιτικών» (αφού διευκολύνει την «υποταγή» των συνδικάτων, την κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και τον περιορισμό των αμοιβών), ενώ η μείωση των μισθών επιδεινώνει όχι μόνο τη θέση τους, αλλά και την οικονομική κατάσταση της χώρας – αφού δεν πρόκειται μέσω αυτών να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας, η οποία προϋποθέτει κυρίως επενδύσεις (ο δείκτης του εργατικού κόστους ανά προϊόν στην Ελλάδα είναι μόλις 1, όταν στη Γερμανία είναι 1,7 – δηλαδή, η ώρα εργασίας είναι κατά 70% ακριβότερη στη Γερμανία, χωρίς να μειώνει την ανταγωνιστικότητα της).  
Η συμμετοχή των εργαζομένων στα κέρδη της επιχείρησης, η αυτοδιάθεση, η ομαδικότητα, ο μοντέρνος κεφαλαιουχικός εξοπλισμός, οι νέες μέθοδοι παραγωγής και διανομής, η σωστή χρηματοδότηση κλπ. αυξάνουν πολύ περισσότερο την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα, από το ύψος των μισθών – το οποίο οφείλει να είναι προσαρμοσμένο στο βιοτικό επίπεδο της εκάστοτε χώρας.   
Κλείνοντας, οφείλουμε να προσθέσουμε ότι, η μετανάστευση επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τα φορολογικά έσοδα του δημοσίου (αφού περιορίζεται ο αριθμός των φορολογουμένων), ενώ δυσχεραίνει τις προοπτικές της χώρας – επειδή αυτοί που αναγκάζονται να μεταναστεύσουν είναι συνήθως οι νέοι, οι μορφωμένοι, οι ικανοί και οι παραγωγικοί πολίτες.
Επίσης ότι, τυχόν αύξηση της τιμής του πετρελαίου (λόγω Ιράν κλπ.), θα ήταν υπέρ της παραγωγής στην Ευρώπη – αφού θα αυξάνονταν τα μεταφορικά από τις χώρες φθηνού εργατικού δυναμικού (Κίνα κλπ.), τα οποία συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στην τιμή του παραγομένου προϊόντος (αν και θα ήταν αρνητικό για τη ναυτιλία).
Ήδη πολλές επιχειρήσεις, τόσο στις Η.Π.Α., όσο και στη Γερμανία, παράγουν πλέον στις χώρες τους – αποσυρόμενες από την Κίνα και την υπόλοιπη Ασία. Το γεγονός αυτό θα ωφελήσει μεσοπρόθεσμα τους εργαζομένους, αφού αργά ή γρήγορα θα περιορίσει την ανεργία, ενώ θα λειτουργήσει θετικά στη διαμόρφωση των μισθών – κάτι που συνηγορεί επί πλέον, στην επιλογή μίας ψύχραιμης στρατηγικής επιβίωσης, η οποία πρέπει απαραίτητα να συμπεριλαμβάνει και την αλληλεγγύη.    
        

ΕΠΙΛΟΓΟΣ


Τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής της χώρας μας στην Ευρωζώνη ήταν κυρίως η ασφάλεια των συνόρων, η λήψη ευρωπαϊκών προγραμμάτων χρηματοδότησης, οι επιδοτήσεις, η δυνατότητα δανεισμού με χαμηλά επιτόκια, η διατήρηση του πληθωρισμού σε χαμηλά επίπεδα, καθώς επίσης η προστασία του νομίσματος από συναλλαγματικές επιθέσεις – οι οποίες θα είχαν σαν αποτέλεσμα τη ραγδαία υποτίμηση του. Φυσικά αρκετά από αυτά τα πλεονεκτήματα, όπως για παράδειγμα ο δανεισμός με χαμηλά επιτόκια, έχουν πλέον εκλείψει – ενώ η Πολιτική αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων.   
Περαιτέρω, το βασικότερο μειονέκτημα της συμμετοχής μας ήταν η επιδρομή των ξένων πολυεθνικών, εμπορικών κυρίως, η οποία οδήγησε πολλές μικρομεσαίες Ελληνικές επιχειρήσεις στη χρεοκοπία – με εξαιρετικά δυσμενή αποτελέσματα τόσο για την απασχόληση, όσο και για τα έσοδα, καθώς επίσης για τις δαπάνες του δημοσίου (ανεργία).
Ειδικά όσον αφορά τα δημόσια έσοδα, η συνήθης φοροαποφυγή των πολυεθνικών (transfer pricing – μεταφορά ουσιαστικά των κερδών και μειωμένη φορολόγηση τους εκτός Ελλάδας) είχε σαν αποτέλεσμα τον περιορισμό της φορολογικής βάσης – γεγονός που οδήγησε την Ελλάδα στη συνεχή αύξηση των φορολογικών συντελεστών, καθώς επίσης σε διαρκώς νέους φόρους (με οδυνηρές συνέπειες για τις εγχώριες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά).
Δυστυχώς οι Ελληνικές εταιρείες δεν μπόρεσαν να επεκταθούν ανάλογα στην Ευρώπη, έτσι ώστε να εξισορροπηθούν οι συνθήκες – με αποτέλεσμα αφενός μεν να μειώνονται τα δημόσια έσοδα, αφετέρου να κλείνουν η μία μετά την άλλη. Ταυτόχρονα, η βασισμένη στην κατανάλωση ανάπτυξη, ο εύκολος δανεισμός, τα υπερτιμημένα έργα υποδομής (από τα οποία κέρδισαν κυρίως οι ηγετικές δυνάμεις της Ευρωζώνης), οι πανάκριβοι Ολυμπιακοί αγώνες, οι τεράστιες εξοπλιστικές δαπάνες, η διαφθορά κλπ., ενέτειναν τα προβλήματα μας – για τα οποία φυσικά δεν είμαστε άμοιροι ευθυνών.  
Η «επιδρομή» των πολυεθνικών συνέβαλλε παράλληλα στην αποβιομηχανοποίηση της Ελλάδας, καθώς επίσης στο συνεχώς αυξανόμενο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της – αφού οι εμπορικές αυτές εταιρείες (Lidl, Carrefour, Makro, Media Markt κλπ.), εισάγουν κυρίως τα προϊόντα τους είτε από τις «μητρικές» τους χώρες, είτε από άλλες, φθηνού εργατικού δυναμικού (Κίνα κλπ.). Επομένως, οι εισαγωγές αυξάνονταν, οι Ελληνικές βιομηχανίες αδυνατούσαν να ανταγωνιστούν τις τιμές, οι εξαγωγές μειώνονταν κλπ. – οπότε ο παραγωγικός ιστός της χώρας οδηγήθηκε σταδιακά στην απόλυτη καταστροφή.
Με κριτήριο τα παραπάνω, η λύση του προβλήματος της χώρας μας απαιτεί πολύ περισσότερα, από την εξασφάλιση της αποπληρωμής του δημοσίου χρέους – εάν επιθυμεί πράγματι να επιστρέψει στις αγορές, να πάψει να ευρίσκεται «στον ορό» της Τρόικας, καθώς επίσης να μην μετατραπεί σε γερμανική αποικία. Όπως έχουμε αναφέρει λοιπόν, απαιτούνται τα εξής:

(1)  Χρηματοδότηση με επιτόκιο ΕΚΤ (1%), μακροπρόθεσμο διακανονισμό των δόσεων αποπληρωμής του χρέους (χρεολύσια) και εκδίωξη (εξόφληση) του ΔΝΤ.
(2)  Παραγωγικές (όχι εμπορικές) επενδύσεις, στη βιομηχανία και στις υπηρεσίες, από χώρες της Ευρωζώνης (σχέδιο Μάρσαλ) – οπότε θα αυξηθούν οι εξαγωγές μας, παράλληλα με τη μείωση των εισαγωγών, λόγω  μεγαλύτερης παραγωγής.  
(3)  Ανταγωνιστικό φορολογικό περιβάλλον, με κριτήριο τις γείτονες χώρες. Δεν είναι δυνατόν να απαιτείται φόρος εισοδήματος στην Ελλάδα της τάξης του 45%, όταν στα γειτονικά κράτη είναι 10-20%. Εάν δεν αλλάξει αμέσως η τακτική που μας έχει επιβληθεί, όχι μόνο δεν θα προσελκύσουμε επενδύσεις αλλά, αντίθετα, θα εγκαταλείψουν τη χώρα μας όλες οι εναπομείναντες παραγωγικές επιχειρήσεις.    
(4) Συμμετοχή της ΕΕ στα εξοπλιστικά προγράμματα μας, καθώς επίσης σε αυτά της προστασίας των συνόρων μας από τη λαθρομετανάστευση – με την παράλληλη συμβολή της Ευρωζώνης στη διαχείριση του προβλήματος των λαθρομεταναστών που ευρίσκονται ήδη στην Ελλάδα.
(5)  Αξιοποίηση του εξαιρετικά εκπαιδευμένου εργατικού δυναμικού της χώρας μας σε νέες επενδύσεις. Οι πλεονασματικές χώρες της ΕΕ πρέπει επιτέλους να καταλάβουν ότι, οφείλουν να επενδύουν στο ζωτικό χώρο τους – στην Ευρώπη δηλαδή και όχι στην Κίνα, στις Η.Π.Α., στη Βραζιλία ή αλλού.      
(6) Ισοσκελισμένος προϋπολογισμός – δηλαδή, τα έξοδα μας να μην υπερβαίνουν τα έσοδα. Μείωση λοιπόν των περιττών δαπανών του δημοσίου, ει δυνατόν χωρίς απολύσεις και με επιλεκτικές μειώσεις μισθών, παράλληλα με την αύξηση της παραγωγικότητας των ΔΥ, μέχρι να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Διατήρηση τόσο των στρατηγικών, όσο και των κοινωφελών δημοσίων επιχειρήσεων, με την παράλληλη αναδιοργάνωση τους.
(7)  Αναμόρφωση της δημόσιας διοίκησης, με στόχο την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας (διευκόλυνση στο άνοιγμα και κλείσιμο των επιχειρήσεων, σταθερό φορολογικό περιβάλλον, σταθερό οικονομικό πλαίσιο κλπ.), καθώς επίσης τον εξορθολογισμό του φορολογικού μηχανισμού.
(8)  Καθοδήγηση και κίνητρα ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα, για να αυξηθεί το ΑΕΠ και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας (γεωργία, τουρισμός, ναυτιλία, διαδίκτυο, λοιπές υπηρεσίες).
(9)  Περιορισμός των ελλειμμάτων στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών. Ειδικά το εμπορικό μας ισοζύγιο, αν και βελτιώθηκε το 2010, παρέμεινε αρνητικό – στο -8,6% σε σχέση με το 2009, χωρίς τα πετρελαιοειδή. Αν και δεν είναι θετικό, ο ισχυρισμός πολλών σε σχέση με το ότι η χώρα μας δεν παράγει τίποτα, είναι εντελώς εσφαλμένος – αφού οι εισαγωγές μας, ύψους 33.786,4 εκ. € το 2010, ήταν της τάξης του 15,5% του ΑΕΠ μας. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι, το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης καλύπτεται από προϊόντα που παράγονται εντός Ελλάδας – πόσο μάλλον εάν προσθέσουμε τις εξαγωγές, ύψους 14.529 εκ. € (έλλειμμα 2010 19.257,50 εκ. €). Δυστυχώς οι εισαγωγές καυσίμων και λοιπών πετρελαιοειδών επιδεινώνει τα μεγέθη μας – κάτι που ίσως μελλοντικά αντιμετωπισθεί, με τη βοήθεια της εκμετάλλευσης του υπογείου πλούτου της χώρας μας.   
(10)  Καταπολέμηση της φοροαποφυγής των πολυεθνικών (με ειδικό φόρο επί του τζίρου) – παράλληλα με την εγκατάσταση ενός λειτουργικού Κράτους Δικαίου, καθώς επίσης με τη διεκδίκηση των αποζημιώσεων από τη Γερμανία (περί τα 90 δις € συν τους τόκους – ενδεχομένως έως και 560 δις €).

Ολοκληρώνοντας, θεωρούμε πως το μεγαλύτερο πρόβλημα μίας χώρας είναι η ανεργία η οποία, εκτός του ότι κοστίζει στο κράτος περί τα 400 εκ. ανά 1%, εξαθλιώνει ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων. Έχουμε την άποψη λοιπόν ότι δεν είναι εύλογη η ανακοίνωση συνεχώς νέων μέτρων από μία κυβέρνηση, τα οποία «εξακοντίζουν» την ανεργία σε ποσοστά άνω του 20% – πόσο μάλλον αφού ο προϋπολογισμός επιβαρύνεται με τα ποσά που αναφέραμε (συνολικά πάνω από 4 δις €).
Σε κάθε περίπτωση, δεν θα ήταν σκόπιμο να επικρατήσει και στην Ελλάδα η νεοφιλελεύθερη αντιμετώπιση, με βάση την οποία (άρθρο μας) “οι νέοι καπετάνιοι του υπερωκεανίου ρίχνουν έναν μεγάλο αριθμό ταξιδιωτών στη θάλασσα, για να μπορέσει το καράβι να συνεχίσει το δρόμο του με τους υπόλοιπους”.
Εάν λοιπόν δεν επιλυθούν τα προβλήματα μας, εάν δηλαδή η κυβέρνηση δεν τα καταφέρει, καθώς επίσης εάν η ΕΕ συνεχίσει να μας αρνείται τα εκ μέρους της απαιτούμενα, τότε είναι καλύτερα να επιλεχθεί αμέσως η στάση (αναβολή) πληρωμών – έτσι ώστε να εξασφαλισθεί ο απαραίτητος χρόνος, εντός του οποίου θα μπορούσαμε να διαπραγματευθούμε, σωστά και μεθοδικά, το μέλλον της χώρας μας, η οποία πρέπει να παραμείνει ελεύθερη και δημοκρατική (άρθρο μας).     
 
* Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright), Αθήνα, 14. Ιανουαρίου 2012, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου

ΠΗΓΗ:  http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2511.aspx?mid=57

ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ Ι

ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ:
Η υιοθέτηση του μάρκου από τη Γερμανία, η επιστροφή της Ιταλίας στη λιρέτα, η διάλυση της Ευρωζώνης, η ελεγχόμενη ή ανεξέλεγκτη χρεοκοπία της Ελλάδας εντός ή εκτός του ευρώ… – Μέρος Ι

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 
 
 

“Η κατοχή δεν μπορεί να είναι ανθρώπινη. Υπάρχουν επομένως δύο επιλογές: ή αποδέχεσαι την κατοχή και όλες τις μεθόδους που είναι αναγκαίες για την επιβολή της ή, διαφορετικά, την απορρίπτεις εξ ολοκλήρου και όχι μόνο κάποια συγκεκριμένα μέρη της” (Simone de Beauvoir).  
Ανάλυση
 

 

Οφείλει κανείς να είναι ειλικρινής με τον εαυτό του, όσον αφορά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει – αποφεύγοντας να «ενοχοποιεί» διαρκώς την κρίση, παρά το ότι ίσως αποδειχθεί τελικά χειρότερη από τη Μεγάλη Ύφεση του 1930. Αρκετά από αυτά οφείλονται χωρίς καμία αμφιβολία σε εμάς τους ίδιους – κυρίως λόγω του ότι δεν «μεριμνήσαμε» στις καλές εποχές του παρελθόντος, για τις κακές του μέλλοντος. Περαιτέρω, τόσο οι επιχειρήσεις (τα κράτη επίσης), όσο και τα νοικοκυριά, οφείλουν πάντοτε να λειτουργούν, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα χειρότερα δυνατά σενάρια – ευχόμενοι φυσικά να μη συμβούν ποτέ. Παράλληλα, πρέπει να έχουν έτοιμες εναλλακτικές δυνατότητες διαχείρισης κρίσεων (σχέδιο Α, Β κλπ.), έτσι ώστε να μην «άγονται και φέρονται» από τα γεγονότα – δηλαδή, να μην αναγκάζονται να αποφασίζουν κάτω από συνθήκες πίεσης ή/και εκβιασμών (όπως η σημερινή πολιτική μας ηγεσία, η οποία διαρκώς προβληματίζει τους Έλληνες – ιδίως όταν υποκλίνεται, χωρίς αντίκρισμα, απέναντι στον εχθρό της Ευρώπης).  
 
ΥΠΟΘΕΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ
 
Στα πλαίσια αυτά, ορισμένα από τα σενάρια (worst case scenarios’ κλπ.), με βάση τα οποία οφείλουν να λαμβάνονται οι επιχειρηματικές αποφάσεις, καθώς επίσης η διαχείριση των περιουσιακών μας στοιχείων, σε συνθήκες «χρυσής μεσότητας» (χωρίς υπερβολική αισιοδοξία ή απαισιοδοξία), είναι αναμφίβολα τα εξής:
(Α) Η έξοδος της Γερμανίας από την Ευρωζώνη: Στο σενάριο αυτό συνηγορεί ο πρόσφατος αρνητικός δανεισμός της Γερμανίας, αφού σημαίνει έμμεσα ότι οι επενδυτές, αυτοί δηλαδή οι οποίοι αγόρασαν γερμανικά ομόλογα, πιθανολογούν την υιοθέτηση ενός δικού της νομίσματος – με αποτέλεσμα να ανατιμηθεί το γερμανικό μάρκο, οπότε να κερδίσουν από το γεγονός αυτό. Με κριτήριο το ότι, δεν πρέπει ποτέ να υποτιμάμε τις αγορές, κυρίως επειδή επενδύουν στις εκάστοτε προβλέψεις τους και δεν «θεωρητικολογούν», υποθέτουμε ότι σε καμία περίπτωση δεν θα τοποθετούσαν χρήματα, έναντι αρνητικών αποδόσεων (επιτοκίων). Επομένως ότι προσδοκούν κέρδη, αναλαμβάνοντας ελάχιστο ρίσκο – κέρδη τα οποία, στην προκειμένη περίπτωση, θα ήταν «συναλλαγματικά».  
Στο ίδιο σενάριο συνηγορεί επίσης η άποψη ότι, αφού η Γερμανία πήρε όσα ήθελε να πάρει από την Ευρωζώνη, δεν έχει πλέον κανένα λόγο να παραμείνει – πόσο μάλλον να επιστρέψει τα κέρδη της, βοηθώντας στην καταπολέμηση της κρίσης («η ευρωπαϊκή κρίση είναι ευλογία για τη χώρα», αναφέρουν χαρακτηριστικά τα γερμανικά ΜΜΕ, διαπιστώνοντας ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 3% και αρνητικά επιτόκια δανεισμού του δημοσίου).  Το ενδεχόμενο της «μονομερούς» εξόδου της Γερμανίας θα ήταν μάλλον θετικό, εάν δεν κατέρρεε η Ευρωζώνη, με τις υπόλοιπες χώρες να παραμένουν στο κοινό νόμισμα – γεγονός που θα οδηγούσε ίσως στην πληθωριστική αντιμετώπιση της κρίσης, με τη βοήθεια της ΕΚΤ. Εν τούτοις, η Γερμανία θα απομονωνόταν, γεγονός που θα ήταν αρκετά προβληματικό, σε σχέση με τη διατήρηση της ειρήνης στην Ευρώπη – κάτι που αποτέλεσε έναν από τους λόγους της απόφασης υιοθέτησης του κοινού νομίσματος.         
Ειδικά όσον αφορά τη Γερμανία, μία τέτοια «κατάληξη» θα ήταν αναμφίβολα πάρα πολύ ενδιαφέρουσα. Ξεκινώντας το 1952, παρά τα εγκλήματα του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου κατάφερε να επιτύχει την εθελούσια διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους των δημοσίων χρεών της, με την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των υπολοίπων και με χαμηλά επιτόκια, χωρίς καν να υποχρεωθεί στην εξόφληση των πολεμικών αποζημιώσεων – αναβάλλοντας τες μέχρι τη στιγμή της ενδεχόμενης ένωσης της. Στη συνέχεια ενώθηκε με την Ανατολική πλευρά της, με τη βοήθεια της Γαλλίας και με την προοπτική της Ευρωζώνης – καταφέρνοντας να μην υποχρεωθεί να εξοφλήσει τις επανορθώσεις, οι οποίες ήταν (και είναι) πλέον «απαιτητές». Αργότερα, χρησιμοποιώντας τα πλεονεκτήματα της ΕΕ και της Ευρωζώνης, κατόρθωσε να εξυγιάνει την Α. Γερμανία, δαπανώντας περί τα 150 δις € ετησίως – κόστος το οποίο «εξυπηρέτησε» με τη βοήθεια των «μερκαντιλιστικών» εξαγωγών προς τους «εταίρους» της, εκμεταλλευόμενη μεταξύ άλλων τη διαφθορά των κυβερνήσεων τους (ειδικά όσον αφορά τα εξοπλιστικά προγράμματα).   Σήμερα, θα μπορούσε να «αποσχισθεί», έτσι ώστε να μην υποχρεωθεί να καταβάλλει απολύτως τίποτα για τη διάσωση της Ευρωζώνης – με τη βοήθεια του διασυρμού και της ώθησης της Ελλάδας στη χρεοκοπία. Τα αποτελέσματα ενός τέτοιου ενδεχομένου για την ειρήνη στην ΕΕ, ειδικά για τη Γαλλία, την Ολλανδία και τις υπόλοιπες χώρες, με τις οποίες συνορεύει, δεν είναι τόσο δύσκολο να προβλεφθούν – ενώ η Γερμανία δεν ήταν ποτέ «διάσημη» για την ευγνωμοσύνη της (όταν αναφερόμαστε στη συγκεκριμένη χώρα εννοούμε πάντοτε το βιομηχανικό καρτέλ, το οποίο ουσιαστικά την κυβερνάει και όχι τους Πολίτες της).  
(Β) Η διάλυση της Ευρωζώνης: Εάν υποθέσουμε πως η έξοδος της Γερμανίας δεν θα οδηγούσε στην κατάρρευση του κοινού νομίσματος, είναι δεδομένο το ότι, εάν δεν επιλυθεί το πρόβλημα της μη ισορροπημένης κατανομής ελλειμμάτων και πλεονασμάτων εντός της νομισματικής ένωσης (όπου κυρίως η Γερμανία και η Ολλανδία κερδίζουν εις βάρος αρκετών εκ των υπολοίπων χωρών), οι εναλλακτικές λύσεις που απομένουν είναι είτε η δημοσιονομική ένωση (μεταφορά χρημάτων από τις πλεονασματικές στις ελλειμματικές οικονομίες), είτε  η έξοδος όλων των χωρών μαζί από την Ευρωζώνη. Κατά την άποψη μας, η έκδοση Ευρωομολόγων ή/και η αγορά δημοσίων ομολόγων εκ μέρους της ΕΚΤ, από την πρωτογενή αγορά, προϋποθέτει τη δημοσιονομική ένωση – τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης δηλαδή. Φυσικά δεν θεωρούμε ότι, πρόκειται για μία ρεαλιστική πιθανότητα – τουλάχιστον όχι από εθνολογικής ή οικονομικής πλευράς (άρθρο μας). Επομένως, οι προοπτικές διατήρησης της Ευρωζώνης είναι ελάχιστες – ενώ ο μεγάλος κίνδυνος θα προέλθει από την Ιταλία (θα αναζητήσει αναχρηματοδότηση ύψους περί τα 300 δις € εντός του 2012 – με τις τράπεζες της σε πολύ δύσκολη οικονομική θέση).
Βέβαια, η δημοσιονομική ένωση της Ευρωζώνης είναι πιθανόν να προωθείται εκ μέρους των Η.Π.Α., στα πλαίσια του 1ου παγκόσμιου οικονομικού πολέμου που βιώνουμε – κρίνοντας από τις συνεχείς υποτιμήσεις των ευρωπαϊκών χωρών, εκ μέρους των εταιρειών αξιολόγησης, οι οποίες δυσχεραίνουν τη λειτουργία του μηχανισμού στήριξης (EFSF). Οι υποτιμήσεις αυτές, οι οποίες ανταποκρίνονται στις καθαρές, βιώσιμες λύσεις που απαιτούν οι αγορές, έχουν σαν αποτέλεσμα την υποχρέωση λήψης ριζικών αποφάσεων εκ μέρους των ηγετών της ΕΕ, οι οποίες σε τελική ανάλυση θα ήταν είτε η ένωση της Ευρωζώνης, είτε η πλήρης διάλυση της.  Το σενάριο της διάλυσης θα μπορούσε επίσης να είναι θετικό για την Ελλάδα, αφού η αποχώρηση όλων μαζί από την Ευρωζώνη θα ήταν κατά πολύ λιγότερο επώδυνη, από την κατά κάποιον τρόπο «μονομερή» έξοδο της.
(Γ) Η έξοδος της Ιταλίας από την Ευρωζώνη: Όπως αναφέραμε προηγουμένως, οι ανάγκες χρηματοδότησης της Ιταλίας είναι τεράστιες – ενώ δεν πρέπει να μας καθησυχάζει η πρόσφατη μείωση των επιτοκίων δανεισμού της, η οποία ήταν μάλλον τεχνητή, αφού ακολούθησε την αύξηση του δανεισμού των ευρωπαϊκών τραπεζών κατά 500 δις €, εκ μέρους της ΕΚΤ (η οποία μάλλον υποχρέωσε τις Ιταλικές και Ισπανικές τράπεζες να αγοράσουν ομόλογα του δημοσίου τους, θέλοντας να «ξεγελάσει» τις αγορές – οι υποτιμήσεις της S&P ήταν πιθανότατα η απάντηση των αγορών). Περαιτέρω η Ιταλία είναι μία μεγάλη, υπερήφανη χώρα, η οποία πιθανολογούμε ότι δεν θα αποδεχόταν την «επιτήρηση» του ΔΝΤ ή της Γερμανίας, όπως δυστυχώς η Ελλάδα – ενώ φυσικά δεν θα επέλεγε τη χρεοκοπία εντός Ευρωζώνης, πόσο μάλλον αφού το ταμείο σταθερότητας (EFSF) δεν θα μπορούσε να τη βοηθήσει, λόγω περιορισμένων κεφαλαίων (ειδικά μετά τη χθεσινή υποτίμηση της Γαλλίας και της Αυστρίας, η οποία αποτελεί ένα τεράστιο πλήγμα για τη χρηματοδότηση του EFSF – άρθρο μας). Ταυτόχρονα βέβαια έχει αρκετά οικονομικά προβλήματα (δημόσιο χρέος άνω του 120% του ΑΕΠ, έλλειμμα προϋπολογισμού, έλλειμμα εξωτερικού ισοζυγίου, συνεχή μείωση της βιομηχανικής παραγωγής της κλπ.), για τα οποία απαιτούνται ριζικές λύσεις – γεγονός που την καθιστά στόχο των εταιρειών αξιολόγησης και, κατ’ επέκταση, των διεθνών τοκογλύφων.
Εάν λοιπόν διαπιστώσει το αυτονόητο, το ότι δηλαδή η παραμονή της στην Ευρωζώνη θα τη φέρει αντιμέτωπη με κινδύνους, ανάλογους με αυτούς της Ελλάδας, υποθέτουμε πως δεν θα περιμένει το μοιραίο – οπότε θα αποχωρήσει από το κοινό νόμισμα, υιοθετώντας ξανά τη λιρέτα. Στο ενδεχόμενο αυτό, λόγω μεγέθους της οικονομίας της, θεωρούμε μάλλον βέβαιη τη διάλυση της Ευρωζώνης (άρθρο μας) – γεγονός που μπορεί να συμβεί πολύ πιο σύντομα, από ότι φανταζόμαστε, μετά τη χθεσινή μείωση της πιστοληπτικής της αξιολόγησης κατά δύο μονάδες (μαζί με την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Κύπρο, παρά την ανακάλυψη πλούσιων κοιτασμάτων στο θαλάσσιο υπέδαφος της). Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε εντελώς απίθανο να αποδεχθεί η Ιταλία τα «βασανιστήρια του βατράχου» (ο οποίος τοποθετείται στην αρχή σε χλιαρό νερό, το συνηθίζει, στη συνέχεια αυξάνεται σταδιακά η θερμοκρασία και τέλος ψήνεται, χωρίς να το καταλάβει), στα οποία συνεχίζει να υποβάλλεται η Ελλάδα – προκαλώντας μας απορία για τη «σιωπή των αμνών». Επίσης απίθανο θεωρούμε το να συνεχίσει να ανέχεται το διασυρμό της εκ μέρους της Γερμανίας ο οποίος, με αφετηρία τα εξαιρετικά προσβλητικά άρθρα του Spiegel (Chao Italia, 2010), συνέχισε με τις κατηγορίες εναντίον των Ιταλών πολιτών, για εκτεταμένη φοροδιαφυγή (η γνωστή ναζιστική μέθοδος της θυματοποίησης).       
(Δ) Η ελεγχόμενη, εθελούσια χρεοκοπία της Ελλάδας εντός Ευρωζώνης: Γνωρίζοντας ότι, ελεγχόμενη χρεοκοπία σημαίνει διαγραφή μέρους των δημοσίων χρεών ή/και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, ενδεχομένως με χαμηλότερα επιτόκια, με τη συμφωνία των δανειστών (όπως αποφάσισαν οι σύνοδοι κορυφής του Ιουλίου και Οκτωβρίου του 2011), καθώς επίσης ότι, είναι απόλυτα συνδεδεμένη με «μνημόνια», τα οποία οδηγούν στη χρεοκοπία, με την Ελλάδα λεηλατημένη και με τους Έλληνες εξαθλιωμένους, οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψιν τόσο τις βραχυπρόθεσμες (παρατεταμένη ύφεση), όσο και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της (ανεξέλεγκτη χρεοκοπία). Επίσης το ότι, εάν τελικά η διαγραφή ξεπεράσει το 50%, είναι δυνατόν να θεωρηθεί ως πιστωτικό γεγονός – επομένως, ως μη εθελούσια.
(Ε)  Η ανεξέλεγκτη χρεοκοπία της Ελλάδας εντός του Ευρώ: Εάν δεν επιτευχθεί η συμφωνία διαγραφής (Ο γρίφος του PSI), για οποιονδήποτε λόγο, ή εάν δεν θα μπορέσει κάποια στιγμή στο μέλλον να «εξυπηρετηθεί» το χρέος, τότε η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει ανεξέλεγκτα – δεν θα μπορεί δηλαδή να αποπληρώσει «μονομερώς» τις οφειλές της, οπότε θα πάψει να εξοφλεί τα ληξιπρόθεσμα ομόλογα (τα 14,4 δις € λήγουν στις 20. Μαρτίου). Στην περίπτωση αυτή είναι πιθανόν να σταματήσει ο περαιτέρω δανεισμός της από την Τρόικα, με αποτέλεσμα να μην χρηματοδοτούνται πλέον τα δίδυμα ελλείμματα της (προϋπολογισμός, ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών) – οπότε ουσιαστικά θα τίθετο σε λειτουργία το σενάριο της χρεοκοπίας (άρθρο μας). Ειδικότερα, θα ακολουθούσε μία τραπεζική κρίση, αφού οι Ελληνικές τράπεζες θα έπρεπε να διαγράψουν (να μηδενίσουν) την αξία των ομολόγων στα βιβλία τους – με αποτέλεσμα να χρεοκοπήσουν οι περισσότερες, πρακτικά μέσα σε μία νύχτα. Οι πιστώσεις προς την πραγματική οικονομία, καθώς επίσης ο εφοδιασμός της με χρήματα θα κατέρρεαν, οπότε η Ελλάδα θα υποχρεωνόταν να δανεισθεί χρήματα από το ταμείο σταθερότητας (EFSF), έτσι ώστε να ανακεφαλαιώσει και να διασώσει τις τράπεζες της – κάτι που νομικά θα ήταν εφικτό, αλλά πολιτικά πολύ δύσκολο, αφού θα απαιτούσε τη συμφωνία των κοινοβουλίων των χωρών της Ευρωζώνης.     
Κατά την άποψη μας, ο κίνδυνος μίας μη ελεγχόμενης χρεοκοπίας της Ελλάδας  τόσο για την Ευρωζώνη, όσο και για τον υπόλοιπο πλανήτη (κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος), δεν έχει ακόμη εξουδετερωθεί – αν και είναι πολύ μικρότερος, σε σχέση με το 2010 (άρθρο μας). Επομένως, μάλλον θα υπάρξει δανεισμός για την εξόφληση του ομολόγου των 14,4 δις €, έτσι ώστε να καθυστερήσει η χρεοκοπία – μέχρι τη στιγμή που δεν θα αποτελεί πλέον κίνδυνο η Ελλάδα για την Ευρωζώνη.  Σε κάθε περίπτωση, η έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη φαίνεται να είναι προτιμότερη για την ίδια, από την ανεξέλεγκτη χρεοκοπία εντός ευρώ – γεγονός που οφείλει να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν η πολιτική ηγεσία, αν και δεν παύει να αποτελεί μία αρκετά δυσμενή εξέλιξη για τη χώρα μας. 
(ΣΤ)  Η έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ: Είναι δυνατόν να επιλεχθεί η υιοθέτηση της δραχμής, σε συνδυασμό με τη μετατροπή του δημοσίου χρέους στο εθνικό νόμισμα, με απόφαση της Βουλής, (φυσικά πριν υιοθετηθεί το Αγγλικό Δίκαιο, το οποίο απαγορεύει τέτοιες ενέργειες), έτσι ώστε να αποπληρώνονται οι οφειλές – αφού τότε η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα έκδοσης χρημάτων, σε οποιεσδήποτε ποσότητες και δεν θα χρεοκοπήσει. Επομένως, θα μπορούσε επίσης να αναχρηματοδοτήσει η ίδια τις τράπεζες, χωρίς να περιμένει την έγκριση δανείων, από το μηχανισμό σταθερότητας. Στην περίπτωση αυτή, η υποχρεωτική μετατροπή των Ευρώ σε δραχμές θα ήταν δεδομένη – επίσης ο διασυνοριακός έλεγχος της διακίνησης των χρημάτων, το άνοιγμα των τραπεζικών θυρίδων, ο πληθωρισμός, η υποτίμηση του νέου νομίσματος κλπ. (άρθρο μας). Όπως συνέβη στη Ν. Αμερική, όλες οι καταθέσεις στις τράπεζες, όλες οι πιστώσεις (δάνεια) των τραπεζών και όλες οι «συμβάσεις» στην πραγματική οικονομία (μεταχρονολογημένες επιταγές, πιστώσεις, οφειλές κάθε είδους κλπ.), θα μετατρεπόταν δια νόμου σε δραχμές – έτσι ώστε να αποφευχθεί η χρεοκοπία τραπεζών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων από την υποτίμηση του νέου νομίσματος (κάτι δεδομένο, εάν τα χρέη θα παρέμεναν σε ευρώ). Συνεχίζοντας, θεωρούμε πολύ πιθανή την επιλογή μίας ισοτιμίας 1:1 με το ευρώ, έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν τα Ευρώ που κυκλοφορούν («μαγνητισμένα» σε δραχμές) – μέχρι την αντικατάσταση τους από νέες δραχμές, η οποία απαιτεί τουλάχιστον ένα έτος. Ο υπερπληθωρισμός θα μπορούσε να αποφευχθεί (όπως συνέβη στην Αργεντινή μετά το 2002), η ραγδαία υποτίμηση του νέου νομίσματος επίσης (αφού μάλλον δεν θα συνέφερε τους δανειστές της χώρας), οι εισαγωγές θα μπορούσαν να εξασφαλισθούν σε κάποιο «βιώσιμο» βαθμό (η αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης έχει προβλέψει τέτοιου είδους ενδεχόμενα, αφού έχουν διατηρηθεί τόσο οι κεντρικές τράπεζες, όσο και κάποια συναλλαγματικά αποθέματα), ενώ φυσικά δεν θα επρόκειτο για το τέλος του κόσμου.      
Κατά την άποψη μας, πρόκειται για ένα σενάριο με ελάχιστα θετικά και πάρα πολλά αρνητικά επακόλουθα – ειδικά για την Ευρωζώνη, για την οποία θα ήταν μάλλον προτιμότερη η χρεοκοπία της Ελλάδας εντός ευρώ. Μεταξύ άλλων, όταν για την αγορά ενός ευρώ θα απαιτούνται 1,30 δραχμές (30% υποτίμηση), οι πολίτες των υπολοίπων ελλειμματικών χωρών της Ευρωζώνης, υποθέτοντας ότι θα συμβεί κάτι ανάλογο και στους ίδιους, θα αποσύρουν μαζικά τις καταθέσεις τους από τις τράπεζες – επίσης από το Ευρώ, μετατρέποντας τις αποταμιεύσεις τους σε άλλα νομίσματα και μεταφέροντας τες σε άλλες τράπεζες. Το ενδεχόμενο αυτό θα προκαλούσε την άμεση κατάρρευση τόσο του ευρώ, όσο και του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρωζώνης – πολύ πιθανόν ολόκληρου του πλανήτη. Θεωρείται λοιπόν ως μία πολύ περισσότερο επικίνδυνη «επιπλοκή», σε σχέση με την ενδεχόμενη ζημία των τραπεζών, σε περίπτωση χρεοκοπίας της Ελλάδας – αν και μάλλον δεν έχουν συμπεριληφθεί οι ζημίες της ΕΚΤ, στην οποία οι Ελληνικές τράπεζες οφείλουν περί τα 55 δις €, ενώ η Τράπεζα της Ελλάδας (άρθρο μας) οφείλει 101 δις € (συνολικά 156 δις €, όταν το κεφάλαιο της ΕΚΤ δεν υπερβαίνει τα 10 δις €).       
(Ζ) Η έξοδος της Ελλάδας από το Ευρώ και η ανεξέλεγκτη χρεοκοπία: Η μη προγραμματισμένη και χωρίς σχέδιο επιστροφή στη δραχμή, ειδικά κάτω από συνθήκες πίεσης ή/και εκβιασμών, θα οδηγούσε πολύ πιθανόν στη χρεοκοπία – εάν όχι άμεσα, τότε αργά ή γρήγορα. Αν και είναι το δεύτερο χειρότερο δυνατό σενάριο για την Ελλάδα (το χειρότερο όλων είναι να οδηγηθεί στη δραχμή και στη χρεοκοπία, αφού λεηλατηθεί από τους δανειστές της τόσο η δημόσια, όσο και η ιδιωτική περιουσία των Ελλήνων), οφείλει να ληφθεί επίσης υπ’ όψιν – εάν δεν θέλουμε να βρεθούμε ξαφνικά προ απροόπτου.

* Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright), Αθήνα, 14. Ιανουαρίου 2012, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου

ΠΗΓΗ:  http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2511.aspx?mid=57
 
 
Συνέχεια στο Μέρος ΙΙ: http://tomtb.com/modules/smartsection/item.php?itemid=2577

Εργατικό το «κόστος» ή κεφαλαιοκρατικό;

Εργατικό το «κόστος» ή κεφαλαιοκρατικό;

Του Νίκου Μπογιόπουλου

 
 
 
 

Η πλήρης καταβαράθρωση των εργατικών εισοδημάτων, που ισοδυναμεί κυριολεκτικά με εξόντωση του εργαζόμενου λαού, προωθείται μέσα από την υπερπροβολή μιας λέξης που φαίνεται να προκαλεί οργασμικό παραλήρημα στους διακινητές της. Της λέξης «ανταγωνιστικότητα».

***

Τι κρύβεται πίσω από τη μαγική αυτή λεξούλα;

Υποτίθεται ότι πίσω από την «ανταγωνιστικότητα» βρίσκεται μια πολιτική που στόχο έχει την προσέλκυση «επενδύσεων», που οι «επενδύσεις» θα φέρουν την «ανάπτυξη» της ελληνικής οικονομίας, που η «ανάπτυξη» θα φέρει «μεγάλωμα της πίτας», που από το «μεγάλωμα της πίτας», τελικά, «θα φάμε όλοι», βιομήχανοι και εργάτες, εφοπλιστές και ναυτεργάτες, μεγαλέμποροι και εμποροϋπάλληλοι…
 
*
 

Πώς, όμως, θα γίνει αυτή η «ανάπτυξη»; Πώς θα γίνουν οι «επενδύσεις»;  Μα είναι απλό, απαντούν οι «σωτήρες» μας (σ.σ.: Την ίδια απάντηση δίνουν εδώ και 200 χρόνια):
Για να κάνουμε τον καλό κεφαλαιοκράτη να βάλει τα ωραία του λεφτά στην «επένδυση» και να έρθει η «ανάπτυξη», πρέπει να κάνουμε την «επένδυση» «ελκυστική». Και τι σημαίνει «ελκυστική»; Μα να του διασφαλίσουμε τις προϋποθέσεις ώστε η «επένδυση» να του αποφέρει κέρδη.
Ναι, αλλά πώς θα φέρει κέρδη μια επένδυση για να είναι ελκυστική για τον κεφαλαιοκράτη; Απλό: Μειώνοντας το κόστος του. Και ποιο είναι το μέρος εκείνο του κόστους που πρέπει να μειώσουμε ώστε να καλοπιάσουμε τον κεφαλαιοκράτη για να «επενδύσει»; Μα φυσικά το «εργατικό κόστος»!

 
*
 

Ελάτε, λοιπόν, να μειώσουμε το μισθό του εργάτη ώστε απαλλάσσοντας τον εργοδότη από το «μισθολογικό κόστος» να κάνει «επενδύσεις», να έρθει «ανάπτυξη» και μετά «σαν μια αγαπημένη οικογένεια» θα μοιραστούμε τα κέρδη από την «ανάπτυξη» και θα ζούμε ζωή χαρισάμενη.

 
*
 

Αυτό το παραμύθι έχει στην πραγματική ζωή τόση αξία όση ακριβώς έχει και η εκδοχή για τη δημιουργία του κόσμου, όπως αυτή περιγράφεται στην Αγία Γραφή…

 
*
 

Ας δούμε την αλήθεια:

 
*
 

1) Οπως κάτι χιλιάδες χρόνια τώρα τα ιερατεία της Αγίας Γραφής θέλουν να εμφιλοχωρήσει στη συνείδηση του ανθρώπου ότι η ύπαρξή του είναι συνώνυμη της αμαρτίας, έτσι και τα ιερατεία του καπιταλισμού, οι καλοί χριστιανοί – πλουτοκράτες του ΣΕΒ, των ΜΜΕ τους και των κυβερνήσεών τους, θέλουν να πείσουν τον εργαζόμενο άνθρωπο ότι ο μισθός του είναι «βάρος», είναι «κόστος»…

 
*
 

Αντιθέτως:
Ο μισθός του εργάτη και όλα του τα δικαιώματα (πρέπει να) αντιστοιχούν στα απαιτούμενα για να καλύπτει τις ανάγκες του ώστε να συντηρεί και να αναπαράγει την ύπαρξη τη δική του και της οικογένειάς του.
Ο μισθός του εργάτη, δηλαδή, δεν είναι «κόστος».
Ο μισθός του εργάτη – και μάλιστα όλος ο μισθός, ούτε μικρότερος ούτε λιγότερος από εκείνον που απαιτείται για να καλυφθούν οι ανάγκες του – δεν είναι «επιβάρυνση».
Είναι η βασική προϋπόθεση, είναι το προαπαιτούμενο, είναι το αυτονόητο, είναι το στοιχειώδες για την επιβίωσή του.

 
*
 

Επιπλέον:
Ο μισθός του εργαζόμενου (και όλα τα δικαιώματα που απαιτούνται για να ικανοποιεί τις ανάγκες του) είναι ό,τι του επιστρέφεται – ένα μικρό μόνο μέρος – από τον πλούτο που ο ίδιος παράγει.
Πόσος είναι αυτός ο πλούτος που παράγει ο εργαζόμενος; Βρίσκεται καταγεγραμμένος στα ενεργητικά των μονοπωλίων, στα θησαυροφυλάκια των τραπεζών, στα διπλά βιβλία των εφοπλιστών, στα θησαυροφυλάκια των φορολογικών παραδείσων των καπιταλιστών.
Ολος αυτός ο πλούτος παράγεται από την απλήρωτη εργασία του εργάτη, την εργασία δηλαδή που προσφέρει πέραν εκείνης για την οποία αμείβεται.

 
*
 

Μιλάμε, συνεπώς, για τον ίδιο εργάτη που όχι μόνο σηκώνει στις πλάτες του όλο το βάρος του αμύθητου πλούτου που ο ίδιος παράγει.
Μιλάμε για τον ίδιο εργάτη που όχι μόνο του δίνουν ως «αντίτιμο» ένα απειροελάχιστο κομμάτι από τον πλούτο που εκείνος δημιούργησε.
Αλλά μιλάμε και για τον ίδιο εργάτη που σήμερα έρχονται για πολλοστή φορά και του λένε ότι θα του κόψουν κι άλλο (!) ακόμα κι απ' ό,τι απόμεινε από το μισθό – ξεροκόμματο που του πετάνε οι κηφήνες! Και γιατί όλα αυτά;
Γιατί οι κηφήνες, τα μονοπώλια, οι κεφαλαιοκράτες επιδιώκουν κατά τον μεταξύ τους ανταγωνισμό (σ.σ.: Να η πραγματική έννοια της «ανταγωνιστικότητας») να είναι «φθηνότεροι» με το να πληρώνουν όσο γίνεται λιγότερο τους «δικούς τους εργάτες», ώστε να κερδίζουν από τους ανταγωνιστές τους μεγαλύτερο μέρος από τον πλούτο που ο εργάτης δημιουργεί και αυτοί – οι κηφήνες – όλοι μαζί τον σφετερίζονται!

 
*
 

2) Επισημάνθηκε ήδη ότι οι παπαγάλοι της «ανταγωνιστικότητας» ισχυρίζονται πως για το ξεπέρασμα της κρίσης «πρέπει όλοι» να συμβάλουν και πως όταν θα έρθει η ανάκαμψη, τότε όλοι, εργοδότες και εργάτες, θα δρέψουν τους καρπούς της νέας «ανάπτυξης» που «θα κατανεμηθεί δίκαια».
 Πόση «αλήθεια» υπάρχει στα παραπάνω;
Τόση ακριβώς όση αποτυπώνεται στα επίσημα στοιχεία για το πώς κατανεμήθηκε ο πλούτος που δημιούργησαν οι εργαζόμενοι όλα τα προηγούμενα χρόνια. Τα χρόνια, δηλαδή, που η Ελλάδα έσφυζε από καπιταλιστική «ανάπτυξη».


*

Τα ίδια τα στοιχεία τους γελοιοποιούν όλες τις θεωρίες τους περί «δίκαιης αναδιανομής του πλούτου» στον καπιταλισμό και φωτίζουν περίφημα τη ρήση του Μαρξ πως στον καπιταλισμό «ο εθνικός πλούτος είναι ταυτόσημος με τη λαϊκή φτώχεια» [1],

*

Ιδού, λοιπόν, η κατάσταση που διαμορφώθηκε με τον «εθνικό πλούτο» από το 1990 μέχρι το 2007. Πριν δηλαδή φουντώσει η κρίση.
Να τι έγινε στην Ελλάδα καθ' όλη την περίοδο της «ανάπτυξης», να πώς «μοιράστηκε δίκαια» αυτή η «ανάπτυξη», να τι συνέβη στην Ελλάδα τόσο κατά τη διάρκεια της αστικής διαχείρισης εκ μέρους των συντηρητικών, όσο και κατά την αστική διαχείριση εκ μέρους των σοσιαλδημοκρατών.
 
*
 

● Το 1990 το ΑΕΠ της χώρας ήταν 38 δισ. ευρώ. Το 2007 ανήλθε στα 208 δισ. Δηλαδή, αυξήθηκε κατά 5,5 φορές.
● Το 1990 – σύμφωνα με τα στοιχεία του «ICAP» – τα κέρδη των επιχειρήσεων (ΑΕ και ΕΠΕ) ήταν 575 εκατομμύρια ευρώ. Το 2007 τα κέρδη των επιχειρήσεων είχαν εκτιναχθεί στα 16 δισ. ευρώ. Δηλαδή, αυξήθηκαν κατά 28 φορές.
● Το 1990 το ποσοστό των κερδών των επιχειρήσεων σε σχέση με το ΑΕΠ ήταν 1,5%. Το 2007 το ποσοστό των κερδών των επιχειρήσεων ανήλθε στο 7,7% του ΑΕΠ. Που σημαίνει ότι αυξήθηκε πάνω από 5 φορές, ισόποσα δηλαδή προς την αύξηση του ΑΕΠ.
● Το 1990, το βασικό ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη ήταν 15 ευρώ. Το 2007 το βασικό μεροκάματο μόλις και μετά βίας είχε φτάσει στα 30 ευρώ.

 
*
 

Με άλλα λόγια:
Σε μια περίοδο, που καλύπτει σχεδόν δύο δεκαετίες κατά τη διάρκεια των οποίων ο ελληνικός λαός πολλαπλασίασε με τη δουλειά του την περίφημη «πίτα», το αποτέλεσμα ήταν από την κατά 5,5 φορές αύξηση του ΑΕΠ της χώρας, τα κέρδη των καπιταλιστών να αυξηθούν κατά 28 φορές (!) ενώ ο κατώτατος μισθός του εργάτη να «αυξηθεί» κατά μόλις 1 φορά!

 
*
 

Κάπως έτσι έφτασε ο εργάτης, σε συνθήκες εκτυφλωτικής «ανάπτυξης», να ζει σε συνθήκες που σε αποπληθωρισμένες τιμές ισοδυναμούν με το ότι η αγοραστική του δύναμη έπεσε, ήδη προ κρίσης, μνημονίων κ.λπ., στα επίπεδα του 1984!

 
***
 

Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο διενεργείται η αρπαγή του λεγόμενου «εθνικού πλούτου». Το «μοίρασμα» της «πίτας» ανάμεσα στους εργάτες από τη μια μεριά και στους πλουτοκράτες από την άλλη, συντελείται, είτε σε συνθήκες κρίσης είτε σε συνθήκες καπιταλιστικής «ανάπτυξης», με τον καπιταλιστικό εκείνο κανόνα που λέει ότι

 
*
 

«ο δισεκατομμυριούχος δεν μπορεί να μοιράσει… "το εθνικό εισόδημα" μιας καπιταλιστικής χώρας παρά μόνο: "ανάλογα με το κεφάλαιο" (κι ακόμα πρέπει να προσθέσουμε ότι το μεγαλύτερο κεφάλαιο θα πάρει περισσότερα απ' όσα του αναλογούν)… Το μοίρασμα δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά παρά "σύμφωνα με τη δύναμη"...” [2],

 
*
 

Να, λοιπόν,
α) ποιοι παράγουν και ποιοι δημιουργούν τον πλούτο,
β) ποιοι απομυζούν και σφετερίζονται αυτόν τον αμύθητο πλούτο.
γ) πώς εξηγείται το γεγονός ότι αν και την περίοδο 1997 – 2007 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 45%, εντούτοις το δημόσιο χρέος όχι μόνο δε μειώθηκε αλλά πολλαπλασιάστηκε, αφού η αύξηση της «πίτας» κόπηκε σε μεγάλα κομμάτια και μοιράστηκε με τη μορφή φοροαπαλλαγών, «κινήτρων» και προνομίων στο μεγάλο κεφάλαιο.

 
*
 
Να ποιοι είναι το «βάρος» και ποιοι αποτελούν «κόστος». Οχι φυσικά οι εργαζόμενοι και οι μισθοί τους. Βάρος και κόστος για την κοινωνία είναι τα μονοπώλια, είναι οι κεφαλαιοκράτες και τα κέρδη τους. Και, επομένως, μια οδός… σωτηρίας υπάρχει:
Η απόδοση στον εργαζόμενο λαό όλου του πλούτου που αυτός – και μόνο αυτός – δημιουργεί. Εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση γι' αυτό είναι η απαλλαγή της κοινωνίας από το εξωφρενικό κόστος και από το αφόρητο βάρος που επιφέρει πάνω στο σώμα της η αδυσώπητη βδέλλα, η τάξη των κεφαλαιοκρατών.
 
*
 
[1]. Καρλ Μαρξ, «Το Κεφάλαιο», τόμος Α', σελ. 750, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»
[2]. Λένιν, Απαντα, τόμος 26, σελ. 361, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»
 
ΠΗΓΗ: Πέμπτη 12 Γενάρη 2012, http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=6635070&publDate=12/1/2012

 

Υπόθεση Εφραίμ: Απάντηση στον Μητρ.Μεσσηνίας

Απάντηση στον Σεβ. Μητροπολίτη Μεσσηνίας
Μήπως ο Σεβασμιώτατος, αμαυρώνει τον θεσμό της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους και του Οικουμενικού Πατριαρχείου;

Tου Νικηφόρου Φωκά

 
 
 


Απαντώ στις ερωτήσεις του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Mεσσηνίας με την σειρά που τις θέτει στο άρθρο του στην ιστοσελίδα (aixmi.gr):
1. Πότε, λοιπόν, θεσμικό εκκλησιαστικό όργανο, όπως η Διαρκής Ιερά Σύνοδο, ανεμίχθη σε δικαστικές – πολιτειακές υποθέσεις κληρικών ή μοναχών, οι οποίοι ανήκουν σε άλλη εκκλησιαστική δικαιοδοσία και, εν προκειμένω στο Οικουμενικό Πατριαρχείο;
– Ποτέ, γιατί δεν υπάρχει στη σύγχρονη εποχή προηγούμενο παράνομης σύλληψης και προφυλάκισης Αγιορείτη ηγούμενου που να κατέφερε ένα τόσο καίριο πλήγμα στην Εκκλησία της Ελλάδος, όπως αναφέρει η ανακοίνωση της ΔΙΣ.

2. Δεν θεώρησε η Διαρκής Ιερά Σύνοδος τη σοβαρή, αντικειμενική και ισορροπημένη ανακοίνωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως μια αρκετά αποδεκτή παρέμβαση επί του συγκεκριμένου θέματος;
– Δεν υπάρχει τίποτα στην ανακοίνωση της ΔΙΣ που να δείχνει έλλειψη σεβασμού προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Απλά, το θέμα δεν είναι θέμα εκκλησιαστικής δικαιοδοσίας αλλά κυρίως θέμα ποιμαντικής αντιμετώπισης ενός τραύματος που υπέστη η Εκκλησία της Ελλάδος, κλήρος και λαός, θέμα που ανήκει στην δικαιοδοσία της Εκκλησίας της Ελλάδος.

3. Πότε άλλοτε, κατά το παρελθόν, η Εκκλησία της Ελλάδος εξέφρασε με τόσο έντονο και θεσμικό τρόπο την αγωνία της για τη δήθεν παραβίαση των ιερών θεσμίων και τη μη τήρηση των, εκ του αυτοδιοικήτου του Αγίου Όρους απορρεόντων, καταστατικών όρων;
– Ποτέ, γιατί δεν υπάρχει προηγούμενο αστυνομικής επιδρομής στο Άγιον Όρος κατά παράβαση των άρθρων 7 και 35 του ΚΧΑΟ που προβλέπουν την εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων από τον Διοικητή και την Ιερά Επιστασία, όπως δήλωσε με το ανακοινωθέν της η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους. Με ποιο δικαίωμα δε ο ερωτών θέτει υπό αμφισβήτηση την κρίση της Ιεράς Κοινότητας, εισπηδώντας έτσι και στην δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου;

4. Θεωρεί η Διαρκής Ιερά Σύνοδο ότι η πνευματική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου επί της Αγιορειτικής Κοινότητος, είναι αναποτελεσματική;
– Δεν υπάρχει τίποτα στην ανακοίνωση της ΔΙΣ που να δημιουργεί αυτή την εντύπωση. Το ανακοινωθέν του Οικουμενικού Πατριαρχείου, σωστά, δεν αναμείχτηκε με το πλήγμα που η παράνομη σύλληψη και προφυλάκιση επέφερε στην Εκκλησία της Ελλάδος. Δεν διαμαρτυρήθηκε καν για την παραβίαση του ΚΧΑΟ από τις αστυνομικές αρχές ούτε για την παραβίαση της πνευματικής δικαιοδοσίας του από το Συμβούλιο Εφετών Αθηνών που άσκησε, παράνομα, πνευματικό έλεγχο στον Γέροντα Εφραίμ (στην αιτιολογία του βουλεύματος αναφέρεται ότι ο Γέροντας είναι ύποπτος τέλεσης και άλλων αξιόποινων πράξεων, γιατί, μεταξύ των άλλων παραβίασε τους κανόνες του μοναχικού πολιτεύματος και την πνευματική αποστολή του, πράγμα που βεβαίως παραβιάζει και το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορουμένου). Αντίθετα, με τις ερωτήσεις του ο ερωτών θέτει αυτός υπό αμφισβήτηση την πνευματική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ασκεί έλεγχο στην Ιερά Κοινότητα σαν να ήταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

5. Πότε άλλοτε η Εκκλησία της Ελλάδος εξεφράσθη υποστηρικτικά προς Ιερές Μονές και Μοναχούς του Αγίου Όρους, όταν «ασελγούσαν» επάνω τους άλλες εκκλησιαστικές δικαιοδοσίες;
– Ποτέ, γιατί η υπόθεση αυτή είναι πρωτοφανής. Με ποια ανάλογη υπόθεση έπεσε μια κυβέρνηση, ήλθε μια άλλη και αυτή οδήγησε την Χώρα στην πτώχευση, στην κατάργηση της ανεξαρτησίας της και στον κίνδυνο του ξεπουλήματος της Χώρας αντί πινακίου φακής; Περαιτέρω, γιατί παραβιάζει ο ερωτώντο τεκμήριο της αθωότητας του κατηγορουμένου και έτσι βέβαια τον νόμο. Δεν γνωρίζει ότι, μέχρι να κριθεί αμετάκλητα ένοχος από το αρμόδιο δικαστήριο (και αυτό είναι μόνο αρμόδιο δικαστήριο της Θεσσαλονίκης κατά το άρθρο 7 ΚΧΑΟ), ο Γέροντας, όπως και κάθε κατηγορούμενος, είναι αθώος.

6. Είναι δυνατόν ένα θεσμικό όργανο της Εκκλησίας, όπως είναι η Ιερά Σύνοδος, να αμαυρώνει και να αμφισβητεί με μια αμφίσημη φρασεολογία, αποφάσεις ενός άλλου θεσμικού φορέως, κορυφαίου της ελληνικής κοινωνίας, όπως είναι η Ελληνική Δικαιοσύνη, στην οποία μάλιστα διαγιγνώσκει και ρωγμές ως προς την ορθότητα των αποφάσεών της;
– Και οι κρίνοντες κρίνονται. Και η ΔΙΣ είναι ιερός θεσμός, όχι πρόσωπο όπως ο ερωτών. Μήπως ο ερωτών αμαυρώνει τον θεσμό της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους αλλά και του Οικουμενικού Πατριαρχείου; Η φρασεολογία δε της ΔΙΣ δεν είναι αμφίσημη. Ξεκάθαρα εκφράζει την γνώμη της Εκκλησίας, κλήρου και λαού, αλλά και κορυφαίων νομικών. Το βούλευμα παραβιάζει το τεκμήριο αθωότητας του κατηγορημένου αφού τον θεωρεί ύποπτο τέλεσης και άλλων αξιόποινων πράξεων, γιατί:(α) ως ηγούμενος μεγάλης αγιορειτικής μονής μπορεί να επηρεάσει πολιτικούς και δημοσίους λειτουργούς (ο επηρεασμός δεν είναι παράνομος εκτός αν οδηγεί σε παράνομο αποτέλεσμα, πράγμα που μένει να αποδειχτεί), (β) έχει παραβιάσει το μοναχικό πολίτευμα και την πνευματική αποστολή του (αυτό μπορεί να το πει μόνο ο οικείος επίσκοπος, δηλαδή ο Οικουμενικός Πατριάρχης) και (γ) έχει προξενήσει μεγάλη ζημία στο Δημόσιο (αυτό μένει να αποδειχτεί).

7. Πότε άλλοτε, κατά το παρελθόν, εκκλησιαστικά πρόσωπα και ταγοί επεσκέφθησαν προφυλακισμένους ή φυλακισμένους κληρικούς ή μοναχούς και με δακρύβρεχτα λόγια και δηλώσεις εξέφρασαν τη συμπαράστασή τους;

– Ποτέ, τόσο έντονα στα σύγχρονα χρόνια, αλλά μόνιμα στην ιστορία της Εκκλησίας από τον Κηρυναίο στο Γολγοθά … Ο ερωτών τι θα πράξει; Δεν θα επισκεφτεί τον φυλακισμένο; Δεν φοβάται την τελική κρίση;

8. Πότε, κατά το παρελθόν, η Διαρκής Ιερά Σύνοδο διετύπωσε, έστω και ευχητικά, την ελπίδα της για επανεξέταση δικαστικών αποφάσεων με το ενδεχόμενο, μάλιστα, αποφυλακίσεως και για άλλους κληρικούς και μοναχούς;
– Ποτέ τόσο έντονα γιατί δεν υπάρχει τέτοιο προηγούμενο αυθαιρεσίας της δικαιοσύνης, σε εποχή κατάλυσης της ανεξαρτησίας του ελληνικού Κράτους, που επέφερε τέτοιο τραύμα στο πλήρωμα της Εκκλησίας, στην εμπιστοσύνη του λαού προς την δικαιοσύνη και στο διεθνές κύρος της Χώρας.

9. Μήπως η Διαρκής Ιερά Σύνοδο, με το ανακοινωθέν της αυτό, δεν κατάλαβε ότι εξυπηρετεί ιδιοτέλειες, επιδιώξεις και σκοπιμότητες άλλων Εκκλησιών, όχι μόνο στο κανονικό έδαφος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και στα όρια της δικής της δικαιοδοσίας;
– Όχι, η ΔΙΣ δεν κατάλαβε κάτι τέτοιο
. Διεκδικεί ο ερωτών το αλάνθαστο, ακόμη και έναντι της ΔΙΣ;

10. Ελπίζω το απαράδεκτο αυτό ανακοινωθέν να αποτελέσει τον επίλογο ενός «παράλογου μονόπρακτου», και ότι ο δι’ ού το σκάνδαλον ήλθε, να έλθει εις εαυτόν και αν εκφράσει τη συγνώμη του και τη μετάνοιά του για το καίριο πλήγμα που προκάλεσε στο κύρος της Εκκλησίας, στο σκανδαλισμό του ποιμνίου, στο μοναστικό ιδεώδες και στην Αγιορειτική Παράδοση.

– Και πάλι ο ερωτών ξεπερνά τα εκκλησιαστικά θέσμια και, παραβιάζοντας το τεκμήριο της αθωότητας του κατηγορουμένου, παραβιάζει τον νόμο. Κρίνοντας έτσι ουσιαστικά κρίνει και καταδικάζει τον εαυτό του. Ο ίδιος έτσι κάνει, δεν διεκδικεί και αξιοποιεί την περιουσία της Μητροπόλεως του και δεν φοβάται ότι, αν έτσι κάνει, είναι υπόλογος όχι μόνο απέναντι στον νόμο αλλά και στον Κριτή όλων;

Και θα κλείσω με μια ερώτηση. Με ποιανού τις πλάτες τολμά ένας από τους νεότερους μητροπολίτες να κρίνει και κατακρίνει την ΔΙΣ, την Ιερά Κοινότητα και το Οικουμενικό Πατριαρχείο κατά παράβαση κάθε εκκλησιαστικού θέσμιου; Πότε έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο;

***
Ακολουθεί το κείμενο του Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου:
 
 
"Ο Αρχιεπίσκοπος κάνει μεγάλο λάθος με τον Εφραίμ"

Δυσάρεστη έκπληξη προξένησε το περιεχόμενο του ανακοινωθέντος της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, σχετικά με τη διαδικασία και την προφυλάκιση του Αρχιμανδρίτη Εφραίμ, όταν μάλιστα στην υπόθεση καθίσταται μέρος του όλου ζητήματος και ο Πρόεδρος της Συνόδου, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος, ο οποίος ανακοίνωσε ότι θα συμμετάσχει και αυτός στην «παρέλαση» των υποστηρικτικών παρουσιών και δηλώσεων έξω από τις φυλακές Κορυδαλλού.
Τα δυσάρεστα αυτά συναισθήματα διαδέχεται και μια σειρά ερωτημάτων, τα οποία – κατά το μάλλον ή ήττον – επισημαίνουν μια διαφορετική παράδοση αρμοδιοτήτων ενός θεσμικού οργάνου και μάλιστα εκκλησιαστικού, όπως είναι η Ιερά Σύνοδος.
Όλα τα παραπάνω, αλλά και όσα θα ακολουθήσουν, δεν σχετίζονται με προσωπικές επιλογές ή τοποθετήσεις του καθενός μπροστά στο συγκεκριμένο θέμα, δεν μπορεί όμως να αποτελέσουν αυτές οι προσωπικές επιλογές ή τοποθετήσεις, το πρότυπο ή το μέτρο λειτουργίας και έκφρασης των θεσμών.
Πότε, λοιπόν, θεσμικό εκκλησιαστικό όργανο, όπως η Διαρκής Ιερά Σύνοδο, ανεμίχθη σε δικαστικές – πολιτειακές υποθέσεις κληρικών ή μοναχών, οι οποίοι ανήκουν σε άλλη εκκλησιαστική δικαιοδοσία και, εν προκειμένω στο Οικουμενικό Πατριαρχείο;
Δεν θεώρησε η Διαρκής Ιερά Σύνοδο τη σοβαρή, αντικειμενική και ισορροπημένη ανακοίνωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως μια αρκετά αποδεκτή παρέμβαση επί του συγκεκριμένου θέματος;
Πότε άλλοτε, κατά το παρελθόν, η Εκκλησία της Ελλάδος εξέφρασε με τόσο έντονο και θεσμικό τρόπο την αγωνία της για τη δήθεν παραβίαση των ιερών θεσμίων και τη μη τήρηση των, εκ του αυτοδιοικήτου του Αγίου Όρους απορρεόντων, καταστατικών όρων;
Θεωρεί η Διαρκής Ιερά Σύνοδο ότι η πνευματική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου επί της Αγιορειτικής Κοινότητος, είναι αναποτελεσματική;
2.
Πότε άλλοτε η Εκκλησία της Ελλάδος εξεφράσθη υποστηρικτικά προς Ιερές Μονές και Μοναχούς του Αγίου Όρους, όταν «ασελγούσαν» επάνω τους άλλες εκκλησιαστικές δικαιοδοσίες;
Είναι δυνατόν ένα θεσμικό όργανο της Εκκλησίας, όπως είναι η Ιερά Σύνοδος, να αμαυρώνει και να αμφισβητεί με μια αμφίσημη φρασεολογία, αποφάσεις ενός άλλου θεσμικού φορέος, κορυφαίου της ελληνικής κοινωνίας, όπως είναι η Ελληνική Δικαιοσύνη, στην οποία μάλιστα διαγιγνώσκει και ρωγμές ως προς την ορθότητα των αποφάσεών της;
Πότε άλλοτε, κατά το παρελθόν, εκκλησιαστικά πρόσωπα και ταγοί επεσκέφθησαν προφυλακισμένους ή φυλακισμένους κληρικούς ή μοναχούς και με δακρύβρεχτα λόγια και δηλώσεις εξέφρασαν τη συμπαράστασή τους;
Πότε, κατά το παρελθόν, η Διαρκής Ιερά Σύνοδο διετύπωσε, έστω και ευχητικά, την ελπίδα της για επανεξέταση δικαστικών αποφάσεων με το ενδεχόμενο, μάλιστα, αποφυλακίσεως και για άλλους κληρικούς και μοναχούς;
Μήπως η Διαρκής Ιερά Σύνοδο, με το ανακοινωθέν της αυτό, δεν κατάλαβε ότι εξυπηρετεί ιδιοτέλειες, επιδιώξεις και σκοπιμότητες άλλων Εκκλησιών, όχι μόνο στο κανονικό έδαφος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και στα όρια της δικής της δικαιοδοσίας;
Ελπίζω το απαράδεκτο αυτό ανακοινωθέν να αποτελέσει τον επίλογο ενός «παράλογου μονόπρακτου», και ότι ο δι’ ού το σκάνδαλον ήλθε , να έλθει εις εαυτόν και αν εκφράσει τη συγνώμη του και τη μετάνοιά του για το καίριο πλήγμα που προκάλεσε στο κύρος της Εκκλησίας, στο σκανδαλισμό του ποιμνίου, στο μοναστικό ιδεώδες και στην Αγιορειτική Παράδοση.
Πηγή: http://www.aixmi.gr/index.php/arxiepiskopos-lathos-efraim/

ΠΗΓΗ: Σάββατο, 14 Ιανουάριος 2012 08:44, http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=7624:apantisi-ston-sebasmiotato-mitropoliti-messinias-tou-nikiforou-foka&catid=227&Itemid=306

ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ ΦΤΩΧΕΙΑ: Οι δύο όψεις

ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ ΦΤΩΧΕΙΑ: Οι δύο όψεις της καπιταλιστικής κρίσης 

Του Γιώργου Κ. Καββαδία*

 
 
 
 
 
Η είδηση για τον άστεγο που ξεψύχησε το πρώτο Σαββατόβραδο του 2012 σ’ ένα παγκάκι στα Χανιά δεν συγκίνησε κανέναν από τους πολιτικούς μας ταγούς που είναι … αφιερωμένοι στην εφαρμογή των Μνημονίων, όπως σχεδιάζονται από την τρόϊκα, Ε.Ε. και  Δ.Ν.Τ. Είναι, όπως, φαίνεται  ταγμένοι για την … «σωτηρία της πατρίδος», αλλά και για τον προσωπικό και οικογενειακό τους πλουτισμό, όπως αποδεικνύουν και τα «πόθεν …αίσχος»  τους που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα. Φροντίζουν τα του … οίκου τους εκμεταλλευόμενοι την … ανοχή μας. Με  5,7 εκατομμύρια ευρώ περισσότερα ενίσχυσαν τα κομματικά τους ταμεία  το 2011 σε σύγκριση με το 2010 από τον κρατικό προϋπολογισμό.
 
«Αυτοί που αρπάνε το φαί από το τραπέζι κηρύχνουν τη λιτότητα. Αυτοί που παίρνουν όλα τα δοσίματα ζητάν θυσίες. Οι χορτάτοι μιλάν στους πεινασμένους για τις μεγάλες εποχές που θα ΄ρθουν». Μπ. Μπρέχτ.

Την ίδια ώρα η έξαρση της φτώχειας «κτυπάει κόκκινο». Το φάσμα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αντιμετωπίζουν 3,03 εκατομμύρια άτομα (27,7%) που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας που ορίζεται στα 7.178 ευρώ το χρόνο για κάθε άτομο ή 15.073 ευρώ για τετραμελή οικογένεια. Και να σκεφτεί κανείς ότι αυτά τα στοιχεία αναφέρονται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή στα εισοδήματα του 2009, πριν, δηλαδή, ξεσπάσει η κρίση και εφαρμοστούν τα αλλεπάλληλα μνημόνια που βίαια και με γρήγορους ρυθμούς οδηγούν μαζικά τους εργαζόμενους στην φτώχεια, την ανεργία και την εξόντωση, κυριολεκτικά. Είναι ενδεικτικό ότι  σε μια διετία, από το 2009 έως το 2011 δραματική άνοδο γνώρισαν οι αυτοκτονίες που ανέρχονται σε 1.727 κρούσματα!
Οι αριθμοί των ατόμων που χρειάζονται βοήθεια αυξάνονται ιλιγγιωδώς. Ένα χρόνο μετά την εφαρμογή των μέτρων του Μνημονίου ο δείκτης φτώχειας στην ελληνική κοινωνία καταγράφεται στο «εκρηκτικό» ποσοστό του 34% των νοικοκυριών. (VPRC- περ. ΕΠΙΚΑΙΡΑ). Από την πρόσφατη έρευνα ΙΜΕ –ΓΣΕΒΕ προκύπτει ότι σχεδόν 8 στα 10 νοικοκυριά (78%) αντιμετωπίζουν πλέον σοβαρές δυσκολίες στην κάλυψη των αναγκών και 6 στα 10 πρέπει να κάνουν δραστικές περικοπές προκειμένου να καλύψουν τα απολύτως απαραίτητα. Από άλλες έρευνες προκύπτει ότι το 1/3 των Ελλήνων ζουν με λιγότερα από 470 ευρώ μηνιαίως, ενώ 1 στα 5 παιδιά ζει επίσης κάτω από τα όρια της φτώχειας. (Κάπα Research). Ακόμα πιο τρομακτική είναι η ραγδαία αύξηση του αριθμού των αστέγων. Με τους πιο επιεικείς υπολογισμούς ο αριθμός τους έχει αυξηθεί κατά 25% και έχει υπερβεί τους 25.000. Σε όλη την Ελλάδα, εάν υπολο¬γιστούν οι δράσεις δήμων, διάφορων οργανώσεων, ιδρυμάτων και ενοριών, σύμφωνα με υπολογισμούς, οι μερίδες φαγητού στα συσσίτια ανέρχονται ημερησίως περίπου στις 250.000. Η δημιουργία «ιδιόμορφου τρίτου κόσμου» και «νέας τάξης νεόπτωχων» αποτελεί πια πραγματικότητα.

«Όταν δίνω τροφή στους φτωχούς, με λένε άγιο. Όταν ρωτάω γιατί οι φτωχοί δεν έχουν τροφή, με λένε κομμουνιστή»Dom Helder Camara (Βραζιλιάνος αρχιεπίσκοπος, 1909 -1990)    


Πίσω από την άλλη πλευρά του φεγγαριού κρύβεται η νόμιμη ληστεία του κοινωνικού πλούτου που παράγουν οι εργαζόμενοι σωρεύοντας αμύθητα κέρδη για τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις πολυεθνικές.  Η αλήθεια είναι  ότι η σημερινή κρίση είναι μια βαθιά και παρατεταμένη κρίση της καπιταλιστικής οικονομίας που συνθλίβεται κάτω από την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Είναι αποτέλεσμα της βασικής  και άλυτης αντίφασης: από τη μια υπερσυσσώρευση κερδών για το κεφάλαιο και από την άλλη ένταση της εκμετάλλευσης  των εργαζομένων. Μόνο που όσο εντείνεται η εκμετάλλευση και συρρικνώνεται το εισόδημα τόσο μειώνεται και η ζήτηση με επιπτώσεις στην κερδοφορία των επιχειρήσεων.
 
«Η τελική αιτία  όλων των πραγματικών κρίσεων παραμένει πάντα η φτώχεια και ο περιορισμός της κατανάλωσης». (Κ. Μαρξ,  «Το  Κεφάλαιο»).

Αυτοί που ευθύνονται για την κρίση όχι μόνο δε θα πληρώσουν, αλλά βγαίνουν και κερδισμένοι. Καθημερινά οι εργαζόμενοι παράγουν πλούτο. Από το 1990 μέχρι το 2007 το ΑΕΠ της χώρας από 38 δις ευρώ ανήλθε στα 208 δις ευρώ. Αυξήθηκε δηλαδή κατά 5,5 φορές. Στο ίδιο διάστημα τα κέρδη των επιχειρήσεων από 575 εκατομμύρια  ευρώ εκτοξεύτηκαν στα 16 δις . Αυξήθηκαν κατά 28 φορές. (ICAP). Η σημερινή Ελλάδατης βαθιάς κρίσης παράγει πλούτο αξίας 232 δις ευρώ το χρόνο. Τόσο ήταν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας το 2010, σύμφωνα με τη Eurostat. Ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στην προνομιούχα λέσχη των αναπτυγμένων χωρών, έρχεται 31η ανάμεσα σε 183 χώρες του κόσμου και 16η μεταξύ των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Μόνο το 2010 περίπου 1.200 άτομα φυγάδευσαν από την Ελλάδα το ιλιγγιώδες ποσό των 33 δις. ευρώ και το κατέθεσαν σε τράπεζες του εξωτερικού!  «Λεφτά υπάρχουν», όπως σωστά δήλωνε ο πρών πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου πριν από τις εκλογές του 2009, μόνο που μετατρέπονται σε περιουσικά στοιχεία της ολιγαρχίας. Και όσο αυξάνεται η περιουσία και τα κέρδη της, τόσο  αυξάνονονται  τα ελλείμματα και τα χρέη του Δημοσίου.
Οι φτωχοί φτωχότεροι, γιατί σε συνθήκες κρίσης αυτοί θυσιάζονται για να φυσήξει ούρειος άνεμος προκειμένου να λειτουργήσει η αγορά με βάση τον νόμο του αλόγιστου και ανεξέλεγκτου πλουτισμού των λίγων. Παράλληλα η νεοφιλελεύθερη πολιτική οδηγεί στην διόγκωση των κοινωνικών ανισοτήτων, την αύξηση της φτώχειας, της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Εύστοχα ο Κ. Μαρξ τόνιζε ότι «ο εθνικός πλούτος είναι ταυτόσημος με τη λαϊκή φτώχεια» («Το Κεφάλαιο»). Οι εισοδηματικές ανισότητες παραμένουν μεγάλες, καθώς το πλουσιότεο 20% του πληθυσμού είχε εισόδημα μεγαλύτερο κατά 5,6 φορές από το φτωχότερο 20% του πληθυσμού. Όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι οι κυρίαρχη πολιτική οξύνει την κρίση και τις ανισότητες, αφού το 68,4% θεωρούν ότι η ψαλίδα μεταξύ πλούσιων και φτωχών θα ανοίξει κι άλλο στο μέλλον.


«Δεν έχουμε ανάγκη από καλούς Σαμαρείτες … το πρόβλημα είναι να πάψουν να υπάρχουν ληστές». Μπέρναρ Σώ.

Η μάχη εναντίον της φτώχειας δεν μπορεί να δοθεί με όρους φιλανθρωπίας. Τα λόγια των Αντόρνο – Χορκχάιμερ  ταιριάζουν σε όσους πιστεύουν στην ανατροπή της καπιταλιστικής  κοινωνίας και στην ανθρώπινη ελευθερία. «Εμείς
οι εχθροί της φιλανθρωπίας δεν θέλουμε να ταυτίσουμε τον άνθρωπο με τη δυστυχία, που η ύπαρξή της είναι αίσχος για μας. Πολύ ευαίσθητοι στην αδυναμία μας δεν θα παραδεχθούμε ποτέ ότι ο άνθρωπος μπορεί να είναι αντικείμενο ελέουςνθρώπινη ελευθερία. «». Αγώνες χρειάζονται κοινωνικοί ενάντια στις κυρίαρχες πολιτικές που αντιμετωπίζουν τον άνθρωπο ως μέσο, ως καύσιμη ύλη για την καπιταλιστική ανάπτυξη. Αγώνες για μια άλλη κοινωνία με κέντρο τον άνθρωπο.

* Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι
εκπαιδευτικός–ερευνητής, http://gkavadias.blogspot.com

ΠΗΓΗ: 13-1-2012, http://www.alfavita.gr/artro.php?id=54919

 

Έθνος, δημοκρατία, αντικαπιταλιστική πάλη ΙΙ

Το έθνος, η δημοκρατία και η αντικαπιταλιστική πάλη – Μέρος ΙΙ

Του Μπάμπη Συριόπουλου

 
 
 
Συνέχεια από το Μέρος Ι: http://tomtb.com/modules/smartsection/item.php?itemid=2570
5. Σε μεγάλα ιστορικά γεγονότα πάντα διαπλέκεται το εθνικό και το κοινωνικό ζήτημα. Κατ’ αρχήν η εθνική ενότητα έχει αξιοποιηθεί αποτελεσματικότατα απ’ τις κυρίαρχες τάξεις για να κατασιγάσουν ή και να ενταφιάσουν την ταξική πάλη από τα κάτω (γιατί από πάνω δε σταματάει ποτέ ). Απ την άλλη η εθνική ιδέα έχει συνδυαστεί με τους λαϊκούς αγώνες. Κι εκεί όμως που έχει φουσκώσει τα πανιά τους την ίδια στιγμή περιορίζει την αποφασιστικότητα της εργατικής τάξης με τραγικά πολλές φορές αποτελέσματα.

Όντως η παρισινή Κομμούνα ήρθε σαν επακόλουθο της εθνικής αντίστασης των Γάλλων ενάντια στους Πρώσους μετά την ήττα των πρώτων στο γαλλοπρωσικό πόλεμο του 1870. Αυτό όμως ήταν και η αφετηρία δισταγμών και ταλαντεύσεων των εργατών στον εμφύλιο πόλεμο απέναντι στη γαλλική αστική τάξη. Είναι αδιαμφισβήτητο επίσης ότι ο πατριωτισμός των κατώτερων τάξεων έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντίσταση του ΕΑΜ ενάντια στην τριπλή κατοχή. Είναι επίσης εύκολο ν αποδίδει κανείς τις ταλαντεύσεις και τους απαράδεκτους συμβιβασμούς της ηγεσίας του ΚΚΕ ( συμφωνίες Λιβάνου, Καζέρτας, Βάρκιζας, καθυστέρηση για το δεύτερο αντάρτικο ) σε τακτικά λάθη και παραλείψεις. Πίσω όμως απ’ αυτούς τους χειρισμούς μπορεί να δει κανείς την ατολμία της παραπάνω ηγεσίας ν’ αρχίσει και να κλιμακώσει τη σύγκρουση με τη «δική μας» αστική τάξη.

Το επίπεδο του έθνους – κράτους είναι σίγουρα το πιο ευνοϊκό για τους εργατικούς αγώνες και την πολιτικοποίησή τους. Εκεί γίνεται και η πάλη για την εξουσία. Αυτές όμως οι σωστές διαπιστώσεις δε μας λένε τίποτα για τη γραμμή που πρέπει να ακολουθηθεί. Είναι άλλο πράγμα το ότι η εργατική τάξη πρέπει να γίνει η ηγέτιδα δύναμη στη χώρα της κατ’ αρχήν και άλλο το ότι πρέπει αυτό να γίνει στο όνομα του έθνους.

6. Στη σημερινή συγκυρία στην Ελλάδα (και όχι μόνο) το εθνικό ζήτημα σαν πολιτικό ή ιδεολογικό – αξιακό υπόβαθρο για την εργατική και λαϊκή πάλη είναι ένας προβληματικός έως και επικίνδυνος δρόμος. Συσκοτίζει την πραγματικότητα, αποκρύπτει την βαθύτητα και την παγκοσμιότητα της καπιταλιστικής κρίσης. Ο αντιγερμανισμός εξαρχής υιοθετήθηκε από τις αστικές δυνάμεις. Όσο πιο φανατικά είναι υπέρ της ΕΕ και της «τήρησης των υποχρεώσεων της χώρας» άλλο τόσο λοιδορούν τη Γερμανία και την ηγεσία της σαν κατώτερες των περιστάσεων. Καθώς ο αντιγερμανισμός από τα πάνω ενώνεται μ’ αυτόν από τα κάτω εμφανίζεται ένα τόξο μέσα στο οποίο κανείς δεν ξέρει ποιος είναι ποιος. Συγκαλύπτουν έτσι τα ταξικά τους συμφέροντα που ικανοποιούνται απ’ την κατάργηση των εργατικών κατακτήσεων ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να στερήσουν το κίνημα απ’ την αναγκαία αντικαπιταλιστική προοπτική. Εστιάζοντας στον Ράιχενμπαχ σαν γκαουλάιτερ της Γερμανίας και όχι σαν «κομισάριο» του ευρωπαϊκού και ελληνικού κεφαλαίου δεν βλέπουν οι εργαζόμενοι τον Μπόμπολα, τον Μάνεση της Ελληνικής Χαλυβουργίας, τον Λαυρεντιάδη και άλλα τέτοια μπουμπούκια. Δυσκολεύεται έτσι η διεθνιστική αλληλεγγύη μεταξύ των δοκιμαζόμενων εργατικών τάξεων στην Ευρώπη και σ όλον τον κόσμο (και στη Γερμανία). Εξάλλου, και το μαύρο μέτωπο ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΛΑΟΣ διακηρύσσει με πάθος πως ό,τι κάνει το κάνει για τη σωτηρία της πατρίδας, για να βγει η χώρα από τη σημερινή της ανυποληψία, ενώ οι πλεονασματικοί προϋπολογισμοί έχουν γίνει η νέα μεγάλη ιδέα του έθνους. Ένα ακόμα ζήτημα (ίσως και το σπουδαιότερο) είναι ότι απ’ την εθνική αντίσταση ενάντια στους ξένους που έχουν βάλει στόχο τη χώρα μας είναι πολύ εύκολη η διολίσθηση σ έναν αστικό εθνικισμό κλασσικού τύπου ενάντια στην Τουρκία, στην ΠΓΔΜ και στην Αλβανία, στην αντιπαράθεση για τις ΑΟΖ (αποκλειστικές οικονομικές ζώνες) και στην αποδοχή της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ. Αυτό το ενδεχόμενο είναι και το καταστροφικότερο.

7. Αντίθετα με το έθνος, η δημοκρατία είναι το πιο πρόσφορο πεδίο ανάδειξης των εργατικών συμφερόντων. Φέρει ισχυρή την σφραγίδα των αγώνων των καταπιεζόμενων. Οι κυρίαρχες τάξεις ποτέ δεν αισθάνθηκαν άνετα μαζί της. Αποτελούσε πάντα ένα σκάνδαλο. Αυτό είναι ότι κανένας δεν είναι απ’ τη φύση πιο κατάλληλος να κυβερνήσει από κάποιον άλλο. Η οποιαδήποτε ανωτερότητα θεμελιώνεται πάνω στην απουσία ανωτερότητας. Η γνώμη ενός γαιοκτήμονα της αρχαιότητας μετρούσε το ίδιο με ενός «βάναυσου» (χειρώνακτα). Το έθνος παραπέμπει στην ενότητα ενώ η δημοκρατία στη διαπάλη, το έθνος παραπέμπει σε πολέμους ενώ η δημοκρατία σε επαναστάσεις, το έθνος συνδέεται με βασιλιάδες, στρατηγούς, εθνάρχες και πάσης φύσεως σωτήρες ενώ η δημοκρατία με αγωνιζόμενους λαούς, το έθνος απαιτεί πίστη και υποταγή ενώ η δημοκρατία δημόσιο διάλογο και ορθολογισμό.

Ιδίως σήμερα που καπιταλισμός και δημοκρατία καθίστανται όλο και περισσότερο έννοιες ασύμβατες, σήμερα που οι σύγχρονοι «επαΐοντες» (τεχνοκράτες και επίτροποι) κυβερνούν η δημοκρατία ξαναγυρνά στις ρίζες της. Με νέο τρόπο ξανασυνδέεται με τις εργατικές ανάγκες. Η αραβική άνοιξη, οι εργατικοί αγώνες στις χώρες της ΕΕ ξαναπιάνουν το κομμένο νήμα απ τους Άγγλους χαρτιστές του 1839, την «κόκκινη και όχι τρίχρωμη δημοκρατία» που ζητούσαν οι εργάτες του Παρισιού τον Ιούνη του 1848 και την «κοινωνική δημοκρατία» που διεκδικούσε το εργατικό κίνημα του 19ουαιώνα. Ακόμα και η τυπική καθολική ψηφοφορία δεν είναι απλά και μόνο τυπική. Αν ήταν έτσι δεν θα είχαν γίνει τόσα πραξικοπήματα στην ιστορία και θα γίνονταν εκλογές στη Συρία και στη Βόρεια Κορέα. Στη σημερινή συγκυρία που η αντικαπιταλιστική ανατροπή της επίθεσης του κεφαλαίου και των μηχανισμών του είναι αναγκαία ακόμα και για την επιβίωση της εργαζόμενης πλειοψηφίας, το λαϊκό κίνημα χρειάζεται μια δημοκρατία από τα κάτω στους χώρους δουλειάς και κατοικίας, που να περιλαμβάνει συνελεύσεις και αντιπροσώπους αιρετούς και ανακλητούς, που να συνδυάζει τον αποφασιστικό ρόλο της βάσης με τον συγκεντρωτισμό που απαιτείται για όργανα μάχης. Αλλά πάνω απ’ όλα αυτά τα όργανα επιβολής της λαϊκής θέλησης πρέπει να ορθώνονται σαν αντίπαλο δέος απέναντι στους αστικούς θεσμούς. Αυτή η δημοκρατία αντιπαλεύει και θα αποτινάξει το ζυγό των υπερεθνικών ιμπεριαλιστικών οργανισμών. Αυτό είναι και το επίκαιρο νόημα της λαϊκής κυριαρχίας ενάντια στη σύγχρονη δικτατορία του κεφαλαίου.

8. Παρ’ όλα αυτά παραμένει βεβαίως το ερώτημα: είναι έγκλημα καθοσιώσεως να περιγράψει κάποιος την κατάσταση της Ελλάδας σήμερα σαν αποικία, προτεκτοράτο ή κατοχή να μιλάει για εθνική ανεξαρτησία και να στιγματίζει σαν δωσίλογους τους κυβερνώντες; Εξαρτάται ποιος τα λέει όλα αυτά. Αν είναι ένας εργαζόμενος που τώρα καταλαβαίνει ποιο μέλλον του επιφυλάσσεται, κάποιος που μέχρι χθες ψήφιζε τα αστικά κόμματα, κάποιος που ποτέ μέχρι τώρα δεν είχε συγκρουστεί με το αφεντικό του και δεν είχε ποτέ απεργήσει, τότε οι απόψεις του αυτές είναι ίσως ένας πλάγιος δρόμος ριζοσπαστικοποίησης ακόμα και ένδειξη διάθεσης συμμετοχής στο κίνημα. Είναι λογικό να αξιοποιεί ιδέες και αξίες που του είναι οικίες. Τα πράγματα όμως είναι διαφορετικά αν μια τέτοια γραμμή διατυπώνεται από μια πολιτική οργάνωση, έναν διανοούμενο, μια συλλογικότητα της αριστεράς. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε μιαν αντίστροφη πορεία. Στη σημερινή συγκυρία της δομικής κρίσης του καπιταλισμού δεν σημαίνει τίποτε άλλο παρά συνειδητή καθήλωση στην αστική ηγεμονία. Μπορεί βέβαια η αριστερά να αποκαλύπτει τις αντιφάσεις και την υποκρισία του εθνοσωτήριου έργου των ελλήνων κεφαλαιούχων που είναι όπως έλεγε και ο ποιητής «πατριώτες και θρήσκοι, πουλάνε πατρίδα και Θεό για λίγες δεκάρες». Σε καμιά περίπτωση όμως δεν μπορεί να υπερασπίζεται κάτι που ποτέ δεν της ανήκε.


Ξαναγυρνώντας στο παράδειγμα της Κομμούνας του Παρισιού, ας δούμε τι έγραψε ο Λένιν τον Μάρτιο του 1908 αναφερόμενος στην Κομμούνα και στον ηρωικό και πασίγνωστο τότε και τώρα επαναστάτη Μπλανκί: «η ιδέα του πατριωτισμού είχε τις ρίζες της στη Μεγάλη Επανάσταση του 18ου αιώνα (1789), και αυτή η ιδέα κυριαρχούσε στο μυαλό των σοσιαλιστών της Κομμούνας, ενώ ο Μπλανκί λόγου χάριν, αναμφισβήτητος επαναστάτης και φλογερός οπαδός του σοσιαλισμού δεν βρήκε για την εφημερίδα του καταλληλότερο τίτλο από αυτή την αστική κραυγή: “η Πατρίς εν κινδύνω”. Η συνένωση αυτών των δύο αντικρουόμενων καθηκόντων του πατριωτισμού και του σοσιαλισμού, ήταν το μοιραίο λάθος των γάλλων σοσιαλιστών». Το σημερινό καθήκον επομένως της αριστερά, ιδίως της επαναστατικής δεν είναι να εκφράσει τις λαϊκές μάζες γενικά ή την εργατική τάξη γενικά αλλά την τάση χειραφέτησής της. Ο Μπρεχτ ειρωνευόμενος την ανατολικογερμανική κυβέρνηση για την περιφρόνηση της λαϊκής βούλησης του 1953, τελειώνει το ποίημά του λέγοντας «δεν θα ‘ταν τότε πιο απλό η κυβέρνηση να διαλύσει τον λαό και να εκλέξει έναν άλλο;». Αν όμως το καθήκον μιας εκλεγμένης κυβέρνησης είναι να εκφράζει το λαό, αυτό της αριστεράς είναι να τον αλλάξει ή αλλιώς (για να ειπωθεί με έναν απόλυτο και προκλητικό τρόπο) να «καταργήσει» αυτόν το λαό και να συγκροτήσει έναν άλλο.     

* Συντομευμένη μορφή του άρθρου δημοσιεύτηκε στο ΠΡΙΝ 6/1/12  

ΠΗΓΗ:
Submitted by pamav on Sat, 2012-01-07, http://aristeroblog.gr/node/353