Για το μέλλον της ευρωζώνης

Η λιτότητα και οι περικοπές θα συνεχιστούν

 

Του  Στέργιου Σκαπέρδα* [Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη]

 

«Η συνεχιζόμενη πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης είναι γνωστό πως οδηγεί σε ύφεση με υψηλή ανεργία που κρατάει χρόνια. Ένα βασικό στοιχείο που κάνει την εσωτερική υποτίμηση πολύ δύσκολη είναι πως, καθώς μισθοί και τιμές πέφτουν, η αξία των χρεών δεν προσαρμόζεται. Αυτό κάνει τα χρέη ακόμη πιο δυσβάσταχτα, οδηγώντας σε μεγαλύτερες μειώσεις στην κατανάλωση και σε αθέτηση πληρωμών, τα οποία με τη σειρά τους οδηγούν σε περιστολή των πιστώσεων, περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας και αύξηση της ανεργίας».

Η συνέντευξη

 

 -Πού οδηγεί κατά τη γνώμη σας η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου για τη χώρα μας; Εκτιμάτε πώς το χρέος θα μειωθεί ελάχιστα και θα είναι μακροπρόθεσμα εξοντωτικό;

«Η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου οδηγεί στις ίδιες πολιτικές που ακολουθούσε και η προηγούμενη κυβέρνηση.  Αν και οι λεπτομέρειες της συμφωνίας θα είναι υπό διαπραγμάτευση ίσως για μήνες, αν κρίνουμε από το τρόπο που υπολογίσθηκε το «κούρεμα» της συμφωνίας του Ιουλίου όλες οι ενδείξεις είναι πως το χρέος θα μειωθεί ελάχιστα και θα ειναι μακροπρόθεσμα όντως εξοντωτικό. Εκτιμήσεις της ίδιας της τρόικας δείχνουν πως το χρέος θα συνεχίσει να είναι πάνω από 140% του ΑΕΠ και θα μειωθεί προς τα 120% μόνο το 2020, ποσοστό που είναι υψηλότερο από το 115% που ήταν στην αρχή της κρίσης. Εκτός του ό,τι αυτές οι εκτιμήσεις είναι μάλλον αισιόδοξες, η πιθανότητα να μην δεχθούν μια τέτοιου είδους «εθελοντική» συμφωνία πολλές τράπεζες και άλλοι κάτοχοι ομολόγων είναι υψηλή, λόγω  της ασφαλιστικής κάλυψης που μπορεί να έχουν και μπορούν να εισπράξουν μόνο αν η Ελλάδα κηρύξει αθέτηση πληρωμών.  Οπότε, αυτό που θα επιτευχθεί με τις διαπραγματεύσεις θα είναι η συνεχιζόμενη πληρωμή προς τις τράπεζες με τα χρήματα που παίρνει η χώρα απο την τρόικα και η ανακύκλωση και αύξηση του χρέους από αθετήσιμο σε ουσιαστικά μη αθετήσιμο επειδή το καινούργιο χρέος χρωστάται στην τρόικα».

 

 -Τι σημαίνει το γεγονός πως τα νέα ομόλογα που έχουν εκδοθεί πριν το 2010 θα διέπονται από το αγγλικό δίκαιο αντί του ελληνικού δικαίου;

«Αν όντως γίνει η συμφωνία μάλλον τα νέα ομόλογα θα διέπονται απο το Αγγλικό δίκαιο, αντί του Ελληνικού δικαίου που τώρα διέπουν τα περισσότερα ομόλογα που έχουν εκδοθεί πριν το 2010. Αυτό σημαίνει πως θα είναι πολύ πιο δύσκολο να αθετηθεί το καινούργιο χρέος σε σχέση με το παλιό.  Επίσης, αν αργότερα η Ελλάδα φύγει απο την Ευρωζώνη αφού πρώτα επικυρώσει τη συμφωνία, θα είναι πολύ πιο δύσκολο ν’ αλλάξουν τα καινούργια χρέη από ευρώ σε δραχμές απ’ ότι αν τα χρέη συνέχιζαν να διέπονται από το Ελληνικό δίκαιο».

 

-Η λιτότητα και οι περικοπές των εισοδημάτων θα συνεχιστούν με περαιτέρω αύξηση της ανεργίας; Μέχρι ποιο σημείο μπορεί να φτάσει αυτή η κατηφόρα;

«Η συνεχιζόμενη πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης είναι γνωστό πως οδηγεί σε ύφεση με υψηλή ανεργία που κρατάει χρόνια. Ένα βασικό στοιχείο που κάνει την εσωτερική υποτίμηση πολύ δύσκολη είναι πως, καθώς μισθοί και τιμές πέφτουν, η αξία των χρεών δεν προσαρμόζεται. Αυτό κάνει τα χρέη ακόμη πιο δυσβάσταχτα, οδηγώντας σε μεγαλύτερες μειώσεις στην κατανάλωση και σε αθέτηση πληρωμών, τα οποία με τη σειρά τους οδηγούν σε περιστολή των πιστώσεων, περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας και αύξηση της ανεργίας. Η λιτότητα και οι περικοπές των εισοδημάτων θα συνεχιστούν, με περαιτέρω αύξηση της ανεργίας και το τέλος της κατηφόρας να μην είναι ορατό. Οι νέοι, οι εξειδικευμένοι και όσοι μπορέσουν να βρουν εργασία στο εξωτερικό θα μεταναστεύσουν. Έτσι, τα πιο παραγωγικά τμήματα της κοινωνίας θα σταματήσουν να συνεισφέρουν, μειώνοντας κι άλλο τους φόρους και ασκώντας πρόσθετη πίεση στα δημόσια οικονομικά, στις συντάξεις και στις κοινωνικές υπηρεσίες.

Λόγω των πολλών επισφαλών δανείων, οι ελληνικές τράπεζες πρώτα θα εθνικοποιηθούν και ύστερα θα πουληθούν σε ιδιώτες. Αυτοί οι ιδιώτες πιθανότατα θα είναι ξένοι, χωρίς τους δεσμούς εκείνους που κάνουν τις τράπεζες να ανταποκρίνονται στις τοπικές ανάγκες.

Η συνεχιζόμενη μείωση του εισοδήματος της χώρας δεν θα ελαφρύνει το βάρος του δημόσιου χρέους. Για να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θα αναλάβουν τις θέσεις κλειδιά στον δημοσιονομικό μηχανισμό της χώρας. Όλες οι σημαντικές αποφάσεις που αφορούν τον ελληνικό λαό θα παίρνονται εκτός Ελλάδας. Στη χώρα θα υπάρχει μόνο μια επίφαση δημοκρατίας και εθνικής κυριαρχίας. Αυτό, πάντως είναι το ειρηνικό σενάριο, που αγνοεί τις συνέπειες που συνήθως έχει μια παρατεταμένη έλλειψη κυβερνητικής νομιμοποίησης: κοινωνικό χάος, ανθηση μαφιόζικων συμμοριών αλλά ίσως και κινήματα αντίστασης».

 

-Θεωρείτε πως η αθέτηση πληρωμών και η έξοδος από την ευρωζώνη είναι μακροπρόθεσμα η καλύτερη εναλλακτική λύση; Ποια η άποψή σας;

«Μια αθέτηση πληρωμών με ελληνική πρωτοβουλία θα κάνει τη χώρα ενεργό συμμέτοχο στις διαπραγματεύσεις για το χρέος, αντί να εξαρτάται απο την «εθελοντική» συμμετοχή των τραπεζών που, όπως ήδη ανέφερα, δεν οδηγεί σε ουσιαστική μείωση του χρέους. Μια τέτοια αθέτηση πληρωμών θα οδηγήσει σε ένα πιο βιώσιμο χρέος αλλά και σε έξοδο από την Ευρωζώνη.

Η έξοδος θα επιτρέψει να εναρμονιστεί η νομισματική πολιτική με τις ανάγκες της χώρας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό εν μέσω της οικονομικής ύφεσης στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, με τις πιστώσεις και τη ρευστότητα σοβαρά περιορισμένες, πλήττοντας βαρειά τον ιδιωτικο τομεα. Η υποτίμηση του νέου νομίσματος θα βελτιώσει σημαντικά τη διεθνή ανταγωνιστικότητα. Ο τουρισμός και οι εξαγωγές θα τονωθούν και οι εισαγωγές θα μειωθούν και θα υποκατασταθούν εν μέρει από την εγχώρια παραγωγή.

Το κόστος και τα προβληματα μιας εξόδου θα επικεντρωθούν στο βραχυπρόθεσμο διάστημα.  Γι αυτό είναι πολύ σημαντικό τα αρμόδια υπουργεία και η Τράπεζα της Ελλάδος να προετοιμασθούν όσο γίνεται πιο πολύ και όσο πιο γρήγορα για το ενδεχόμενο ώστε να περιορισθούν τα προβλήματα κατά αυτό το διάστημα. Η προετοιμασία είναι τώρα επιτακτική εθνική ανάγκη, ακόμα και αν κανείς διαφωνεί με την πολιτική».

 

-Έχει μέλλον η Ευρωζώνη μετά τις τελευταίες εξελίξεις; Και αν ναι ποια ευρωζώνη θα είναι αυτή;

«Η Ευρωζώνη πιθανότατα θα συρρικνωθεί έτσι κι αλλιώς και η Ελλάδα θα αναγκαστεί να φύγει αργότερα με χειρότερους όρους.  Καθώς η αβεβαιότητα είναι μεγάλη, πόσο θα συρικνωθεί η Ευρωζώνη δεν μπορούμε να το ξέρουμε. Ίσως φύγουν όλες οι Μεσογειακές χώρες, ακόμη και η Γαλλία, αφήνοντας ένα σκληρό πυρήνα γύρω από τη Γερμανία.  Ίσως ακόμη και η Γερμανία ν’αποφασίσει να βγάλει δικό της νόμισμα πρώτα αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ακολουθήσει πολιτική μαζικής αγοράς ομολόγων που θα είναι, κατά τη γνώμη του Γερμανικού κατεστημένου, πληθωριστική και εναντίον των βασικών συμφερόντων της χώρας.  Δεδομένης της μεγάλης  αβεβαιότητας, είναι δύσκολο ν’αποκλείσει κανείς σενάρια που πριν λίγους μήνες θεωρούνταν φανταστικά».

* Ο κ. Στέργιος Σκαπέρδας είναι Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ίρβαιν. Ο κ. Σκαπέρδας έχει μελετήσει την αλληλεπίδραση της οικονομίας και πολιτικής, ειδικά τον τρόπο με τον οποίο η διακυβέρνηση και διάφορα είδη συγκρούσεων επηρεάζουν την οικονομία. Έχει διατελέσει σύμβουλος οργανισμών όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Κέντρο Διεθνούς Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Έλαβε το διδακτορικό του στα Οικονομικά από το Πανεπιστήμιο Τζονς Χοπκινς.

 

ΠΗΓΗ: By Apostolis Zois on February 10, 2012, http://thepressproject.gr/external.php?id=11644