Αρχείο κατηγορίας Συνεντεύξεις περιορισμένης κλίμακας

Συνεντεύξεις περιορισμένης κλίμακας

10… ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

 ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ[i] 

Συνέντευξη στο περιοδικό «σημάδια» του Παναγιώτη Μπούρδαλα* 

 

«Σημάδια»: Ποια νομίζεις ότι είναι η σχέση της εξέγερσης του πολυτεχνείου με τη σύνολη αντίσταση του λαού στην 7-ετία;

Απάντηση: Για πρώτη φορά ένοιωσα ότι υπάρχει αντίσταση στη δικτατορία, όταν πήρε δημοσιότητα η περίπτωση Παναγούλη. Από τότε, έως την εξέγερση του Πολυτεχνείου, αναπτυσ­σόμουνα μέσα στο κλίμα της παθητικής σχέσης του λαού με τη χούντα. Ο κοινωνικός μου περίγυρος – χωριό – και ή ηλικία μου – μαθητής – ήταν ανασταλτικός παράγοντας διαμόρφωσης μιας συνειδητοποίησης για το πώς της αντίστασης, σε μια δικτατορία πού έφτανε μέχρι τα θρανία του σχολείου…

Συνέχεια

Ο άνθρωπος και η περιπέτειά του στη ζωή

Με απασχολεί ο άνθρωπος και η περιπέτειά του στη ζωή

Συνέντευξη του Γιώργου Κόρδη στην Αυγή

 

Η έκθεση του Γιώργου Κόρδη στην αίθουσα τέχνης «Αμυμώνη»  των Ιωαννίνων υπήρξε η (επίκαιρη) αφορμή για τη συνέντευξη που ακολουθεί. Υπάρχει όμως ένας ακόμη πιο «βαθύς» λόγος που επιδιώξαμε τη συνομιλία. Ο Γιώργος Κόρδης είναι αγιογράφος ενώ παράλληλα  ανήκει (γεωγραφικά) και στο πλήρωμα της εκκλησίας. Έχει ενδιαφέρον λοιπόν, να δούμε τι πιστεύει για την τέχνη της αγιογραφίας σε μια εποχή που οι άγιοι  απουσιάζουν…

* Τι θα δούμε στα Γιάννενα κ. Κόρδη;

Η έκθεση στα Γιάννενα πα ρουσιάζει διάφορες ενότητες της δουλειάς μου. Η πρώτη αφορά σ’ ένα κομμάτι δουλειάς που είχα κάνει πέρυσι για τον Κώστα Καρυωτάκη, μια αναφορά που βγήκε σε βιβλίο από τις εκδόσεις «Αρμός». Υπάρχει επίσης ένα κομμάτι που εικονογραφεί το «Θαλασσινό κοιμητήριο του Πώλ Βαλερύ» καθώς επίσης, ακουαρέλες, λιθογραφίες και κάποια άλλα έργα τα οποία αφορμώνται από την ποίηση του Νίκου Καββαδία.

* Είναι πολλοί αυτοί που λένε ότι κατέχετε σε βάθος τη ζωγραφική παράδοση του Βυζαντίου. Ζωγραφίζετε με την τεχνοτροπία αυτή, σύγχρονα έργα αγιογραφίας αλλά και κοσμικής ζωγραφικής. Η δουλειά σας είναι απόρροια τεχνικής, ανάγκης ή συναισθήματος;

Θα έλεγα ότι είναι όλα μαζί. Ένα έργο τέχνης για να είναι τέτοιο, θα πρέπει να λειτουργεί μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο. Σε διαφορετική περίπτωση αποτελεί ιδιωτική έκφραση η οποία δεν αφορά κανέναν πέρα από τον ίδιο τον άνθρωπο που το κάνει. Για είναι έργο τέχνης πρέπει να έχει κοινοτική λειτουργία, άρα να έχει θέμα που ενδιαφέρει την κοινότητα, καταρχάς. Ταυτόχρονα θα πρέπει να είναι προσωπικό γεγονός, να προέρχεται δηλαδή από ένα άνθρωπο να καταγράφει τη γνώμη του, την κατάθεση τα συναισθήματα, τον προσωπικό του ψυχισμό. Σε τελική ανάλυση όμως το υπέρτατο κριτήριο για το έργο τέχνης είναι να μπορεί να λειτουργεί σαν κοινωνικό γεγονός, να μπορεί να παράγει κοινωνία.

* Γιατί αυτή η καταφυγή στη Βυζαντινή τεχνοτροπία;

Γιατί η τεχνοτροπία  αυτή είναι στην πραγματικότητα η κατάληξη της ελληνικής ζωγραφικής. Ένας ζωγραφικός τρόπος που ξεκινά από την αρχαία Ελλάδα και φθάνει μέχρι τον Θεόφιλο. Τον τρόπο αυτό προσπαθώ να χρησιμοποιήσω, εντελώς συνειδητά πάντα διότι έχει κατά τη γνώμη την κοινωνική διάσταση που σας ανέφερα πριν.

* Αντίθετα με σας, οι σύγχρονοι αγιογράφοι αντιγράφουν τη Βυζαντινή Παράδοση. Έχετε αναρωτηθεί μήπως η  αγιογραφία είναι πλέον μια νεκρή υπόθεση, μια υπόθεση που δεν εμπνέει άρα δεν μπορεί να εξελιχθεί ή έστω να αποτελέσει αντικείμενο δημιουργικότητας να παράξει κοινωνία όπως λέτε;

Εφόσον το θέτουμε έτσι, ότι δηλαδή οι σημερινοί αγιογράφοι απλά αντιγράφουν το παρελθόν σαφώς τότε η αγιογραφία δεν μπορεί να διεκδικήσει να είναι ζωντανή τέχνη, αυτό είναι ξεκάθαρο. Εγώ αντίθετα πιστεύω ότι υπάρχει σε ελληνικό και διεθνές επίπεδο πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για την αγιογραφία το οποίο λόγω εμπειρία είμαι σε θέση να το γνωρίζω. Αφ ης στιγμής λοιπόν υπάρχει ζήτηση από μερίδα κόσμου και μάλιστα πολύ μεγάλη, αυτόματα τίθεται το ζήτημα της δημιουργίας. Άρα υπάρχει περιθώριο να υπάρξει δημιουργία. Το θέμα είναι πως μπορεί να διεκδικήσει αυτό τον χαρακτήρα και να γίνει δημιουργία. Σήμερα η πλειοψηφία των αγιογράφων αντιγράφει αυτό που έχει συμβεί, αυτό όμως είναι μια φόρμα η οποία εξυπηρέτησε κάποτε. Σήμερα θα πρέπει με κάποιο τρόπο, να πάρει χαρακτήρα και χαρακτηριστικά από τη σημερινή πραγματικότητα, αλλιώς θα είναι νεκρό γεγονός.

* Οι βυζαντινοί καλλιτέχνες εξέφρασαν μιαν ανάγκη, δική τους και της κοινωνίας που ζούσαν. Υπάρχει σήμερα το πολιτιστικό πλαίσιο, η δυναμική που επιτρέπει να θεωρούμε ότι μπορεί να ανασυσταθεί, να αναδυθεί εκ νέου ένας πολιτισμός με αναφορά στις παλιές αξίες, και αυτό ανεξάρτητα από τη ζήτηση που αναφέρατε πριν;

Νομίζω πως ναι.

* Αγιογραφία σε μια κοινωνία χωρίς άγιους;

Επιμένω ότι η βασική λειτουργία της αγιογραφίας είναι να αποδώσει πρόσωπα και γεγονότα της θρησκείας με έναν ζωγραφικό τρόπο. Αυτό κάνει και αυτό έκανε πάντα. Άρα υπάρχουν κάποια σταθερά στοιχεία. Το θέμα είναι σταθερό. Από κει και πέρα ο ζωγραφικός τρόπος μπορεί να ανανεώνεται, να παρακολουθεί την πολιτισμική κίνηση σε κάθε εποχή.

 * Μια πολιτιστική κίνηση με κυρίαρχη την απουσία του Θεού, στον δυτικό τουλάχιστον κόσμο;

Εντάξει, αλλά ας μην παραβλέπουμε ότι υπάρχει ακόμη ένα σημαντικό κομμάτι ανθρώπων που δεν παύουν να αναζητούν αυτήν την πραγματικότητα του Θεού και συνεπώς κανείς μπορεί να κινηθεί μέσα σε αυτό το πλαίσιο. Εγώ θα αντέστρεφα λιγάκι αυτό που λέτε. Αν δηλαδή υπήρχε μια πιο ζωντανή εκκλησιαστική τέχνη δεν θα μπορούσε να δώσει στην κοινωνία τη δυνατότητα να διαβάσει τον χώρο της θρησκείας με πολύ διαφορετικό μάτι; Γιατί καλώς ή κακώς σήμερα, με τη στατικότητα που υπάρχει στον εκκλησιαστικό χώρο- πολιτισμικά τουλάχιστον- αυτόματα αυτό παράγει συντήρηση η οποία πράγματι κουμπώνει τους ανθρώπους. Εάν αντίθετα υπήρχε μια ζωντανή τέχνη, αυτόματα θα υπήρχε δυνατότητα διαλόγου.

* Η εκκλησία πάντως αρέσκεται στη στατικότητα, δείχνει απρόθυμη να συμμεριστεί την άποψή σας…

Η εκκλησία συλλήβδην δεν είναι στατική. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι έχουν άλλη, πιο κινητική στάση και αντιμετώπιση. Άρα μέσα σ’ αυτό τον χώρο, μπορεί κανείς να δημιουργεί προϋποθέσεις για εσωτερικές ζυμώσεις και για δυνατότητες διαλόγου οι οποίες, αν μη τι άλλο, μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο ζωντανή πραγματικότητα.

  * Είσθε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο, διδάσκετε, γράφετε και εικονογραφείτε βιβλία. Από πού εμπνέεστε κ. Κόρδη πού αναζητείτε την αλήθεια σας, σε λησμονημένες αξίες και πηγές;

Υπάρχει πάντα ένας κόσμος που τις αξίες και τις πηγές τις κρατάει ζωντανές, ζει με αυτές, άρα δεν έχουν λησμονηθεί. Ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας ίσως να απέχει, να έχει απομακρυνθεί, να μην ενδιαφέρεται για αυτές τις μνήμες αλλά ένα άλλο κομμάτι ενδιαφέρεται. Συνεπώς δεν είναι πλήρως λησμονημένες. Αυτό είναι το καθαρά γεωγραφικό κομμάτι το οποίο για μένα είναι μια ζωντανή πραγματικότητα, διότι είμαι ενταγμένος στον χώρο της εκκλησίας. Συνεπώς δεν προσπαθώ να ανασύρω κάτι, ζω εκεί δέχομαι κάποια πράγματα και μιλώ γι αυτά. Έτσι απλά. Αν μιλήσουμε για την κοσμική ζωγραφική τότε εντάξει εκεί μπορεί να μιλήσουμε για έμπνευση και για πηγές.

* Αν η ζωή στην εκκλησία είναι καθαρά γεωγραφικό κομμάτι, ποια είναι η εσωτερική σας καλλιτεχνική δυναμική;

Αυτό που πάντα με απασχολούσε είναι ο άνθρωπος και η περιπέτειά του μέσα στη ζωή. Συνεπώς τα θέματά μου κατά κύριο λόγο είναι ανθρωποκεντρικά. Δεν με απασχολεί το τοπίο, οι νεκρές φύσεις ή οτιδήποτε άλλο. Με απασχολεί ο άνθρωπος για αυτό και συχνά πυκνά ανατρέχω σε ποιητές από τους οποίους παίρνω αφορμές διότι εκεί μέσα υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν, αγωνιούν, πονούν, θέλουν να ζήσουν τέλος πάντων. Όλη αυτήν την αγωνία, την αγάπη, τον έρωτα για τη ζωή προσπαθώ να καταγράψω και να παρουσιάσω με τον τρόπο που γνωρίζω. Αυτή είναι η εικαστική μου απόπειρα.

Σ. Μ.

ΠΗΓΗ: ΑΥΓΗ, Ημερομηνία δημοσίευσης: 11/11/2009, http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=503799

 

Θεραπεία του καπιταλισμού: η ανατροπή του

Η θεραπεία του καπιταλισμού είναι η ανατροπή του

«Και να εγκαταλείψουμε για πάντα το λενινιστικό μοντέλο, που είναι μια θεωρία πραξικοπήματος»


Συνέντευξη του Περικλή Κοροβέση στον Γιώργο Γλυνό – ΓΑΛΕΡΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

 

Με την παρουσία του αγωνιστή και συγγραφέα στα έδρανα της βουλής, απέκτησαν κοινοβουλευτική φωνή εκείνοι που δεν είχαν φωνή.

Μία είναι η συνταγή των κομμάτων της εξουσίας, ένας και ο στόχος: Η κλοπή της δημόσιας κοινής περιουσίας και η παραχώρησή της στο μεγάλο κεφάλαιο αντί πινακίου φακής.

Πρόκειται για μία από τις διαπι­στώσεις του Περικλή Κοροβέση, που πριν προ­λάβει να κλείσει καλά καλά δύο χρόνια κοινοβου­λευτικής παρουσίας, κλήθηκε να ξαναμπεί στον προεκλογικό στίβο, διεκδικώντας την ψήφο των φίλων του και την επιστροφή του στα έδρανα της βουλής (υποψήφιος στην Α' Αθηνών). Στον σύντομο βουλευτικό βίο του μετράει ήδη πάνω από 200 ερωτήσεις κοινοβουλευτικού ελέγχου. Στη σύντομη συνέντευξη που παραχώρησε στη ΓΑΛΕΡΑ μιλάει γι' αυτά που συμβαίνουν γύρω του, και δη για τα όσα συμβαίνουν στο κοινο­βούλιο και στον ΣΥΡΙΖΑ.

 

-Δύο χρόνια στη Βουλή, εκλεγμένος εθνικός νομοθέτης, ψήφισες κανένα νόμο της προ­κοπής ή έστω πέρασες καμιά επιτυχή τρο­πολογία, ή μήπως τους απέρριψες όλους, και γιατί;

 

Το νομοθετικό έργο είναι μια υπεργολαβία της κυβέρνησης που της έχει δοθεί με κατευθείαν ανάθεση έργου. Όποιος έχει το μαγικό 150+1 κάνει ό,τι θέλει. Εντούτοις η κυβέρνηση μπορεί να «μαζέψει» κάποια πράγματα με σκοπό να τα φέρει αργότερα με άλλο τρόπο π.χ. στα θερινά τμήματα της Βουλής που υπολειτ ουργούν. Ο,τι υποχωρήσεις κάνει η κυβέρνηση δεν οφείλονται στην αντιπολίτευση αλλά στην πίεση της κοινής γνώμης και των ΜΜΕ. Με άλλα λόγια, οι τροπο­λογίες μπορεί να περάσουν διά της τεθλασμέ­νης και όχι από τον διάλογο που γίνεται μεταξύ «κουφών». Σπάνια περνάει άμεσα μια τροπολο­γία. Αυτό έτυχε σε μένα σ' ένα πολυνομοσχέδιο για την παιδεία. Τούτο δεν σημαίνει όμως πως

«Ό,τι υποχωρήσεις κάνει η κυβέρνηση δεν οφείλοντα στην αντιπολίτευση, αλλά στην πίεση της κοινής γνώμης και των ΜΜΕ».  

 

δεν μελετάμε εξονυχιστικά τα νομοσχέδια. Τα αναλύουμε και ψάχνουμε να βρούμε το πραγ­ματικό τους νόημα. Και αυτήν τη γνώση όπου μπορούμε τη διαδίδουμε.

 

-Στον τομέα του κοινοβουλευτικού ελέγχου της κυβέρνησης στρίμωξες κανέναν υπουρ­γό για τα πεπραγμένα του ή σου την «κοπάναγαν διά του αρραβώνος» μελλοντικών υποσχέσεων;

 

Αυτή είναι η μεγάλη χαρά του γραφείου μας! Έχουμε κάνει γύρω στις 200 κοινοβουλευτικές ερωτήσεις ελέγχου, όλες αποτέλεσμα συλλογι­κής δουλειάς και συνεργασίας με πολίτες, συλλογικότητες και μη κυβερνητικές οργανώσεις, καθώς και σοβαρής στοιχειοθέτησης. Δεν ήταν ερωτήσεις δημοσίων σχέσεων και επικοινωνίας αλλά είχαν έρευνα, είχαν επιστημονικό υπόβα­θρο, και πάντα απολαμβάναμε τη συνεργασία επιστημονικών φορέων, περιβαλλοντικών οργα­νώσεων, κινημάτων πόλεων ή συνδικαλιστικών ενώσεων. Με τον τρόπο αυτό δίναμε κοινοβου­λευτική φωνή σ' όσους δεν είχαν φωνή. Και μας ικανοποιούσε πάντα το γεγονός πως ο αρμόδιος υπουργός ήταν υποχρεωμένος να «απολογηθεί».

 

Μερικές φορές είχαμε προηγηθεί ακόμα και της δημοσιογραφικής έρευνας, όπως π.χ. στα φονι­κά όπλα τέιζερ που προμηθεύτηκε η Ελληνική Αστυνομία – χωρίς ανακοινώσεις – για την αντι­μετώπιση «τρομοκρατικών» περιστατικών, στο απόθεμα των βομβών διασποράς που διαθέτει ακόμα ο στρατός απούλητες ή στο πρόβλημα των αυθαίρετων κτισμάτων που επιχείρησε να «φυτέψει» το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας στον Υμηττό. Και πολλά άλλα σχετικά με τον πολιτι­σμό και την παιδεία, τα ανθρώπινα δικαιώμα­τα, το περιβάλλον, τις μειονότητες και τη με­τανάστευση.

 

-Διαπίστωσες από την παρουσία σου στο κοι­νοβούλιο ότι κυβερνιέται η χώρα, ή μήπως λόγω της παγκοσμιοποίησης, της ΕΕ κ.λπ. η Βουλή μοιάζει με ΓΑΛΕΡΑ για τις ακυβέρνη­τες πολιτείες;

 

Τα κόμματα εξουσίας, όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά παντού στον κόσμο όπου έχει επικρατή­σει ο νεοφιλελευθερισμός, κινούνται με την ίδια συνταγή. Κλέψιμο της δημόσιας κοινής περιου­σίας και παραχώρησή της στο μεγάλο κεφάλαιο αντί πινακίου φακής. Κατάργηση όλων των κε­κτημένων της εργατικής τάξης και εμπορευμα­τοποίηση των δημόσιων αγαθών που δεν είναι εμπορεύματα όπως π.χ. παιδεία, υγεία, δημό­σιες συγκοινωνίες κ.λπ. Αυτά τα έκανε η Γαλέρα της Νέας Δημοκρατίας, χωρίς καπετάνιο αλλά με τον αυτόματο πιλότο της ΕΕ, της Παγκόσμι­ας Τράπεζας, του Διεθνούς Νομισματικού Τα­μείου και των άλλων διεθνών οργανισμών του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου.

 

– Ο ΣΥΡΙΖΑ θυμίζει ΓΑΛΕΡΑ με κωπηλάτες που κωπηλατούν σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Η Αριστερά, όπως πάντοτε, έχει το ίδιο δίλημ­μα: να προωθήσει την ενότητα ή να προωθή­σει το ξεκαθάρισμα των ιδεών; «Προχωράμε και ξεκαθαρίζουμε» είναι η ενότητα, «ξεκα­θαρίζουμε και προχωράμε» είναι η έμφαση στο περιεχόμενο. Σε ποιο στρατόπεδο βρί­σκεσαι;

 

Κάθε ξεκαθάρισμα ιδεών είναι ξεκαθάρισμα λο­γαριασμών. Και συχνά παίρνουν τη μορφή των προσωπικών ανταγωνισμών. Οι καθαρές ιδεο­λογίες είναι ολοκληρωτικές γιατί έχουν μία και μόνη αλήθεια. Και γίνονται «μονοθεϊστικά δόγ­ματα», δηλαδή μεταφυσικά που δεν μπορούν να παραγάγουν ούτε πολιτική σκέψη αλλά ούτε και πράξη. Η ενότητα ενός πολιτικού σχηματισμού βρίσκεται στην κοινή ανάγνωση της συγκεκρι­μένης πραγματικότητας και στη σωστή πορεία για την ανατροπή της. Και είναι γεγονός πως η σημερινή πραγματικότητα του καπιταλισμού δεν έχει άλλη θεραπεία από την ανατροπή της. Και εδώ είναι το στρατόπεδό μου.

 

– Ποια είναι αυτή η περιβόητη «δημοσκοπική» συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι η μεγαλύτερη συνιστώσα. Είναι πάνω από 10% του εκλογι­κού σώματος. Δεν εκπροσωπείται πουθενά, δεν έχει μερίδιο στην επιδότηση. Δεν έχει έντυπο ή ιστοσελίδα, δεν ψήφισε τον ΣΥΡΙΖΑ το 2007 ή το 2009 και απεχθάνεται τον χαρα­κτηρισμό του «ανένταχτου της Αριστεράς». Υποψιάζεσαι ποιοι μπορεί να είναι αυτοί;

 

Από τις προσωπικές μου επαφές, που μέσα από τη μακρά μου πορεία δεν είναι λίγες, υπάρχει μια μεγάλη γκάμα ανθρώπων που αρχίζει από ψηφοφόρους της Ν.Δ. μέχρι αναρχικούς οι οποί­οι δέχονται να κάνουν πολιτική και μέσα από τους θεσμούς και έχουν εγκαταλείψει το φετίχ της βίας. Αυτό το 20% περίπου των δημοσκο­πήσεων δεν εξηγείται αλλιώτικα.

Όλοι αυτοί πίστεψαν πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια νέα πολιτική ανασύνθεση της Αριστεράς του 21ου αιώνα και τελικά απογοητεύτηκαν γιατί είχαν κάνει «προ­βολές», με τη ψυχαναλυτική έννοια του όρου. Δεν είδαν τη δυναμική του εγχειρήματος μέσα από υγιείς διαδικασίες, αλλά το είδαν «πραγμα­τιστικά». Είναι γεγονός πάντως πως πουθενά δεν υπάρχει παρθενογένεση. Το παλιό συνυπάρχει με το καινούργιο και συχνά το εμποδίζει να ανα­πτυχθεί.

 

Μας χρειάζεται μια υπέρβαση λοιπόν κι ένα βάθεμα της πολιτικής σκέψης, με αναφορά και στις φιλοσοφικές της ρίζες. Χρειαζόμαστε, περισσότερο από ποτέ, τον πλούσιο σε επανα­στατικές σκέψεις 19ο αιώνα για να μπορέσουμε να χτίσουμε δημιουργικά τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα. Και να εγκαταλείψουμε για πάντα το λενινιστικό μοντέλο, που είναι μια θεωρία πραξικοπήματος. Στο βιβλίο μου «Αριστερή Ανακύ­κλωση», που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες, θέτω έναν αντίστοιχο προβληματισμό, χωρίς να υπάρ­χουν απαντήσεις. Βρισκόμαστε στην εποχή των ερωτημάτων και του διαλόγου.

 

-Αυτή σου η άποψη για τον Λένιν δεν ακού­γεται υπερβολική;

 

Όταν οι ίδιοι οι μπολσεβίκοι μιλούσαν για πρα­ξικόπημα, δεν έχω λόγο να μην το επαναλάβω εγώ. Αυτό που ενδιαφέρει εμένα είναι ο διάλο­γος Χέγκελ – Μαρξ, Μαρξ – Προυντόν, Λένιν – Κροπότκιν κ.λπ. Για να απαλλαγούμε από τις βεβαιότητες του παρελθόντος, όπως ήταν ο σταλινισμός, που ουσιαστικά αυτός θεμελίωσε την αριστερή σκέψη στην Ελλάδα και της έβα­λε ιδεολογικές παρωπίδες. Η σημερινή κρίση της Αριστεράς είναι πρωτίστως πρόβλημα της αριστερής σκέψης και φιλοσοφίας. Στο σημείο που δεν ενδιαφερόμαστε να πάμε στο βάθος της σκέψης, τα πολιτικά προβλήματα παίρνουν προσωπικό ανταγωνιστικό χαρακτήρα και δεν λύνονται.

 

ΠΗΓΗ: ~ από perikliskorovesis στο Σεπτεμβρίου 30, 2009.

 http://perikliskorovesis.wordpress.com/2009/09/30/%….%BD/

 

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ ….το παιγνίδι χάθηκε

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ από την 5η Οκτωβρίου …. τότε το παιγνίδι χάθηκε*

 

Συνέντευξη του Περικλή Κοροβέση**

Αν ο ΣΥΡΙΖΑ από την 5η Οκτωβρίου δεν αρχίσει την πορεία του, με όλα τα αζιμούθια, για να συγκροτηθεί σε ένα ενιαίο πολιτικό οργανισμό τότε το παιγνίδι χάθηκε, τουλάχιστον με τους σημερινούς συντελεστές , και μετατίθεται στο μέλλον.

Για να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια, θα  προσπαθήσω να κάνω μια σύντομη κωδικοποίηση για τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μας.

 

* Ο σ. Περικλής Κοροβέσης απαντάει στα ερωτήματα  από το blog της πάσας  http://dosepasa.wordpress.com/2009/09/28/1/ 

Α. ΣΥΡΙΖΑ: ΕΝΙΑΙΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ

 

Σε καμία περίπτωση δεν εννοούμε κόμμα σταλινικού τύπου με λειτουργία δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Ούτε βέβαια κόμμα της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας που κυοφορεί μια ποικιλία μορφωμάτων από Μπλερ μέχρι ΠΑΣΟΚ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι μία ελεύθερη ένωση σκεπτόμενων αριστερών ( διότι όπως αποδείχτηκε πολλάκις κάποιοι αριστεροί δεν σκέπτονται καθόλου) άσχετα από την πολιτική τους καταγωγή. Αυτό το νέο πολιτικό σχήμα θα μπορούσε να εχει συνιστώσες, ιδεολογικά ρεύματα, φιλοσοφικές ή πολιτισμικές τάσεις κλπ που θα μπορούσαν να επεξεργάζονται τις δικές τους ιδέες και να τις προτείνουν σ΄ ένα ΣΥΡΙΖΑ μελών, που θα έχει τα δικά του όργανα, τις δικές του θεματικές επιτροπές, που θα λειτουργεί οριζόντια και όχι κάθετα. Σίγουρα θα υπάρχουν εντεταλμένοι εκπρόσωποι σε όλα τα επίπεδα, ακόμα και στη κοινοβουλευτική ομάδα, που όλοι τους όμως θα είναι ανακλητοί.

 

Β. ΟΛΗ Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

 

O ΣΥΡΙΖΑ δεν θα πρέπει να ταυτίζεται με τη κοινωνία. Και πολύ περισσότερο δεν θα  πρέπει να πάρει τη θέση του  καθοδηγητή της κοινωνίας. Τα μέλη θα μετέχουν σε κάθε κοινωνικό κίνημα για να ενισχύσουν την αυτονομία του κινήματος. Οι οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν καθοδηγούν  αλλά προτείνουν αυτό που είναι καλύτερο για την εξουσία της βάσης.

 

Γ. ΓΙΑ ΠΟΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΉ ΕΞΟΥΣΙΑ ΠΑΛΕΥΟΥΜΕ

 

Η εξουσία θα ανήκει στους παραγωγούς του πλούτου. Αυτό που παράγουν οι άνθρωποι τους ανήκει καθώς επίσης οι ίδιοι  θα είναι αλληλέγγυοι με όλη τη κοινωνία , σε περίπτωση που κάποιος κλάδος ή περιοχή χρειαστεί την αρωγή τους.

Δ. ΤΙ ΚΡΑΤΟΣ ΘΕΛΟΥΜΕ

Το κράτος δεν μπορεί να εξαφανισθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Αλλά από εξουσία θα γίνει σιγά σιγά μια ταχυδρομική υπηρεσία που θα παρέχει υπηρεσίες αλλά δεν θα έχει εξουσία. 

 

Ε. ΜΕ ΠΟΙΟ ΤΡΟΠΟ ΘΑ ΓΙΝΟΥΝ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ; 

 

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να αλλάξουμε είναι η συνείδηση του κόσμου. Οι κυρίαρχες τάξεις επιβάλουν την ιδεολογία τους στις κυριαρχούμενες τάξεις, που με τη σειρά τους αναπαραγάγουν την εξουσία των κυρίαρχων. Μόνο σε ρωγμές π.χ. όπως έγινε στο Γαλλικό Μάη, στη Παρισινή Κομμούνα κ.α.  οι κυριαρχούμενες τάξεις μπορούν να εξεγερθούν, συχνά με τρόπο βίαιο, αλλά αν δεν υπάρχουν επαναστατικές ιδέες που θα πρέπει να είναι ήδη επεξεργασμένες για να γίνουν κυρίαρχες των εξεγερμένων, τότε, όταν περάσει η  μπόρα θα ξαναγυρίσουν στην κανονικότητα  ή στο συντηρητισμό ή ακόμα  στη δεξιά και στην άκρα δεξιά. Για να αλλάξει η συνείδηση των κυριαρχούμενων μαζών χρειάζεται μια μακρόχρονη παρέμβαση με ποικίλες μορφές και πολλαπλές και ακούραστες παρεμβάσεις(από καλλιτεχνική δουλειά μέχρι μαζικά κινήματα) .Και όλα αυτά να κεφαλαιοποιούνται για να αποτελέσουν τα κεκτημένα του κινήματος.

Οι μορφές πάλης θα είναι μη βίαιες αλλά συγκρουσιακές. Θα ενταχθούν στο κίνημα της κοινωνικής και πολιτικής ανυπακοής, ακριβώς   στις ίδιες μεθόδους που έχει το παγκόσμιο φόρουμ και χιλιάδες άλλα κινήματα στον κόσμο.

 

ΣΤ. ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝ (AYΓΗ 28.8.09) ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΣΥΝ Ή ΟΠΑΔΟΙ ΤΟΥ. ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΣΑΣ;

 

Τα μέλη και οι οπαδοί ενός κόμματος δεν είναι αιχμάλωτοι πολέμου για να τους διατάξεις «εξαναγκαστική πολιτική συνείδηση» αλλά ελεύθεροι πολίτες  που επιλέγουν πολιτική έκφραση. Αυτή η σκέψη εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο «τον ανανεωτικό σταλινισμό» του ΣΥΝ, την ενίοτε αυταρχική του πολιτική σκέψη, τον ηγεμονισμό του και  πολλάκις την έλλειψη δημοκρατικής συνείδησης. Και όλα τούτα, μεταξύ άλλων, μετέφερε στο ΣΥΡΙΖΑ με αποτέλεσμα να τον μπλοκάρει και να τον καθηλώσει. Απάντηση σε όλα , είναι οι δημοκρατικές διαδικασίες για τη δημιουργία ενός ΣΥΡΙΖΑ μελών.

 

** Σύντομο βιογραφικό για όσους δεν γνωρίζουν τον σ. Περικλή

 

Από μικρή ηλικία μετείχε ενεργά στο μαχητικό δημοκρατικό κίνημα της Αριστεράς. Φυλακίστηκε και εξορίστηκε επί χούντας. Αγωνίζεται για το περιβάλλον, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τους μετανάστες και τον απόδημο ελληνισμό.

Το πρώτο του βιβλίο, Ανθρωποφύλακες (1969), μεταφράστηκε στα γαλλικά (Seuil, 1969), αγγλικά (Alison & Busby, 1970 και Panther,1970), σουηδικά (Rubén et Sjӧrgen, 1970), φιλανδικά (Weilin+Gӧӧs, 1970), νορβηγικά (Gyldendal 1973, με επίμετρο του James Becket), τουρκικά (Yӧntem, 1972 & Alan Yayincilik, 1989, με πρόλογο του Jean Paul Sartre) στα γερμανικά (εκδόσεις Zweitausendeins,1981 και Raith,1976) καθώς και στα πορτογαλικά (Publicaciōes Europa-America,1970).

Εκτός από πεζά, έχει γράψει θέατρο, παιδικά και τελευταία, ποίηση. Εκτός της συγγραφικής δραστηριότητας, αρθρογράφησε επί σειρά ετών στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία από τη στήλη του «Το ψευδοκράτος των Αθηνών», στην κυριακάτικη Εποχή από τη στήλη του «Αριστερή Ανακύκλωση», καθώς και στο περιοδικό Γαλέρα.

Συμμετέχει ως ανένταχτος στον ΣΥΡΙΖΑ και είναι υποψήφιος βουλευτής του για δεύτερη θητεία στην Α Αθήνας.

 

Σημείωση admin: παρότι δεν ψηφίζω σύριζα, η ειλiκρινής αυτή συνέντευξη με άγγιξε και τη δημοσιεύω.

Ανυπόδητος πλούτου σκουπιδιών

Ο ανυπόδητος του πλούτου των σκουπιδιών

Συνέντευξη του Πανοσ. Αρχιμανδρίτη π. Φώτιου Λαυριώτη*

Ο Πανοσ. Αρχιμανδρίτης π. Φώτιος Λαυριώτης, γνωστός στο νησί της Λέσβου ως παπα-Φώτης, γεννήθηκε στα Πάμφιλλα, ένα χωριό κοντά στη Μυτιλήνη, το 1913 από το Δημήτριο και τη Μαρία Σαρδέλλη. Μαζί με την κατά τρία χρόνια μικρότερη αδελφή του μεγαλώνουν με πολλές δυσκολίες και μεγάλες στερήσεις. Σε ηλικία επτά ετών έμεινε ορφανός. Στην εφηβική του ηλικία ακούει για τον Ελληνορθόδοξο μοναχισμό και για τη ματαιότητα του κόσμου από έναν ιεροκήρυκα που επισκέφτηκε το χωριό του και σαγηνευμένος αποφασίζει να μονάσει.

Σε ηλικία δεκαεπτά ετών φεύγει στην Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας στο Άγιον Όρος, από όπου παίρνει και το όνομα Λαυριώτης. Εκεί αρχικά χειροθετείται μοναχός και αργότερα χειροτονείται διάκονος και ιερέας, παραμένοντας στο Άγιον Όρος για είκοσι χρόνια. Επιστρέφει στο νησί της Λέσβου μετά από πρόσκληση του αειμνήστου Μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιακώβου Α΄.

Τοποθετείται εφημέριος στο χωριό Τρίγωνα Πλωμαρίου, όπου και παραμένει έως  τη συνταξιοδότησή του.

 

Το 1950 ο πρώην Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κυρός Ιερώνυμος τον τοποθετεί εφημέριο στον Παναγίο Τάφο. Μετά από τέσσερα χρόνια παραμονής στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, επιστρέφει για δεύτερη φορά στη γεννέτηρά του, συνεχίζοντας τα ενοριακά του καθήκοντα και επιδίδεται στην ανοικοδόμηση του Ησυχαστηρίου του, που είναι αφιερωμένο στον Όσιο Λουκά το νεομάρτυρα.

Ο παπα-Φώτης, συμπληρώνει 65 χρόνια κληρικός, λειτουργός του Ιερού Θυσιαστηρίου! Είναι αγαπητός σε όλους και γνωστός για την ασκητικότητα, την παρρησία και την προσήλωση στην Ορθόδοξη παράδοση. Για την ιδιορρυθμία στην εμφάνισή του δηλώνει ότι "εγώ είμαι καλόγερος και γι' αυτό δεν δίνω μεγάλη σημασία στο ντύσιμό μου".

 

ΕΡ.: Παπα-Φώτη, έχουμε την εξής μαρτυρία: Πριν πολλά χρόνια, εσύ με ένα πνευματοπαίδι σου χαράματα λειτούργησες στο γραφικό εκκλησάκι της Παναγιάς της Γαλατούσας, μέσα στο κάστρο της πόλης μας και όταν τελείωσες τη θεία Λειτουργία πήρες τη θεία Μετάληψη και πήγες σ' έναν από τους οίκους ανοχής που υπήρχαν τότε εκεί και μετέλαβες μία πόρνη ετοιμοθάνατη. Μάλιστα,  μετά από λίγο πέθανε. Είναι αλήθεια; Δε φοβόσουν τι θα έλεγε ο κόσμος, αν σε έβλεπε;

 

ΑΠ.: Αυτό είχε γίνει πολλές φορές. Μία γυναίκα κοντά στην εκκλησία του Αγίου Συμεών μού έλεγε κάποιες περιπτώσεις κι εγώ πήγαινα σ' αυτές τις ψυχές. Με αποδέχονταν. Τους μιλούσα για τη μετάνοια και τη σωτηρία της ψυχής, για την άλλη ζωή… Ποτέ δεν τους μιλούσα άσχημα, αλλά με αγάπη τους έλεγα να μετανοήσουν και θα φροντίσει γι' αυτές ο Θεός, θα τις αποκαταστήσει στην καρδιά Του. Πολλές ψυχές μετανοούσαν… Με ρωτήσατε αν φοβόμουν. Τι να φοβηθώ; Δεν φοβάμαι κανέναν. Μόνο το Θεό να φοβόμαστε όταν αμαρτάνουμε. Δε μ' ένοιαζε τι θα έλεγε ο κόσμος, εγώ για το Χριστό ενεργούσα.

 

 ΕΡ.: Πατέρα Φώτιε, ο Πάπας ήλθε τελικά στην Ελλάδα. Τι έχετε να μας πείτε γι' αυτό;

 

ΑΠ.:  Κακώς δέχτηκε η Σύνοδος τον πάπα! Ευθύνονται όσοι τον κάλεσαν. Πολύ καλώς έκαναν όσοι αντέδρασαν! Ο πάπας και μαζί του οι Εβραίοι είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί του κόσμου, γιατί είναι αντίχριστοι. Ο πάπας θέλει να κυριαρχήσει παντού. Γι' αυτό ήλθε στη χώρα μας. Παντού δημιούργησε και  δημιουργεί φασαρίες και σκάνδαλα. Για τη Μικρασία το 1922 και για τη Σερβία το 1999, τι έκανε; Ο παπισμός προξένησε μεγάλες συμφορές και στην Ελλάδα. Στόχος του είναι να καταστρέψει την Ορθοδοξία· μα η Ορθοδοξία είναι η Αλήθεια και η Ζωή και "πύλες Άδου" δεν φοβάται γιατί έχει κεφαλή Της και προστάτη Της το Χριστό. Ήταν ανεπίτρεπτο αυτό που έγινε, μετά από τόσους αιώνες να 'ρθει πάπας στην Ελλάδα! Τι άλλο θα δούμε;

Ο πάπας είναι διάβολος, μόνο που έχει ελπίδα να μετανοήσει. Ο Θεός κι όλοι οι Άγιοι προσμένουν την ώρα και τη στιγμή που θα μετανοήσει! Αλλά πότε; Κοντά χίλια χρόνια περάσαν και δε βλέπουμε καμιά πραγματική μετάνοια, καμία αληθινή αλλαγή. Τους έζησα τους παπικούς στους Αγίους Τόπους ,όταν υπηρετούσα· είναι πολύ πεισματάρηδες και τυφλωμένοι. Καταλαβαίνουν ότι εμείς οι Ορθόδοξοι έχουμε την αλήθεια – αφού από μας έπαιρναν το Άγιο Φως κάθε Μεγάλο Σάββατο, το έβλεπαν το θαύμα – αλλά ο εγωισμός δεν τους αφήνει να το παραδεχθούν. Ο εγωισμός τυφλώνει τον άνθρωπο. Κι ο πάπας Ρώμης είναι η ενσάρκωση του εωσφορικού εγωισμο ύ!

 

ΕΡ.: Στο Άγιον Όρος μείνατε πολλά χρόνια. Γνωρίσατε εκεί ιερές μορφές, αγίους;

 

ΑΠ.: Το Άγιο Όρος είναι το περιβόλι της Παναγίας, τόπος άγιος, ιερός. Τόπος άσκησης. Έμεινα σ' αυτό 20 ολόκληρα χρόνια – εκεί χειροτονήθηκα διάκος και παπάς – φυσικό λοιπόν ήταν να γνωρίσω εκεί άγιους ανθρώπους, ιερές μορφές! Σπουδαγμένους, που τα παράτησαν όλα για το Μοναχισμό.

 

Θυμάμαι κάποιο π. Παύλο Παυλίδη, γιατρό· είχε δυο πτυχία και ήταν από τον Πόντο. Κι έναν άλλον· Καμπανάς λεγόταν· ήταν γιατρός από την Αίγινα. Επίσης, κάποιον  παπα-Γιώργη από την Πόλη, πολύ μορφωμένο· κι έναν άλλον, τον παπα-Αββακούμ, που μόναζε στη Λαύρα. Είχα την ευκαιρία να υπηρετήσω και να ζήσω κοντά σε τέτοια πρόσωπα. Ήταν απλοί άνθρωποι, πασίγνωστοι, που όμως οι ίδιοι θεωρούσαν τον εαυτό τους σκουπίδι, ένα τίποτα. Κι αν έκαναν κανένα θαυμαστό γεγονός και εμείς οι νεότεροι απορούσαμε και τους θαυμάζαμε, αυτοί έλεγαν: «Εμείς δεν κάναμε τίποτα· παρακαλέσαμε το Θεό κι εκείνος αοράτως ενήργησε».

 

ΠΗΓΗ 1: http://www.aegean.gr/agios-therapontas/magazine/apostoli/issue/45/Photios.html

 

*

Κάποτε ψάχνοντας στα σκουπίδια και μη έχοντας στο νου σου τον εαυτό σου μπορεί να γεννηθούν και θαύματα.

Ο παπα Φώτης από τη Μυτιλήνη εδώ και σαράντα χρόνια, όπου βρεθεί κι όπου σταθεί μαζεύει πετρούλες, κομμάτια από σπασμένα πλακάκια, μάρμαρα, κεραμίδια και τούβλα που τα πετάνε έξω από οικοδομές, μάντρες και μαγαζιά. Ύστερα, πηγαίνει στα Πάμφυλα. Έχει τελειώσει πια μια εκκλησία που έχτισε μόνος του μ' αυτά τα υπολείμματα.

Είναι ένα πραγματικό κομψοτέχνημα. Θαρρείς κι έπεσε από τον ουρανό δίχως να προλάβει να την αγγίξει ανθρώπινο χέρι.

Γυρίζει ανυπόδητος χειμώνα καλοκαίρι μ' ένα τρύπιο ράσο.


Μετά από μια αγρυπνία σε ναό της Θεσσαλονίκης, κάποιος παπάς του πήρε κατά λάθος το τρύπιο ράσο αφήνοντας στη θέση του το δικό του, καινούριο και ολομέταξο. Όταν το συνειδητοποίησε ο παπα Φώτης έβαλε τα κλάματα σαν μωρό παιδί γιατί το καινούριο ήταν πολύ ζεστό κι αυτός ήθελε το δικό του το δροσερό.


Όταν μετά από κόπους σαράντα χρόνων τελείωσε τον ναό του αγίου Λουκά, έγινε η πρώτη λειτουργία. Πολύς κόσμος ήταν εκεί. Λίγο προτού βγει για τη μικρή είσοδο αντιλήφθηκε πως είχε ξεχάσει ν' αφήσει άνοιγμα αριστερά της Ωραίας Πύλης για να περάσει. Πήγε αμέσως, πήρε τον κασμά κι άρχισε να γκρεμίζει το ντουβάρι. Ο κόσμος βγήκε έξω βήχοντας από τη σκόνη, κινδυνεύοντας από τις πέτρες που εκτοξεύονταν.
Εκείνος, ήσυχος, μόλις τέλειωσε τη δουλειά του, συνέχισε κανονικά τη Λειτουργία του….


Από το ανέκδοτο πεζογράφημα ‘ψυχή μου'.

Δεν ξέρω σήμερα αν ζει ο παπα Φώτης. Όταν τον γνώρισα πριν από καμιά πενταετία ήταν κοντά στα ενενήντα. Καλή του ώρα όπου και να είναι. Έτσι κι αλλοιώς ένα φτερό ήταν. Και δοξάζω τον Θεό που τον απάντησα στο δρόμο μου. Την ευχούλα του να έχουμε.

Τις φωτογραφίες μου τις έστειλε ο αγαπημένος φίλος μουσικός Βασίλης Βέτσος μόλις διάβασε το ποστ. Αυτός είναι ο άγιος Λουκάς, ο πύργος του, ο περίβολός του. Όλα είναι έτσι ακριβώς. Τον ευχαριστώ πάρα πολύ!
Αναρτήθηκε από Βασιλική Ν. στις 10/06/2007 10:21:00 PM

Τα 14 σχόλια που αναρτήθηκαν για τον παπαΦώτη τα αντιγράφουμε όπως ακριβώς γράφτηκαν:

dokisisofi said…

Έτσι είναι. Μέσα στη δίνη της ευμάρειας υπάρχουν και οι ανάργυροι εκείνοι, οι ταπεινοί που ξεφτιλίζουν με τη στάση τους, τους επιφανειακούς παραλήδες άλλους. ΄Καλημέρα..

October 7, 2007 11:26 AM

Μενέλαος said…

Ε όχι και σκουπίδια τόσο ωραία φωτογραφία! Αλήθεια, τι κρύβεται μέσα σε αυτό το δένδρο??


October 7, 2007 4:34 PM

Βασιλική Ν. said…

Σαράντα χρόνια είναι πολλά…

Να ταξιδεύεις, να μαζεύεις, να κουβαλάς με πλοία, λεωφορεία, τρένα από διάφορα μέρη ό,τι μπορείς, για να χτίσεις πετρούλα την πετρούλα, κόμπο κόμπο τον ιδρώτα, με ήλιους, βροχές και χιόνια κι ένα κορμί ακόμα ανθρώπινο… έναν τέτοιο ναό για τον άγιο, τους άλλους ανθρώπους και ίσως και λίγο για σένα…

Θαρρώ πως θέλει μεγάλη αγάπη γνήσια αγάπη, που μόνο αυτή δίνει τόσο σθένος, τόση υπομονή και επιμονή, ώστε να γίνει το χειροποίητο αχειροποίητο, το σκουπίδι πολύτιμος λίθος,το άχρηστο να γίνει θαύμα…

Καλημέρα σας!

October 8, 2007 12:05 PM

ΒΊΚΥ said…

Κι αυτός ο άνθρωπος, εσύ κι εγώ, που κάποτε από αυτό, που τώρα πατάμε, γίναμε από τα χέρια και την πνοή Του…, όσο θαύμα ένα ευτελές υλικό έγινε, όση δόξα κορμί με την ψυχή ντύθηκε, ένας ναός να μας πηγαίνει, σε εκείνο το αιώνιο, που στην Αγάπη βρίσκουμε… μυστήριο πως στη φθορά ανταμώνεις τέτοια αφθαρσία. Η αγάπη όταν δημιουργεί με τα χέρια και την καρδιά, για τη σωτηρία, φτιάχνει και τον αγ. Λουκά… (σε ποιο μέρος είναι;)…
Δεν έτυχε να ακούσω για τον παπά Φώτη. Αλλά την ευχή του, πιστεύω πως ήδη την έστειλε, από όπου…

Να είσαι καλά, Βασιλική!

October 8, 2007 1:57 PM

YO! Reeka's said…

ωραία ιστορία!!!!

October 8, 2007 2:20 PM

Βασιλική Ν. said…

Κι εσύ να εισαι καλά @Βίκυ μου, που μας επισκέφτηκες και άφησες εδώ ένα τόσο ευαίσθητο σχόλιο…


Είναι στο δρόμο προς τα Πάμφυλα της Μυτιλήνυς μέσα στους ελαιώνες. Τώρα πια υπάρχει και ταμπέλα στο δρόμο που γράφει Άγιος Λουκάς, στρίβεις δεξιά μέσα.

Είναι πολλοί αυτοί που θεωρούν τον παπα Φώτη τρελό, που τον κοροϊδεύουν και τον χλευάζουν, αλλά δεν είναι και πρωτότυπο στην ιστορία του κόσμου αυτό… όπως δεν είναι και ασύνηθες να μην ακούμε για τους αληθινά σημαντικούς ανθρώπους τίποτα και ίσως και αυτό να έχει μια σημασία…
Αλλά την ευχούλα του μωρέ τη νιώθω κι εγώ…

October 8, 2007 5:16 PM

Βασιλική Ν. said…

@yo: reeka, θα σου πω κι άλλη μία ιστορία για τον παπα Φώτη, αστεία αυτή την φορά.

Ένα τρύπιο ράσο είχε πάντα ο παπούλης, και άλλο τίποτα δεν φορούσε από μέσα. Πριν από χρόνια που τα πραγματα στην γείτονα χώρα ήταν πολύ πιο αυστηρά με το πώς κυκλοφορούν οι ιερωμένοι ορθόδοξοι και έπερεπε οπωσδήποτε να φοράς κουστούμι σαν παπάς, πήγε που λες ο παπα Φώτης στον Τσεσμέ, φυσικά χωρίς κουστούμι -ποιο κουστούμι;
Τον σταμάτησαν οι Τούρκοι στο τελωνείο και του είπαν πως δεν μπορεί να περάσει έτσι. Τον διέταξαν να βγάλει το ράσο του…

Χωρίς κανένα πρόβλημα ο ίδιος το έβγαλε… ε, βλέποντάς τον γυμνό εφρίαξαν οι Τούρκοι και του είπαν, καλά, καλά, βάλτο και πέρνα!
Την άλλη μέρα οι τουρκικές εφημερίδες έγραφαν: στην Τουρκία μόνο ο Πατριάρχης και ο παπα Φώτης κυκλοφούν με ράσο!

Μικρασιάτης άνθρωπος ήτανε, μεγάλο καημό είχε κι αυτός για κείνα τα χώματα… συχνά γι' αυτά μιλούσε…

Καλώς μας όρισες!

October 8, 2007 5:25 PM

όλα θα πάνε καλά… said…


Ωραίος άνθρωπος, ανάμεσα σε σκουπίδια.

Καλημέρα, Βασιλική.

October 9, 2007 12:38 AM

sot said…

Πραγματικός "αμνός του Θεού"

October 9, 2007 2:10 AM

Βασιλική Νευροκοπλή said…

Καλημέρα @Όλα θα πάνε καλά και @Sot! Δεν έχω να προσθέσω κάτι, είναι όπως τα λέτε καριβώς!

October 9, 2007 9:21 AM


Anonymous said…

MIA MEΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ,Ο ΠΑΠΑ-ΦΩΤΗΣ ΠΕΡΝΟΥΣΕ ΑΠ'ΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΟΥΔΑ ΚΑΙ ΕΙΔΕ ΚΑΠΟΙΟΝ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΝΑ ΤΡΩΝΕ ΜΠΡΙΖΟΛΑΚΙΑ ΣΕ ΜΙΑ ΤΑΒΕΡΝΑ.ΤΟΝ ΠΛΗΣΙΑΣΕ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΑΝΕ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΙΔΕΣΙΜΟΝ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ,ΚΑΙ'ΚΕΙΝΟΣ ΤΟΝ ΑΠΟΠΗΡΕ ΜΕ ΣΚΑΙΟ ΤΡΟΠΟ ΒΕΒΑΙΩΣ.ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΒΕΝΤΑ Ο ΠΑΠΑ-ΦΩΤΗΣ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΠΕΤΑΞΕ ΤΑ ΦΑΓΙΑ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΟΜΑΝΤΗΛΟ,ΟΠΟΤΕ Ο ΕΝΟΧΛΗΜΕΝΟΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΡΧΗΣ ΣΗΚΩΘΗΚΕ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΛΑΚΩΣΕ ΣΤΟ ΞΥΛΟ.Ο ΠΑΠΑ-ΦΩΤΗΣ ΥΠΕΜΕΙΝΕ ΤΟ ΞΥΛΟ ΑΓΟΓΓΥΣΤΩΣ,ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΙΠΕ ΦΕΥΓΟΝΤΑΣ΄΄ΕΓΩ ΤΟ ΞΥΛΟ ΤΟ΄ΦΑΓΑ,ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΥ ΔΕΝ ΠΙΣΤΕΥΩ ΝΑ ΞΑΝΑΦΑΣ ΜΠΡΙΖΟΛΕΣ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ΄΄

ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ ΒΡΑΔΥ ΣΤΟΝ ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΣΤΟ ΚΑΓΙΑΝΙ,ΒΓΗΚΕ ΣΤΗΝ ΩΡΑΙΑ ΠΥΛΗ Ο ΠΑΠΑ-ΦΩΤΗΣ,ΚΟΝΤΟΣ ΜΕ ΤΟ ΚΟΝΤΟ ΠΑΛΗΟΡΑΣΟ,ΑΚΑΛΤΣΩΤΟΣ ΜΕ ΤΕΡΑΣΤΙΑ ΠΑΛΗΟΠΑΠΟΥΤΣΑ, ΜΕ ΤΟ ΠΕΤΡΑΧΗΛΙ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΥΚΟΥΛΙ ΤΟΥ[ΠΑΝΩΡΙΟΣ ΣΑΝ ΤΟΝ ΤΑΞΙΑΡΧΗ ΜΑΣ ΦΑΝΗΚΕ],ΚΑΙ ΜΙΛΗΣΕ ΚΛΑΙΓΟΝΤΑΣ ΣΧΕΔΟΝ ΓΙΑ "ΕΝΑΝ ΚΑΗΜΕΝΟΥΛΗ ΚΟΝΤΟΥΤΣΙΚΟΝ ΑΝΤΙΧΡΙΣΤΟ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΦΑΝΕΙ ΕΚΕΙΝΕΣ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ,ΚΙ΄ΕΙΧΕ ΓΡΑΨΕΙ ΕΝΑ ΒΛΑΣΦΗΜΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΙΣΤΟ ΜΑΣ"[ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗ ΜΙΛΟΥΣΕ].ΒΛΕΠΕΤΕ Ο ΠΑΠΑ-ΦΩΤΗΣ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΑΕΡΙΝΟΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΒΑΘΥΣ ΕΡΑΣΤΗΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑΣ.ΓΛΥΚΥΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΠΟ ΑΛΛΑ ΤΡΑΧΥΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΛΗΜΑ.

October 9, 2007 10:10 AM

Βασιλική Νευροκοπλή said

Ανώνυμε φίλε φίλτατε, ένα μεγάλο ευχαριστώ για τις διηγήσεις σου!

October 9, 2007 11:52 AM

slave said…

Κάποτε καθόταν απέναντι από έναν επίσκοπο στο τράπέζι μιάς βάφτισης.Πήρε ένα πλαστικό πιάτο μιας χρήσης και το έβαλε στο στήθος του. Του λέει ο δεσπότης τι είναι αυτό που κάνεις παπα-Φώτη? Εκείνος δειχνόντας του το εγκόλπιο του λέει "εσύ γιατί έχεις?"

October 18, 2007 9:21 PM

Ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΓΙΑΝΝΙΚΟΣ said…

Ο Παπαφώτης !!!

Εν συντομία:

Δεν είμαι της εκκλησίας, μ ‘ αρέσουν όμως οι Άγιοι Άνθρωποι.

 

Τον παπά Φώτη τον γνωρίζω από μικρό παιδί.Τον συναντούσα μια δυο φορές το χρόνο τυχαία. Πάντα ξεκίναγε από το Πλωμάρι με τα πόδια για τα Πάμφιλα , απόσταση περίπου 50 χιλιόμετρα. Αν βρισκό ταν κανένας χριστιανός τον μάζευε στο δρόμο. Ο παπαφώτης έχει γυρίσει με τα πόδια τον μισό κόσμο. Απ΄΄ο Αθήνα έχει πάει στο Άργος. Πριν καμιά εικοσαριά περίπου χρόνια είχε πέσει πολύ χιόνι. Ο ιερέας που λειτουργούσε σ' ένα ξωκλήσι στον Υμηττό μια φορά τη βδομάδα, άλλος με την καλή έννοια τρελός , ο παπά Βαγγέλης Βουλγαράκης από την Ικαρία . Δεν μπορούσε να πάει. Σαν τό μαθε ο παπά Φώτης, πήγε μόνος του κιας μην μπορούσαν να ανεβούν ούτε τα γκρέιντερ.
Κυβέρνηση Μητσοτάκη , συναντώ τον παπα Φώτη στον ηλεκτρικό του Πειραιά , ήταν ημέρα διαδήλωσης. Μού λέει : "Δεν πιστεύω να πηγαίνεις στη διαδήλωση των κουμουνιστών;" . Δυο χρόνια αργότερα κατέβαινε υποψήφιος στα Πάμφυλα με τους Κουμμουνιστές. Άλλαξε ο παπά – Φώτης, ήταν τρελός ;
Τίποτε από όλα αυτά . Ο παπά – Φώτης είχε την ιερή νόσο, μελίγα λόγια ήταν ένας άγιος άνθρωπος.

Το 1996 επισκέφθηκα το μοναστήρι του για μία και τελευταία φορά:

Τόλμησα κι έβγαλα μια φωτογραφία με τον παπα – Φώτη να κοιμάται έξω από το μοναστήρι και να έχει για προσκέφαλο μια πέτρα. Δημοσίευσα τη φωτό στα "ΑΙΓΑΙΟΠελαγιτικα" , περιοδικό που έβγαινε εκείνη την εποχή.
Δεν τόλμησα να του τη στείλω.

Ο παπα – Φώτης ήταν (είναι;) ένας άγγελος επί γης. Κι οι άγγελοι κρατούν ρομφαία.
Φοβήθηκα τη ρομφαία του παπά – Φώτη.

Στρατής

Την ανάρτηση αυτή μπορείτε να την βρείτε εδώ:

www.animusanimus.blogspot.com >>>>                Τα "σκουπίδια" – μέρος β΄

 

ΠΗΓΗ2: http://egolpio.wordpress.com/2009/07/08/ta_skoupidia_tou_papafoti/

 

Πολύ φοβάμαι ένα βαθύτερο ΣΥΝ…

Πολύ φοβάμαι ένα βαθύτερο ΣΥΝ…

 

Συνέντευξη στον ΝΙΚΟ ΦΙΛΗ, 23-8-2009-ΑΥΓΗ

 

Του Περικλή Κοροβέση

 

 …. Μπορεί να υπάρξει ΣΥΡΙΖΑ με διαλυμένο ΣΥΝ, όπως μπορεί και να υπάρξει ΣΥΝ με διαλυμένο ΣΥΡΙΖΑ. Το ερώτημα που μπαίνει είναι άλλο. Πώς θα μπορέσει να γίνει μία ανασύνθεση της αριστεράς με μια φυγή προς το μέλλον. Και αυτό θα συμβεί αν μπορέσουμε να καταλάβουμε το παρελθόν μας και το παρόν μας. Κι αυτό προσπάθησα να κάνω μια ολόκληρη ζωή. Όποιος ελέγχει το παρελθόν ελέγχει και το μέλλον. Τι έχει να φοβηθεί η αριστερά από την αλήθεια; …

* Το να ανακυκλώνει κανείς συκοφαντικές φημολογίες που πλήττουν ηθικά όχι μόνο ένα πρόσωπο, αλλά έναν ολόκληρο πολιτικό χώρο, είναι χαρακτηριστικό ολοκληρωτικών ιδεολογιών. Στο παρελθόν είχες πέσει θύμα τέτοιων μεθοδεύσεων. Τώρα με τις δηλώσεις σου εμφανίζεσαι ως θύτης. Έτσι τουλάχιστον νιώθουν πολλοί συναγωνιστές σου στον χώρο της αριστεράς. Τι τους απαντάς;

 

Το ερώτημά σου είναι παραπλανητικό. Δέχεσαι εκ των προτέρων πως ανακυκλώνω συκοφαντικές φημολογίες και δεν αναφέρεσαι καθόλου στις πηγές που ανακύκλωσα. Αυτές ήταν αρθρογραφία των Γ. Βότση και Κ. Μπέη στην «Ελευθεροτυπία» τον Ιούλιο του 2009 που έθεταν το ερώτημα για συγκεκριμένες πολιτικές ευθύνες της αριστεράς κατά την περίοδο της συμμετοχής της στην κυβέρνηση Ζολώτα. Και τα δύο αυτά ονόματα είναι έγκυρα και τα ερωτήματα δεν θα έπρεπε να μένουν αναπάντητα. Εγώ απλά ενίσχυσα τη φωνή τους και ανακύκλωσα τα ερωτήματά τους, που είχα καθήκον να το κάνω, για να υπάρξει διαφάνεια και για να μην αιωρούνται ερωτήματα σε βάρος της αριστεράς. Αυτά έπρεπε να είχαν απαντηθεί τη στιγμή που τέθηκαν και να μην περιμένουμε δεκαεννέα χρόνια για να έχουμε μια απάντηση από την τότε ηγεσία του ενιαίου Συνασπισμού. Λέω στους συναγωνιστές μου πως αν η αριστερά αν δεν έχει διαφάνεια δεν αξίζει να έχει αυτό το όνομα. Δεν έθιξα κανέναν. Απλά ζήτησα κι εγώ διαφάνεια. Αν η διαφάνεια είναι συκοφαντική φημολογία, τότε δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα κι έτσι δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε.

 

 

* Είπες βαριές κουβέντες. Τι στοιχεία ή έστω ενδείξεις διέθετες;

 

Ρωτάς σαν να έχω ξεκινήσει το όλο θέμα εγώ. Το θέμα προϋπήρχε και αν η «Αυγή», την οποία διευθύνεις, ήταν αντικειμενική, στη συγκεκριμένη περίπτωση θα έπρεπε να δημοσιεύσει όλη τη συνέντευξή μου και πάνω σ' αυτήν να μου θέσει ερωτήματα. Μια προφορική συνέντευξη δεν έχει την ακρίβεια του γραπτού λόγου. Η αλήθειά της φαίνεται από το σύνολό της. Εσύ δέχεσαι άκριτα τις συκοφαντίες εναντίον μου και λογοκρίνεις τη γραπτή ανακοίνωσή μου, μη αναφέροντας τις πηγές που στηρίχθηκα, στο φύλλο της Πέμπτης 20 Αυγούστου. Εκεί λέω ξεκάθαρα πως ανακυκλώνω και δεν είμαι η πρωτογενής πηγή.

 

* Πριν μιλήσεις δημοσίως για τις "μίζες της αριστεράς", γιατί δεν ρώτησες να μάθεις τι είχε συμβεί με τους συντρόφους σου στον ΣΥΝ και τον ΣΥΡΙΖΑ;

 

Δεν μίλησα για «μίζες της αριστεράς», αλλά έδωσα μια συνέντευξη εφ' όλης της ύλης. Και πρωτίστως η τότε ηγεσία της αριστεράς έχει αποδεδειγμένες πολιτικές ευθύνες. Επί κυβερνήσεως Ζολώτα υπογράφτηκαν δύο κολοσσιαίες συμβάσεις με τη Siemens που προκάλεσαν αργότερα το ενδιαφέρον του 7ου ανακριτή Νεκτάριου Βαζαίου που διέταξε έρευνα. Και μπορεί η υπόθεση να μπήκε στο αρχείο αλλά οι πολιτικές ευθύνες της κυβέρνησης Ζολώτα ούτε παραγράφονται ούτε μπαίνουν στο αρχείο. Και αυτό ήταν το νόημα της παρέμβασής μου. Για όσους με παρακολουθούν, ξέρουν πως όλες οι παρεμβάσεις μου είναι πολιτικές και πάντοτε στηρίζονται σε πηγές που θεωρώ αξιόπιστες. Αν ήταν να κάνω μια καταγγελία για «μίζες της αριστεράς», σίγουρα θα έκανα έρευνα διεξοδική και θα ρωτούσα όλους όσους είχαν να μου δώσουν αξιόπιστες πληροφορίες. Αυτό που ζήτησα ήταν να απαντηθούν τα ερωτήματα των δύο έγκυρων δημοσιογράφων. Αυτά που είπα υπάρχουν στο διαδικτυακό ραδιόφωνο www.radiobubble.gr/korovesis και μπορεί να τα αναζητήσει οποιοσδήποτε.

 

* Τα όσα δήλωσες εξ αντικειμένου βοήθησαν τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ στην προσπάθειά τους να μπουν και τα κόμματα της αριστεράς στο κάδρο της Siemens. Ακόμη και ο ΛΑΟΣ σπεκουλάρει. Τι απαντάς;

 

Aυτή σου η προσέγγιση θυμίζει το παλιό σταλινικό τσιτάτο πως "αντικειμενικά ρίχνεις νερό στον νερόμυλο του αντικομμουνισμού". Προσπαθείς να με ενοχοποιήσεις για κάτι που γίνεται για όφελος της αριστεράς που δεν έχει τίποτα να φοβηθεί (κάνε μια βόλτα στα μπλογκ να δεις τι γίνεται και ίσως καταλάβεις τι εννοώ). Σίγουρα ο καθένας μπορεί να ερμηνεύει τα πράγματα όπως θέλει και να τα χρησιμοποιεί όπως νομίζει. Δεν είμαι εγώ υπεύθυνος για αυτά που έγραψαν οι εφημερίδες. Έχω την ευθύνη όσων λέω και πράττω. Και παίρνω πάντα τις ευθύνες μου.

 

* Πιστεύεις ότι η αναδρομική επίθεση, και μάλιστα σε θέματα πολιτικής ηθικής, κατά της ΕΑΡ, του ενιαίου ΣΥΝ και του σημερινού ΣΥΝ ισχυροποιεί τον ΣΥΡΙΖΑ ή παροξύνει την κρίση του;

 

Σήμερα δεν είναι η καλή σου δημοσιογραφική μέρα. Αν εσύ, ένας άνθρωπος με την πείρα που έχεις, θεωρείς πως η πολιτική συζήτηση, η αναζήτηση πολιτικών ευθυνών, η μελέτη των λαθών του παρελθόντος είναι αναδρομική επίθεση, τότε δεν έχουμε τον ίδιο τρόπο να αντιμετωπίζουμε τα πολιτικά προβλήματα. Και πολύ φοβάμαι έναν βαθύτερο ΣΥΝ, άγνωστό μου, που δαιμονοποιεί αυτό που δεν τον δικαιώνει.

 

* Μπορεί να υπάρξει ΣΥΡΙΖΑ σήμερα με διαλυμένο τον ΣΥΝ;

 

Μπορεί να υπάρξει ΣΥΡΙΖΑ με διαλυμένο ΣΥΝ, όπως μπορεί και να υπάρξει ΣΥΝ με διαλυμένο ΣΥΡΙΖΑ. Το ερώτημα που μπαίνει είναι άλλο. Πώς θα μπορέσει να γίνει μία ανασύνθεση της αριστεράς με μια φυγή προς το μέλλον. Και αυτό θα συμβεί αν μπορέσουμε να καταλάβουμε το παρελθόν μας και το παρόν μας. Κι αυτό προσπάθησα να κάνω μια ολόκληρη ζωή. Όποιος ελέγχει το παρελθόν ελέγχει και το μέλλον. Τι έχει να φοβηθεί η αριστερά από την αλήθεια;

 

* Με τις δηλώσεις σου πιστεύεις ότι ξεδιάλυνες υποψίες ή μήπως ενίσχυσες τον διαδεδομένο αφορισμό πως "όλοι τα παίρνουν";

 

Για να μην επαναλαμβάνεις και συ τις συκοφαντίες εναντίον μου συγκεκριμένων στελεχών της ηγεσίας του ΣΥΝ, δημοσίευσε αυτήν την περίφημη συνέντευξη στο Κανάλι 1 και σου υπόσχομαι να απαντήσω σε κάθε τι που αφορά αυτά που πραγματικά είπα. Και εκεί θα δεις πως η αριστερά ενισχύεται ελέγχοντας αυστηρά τον εαυτό της. Σε συκοφαντίες δεν απαντώ.

 

* Εμμέσως ή σαφώς, σου έχει ζητηθεί να ανακαλέσεις ή να παραιτηθείς από βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Τι επιλέγεις;

 

Ο πρώτος που μου το ζητάει είσαι εσύ. Έχω διαβάσει όλα τα σχετικά δημοσιεύματα, αλλά κανένας από την ηγεσία του ΣΥΝ δεν μου έχει απευθύνει απευθείας τον λόγο. Πολύ περισσότερο ο ΣΥΡΙΖΑ στον οποίο ανήκω και τα όργανά του. Ό,τι ακούω να λένε για μένα το ακούω από τα μίντια. Θα έλεγα σε όλους τους συντρόφους μου: Σίγουρα υπάρχει ένα πρόβλημα παραίτησης, αλλά αυτό δεν αφορά εμένα. Και αυτό που επιλέγω είναι να υπηρετώ την αλήθεια με όποιο κόστος. Αλλά λυπάμαι που διαλέξανε εσένα για να μου βάλεις αυτό το εκβιαστικό ερώτημα. Απορώ πώς το δέχτηκες.

 

ΠΗΓΗ: ~ από perikliskorovesis στο Αυγούστου 27, 2009,

 http://perikliskorovesis.wordpress.com/2009/08/27/23-8-2009-αυγή/

Δεν θέλουμε όμως να προχωρήσουμε σε βάθος …

Δεν θέλουμε όμως να προχωρήσουμε σε βάθος …

 

Συνέντευξη στο Στέφανο Κασιμάτη – ΤΟ ΒΗΜΑ*

Αρχιεπ. Ιερώνυμου Β΄ 

 

Ο προκαθήμενος της ελλαδικής εκκλησίας μιλάει για τις σχέσεις του με τον προκάτοχό του, για το σκάνδαλο του Βατοπαιδίου, για το δικό του μοντέλο για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, για την εθνική ταυτότητα και για την παγκοσμιοποίηση

 ……………..

Ο προκαθήμενος της ελλαδικής εκκλησίας μιλάει για τις σχέσεις του με τον προκάτοχό του, για το σκάνδαλο του Βατοπαιδίου, για το δικό του μοντέλο για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, για την εθνική ταυτότητα και για την παγκοσμιοποίηση

……………..

«Με τον μακαριστό προκάτοχό μου Κυρό Χριστόδουλο είχαμε γνωριμία από τα φοιτητικά χρόνια. Έκτοτε, συμπέσαμε σε αρκετές κοινές δραστηριότητες. Από την αρχή όμως ήταν φανερό ότι ήμασταν άνθρωποι διαφορετικοί στον χαρακτήρα. Ακόμη και τα πρακτικά των επιτροπών, στις οποίες συνεργαστήκαμε αργότερα, όπως αυτές για την εκκλησιαστική περιουσία και τις σχέσεις Εκκλησίας- πολιτείας, αν πάρει κανείς και τα διαβάσει σήμερα, θα διαπιστώσει τη διαφορά μας.

 Ανέκαθεν, θα έλεγα, η βασική διαφορά μας αφορούσε την ταυτότητα της Εκκλησίας. Για μένα, στοχεύει στη σωτηρία του ανθρώπου, είναι βίωμα, πνευματική εμπειρία και ποτέ ιδεολογία. Για τον αδελφό Χριστόδουλο η Εκκλησία είχε έναν μεσσιανικό χαρακτήρα για τη σωτηρία του έθνους και ρόλο σε όλα τα εγκόσμια. Όταν έγινε Αρχιεπίσκοπος, τον επισκέφθηκα για να τον συγχαρώ. Στη συζήτηση τέθηκε το θέμα του λεγόμενου οικονομικού σκανδάλου που ταλαιπωρούσε τότε την Εκκλησία, για το οποίο δεν θα ήθελα να μιλήσω. Ωστόσο συνεργαστήκαμε στενότατα για πολλά θέματα και στις δύσκολες ώρες του στάθηκα στο πλευρό του…».


– Σε άλλες όμως διαφωνήσατε ευθέως, στις ταυτότητες.

 «Τότε διαφώνησα, παρ' ότι ήμουν και εγώ υπέρ της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Ήμουν όμως υπέρ, από την πλευρά της ελευθερίας. Με την έννοια ότι ούτε εσύ μπορείς να μου το στερήσεις ούτε εγώ να σ' το επιβάλλω. Θέλεις να γράφεται το θρήσκευμα στην ταυτότητά σου; Αν θέλεις, καλώς αν δεν θέλεις, και πάλι καλώς. Αυτή ήταν η θέση την οποία εισηγήθηκα τότε στον Μακαριότατο. Εκείνος επέμεινε: "Οχι, θα τους κατεβάσω στο πεζοδρόμιο!". Διαφώνησα και δεν πήγα στο Σύνταγμα.

 

Για να επανέλθω όμως στο αρχικό ερώτημά σας, ό,τι ήταν καλό από όσα έκανε ο Χριστόδουλος – και ήσαν πολλά – θα το συνεχίσω και επάνω σε αυτό θα χτίσω και θα επαυξήσω. Επομένως, δεν αρνούμαι την κληρονομιά του Χριστοδούλου. Αντιθέτως! Ο μακαριστός, π.χ., κάλεσε τους νέους κοντά του. Εγώ, συνεχίζοντας, θα προσπαθήσω να στήσω τις γέφυρες. Ο μακαριστός έκανε πολλές φορές λόγο για τους ανθρώπους που υποφέρουν και βρίσκονται στα όρια της φτώχειας. Εγώ, συνεχίζοντας, θα προσπαθήσω να δημιουργηθούν κέντρα που θα ανακουφίζουν τον ανθρώπινο πόνο και θα δίνουν δυνατές λύσεις σε αδιέξοδα. Είναι γνωστό ότι διέθετε πολλά χαρίσματα. Δεν τα κατακρίνω, δεν τα ζηλεύω, αλλά και δεν μπορώ να τα ακολουθήσω όλα».


– Ορισμένες όμως από αυτές τις διοικητικές υποδομές, λ.χ. η «Αλληλεγγύη» και η ΣΥΜΕΑΝ, εμπλέκονται σε σκάνδαλα οικονομικής φύσεως. Τι θα κάνετε με αυτές τις υποθέσεις;

 

«Η σύλληψη της ιδέας για τη δημιουργία αυτών των υποδομών ήταν σωστή. Δεν μπορούμε να καταλογίσουμε ευθύνη στον μακαριστό αδελφό αντιθέτως, του χρωστούμε ένα μεγάλο ευχαριστώ, διότι άνοιξε έναν δρόμο για την Εκκλησία. Τώρα, αν στην πορεία τα πράγματα εξέκλιναν, θα βρεθεί ποιος φταίει και γιατί καταλήξαμε σε αυτό το αδιέξοδο σημείο. Ξέρω, πάντως, όλες τις πτυχές αυτών των δύο υποθέσεων. Οι έρευνες έχουν προχωρήσει και πιστεύω ότι σε λίγο καιρό θα γίνουν γνωστά τα αποτελέσματα για αυτές τις υποθέσεις. Οι αρμόδιοι θα αποφασίσουν. Προσωπικά δεν θα ασχοληθώ περισσότερο με το θέμα. Ο,τι έχω στα χέρια μου θα το παραδώσω στους αρμοδίους, λέγοντας: Αυτά είναι. Κάνετε ό,τι κρίνετε σωστό».

 

– Εθνικοπατριωτικοί κύκλοι, που είχαν συνηθίσει αλλιώς επί αειμνήστου, σας επικρίνουν πλέον ανοιχτά για τη σιωπή σας στα λεγόμενα εθνικά θέματα και ίσως στο μέλλον γίνουν σκληρότεροι.

 

«Τις ξέρω τις απόψεις αυτές και τις σέβομαι, ως έκφραση του δικαιώματος των ανθρώπων στην ελευθερία της γνώμης. Τους παρακαλώ όμως να σεβαστούν και εκείνοι τις δικές μου. Δεν είμαι άνθρωπος ο οποίος δεν αγαπά την πατρίδα του. Δεν είμαι άνθρωπος ο οποίος δεν θα καλούσε σε συναγερμό αν ήταν ανάγκη. Ολον αυτόν τον χρόνο που πέρασε, μέτρησα σπιθαμή προς σπιθαμή τα προβλήματα της Εκκλησίας, υπό το πρίσμα της προοπτικής της. Επομένως, αυτά τα πατριωτικά, όπως τα είπατε, ούτε τα περιφρονώ ούτε τα υποτιμώ.

Ζω σε μια συντεταγμένη πολιτεία η οποία οφείλει να λαμβάνει όλα τα μέτρα για την προάσπιση αυτών των δικαίων και, επιπλέον, διαθέτει και τα μέσα για να το πράξει. Αν με χρειασθεί ποτέ κανένας ή αν καταλάβω μόνος μου ότι με χρειάζεται, εδώ είμαι. Αλλά μόνος μου να αναλάβω πρωτοβουλίες για τέτοια θέματα το θεωρώ άστοχο και επικίνδυνο. Επειδή ακριβώς πιστεύω ότι οι περισσότεροι από εμάς συγκινούνται με έννοιες όπως η πατρίδα, η θρησκεία και η οικογένεια, έχω διαπιστώσει ότι τούτο ως σύνθημα προσφέρεται ως μέσον και τρόπος για την ανάδειξη άλλων σκοπιμοτήτων. Τούτο, δεν με συγκινεί, αυτό το σύνθημα. Τα πραγματικά προβλήματα της Εκκλησίας είναι άλλα και είναι τεράστια».

 

– Εννοείτε προφανώς την κρίση που μαστίζει τα τελευταία χρόνια την Εκκλησία με τα πάσης φύσεως σκάνδαλα;

 

«Η Εκκλησία δεν είναι διδασκαλία ούτε φιλοσοφία, όπως είπαμε είναι βίωμα και πνευματική εμπειρία. Και μόνο δύο άγιοι άνθρωποι επάνω στη Γη κάνουν Εκκλησία. Επομένως, η Εκκλησία αυτή καθαυτή δεν περνά κρίση. Η κρίση αφορά τους ανθρώπους που την εκφράζουν. Όποια μέτρα κοσμικού ρεαλισμού και αν εφαρμόσουμε, δεν θα έχουν αποτέλεσμα αν ο άνθρωπος δεν αλλάξει εσωτερικά. Ένα από τα βασικά προβλήματα της ποιμαίνουσας Εκκλησίας, κατά την εκτίμησή μου, έγκειται στη στελέχωσή της. Τοποθετούμε ανθρώπους εδώ ή εκεί, χωρίς ειδική εκπαίδευση, χωρίς να τους έχουμε από κοντά για να τους εμπνεύσουμε, να τους δείξουμε δρόμους εργασίας. Η απουσία ενδιαφέροντος για τα στελέχη τα αφήνει στη ρουτίνα της καθημερινότητας και αντιμετωπίζουν την ιεροσύνη ως επάγγελμα. Είναι ολοφάνερο σήμερα. Δεν υπάρχει διάθεση από όλους μας. Αναφέρω το παράδειγμα του πατρός Αντωνίου Παπανικολάου, που μαζί με την πρεσβυτέρα του έχουν φτιάξει την "Κιβωτό".

Ξέρετε ότι αντιμετωπίζεται από πολλούς στον δικό του χώρο, τον εκκλησιαστικό, ως αποδιοπομπαίος; Γιατί; Επειδή ξεχωρίζει με το έργο του και "χαλάει την πιάτσα", κατά το κοινώς λεγόμενο… Το βόλεμα υπερισχύει και διαχέεται στην πυραμίδα. Ετσι, όταν πρέπει να εκλέξουμε κάποιον για θέση επιτελική, δεν θα ψάξουμε να βρούμε εκείνον που χρειάζεται, αλλά θα διαλέξουμε από τον συνωστισμό των κολάκων και όσων επιδιώκουν την προσωπική προβολή, με γνώμονα τα συμφέροντα. Σήμερα η Εκκλησία διαθέτει δυναμικό ανθρώπινο και δυνατότητες τεχνικές που ποτέ στο παρελθόν δεν είχε. Δεν θέλουμε όμως να προχωρήσουμε σε βάθος. Δεν τολμούμε, ίσως δεν μας συμφέρει. Γι' αυτό και πολλά λαμπρά στελέχη προτιμούν αφάνεια και σιωπή».

 

– Συνεπώς, για να πάρει η Εκκλησία την κατεύθυνση που θέλετε, θα πρέπει να βελτιωθεί η ποιότητα των μελών της Ιεράς Συνόδου.


«Δεν είναι το μόνο. Θα έπρεπε εδώ και καιρό να έχει αλλάξει ο τρόπος εκλογής των μητροπολιτών. Έχω κάποιες ιδέες επ' αυτού και επί του παρόντος μελετώ τις παραμέτρους τους. Θα πρέπει να συνεργαστούμε όλοι μαζί οι αδελφοί στην Ιερά Σύνοδο και να βρεθεί, ίσως όχι ο ιδανικός, τουλάχιστον ένας καλύτερος τρόπος».

 

– Ποια θέματα έχουν την προτεραιότητα στον κατάλογο των προβλημάτων που έχετε διαπιστώσει;

 

«Όσον αφορά το ευρύτερο έργο της Εκκλησίας, χρειάζεται πρώτα πολλή και συλλογική εργασία από όλη την Ιεραρχία. Όσον αφορά όμως την αποστολή μου, την Αρχιεπισκοπή Αθηνών, θα ήθελα η προσπάθειά μας να κατευθυνθεί στην αναζωογόνηση της ενορίας ως πνευματικού κυττάρου. Πώς θα απαλύνουμε τον πόνο του ανθρώπου; Πώς θα πεισθεί ο κόσμος ότι εκεί θα βρει ανάπαυση; Αυτός είναι ο στόχος. Το πνεύμα αυτής της προσπάθειας είναι που βρίσκουμε στις παραβολές του ασώτου και του καλού Σαμαρείτη. Η Εκκλησία απευθύνεται σε όλους χωρίς διακρίσεις και τους καλεί κοντά της με πνεύμα ελευθερίας και αγάπης».

 

– Και οι δημόσιες σχέσεις σας; Τίποτε δεν γίνεται σήμερα χωρίς αυτές!


«Καταλαβαίνω ότι αστειεύεστε… Δεν είμαι απόκοσμος, ούτε κατακρίνω τις διάφορες κοσμικές εκδηλώσεις. Επειδή έχω παρευρεθεί σε αρκετές από αυτές, με ξενίζει η επίδειξη πλούτου, οι χωρίς λόγο υπερβολές- φωταψίες, φωτογράφοι, σαμπάνιες κ.λπ. Ως πατέρας, ενοχλούμαι στη σκέψη ότι πολλοί άνθρωποι την ίδια ώρα στερούνται ακόμη και τα στοιχειώδη».

 

– Με την άδειά σας, Μακαριότατε, πάλι θα αστειευθώ αλλά εδώ εκδηλώνετε τις «κομμουνιστικές τάσεις» που σας καταλογίζουν ορισμένοι.


«Ακούστε, δεν είμαι κομμουνιστής. Εκεί που πρέπει όμως γίνομαι. Όπως επίσης εκεί που πρέπει είμαι πατριώτης, είμαι διεθνιστής ή ακόμη και χωριάτης. Αγαπάω τον άνθρωπο. Δεν ήρθα εδώ για να κάνω μια ωραία καριέρα. Δεν με εκφράζει αυτό και δεν με απασχολεί».

 

– Τώρα που πέρασε ο καιρός σχηματίσατε εικόνα για το σκάνδαλο του Βατοπαιδίου;

 

«Η θέση μου παραμένει ότι δεν μπορώ να πω τίποτε ώσπου να έχουμε πλήρη εικόνα της υπόθεσης. Να κάνω όμως μια γενική τοποθέτηση. Το ότι ένα μοναστήρι έχει μια περιουσία δεν είναι κακό. Είναι φυσικό, ειδικά ένα μοναστήρι που υφίσταται αιώνες, να έχει συγκεντρώσει περιουσία με ισχυρούς τίτλους. Η διαφορά μας είναι στο εξής: ότι η εκκλησιαστική περιουσία δεν είναι μόνον για τα πρόσωπα και τα κτίρια, αλλά κυρίως είναι για την εξυπηρέτηση του λαού.

 Για να έρθω τώρα στο θέμα Βατοπαιδίου, αν το μοναστήρι είχε πει ότι, μετά την κάλυψη των δαπανών, την περίσσεια των χρημάτων θα την χρησιμοποιούσε για να φτιάξει ένα νοσοκομείο, σχολείο, πανεπιστήμιο ή ό,τι άλλο κοινωφελές, που θα το συντηρούσε με τις προσόδους του, κατά την άποψή μου, μια τέτοια τακτική δεν θα είχε τίποτε το μεμπτό. Από τη στιγμή όμως που βλέπουμε να εμπλέκονται εταιρείες και παράγοντες σε περίεργες δοσοληψίες (όλα αυτά που βλέπουμε να βγαίνουν σιγά – σιγά) αλλάζει το πράγμα! Αυτά δεν είναι μοναστηριακή πολιτική, δεν είναι εκκλησιαστική πολιτική…».

 

– Μη σας ρωτήσω τι είναι, γιατί δεν θα μου πείτε. Πείτε όμως, αν θέλετε, τι σχεδιάζετε για το πονεμένο θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας.


«Έχω κάποιες σκέψεις. Η εξέλιξή τους όμως θα εξαρτηθεί από την αποδοχή της Ιεράς Συνόδου. Το σύνθημα "η περιουσία στον λαό" είναι άνευ περιεχομένου και παραπλανητικό. Ας μου πει κάποιος, όσες φορές η Εκκλησία παραχώρησε μέρος της περιουσίας της, ποιος ήταν ο λαός που την πήρε; Ξέρετε πού είναι χτισμένο σήμερα το Κολωνάκι; Σε γη την οποία έδωσε η Μονή Πετράκη για την ανοικοδόμηση Στέγης Αναπήρων Πολέμου. Ξέρετε κανέναν ανάπηρο πολέμου να έχει μείνει στο Κολωνάκι; Την τελευταία φορά, επί αειμνήστου Τρίτση, που είχαμε πάλι θέμα για την περιουσία, καταλήξαμε σε μία σύμβαση με την πολιτεία. Ξέρει κανείς πώς υλοποιήθηκε η σύμβαση; Αν ξέρει, ας το πει και σε εμένα.

Επομένως δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με αυτό το μοντέλο. Ας ψάξουμε να βρούμε άλλο. Το μοντέλο που θα ήθελα να εφαρμόσω στην όποια περιουσία της Αρχιεπισκοπής και το οποίο θα πρότεινα γενικότερα βασίζεται στη συνεργασία με την πολιτεία. Λόγου χάριν, έχουμε το τάδε περιουσιακό στοιχείο, πηγαίνουμε στην πολιτεία και προτείνουμε την από κοινού αξιοποίησή του, σεβόμενοι απολύτως τους όρους της σύμβασης: Τι βάζουμε εμείς και τι βάζετε εσείς. Τα χρήματα όμως από την αξιοποίηση δεν θα πάνε αόριστα στο ταμείο της Εκκλησίας ή της πολιτείας. Θα πάνε σε συγκεκριμένο σκοπό, π.χ. για τη δημιουργία και τη συντήρηση νοσοκομείου καρκινοπαθών. Σε αυτό το μοντέλο είμαι έτοιμος να συνεργασθώ. Τα άλλα είναι πυροτεχνήματα…».

 

…………….

 

– Την παγκοσμιοποίηση δεν τη φοβάστε; Δεν ανησυχείτε μήπως μας κάνει κιμά και φτιάξει με αυτόν κεφτέδες και σουτζούκια, όπως έλεγε ο προκάτοχός σας;


«Δεν είμαστε οι πρώτοι που ζούμε σε αυτή τη γη. Τα προβλήματα υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν. Ο τρόπος αντιμετωπίσεώς τους είναι που διαφέρει. Πολλά από αυτά που περιγράφουμε σήμερα με τον όρο "παγκοσμιοποίηση" έχουν ξαναγίνει στην Ιστορία. Παγκοσμιοποίηση το λέμε σήμερα, κάποτε το έλεγαν Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ακόμα θα έλεγα και οι εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Δεν πιστεύω να νομίζετε κι εσείς ότι ο Μέγας Αλέξανδρος έφθασε ως την Ινδία απλώς για να φέρει μόνο τον πολιτισμό!

Εγώ θα έλεγα ότι ήταν και ο ενθουσιασμός, η περιέργεια και οι συγκυρίες της εποχής που έκαναν τον Αλέξανδρο να προχωρήσει μέσα στην Ασία. Έτσι εξαπλώθηκε ο ελληνισμός, πού τι ήταν τότε; Το ρεύμα των ανθρώπων της εποχής. Ήταν μιας μορφής παγκοσμιοποίηση, χωρίς την οποία δεν θα προχωρούσε η εξάπλωση του χριστιανισμού. Επομένως η παγκοσμιοποίηση δεν είναι καινούργιο φαινόμενο που πρέπει να μας πανικοβάλλει. Η ζημιά είναι μέσα μας. Στους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες που κουβαλάμε μέσα μας. Εκεί είναι το πρόβλημα».

 

– Μακαριότατε, δεν είναι επικίνδυνο η θρησκευτική πίστη να θεωρείται κομμάτι της εθνικής μας ταυτότητας; Το λέω διότι το θρησκευτικό δόγμα είναι σταθερό και αμετάβλητο, ενώ ο κόσμος γύρω μας αλλάζει. Πώς λοιπόν μια ταυτότητα αγκιστρωμένη στο παρελθόν μπορεί να εκφράσει τις προσδοκίες ενός λαού για το μέλλον;

 

«Ο πρώτος πυρήνας που επιστρατεύεται στη δημιουργία της εθνικής ταυτότητας είναι ο θρησκευτικός, ο αρχαίος βωμός, το ιερόν. Και αναφέρομαι γενικότερα στη δημιουργία των εθνών, όχι μόνον στη δική μας περίπτωση. Ιστορικά, πρώτα δημιουργείται αυτός ο πυρήνας και γύρω του συμπλέκονται τα υπόλοιπα στοιχεία της ταυτότητας. Αυτό ζήσαμε και εμείς τον 18ο αιώνα και έτσι φθάσαμε στην Επανάσταση. Επ' αυτού, λοιπόν, η Εκκλησία πολλά προσέφερε και έχει την υποχρέωση να το παρακολουθεί αυτό, κυρίως τον ιστό του, για να μη διαλυθεί. Αλλά, σε όλα τα πράγματα υπάρχει το μέτρο. Έρχεται η συντεταγμένη πολιτεία και το κρίσιμο ζήτημα για την ελλαδική πραγματικότητα είναι πώς θα συνεργαστούν αυτοί οι δύο φορείς. Διότι η Ιστορία συνεχίζεται, πολλά πράγματα ξεχνιούνται και εμείς εξακολουθούμε να λέμε: "Ξέρετε, αν δεν ήμασταν εμείς, σήμερα θα μιλούσατε τούρκικα κ.λπ.".

Ναι, αλλά αυτό δεν μας απαλλάσσει από τις ευθύνες τις σύγχρονες! Δεν μπορούμε πια να επικαλούμεθα συνεχώς τους αρχαίους ημών προγόνους, τον Περικλή και τον Παρθενώνα. Τι θα γίνει, αυτό θα μας θρέφει συνέχεια; Αν δεν έχουμε κάτι καινούργιο να προσθέσουμε σε αυτό που βρήκαμε, τότε θα συρρικνωθεί η παράδοση. Ούτε όμως μπορούμε εύκολα να αφαιρέσουμε ένα σκαλοπάτι από την κλίμακα.

Επομένως, μέσα σε αυτόν τον χώρο, η Εκκλησία είναι ένα κομμάτι της εθνικής ταυτότητας, που πρέπει να υπάρχει. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε με τη φλόγα να καίει φουντωμένη και κάθε φορά να σπεύδουμε να είμαστε οι πρώτοι! Ούτε πάλι μπορούμε να είμαστε αδιάφοροι. Χρειάζεται το μέτρο και η διάκριση».

 

* ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ, Συνέντευξη στον ΣΤΕΦ. ΚΑΣΙΜΑΤΗ, Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 2009, με τίτλο: «Όπου πρέπει γίνομαι και κομμουνιστής»,

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=254240&ct=1&dt=08/02/2009

Η Αποταγή και η λαχτάρα της Αγάπης

Η Αποταγή και η λαχτάρα της Αγάπης

 

(+) Γέροντας Ιωσήφ ο Βατοπαιδινός*

 

Μια συνέντευξη από το Περιβόλι της Παναγίας στην οποία ο λόγος που απορρέει από την υπερεξηκονταετή ασκητική πείρα του Γέροντα Ιωσήφ, ακούγεται διαχρονικός σε σύγχρονα υπαρξιακά ζητήματα.

– Σεβαστέ γέροντα, θα θέλαμε να αναφερθείτε στο ορθόδοξο ασκητικό ήθος των Αγιορειτών πατέρων.

Οι Αγιορείτες, παιδί μου, είναι συνεχιστές της ακριβούς πατερικής ορολογίας. Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο. Αυτό που δημιούργησαν οι πρώτοι Πατέρες, οι θεοφόροι και θεοφώτιστοι, αυτό συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Ο μοναχισμός ξεκίνησε από το βάθος της Αιγύπτου τον 4ο αιώνα. Μετά από τη θεμελίωση του από τον Μεγάλο Αντώνιο το μεγάλωσαν, το αύξησαν οι λεγόμενοι Ταβεννησιώτες, στην Ταβέννηση που ευρίσκονταν.

 Το μετέφεραν στην Παλαιστίνη, αρχικά ο Μέγας Ευθύμιος, και ύστερα ο άγιος Σάββας. Ο άγιος Σάββας δημιούργησε τη Λαύρα, κοινόβιο μεν, αλλά υπήρχε ελευθερία προσευχής και διαίτης κατά βούληση. Κατόπιν ο Μέγας Θεοδόσιος κατήργησε την ιδιορρυθμία και εφήρμοσε την απόλυτη έννοια του κοινοβιακού συστήματος.

Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Βυζάντιο, αφού εκείνα τα μέρη τα είχε πλέον η λαίλαπα της ισλαμικής κατάρας αφανίσει. Δημιουργήθηκε το λεγόμενο Στούδιο με ηγεμόνα, με αρχηγό και πνευματικό πατέρα τον Θεόδωρο, ο οποίος υπέστη τέσσερις εξορίες μαζί με πλήθος μοναχών χάριν της εικονομαχίας. Τον 10ο αιώνα, ένα μέλος της στουδιτικής αυτής γραμμής, ήταν ο Αθανάσιος ο Λαυριώτης, ο Αθωνίτης. Αυτός ο οποίος μετέφερε εδώ στον Άθωνα την ακρίβεια της συνεχείας της στουδιτικής παραδόσεως που ήταν ακριβώς η Πατερική. Έκτοτε συνεχίζει αυτή η γραμμή μέχρι σήμερα. Τίποτα καινούργιο δεν υπάρχει, ο σκοπός είναι ένας.

 Ο μοναχισμός, παιδί μου, δεν είναι κάτι το οποίο είναι ανθρώπινη εκλογή ή ανθρώπινη επινόησις ή σκέψη ή φαντασία. Ο μοναχισμός είναι πρόσκληση… και κάτι παραπάνω, έλξη. «Ουδείς δύναται ελθείν προς με εάν μη ο Πατήρ ο πέμψας με ελκύση αυτόν» (Ιωάν. 6, 44).

Στο πλήθος των χριστιανών λέει ο Κύριός μας: «Ουχ υμείς με εξελέξασθε, αλλ' εγώ εξελεξάμην υμάς, και έθηκα υμάς ίνα υμείς υπάγητε και καρπόν φέρητε» (Ιωάν. 15, 16). Στους μοναχούς όμως εκδηλώνει μία ιδιαίτερη πρόνοια και λέει: «Ουδείς δύναται ελθείν προς με εάν μη ο Πατήρ ο πέμψας με ελκύση αυτόν». Άρα, λοιπόν, οι μοναχοί ειλκύσθησαν από την θεία Πρόνοια με ένα σκοπό· να επαναφέρουν την ισορροπία της ανθρώπινης προσωπικότητας. Η ανθρωπίνη προσωπικότητα, η οποία κατασκευάσθη εξ αρχής κατ' εικόνα και ομοίωση του Θεού, με την πτώση διεφθάρη. Αυτή λοιπόν την προσωπικότητα «ενεδύθην άμα τη σαρκώσει του ο Θεός Λόγος».

Επανέφερε πίσω ο Θεός Λόγος, την θεία Χάρη, την οποία απολέσαμε με την πτώση. Την λάβαμε όλοι οι ορθόδοξοι από το Βάπτισμα. Οι μοναχοί την λαμβάνουν κατά δύο τρόπους. Και από το Βάπτισμα και από τη μοναχική τους κουρά. Έκτοτε χρειάζεται η πρακτική πλέον μορφή της έμπρακτης αυταπαρνήσεως της φιλοθεΐας, οπότε αρχίζει η ενέργεια της Χάριτος και επαναφέρει τον άνθρωπο στην θέση του, στον αγιασμό.

 Ο ανθρώπινος προορισμός είναι η θέωση, ο αγιασμός. Αυτός ήταν ο σκοπός της θείας ενανθρωπήσεως. «Όσοι έλαβον αυτόν, έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γενέσθαι» (Ιωάν. 1, 12). Άρα μετ' εξουσίας αποκαλούν τον Θεό, Πατέρα, ειδικά οι μοναχοί, επειδή αυτοί κυρίως εφαρμόζουν, ή μάλλον ξεκινούν από την περιεκτική αποταγή. Τους ξεκολλά η θεία αγάπη από την κοινωνική υποχρέωση δια της πλήρους αποταγής. Τους κρατά μόνον στο επάναγκες της βιολογικής υπόστασης: λίγη τροφή, μία ενδυμασία και ένα κελλί για ύπνο.

Η αποταγή είναι το θεμέλιο του μοναχισμού. Όταν ξεκινήσει ο μοναχός με την ελευθερία της αποταγής που δεν είναι δεσμευμένος ο νους σε τίποτε, γυρίζει ο νους εξ ολοκλήρου προς τον Θεό, διότι η πρώτη και κυρία εντολή είναι να αγαπήσει κανείς τον Θεό «εξ όλης της καρδίας, εξ όλης της ψυχής, εξ όλης της ισχύος και εξ όλης της διανοίας» (Μάρ. 12, 30). Και δεύτερη εντολή «να αγαπήση τον πλησίον ως εαυτόν» (Μάρ. 12, 31).

Άρα η πρώτη και κυρία εντολή, η οποία θα μας αναβιβάσει στις θείες επαγγελίες είναι η αγάπη, η αγάπη προς τον Θεό. Μα για να αγαπήσει ο άνθρωπος τον Θεό πρέπει σιγά – σιγά να αποκολλήσει από πάνω του κάθε τι που τον απασχολεί. Μέχρι που οι πατέρες έφθασαν ακόμα και τη βιολογική υπόσταση να αρνηθούν, πράγμα που καταντά να είναι σήμερα απίστευτο. Και όμως είναι γεγονός. Με την απόλυτη αυτή αποταγή και την απόλυτη έννοια της υποταγής προς το θείο θέλημα, αρχίζει η θεία Χάρις, η οποία είναι εντός ημών, να λειτουργεί.

Η θεία Χάρη είναι μεν μέσα μας, αλλά δεν έχει εξουσία εάν δεν προηγηθεί η ελευθερία της προσωπικότητας· εάν η ελευθερία της προσωπικότητας δεν κινηθεί, η θεία Χάρις, παρόλο που βρίσκεται παρούσα, δεν λειτουργεί. Πρέπει να αποδείξει ο άνθρωπος εκουσίως τι προτιμά. Προτιμά να αγαπήσει τον Θεό και να το αποδείξει με την πράξη; Τότε λειτουργεί η θεία Χάρις, η οποία καταστρέφει τον παλαιό άνθρωπο, «τον παλιάνθρωπο», και δημιουργεί τον νέο, τον καινό, τον κατά Χριστόν, στον οποίο ενεργείται ο αγιασμός.

 – Ανεδείχθησαν τις τελευταίες δεκαετίες άγιες ασκητικές μορφές, όπως οι Γέροντες: Ιωσήφ ο Ησυχαστής, Πορφύριος, Παΐσιος, Εφραίμ ο Κατουνακιώτης. Πώς έφθασαν στην αγιότητα; Υπάρχουν και σήμερα τέτοιες μορφές; Θα γεννά πάντοτε το Άγιον Όρος αντίστοιχες προσωπικότητες;

 Βέβαια, και πάντοτε θα υπάρχουν, αλλοίμονο εάν δεν υπάρχουν. Αυτοί είναι που "κρατούν τον Θεό" να μείνει μαζί με τη διαφθαρμένη κοινωνία. Ξεχνάτε τον διάλογο του Αβραάμ με τον Θεό, όταν Αυτός αποφάσισε οριστικά να καταστρέψει τα Σόδομα και τα Γόμορρα; Για να μην λέγω όλη την ιστορία: «…εάν λαλήσω έτι άπαξ εάν ευρεθώσι εκεί δέκα; και είπεν· ου μη απολέσω ένεκα των δέκα» (βλ. Γέν. 18, 20-33). Έ! λοιπόν, τώρα αυτοί οι δέκα είναι οι συνεχιστές. Εάν τώρα, στη μεγαλύτερη χρεοκοπία της ανθρώπινης δυστυχίας και προδοσίας, εάν τώρα λειτουργούν πρόσωπα φορείς του αγιασμού, πόσο μάλλον πιο πίσω, παλαιότερα, που υπήρχαν περισσότερες αιτίες και ήταν πιο λίγη η λύσσα της σατανικής επιδράσεως και της κοινωνικής χρεοκοπίας.

 – Επισκεπτόμενος κάποιος το Άγιον Όρος αντικρίζει και έρημες, απόκρημνες περιοχές. Σήμερα ασκητεύουν σε αυτούς τους χώρους μοναχοί;

 Δεν νομίζω να χρειάζονται, διότι τότε αυτά χρειάζονταν όταν βρισκόταν στο ζενίθ η απόλυτη ακτημοσύνη και φιλοπονία, οι οποίες είναι μεγάλες και δυσκατόρθωτες αρετές. Αλλά αυτά, εάν δεν τα ολοκληρώσει ο μοναχός υπό αυτήν την έννοια, δεν στερείται πάλι την επιτυχία του σκοπού του, του προορισμού του. Και επειδή σήμερα υστερούμεθα τέτοιων παραδειγμάτων, ούτως ώστε οι διάφοροι μεμονωμένοι, δηλαδή απομονωμένοι στα σπήλαια, να στηριχθούν σε αυτήν την αυστηρή ασκητική ζωή κατ' ανάγκην μένουν σε πληρέστερα κοινοβιακότερα περιβάλλοντα, οπότε η αποταγή και η μετάνοιά τους να αποβεί θετική και αποδοτική. Διότι «ουαί τώ ενί» (Εκκλ. 4, 10).

Ο σύγχρονος άνθρωπος θεωρεί το θαύμα κάτι πολύ απόμακρο και ίσως αδύνατο να συμβεί. Μιλήστε μας για την παρουσία και την βίωση του θαύματος, στο Περιβόλι της Παναγίας, δώστε μας κάποια παραδείγματα. Παραδείγματα δεν χρειάζεται να σάς αναφέρω από το Περιβόλι της Παναγίας, αλλά και εκεί στο κέντρο, που είναι το μεγάλο χωριό, όπως λέμε. Και εκεί στην Αθήνα το θαύμα συνεχίζεται. Δεν είναι θαύμα όταν βλέπεις ένα νέο παιδί να περνά σήμερα από τις φλόγες της διαφθοράς και να μείνει ανέπαφο; «Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιωάν. 15, 5), αλλά «πάντα ισχύομεν εν τώ ενδυναμούντι ημάς Χριστώ» (Φιλλιπ. 4, 13). Πώς βρίσκουμε σήμερα αγνές κόρες και αγνά παιδιά, τα οποία κρατούν την απόλυτη έννοια του ήθους και της πίστεως; Αυτά είναι τα πραγματικά θαύματα.

  – Πολλοί είναι αυτοί που επισκέπτονται το Άγιον Όρος. Προσκυνητές που ευλαβικά μετέχουν στη λειτουργική ζωή και επισκέπτες που ζητούν να ζήσουν τη φύση, να θαυμάσουν σκευοφυλάκια και κειμήλια. Τι κερδίζει καθένας από αυτούς από τον αγιασμένο τόπο; Τι είναι αυτό που «αλλοιώνει» προς το καλύτερο τον καλοπροαίρετο προσκυνητή;

 Κοιτάξτε, ο άνθρωπος και μετά την πτώση κράτησε τη μιμητικότητα, αλλά βέβαια και τη δύναμη της λογικής. Έρχονται εδώ εκείνοι, οι οποίοι έχουν επίγνωση για να συναντήσουν εφηρμοσμένο χριστιανισμό. Σήμερα παντού ακούγεται η ίδια κραυγή: «Μα τον καιρό εκείνο εντάξει… Είναι και στις ημέρες μας εφαρμόσιμος ο χριστιανισμός;». Αυτή είναι η γενική κατακραυγή. Λοιπόν, αυτή η κατακραυγή πάρα πολλούς από τους πιστούς τους φέρνει σε δίλημμα και τότε ξεκινούν ερευνώντας να δουν πρακτικά που είναι εφηρμοσμένος ο χριστιανισμός. Έτσι έρχονται, βλέπουν, παρατηρούν, θαυμάζουν και επηρεάζονται, διότι λειτουργεί ο νόμος της επιδράσεως και της επιρροής. Και πάρα πολλοί απ' αυτούς, οι οποίοι ήρθαν ακόμα και για να πειράξουν, εν τούτοις η θεία Χάρις τους τραβάει και αυτούς και ωφελούνται. Έ!, δεν μπορώ να πω απόλυτα ότι όλοι, αλλά πάρα πολλοί εξ αυτών ωφελούνται.

 – Τι είναι αυτό που θέλγει σήμερα «επιστήμονες» του κόσμου να ενδύονται το μαύρο ράσο, να αποτάσσονται τον κόσμο και να έρχονται στο Περιβόλι της Παναγίας;

 Αφού με τη χριστιανική τους αγωγή έξω στον κόσμο, με τη μελέτη των πατερικών κειμένων, έχουν καταλάβει τη σημασία του μοναχισμού και αφού το κατάλαβαν, τότε κατ' ανάγκη πρέπει να 'ρθουν εδώ, που είναι η έδρα του μοναχισμού για να πάρουν "προζύμι" και παράδειγμα και επιπλέον για να υποταχθούν. Στην αρχή, λοιπόν, για να δουν και να μελετήσουν, μετά όμως να ενταχθούν, να υποταχθούν. Να γίνουν και αυτοί όπως είναι τα πρότυπά τους, τα οποία ήρθαν να θαυμάσουν.

 – Ποια είναι η παρουσία ξένων ορθοδόξων μοναχών στην Αθωνική Πολιτεία και ποιο το μήνυμα αυτής της συνύπαρξης μοναχών πολλών διαφορετικών εθνοτήτων;

 Είναι γεγονός ότι στην περίοδο του Βυζαντίου είχε διδαχθεί σχεδόν σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο ο χριστιανισμός και ο μοναχισμός. Βέβαια, αυτό δεν κράτησε πολύ. Στα Βαλκάνια όμως όχι μόνον κράτησε, αλλά και ολοκληρώθηκε. Στα Βαλκάνια έχει επίδραση το Βατοπαίδι από πολλά χρόνια. Ειδικά η Ρουμανία, τρεφόταν πνευματικά από το Βατοπαίδι. Είκοσι ένα μοναστήρια και σκήτες, ήταν μετόχια της Μονής Βατοπαιδίου στη Ρουμανία. Γενικά τα Βαλκάνια ήταν υπό την επίδραση του Αγίου Όρους, ειδικά της Μονής Βατοπαιδίου.

Τώρα λοιπόν, άρχισαν και αυτοί να ελευθερώνονται από τη λαίλαπα της κομμουνιστικής θηριωδίας και αισθάνθηκαν πιο άνετα. Αμέσως γυρίζουν προς τον Άθωνα, διότι είναι γεγονός ότι και η Εκκλησία τους στη Ρουμανία δεν στέκει καλά ακόμα. Δεν κατόρθωσαν να αναδιοργανωθούν και έτσι είναι κάπως προβληματική η κατάσταση εκεί. Γι' αυτό κατ' ανάγκην έρχονται στο Άγιον Όρος, διότι αναζητούν τη συνέχεια της παραδόσεώς τους, και εμείς επειδή το ξέρουμε, τους δεχόμεθα όχι ως Ρουμάνους, αλλ' ως αδελφούς γνησίους. Διότι στην πραγματικότητα η Ρουμανία υπήρξε τμήμα βυζαντινό.

 – Το τελευταίο διάστημα διατυπώνονται διάφορες απόψεις σχετικά με τη στέρηση της δυνατότητας των γυναικών να επισκεφθούν το Άγιον Όρος. Για ποιο λόγο έχει καθιερωθεί, γέροντα, το άβατον του Αγίου Όρους;

 Το άβατον έπρεπε να εφαρμοστεί σε όλα τα ανδρικά μοναστήρια· και στα γυναικεία επίσης. Διότι, εφόσον η βάση του μοναχισμού είναι η παρθενία και η αγνότητα, τι θέση έχει η γυναίκα στον ανδρικό μοναχισμό;

Η γυναίκα πρέπει να πάει εκεί που υπάρχει η συζυγία και η μητρότητα, αυτή είναι η αποστολή της. Εδώ που είναι επιβεβλημένη η παρθενία, τι γυρεύει η γυναίκα; Άρα το θέμα αγγίζει του δόγματος. Το άβατο δεν είναι θέμα ιδεολογίας που κάποτε εφαρμόσθηκε. Είναι απόλυτο δίκαιο, απόλυτη έννοια. Και, βλέπετε, προστάτης και κουροτρόφος του μοναχισμού είναι η Παναγία Θεοτόκος, η οποία είναι αειπάρθενος. Παρθένος έγινε μητέρα και μετά τη μητρότητά της έμεινε παρθένος και συνεχίζει να προστατεύει την παρθενική αγωγή και ζωή.

Γι' αυτό και βιώνουμε την παρουσία της εδώ στον Άθωνα, αισθητά με τη μητρική της κηδεμονία. Χώρια που εμείς εδώ οι Βατοπαιδινοί την έχουμε δει κατ' επανάληψιν οφθαλμοφανώς να περιέρχεται την αυλή της Μονής. Άρα, το θέμα της παρθενίας στον μοναχισμό είναι επιβεβλημένο, δηλαδή η αποχή στη σαρκική ένωση των δύο φύλων. Και στα γυναικεία μοναστήρια δεν πρέπει να υπάρχουν άνδρες, εκτός φυσικά από έναν εφημέριο που θα τους τελεί την θεία Λειτουργία ή για να τους κάνει μία εξομολόγηση· στα ανδρικά καθόλου να μην πλησιάσει γυναίκα. Τι χρειάζεται η γυναίκα; Δεν έχει καμία θέση εδώ. «Πας ο βλέπων η γυναίκα προς το επιθυμήσαι αυτής ήδη εμοίχευσεν αυτήν» (Ματθ. 5, 28). Βλέπετε; Άρα είναι επιβεβλημένο, δεν είναι νοοτροπία επιλογής.

 – Το Άγιον Όρος παραμένει και σήμερα τόπος «αναπαύσεως» και «ησυχίας» και «ασκήσεως»; Οι περισσότερες μον ές και σκήτες ζουν και πάλι σε εποχές αναστύλωσης. Πόσο επηρεάζεται έτσι ο τρόπος ζωής των μοναχών; Έχοντας μια παρουσία τουλάχιστον πέντε δεκαετιών ασκητικής ζωής στον ευλογημένο από την Παναγία αυτόν τόπο, θεωρείτε ότι υπάρχει κίνδυνος εκκοσμικεύσεως και αλλοίωσης του μοναχικού πνεύματος;

 Σε αυτά τα συμπεράσματα μπορεί να καταλήγει κάποιος που βλέπει εξωτερικά τη μοναστική ζωή του Αγίου Όρους. Ο μοναχισμός για μας δεν είναι μία απλή διήγηση, μία αφηρημένη έννοια, διότι εμείς βαδίζοντας δια πίστεως και μόνον, δεν ερευνούμε τα αποτελέσματα και τα συναισθήματα πιστεύοντας ότι ο Θεός μας είλκυσε και μας απέσπασε από την κοινωνία και μας έφερε εδώ και μας δίδαξε πρακτικά, όχι διδακτικά μόνο. Διότι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός ως άνθρωπος ήταν μοναχός. Βλέπετε ότι μετά την παρουσία του στον Ιορδάνη – που εκεί μας αποκάλυψε το Τριαδολογικό μυστήριο, για να γνωρίσουμε που και πώς να πιστεύουμε – αμέσως αποχώρησε δια της αποταγής στην έρημο. Και ξεκίνησε στην έρημο με νηστεία, με αγρυπνία, με προσευχή, με παρθενία και με ακτημοσύνη. Αυτός δεν είναι ο μοναχός; Άρα δεν δίδαξε ο Χριστός μας μόνο προφορικά, αλλά και πρακτικά.

Αυτός μας δίδαξε με ακριβή τρόπο αυτές τις αρετές. Διότι, μέσω αυτού του πρακτικού τρόπου αποδείχθηκε η απόλυτη προς τον Θεό στροφή και αγάπη. Αν δεν τηρούμε τις εντολές, δεν εργαζόμαστε τις αρετές, τότε αναγκαστικά τα πάθη αιχμαλωτίζουν τον άνθρωπο. Όταν ο νους δεν αιχμαλωτίζεται από τα πάθη ο άνθρωπος αρκείται στις απαραίτητες ανάγκες της βιολογικής υποστάσεως. Ένα πιάτο φαΐ, ένα ύφασμα να τυλιχθούμε και ένα δωμάτιο να κοιμηθούμε μέσα. Αφού αυτά είναι εκείνα τα οποία αυταρκούν στη βιολογική υπόσταση, πέραν τούτων ο νους δεν έχει δικαίωμα να στρέφεται πουθενά αλλού. Διότι ο νους είναι η αιτία της αναπλάσεως, της αναστάσεως και της επιτυχίας του θριάμβου και του αγιασμού. Επειδή από τον νου έγινε η πτώση. Ο νους είναι το κεφάλαιο της προσωπικότητας. Ο νους είναι το κατ' εικόνα και ομοίωσιν. Μέλη έχουν και τα ζώα. Ο νους, λοιπόν, είναι εκείνος ο οποίος επλανήθη και δημιούργησε την πτώση και τη φθορά. Τον νου αυτόν εξυγίανε ο Υιός του Θεού του ζώντος, αφού εφόρεσε την ανθρώπινη φύση, αποδεικνύοντάς μας πρακτικά την απόλυτη υποταγή και εξάρτηση.

Τι χρειαζόταν στον Θεό Λόγο η υποταγή; «Μηδέν ων ήττον της πατρικής μεγαλωσύνης». Υποτάχθηκε για να μας δείξει τη βάση, το θεμέλιο. Ότι η παρακοή, ο αυταρχισμός, ο ετσιθελητισμός, η φιλαρέσκεια και η αυταρέσκεια, γεννήματα του εγωϊσμού, και γενικά, της εμπαθείας, είναι εκείνα που αιχμαλωτίζουν τον νου και δεν τον αφήνουν να ενωθεί με τον Θεό. Εάν ο νους δεν ξυπνήσει όχι μόνο να ενωθεί με τον Θεό, αλλά και να τον περικρατεί συνέχεια δια της επικλήσεως του θείου ονόματός του, δεν αφήνει η θεία Χάρις.

Για τον λόγο αυτόν, εμείς οι μοναχοί εδώ που μένουμε, προσπαθούμε ακριβώς την επίτευξη της ελευθερίας από οποιεσδήποτε προφάσεις και εφόσον υπάρχουν τις περιορίζουμε, κρατώντας μόνο την αυτάρκεια της βιολογικής υποστάσεως. Και τότε ο νους υποχρεωτικά επιστρέφει στον Θεό δια της αδειαλείπτου και επιμόνου προσευχής, αλλά και δια των υπολοίπων πρακτικών αρετών, της ταπεινοφροσύνης που είναι το αντίθετο του εγωισμού, της εγκρατείας που είναι το αντίθετο της ακρασίας και της σπατάλης και γενικά της ακτημοσύνης, που αποτελεί την ελευθερία του νου στο να μην δεσμεύεται σε κάτι εκτός από το να θυμάται τον Θεό, να τον αγαπά και να προσπαθεί να Τον ευαρεστήσει.

 

– Δεν σάς φοβίζουν δηλαδή αυτοί οι εξωτερικοί παράγοντες, φορτηγά, μηχανές κ.λπ.;

 

Τούτα, κοιτάξτε, είναι τα μέσα τα οποία υπάρχουν πάντοτε στη ζωή του ανθρώπου. Ο άνθρωπος μετά την πτώση του ζούσε με πρωτόγονα μέσα· μεταχειρίστηκε την εξυπηρέτηση των ζώων. Και τότε με τα ζώα και τα πρόχειρα μέσα της χειρωνακτικής εργασίας κατόρθωσε να επιβιώσει. Όταν όμως ο άνθρωπος άρχισε να αυξάνει τις δραστηριότητές του και εισήλθε στη γνωσιολογία, άρχισε να επιζητεί βελτιωμένη την κοινωνική του ζωή, άρχισε να επινοεί και τρόπους, εργαλεία και εξαρτήματα για να τον συντηρούν. Έ, μέχρι σ' ένα σημείο αυταρκείας καλά είναι. Εάν όμως και σ' αυτά γίνεται παράχρηση, τότε αυτά γίνονται βλαβερά. Τώρα βέβαια εδώ στον Άθωνα, προσπαθούμε να μην επιζητούμε κάτι παραπάνω από τους όρους της χρείας. Γίνεται όμως στην σύγχρονη εποχή να επανέλθουμε να εξυπηρετούμεθα με τα ζώα; Πρώτα – πρώτα η σύγχρονη γενεά δεν μπορεί να το κάνει. Τα νέα παιδιά που έρχονται τώρα δεν έχουν τέτοια δύναμη αυταπαρνήσεως και φιλοπονίας, την οποία συναντήσαμε εμείς στους προγόνους μας.

Τότε κατ' ανάγκην δεν θα υστερήσουμε από τον σημερινό μοναχό την προκοπή, επειδή δεν μπορεί τρόπον τινά να υπερκουράζεται, αλλά θα βρούμε τρόπους που να του ελαφρώσουμε την κοπιαστική ζωή του, την τριβή, ούτως ώστε να μην φύγει αυτός από το αγωνιστικό στάδιο της μετανοίας χάριν της υπερκοπώσεως και έτσι να επιστρέψει, να ολιγοψυχήσει, να προδώσει. Οπότε μεταχειριστήκαμε την τεχνολογία, η οποία διευκολύνει την εξυπηρέτηση του ανθρώπου.

Εάν λοιπόν η τεχνολογία δεν οδηγεί σε παράχρηση, αλλά είναι μέσα στους όρους της χρείας, και αυτή τότε αποτελεί ένα χρήσιμο μέσο που διευκολύνει τον πνευματικό μας αγώνα. Δεν της αποδίδουμε ούτε λατρεία, ούτε είμεθα υποχρεωμένοι, ούτε δεμένοι σ' αυτήν, ούτε μας αιχμαλωτίζει. Απλώς κάνου με τη χρήση για να βελτιώσουμε τη ζωή μας στις σημερινές συνθήκες.

Όταν σήμερα ένα παιδί έρχεται εδώ να γίνει μοναχός που μόλις τελείωσε το Λύκειο και ζούσε με πολλές ανέσεις, τώρα πώς θα περιμένεις από αυτόν κατευθείαν την περιεκτική φιλοπονία; Έ!, λοιπόν, για να μην του στερήσουμε την οδό του μοναχισμού, κατ' ανάγκην θα μεταχειριστούμε την τεχνολογία, μετατρέποντας ευκολότερη τη διαμονή του, ώστε να βοηθηθεί να δώσει την καλή ομολογία προς τον Θεό.

 – Αγιορείτες μοναχοί, εκτός Αγίου Όρους, μιλούν σε αίθουσες, τηλεοράσεις, ραδιόφωνα, συγγράφουν βιβλία, εκδίδουν λευκώματα, χρησιμοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές, οδηγούν τζιπ. Ποια η παρουσία σας ανάμεσα στον κόσμο; Μπορούμε να μιλάμε για σύγχρονα διακονήματα και σύγχρονους τρόπους ασκήσεως;

 Όχι, αυτό δεν είναι για όλους. Εάν υπάρχουν μερικοί που το κάνουν αυτό και ειδικά νεώτεροι δεν είναι αξιέπαινο. Δεν ξέρουμε που θα καταλήξουν, διότι χωρίς να είναι ολοκληρωμένοι κατά Θεόν, μπήκαν μέσα στα αίτια. Ποιος πιστεύει ότι θα διατηρηθεί ακέραιος από τα αίτια; Όμως δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτοι. Οι πνευματικοί άνθρωποι, φερειπείν ο δικός μας ο ηγούμενος – ο οποίος ουδέποτε βγαίνει έξω γιατί το θέλει αυτός – το επιτάσσει όμως μία υπηρεσία της Μονής, ή μπορεί να έχει προσκληθεί για να κάνει μία ομιλία. Βγαίνοντας έξω λοιπόν, δεν παύει να εξασκεί και το πνευματικό έργο του. Πεπειραμένος της πνευματικής ζωής, έχοντας την ιερωσύνη και την πνευματική ιδιότητα ως λειτουργός, κάνει αυτήν την υπηρεσία, οπότε μπορώ να πω ότι αυτό είναι ωφέλιμο. Ουδέποτε εξ ιδίας θελήσεως, αλλά μόνο εάν παρουσιαστεί ανάγκη.

Το θέμα τώρα της συγγραφής, ξεκινήσαμε και εμείς οι ευτελείς, παρ' όλη την ατέλειά μας, αλλά ουδέποτε κινηθήκαμε βάσει δικής μας επιλογής ή νοοτροπίας. Επειδή ζήσαμε κοντά σε ανθρώπους θεοφόρους, πνευματικούς, αγίους και είδαμε και ψηλαφήσαμε με τα χέρια μας και τα μάτια μας το δρόμο του αγιασμού, την πράξη και τη θεωρία, από την είσοδο ως το τέλος. Όταν κατ' επανάληψη μας ρωτούσαν και μας ρωτούν να το περιγράψουμε, τους λέγαμε τα κατάλληλα. Μετά επιμένανε. «Μα, θα τα ξεχάσουμε πάτερ. Δεν τα γράφετε σε κάποιο βιβλίο;». Αυτή η επιθυμία τους μας ανάγκασε να καθίσουμε και να γράψουμε αυτά που παραλάβαμε από τους αγίους γεροντάδες μας, χωρίς να προσθέσουμε τίποτα δικό μας. Έ!, αυτό επιβάλλεται.

 – Ποια η προσφορά του ελληνικού πνεύματος και της ορθοδοξίας στο σύγχρονο γίγνεσθαι;

 Κοιτάξτε, το θέμα της ορθοδοξίας είναι δογματικό καθήκον, δεν είναι θέμα επιλογής. Και όποιος θέλει να βρει τον εαυτό του, μόνον αυτός είναι ο δρόμος. «Εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή» (Ιωάν. 11, 25). Δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Όποιος, λοιπόν, θέλει να βρει την ανάσταση και τη ζωή έχει αποκαλυφθεί και αυτό βρίσκεται στην ορθοδοξία.

Τι είναι η ορθοδοξία; Είναι το χάρισμα της καθόδου του Αγίου Πνεύματος της Πεντηκοστής. Η Ορθοδοξία ως δόγμα δεν δέχεται καμία προσθήκη ή αφαίρεση. Όποιος "κρατεί" λοιπόν την Ορθοδοξία, στέκεται, όποιος τη βρει ανίσταται, όποιος την έχασε θα χαθεί. Δεν είναι θέματα σκέψεων και αποφάσεων και ανθρώπινες επιλογές. Αυτή είναι η πραγματικότητα. «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν» (Μάρ. 8, 34). Κατάλαβες; «Ο έχων τας εντολάς μου και τηρών αυτάς, εκείνός εστιν ο αγαπών με… Εάν τις αγαπά με, τον λόγον μου τηρήσει, και ο Πατήρ μου αγαπήσει αυτόν, και προς αυτόν ελευσόμεθα και μονήν παρ' αυτώ ποιήσομεν» (Ιωάν. 14, 21-23). Βλέπεις πώς φαίνεται καθαρά; Και δεν μιλάμε με μισαλλοδοξία, αλλά φιλαληθώς. Είναι γεγονός ότι τη φυλή μας την ευλόγησε ο Κύριός μας από την παρουσία του, ενταύθα. Δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς αυτό.

Όταν οι Έλληνες ζήτησαν από τους Αποστόλους να δουν τον Ιησού, τότε ο Κύριός μας είπε το αξιοθαύμαστο: «Ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξασθή ο Υιός του ανθρώπου» (βλ. Ιωάν. 12, 20-23). Ενώ στους Εβραίους είπε: «Αρθήσεται αφ' υμών η βασιλεία του Θεού και δοθήσεται έθνει ποιούντι τους καρπούς αυτής» (Ματθ. 21, 43). Το έθνος αυτό είναι το ελληνικό. Απόδειξη ότι τούτο είναι αλήθεια, είναι ότι οι διάδοχοι των δώδεκα Αποστόλων ήταν Έλληνες και οι Έλληνες μετέφεραν την αλήθεια του Ευαγγελίου στον "παγκόσμιο στίβο". Και μόνον οι Έλληνες το κρατούν μέχρι σήμερα απαραχάρακτα. Δεν μιλάμε φυλετικά. Όποιος θέλει ας ερευνήσει την ιστορία. Τώρα, λοιπόν, ο υγιής ελληνισμός για να είναι υγιής πρέπει να είναι και ορθόδοξος. Εάν κρατά αυτά τα δύο μαζί ο Έλληνας όπου και να πάει πάντοτε είναι επωφελής, και γίνεται υπόδειγμα ανιδιοτελείας και χριστιανικής βιωτής.

 – Μάς είπατε ότι αγαπάτε την ελληνική οικογένεια και πονάτε για τις ελληνικές οικογένειες. Γνωρίζετε την αγωνία που έχει έξω ο κόσμος σήμερα;

 Αυτό, παιδί μου, το κατάλαβα και εγώ και αφιέρωσα χρόνο για να το ερευνήσω καλά και να καταλήξω σε κάποιο συμπέρασμα. Ξεκίνησα σαν μοναχός από 16 ετών… Είμασταν επτά αδέλφια, πέντε αγόρια και δύο κορίτσια. Τα τέσσερα αγόρια ήταν στην Αμερική. Και μάλιστα βρίσκονταν σε πολύ πλούσιο τόπο και ευκατάστατοι πάρα πολύ, στο Μαϊάμι της Φλόριντα. Και τότε στην ηλικία αυτή που ήμουν με προσκάλεσαν να πάω για να σπουδάσω και εγώ ετοιμαζόμουν. Όμως με έπιασε η αγγλική νομοθεσία, διότι έπρεπε να φεύγουν κάθε χρόνο ένα συγκεκριμένο ποσοστό. Επειδή το ποσοστό είχε συμπληρωθεί, δεν μπορούσα να πάω, θα αργούσε πολύ η σειρά μου. Τότε πλήρωσαν οι δικοί μου πολλά χρήματα για να αγοράσουμε τη θέση. Την αγοράσαμε τη θέση αυτή και είχα έτοιμα στην τσέπη τα εισιτήρια και όλα τα απαραίτητα χαρτιά για να φύγω. Τότε, κατά την "κρείττονα πρόνοια του Θεού", επισκέφθηκα ένα μοναστήρι, αρκετά πνευματικό, στην πατρίδα μου. Αν και στο σπίτι μας είχαμε ηθικοτάτη ζωή, για το υψηλότερο θέμα του αγιασμού δεν ξέραμε. Όταν λοιπόν πλησίασα τους μοναχούς και τους ρώτησα για να μου ερμηνεύσουν τον τρόπο της ζωής τους, τόσο με συγκλόνισαν τα λόγια τους και η καθόλη παρουσία τους.

 Μετά μου έδειξαν τις εικόνες. «Παιδί μου, μου είπε κάποιος από αυτούς, αυτές τις εικόνες που προσκύνησες, αυτούς που λες αγίους και είναι άγιοι και εμείς τους προσκυνούμε και τους κάνουμε εορτές, αυτοί από τούτο το δρόμο πέρασαν, αυτός ο δρόμος είναι που τους ανέβασε εκεί, στον αγιασμό». Λέω: «Κύριε ελέησον! Και σήμερα μπορεί να γίνει τέτοιο πράγμα;» «Κάθε εποχή παιδί μου· και τώρα γίνεται!». Αυτό με συγκλόνισε. Τότε έβγαλα από την τσέπη μου τα διαπιστευτήρια, τα έσκισα, τα πέταξα στον φούρνο και είπα: «Εδώ θα μείνω». «Μα είσαι μικρός!». «Δεν πειράζει, δοκιμάστε με να δείτε πώς θα σάς κάνω υπακοή».

Κάθισα δέκα χρόνια εκεί Χάριτι Χριστού, χωρίς να υποχωρήσω και ωφελήθηκα πάρα πολύ, έπιασα όλο το νόημα της μοναστικής παραδόσεως. Αλλά δεν αναπαυόμουν, γιατί υπήρχε ο κόσμος και ήθελα να 'ρθω στον Άθωνα για ανώτερη πνευματική ζωή. Αλλά τότε δεν επέτρεπαν ο πόλεμος του '40 και ό,τι επακολούθησε. Έτσι, το 1936 πήγα στο Μοναστήρι Σταυροβουνίου στην Κύπρο και το 1947 ήρθα στον Άθωνα. Από τότε μένω εδώ στο Άγιον Όρος. Μέχρι τα 45 μου δεν είχα μιλήσει ποτέ με γυναίκα. Δεν είχα βγει έξω για να κάνω επαφές. Και στον τόπο μου εκεί στην Κύπρο που ήμουν και στον Άθωνα που ήρθα. Έζησα πρώτα με τον οσιώτατο γέροντά μου, Ιωσήφ τον Ησυχαστή († 1959), δώδεκα χρόνια και μετά σε ηλικία 45 ετών όταν αναγκάσθηκα να βρεθώ σε μετόχια μοναστηριών για πρώτη φορά ήρθα σ' επαφή με την οικογένεια.

Όταν είδα την οικογένεια σε τέτοια χάλια εγκαταλείψεως ολοκληρωτικής, πόνεσα. Και είπα: «Βρε παιδιά, μήπως άραγε πρέπει και εμείς να συμβάλλουμε σε κάτι, διότι εάν ξεριζωθεί η οικογένεια πώς θα συνεχιστεί η κοινωνία;». Η σκέψη μου ήταν καλή, αλλά πάλι λέω πώς θα πλησιάσω την οικογένεια, εφόσον το ένα μέρος είναι η γυναίκα και εγώ τι σημαίνει γυναίκα δεν ξέρω; Τότε λοιπόν άρχισα την έρευνα από την Αγία Γραφή, την αρχή της δημιουργίας με πάσαν λεπτομέρεια μέχρι την πατερική γραμματεία και το πλήρωμα της θεολογίας της Εκκλησίας. Μετά όταν μιλούσα με πρεσβυτέρες συζύγους και μητέρες με διαβεβαίωναν για τα συμπεράσματά μου. Έτσι κατάλαβα πώς λειτουργεί η γυναικεία νοοτροπία.

Από τότε άρχισα να πλησιάζω την οικογένεια, και να δίδω την έννοια της επιστροφής και της σωτηρίας. Το θέμα της διασπάσεως του ομαλού οικογενειακού βίου σήμερα, ειδικά σήμερα, το προκαλεί ο άνδρας. Επιμένω. Από την έρευνα που έκανα, σαν είδος διατριβής μπορεί να πει κανείς, ανακάλυψα ότι σε ποσοστό 85% οι άνδρες είναι οι υπεύθυνοι. Η γυναίκα από τη φύση της, παιδί μου, είναι γέννημα και προϊόν αγάπης και επομένως δεν ζει χωρίς αγάπη. Αληθινή αγάπη. Δεν γελιούνται, είναι έξυπνες. Εάν η αγάπη δεν είναι ειλικρινής, δεν πιστεύουν. Όταν λοιπόν βρει ειλικρινή αγάπη από τον άνδρα της, τότε είναι σε θέση αυτοθυσίας και ηρωισμού. Τότε έρχεται αρμονία στον οικογενειακό βίο. Αλλά υπάρχει και κάτι άλλο μεγαλύτερο απ' αυτό. Η αγάπη εν ονόματι της Χάριτος κάνει τα δύο ένα μετά το γάμο, «ουκέτι εισί δύο, αλλά σάρξ μία» (Ματθ. 19, 6). Έτσι επιδρά η αγάπη ευεργετικά στα παιδιά σε τέτοιο βαθμό ώστε να γεννηθούν με καλό χαρακτήρα.

Λοιπόν, σήμερα αναγκάζομαι να πω και τούτο, κάπως τολμηρό μα με φέρνει η ανάγκη να το πω, όταν κάθε μέρα ακούω «η γυναίκα μου είναι έτσι, η γυναίκα μου είναι τέτοια, οι γυναίκες είναι σατανάδες…». Λέω: «Συγγνώμη, αγαπητέ μου, αυτή τη γυναίκα που λες δεν την παντρεύτηκες εσύ;». «Ναι». «Καλά, όταν την παντρεύτηκες δεν βρήκες σ' αυτήν όλη την αγάπη, την τρυφερότητα, την ευτυχία;» «Ναι». «Τώρα γιατί άλλαξες; Η ίδια είναι. Και τότε που παντρεύτηκες και τώρα η ίδια είναι. Βλέπεις, ότι εσύ φταις;»

Συνάντησα ένα ανδρόγυνο μια φορά μεγάλης ηλικίας, σχεδόν 80 ετών, που είχαν μεταξύ τους πικρία και ήθελε, αν ήταν δυνατόν, να σκοτώσει ο ένας τον άλλο. Τούς λυπήθηκα, κάθησα κοντά τους και άρχισα να ερευνώ και είδα ότι από άγνοια το έπαθαν. Δεν γνώριζαν ούτε το χριστιανισμό ούτε περί ήθους, τίποτα. Όταν κάθισα και τους μίλησα είδα ότι δέχονταν και ό,τι τους έλεγα το άκουγαν. Έ!, αφού προσπάθησα συνοπτικά να τους δείξω ότι ο άνθρωπος κατάγεται από τον Θεό και έχει αιωνιότητα και ότι δεν θα μείνουμε για πάντα στον κόσμο αυτό και ότι η συζυγία δεν διαλύεται εδώ, αλλά θα συνεχιστεί στην αιωνιότητα, συγκινήθηκαν, και τα δέχτηκαν όλα αυτά. Έφυγα και αφού πέρασε λίγος καιρός μου στέλνουνε ένα γράμμα, στο οποίο μου γράφανε: «Γέροντα, είναι σαν να ξαναζούμε τον πρώτο μήνα του γάμου μας». Αυτοί που ήθελαν να σφαγούν, να σφάξει ο ένας τον άλλο. Βλέπεις τις αποδείξεις;

Θα σάς πω για ένα ακόμα χαρακτήρα πραγματικού συζύγου, που πάρα πολύ δύσκολα τον συναντούμε στις μέρες μας. Εμείς γνωρίσαμε όμως έναν. Κατά πάντα τέλειος χαρακτήρας, χριστιανός, πλήρως κοινωνικός. Άργησε να παντρευτεί, σχεδόν στα τριάντα του, όχι γιατί αποστρεφόταν, αλλά νόμιζε ότι έτσι έπρεπε. Και τότε έκανε την προσευχούλα του με πίστη και βρήκε μια κορούλα και παντρεύτηκε. Η κορούλα ήταν μικρή, δέκα χρόνια μικρότερη απ' αυτόν. Μόλις την παντρεύτηκε άρχισε αυτή να κάνει αταξίες. Έκανε πώς δεν έβλεπε αυτός, νόμιζε πώς είναι κορούλα του και αυτός πατέρας της. Είχαν όμως επιχειρήσεις μεγάλες στο εξωτερικό και έπρεπε κατ' ανάγκην να πάνε εκεί, έστω και προσωρινά. Την παίρνει λοιπόν και έφυγαν. Όταν πήγαν εκεί αυτή πείσμωσε. Λέει: «Για να με χωρίσει από το περιβάλλον μου το 'κανε. Εγώ θα τον αφήσω». Λοιπόν, τον παρατάει και έφυγε.

Έρχεται στην Ελλάδα και που πάει; Σ' ένα από αυτά τα "καζίνα" και ζούσε ως ελεύθερη γυναίκα επί αμοιβή. Αυτός, από την ημέρα που έφυγε δεν έπαυε κάθε μέρα να κάνει προσευχή με δάκρυα και να επιμένει, να εκβιάζει τον Θεό: «Πανάγαθε δεν υποχωρώ, δεν θα σ' αφήσω, εσύ μου έδωσες τη γυναίκα μου. «Παρά Κυρίου αρμόζεται ανδρί γυνή». Θέλω τη σύζυγό μου. Εάν πλανήθηκε η κορούλα πρέπει να χαθεί; Γιατί ήρθες εσύ στη γη; Δεν ήρθες να ανεύρεις το απολωλός, να θεραπεύσεις τον άρρωστο, να αναστήσεις τον νεκρό; Δεν υποχωρώ, δεν θα σ' αφήσω ήσυχο. Θέλω τη γυναίκα μου, να μου τη φέρεις πίσω». Έκλαιε επί δύο χρόνια. Επέδρασε η προσευχή και τελικά ήρθε στον εαυτό της. «Πω, πω», ομολογούσε, «πρέπει να κάνει ο Θεός άλλη κόλαση, γιατί αυτή είναι για μένα μικρή!».

Πιάνει και του γράφει ένα γραμματάκι και του λέει: «Δεν τολμώ να σε ονομάσω, δεν έχω θέση. Αν επιστρέψω, με δέχεσαι σαν υπηρέτρια;». Απαντάει αυτός: «Αγάπη μου, γιατί είπες αυτή τη λέξη και με πλήγωσες; Δεν σε έστειλα για διακοπές και περιμένω με λαχτάρα την αγάπη μου να 'ρθει στην αγκαλιά μου;» Πήγε λοιπόν, την περίμενε στο αεροδρόμιο, όπως συννενοήθηκαν. Όταν βγήκε αυτή έξω και τον είδε έπεσε κάτω και άρχισε να χτυπιέται με κλάματα. Την πήρε στην αγκαλιά του. «Αγάπη μου, γιατί κάνεις έτσι και με πληγώνεις; Σε περίμενα με λαχτάρα. Πάμε στο σπίτι μας, δεν χωρίσαμε ποτέ. Πάντοτε μαζί σου ήμουν».

Και απεδείχθη ύστερα ότι έγινε πιστή σύζυγος αυτή η κορούλα. Αυτή είναι η θέση του άνδρα, του συζύγου. Άμα οι σύζυγοι είναι τέτοιοι, δείξε μου ποια γυναίκα είναι κακή;

 – Να σάς ευχαριστήσουμε πολύ γέροντα, και να εύχεσθε για όλο τον κόσμο.

 Έντυπη πηγή: περιοδικό ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ, τ. 7

Ηλεκτρονική Πηγή:  http://www.egolpio.com/PLOUTOS_ORTHOD/SYGXRONOS_LOGOS_g.IWSHF_VATOPAIDINOY.htm

 Οι Φωτογραφίες: έχουν την αρχική τους ζεύξη.

 

Σημείωση admin: Οι υπογραμμίσεις έγιναν από τον admin για να δείξει σε ποια σημεία στέκεται ιδιαίτερα ο ίδιος.

Σημειώνω μάλιστα ότι δεν αναφέρεται στα οικονομικά της Ι. Μονής, ούτε φαίνεται να έχει γνώση για τις «διαπραγματεύσεις» με κρατικούς φορείς της ηγουμενίας, ούτε με άλλες καπιταλιστικές οικονομικές ενασχολήσεις… Οι αντιφάσεις και αντινομίες αυτές δεν πρέπει επ' ουδενί να μας εκπλήσσουν. Μαθητής του Ιησού πρόδωσε τον διδάσκαλό Του.

 

Ιερώνυμος: Οι αριστεροί είναι πιο πιστοί …

Οι αριστεροί είναι πιο πιστοί απ' τους δεξιούς…

 

Συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου*

 

* Σας έχουν επικρίνει ότι προτιμάτε τη σιωπή, ακόμη και για τα εθνικά μας θέματα ή ότι δεν λειτουργείτε συχνά, αφήνοντας χώρο σε άλλους αρχιερείς να αναπτύξουν πρωτοβουλίες. Τι απαντάτε σ' αυτές τις «εσωτερικές» επικρίσεις;

* Στη Μαρία Παπουτσάκη

– Στη ζωή μου έχω μια γενική αρχή: Δεν μ' ενδιαφέρει η εικόνα που θα κομίσει κανείς από το φαίνεσθαι, αλλά να γίνει έργο που θα μιλήσει εκείνο κάποια στιγμή. Και βέβαια λειτουργώ συνέχεια, αλλά δεν βγάζω ανακοινώσεις γι' αυτό. Από την αρχή νομίζω ότι είχα δύο δρόμους να διαλέξω: Να μιλάω και νομίζω ότι μπορώ να μιλήσω ή να σιωπώ και να σκέπτομαι. Διάλεξα το δεύτερο, διότι τα προβλήματα που συνάντησα είναι τεράστια και οι «μαύρες τρύπες» που παρέλαβα μεγάλες. Μπροστά σε τέτοια θέματα, προτίμησα τη σιωπή. Για τα εθνικά θέματα, θα με συγχωρήσετε να σας πω ότι αγαπώ τόσο την πατρίδα μου που ευχαρίστως θα έδινα και τη ζωή μου.

Αλλά μ' έχει κουράσει, μ' έχει απογοητεύσει κι έχω αηδιάσει την πατριδολαγνεία και την εθνοκαπηλία. Γνώρισα τέτοιους ανθρώπους πολλούς, οι οποίοι χρησιμοποιούν την πατρίδα, τη θρησκεία και την οικογένεια ως σύνθημα και βόλεμα. Δεν θέλω να ακολουθήσω αυτή τη γραμμή. Προτιμώ κάποτε να μιλήσουν τα έργα και να σβήσουν τα συνθήματα. Ετσι θα πορευθώ. Με στόχο όχι τα φαραωνικά έργα, αλλά εκείνα που θα σκεπάσουν τον πόνο των συνανθρώπων μας.

* Το Βατοπέδι μονοπωλεί το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης επί μήνες τώρα. Υπάρχουν επιπτώσεις στην Εκκλησία;


– Το φαινόμενο Βατοπεδίου μάς έχει προβληματίσει πολύ. Μας έχει πονέσει κι όλοι είμαστε σε αγωνία πώς θα καταλήξει. Οπωσδήποτε θα έχει επιπτώσεις στο χώρο της Εκκλησίας. Πρέπει, όμως, να έχουμε υπομονή να δούμε πού θα καταλήξει το θέμα, το οποίο ωστόσο έχει και παραμέτρους που πρέπει να μας προβληματίσουν κι εμάς και εκείνους που είναι έτοιμοι για επίθεση κατά της Εκκλησίας. Και εννοώ όσους μιλούν ήδη για χωρισμό εκκλησίας-πολιτείας. Ενας θεσμός όπως είναι η Εκκλησία δεν έχει καθήκον να αξιοποιήσει την περιουσία της για να αντιμετωπίσει τα οποιαδήποτε λειτουργικά έξοδά της στην πορεία της διακονίας της; Αλλη μία παράμετρος είναι ότι ενώ ζούμε σε μια συντεταγμένη πολιτεία που δέχεται την ατομική ιδιοκτησία, έχουμε μια διαφορετική αντιμετώπιση. Ενα ερώτημα είναι τι χρειάζεται την περιουσία η Εκκλησία. Τη χρειάζεται όχι για τους ιερείς και αρχιερείς, αλλά για να έχει τη δυνατότητα να κάνει ελεύθερα το έργο της. Η υστέρηση και στον άνθρωπο και σε οποιονδήποτε φορέα γεννά τη στέρηση της ελευθερίας. Αλλη μία παράμετρος που δείχνει πολλές φορές την επιπόλαιη αντιμετώπιση ζητημάτων στον τόπο μας είναι κι όσα λέγονται για τα χρυσόβουλα, μολυβδόβουλα, για τον αχτιναμέ ή τα έγγραφα όπου στηρίζονται η Μονή Σινά, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ή το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που θέλει να υπερασπιστεί την περιουσία του. Οταν αυτά τα βλέπουμε απαξιωτικά και τα εκμηδενίζουμε εμείς οι ίδιοι, γιατί έχουμε απαίτηση από άλλα κράτη να τα σέβονται;


* Ποιες είναι οι σχέσεις σας με τους πολιτικούς εκπροσώπους της χώρας;


– Συνεργάζομαι με όλους, κι αυτή είναι η διάθεσή μου για το μέλλον.


* Θα προγραμματίσετε και επίσκεψη στα γραφεία του ΚΚΕ;


– Ηδη έχω συναντηθεί με την κυρία Παπαρήγα. Αλλά θέλετε να σας πω κάτι: Πιστεύω ότι οι αριστεροί πολίτες πιστεύουν στο Θεό περισσότερο από τους δεξιούς. Το έχω ζήσει αυτό.


* Μετά την εκλογή σας τον περασμένο Φεβρουάριο, γρήγορα έγινε λόγος για «εσωτερική αντιπολίτευση»…


– Φυσικό είναι να υπάρχει. Χωρίς αντιπολίτευση και χωρίς να ακούσει κανείς την άλλη θέση, δεν υπάρχει πρόοδος. Φτάνει να γίνεται καλοπροαίρετα, βεβαίως.


* Πώς αντιμετωπίζετε, λοιπόν, αυτές τις «αντιπολιτευτικές φωνές»;


– Αντλώ τη δύναμή μου από το Θεό, από τους φίλους και από τη συναίσθηση ότι δεν αισθάνομαι καρφωμένος σε μια καρέκλα εξουσίας. Οποια ώρα καταλάβω ότι δεν έχω να προσφέρω, δεν με απασχολεί να παραμείνω σ' αυτή την καρέκλα.


* Σας επικρίνουν, όμως, και γιατί δεν κάνετε χειροτονίες νέων κληρικών.


– Νομίζω ότι οι χειροτονίες είναι από τα ουσιαστικότερα θέματα για έναν αρχιερέα.

Επομένως θα ήταν επιπόλαιο να χειροτονώ ανθρώπους τους οποίους δεν γνωρίζω. Πώς θα τους ζητήσω ευθύνες αύριο;


* Τι σας λείπει περισσότερο εδώ στην Αρχιεπισκοπή απ' ό,τι στη Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας;


– Ο φυσικός και «ανθρώπινος» αέρας της επαρχίας.


* Πώς θα πορευθείτε σε σχέση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο;


– Οι σχέσεις μου είναι γνωστές εδώ και πολλά χρόνια. Το μέγα αμάρτημα της Ορθοδοξίας είναι η πολυδιάσπαση και η προσκόλληση στον εθνικισμό. Η Ορθόδοξη Εκκλησία πρέπει το συντομότερο να κλείσει όλες τις ρωγμές που υπάρχουν. Κι αυτό ήταν η μεγάλη επιτυχία του Οικουμενικού Πατριάρχη στην πρόσφατη σύναξη των προκαθημένων. Αλλά κερδήθηκε μέσω του Κιέβου. Κι είναι σημαντικό σ' αυτή τη συγκυρία που έχουμε έναν αξιόλογο πατριάρχη όπως ο Βαρθολομαίος.


* Ζούμε αυτές τις μέρες μια δεινή οικονομική κρίση. Πώς η Εκκλησία μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους;


– Η αρχιεπισκοπή προσφέρει σήμερα 3.500 πιάτα φαγητού καθημερινά κι η επιθυμία μου μέχρι το 2009 να γίνουν 20.000. Αυτό μπορεί να γίνει, αν και δεν σώζεται έτσι η κατάσταση. Φτάνει να σας πω ότι καθημερινά, τουλάχιστον 20 άνθρωποι που χάνουν το σπίτι τους έρχονται στην αρχιεπισκοπή, ζητώντας βοήθεια και έχω ένα όραμα και μια επιδίωξη μολονότι ο χρόνος είναι τώρα, λόγω Βατοπεδίου, ακατάλληλος: Θα ήθελα, σε συνεργασία με την Πολιτεία και με διαφάνεια, να αξιοποιηθεί η εκκλησιαστική περιουσία και οι πόροι να πάνε στο λαό. Με διακονία, όμως…


* Μιλάτε για έργα που θέλετε να γίνουν. Εχετε αρχίσει να σχεδιάζετε κάποια από αυτά;


– Εχουμε εξαγγείλει ήδη στέγη κατάκοιτων και εγκαταλελειμμένων γερόντων, έργα για παιδιά με νοητικά προβλήματα, προστασία του αυτιστικού παιδιού, απεξάρτηση των νέων από τα ναρκωτικά, μαθητικές-νεανικές κατασκηνώσεις. Είμαι, μάλιστα, στην ευχάριστη θέση να σας πω ότι μας πρόσφερε ένας ιδιώτης 150 στρέμματα στην περιοχή της Αττικής για την υλοποίηση αυτών των έργων.


* Τι θα πείτε αύριο στη μεγάλη σύναξη των ιερέων της αρχιεπισκοπής;

 

– Το πρώτο που θα τους πω είναι ότι τίποτα δεν γίνεται αλλά και δεν διορθώνεται ο κόσμος αν δεν διορθώσουμε τον εαυτό μας. Πρώτα ο αρχιεπίσκοπος και μετά οι ιερείς. Αν δεν δούμε τον κόσμο με άλλο μάτι. Πιο απλή ζωή, φροντίδα στον άνθρωπο. Η Εκκλησία είναι χώρος διακονίας και αγάπης. Δεν είναι πολυέλαιοι και κοσμικές εορτές. Το βάρος πέφτει περισσότερο στην προσωπικότητα του κληρικού στην προετοιμασία εκείνου που θέλει να εισέλθει στον κλήρο, στη στήριξη της οικογένειας του ιερέα. Πρέπει να σας πω ότι εδώ ήρθα σ' έναν άγνωστο χώρο. Βεβαίως γνώριζα τις ανάγκες των κληρικών, και γενικότερα τα προβλήματα των ανθρώπων. Αλλά τι ακριβώς θα βρω μπροστά μου, δεν το γνώριζα.

Όλοι αυτοί οι μήνες που πέρασαν, ήταν χρόνος έρευνας, αποτύπωσης και ψηλάφησης των προβλημάτων. Εργάστηκα σκληρά. Είδα την πορεία των ενοριών, τη νοοτροπία των ιερέων αλλά κυρίως είδα τα προβλήματα των ανθρώπων. Είδα ανθρώπους που δεν έχουν σπίτι κι ανθρώπους που πεινάνε. Πήγα σε εκδηλώσεις, σε χώρους, που βρίσκονταν άνθρωποι του «περιθωρίου».

Έζησα μια δυο μέρες με παιδιά που προσπαθούν να αποτοξινωθούν. Διαπίστωσα τα προβλήματά τους όταν κόψουν τα ναρκωτικά. Συγχρόνως, όμως, είδα και πώς ζούνε οι πολύ πλούσιοι. Τι σημαίνει να ζει κανείς σήμερα σ' ένα σπίτι 500 τετραγωνικών με τις πισίνες. Δεν σημαίνει ότι θα αντιμετωπίσουμε όλα τα προβλήματα. Ούτε την ψευδαίσθηση έχω για κάτι τέτοιο, ούτε τη δυνατότητα. Αλλά, πιστεύω ότι όλοι μαζί κάτι μπορούμε να καταφέρουμε. Γιατί αν δεν μπορούμε να κάνουμε τη γη Παράδεισο, μπορούμε να την εμποδίσουμε να γίνει Κόλαση.

 

* ΠΗΓΗ: Κυριακάτικη (Ελευθεροτυπία), 23-11-2008,

http://archive.enet.gr/online/online_text/c=110,id=3552276

Μην παίζετε με το θρησκευτικό αίσθημα των αράβων

Η συνέντευξη με τον πρόεδρο της Μουσουλμανικής Ένωσης Ελλάδας,

Ναΐμ Ελγαντούρ

 

[ ή αλλιώς, μια απάντηση στο άρθρο της κ. Λώρης Κέζα*]

στην Αφροδίτη Αλ Σάλεχ – http://afroditealsalech.blogspot.com

 

Ο Ναϊμ Ελγαντούρ, ο άνθρωπος που πρωταγωνίστησε στο ζήτημα του κορανίου είναι Αιγύπτιος στην καταγωγή. Ζει στην Ελλάδα εδώ και 35 χρόνια και έχει πολιτογραφηθεί Έλληνας.

Ο κ. Ελγαντούρ με τη γυναίκα του Άννα Στάμου και τα δύο παιδιά τους με κάλεσαν στο φιλόξενο σπίτι τους στην Ηλιούπολη και αφού μου έκαναν το τραπέζι ακολούθησε μια πολύωρη συζήτηση εφ' όλης της ύλης- από το Ισλάμ, το ζήτημα της ανέγερσης του τζαμιού και του νεκροταφείου στην Ελλάδα έως και το σκίσιμο του κορανίου. Η γυναίκα του, η Άννα, συμμετείχε ενεργά στη συζήτηση όχι με την ιδιότητα της συζύγου άλλα της μουσουλμάνας Ελληνίδας, καθώς όπως η υποστηρίζει, πολύ πριν γνωρίσει τον Ναϊμ, είχε αρχίσει να μελετά το Ισλάμ ώσπου εν τέλει το ασπάστηκε.

  

 

***

 

Τι είναι η Μουσουλμανική Ένωση Ελλαδας;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ:Η Μουσουλμανική Ένωση Ελλάδας το μεγαλύτερο σωματείο Μουσουλμάνων της Ελλάδας. Τα μέλη μας είναι Έλληνες υπήκοοι, μετανάστες και πρόσφυγες που προέρχονται κυρίως από τις Αραβικές χώρες. Εκπροσωπούμε επίσης την πλειονότητα των άτυπων χώρων προσευχής της Αθήνας. Σήμερα στην Αθήνα ζουν εκατοντάδες χιλιάδες Μουσουλμάνοι, διαφόρων επαγγελμάτων και κοινωνικών στρωμάτων, ενώ δεκάδες χιλιάδες παιδιά φοιτούν στα ελληνικά σχολεία και στα πανεπιστήμια.

 

Το Ισλάμ

 

Πολλοί ταυτίζουν τον μουσουλμανισμό με τον φανατισμό, με τον φονταμενταλισμό συγκεκριμένα. Τι λέτε εσείς γι' αυτό;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Όλες οι θρησκείες έχουν φανατικούς. Πάρτε για παράδειγμα τους καθολικούς που πάνε και καρφώνονται στο σταυρό κάθε χρόνο ή μια ομάδα σιητών που κάθε χρόνο, στο πένθος του Χουσεΐν, χτυπιούνται με μαστίγια. Όλες οι θρησκείες έχουν κάποιους που είναι ακραίοι. Αλλά αυτοί είναι συνήθως πολύ λίγοι. Στην Αθήνα δεν έχουμε φανατικούς μουσουλμάνους.

 

Ποια η σχέση του μουσουλμανισμού με τον προσηλυτισμό;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Η κάθε θρησκεία είναι αυτό που διδάσκουν τα ιερά βιβλία της. Στο Ισλάμ, σύμφωνα με το ιερό βιβλίο των μουσουλμάνων, το κοράνι, ο προσηλυτισμός απαγορεύεται ρητά. Ο μουσουλμάνος δεν θέλει να γίνουν όλοι μουσουλμάνοι.

 

Η σχέση μουσουλμάνου και χριστιανού;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Στο κοράνι λέει ότι η πιο κοντινή θρησκεία στο Ισλάμ είναι ο Χριστιανισμός. Πήγαινε να δεις τι συμβαίνει στην Αίγυπτο. Δίπλα σε τζαμία υπάρχουν Χριστιανικές εκκλησίες. Στο σχολείο, θυμάμαι, πολλοί από τους συμμαθητές μου ήταν Χριστιανοί, δηλαδή κόπτες. Τελείωνε το σχολείο, εγώ πήγαινα στο τζαμί και ο φίλος μου στην εκκλησία και μετά παίζαμε μαζί. Δεν υπήρχε κάποιο ζήτημα. Στην Αίγυπτο εκτός από το Πατριαρχείο της Αλεξάνδρειας υπάρχουν πάρα πολλές εκκλησίες ελληνικές και πολύ σημαντικές εκκλησίες όπως η Αγία Αικατερίνη, του Αγίου Γεωργίου όπου υπάρχει μέσα και ο τάφο

ς του, και άλλες. Το ίδιο συμβαίνει και στη Συρία, στην Ιορδανία και σε άλλες αραβικές χώρες. Μην κοιτάς τι έγινε στην Αμερική. Αυτά είναι τα πολιτικά παιχνίδια της Αμερικής.

 

 

Κάποιοι θα πούνε ότι γενικά οι π

ιστοί τα βρίσκουν μεταξύ τους, ασχέτως θρησκείας. Τι γίνεται όμως με τους «άπιστους»; Οι μουσουλμάνοι μπορούν να συνυπάρξουν με τους «άπιστους», με αυτούς που δεν πιστεύουν σε τίποτα;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Τους μουσουλμάνους που δεν είναι πιστοί, που δεν κάνουνε προσευχή, εμείς προσπαθούμε να τους φέρουμε κοντά μας. Δεν μας ενδιαφέρει και δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει τι κάνουν οι άλλοι. Εμάς μας ενδιαφέρει μόνο ο μουσουλμάνος να είναι σωστός μουσουλμάνος, γιατί ο σωστός μουσουλμάνος προσφέρει στην ανθρωπότητα. Το μόνο που δεν επιτρέπεται είναι να παντρευτούμε έναν «άπιστο». Ο μουσουλμάνος όμως, εν αντιθέσει με τον Χριστιανό, μπορεί να παντρευτεί κάποιον με διαφορετικό θρήσκευμα, δηλαδή μπορεί να παντρευτεί κάποιον Χριστιανό ή Εβραίο, δίχως να πρέπει να αλλάξει θρήσκευμα.

 

Τι είναι τελικά το Ισλάμ; Είναι θρησκεία, είναι ιδεολογία, είναι τρόπος ζωής;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Είναι όλα μαζί. Οι μουσουλμάνοι είναι «ούμα», δηλαδή κάτι σαν αδελφότητα. Δεν υπάρχουν σύνορα στους μουσουλμάνους, δεν υπάρχουν εθνικότητες. Το Ισλάμ λέει ότι όλοι οι μουσουλμάνοι είναι ένα.

 

Πόσοι είναι οι Μουσουλμάνοι σε σχέση με τον παγκόσμιο πληθυσμό;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Περίπου το 20%. 1, 6 δις. Η μουσουλμανική είναι η πρώτη θρησκεία σε πληθυσμό, έπεται ο Καθολικισμός.

 

Ο διαχωρισμός σε Σιήτες- Σουνίτες υφίσταται;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Υπάρχει ο διαχωρισμός αυτός αλλά οι Σιήτες αποτελούν το 5% του μουσουλμανικού κόσμου. Υπάρχουν μόνο στο Ιράκ, στο Ιράν, και ελάχιστοι στη Συρία. Πιστεύουμε όμως στον ίδιο Θεό, έχουμε το ίδιο ιερό βιβλίο, με τον ίδιο τρόπο προσευχόμαστε, στο ίδιο τζαμί. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι Σιήτες θέλουν ο ιμάμης να είναι απόγονος του προφήτη.

 Τι είναι η Σαρία;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Η Σαρία είναι ο νόμος του Θεού. Είναι ο νόμος που απαγορεύει να τρως χοιρινό, να πίνεις αλκοόλ, να κλέβεις, να απατάς τη γυναίκα σου. Όπως οι Χριστιανοί έχουν τις δέκα εντολές.

 

Τι πρόβλημα αλήθεια έχετε με το χοιρινό κρέας;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Τα γουρούνια δεν είναι για να τα τρώμε. Τα γουρούνια είναι για να καθαρίζουν τη γη από όλες τις ακαθαρσίες. Επίσης το γουρούνι δεν κάνει καλό στην υγεία. Το κοράνι μπορείς να το διαβάσεις και ως ιατρικό εγχειρίδιο. Παραδείγματος χάρη, ο σωστός μουσουλμάνος πρέπει να πλένεται με νερό και σαπούνι πολλές φορές τη μέρα, κάθε φορά που τρώει – πριν και μετά το φαγητό -, πριν την προσευχή, πριν κοιμηθεί με τη γυναίκα του, …

 

Παρόλαυτα, δεν είναι μόνο αυτό η Σαρία. Η Σαρία λέει πω οι γυναίκες πρέπει να φοράνε μαύρα, …

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Όχι, όχι αυτό δεν είναι Σαρία. Δεν λέει πουθενά στο κοράνι ότι οι γυναίκες πρέπει να φοράνε μαύρα. Όταν οι γυναίκες πολεμάγανε με σπαθιά μαζί με τον προφήτη, όταν ο προφήτης πέθαινε και είπε να μάθετε την θρησκεία από αυτή τη γυναίκα, τη γυναίκα του, θα μπορούσε ποτέ να έχει νόμο που να έχει σε δεύτερη θέση τη γυναίκα;

 

Ναι αλλά οι Ταλιμπάν λένε ότι επιβάλουν Σαρία

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Αυτοί μπορεί να λένε ότι θέλουν. Και ο δικτάτορες πολλών χωρών δηλώνουν ότι έχουν δημοκρατία. Οι Ταλιμπάν δεν εφαρμόζουν το νόμο του Θεού. Οι χώρες που απαγορεύουν στη γυναίκα να οδηγεί δεν εφαρμόζουν το νόμο του Θεού.

 

Στη Θράκη που εφαρμόζεται Σαρία τους γάμους τους τελεί ο μουφτής.

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Ο γάμος ο ισλαμικός γίνεται πολύ απλά. Πηγαίνει ο γαμπρός στην οικογένεια της νύφης και ζητάει τη κόρη τους. Εάν δεχθούν κάνουμε μια μεγάλη γιορτή και καλούμε πολύ κόσμο για να υπάρχουν μάρτυρες.

 

Και πως χωρίζετε;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Πάλι πηγαίνει ο άντρας με τρείς μάρτυρες και λέει τρεις φορές στη γυναίκα του τη λέξη «χωρίζουμε». Μετά έρχονται οι οικογένειες και κανονίζουν τα οικονομικά και περιουσιακά ζητήματα.

Η γυναίκα μπορεί να χωρίσει τον άντρα της;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Όχι. Αλλά όλα αυτά είναι στο κοράνι. Σήμερα σχεδόν σε όλα τα μουσουλμανικά κράτη για να παντρευτείς πηγαίνεις στον συμβολαιογράφο όπου κυρίως κανονίζονται τα οικονομικά. Ποια η προίκα που παίρνει από τον άντρα η γυναίκα, γιατί στους μουσουλμάνους οι γυναίκες παίρνουν την προίκα του άντρα, και αν χωρίσουν τι θα ανήκει στη γυναίκα, στα παιδιά και στον άντρα. Ο γάμος στις μουσουλμανικές χώρες είναι σαν το σύμφωνο συμβίωσης που τώρα έρχεται στην Ελλάδα.

 

Και η πρακτική των Ταλιμπάν που κάποιοι φοβούνται ότι θα φέρουν στην Ελλάδα οι μουσουλμάνοι;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Η Ελλάδα έχει φάει την καραμέλα του πρώην προέδρου τω ΗΠΑ. Ο Μπους προσπάθησε να βάλει στις καρδιές των ανθρώπων μια φοβία για κάτι που δεν υπάρχει. Οι δε Ταλιμπάν είναι δημιούργημα των ΗΠΑ, όπως και ο Μπιν Λάντεν. Ταλιμπάν σημαίνει φοιτητής. Οι Ταλιμπαν ήταν μια ομάδα φοιτητών από θρησκευτικά πανεπιστήμια, περίπου 20.000. Και ξαφνικά αυτή η ομάδα των φοιτητών μπόρεσε να επιβληθεί στο λαό του Αφγανιστάν; Δεν γίνονται αυτά έτσι. Υπάρχουν πολλά μυστήρια σε αυτή την ιστορία, όπως και στην ιστορία του Μπιν Λάντεν. Ποιος τους έδωσε τα όπλα; Ποιος τους εκπαίδευσε; Και τώρα το Αφγανιστάν είναι γεμάτο ναρκωτικά που τα εξάγει σε όλη τη γη.

 

Μουσουλμανισμός και βία;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Ρώτα τις γυναίκες που έχουν παντρευτεί μουσουλμάνους. (γελάει). Ο σωστός μουσουλμάνος δεν θα χτυπήσει κανέναν, δεν θα κλέψει, δεν θα βιαιοπραγήσει. Ανάμεσα στους σωστούς μουσουλμάνους που μένουν στην Αθήνα το ποσοστό εγκληματικότητας είναι μηδέν. Και αυτό το ξέρουν καλά οι Έλληνες που έχουν επαφές με μουσουλμάνους άραβες.

 

Μουσουλμανισμός και Δύση;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Το Ισλάμ είναι μια ομπρέλα που τους χωράει όλους. Όποιος θέλει να ζει με το δυτικό τρόπο, ζει με το δυτικό τρόπο, όποιος θέλει να κάνει προσευχή, κάνει, κι όποιος δεν θέλει δεν κάνει. Όποια γυναίκα θέλει να φοράει μαντήλι, φοράει, κι όποια δεν θέλει δεν φοράει. Το Ισλάμ απαγορεύει να πω σε μια γυναίκα πως δεν είναι μουσουλμάνα επειδή δεν φοράει μαντήλι. Αυτά βέβαια να κάνουν όσοι γνωρίζουν το κοράνι. Εγώ για παράδειγμα έχω δύο ακόμα κόρες σε μεγάλη ηλικία. Δεν τους έχω πει ποτέ να φορέσουν μαντήλι. Επίσης, υπάρχει και κάτι ακόμα. Τελευταία ο πρόεδρος της ομοσπονδίας ιμάμηδων του Ισλαμικού κόσμου, δηλαδή κάτι σαν τον Πάπα, εξέδωσε ένα νόμο το «φάτουα», βάσει του οποίου «κάθε μετανάστης που ζει σε μια ξένη χώρα, πρέπει να υπερασπίζεται τη χώρα αυτή και να τηρεί τους νόμους της.»

 

Έχεις δύο γυναίκες ή είσαι χωρισμένος;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Είμαι χωρισμένος. Και για να το πούμε κι αυτό, στο Ισλάμ η μοιχεία είναι μεγάλο αμάρτημα. Γι αυτό σου λέει το κοράνι ότι αν θέλεις κι άλλη γυναίκα, παντρέψου την. Δεν είναι σωστό να την έχεις κρυφά.

 

Χειραγωγείται εύκολα ο μουσουλμάνος.

 

 Ναϊμ Ελγαντούρ: Οι φτωχοί άνθρωποι, οι άνθρωποι που δεν έχουν στην ήλιο μοίρα χειραγωγούνται εύκολα. Κι

αυτό ισχύει για όλους. Κοίτα, ποτέ δεν υπήρχε ζήτημα με τους μουσουλμάνους. Από το 2001 όμως και πέρα ξεκίνησε ένα κύμα φόβου κατά του μουσουλμανισμού. Κι αυτό έγινε γιατί πρέπει πάντα να υπάρχει ένας εχθρός. Εν ελλείψει κομουνισμού, εφηύραν την Ισλαμοφοβία.η ιστορία για τους Άραβες στα ελληνικά σχολικά βιβλία είναι λάθος. Όμως δεν τους πέτυχε. Ξέρεις πόσος κόσμος μετά το 2001 στις ΗΠΑ ασπάστηκε το Ισλάμ; Άκουγαν για την περίφημη θρησκεία που «εχ

θρεύονταν το δυτικό πολιτισμό» και θέλησαν να μάθουν για αυτή, κι όταν ρώτησαν, διά

βασαν, έμαθαν, κατάλαβαν την προπαγάνδα και τα ψέματα του Μπους. Χιλιάδες αμερικανοί ασπάστηκαν το μουσουλμανισμό μετά το 2001. Επί αιώνες οι μουσουλμάνοι προσέφεραν στην ανθρωπότητα, και τι έγινε ξαφνικά μετά το 2001; Άλλαξαν; Το είπε και ο Μπάρακ Ομπάμα τις προάλλες στο λόγο του: «ιατρική, αστρονομία, άλγεβρα…. όλα ήταν από τους άραβες μουσουλμάνους». Ο κόσμος όμως δεν διαβάζει την πραγματική ιστορία.  Και η ιστορία για τους Άραβες στα ελληνικά σχολικά βιβλία είναι λάθος.

 

Το Ισλάμ θέλει τη γυναίκα μορφωμένη;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Δεν χρειάζεται να το πω εγώ. Ψάξτε. Στα αραβικά κράτη οι γυναίκες απαραιτήτως πηγαίνουν σε πανεπιστήμια, κάνουν μεταπτυχιακά. Το μορφωτικό επίπεδο των γυναικών μουσουλμ

άνων είναι πολύ πιο υψηλό από το επίπεδο των γυναικών στην Αμερική.

 

 

Το Τζαμί και το νεκροταφείο στην Ελλάδα

 

Ας περάσουμε στα δικά μας. Τι γίνεται με την ιστορία του της ανέγερσης του Τζαμιού;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Στην Αθήνα δεν υπάρχει επίσημο Μουσουλμανικό Τέμενος παρά μόνο άτυποι χώροι προσευχής περίπου 100 ως σήμερα των πλειοψηφούντων εθνικοτήτων, Αράβων, Πακιστανών, Μπανγκλαντές, Κούρδων. Οι Μουσουλμάνοι άλλων χωρών κάνουν την προσευχή τους στους χώρους της Αραβικής κοινότητας. Οι χώροι είναι υπόγεια, γκαράζ, μαγαζιά, άλλοτε πιο φροντισμένοι άλλοτε σε άθλια κατάσταση, ανάλογα με την οικονομική δύναμη της κάθε ομάδας. Στις δύο μεγάλες εορτές μας μισθώνουμε χώρους του Ολυμπιακού Σταδίου προκειμένου να μαζευτούμε όλοι αξιοπρεπώς για μία προσευχή και ένα απλό «χρόνια πολλά».

 

Που θάβεται ένας μουσουλμάνος της Ελλάδας;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Στη Κομοτηνή. Στην Αθήνα δεν υπάρχει Μουσουλμανικό νεκροταφείο, ούτε καν τομέας σε νεκροταφείο για ταφή των Μουσουλμάνων. Κάποιοι νεκροί μεταφέρονται στις χώρες προέλευσης τους αν αυτό είναι δυνατό, καθώς είναι πολυδάπανο. Άλλοι δεν έχουν πατρίδα να ταφούν όπως είναι οι Παλαιστίνιοι. Άλλοι είναι Έλληνες Μουσουλμάνοι είτε γηγενείς είτε απέκτησαν υπηκοότητα εκ των υστέρων. Καταφεύγουμε λοιπόν να ζητούμε τάφο από τη μουφτεία Κομοτηνής και οι άνθρωποί μας θάβονται στην καλύτερη περίπτωση 700 χλμ μακρύτερα από τους οικείους τους και εντός κάποιων εικοσιτετραώρων. Σημειωτέον ότι κατά την Ισλαμική παράδοση το σώμα πρέπει να θάβεται εντός 24 ωρών από τη στιγμή του θανάτου. Κι αυτό όπως καταλαβαίνεις είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα.

Εμείς στο Ισλάμ έχουμε πολύ μεγάλο σεβασμό στο νεκρό. Όπως κρατάμε ένα μωρό παιδί, έτσι φροντίζουμε και τη σορό ενός νεκρού. Το πλένουμε, το φροντίζουμε, ….Το νεκροταφείο όμως της Κομοτηνής είναι μακριά και δεν μπορούμε να σεβαστούμε τους νεκρούς μας. Πολλές φορές περνάνε μέρες μέχρι να βρούμε νεκροφόρα για την Κομοτηνή. Θυμάμαι πως με πήρε τηλέφωνο μια κυρία, ελληνίδα, που είχε πεθάνει η μάνα της, μουσουλμάνα από τη Ρωσία. Ήταν απελπισμένη γιατί η μάνα της είχε πεθάνει εδώ και μέρες και δεν ήξερε που να την πάει. Η νεκροφόρα που βρήκαμε για Κομοτηνή θα έφευγε μετά από τρείς ημέρες. Τελικά η γυναίκα έθαψε τη μάνα της στο Ταταριστάν! Καταλαβαίνεις; Ούτε να πεθάνουμε δεν μπορούμε.

 

Κάποια στιγμή έλεγαν πως θα δημιουργηθεί νεκροταφείο για μουσουλμάνους στην Αθήνα. Τι έγινε τελικά;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Η Εκκλησία, επί Χριστόδουλου, παραχώρησε 30 στρέμματα για νεκροταφείο, στο Σχιστό. Όμως το κράτος το σταμάτησε. Μίλαγα με τον Πιλαρινό συνεχώς. Ο Πιλαρινός έλεγε ελάτε να το πάρετε. Το ζήτημα το είχε αναλάβει ο Υφυπουργός Εξωτερικών, κ. Κασσίμης. Άγνωστο γιατί έδωσαν το ζήτημα στο ΥΠΕΞ. Εμείς είμαστε Έλληνες πολίτες, τι δουλειά έχει το Υπουργείο Εξωτερικών; Συναντήθηκα με τον κ. Κασσίμη, ο οποίος μου ξεκαθάρισε ότι ανέλαβε το ζήτημα για να το φέρει εις πέρας άμεσα. Ακόμα περιμένουμε. Και μάλιστα κάποια στιγμή η ίδια η εκκλησία κατήγγειλε το κράτος. Υπάρχουν τα σχετικά έγ γραφα. Και με τον Ιερώνυμο μιλάμε. Τι να κάνει όμως άλλο η Εκκλησία;

 

 

Το περίφημο ΕλληνοΑραβικό Τζαμί στο Μοσχάτο τι είναι; Είναι αλήθεια ότι το ελέγχει κάποιος Σαουδάραβας;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Όχι, όχι, θα σου εξηγήσω. Σύμφωνα με το Ισλάμ, κάθε μουσουλμάνος πρέπει μια φορά το χρόνο να δίνει τη «Ζακά», η οποία είναι 2,5 % από το ετήσιο κέρδος σου, σε όσους έχουν ανάγκη. Έτσι αυτός ο Σαουδάραβας αποφάσισε το 2007 να δώσει τη «Ζακά» (2 εκ. ευρώ) για να γίνει ένα Τζαμί στην Ελλάδα. Δεν το ελέγχει αυτός το Τζαμί.

 

Υπάρχει φόβος να δημιουργηθούν γκέτο μουσουλμάνων γύρω από τις περιοχές που θα κτιστούν τζαμιά;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Το Ισλάμ είναι κατά του γκέτο. Σύμφωνα με το Ισλάμ θα πρέπει να είμαστε διασκορπισμένοι ώστε να μπορούμε να κοινωνούμε τη θρησκεία μας. Δεν υπάρχει ισλαμική συνοικία στον αραβικό κόσμο. Εκτός των άλλων, στο Βοτανικό, δεν υπάρχουν σπίτια για να δημιουργηθούν γκέτο μουσουλμάνων. Επίσης έχουμε πει ότι το Τζαμί θα πρέπει να είναι σε απόλυτη αρμονία με το περιβάλλοντα χώρο. Δηλαδή δεν επιθυμούμε τζαμιά με μιναρέδες. Παράδειγμα το Τζαμί της Γρανάδα στην Ισπανία. Ζητούμε κάτι ελληνικό, κάτι λιτό και κάτι φιλικό με τον περιβάλλοντα χώρο.

 

Χριστιανικές γιορτές κάνετε;

 

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Φυσικά, αφού έλληνες είμαστε. Και Χριστουγεννιάτικο δέντρο στολίζουμε και αυγά βάφουμε.

 

Το σκίσιμο του Κορανίου

 

Ας περάσουμε στα γεγονότα του κορανίου

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Όπως έχω πει πολλές φορές σε εφημερίδες και περιοδικά, εμείς ως Ένωση Μουσουλμάνων Ελλάδας ήμασταν κατά της πορείας και των επεισοδίων, φυσικά. Γι αυτό εξάλλου και δεν συμμετείχαμε ύστερα από απόφαση που πήραμε στη συνάντηση με τους εκπροσώπους των άτυπων τζαμιών της Ελλάδας. Καταθέσαμε μήνυση και περιμένουμε. Έχουμε τυφλή εμπιστοσύνη στην ελληνική δικαιοσύνη. Μέχρι σήμερα βέβαια δεν υπάρχει καμία πρόοδος. Δεν υπάρχει η κατάθεση του αστυνομικού, … Δεν ξέρω που το πάει η ελληνική αστυνομία και τι σχέδιο εξυπηρετεί. Θα περιμένουμε.

Εγώ πάντως μίλησα με την ελληνική αστυνομία και τους είπα ότι έρχονται στις 24 Ιουνίου στελέχη της Διεθνούς Αμνηστίας από το Λονδίνο, για να ελέγξουν το συμβάν με το Κοράνι, αλλά και τα άλλα ζητήματα των μεταναστών στην Ελλάδα. Εγώ δεν έχω μάθει να δυσφημώ την πατρίδα μου, γι αυτό και δεν έχω μιλήσει ποτέ εκτός συνόρων για τα προβλήματα των μουσουλμάνων στην Ελλάδα. Αλλά αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να πω ψέματα. Θα τα πω όπως είναι. Γι αυτό και παρακαλώ τους αρμόδιους μέχρι την 23η Ιουνίου το βράδυ να μου πουν εάν έχουν καταθέσει τη δικογραφία στη δικαιοσύνη.

 

Έχουν πάρει διεθνείς διαστάσεις τα γεγονότα με το κοράνι;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Κοίτα, διαβάζουμε στο διαδίκτυο ότι υπάρχει μια πρόταση να γίνει εμπάργκο στα ελληνικά προϊόντα, ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Εμείς, ως Ένωση Μουσουλμάνων Ελλάδας, προσπαθούμε να το σταματήσουμε. Επίσης, από όσο γνωρίζω, ο Πρέσβης του Ιράν συνάντηση τον κ. Προκόπη Παυλόπουλο, ο οποίος του είπε πω δεν είναι κοράνι και πως θα το στείλουν σε ειδικούς εκτός Ελλάδας για να το ε ξετάσουν. Αυτά είναι αστειότητες.

 

Ήταν κοράνι;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Φυσικά. Είναι μικρά βιβλία με αποσπάσματα από το Κοράνι. Συνήθως τα έχουμε μαζί μας. Και ξέρεις κάτι; Τα παιδιά αυτά, οι μετανάστες, έχουν μαζί τους το κοράνι αυτό σε όλη την διαδρομή τους. Είναι η σύνδεσή τους με την χώρα τους, με τη μάνα τους. … Να σου πω κάτι ακόμα; Δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο ένας αστυνομικός σκίζει αυθαίρετα ένα χαρτί που ανήκει σε κάποιον άλλο; Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα. Δεν καταλαβαίνω γιατί ανακατεύονται αριστερές οργανώσεις σε ζητήματα που δεν γνωρίζουν καθόλου. Την Πέμπτη το απόγευμα με ειδοποιούν ότι έχουν κατέβει στην Ομόνοια μετανάστες μουσουλμάνοι και γίνονται φασαρίες. Πήγα αμέσως και έτσι όπως ήταν όλοι οργισμένοι άρπαξα το μεγάλο κοράνι από τα χέρια αυτού που προπορευόταν και άρχισα να τους φωνάζω πως έπρεπε να σταματήσουν εάν σέβονται το κοράνι. Ήταν περισσότερα από δύο χιλιάδες άτομα.

Τους είπα ότι βγήκατε να διαμαρτυρηθείτε για το κοράνι αλλά κρατάτε στα χέρια σας πλακάτ που λένε «όχι στην ανεργία». Έπειτα μίλησα με αυτούς που οργάνωσαν την πορεία, τους αριστεριστές, και μου υποσχέθηκαν πως θα μείνουν μακριά. Την άλλη ημέρα όμως έκαναν τα ίδια. Δεν καταλαβαίνω. Τους το έχω πει πολλές φορές «μην παίζετε με το θρησκευτικό αίσθημα των αράβων για μικροκομματικούς λόγους». Παίρνουν τον πεινασμένο μετανάστη μουσουλμάνο, τον φωτογραφίζουν με τα πλακάτ των κομμάτων τους, και κάνουν πολιτικές καριέρες. Ποιοι; Αυτοί που δεν τους ενδιαφέρει ούτε το ευαγγέλιο, συγκινήθηκαν ξαφνικά με το κοράνι! Αυτά είναι γελοία και επικίνδυνα πράγματα.

 

Με τα κοινοβουλευτικά κόμματα μιλήσατε;

 

Ναϊμ Ελγαντούρ: Έχουμε στείλει πολλές επιστολές στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Καμία απάντηση. Και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στείλαμε επιστολές. Καμία απάντηση. Δεν το καταλαβαίνω αυτό. Όλοι δουλεύουν για τον Καρατζαφέρη. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να λύσει το ζήτημα άμεσα. Μια παρεξήγηση ήταν που λυνόταν σε μια νύχτα. Στη κυβέρνηση ζητήσαμε απλώς να πει ο αστυνομικός να πει πως δεν ήξερα πως ήταν κοράνι και ζητώ συγνώμη. Θα είχαν λυθεί όλα. Τώρα όμως δεν ξέρω καθόλου τι διαστάσεις θα πάρει το ζήτημα διεθνώς.


Αννα Στάμμου: Αυτή όλη η ιστορία δεν αφορά τους μετανάστες. Αφορά εμένα προσωπικά. Είμαι ελληνίδα, από την Άνδρο, και έχω ασπαστεί τον μουσουλμανισμό. Εμένα προσέβαλε ο αστυνομικός. Και η πολιτική ηγεσία της χώρας μου έχει υποχρέωση να μού δώσει κάποιες εξηγήσεις.

Σας ευχαριστώ

 

ΠΗΓΗ 1, όπου και όλη συνέντευξη:

http://afroditealsalech.blogspot.com/2009/06/blog-post_14.html

 

 

 * Το τζαμί και το ντεκολτέ   


Της ΛΩΡΗΣ ΚΕΖΑ / ΤΟ ΒΗΜΑ / Κυριακή 31 Μαΐου 2009

 

[ http://www.keza.gr/sxolia.aspx?menu=1 ]


Αν χτιστεί επίσημο τζαμί στον Ελαιώνα, τι θα γίνει με τους δεκάδες παράνομους χώρους λατρείας της Αθήνας; Πιθανότατα θα συνεχίσουν να λειτουργούν – όπως οι χριστιανοί δ
εν γκρεμίζουν ξωκλήσια, έτσι και οι μουσουλμάνοι θα συντηρήσουν τους υπάρχοντες ναούς, σε αποθήκες και γκαράζ. Αυτή τη στιγμή διαβιούν στο Λεκανοπέδιο 700.000 μουσουλμάνοι – αυτό δηλώνει εκπρόσωπός τους. Είναι προφανές ότι ένα τζαμί δεν αρκεί για τους ισλαμιστές, που αυξάνονται και πληθύνονται. Ετησίως αφικνούνται εξ Ανατολών 150.000 άτομα – αυτή είναι η εκτίμηση της αμερικανικής πρεσβείας. Να μη βρεθεί μια γωνίτσα για το χαλάκι προσευχής του καθενός; Βεβαίως, αυτό επιτάσσουν η ανεξιθρησκία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το ερώτημα είναι κατά πόσο οι νέοι συγκάτοικοι είναι έτοιμοι να ανεχτούν έναν τρόπο ζωής που στα μάτια τους είναι πονηρός και επιλήψιμος.
Μόλις χτιστεί το τζαμί στην Αθήνα, γύρω του θα αναπτυχθεί μουσουλμανική κοινότητα. Είναι λογική η συσπείρωση, γίνεται παντού, όπως στην Αστόρια και στην Τσάιναταουν. Στον Ελα
 ιώνα δεν θα ομιλούν όλοι την ίδια γλώσσα ούτε θα μαγειρεύουν στο ίδιο τσουκάλι. Μόνο το Κοράνι θα τους συνδέει, πιθανώς και η φτώχεια. Σε αυτό το πλήθος θα τρυπώσουν οι ρέκτες του Βαχαμπισμού, που διαδίδουν το Ισλάμ ως δημόσιο ηθικό κώδικα, όχι ως μια ατομική πίστη. Είναι εκείνοι που καλλιεργούν την κουλτούρα του τρόμου και υποστηρίζουν τη φυσική εξόντωση ημών των απίστων. Δεν είναι μια εντύπωση που μας κατέβηκε έτσι ξαφνικά στο κεφάλι. Έχουν εντοπιστεί παντού στην Ευρώπη κέντρα στρατολόγησης ανθρώπων που δεν έχουν να χάσουν τίποτε. Δεν μιλάμε απαραιτήτως για άτομα που θα ζωστούν με πυρομαχικά. Ο ισλαμικός φανατισμός εχθρεύεται την καθημερινότητά μας. Αναρωτιόμαστε λοιπόν: σε αυτή τη νέα γειτονιά του τζαμιού, ποια θα είναι η τύχη μιας ανύπαντρης μητέρας; Λιθοβολισμός. Θα μπορεί μια γυναίκα απλά να περπατήσει, φορώντας εξώπλατο και μίνι φούστα; Απαγχονισμός. Τι θα γίνει αν μια παρέα πίνει μπίρες στο παγκάκι; Ραβδισμοί. Και το μείζον: θα επιτρέπονται το κομπολόι, ο χαρταετός, το τραγούδι και όσα καταδικάζουν οι μουλάδες ως αμαρτωλά;

Η ισλαμική ηθική είναι γεμάτη κανόνες παράλογους για τους Δυτικούς. Αυτούς πιθανώς έχει κατά νου ο κ. Αρης Σπηλιωτόπουλος (στο σκίτσο), ο οποίος ως υπουργός Θρησκευμάτων κάνει την καλύτερη δουλειά: δεν λέει κουβέντα. Κερδίζουμε χρόνο ώσπου να ευρεθεί μια συνολική λύση. Προς το παρόν είμαστε το ανάχωμα της Ευρώπης. Τα ανατολικά σύνορα είναι διάτρητα, τα δυτικά απροσπέλαστα. Η Ελλάδα είναι η φάκα των λαθρομεταναστών: όσοι μπαίνουν εγκλωβίζονται. Είναι εντελώς αφελές να πιστεύουμε ότι θα ενσωματωθούν, όταν πρόκειται για μουσουλμάνους. Κατ' αρχάς αναφερόμαστε σχεδόν απόλυτα σε ανδρικό πληθυσμό. Τι θα κάνουν, θα νυμφευτούν μισό εκατομμύριο ντόπιες χωρίς να τους φορέσουν μπούρκα; Όχι, δεν υπάρχει τέτοια πιθανότητα: ο μουσουλμάνος που καταφθάνει από τα ασιατικά βάθη νιώθει περιφρόνηση για όποια δείχνει το γόνυ, τον αγκώνα ή τον αφαλό με πίρσινγκ. Θέλει παρθενία, βλέμμα χαμηλό και από τη μαντίλα να μην ξεφεύγει τούφα. Η μέση σόλο Ελληνίδα δεν τηρεί τις προδιαγραφές.

Ως πρόσφατα καταγράφηκαν ασήμαντες εκδηλώσεις διαφωνίας για το κοινό ήθος. Για όσους δεν το έχουν προσέξει, κάποιες διαφημίσεις στο κέντρο της Αθήνας καταστρέφονται. Όποια αφίσα δείχνει ακάλυπτα σώματα, μουντζουρώνεται με σχόλια στα αραβικά. Ρωτήστε γυναίκες οδηγούς για επιπλήξεις που τυχόν έχουν ακούσει στα φανάρια επειδή καπνίζουν ή κάνουν κάτι άλλο, αξιόποινο κατά τη σαρία. Οι μουσουλμάνοι της Αθήνας έχουν ξεθαρρέψει και εκδηλώνονται: τούτο γράφεται με την πλήρη συναίσθηση. Όταν λέμε ότι έχουν «ξεθαρρέψει» εννοούμε ότι μεταπηδούν από το προσωπικό ιδεολόγημα στις δημόσιες επιπλήξεις. Με τον ιερό αγώνα που ξεκίνησε από το πατημένο Κοράνι, θα δούμε κι άλλα. Για όσους υποστηρίξουν ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν επιβλήθηκε ισλαμικός νόμος, παρά την παρουσία μουσουλμάνων, ας υπογραμμίσουμε τις συνθήκες. Στην Ελλάδα έρχονται πολλοί μαζεμένοι, στα ξαφνικά. Τόσος κόσμος, σε τόσο μικρό διάστημα, δεν απορροφάται. Απλά γιγαντώνεται ένα ξένο σώμα που εχθρεύεται τον δυτικό πολιτισμό.

Από τους εκπροσώπους της θρησκευτικής κοινότητας άρχισαν εσχάτως διακριτικές απειλές: «πολλοί μουσουλμάνοι νιώθουν ιερή οργή για αυτό που έγινε και έχουν κηρύξει πόλεμο». Το υπουργείο Παιδείας με την πολιτική τού «ναι, ναι, ναι» και του «θα, αλλά» καθυστερεί εξελίξεις που μοιάζουν μη αναστρέψιμες.


ΠΗΓΗ 2: ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 31 Μαΐου 2009,

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=6&artid=270858&dt=31/05/2009