Του Γιώργου Μαυρογιώργου*
Κάπως έτσι, θα τιτλοφορούσα το κείμενο του επιθεωρητή Δημοτικής Εκπαίδευσης και μέλους της Επιτροπής Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων ( ΕΔΑΠ: δεν υφίσταται πια), κ. Γ. Σ. Γεωργίου στον «Πολίτη» της περασμένης Κυριακής, με τίτλο «’Ανησυχίες’ ενός ομότιμου καθηγητή για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στην Κύπρο». Γνώριζα ότι μια διαδικασία που είχε προταθεί ως «δημόσιο εγχείρημα» και «μπόλιασμα» μακράς διάρκειας προσφέρεται για πολλαπλές χρήσεις: διαχείριση αντιθέσεων, εξαγορά συναίνεσης, τη ρητορική των «άδειων» υποσχέσεων, εμπέδωση νεολογισμών ή το άλλοθι για ανάσχεση των δραστικών αλλαγών.
Ομολογώ ότι περίμενα να προκαλέσουν κάποιον αντίλογο κείμενά μου που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, από το 2008 και ύστερα, για τα τρέχοντα εκπαιδευτικά ζητήματα στην Κύπρο και όχι μόνο. Δε φανταζόμουν, όμως, ότι θα σχολιάζονταν κείμενα, που γράφτηκαν στο πλαίσιο των μεταπτυχιακών μαθημάτων του Τμήματος ΕΠΑ του Πανεπιστημίου της Κύπρου, αναφορικά με την επιθετική διείσδυση του PISA, την υποστήριξή του και την επερχόμενη «παρθενική» εμφάνισή του στα «εσωτερικά» της κυπριακής εκπαίδευσης. Περίμενα τον σχετικό αντίλογο, κυρίως, στις αναλύσεις που κάναμε, χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα την περίπτωση των ΝΑΠ «Αγωγής Υγείας». Βέβαια, το συνολικό ζήτημα των ΝΑΠ είναι ανοικτό και εκκρεμεί, παρά το «δημόσιο εγχείρημα», μια ουσιαστική, επιτέλους, και «εξονυχιστική» συζήτηση. Θα το επιχειρήσουμε προσεχώς. Για να επανέλθουμε στην υπόθεση του αντιλόγου, μας απασχολεί το ερώτημα: πώς και ο συντάκτης δεν αντέδρασε στο κείμενο «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και επιθεωρητισμός», για να υπερασπιστεί το θεσμό που υπηρετεί, μια και κατάφερε να γίνει επιθεωρητής πρόσφατα, σε μια περίοδο γενικευμένης αμφισβήτησης και πολιτικής δέσμευσης για κατάργηση του θεσμού; Το PISA είναι κάτι άλλο: λειτουργεί ως υπερεθνικός «επιθεωρητής» που έρχεται. Είναι, όμως, αντίλογος επί της ουσίας αυτό που κάνει ο κ. επιθεωρητής; Δεν θα απαντούσα στο συγκεκριμένο κείμενο, εάν δεν μου έδινε την ευκαιρία να ισχυριστώ ότι επιβεβαιώνεται η υπόθεση εργασίας που έχω κάνει ότι: μεταρρυθμιστικές και αντιμεταρρυθμιστικές δυνάμεις και πρακτικές συνυπάρχουν και συγκατοικούν!
Είναι σαφές από το κείμενο ότι έχουμε να κάνουμε με έναν ένθερμο υποστηρικτή της άποψης ότι, λίγο-πολύ, το PISA δεν παρουσιάζει προβλήματα, όταν αυτό είναι επιμελώς ενσωματωμένο στα αναλυτικά προγράμματα. Δε μπορούμε να μην κάνουμε την επισήμανση ότι ο συντάκτης για να ενισχύσει το επιχείρημά του αναφορικά με τη σημαντική θέση των γνώσεων στα «νέα»αναλυτικά προγράμματα, μας υπενθυμίζει τους τρεις πυλώνες. Αντιγράφω από το κείμενό του: «ο πρώτος πυλώνας είναι η προσφορά ενός ‘επαρκούς και συνεκτικού σώματος γνώσεων από όλες τις επιστήμες’, ο δεύτερος αναφέρεται στις γνώσεις και τις ιδιότητες που πρέπει να έχει ένας δημοκρατικός πολίτης και μόλις ο τρίτος πυλώνας αφορά την ανάπτυξη αυτών που ονομάζονται ‘ικανότητες-κλειδιά’». Είναι αποκαλυπτικό: κάνει σκόπιμο λάθος αντιγραφής από το προοίμιό των ΝΑΠ. Έτσι, π. χ. τη σαφή διατύπωση των ΝΑΠ για το δεύτερο πυλώνα: «Αναπτύσσουν στάσεις και συμπεριφορές που διακρίνουν τον δημοκρατικό πολίτη» την αλλοιώνει σε «γνώσεις και ιδιότητες που πρέπει να έχει ένας δημοκρατικός πολίτης». Ίσως, νομίζει ότι με το να αναφέρει τον όρο «γνώσεις» δυο φορές ενισχύει τη θέση τους. Ίσως, για το συντάκτη οι «στάσεις και συμπεριφορές» είναι το ίδιο με τις «γνώσεις και ιδιότητες»! «Μόλις»μια φορά γίνεται αναφορά στις ικανότητες! Αποσιωπά ότι, σύμφωνα με το προοίμιο, «Στα ΝΑΠ η διδακτέα ύλη περιορίζεται(sic) σε ένα επαρκές και συνεκτικό σώμα γνώσεων από όλες τις επιστήμες».Έστω κι έτσι, μπορεί να μας υποδειχθεί που και πως μεταφράζεται αυτό σε πράξη; Μήπως στα νέα σχολικά βιβλία και στο επιμορφωτικό υλικό; Αλήθεια, σε ποιους από τους τρεις πυλώνες εστιάζεται η επιμόρφωση; Μήπως στον τρίτο, που είναι «μόλις»;
Δεν έχουμε υποστηρίξει ότι στα ΝΑΠ «παραμελούνται οι γνώσεις» αλλά ότι περιορίζονται, χωρίς να προσδιορίζεται το λεγόμενο «επαρκές και συνεκτικό σώμα». Μήπως, τελικά, είναι μια απλή «προσθαφαίρεση ύλης»; Φανταστείτε: πρώτα συντάχτηκαν τα ΝΑΠ και ύστερα έγιναν οι διαπραγματεύσεις για τα ωρολόγια προγράμματα! Ακόμα γίνονται! Λες και, το περιεχόμενο και η έκτασή του δεν είναι συνάρτηση του προβλεπόμενου διδακτικού χρόνου! Η αναφορά, εξάλλου, «από όλες τις επιστήμες», σε αντίθεση με το PISA που δεν ενδιαφέρεται για όλες τις επιστήμες, από μόνη της, δεν αναβαθμίζει τη θέση των γνώσεων, χωρίς να λάβουμε υπόψη τις επιμέρους ιεραρχήσεις και διακρίσεις. Θα μπορούσαμε, άραγε, να έχουμε ΝΑΠ, χωρίς να αντλούμε από «όλες τις επιστήμες»; Αλλά, και πάλι, η όποια συμπερίληψη «όλων των επιστημών» δεν αναιρείται από το αξιολογικό παράδειγμα των «εσωτερικών» ή «εξωτερικών» εξετάσεων ή άτυπων αξιολογήσεων που γίνονται κάθε φορά; Για το PISA, βέβαια, ισχύει αυτό που γράψαμε: «υποβαθμίζει τις γνώσεις σε πληροφορίες» και ως διεθνές «εξεταστικό παράδειγμα» και υπερεθνικός «επιθεωρητής» επηρεάζει τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών που συμμετέχουν. Τελεία και παύλα!
Δεν πρόκειται να επεκταθούμε και πάλι στην ουσία του θέματος PISA, γιατί τα σχετικά κείμενα που έχουμε γράψει είναι αρκετά και εξαντλητικά. Κινδυνεύει κανείς να γίνει «διαφημιστής» του PISA, όταν κρατάει για πολύ καιρό τη συζήτηση ανοικτή, έστω κι αν προσπαθεί να αρθρώσει αντίπαλη άποψη. Κι αυτό, λόγω της κυρίαρχης θέσης των ιδεολογημάτων που το συνοδεύουν και των ένθερμων υποστηρικτών που καταφεύγουν στην παραπλάνηση και σε αλχημείες. Θα καταπιαστώ με τους τρόπους με τους οποίους αξιοποιείται η διαδικασία του «δημόσιου εγχειρήματος», που με πολλούς τρόπους προβλήθηκε ως «πρωτόγνωρη» διαδικασία. Αλλά, ας δούμε τις αρχές και τις εφαρμοσμένες πρακτικές συγκεκριμένου μέλους της ΕΔΑΠ.
Από το 2008, που αποδέχτηκα με μεγάλη χαρά την πρόταση να είμαι μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου(ΕΣ) του ΥΠΠ, δεσμεύτηκα και δημοσίως ότι η υπόθεση της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, όταν προγραμματικά είναι «ριζοσπαστική προοδευτική» με ενδιαφέρει και ότι στρατεύομαι υπέρ της. Μου είπαν ότι πρόκειται για «δημόσιο εγχείρημα» (όχι διάλογος και διαπραγμάτευση). Σε αυτό επέλεξα να συμμετέχω ως σκεπτόμενος πολίτης και ως «κριτικός φίλος». Συμμετείχα και στις εσωτερικές διαδικασίες του ΕΣ και σε δημόσιες παρεμβάσεις, συστηματικά για τρία χρόνια τώρα, όπως και άλλοι εθελοντές «μάχιμοι»(!) εκπαιδευτικοί. Είναι ψευδής, επομένως, ο ισχυρισμός ότι «επέλεξα αυτή την εποχή» να δημοσιοποιήσω τις απόψεις μου. Είναι ανυπόστατος ο ισχυρισμός ότι επιθυμώ να «προσφέρω προστασία στην Κύπρο» ή να «διδάξω τι μεταρρύθμιση» χρειάζεται η Κύπρος, γιατί απλούστατα δεν το διανοήθηκα. Συνειδητά επιλέγω να μη σιωπώ και να δημοσιοποιώ συχνά και ανοικτά τις επιστημονικές απόψεις μου και τις πολιτικές μου εκτιμήσεις, για να συμμετέχω σε μια διαδικασία ανάδειξης των ορίων που έχουν αυτά που γίνονται. Η συμβολή μου και η εγκυρότητα των απόψεων μου κρίνονται στη δοκιμασία της εκπαιδευτικής πραγματικότητας, τώρα ή και στο μέλλον.
Τις όποιες συμβουλευτικές/εισηγητικές μου απόψεις τις καταθέτω αρμοδίως στο ΕΣ, όσο οι διαδικασίες το επιτρέπουν. Ποιος μου αφαιρεί, λοιπόν, το δικαίωμα της συμμετοχής και στο δημόσιο διάλογο; Από πότε ο επιθεωρητής κ. Γεώργιος Γεωργίου εκδίδει αξιολογικές εκθέσεις και πιστοποιητικά «καταλληλότητας» («κατάλληλο πρόσωπο») για συμμετοχή στο «δημόσιο εγχείρημα»; Δεν αντιλαμβάνομαι την αναφορά στον «Ελλαδίτη». Πρόκειται για κώλυμα ή στιγματισμό; Ούτε αντιλαμβάνομαι την προτροπή να μην ασχολούμαι με τη «συγγραφή άρθρων στην Κύπρο αλλά στην Ελλάδα». Κι εγώ νόμιζα πως οι ιδέες δεν αναγνωρίζουν κατασκευασμένα σύνορα. Καταρχήν, συστηματικά αναφέρομαι στις δύο χώρες και όχι μόνο. Πέραν αυτού, όμως, γιατί με αποκλείει από την περίπτωση της Κύπρου; Ως μέλος και αντιπρόεδρος του ΕΣ και ως σκεπτόμενος πολίτης ενδιαφέρομαι ακαδημαϊκά και πολιτικά. Πώς θεμελιώνεται, άραγε, αυτή η αξίωση και η προτροπή του κ. Γεωργίου; Ποιες αφετηρίες και ποιες προεκτάσεις και ποια συνάφεια έχει μια τέτοια αντίληψη, με έναν επιμελημένο εθνικισμό ή ρατσισμό; Ποιος «Ελλαδίτης» εξαιρείται από τον ιδιότυπο αυτό αποκλεισμό που επιχειρεί;
Φαίνεται ότι τα τερτίπια και οι μανούβρες που είχε το «δημόσιο εγχείρημα» ήταν φροντιστήριο για ορισμένους ώστε να εκθέτουν τα ψεύδη και τη στρέβλωση σε «δημόσιο εγχείρημα». Πώς αλλιώς να εξηγήσω τη σωρεία των παραποιήσεων και των στρεβλώσεων; Είναι τόσο κραυγαλέες που μόνο ως σκόπιμες εξηγούνται. Τι σημαίνει «δριμύ κατηγορώ» σε μια ανάλυση επιστημονικού και εκπαιδευτικού περιεχομένου; Γιατί αποφεύγει τον όρο κριτική; Ουδέποτε ισχυριστήκαμε ότι τα ΝΑΠ «παραμελούν τις γνώσεις». Ούτε έχω διατυπώσει άποψη «απόλυτης αντίθεσης» στις ικανότητες. Είναι άλλης τάξεως η απόλυτη αντίθεση στις «ικανότητες ερήμην των γνώσεων». Ουδέποτε διατύπωσα την άποψη ότι είναι «περίπου ηθικό παράπτωμα» και «συντέλεια του κόσμου της εκπαίδευσης» η συζήτηση των αποτελεσμάτων του PISA. Είναι άλλο πράγμα να υποστηρίζει κανείς την άποψη ότι η συγκεκριμένη συζήτηση δεν είναι έγκυρη και ότι πυροδοτεί την έξαρση του ανταγωνισμού, την επικύρωση της ιεραρχικής κατάταξης και την ανασύνταξη των εκπαιδευτικών συστημάτων για προσαρμογές προς τα κριτήρια του ΟΟΣΑ. Δεν έχω κάνει ποτέ πρόταση να «διαγράψουμε τις ‘περιοχές ικανοτήτων’». Πόσες, άραγε, πρόσθετες παραποιήσεις θα χρειαστεί να αναφέρω για να τεκμηριώσω την άποψη ότι στο όνομα του «δημόσιου εγχειρήματος», ο επιθεωρητής κ. Γεωργίου μέλος της ΕΔΑΠ, καταφεύγει, κατά σύστημα, στη στρέβλωση των δημοσιευμένων απόψεών μου, στα συγκεκριμένα κείμενα ή άλλα που είναι «αναρτημένα» στην προσωπική μου ιστοσελίδα και στο διαδίκτυο; Από ένα σημείο του κειμένου και ύστερα, ο συντάκτης εκτρέπεται σε αυθαίρετους και ανεπίτρεπτους ισχυρισμούς προκειμένου να με πλήξει προσωπικά και να μειώσει την αξιοπιστία των απόψεων που εμπεριέχονται στα κείμενα που υποτίθεται ότι διάβασε. Ο κ. επιθεωρητής, στα μεταπτυχιακά μαθήματα που παρακολούθησε, δεν έμαθε το στοιχειώδες: να γνωρίζει σε ποιον ανήκουν τα κείμενα που ισχυρίζεται ότι διαβάζει; Μήπως, το γνωρίζει, αλλά σκοπίμως μου αποδίδει κείμενα που δεν φέρουν το όνομά μου; Είχε τόσα πολλά κείμενα δικά μου με επώνυμο. Γιατί δεν αναφέρεται σε αυτά; Γιατί, επιλέγει τον ανυπόστατο ισχυρισμό ότι «αποκρύπτω ενδιαφέροντα στοιχεία» που, δήθεν, εντόπισε; Θα συνεχίσω τη λίστα των στρεβλώσεων και με άλλες αθλιότητες.
Από ένα σημείο και ύστερα ο συντάκτης εκτρέπεται σε αυθαίρετους και αστήρικτους ισχυρισμούς προκειμένου να πλήξει εμένα προσωπικά και να μειώσει την αξιοπιστία των απόψεων που εμπεριέχονται στα κείμενα που υποτίθεται ότι διάβασε. Καταρχήν ισχυρίζεται ότι «αποκρύπτω ενδιαφέροντα στοιχεία» στα πρόσφατα άρθρα μου! Λες και θα έπρεπε στα άρθρα μου να αναφέρομαι σε όλες τις δραστηριότητες μου! Πάντως, το βιογραφικό μου είναι προσιτό σε κάθε ενδιαφερόμενο στην προσωπική μου ιστοσελίδα που παρατίθεται στο τέλος των κειμένων που γράφω. Ψεύδεται όταν ισχυρίζεται ότι «αποκρύπτω». Ο ίδιος, όμως, αποκρύπτει κάτι σημαντικό: έχει σχετικά πρόσφατο μεταπτυχιακό τίτλο . Αυτός είναι τίτλος, δεν είναι δραστηριότητα ή θέση μέλους στην ΕΔΑΠ. Στο βιογραφικό μου, λοιπόν, αναφέρω ότι υπήρξα μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής της «Μορφωτικής Αναπτυξιακής Πρωτοβουλίας» και μέλος της επιστημονικής ομάδας υποστήριξης του «Δικτύου Σχολικής Καινοτομίας» στην Ελλάδα, μέχρι το 2010. Αυτό το γεγονός, ο αξιότιμος επιθεωρητής το αξιοποιεί με τον πιο άκομψο και απαράδεκτο τρόπο. Γιατί ισχυρίζεται, άραγε, ότι το αποκρύπτω; Όφειλα να βγάλω «ντουντούκα»; Αν και κινδυνεύω να θεωρηθώ απολογητικός ή αμυντικός, ας μου επιτραπεί να εξηγήσω στον επιθεωρητή κάποια πράγματα: πως είναι να αγωνίζεσαι για κάτι «από τα μέσα και από τα έξω»
Ως μέλος του συγκεκριμένου Δικτύου είχα, όντως,την εμπειρία να συνεργάζομαι με συναδέλφους, όπως τον Αλέξη Δημαρά (μέλος της Ειδικής Συμβουλευτικής Επιτροπής του ΥΠΠ για τα ΝΑΠ), τη Μαρία Ρεπούση, τον Γ. Κουζέλη, τον Δ. Ματθαίου. Είμαι πολύ ικανοποιημένος που μου δόθηκε η δυνατότητα να αντιπαρατεθώ πολύ συχνά στις νεοφιλελεύθερες απόψεις του Γ. Ψαχαρόπουλου. Για τη σχέση μου με άλλους ακαδημαϊκούς (π. χ. το Δημαρά), σας παραπέμπω, κ. Γεωργίου, στο πρόσφατα δημοσιευμένο και αναρτημένο κείμενο «Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση που δε γίνεται...». Δεν αντιλαμβάνομαι τα περί «παρέας»! Στη «δική» σας ΕΔΑΠ υπήρχε παρέα και ποιοι τη συγκροτούσαν; Είσαστε όλοι των αυτών αντιλήψεων και προσεγγίσεων; Στο Επιστημονικό Συμβούλιο του Υπουργείου Παιδείας της Κύπρου, όπου συμβαίνει να είμαι αντιπρόεδρος δε διανοούμαι ότι μπορώ να «κάνω παρέα»; Η σειρά όλων των κειμένων που δημοσιεύτηκαν για το PISA δεν έχει δημιουργήσει κάποιον κραδασμό στις σχέσεις μου με τον πρόεδρο του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΥΠΠ, που συμβαίνει να έχει και σχετική αρμοδιότητας στο PISA. «Παρέα» δεν είμαστε. Ενδεχομένως, δεν του χρειαζόταν αυτές οι δημοσιεύσεις. Αλλά συνεχίζουμε και στις 13.1.12 έχουμε την πρώτη συνεδρίαση. Διατηρώ την επιστημονική, ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα και συμμετέχω σε μια δύσκολη διαδικασία διαμόρφωσης προτάσεων. Η δυσκολία αυτή, δε με οδήγησε στην παραίτηση ή την απόσυρση. Στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, συμμετέχω ως επιμορφωτής σε σεμινάρια, αν και επανειλημμένα έδωσα τη μάχη μου για αλλαγές στη μορφή και στο περιεχόμενο τους, που δεν έγιναν.
Είχα, όντως, την αποκαλυπτική εμπειρία να συμμετέχω σε μια «Πρωτοβουλία» με χρηματοδότηση γνωστών κοινωφελών ιδρυμάτων(Ευγενίδειο, Ίδρυμα Ωνάση, Ίδρυμα Λαμπράκη, Μποδοσάκη κ.α. με τις σχετικές αναφορές σε ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες) για τη δημιουργία του Δικτύου Σχολικής Καινοτομίας. Δεν ήταν εύκολη η επιλογή της συμμετοχής. Γνωρίζω παιδαγωγούς που δε δέχονται να συμμετέχουν και να παρεμβαίνουν «από τα μέσα» σε τέτοιες πρωτοβουλίες. Παρόλα αυτά, συνειδητά, επέλεξα να συμμετάσχω. Δέχτηκα να συμμετάσχω με τον όρο ότι «δεν τίθενται όροι λογοκρισίας» στις απόψεις μου και στις προσεγγίσεις μου. Ήταν αποκαλυπτικό για μένα ότι δε δέχτηκα την παραμικρή υπόδειξη. Είναι πολύ σημαντικό για μένα που στο Δίκτυο Σχολικής Καινοτομίας αυτής της «Πρωτοβουλίας» αναρτήθηκαν και προωθήθηκαν στα επιμορφωτικά σεμινάρια που έκανα, πολλά κείμενα εργασίας με σαφείς τους θεωρητικούς και ιδεολογικούς μου προσανατολισμούς (π.χ. τα κείμενα, Καινοτομία διδασκαλίας μιας αντίπαλης σχολικής ιστορίας, Περιθώριο για καινοτομίες στο σχολείο, Καινοτομία και εκπαιδευτική πολιτική Σχολείου).Δεν αναφέρω όλα τα κείμενα γιατί είναι πολλά. Που είναι το PIZA σε αυτά; Θα μου πει κάποιος ότι αυτά τα κείμενα δεν είναι τα κυρίαρχα στο όλο. Σύμφωνοι. Αλλά, πώς θα ήταν αν δεν συμπεριλαμβάνονταν καθόλου στο υλικό επιμόρφωσης και δε συμμετείχα στις επιμορφώσεις; Δεν διεκδικώ τίτλους «ναυαγοσώστη». Απλώς, εξηγώ, με ποιο σκεπτικό σκέφτομαικαι δρω.
Το ερώτημα είναι γιατί ο κ. επιθεωρητής, μια και είχε το υλικό (όπως ισχυρίζεται), δεν αναφέρεται στα ενυπόγραφα αυτά κείμενά μου και πάνω σε αυτά να κάνει την όποια κριτική του; Μια και με αναγνωρίζει ως μέλος του Δικτύου, με τη «μεγαλύτερη προσφορά στο επιμορφωτικό υλικό», γιατί αποφεύγει να παραθέσει ένα «τσιτάτο» από τα δικά μου επώνυμα κείμενα; Γιατί, αντί να κάνετε αυτό, κ. επιθεωρητή επιλέγετε να ψεύδεστε ασύστολα όταν με αναφέρετε ως μέλος της συγγραφικής ομάδας του κειμένου «Περιοχές Ικανοτήτων» και «Έκθεση Αποτίμησης». Αυτά τα κείμενα είναι επώνυμα, χωρίς το όνομά μου. Κύριε επιθεωρητή, για σας, το δημόσιο εγχείρημα είναι πασαρέλα για ψεύδη, αποσιωπήσεις και στρεβλώσεις; Να είστε βέβαιος ότι εάν συμμετείχα θα σας υποδείκνυα τη δική μου συμβολή και σφραγίδα.
Στο προγραμματικό ανώνυμο κείμενο της «Πρωτοβουλίας» από το οποίο αντλεί ο κ. Γεωργίου αρκετά και εκτενή αποσπάσματα, θα παραθέσω ορισμένα – από τα πολλά – που είναι της προσωπικής μου συμβολής και διεκδίκησης ( Μου είναι πολύ εύκολο να το αποδείξω). Με τη συμμετοχή μου «από τα μέσα», σε αυτό το κείμενο πολιτικής των «επιχειρηματιών»συμπεριλήφθηκαν θέσεις, όπως οι ακόλουθες:
«Τίθεται ζήτημα ανασυγκρότησης του περιεχομένου της γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης για την απόκτηση όσο το δυνατό ευρύτερων γνώσεων και μόρφωσης. Θα υποστηρίζαμε ότι, κάτω από τις παραπάνω εξελίξεις, το δίκτυο της τυπικής εκπαίδευσης και κυρίως το ενιαίο υποχρεωτικό σχολείο καλείται να ανασυγκροτηθεί και να ασχοληθεί ιδιαίτερα με όσους χάνουν αυτό το σχολείο μέσα από διαδικασίες σχολικής αποτυχίας, διάκρισης και διαρροής. Έτσι και αλλιώς η παντοδυναμία και το μονοπώλιο του τυπικού σχολείου έχει αντικειμενικά αρθεί. Αυτό καθαυτό το γεγονός συνιστά μια πρόκληση η οποία αν δεν απαντηθεί θα συνδεθεί με εξελίξεις κατάρρευσης του καθιερωμένου δημοσίου τυπικού εκπαιδευτικού δικτύου από την πρωτοβάθμια προς την τριτοβάθμια. Σε μια τέτοια προοπτική θα πληγούν ιδιαίτερα όσοι προέρχονται από μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα…
Η καινοτομία… προσφέρεται ιδιαίτερα, και κατά προτεραιότητα, για εκπαιδευόμενους που προέρχονται από μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα ή ομάδες, τόσο για την ανάδειξη και την άμβλυνση των κοινωνικών επικαθορισμών και εμποδίων όσο και την ανάπτυξη προσωπικών στρατηγικών ή «καλών πρακτικών» για την υπέρβασή τους…
Το Σχέδιο δραστηριότητας επιδιώκει να υποστηρίζει τους μαθητές να: κατανοούν τις θεμελιώδεις έννοιες και αρχές, να αποκτήσουν ουσιαστικές γνώσεις, να αποκτήσουν βασικές ικανότητες και να αναπτύξουν θετικές στάσεις για θετική πράξη και δράση.»
Που εντοπίζεται το PISA σε αυτά. Θα μου πει κάποιος ότι αυτές οι πινελιές δεν εξασφαλίζουν τον έλεγχο του ιδεολογικού προσανατολισμού ενός Δικτύου. Αν ήταν, πάντως, να απουσιάζουμε από εκπαιδευτικές δραστηριότητες που δεν ελέγχουμε πλήρως, θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι, άραγε, προσφέρει η επιλογή της απέξω κριτικής, χωρίς προϋποθέσεις διείσδυσης; Θεωρώ ότι έδωσα υπερβολική έκταση στο σχολιασμό του κειμένου. Δε θα μπορούσα, όμως, με ένα σύντομο κείμενο διάψευσης να αποκαλύψω τις πρακτικές αυτών που δεν αντέχουν την ουσιαστική συζήτηση για τα αναλυτικά προγράμματα της Κύπρου. Είχαν την εμπειρία του «δημόσιου εγχειρήματος» με συναντήσεις, «παλαμάκια» και πολλές υποσχέσεις και τώρα, τους μένει η φάμπρικα της στρέβλωσης και του ψεύδους. Ίσως, δε φταίει, τελικά, ο κ. Γεωργίου, που ως μέλος της ΕΔΑΠ, με την ιδιότητα του εκπαιδευτικού (και πρώην μεταπτυχιακού φοιτητή), αρχικά, και αργότερα του επιθεωρητή, αναγκάστηκε να υπερασπιστεί αδέξια άλλον.
Όσο για τον ισχυρισμό του για «χειραγώγηση και υπονόμευση ή και οικειοποίηση τομέων της δημόσιας εκπαίδευσης από τις ιδιωτικές επιχειρήσεις» θα συμφωνούσα επί της αρχής. Δεν ανησυχώ, όμως, με «πρωτοβουλίες» μικρής εμβέλειας και διάρκειας. Η συγκεκριμένη «Πρωτοβουλία» δεν υφίσταται και το «Δίκτυο» διαλύεται. Ανησυχώ, όμως, για τη λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Κύπρο που λειτουργούν με σαφή επιχειρηματικά και οικονομικά κριτήρια της αγοράς. Ο κ. επιθεωρητής;
Να διευκρινίσω, κλείνοντας, κάτι: Δεν είμαι επισκέπτης καθηγητής για το τρέχον εξάμηνο στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Ελπίζω να μη θεωρηθεί ότι αποκρύπτω το γεγονός ότι κάποτε υπήρξα. Δεν αναφέρω σε ποιο Πανεπιστήμιο είμαι ομότιμος και δε θεωρώ ότι το αποκρύπτω. Υπογράφω ως άμισθος αντιπρόεδρος- δεν το αποκρύπτω- για να υποδηλώσω κάτι σημαντικό: Ως άμισθος μπορείς να κρατάς μια θέση για συμβολικούς ή άλλους λόγους, χωρίς να κάνεις τίποτε. Μπορείς, όμως, εάν το επιλέξεις, να προσφέρεις και σημαντικό έργο, με υψηλό βαθμό «ουσιαστικής κριτικής φιλίας», ανεξαρτησίας και ελευθερίας. Πάντως, για μένα, το σημαντικό δεν είναι να επιλέξεις ανάμεσα στο «από μέσα»ή στο «απέξω». Το σημαντικό είναι, όταν επιλέγεις, κάτω από προϋποθέσεις, το «από μέσα», να μη χάνεις τις θεωρητικές και τις ιδεολογικές αρχές που αποτυπώνονται στο επιστημονικό, επιμορφωτικό, εκπαιδευτικό σου έργο και στην εν γένει κοινωνική σου δράση. Με λίγα λόγια, να μην αφομοιώνεσαι και να μη παραμορφώνεσαι!
* Ο Γιώργος Μαυρογιώργος είναι Ομότιμος καθηγητής Παιδαγωγικής. Άμισθος Αντιπρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΥΠΠ, Ιστοσελίδα http://pep.uoi.gr/gmavrog email: gmavrog@cc.uoi.gr
ΠΗΓΗ: 11-1-2012, http://www.alfavita.gr/artro.php?id=54770
Μια ριζοσπαστική προοδευτική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση εμπεριέχει το σπέρμα της αντιμεταρρύθμισης έτσι που μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι οι δύο διαδικασίες σχετίζονται διαλεκτικά. Το ίδιο το σχολείο ως κρατικός ιδεολογικός μηχανισμός δύσκολα δέχεται μεταρρυθμίσεις των κοινωνικών λειτουργιών που επιτελεί. Το αυταρχικό και συγκεντρωτικό σύστημα διοίκησης της εκπαίδευσης ενισχύει την ακαμψία του σχολείου. Η εκπαιδευτική διοίκηση στην Κύπρο βρίσκεται στη σφαίρα επιρροής συγκεκριμένων – άκρως αντιμεταρρυθμιστικών – κύκλων, όπου κυριαρχούν τα ιδεολογήματα περί εκπαιδευτικής ηγεσίας και «διαχείρισης». Έχουν συγκροτήσει άτυπα «δίκτυα» συνεδρίων, ημερίδων, επιμορφωτικών σεμιναρίων και μεταπτυχιακών και επηρεάζουν το «προφίλ» των στελεχών εκπαίδευσης, με απόψεις που δεν έχουν έγκυρη επιστημονική βάση. Πέρα από τη διοίκηση, οι εκπαιδευτικοί, συνήθως, δέχονται με σκεπτικισμό τις μεταρρυθμίσεις, καθώς καλούνται, κάθε τόσο, σε εντατικοποίηση της εργασίας τους για πιστή και άκριτη εφαρμογή τους. Η όποια επιμόρφωση, συνήθως, εκφυλίζεται σε συνταγές μιας «επίκαιρης» σκοπιμότητας, με αποτέλεσμα και η μεταρρυθμιστική θεωρία να υποβαθμίζεται σε οδηγίες «μιας χρήσης».
