Το πετρέλαιο του Καστελλόριζου και το έλλειμμα εθνικής στρατηγικής **

 

Του Θεόδωρου Μπατρακούλη*

 

Επί σειρά ετών ότι οι ΗΠΑ και ορισμένες άλλες δυτικές κυβερνήσεις ζητούν από την Ελλάδα να υποχωρήσει έναντι των απαιτήσεων της Τουρκίας. Στα τέλη του 20ού αιώνα και στις αρχές του 21^ου, μια από τις βασικές συνιστώσες του δόγματος των ΗΠΑ, στρατηγική προτεραιότητά της Ουάσιγκτον στο ευρύτερο γεωπολιτικό Σύστημα, ήταν και, ως ένα βαθμό εξακολουθεί να είναι, η σταθερότητα και η ισχύς της Τουρκίας. Πόσο μάλλον που, κατά την περίοδο αυτή, η Τουρκία συνιστούσε ένα ‘'εργαστήριο'' όπου συμπυκνώνονταν ποικίλες προκλήσεις και διακυβεύονταν στρατηγικές επιδιώξεις διαφόρων δρώντων του μεταδιπολικού διεθνούς συστήματος.

To τέλος του διπολισμού μείωσε το ρόλο της Τουρκίας ως προκεχωρημένου φυλακίου και εξασθένησε μια εθνική συνοχή που είχε οικοδομηθεί γύρω από ένα φιλοδυτικό και εχθρικό προς τον κομμουνισμό κράτος. Εξ άλλου, η υπερεθνική ιδιότητα του πολίτη, ο κοσμικός χαρακτήρας και ο ασυμβίβαστος εκσυγχρονιστικός χαρακτήρας αυτού του κράτους έχασαν τη σημασία τους''[i].

Όσον αφορά τις μετά το 1989 εξελίξεις στην Τουρκία: Αφενός,  στο εσωτερικό διήνυε μια πολύ σημαντική φάση μετάβασης και κοινωνικού/πολιτικού μεταμορφισμού – αντιμετωπίζοντας σύμφωνα με μια άποψη τη σοβαρότερη ενδεχομένως κρίση της ιστορίας της, τουλάχιστον από την εποχή της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης και της εγκαθίδρυσης της κεμαλικής Δημοκρατίας τον Οκτώβριο του 1923. Αφετέρου, στο εξωτερικό έμπαινε σε εφαρμογή ένα αμφιλεγόμενο, φιλόδοξο και πολύπλευρο εγχείρημα. Αυτό συνίστατο στον επαναπροσδιορισμό του γεωπολιτικού ρόλου της, με σαφή πρωτοκαθεδρία ενός νεοθωμανικής έμπνευσης ισλάμ. O εν λόγω επαναπροσδιορισμός επιχειρείτο να αντιστοιχεί/συνδυάζεται και με τους γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς και επιδιώξεις των ΗΠΑ στο γεωπολιτικό σύστημα Εγγύς και Μέση Ανατολή-Καύκασος-Βαλκάνια-Ανατολική Ευρώπη[ii].  

Στις 18 Νοεμβρίου του 2009 η Άγκυρα με την έκδοση σχετικής ΝΟΤΑΜ έθεσε ευθέως θέμα επαναχάραξης συνόρων και ορίων μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας! Με αφορμή μία άσκηση έρευνας-διάσωσης στην περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου, αρνείτο την ελληνική αρμοδιότητα για αποστολές έρευνας-διάσωσης στην περιοχή ισχυριζόμενη ότι «δεν υπάρχει αναγνώριση από την Τουρκία των ορίων του FIR Αθηνών μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου που σημαίνει ότι δεν είναι αρμοδιότητα της Αθήνας οι αποστολές έρευνας και διάσωσης στην περιοχή». Και σε ότι αφορά το θέμα που εγέρθηκε με την εν λόγω άσκηση αναφορικά με τις αποστολές έρευνας-διάσωσης, δημιουργείτο ένα τεράστιο μπλοκ ελληνικού FIR το οποίο διεισδύει βαθιά στην Ανατολική Μεσόγειο. Τις επόμενες μέρες, στο Αιγαίο ξετυλίχθηκε μια νέα σειρά δραματικών αντιπαραθέσεων των αεροναυτικών δυνάμεων της Ελλάδας και της Τουρκίας[iii]. Οι προκλητικές πράξεις αμφισβήτησης του διεθνούς καθεστώτος στο Αιγαίο συνιστούσαν νέες επιδείξεις ισχύος εκ μέρους της νεοοθωμανικής Τουρκίας, προβολής των αναθεωρητικών και ηγεμονικών επιδιώξεών της και δοκιμές διχοτόμησης του Αιγαίου Πελάγους υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ. 

"Οι δραματικές δηλώσεις Παπανδρέου απο το Καστελόριζο …  23 Απριλίου 2010, 13:25,   http://www.madata.gr/epikairotita/politics/59853.html "

Γιατί επιλέχθηκε η περιοχής του Καστελλόριζου γι' αυτές τις προκλήσεις; Ενώ Ελλάδα αναδεικνυόταν στον "αδύναμο κρίκο" της ευρωζώνης, όπως παραδέχτηκε στο διάγγελμά του την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων έρχονταν – άλλη μια φορά – να επαυξήσουν το κλίμα ανησυχίας. Σε ύπαρξη κοιτασμάτων πετρελαίου στο Καστελλόριζο αναφερόταν στο πρωτοσέλιδό της – η εφημερίδα «Το Ποντίκι». Σύμφωνα με το άρθρο της εφημερίδας, στα μέσα του Ιανουαρίου (2010) ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου και μέλη του ΚΥΣΕΑ πληροφορήθηκαν από αρμόδιες ελληνικές υπηρεσίες ότι στην περιοχή νότια του Καστελλόριζου υπάρχουν μεγάλα και εκμεταλλεύσιμα πετρελαϊκά κοιτάσματα[iv].

Με τις Ζώνες Αποκλειστικής Οικονομικής Εκμετάλλευσης έχει αρχίσει ένα μεγάλο  παιχνίδι από το 2004. Από το 2007, η Αγκυρα είχε δείξει το ενδιαφέρον της για τα πετρελαϊκά κοιτάσματα του εγγύς χώρου. Και ο νους της τουρκικής ηγεσίας, πέραν του Κιρκούκ και της Μοσούλης, ήταν και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κύπρου, Λιβάνου και Αιγύπτου, σύμφωνα με ενδείξεις, περιέχει σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Η Κυπριακή Δημοκρατία είχε υπογράψει (2007) συμφωνία με το Λίβανο για τον ορισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) των δύο κρατών. Με τον τρόπο αυτόν μπορεί να καθοριστού τα υποθαλάσσια όρια της υφαλοκρηπίδας τους ώστε να διευκολυνθεί η διεξαγωγή των ερευνών. Η συμφωνία αφορούσε έκταση πλάτους περίπου 200 χιλιομέτρων στον επίμαχο βυθό. Ανάλογη συμφωνία είχε υπογραφεί μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου[v]. Η Ελλάδα διεξήγαγε συνομιλίες με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας ώστε να πραγματοποιηθούν έρευνες σε περιοχές εντός της ελληνικής ΑΟΖ.

Με την κρίση των Ιμίων και τη Συμφωνία της Μαδρίτης η Τουρκία έβαλε στο τραπέζι των ελληνοτουρκικών τις απόψεις της για περιοχές του Αιγαίου με αδιευκρίνιστη κυριαρχία. Πέτυχε βαθμιαία σύμμαχοι, εταίροι και ‘‘φίλοι'' της Ελλάδας να αναγνωρίζουν εμπράκτως (σε διαδικασίες και διαβουλεύσεις της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ) την ύπαρξη ‘'γκρίζων'' περιοχών στο Αιγαίο και να προσδοκούν από την Αθήνα να συνδιαλεχθεί με την Αγκυρα ώστε να ‘'διευκρινιστεί'' το καθεστώς. Η Τουρκία, ως μέλος του ΝΑΤΟ, έχει, ως γνωστόν, δικαίωμα να ασκεί στα όργανα της Συμμαχίας βέτο και να επιτυγχάνει την εξαίρεση από τον χώρο ευθύνης της (την λεγόμενη ‘'ομπρέλα'' του ΝΑΤΟ) περιοχές της Ελλάδας τις οποίες θεωρεί αμφισβητούμενης κυριαρχίας. Η τουρκική διπλωματία κατόρθωσε το δικαίωμα αυτό να το επεκτείνει και εντός των μηχανισμών της Ε.Ε. (π.χ. FRONTEX), παρά το ότι δεν είναι μέλος της Ενωσης.  

Με τον τρόπο αυτόν εδραιώνει και σε επίπεδο Ε.Ε. τις διεκδικήσεις στο Αιγαίο. Η Ουάσιγκτον είναι αποφασισμένη να αναμειχθεί σε όποιες διευθετήσεις δρομολογηθούν στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο στόλος των ΗΠΑ δεν είναι δύσκολο να φθάσει στην περιοχή. Η Ουάσιγκτον μπορεί να αξιοποιήσει το Κυπριακό για να διεκδικήσει μερίδιο του θαλάσσιου πλούτου της περιοχής. Ταυτόχρονα, στις διαπραγματεύσεις της διανομής του, μπορεί να πιέσει για μια λύση στο Κυπριακό σύμφωνα με τα συμφέροντά της. Το παιχνίδι με τα πετρέλαια της Ν/Α Μεσογείου επανέφερε την Αθήνα ενώπιον πάγιων διλημμάτων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Η διαπραγματευτική ικανότητα της Ελλάδας μειώνεται, εκτός των άλλων, και εξ αιτίας της τουρκικής απειλής πολέμου στην περίπτωση που η Αθήνα ασκήσει το κατά το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας δικαίωμά της να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια.

  

* Ο Θεόδωρος Σ. Μπατρακούλης είναι Δρ Πανεπιστημίου Paris 8

 

** Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Εθνος της Κυριακής, φύλλο της 21^ης Φεβρουαρίου 2010, σ. 55.

---

[i] Bλ. Ferhat Kentel, ‘‘Les Balkans et la crise de l'identité nationale turque'', στο Xavier Bougarel/Natalie Clayer, Le Nouvel Islam balkanique : les musulmans, acteurs du post-communisme, 1990-2000, Paris: Maisonneuve & Larose, 2001 (Μάιος), σ. 357.

[ii] Βλ. Ahmet Davutoğlu, Stratejik Derinlik. Türkiye'nin Uluslurarasι, Konumu (Στρατηγικό βάθος. Η Διεθνής  θέση της Τουρκίας), Κωνσταντινούπολη: Küre Yayιnlarι 2008, 24^η έκδοση. Βλ. επίσης Ιωάννης Θ. Μάζης, Η Γεωπολιτική της ευρύτερης Μέσης Ανατολής και η Τουρκία, Αθήνα: Α. Α. Λιβάνη, 2008. Γιώργος Καραμπελιάς (επιμ.), Νεοοθωμανισμός, Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2009.

[iii] ‘'‘'Μπούκαραν'' σε ελληνική άσκηση τουρκικά μαχητικά'', Ελεύθερος, 20.11.2009, σ. 1.

[iv] ‘‘Μια θάλασσα πετρέλαιο'', Το Ποντίκι, 10.02.2010, σ. 3.

[v] Βλ. και Θ. Μπατρακούλης, ‘‘Τα προβλήματα της Τουρκίας, ο Μπουγιουκανίτ και τα πετρέλαια'', Eλευθερία (Λάρισα), 18.2.2007. Ιδίου, ‘‘Το κουρδικό, ο Μπουγιουκανίτ και τα πετρέλαια‘', www.ardin.gr/2306, φύλλο 7. Επί πλέον, ‘‘Στα γρανάζια του Μεσανατολικού τα πετρέλαια'', Η Σημερινή, 5.2.2007, www.simerini.cy.

Ελληνοτουρκικά

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

 

            "(Οι Έλληνες) δεν κάνουν ποτέ ειρήνην με ένα εχθρόν,

οπού κατακρατεί τον ελληνικόν τόπο"

                                        Ρήγας Βελεστινλής ("Σύνταγμα" άρθρο 121)

Σκληρή φαίνεται στους καιρούς μας, στους οποίους ο ενδοτισμός έχει διαποτίσει και το μεδούλι των οστών μας, η θέση του Ρήγα. Θα επιτρέψουμε τις εκατέρωθεν προκαταλήψεις και την εχθρότητα που καλλιεργήθηκε κατά το παρελθόν να δηλητηριάζουν στους αιώνες τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, απευθύνουν το ερώτημα οι διαπρύσιοι κήρυκες του ενδοτισμού. Και πείθουν, επειδή οι πολλοί, εκμαυλισμένοι από το διεθνιστικό πνεύμα και την οικονομική ευμάρεια, ποθούμε να εξασφαλίσουμε περαιτέρω εγγυήσεις ειρηνικής συνύπαρξης, προκειμένου να μη σκιάζει κανένα σύννεφο την "ευδαιμονία" μας!

Σπεύδω να τονίσω εξ αρχής ότι μεταξύ των δύο λαών δεν υπάρχει έχθρα, παρά τα όσα διαδραματίστηκαν κατά το παρελθόν, απώτερο και πρόσφατο. Το μαρτυρεί η υποδοχή και η φιλοξενία τόσο των δικών μας που επισκέπτονται τις αλησμόνητες πατρίδες, όσο και η ανταπόδοση αυτής προς εκείνους που έρχονται εδώ, στους τόπους των προγόνων τους. Τα όποια προβλήματα προκαλούνται από τις κατά καιρούς τουρκικές ηγεσίες, καθώς οι δικές μας μόνο στη χώρα μας είναι σε θέση να τα προκαλέσουν. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι ηγεσίες δεν μπορούν να επηρεάσουν τους λαούς, ώστε σε δεδομένη στιγμή να τον φανατίσουν προς επίτευξη συγκεκριμένου στόχου.

Η Τουρκία υπήρξε ο θριαμβευτής κατά την τελευταία ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών. Σ' αυτό συνέβαλε ουσιωδώς η υποτέλειά μας στους ξένους παράγοντες, η οποία εξέθρεψε τον εθνικό διχασμό. Η ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε συνιστά την μεγαλύτερη διαχρονικά τραγωδία του ελληνισμού. Μόλις οκτώ έτη μετά την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης υπεγράφη και το σύμφωνο "ελληνοτουρκικής φιλίας" μεταξύ των Μουσταφά Κεμάλ και Βενιζέλου. Στα πλαίσια της "φιλίας" ο Βενιζέλος ικανοποίησε αίτημα του Κεμάλ να εκδιώξει από τη Δυτική Θράκη όλους τους Τούρκους, τους για θρησκευτικούς λόγους αντιπάλους του. Αν εκείνοι είχαν παραμείνει εκεί, η Θράκη θα ήταν σήμερα το προπύργιο των αντικεμαλικών. Τώρα η Θράκη απειλείται από τις συντονισμένες ενέργειες του τουρκικού προξενείου και την αντιπατριωτική υποτέλεια πλείστων όσων πολιτικών μας στον Τούρκο πρόξενο με αντάλλαγμα την εκλογική τους επιτυχία!

Οι Τούρκοι βρήκαν πρώτης τάξεως ευκαιρία να προχωρήσουν στη δήμευση της περιουσίας των Ρωμηών της Πόλης, κατά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Αμέσως μετά συνέπλευσαν ευχαρίστως με τους Άγγλους αποικιοκράτες, προκειμένου να δυσκολέψουν την προσπάθεια της πληγωμένης Ελλάδας να διεκδικήσει την Κύπρο. Εγκάθετοι της Άγκυρας στελέχωσαν την κυπριακή αστυνομία κατά την περίοδο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ και οργάνωσαν, κατά παραγγελία των Άγγλων, τις βιαιότητες στην Κωνσταντινούπολη (1955), που απετέλεσαν την αρχή του τέλους για τον ελληνισμό της. Το φασιστικό καθεστώς της Άγκυρας επέτυχε τον αφανισμό του ελληνισμού της Ίμβρου μετατρέποντας το νησί σε ανοικτή φυλακή βαρυποινιτών! Το 1974 η Τουρκία επέτυχε, με τη βοήθεια των Άγγλων και των Αμερικανών, να εισβάλει στην Κύπρο ("Αττίλας") και να καταλάβει τμήμα της ανεξάρτητης Κύπρου, το οποίο κατέχει, στο οποίο έχει μετακινήσει εκατοντάδες χιλιάδες εποίκους, όπου λεηλάτησε τις περιουσίες των Ελληνοκυπρίων και κατέστρεψε πλήθος ναών και μνημείων πολιτισμού. Προσθέτοντας πειστήρια της διαχρονικής τους βαρβαρότητας ομολόγησαν, μετά σιωπή δεκαετιών, την εκτέλεση των αγνοουμένων Ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων της εισβολής. Πέραν αυτών διεξάγουν αγώνα για την τουρκοποίηση του συνόλου της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, προκαλούν καθημερινά με τις παραβιάσεις του εναερίου μας χώρου και τη διεκδίκηση ελληνικών νησίδων στο Αιγαίο, που στοίχισαν τη ζωή στους Καραθανάση, Βλαχάκο και Γιαλοψό (Ίμια) και Ηλιάκη. Από ετών έχουν διακηρύξει ότι συνιστά casus belli η επέκταση των χωρικών μας υδάτων κατ' εφαρμογήν του διεθνούς δικαίου. Στα πλαίσια της νεοοθωμανικής τους πολιτικής συντάσσονται με τους γείτονές μας Αλβανούς, τους οποίους ενθαρρύνουν στήν άσκηση ανθελληνικής πολιτικής, και συμπαρίστανται πλήρως τα Σκόπια στον αλυτρωτικό τους αγώνα κατά της Μακεδονίας.

Κατά γενική ομολογία των συμπατριωτών μας οι Τούρκοι έχουν θαυμάσια εξωτερική πολιτική! Δεν είναι μόνο η ουδετερότητα κατά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, που απέτρεψε την καταστροφή της χώρας τους. Είναι και η αξιοπρεπής στάση τους έναντι των ισχυρών σε πλείστα όσα ζητήματα. Επισημαίνουμε από τα πρόσφατα την άρνηση παραχώρησης του εδάφους στις ΗΠΑ για τη διευκόλυνσή τους κατά την εισβολή στο Ιράκ, την χωρίς διπλωματική αβρότητα καταγγελία του Ισραήλ για την εισβολή στη Γάζα και τις θερμές σχέσεις τόσο με το αμερικανομίσητο Ιράν, όσο και με τη Ρωσία, τον πρωθυπουργό της οποίας εκάλεσε η Τουρκία για συμφωνίες αμέσως μετά την επίσκεψη σ' αυτήν του νεοεκλεγέντος τότε Ομπάμα. Έτσι φαίνεται ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη να παραπέμπεται στις καλένδες!

Η Ελλάδα δεν έχει εξωτερική πολιτική ή μάλλον έχει τέτοια, για την οποία ντρέπεται μεγάλο μέρος του λαού της. Υποτελής στο έπακρο απέναντι στους ξένους "προστάτες" μας, στο παρελθόν, "φίλους" και "εταίρους" μας σήμερα καλλιεργεί συστηματικά τον ενδοτισμό και την υποτέλεια του λαού, ο οποίος κατά καιρούς προκαλεί την ενδοτική ηγεσία με τα "καμώματά" του (Σερβία, Ιράκ, Αφγανιστάν). Αφού στο παρελθόν η χώρα μας εγκατέλειψε στο έλεος της τουρκικής αυθαιρεσίας τους Ρωμηούς της Πόλης και των νήσων Ίμβρου και Τενέδου, αφού στήριξε τον εκτουρκισμό των Πομάκων και Ρομά της Θράκης με τη διδασκαλία σ' αυτούς της τουρκικής γλώσσας αντί της μητρικής τους, τηρεί σήμερα έναντι της Τουρκίας στάση υποταγής, ως φόρου υποτελής έναντι του "σουλτάνου" και δρέπει επαίνους από τους ισχυρούς και τα ΜΜΕ του ενδοτισμού για την τακτική αυτοσυγκράτησης και προσήλωσης στην ιδέα της ειρηνικής συνύπαρξης και καλής γειτονίας! Ουδεμία συγγνώμη προς τον κυπριακό λαό για την πρόκληση προς εισβολή το 1974 και τη μετέπειτα στάση των ελληνικών κυβερνήσεων έχει δοθεί (και δεν είναι μόνο η χούντα υπεύθυνη για όλα). Προς τον ελληνικό λαό περνά την άποψη της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης των 80 έναντι της δημογραφικά γηράσκουσας, λόγω εσωτερικής πολιτικής, χώρας μας των 10 εκατομμυρίων κατοίκων. Αποκρύπτεται επιμελώς η επικρατούσα στη γείτονα αστάθεια λόγω της αγωνιστικής διεκδίκησης της αυτονομίας εκ μέρους των Κούρδων και της έξαρσης της αντιπαλότητας μεταξύ του κεμαλικού κατεστημένου και των ανορθουμένων ισλαμιστών (υπόθεση Εργενέκον ως κορυφή του παγόβουνου). Παραβλέποντας βασική αρχή πολιτικής περί συμμαχιών γίναμε αντιπαθείς στους Κούρδους αγωνιστές με τον άτιμο ρόλο που διαδραματίσαμε στη σύλληψη του ηγέτη τους Οτσαλάν! Αντί να καταγγέλλεται το φασιστικό κεμαλικό καθεστώς, που κατατυραννεί τον τουρκικό λαό, ευκαίρως ακαίρως τονίζονται οι ψευτοφόβοι για τον κίνδυνο που διατρέχει η χώρα μας από την επικράτηση των ισλαμιστών. Σαν να μην ήσαν ο Κεμάλ και οι οπαδοί του αυτοί που διενήργησαν τη γενοκτονία σε βάρος των χριστιανών της Μικρασίας. Για να φανούμε αρεστοί στους Αμερικανούς πάτρωνές μας υπερθεματίσαμε αδιάντροπα, χωρίς δηλαδή ουδεμία επιφύλαξη ή προααπαίτηση, στην είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ. Οι εταίροι μας στην ΕΕ, που δεν τολμούν να αντιταχθούν στη βούληση των λαών τους, ασφαλώς μας ελεεινολογούν για το μέγεθος της υποτέλειας. Το εντυπωσιακό είναι ότι την ένταξη δεν επιιθυμούν οι κεμαλικοί, θεμελιωτές του λαϊκού κράτους της Τουρκίας, ενώ την επιδιώκουν οι ισλαμιστές.  

Το ερώτημα που εγείρεται είναι, αν ο Ερντογάν είναι πράγματι γνήσιος ισλαμιστής. Αυτό θα το δείξει ο χρόνος. Πάντως το κεμαλικό καθεστώς αργά ή γρήγορα θα ανατραπεί, γιατί είναι αντίθετο προς το όραμα του τουρκικού λαού. Το πόσο διατεθειμένοι είναι οι Δυτικοί να στηρίξουν το όραμα του νεοοθωμανισμού, κύριος εκφραστής του οποίου εμφανίζεται σήμερα ο Νταβούτογλου θα φανεί. Η προσέγγιση ΗΠΑ – Ρωσίας, εμφανής πλέον, αλλάζει τα δεδομένα στην Εγγύς Ανατολή. Πάντως είτε ισχυρή είτε αδύνατη στο μέλλον η Τουρκία, θα είναι χώρα με αξιοπρέπεια, αρετή που εμείς έχουμε χάσει από καιρό. Τη διαχρονική βαρβαρότητα της τουρκικής ηγεσίας ελάχιστοι αντιλαμβάνονται, καθώς περισσότερο βάρβαρες είναι οι ηγεσίες των ισχυρών γης. Και ένα καθεστώς βαρβαρότητας ανανεώνεται επιδεικνύοντας διαρκώς αυτήν.

                                                                    

Πορεία θανάτου…

 

Του παπα Ηλία Υφαντή

Παραθέτω στη συνέχεια κάποια αποσπάσματα από τις πορείες θανάτου στις οποίες υπέβαλαν τους Έλληνες και τους Αρμενίους οι Τούρκοι. Δεν το κάνω για να θυμίσω «οικεία κακά». Ούτε, γιατί θέλω να ασχοληθώ τη στιγμή αυτή με τον προωθούμενο εναγκαλισμό της πατρίδας μας εκ μέρους των Τούρκων. Ο οποίος δεν φαίνεται να είναι άσχετος με το οικονομικό μακελειό σε βάρος μας….

Η παράθεση γίνεται ακριβώς γιατί θέλω να εστιάσω την προσοχή μας στην τωρινή πορεία θανάτου, στην οποία, όπως φαίνεται έχουν καταδικάσει την πατρίδα μας οι ξένοι ιεροεξεταστές, σε συνεργασία με τους ντόπιους εφιάλτες…
Και την αφορμή μου τη δίνει ένα κείμενο της κ. Ειρήνης Βούλγαρη, σχετικά με το ρόλο του ΔΝΤ, σχετικά με τις εθνικές οικονομίες.

Ας δούμε όμως πρώτα τα αποσπάσματα από τις πορείες θανάτου των Ελλήνων και των Αρμενίων:

1. Το φθινόπωρο του 1915, ένας Αυστριακός μηχανικός, που βοηθούσε στη κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Βαγδάτης, νόμισε πως είδε τουρκικά στρατεύματα να κινούνται προς τη Μεσοποταμία. Καθώς όμως αυτά πλησίαζαν, διαπίστωσε πως επρόκειτο για ένα απέραντο καραβάνι γυναικών, που βάδιζαν υπό την επίβλεψη κάποιων Τούρκων στρατιωτών. Οι 40.000 περίπου γυναίκες ήταν όλες Αρμένισες, που τις είχαν χωρίσει από τους άνδρες τους, τους οποίους είχαν ήδη σφάξει, και που τις είχαν υποβάλλει σε μια «πορεία θανάτου», στη διάρκεια της οποίας 1.5 εκατομμύρια Αρμενίων έχασαν τη ζωή τους" (.Από Factorx | Πεμ. 08 Οκτ 2009).

2. «Το μοιραίο εκείνο καλοκαίρι αναχώρησαν από την Τραπεζούντα και την Κερασούντα σε πορεία θανάτου πέντε φάλλαγγες αμάχων, η κάθε  μια των 500 ατόμων. Προορισμός τους ήταν η Μαλάτεια, στο εσωτερικό της Ανατολίας, όπου το Δεκέμβριο του 1921 έφθασαν ελάχιστοι ζωντανοί» (Αντριάνα Δ. Ρέντου).

3. «Η πορεία θανάτου των Ποντίων γίνεται με τη συνοδεία τούρκων στρατιωτών οπλισμένων. Οι Έλληνες φορτωμένοι με ό,τι μπόρεσαν να πάρουν, κύρια με κάποια εφόδια για να συντηρηθούν, όσο περνάει ο καιρός εξαντλούνται και ο θάνατος είναι παρών καθημερινά. Η σκληρότητα των Τούρκων δεν τους αφήνει ούτε να θάψουν τους αγαπημένους τους» (Thea Halo, Ούτε το όνομά μου).

Και τώρα το κείμενο της κ. Ειρήνης Βούλγαρη (μπλογκ ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ):

 

Η κατάρρευση των οικονομιών είναι η στρατηγική του ΔΝΤ!

 

Διάβασα, λέει η κ. Ειρήνη Βούλγαρη, πρόσφατη έρευνα του ΔΝΤ, η οποία έχει χρηματοδοτηθεί μεταξύ άλλων και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την οποία προκύπτει ότι το ΔΝΤ δουλεύει για τους πλανητάρχες (πολυεθνικές αιχμής και τραπεζικούς κολοσσούς όπου γης), και για να μη σας κουράζω η στρατηγική που χρησιμοποιεί και θα εξακολουθήσει να χρησιμοποιεί (όσο την βρίσκει ανταποδοτική) είναι τριαξονική:

Άξονας 1: Εσκεμμένη απορρύθμιση των υγιών κρατικών οικονομιών.

Άξονας 2: Υπαγωγή των πάντων στο ιδιωτικό παγκόσμιο κεφάλαιο.

Άξονας 3: Συνεχή συγκέντρωση της γνώσης (αιχμής) στους ελάχιστους που δουλεύουν για τους πολυεθνικούς και παγκόσμιους τραπεζικούς κολοσσούς.

Ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιείται κατά κόρο τα τελευταία ιδίως χρόνια για την επίτευξη των σκοπών αυτών είναι η προπαγάνδα άλλοτε για ενημέρωση για "επενδυτικές ευκαιρίες", άλλοτε για την ανάγκη για "ευρύτερη δυνατή συναίνεση", άλλοτε ως συστράτευση για τη σωτηρία του πλανήτη μέσω της "Κλιματικής Συνθήκης", άλλοτε για σύγκλιση με τους όρους της Λισσαβώνας, κ.ο.κ.

Είναι απίστευτο το πόσο πολύ δουλεύουν συνεχώς με παγκόσμιες συνεχείς τηλεδιασκέψεις, συνεχή reports, και εκ νέου διασκέψεις ώστε να προσεταιρίζονται όλους τους ηγέτες και τις κυβερνήσεις στο "κοσμοσωτήριο έργο τους". Για παράδειγμα, μόνο για την Κλιματική Συνθήκη διαβουλεύονται εντατικά κάθε βδομάδα με feedbacks από τις κατά τόπους κυβερνήσεις και πάει λέγοντας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ερευνητές τονίζουν ότι η τριαξονική στρατηγική αυτή έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική για την επίτευξη των στόχων της Λισσαβώνας!
Δεν μπορώ να σας αναφέρω για ποια έρευνα πρόκειται, αφού όλες οι έρευνες του ΔΝΤ τουλάχιστον έχουν προειδοποίηση στην πρώτη σελίδα η οποία απαγορεύει να αναφέρουμε ότι οι έρευνες αυτές αντιπροσωπεύουν απόψεις του ΔΝΤ.

Τώρα κατά πόσο δεν αντιπροσωπεύουν απόψεις τοy ΔΝΤ από την στιγμή που προέρχονται από αυτό και χρηματοδοτούνται από αυτό και τους εταίρους του, αυτό είναι άλλη ιστορία»!

Αυτά μας λέει η κ. Ειρήνη Βούλγαρη. Και τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά;

Κατά την ταπεινή μου γνώμη σημαίνουν ότι ένα μεγάλο μέρος των λαών ης Γης βρίσκεται σε πορεία προδιαγεγραμμένου θανάτου. Η οποία φαίνεται να έχει πολλές αναλογίες με τις πορείες θανάτου, στις οποίες εξόντωναν οι Τούρκοι πριν από έναν αιώνα τους Έλληνες και τους Αρμενίους. Και, όπως φαίνεται, από δω και πέρα ανάλογη προδιαγράφεται και η δική μας πορεία…

Δεν γνωρίζω, αν αποβλέπουν, πρωταρχικά, στη βιολογική μας εξόντωση. Παρότι και αυτό δεν αποκλείεται. Αφού άλλωστε πολλά εκατομμύρια ανθρώπων πεθαίνουν ετησίως στο όνομα του Μαμωνά. Άλλα με τον πόλεμο των όπλων και άλλα με τον πόλεμο της πείνας.

Αυτό που φαίνεται όμως σίγουρο είναι ότι αποβλέπουν στο θάνατο ή τον ακρωτηριασμό του εθνικού, ηθικού, πνευματικού μας χώρου και πολιτισμού. Που, πιθανότατα, τους είναι δύσχρηστος στην προώθηση των κανιβαλικών τους σχεδίων.

Και εξαιτίας του οποίου, όπως φαίνεται, μας έχουν κατατάξει στα «κακά παιδιά». Και γι' αυτό, προς γνώσιν και συμμόρφωσιν, μας έβαλαν στην ολοένα και ασφυκτικότερη πρέσα του ΔΝΤ…

Μέχρι ότου ή να υποκύψουμε και να αλλοτριωθούμε ή να εξοντωθούμε…

 

Παπα-Ηλίας, 15-05-2010

 

http://papailiasyfantis.blogspot.com

http://papailiasyfantis.wordpress.com

e-mail: papailiasyfantis@gmail.com

Τι λαός είμαστε; 

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

 

 

Η περιπέτεια, στην οποία εισήλθε η χώρα μας λόγω της αλόγιστης επί τριακονταετία διαχείρισης των οικονομικών της, είχε ως συνέπεια την έξαρση του ανθελληνισμού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο με πρωτεργάτες Γερμανούς, πολιτικούς, δημοσιογράφους και μέρος του λαού. Στην πρώτη γραμμή της ανθελληνικής υστερίας το γερμανικό περιοδικό Focus, το οποίο σε εξώφυλλο τεύχους του έγραψε "Απατεώνας στην ευρωπαϊκή οικογένεια", υπονοώντας τη χώρα μας!

Η κατηγορία δεν είναι πρόσφατη. Ιστορική αναδίφηση στον 9^ο αιώνα μ.Χ. μας οδηγεί στη διαπίστωση ότι την ίδια άποψη είχαν οι Φράγκοι ηγεμόνες και για τους προγόνους μας της αυτοκρατορίας της Ρωμανίας, αυτής που ο πλαστογράφος της ιστορίας Jeronymous Wolf, γερμανός ιστορικός, απεκάλεσε μετά την κατάρρευσή της Βυζάντιο, όνομα με το οποίο επικράτησε να αποκαλείται ώς σήμερα ακόμη και στην Ελλάδα. Οι Φράγκοι ηγεμόνες διεκδικούσαν από την αυτοκρατορία της Ρωμανίας, η οποία είχε ως πρωτεύουσά της την Κωνσταντινούπολη – Νέα Ρώμη, τη διαδοχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Στα πλαίσια της διεκδίκησης (σφετερισμού) του τίτλου επιδόθηκαν σε δεινή συκοφαντία κατά των λαών της αυτοκρατορίας, τους οποίους θεωρούσαν στο σύνολό τους ως Έλληνες. Έτσι ο όρος Έλλην (Grec στα γαλλικά-φραγκικά) κατέστη με την πάροδο του χρόνου συνώνυμος του απατεώνα. Ακόμη και σε σύγχρονα λεξικά μπορεί να διαβάσει κάποιος: Το να είσαι Έλληνας, σημαίνει το να είσαι πολύ ικανός να εξαπατάς. Συνώνυμα τα αισχροκερδής, λωποδύτης πανούργος και χαρτοκλέπτης (απατεώνας στο χαρτοπαίγνιο). Απεναντίας η λέξη Φράγκος (Franc) είναι συνώνυμη του καθαρού και ειλικρινούς στις δοσοληψίες του. Θα αδικούσαμε κατάφωρα τους λαούς της Δυτικής Ευρώπης, αν αφήναμε να εννοηθεί ότι αυτή είναι η γενική αντίληψη που τρέφουν για μας.

Βέβαια δεν είναι λίγοι οι Συνέλληνες που έχοντας ζήσει για χρόνια σε χώρες της Δύσης επανέρχονται στην πατρίδα μας άκρως επιτιμητικοί εναντίον μας με πλήθος παρατηρήσεων επί της καθ' όλου ανεπάρκειάς μας και των πλαγίων οδών, μέσω των οποίων επιδιώκουμε την επίτευξη του στόχου μας. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που δεν βρίσκουν τίποτε το καλό στα ήθη και έθιμά μας και γι' αυτό αναλαμβάνουν όπως και άλλοι από τότε που σχηματίστηκε νεοελληνικό κράτος να μας οδηγήσουν βίαια στον πλήρη εκδυτικισμό. Είναι αυτοί που ως νέοι Ισαάκιοι Άγγελοι επιχειρούν να ανοίξουν τις πύλες της βασιλεύουσας στους "βάρβαρους Φράγκους", οι οποίοι προβαίνουν στη συνέχεια στη λεηλασία και στην ερήμωσή της.

Αν εξετάσουμε την νεοελληνική πολιτική ιστορία, θα διαπιστώσουμε, προς μεγάλη μας θλίψη, ότι ο μόνος κυβερνήτης πιστός στην παράδοση του λαού μας υπήρξε ο Ιωάννης Καποδίστριας. Αυτόν έσπευσαν να δολοφονήσουν οι Μαυρομιχαλαίοι παρασυρμένοι από την τραγικά εσφαλμένη περί ελευθέρου κράτους αντίληψή τους και την αγγλική διπλωματία. Αν και αναθρεμένος με τον δυτικό τρόπο και αν και έφθασε σε ζηλευτές θέσεις άσκησης εξουσίας, ο Καποδίστριας παρέμεινε πιστός στην παράδοση, γι' αυτό και τον χαρακτήριζε θερμή πίστη στον Θεό, μεγάλη αγάπη προς τον πάσχοντα λαό και ολιγάρκεια (δεν έλαβε ποτέ μισθό). Από τους διαδόχους άρχισε η ξενοκρατία στη χώρα  μας. Το πρόβλημα δεν ήταν τόσο οι Βαυαροί αντιβασιλείς, ούτε πολύ περισσότερο ο καλοκάγαθος Όθων. Ακόμη δεν ήταν οι εγκάθετοι των Άγγλων γόνοι της δυναστείας Γλύξμπουργκ. Το πρόβλημα, διαχρονικά, ήταν οι δικοί μας φραγκευμένοι (πολιτικοί, διανοούμενοι, οικονομικοί παράγοντες), οι πρόθυμοι να στηρίξουν εξουσία που δεν απέρρεε από τον λαό, αλλά από τις κατά καιρούς "προστάτιδες" δυνάμεις. Αυτοί ώς σήμερα πασχίζουν να ξερριζώσουν την πίστη, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα από την ψυχή του λαού, για να μεταφυτεύσουν άλλα εισαγόμενα, όπως και πλήθος καταναλωτικών προϊόντων, από τη Δύση.

Ο ελληνικός λαός στη λαίλαπα των φραγκευμένων προέβαλε αντίσταση επί αιώνα και πλέον, γι' αυτό και δεν πέτυχαν οι "Φράγκοι" να μπουν μονομιάς στην "Πόλη", όπως τότε επί Ισαακίου. Έδειξε κατά καιρούς πλήθος αρετών, για τις οποίες  εκθειάζεται από τον Μακρυγιάννη. Μόχθησε, αν και οι "Φράγκοι" τον έσερναν κατά καιρούς σε πολέμους, περιφρονούσαν βάναυσα τα εθνικά του δίκαια, και τον αφάνισαν κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Παρ' όλα αυτά κατάφερε να ξανακτίσει τη χώρα του από τις στάχτες που άφησαν οι Ναζί και οι σύμμαχοί τους. Δεν κράτησε κακία σε κανέναν. Συγχώρεσε και έχει όλη τη διάθεση να εργαστεί για την ειρηνική συνύπαρξη των λαών και την κοινή πορεία προς την πρόοδο. Αλλά οι φραγκευμένοι ηγέτες του τον οδήγησαν σε μια νέα περιπέτεια, της οποίας τις συνέπειες μόλις αμυδρά αρχίζει να αντιλαμβάνεται.

Ο λαός μας έχει αναμφισβήτητα ευθύνη για την κρίση που αρχίζει να τον μαστίζει. Πίστεψε στους ηγέτες του, όταν αυτοί διακήρυσσαν ότι "ανήκομεν εις την Δύσιν". Υιοθέτησε τον καταναλωτικό τρόπο ζωής με δανεικά και δεν κατάφερε να απαλλαγεί από κάποιες πατροπαράδοτες κακίες του, όπως το "ρουσφέτι". Είναι όμως άδικο να κατηγορείται για απατεώνας ένας ολόκληρος λαός. Όλες οι αθλιότητες της διαπλοκής των πολιτικών με οικονομικούς παράγοντες, ξένους και εντόπιους, είναι απαράδεκτο να επιρρίπτονατι στην πλάτη του λαού, ο οποίος καλείται να πληρώσει (και θα πληρώσει) τη διασπάθιση του δανεικού χρήματος. Ο λαός έχει ήδη πληρώσει με το άθλιο παιχνίδι του χρηματιστηρίου, τη λεηλασία των ταμείων, τη διογκούμενη ανεργία, την υποβαθμιζόμενη περίθαλψη. Και όλα αυτά οφείλονται σε φραγκευμένους που σπουδάζοντας στα δυτικά πανεπιστήμια επανακάμπτουν για να κατοχυρώσουν την αναξιοκρατία, την κομματοκρατία, τη διαπλοκή και τους μύθους περί το κρατούν πολιτικοκοινωνικό σύστημα. Βέβαια όπως και στο παρελθόν πολλοί είναι οι πρόθυμοι να υπηρετήσουν και περιφερειακά το σύστημα έναντι αμοιβών σε θέσεις και άλλα. Ο λαός πρέπει ελέγχεται επειδή ενέδωσε στο τραγούδι των εκμαυλιστικών σειρήνων. Ήταν εργατικός, αλλά κατέστη ράθυμος. Ήταν ολιγαρκής, αλλά κατέστη σπάταλος και ανικανοποίητος στο έπακρον. Αγαπούσε την πατρίδα του, αλλά τώρα υιοθετεί τη γραμμή των γραικύλων του διεθνιστικού οράματος. Κλέβει το Κράτος, αφού όλοι το κλέβουν και αυτό έχει καταστεί παντελώς αναξιόπιστο. Αλλά αυτά είναι απλά πταίσματα, από τα οποία άλλωστε ζημιώνεται ο ίδιος ο λαός.

Εμείς δεν διαπράξαμε ποτέ εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Δεν εξοντώσαμε λαούς, όπως των Ερυθροδέρμων στην Αμερική. Δεν εξανδραποδίσαμε λαούς, όπως της Μαύρης Αφρικής. Δεν λεηλατήσαμε με αποικιοκρατική πολιτική πληθώρα χωρών του πλανήτη. Δεν κηρύξαμε πολέμους, για άθλια οικονομικά συμφέροντα, που στοίχισαν τη ζωή σε εκατομμύρια συνανθρώπων μας. Δεν συνεργούμε (άσχετα με το τί κάνουν οι κυβερνήσεις μας) στη νεοβαρβαρότητα, όπως αυτή εκδηλώθηκε στη Σερβία, στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Παρ' όλες τις αδυναμίες μας παραμένουμε ακόμη με φιλάνθρωπα αισθήματα έναντι των πασχόντων συνανθρώπων μας, τα οποία χάνουμε στο μέτρο που υιοθετούμε τα εκ της Εσπερίας ήθη. Για όλα αυτά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι με το να "ανήκομεν εις την Δύσιν" σημαίνει ότι δικαιώνουμε αυτούς που διαχρονικά, βάρβαροι όντες, αλώνουν την "Πόλη", γινόμαστε εν γνώσει μας υποχείριά τους "δια μίαν δολεράν καλημέραν" τους, κατά τον Μακρυγιάννη.

                                                                       

"ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ", 10-05-2010

Η πολίτικη Κουζίνα της καθ' ημάς εμπειρίας

 

«Σχόλια στήν σημειολογία τῆς ταινίας «Πολίτικη Κουζίνα»

 

Του π. Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

 

 

Ὅπως παρατηρεῖ εὔστοχα ὁ διανοούμενος Χρόνης Μίσσιος «Σέ μερικά χρόνια ἀκόμη (ἄν δέν εἶναι ἤδη γεγονός) τά παιδιά δέν θά μποροῦν νά κατανοήσουν τούς στίχους τοῦ Μάρκου Βαμβακάρη: Τά ματόκλαδά σου λάμπουν, σάν τά λούλουδα τοῦ κάμπου…» διότι θά τούς λείπει ἡ ἀμεσότητα τῆς ἐπαφῆς καί ἡ ἐμπειρία τῆς ζωῆς.  Ἡ πλειοψηφία τῶν παιδιῶν δέν θά ἔχει τήν βιωματική νοημοσύνη, ἀλλά τήν πληροφοριακή καί εἰκονική. Ὁ κάμπος, τό φεγγάρι, ἡ θάλασσα, τό γαλάζιο τοῦ οὐρανοῦ, δέν θά εἶναι πλέον ἐμπειρία, ἀλλά πληροφορία.

Ἡ ἐποχή μας εἶναι ἀπό τίς σπάνιες ἐκεῖνες ἱστορικές περιόδους ὅπου ὁ μῦθος καί τό παραμύθι ἀπουσιάζουν ἀπό τήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Μιά ζωή ὅμως δίχως μῦθο εἶναι φαγητό χωρίς μπαχάρια καθώς θά ἔλεγε ὁ κύρ Βασίλης τῆς «Πολίτικης Κουζίνας».

Ἡ ποίηση καί ἡ μουσικότητα τῆς ζωῆς, ἔχουν παραδοθεῖ ἄνευ ὅρων στήν τεχνολογική πεζότητα καί εἰκονική πραγματικότητα τῆς πληροφορίας.

Ὅπως παρατηρεῖ εὔστοχα ὁ διανοούμενος Χρόνης Μίσσιος «Σέ μερικά χρόνια ἀκόμη (ἄν δέν εἶναι ἤδη γεγονός) τά παιδιά δέν θά μποροῦν νά κατανοήσουν τούς στίχους τοῦ Μάρκου Βαμβακάρη: Τά ματόκλαδά σου λάμπουν, σάν τά λούλουδα τοῦ κάμπου…» διότι θά τούς λείπει ἡ ἀμεσότητα τῆς ἐπαφῆς καί ἡ ἐμπειρία τῆς ζωῆς.

Ἡ πλειοψηφία τῶν παιδιῶν δέν θά ἔχει τήν βιωματική νοημοσύνη, ἀλλά τήν πληροφοριακή καί εἰκονική.

Ὁ κάμπος, τό φεγγάρι, ἡ θάλασσα, τό γαλάζιο τοῦ οὐρανοῦ, δέν θά εἶναι πλέον ἐμπειρία, ἀλλά πληροφορία.

Εἶναι γεγονός ὅτι στά μεγάλα ἀστικά κέντρα ἡ πλειοψηφία τῶν ἀνθρώπων δέν ἔχει τήν αἴσθηση τῆς ἐμπειρικῆς ψηλάφησης τῶν φυσικῶν φαινομένων, ἀλλά μονάχα πληροφοριακή π.χ. ἀκοῦν στήν τηλεόραση ὅτι αὔριο θά ἔχει πανσέληνο ἤ ἔναστρο οὐρανό καί παρόλο πού ἐνδεχομένως θά ἀποτελέσει ἀντικείμενο τῶν συζητήσεών τους, ὡστόσο ἐλάχιστοι θά εἶναι ἐκεῖνοι πού θά τό βιώσουν ὡς ἀντικειμενική πραγματικότητα.
«Στήν ἐποχή μας, διαρκῶς καί περισσότερο, κυριαρχοῦν τά μετρήσιμα, ποσοτικά μεγέθη. Τό ποσοστό τοῦ πληθωρισμοῦ, τά δημόσια ἐλλείμματα, ὁ ἀριθμός τῶν τηλεοράσεων ἀνά κάτοικο, ὁ ἀριθμός τῶν κατοίκων ἀνά πολυκατάστημα. Μή ἀμφισβητώντας ὅτι καί αὐτά ἔχουν κάποια σημασία, εἶναι καιρός νά διερωτηθοῦμε γιά τά μή μετρήσιμα μεγέθη: Ἀπό τήν ἀξία τῆς φιλίας ἕως τό φευγαλέο πρόσωπο μίας γυναίκας, ἀπό τό τραγούδι πού ἀκούστηκε μέσα στή νύχτα ἕως τή μοναξιά τήν καθημερινή καί τή μοναξιά τήν ἄλλη, ἀπό τά χέρια πού σφίχτηκαν σέ μία διαδήλωση, κι ἐκεῖνα τά χέρια, πού ἐν γνώσει τοῦ παραμυθιοῦ ὁρκίστηκαν αἰώνια. Τά μή μετρήσιμα μεγέθη εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωή, τά μετρίσιμα ἡ ἀποτύπωση τῆς ζωῆς στόν ὑπολογιστή».
Σέ μία ἀπό τίς σημαντικότερες ἑλληνικές ταινίες τῶν τελευταίων δεκαετιῶν «Πολίτικη Κουζίνα» παρουσιάζονται μέ ξεκάθαρο τρόπο δύο διαφορετικές προσεγγίσεις τῆς ζωῆς καί τῶν νοημάτων της. Δηλαδή τῆς βιωματικῆς νοημοσύνης καί τῆς πληροφοριακῆς ἤ εἰκονικῆς.

Ἀπ᾽ τή μιά μεριά ἔχουμε τήν κατανόηση τῆς ζωῆς, ὡς ἐμπειρία καί γεύση καί ἀπ᾽ τήν ἄλλη τήν ζωή πού εἶναι ἀποτέλεσμα ἰδεολογικοποιημένων ἔμμεσων γνώσεων καί ἰδεατῶν θεωρημάτων.

Ὁ παπποῦς τοῦ ἔργου, ὁ κύρ Βασίλης -Πολίτης τήν καταγωγή- ὡς γνήσιο τέκνο τῆς καθ᾽ ἡμᾶς Ἀνατολῆς, μεταδίδει στόν ἐγγονό του τήν τέχνη τῆς ζωῆς.

Μία κατανόηση καί ἐκμάθηση τῆς ζωῆς, πού ἀγκαλιάζει τόν ὅλο ἄνθρωπο, χωρίς νά κατηγοριοποιεῖ τήν ὑπόστασή του σέ ἀνώτερα καί κατώτερα ἐπίπεδα. Σέβεται τό μυστήριο καί τά μυστήρια τῆς ζωῆς, χωρίς τίς αὐταπάτες τῶν λογικά τακτοποιημένων ἕτοιμων ἀπαντήσεων. «Τό κάθε τί εἶναι τυλιγμένο μέσα σέ μυστήριο. Αὐτό τό μυστήριο θέλουνε νά βγάλουνε οἱ σημερινοί ἄνθρωποι. Μά ξεγυμνώνουνε τόν ἑαυτό τους ἀπό κάθε βαθύ αἴσθημα… Θυμᾶμαι τόν καιρό ποῦ ζοῦσα πιό φυσική ζωή, πώς ὅλα μέ κάνανε νά βουτῶ βαθειά μέσα μου καί νά βρίσκω κάποια ἀλλόκοτα πετράδια, καί κάποια μαργαριτάρια μιᾶς ξωτικῆς θάλασσας».

Μέσα ἀπό τήν «Πολίτικη Κουζίνα» ὁ κύρ Βασίλης μαθαίνει στόν ἐγγονό του τά μυστικά καί τό βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς. Ἡ «κουζίνα» εἶναι τό πεδίο ἕνωσης τῆς κτίσης μέ τόν ἄνθρωπο. Εἶναι ἡ ρεαλιστική ἀπεικόνιση τῆς ἐμπειρίας τῆς ζωῆς ὡς γεύση, ὡς κορεσμό μιᾶς πείνας πού στό βάθος της εἶναι ὑπαρξιακή. Ἄλλωστε: «Ὅλα τά προβλήματα τοῦ ἀνθρώπου στό βαθύτερο νόημα τους εἶναι πνευματικά».

«Στήν βιβλική διήγηση τῆς Δημιουργίας ὁ ἄνθρωπος παρουσιάζεται πρῶτα ἀπό ὅλα σάν ἕνα ὄν πού πεινάει καί ὅλος ὁ κόσμος εἶναι ἡ τροφή του. Ἀμέσως ὕστερα ἀπό τήν ὁδηγία πού ἀφήνει στούς ἀνθρώπους νά πληθύνονται καί νά κατακυριέψουν τή γῆ, ὁ Θεός σύμφωνα μέ τόν συγγραφέα τοῦ πρώτου κεφαλαίου τῆς Γέννησης, τούς προαναγγέλλει νά φᾶνε ἀπό τή γῆ: «Ἰδού δέδωκα ὑμῖν πάντα χόρτον σπόριμον… καί πᾶν ξύλον, ὅ ἔχει ἐν ἐαυτῷ καρπόν σπέρματος σπορίμου, ὑμῖν ἔσται εἰς βρῶσιν...». Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά φάει γιά νά ζήσει, πρέπει νά βάλει τόν κόσμο μέσα στό κορμί του καί νά τόν μετασχηματίσει σέ ἄνθρωπο, σέ σάρκα καί σέ αἷμα. Πραγματικά ὁ ἄνθρωπος εἶναι αὐτό πού τρώει καί ὁλόκληρος ὁ κόσμος παρουσιάζεται γιά τόν ἄνθρωπο σάν ἕνα τραπέζι ἀπό ἕνα γενικό συμπόσιο».

Ἡ «Πολίτικη Κουζίνα» εἶναι ἡ ἐμπειρία τῆς ζωῆς, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ψυχή καί σῶμα μετέχει στήν διαδικασία της, γεύεται τό δῶρο αὐτό τοῦ Θεοῦ πού ὀνομάζεται ζωή ΄΄ἐκ τοῦ μή εἶναι εἰς τό εἶναι΄΄ καί δέν τεμαχίζεται βάναυσα καί ὁλοκληρωτικά στά ἰδεολογικά τραπέζια τοῦ κόσμου τούτου.

Ὁ παπποῦς τοῦ ἔργου μαθαίνει τόν νεαρό ἐγγονό του, νά ἀντιλαμβάνεται τόν κόσμο καί τούς ἀνθρώπους μέσα ἀπό τίς γεύσεις, ἀπό τόν κόσμο τῶν αἰσθήσεων ὄχι τοῦ αἰσθησιασμοῦ, τοῦ ἐμπειρικοῦ καί ὄχι φαντασιακοῦ, ἀπό τό πραγματικό καί ἄμεσο.
Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι τοῦ παραδίδει μαθήματα κοσμολογίας, μέσα ἀπό τίς γεύσεις καί τά ἀρώματα τῶν μπαχαρικῶν. Στήν παράδοση τῆς Ἀνατολῆς οἱ τέχνες καί οἱ ἐπιστῆμες εἶναι ἀπόλυτα συνυφασμένες μέ τήν ἀμεσότητα τῆς ζωῆς.

Ἡ «ἐμμονή» τοῦ Γέρο Ἀνατολίτη νά μάθει στό παιδί τήν βαθύτερη τέχνη τῆς μαγειρικῆς, ἔχει νά κάνει μέ τήν ἀντίληψή του, πώς ἡ ζωή δέν μαθαίνεται oὔτε κατανοεῖται μέσα ἀπό ἰδεολογήματα καί ἀποστειρωμένες γνώσεις, ἀλλά ἀπό τήν ἀμεσότητα τῆς ἐμπειρίας καί τελικά τῆς γεύσης πού ἀφήνει αὐτή στόν ἄνθρωπο.

Ἡ Πολίτικη οἰκογένεια Ἰακωβίδου, προσλαμβάνει ὅλη τήν ζωή μέσα ἀπό τίς γεύσεις. Ἀκόμη καί ἡ «ἔγκριση» ὑποψήφιας νύμφης ἔχει νά κάνει μέ τήν δεξιότητά της στόν χῶρο τῆς κουζίνας, τῆς Πολίτικης κουζίνας. Δέν μπορεῖ νά γίνει κάποιος μέλος τῆς οἰκογένειας ἐάν δέν ἀντιλαμβάνεται τήν ζωή μέσα ἀπό τήν ἰδιαίτερη αἴσθηση τῶν ἀρωμάτων, τῶν γεύσεων, τῆς ἐμπειρίας.

Τί ἄλλωστε εἶναι ὁ Θεός κατά τούς Ἁγίους Πατέρες τῆς καθ᾽ ἡμᾶς παραδόσεως, ἐκτός ἀπό σχέση καί γεύση ζωῆς; Μία γεύση τοῦ ὑπερβατικοῦ ἤ τοῦ ὑπερεμπειρικοῦ ὅπως θά μᾶς ἔλεγε ὁ Χρῆστος Μαλεβίτσης.

Τήν ἴδια αὐτή ἐποχή ἡ Ἑλλάδα ἔχει καταστεῖ πολιτιστικό φέουδο τῆς «Δύσεως» καί ἔχει ἀπολέσει αὐτή τήν γνώση ζωῆς.

Γι᾽ αὐτό τόν λόγο -βλέπουμε στήν ταινία – πώς ὅταν ἡ οἰκογένεια Ἰακωβίδου, μεταφέρεται ἀπό τήν Πόλη στήν Ἀθήνα, – δηλαδή ἀπό τό πολιτιστικό κέντρο τῆς καθ᾽ ἡμᾶς παραδόσεως στό ἐθνικό κέντρο τῆς πολιτιστικῆς μας παραμορφώσεως- καλοῦν τόν ἱερέα τῆς ἐνορίας νά τούς κάνει ἁγιασμό. Καί ὅταν ὁ ἱερέας ἀντιλαμβάνεται ὅτι ὁ γιός τῆς οἰκογένειας ἀσχολεῖται μέ τήν παρασκευή τοῦ φαγητοῦ, δίδει τήν συμβουλή τό παιδί νά παρακολουθήσει μαθήματα κατηχητικοῦ γιά νά μάθει καλά καί ὠφέλιμα πράγματα στήν ζωή του καί ὄχι μαγειρέματα, γεύσεις καί ἀρώματα.

Ἡ σημειολογία αὐτῆς τῆς σκηνῆς πού περιγράψαμε παραπάνω εἶναι ἐμφανής. Ἡ κουζίνα, οἱ γεύσεις καί τά ἀρώματα, συμβολίζουν σέ ὀντολογικό ἐπίπεδο τήν ἐμπειρία καί τήν ἀμεσότητα μέ τήν ζωή.

Ἀντίθετα τό κατηχητικό αὐτῆς τῆς περιόδου στήν Ἑλλάδα σημαίνει τήν ἰδεολογικοποίηση τῆς πίστεως ἀπό ἐμπειρία σέ ἐγκεφαλική γνώση. Ἀπό πανηγύρι τῆς ζωῆς ἀπέναντι στόν ἡττημένο διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ θάνατο, σέ κανόνες καί τρόπους «χριστιανικῆς» συμπεριφορᾶς.

Ἦταν ἡ ἐποχή ὅπου ἡ Ἑλλάδα γνώριζε τό εὐσεβιστικό κίνημα τῆς Εὐρώπης (πιετισμός) πού ἔμελε νά «καταστρέψει» ἕνα πολιτισμό ἐμπειρίας καί ὁλικῆς βιωματικῆς ψηλάφησης τοῦ ἐπέκεινα, σέ ἰδεολογία τοῦ ἐνθάδε κοσμικοῦ καθωσπρεπισμοῦ. Τά κατηχητικά σχολεῖα προσπαθοῦσαν νά δημιουργήσουν «καλούς» καί «ἠθικούς» ἀνθρώπους, μέ ωραίους τρόπους καί καλή συμπεριφορά καί ὄχι νικητές τοῦ θανάτου καί θριαμβευτές τῆς ζωῆς. Σημασία εἶχε, τί καί πόσα γνώριζες καί ὄχι τί ζοῦσες. Πολλά θά μποροῦσε νά πεῖ κανείς πάνω στήν ἐξαίρετη αὐτή κινηματογραφική ἐπιτυχία «Πολίτικη Κουζίνα». Ἐκεῖνο ὅμως πού εἶναι σημαντικό νά προσέξουμε, εἶναι ὅτι  μᾶς μεταφέρει μέ ἀπαράμιλλο τρόπο στήν ἀναγκαιότητα τῆς βιωματικῆς νοημοσύνης ἰδιαίτερα στόν σύγχρονο κόσμο.

Ἕνας κόσμος πού ὁλοένα καί περισσότερο χάνει τήν ἀμεσότητα τῆς ἐμπειρίας καί τοῦ βιώματος. Τό μέλλον τοῦ κόσμου δέν μπορεῖ νά ἑτοιμάζεται σέ ἀποστειρωμένες αἴθουσες καί ἐργαστήρια εἰκονικῆς γνώσεως. Οὔτε ἡ ζωή γνωρίζεται μέσα ἀπό μία πληροφοριακή παιδεία. Ἡ ζωή δέν δέχεται κενά, δέν ἀνέχεται πράγματα λειψά. Ὁ ἄνθρωπος γιά νά εἶναι ἄνθρωπος πρέπει νά γευθεῖ, νά αἰσθανθεῖ, νά χαρεῖ καί νά λυπηθεῖ, νά πετύχει καί νά ἀποτύχει, νά παρατηρήσει καί στό τέλος νά γνωρίσει.

Διαφορετικά θά πενθήσει γιά μιά ζωή πού δέν ἔχει ζήσει, γιατί «καλό εἶναι νά ὑπάρχεις, ἀλλά νά ζεῖς εἶναι ἄλλο πράγμα».

1. Γιώργου Γραμματικάκη «Κοσμογραφήματα».

2. Φώτης Κόντογλου.

3. π. Μιχαήλ Καρδαμάκης.

4. π. Αλέξανδρος Σμέμαν, «Για να ζήσει ο κόσμος», σελ 13.

5. Φώτης Κόντογλου

 

ΠΗΓΗ:  

http://www.antifono.gr/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=1362:2009-08-28-09-21-30&catid=183:2009-06-18-14-21-23&Itemid=357

Τα μάτια μου δεν είδαν τόπο ενδοξότερο από τούτο το αλωνάκι…

 

                              Του φιλαλήθη/philalethe00

 

Προχθές δόθηκε η καλή αγγελία στην 15ετή κορούλα, προστάτιδα κόρη, ότι “εποίησε Αυτή μεγαλεία ο Δυνατός” και “επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης Αυτού” κτλ.. Αλλά, βέβαια, είναι και η απαρχή της κήρυξης της Επανάστασης του 1821, που ο Ίωνας Δραγούμης έλεγε, ότι προήλθε από την νοσταλγία της λεγόμενης “βυζαντινής” αυτοκρατορίας, με νέα μορφή.

Σε αυτήν την συνάφεια, λοιπόν, σήμερα έχουμε να σας παρουσιάσουμε και

α) ένα στιχουργήμα του “Φώτανδρου του Έλληνα”

β) αναδημοσίευση από ένα παληότερο άρθρο για τον Άγιο Μακάριο τον Νοταρά, θερμότατο και μπροστάρη επαναστάτη και πρωτεργάτη της Φιλοκαλικής Αναγέννησης, που θα βρείτε πατώντας εδώ.

 

Α

“Θέση, υπόθεση, επίθεση, αντίθεση

λέξεις που ψάχνουν για πατρίδα

να τίθενται σύνορα γεωγραφικά

να υποτίθεται ότι στα όρη έχουν οχυρά

να επιτίθενται εις στρατεύματα εχθρικά

να αντιτίθενται σε ήθη ξενικά

πάντως όπως και νά ‘χει

χρόνος κυλάει σα ρυάκι

και παρασύρει νου και λογισμό στο διάβα

και το δικό μου βλέμμα πέφτει σε Καιάδα

κοιτώ τριγύρω στα μπαλκόνια των πολυκατοικιών

φυτρώσανε σημαίες

ηχούν οδύνες τοκετού από πατρίδα μάνα

που δεν ξεγέννησαν οι μαίες

μόνη εγέννησε στο σκλαβωμένο αέρα

και δίχως συμπαράσταση τα έβγαλε πέρα

ήρωες είναι τα παιδιά της

και Έλληνες κρατά στην αγκαλιά της

πατρίδα μου γλυκιά

σε αγαπώ βαθιά

ως τη βαθιά

και τρίσβαθη καρδιά”.

Η Επανάσταση του Θωμά του Σλάβου και οι Σλάβοι της Μ. Ασίας

ένα άκρως ενδιαφέρον επεισόδιο της Βυζαντινής Ιστορίας

 

Της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη*

 

Το Βυζάντιο ως κρατικό μόρφωμα και η Ορθόδοξη παράδοση συνδέονται στενά. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του βυζαντινού πολιτισμού είναι  η  πνευματικότητα. Το Βυζάντιο αποτελεί επίσης ένα αναγκαίο συστατικό της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας. Τα τελευταία πενήντα χρόνια έχουμε δει στον Δυτικό Κόσμο μιαν αξιοσημείωτη ανάπτυξη των βυζαντινών σπουδών, σύμφωνα με τις οποίες το Βυζάντιο εκπροσωπεί μια συνέχεια επιλεγμένων στοιχείων της κλασικής παράδοσης, με όρους έντονης και αδιάσπαστης συνέχειας παρά αντίθεσης.

Η προσπάθεια να εκφρασθεί το χριστιανικό μήνυμα σε διανοητικό και κοινωνικό επίπεδο, αξιοποιώντας ό,τι καλύτερο είχε να προσφέρει η ελληνική φιλοσοφία, χαρακτηρίζει το βυζαντινό κοινωνικό και διανοητικό «οικοδόμημα»: γι αυτούς τους λόγους  η βυζαντινή περίοδος της Ιστορίας μας παραμένει άκρως σημαντική για το χριστιανισμό και την ανθρωπότητα. Παρά τις όποιες αποτυχίες της, υπάρχουν πολλά στοιχεία της  που μπορούν να μας εμπνεύσουν, ακόμη και σήμερα: στην τέχνη, στη ζωγραφική, στην αρχιτεκτονική, αλλά και στη θεολογία και σε πολλές άλλες πτυχές  της ανθρώπινης σκέψης.

 Το πιο σπουδαίο γεγονός στην εσωτερική πολιτική της βυζαντινής αυτοκρατορίας κατά τη  βασιλεία του Μιχαήλ Β΄(820-829) ήταν ο σκληρός εμφύλιος πόλεμος που προκάλεσε ένας παλιός συμπολεμιστής του αυτοκράτορα, γνωστός απ' τις βυζαντινές πηγές ως Θωμάς ο Σλάβος. Ο Μικρασιάτης αυτός Θωμάς, από την εποχή ακόμη του Λέοντα Ε΄(813-820)και με τη συμπαράσταση των Αράβων, είχε συγκεντρώσει  μεγάλο αριθμό από ετερογενείς οπαδούς. Κάτω απ' τη σημαία του τάχθηκαν Άραβες, Πέρσες, Αρμένιοι, Σλάβοι και άλλες φυλές του Καυκάσου, όπως μας παραδίδει ο Ιωσήφ Γεννέσιος.

  Σύμφωνα με τον G. Ostrogorsky, o φυλετικά ανομοιογενής χώρος της Μ. Ασίας ήταν κατάλληλος για την εξάπλωση ενός τέτοιου κινήματος. Η επιχείρηση αυτή άσκησε μεγάλη επιρροή και στα στοιχεία εκείνα που βρίσκονταν για θρησκευτικούς λόγους σε αντίθεση με την Κωνσταντινούπολη, γιατί ο Θωμάς εμφανίστηκε ως υπέρμαχος των Εικονοφίλων και μάλιστα ισχυριζόταν ότι ήταν ο παράνομα εκθρονισμένος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ο ΣΤ΄. Πρέπει όμως να τονιστεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι η επαναστατική αυτή κίνηση είχε το χαρακτήρα κοινωνικής εξέγερσης. Ο Θωμάς εμφανίστηκε ως προστάτης των φτωχών στους οποίους υποσχέθηκε απαλλαγή απ΄ τα φορολογικά τους βάρη. Με τον τρόπο αυτό κινητοποίησε τις μάζες που δεινοπαθούσαν κάτω απ΄ την οικονομική δυσπραγία, την υπέρμετρη φορολογική καταπίεση και την αυθαιρεσία των κυβερνητικών οργάνων. Το επαναστατικό του κίνημα, που στηρίχθηκε σε κοινωνικές, θρησκευτικές και φυλετικές αντιθέσεις, διαδόθηκε ταχύτατα στο μεγαλύτερο τμήμα της Μ. Ασίας. Απ' τα έξι Μικρασιατικά θέματα  μόνο τα θέματα του Οψικίου και των Αρμενιακών έμειναν πιστά στον αυτοκράτορα, όπως μαρτυρεί ο Ιωσήφ Γεννέσιος.

  Ο Θωμάς αναγορεύτηκε αυτοκράτορας απ' τον Πατριάρχη Αντιοχείας, πράγμα που ήταν αδύνατο να γίνει χωρίς τη συγκατάθεση του χαλίφη. Η σύμπραξη του θέματος  των Κιβυρραιωτών έφερε στον έλεγχό του το στόλο και του έδωσε τη δυνατότητα να διαπεραιωθεί στην Ευρώπη και να συγκεντρώσει εκεί, κάτω απ΄ τη σημαία του, τον  εικονόφιλο πληθυσμό των ευρωπαϊκών τμημάτων της αυτοκρατορίας. Το Δεκέμβριο του 821 άρχισε η πολιορκία της Κωνσταντινουπόλεως που κράτησε περισσότερο από ένα χρόνο και που τελικά λύγισε το σθένος των επαναστατών. Η στρατιωτική υπεροχή του αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης  επιβλήθηκε πάνω στην ανοργάνωτη λαϊκή εξέγερση. Εκτός απ΄ αυτό όμως, ο Μιχαήλ όφειλε τη σωτηρία του και στη βοήθεια του χαγάνου των Βουλγάρων. Όπως άλλοτε ο Τέρβελις είχε πολεμήσει στο πλευρό του Λέοντα Γ΄ εναντίον των Αράβων, έτσι  τώρα ο Ομουρτάγ, αρχηγός και ηγεμόνας των Βουλγάρων,  ο γιος του πιο φοβερού εχθρού των Βυζαντινών, επενέβη υπέρ του Μιχαήλ Β΄ εναντίον του επαναστατικού κινήματος του Θωμά και διέλυσε τα στρατεύματά του. Την άνοιξη του 823 αναγκάστηκε ο Θωμάς να διαλύσει την πολιορκία και έτσι το κίνημά του απέτυχε. Ο Θωμάς έπεσε στα χέρια του αυτοκράτορα αργότερα τον επόμενο Οκτώβριο. Είχε καταφύγει με λιγοστούς οπαδούς του στην Αρκαδιούπολη, όπου και τελικά συνελήφθη και θανατώθηκε ύστερα από φρικτά βασανιστήρια.

   Ο Μιχαήλ Β΄ παρέμεινε κύριος της καταστάσεως, όμως ο εμφύλιος πόλεμος, που κράτησε σχεδόν τρία χρόνια, εξασθένισε  σοβαρά το Βυζάντιο.

    Το κίνημα του Θωμά του Σλαύου που συγκλόνισε το Βυζάντιο στις αρχές του 9^ου αι. εκδηλώθηκε και ξεκίνησε απ' τη Μ.Ασία. Λόγω της καταγωγής του αρχηγού του και της συμμετοχής σ' αυτό Σλάβων της Μ.Ασίας, άπτεται του θέματος, γι' αυτό και το εξετάζω σύντομα παρακάτω.

   Ο Συνεχιστής του Θεοφάνους αναφέρει για το Θωμά το Σλαύο, τα εξής: « Ο μέν ούν είς και πρώτος λόγος, ώ και εγώ πείθομαι εξ' εγγράφων τινών έχων το βέβαιον, τούτον ορμάσθαί φησι τον Θωμάν εξ' ασήμων τε γονέων και πενιχρών, άλλως δε και Σκλαβογενών, των πολλάκις εγκισσευθέντων κατά την Ανατολήν, πενία γούν αποζών και την τύχην εμπορευόμενος την εαυτού μέν (6.51) απέδρα, προς δε την μεγαλόπολιν ταύτην εισέφρησεν και δη τινι των συγκλητικών εξυπηρετείν τε και λειτουργείν κολληθείς αισχύναι δι' ακολασίαν και καθυβρίσαι την δεσποτικήν ευνήν και τα λέκτρα τούτου ηπείγετο…».

   Αυτές οι πληροφορίες αφορούν την καταγωγή του Θωμά, τον τόπο καταγωγής του και την αρχή της μετέπειτα λαμπρής σταδιοδρομίας του. Βέβαια οι βυζαντινές πηγές που αναφέρονται στο κίνημα του Θωμά του Σλαύου δεν είναι μόνο ο Συνεχιστής του Θεοφάνους. Για την ακρίβεια, είναι οι εξής παρακάτω:

 α) σύγχρονες βυζ. πηγές (πηγές του 9^ου αι.): το γράμμα του Μιχαήλ Β΄(820-829),ο Γεώργιος Μοναχός και διάφορα Αγιογραφικά κείμενα (οι πράξεις των αγίων Δαυίδ, Συμεών και Γεωργίου του Λέσβιου).

 β) Οι πηγές του 10^ου αι. που είναι και οι πιο σημαντικές, για τη λεπτομερέστερη και ακριβέστερη αφήγησή τους: Γενέσιος και Συνεχιστής του Θεοφάνους.

   Τις παρακάτω πηγές αναλύει και εξετάζει συγκριτικά μεταξύ τους, μετά απ' τον έλεγχο της αξιοπιστίας τους, ο P. Lemerle στο άρθρο του Thomas le Slave, Travaux et Memoires I. Paris, 1965(225-297). Κατόπιν ο Lemerle ερμηνεύει το όλο ζήτημα συνδυάζοντας τις πληροφορίες των παραπάνω πηγών.

   Δεν υπάρχει κανένας λόγος να υποθέσουμε, σύμφωνα με τον P.Charanis, ότι η λειτουργία στις εκκλησίες των Σλάβων της Μ.Ασίας, μετά τον εκχριστιανισμό τους, τελούνταν σε κάποια άλλη γλώσσα εκτός απ' τα ελληνικά. Έλληνες ήταν αναμφισβήτητα οι πρώτοι ιερείς τους και οι Σλάβοι που στη συνέχεια χειροτονήθηκαν ιερείς, πρέπει, τουλάχιστον, να είχαν μάθει να διαβάζουν τη Γραφή στα ελληνικά γιατί δεν υπήρχε ακόμη Σλαβικό αλφάβητο. Έτσι ο εκχριστιανισμός τους ήταν μια δύναμη για τον σταδιακό εξελληνισμό τους και τελικά την απορρόφησή τους.

 Συζητώντας τη μεταστροφή των Σλάβων της Μ. Ασίας στο Χριστιανισμό ο F.Dvornik παρατηρεί: «η μεταστροφή τους αυτή δεν αποτελεί παρά το πρώτο βήμα προς τον εξελληνισμό τους. Υπήρχαν όμως κι άλλες δυνάμεις που επέτειναν αυτή τη διαδικασία. Αυτοί οι Σλάβοι εγκαταστάθηκαν σ' ένα έδαφος βαθιά εξελληνισμένο και βυζαντινό, το οποίο η αυτοκρατορική κυβέρνηση έλεγχε απόλυτα. Ήταν έτσι απομονωμένοι απ' το σώμα των Σλάβων της Ευρώπης. Η επίσημη επαφή με τη βυζαντινή κυβέρνηση απαιτούσε να ξέρει κανείς ελληνικά και τα ελληνικά ήταν βασικά για ν' ακολουθήσει κανείς καριέρα στο στρατό ή στη διοίκηση. Εξάλλου στη Βυζαντινή αυτοκρατορία δεν επικρατούσαν στεγανές φυλετικές διακρίσεις, παρά μόνο θρησκευτικές. Και δεν υπάρχει καμιά μαρτυρία ότι οι Σλάβοι της Μ.Ασίας ανέπτυξαν αιρετικές τάσεις και απόψεις. Ήταν χωρίς αμφιβολία προσδεμένοι στην επίσημη εκκλησία, ένα γεγονός που καθιστούσε την απορρόφησή τους ευκολότερη. Υπάρχουν μαρτυρίες, εν τούτοις, που δείχνουν ότι η διαδικασία του Εκβυζαντινισμού ήταν αργή και ότι για πολλά χρόνια οι Σλάβοι της Μ.Ασίας κρατούσαν, τουλάχιστον εν μέρει, το Σλαβονικό τους "χαρακτήρα"».

   Μια τέτοια μαρτυρία αφορά στην επανάσταση του Θωμά του Σλάβου. Η επανάσταση του Θωμά ξέσπασε το 821, περίπου 60 χρόνια μετά την εγκατάσταση των Σλάβων στον Αρτάνα. Το 821, κατά τον P.Charanis, χωρίς αμφιβολία, ζούσαν ακόμη, αρκετοί απ' όσους εγκαταστάθηκαν πρώτοι και είναι πιθανό ότι η διαδικασία του εξελληνισμού δεν είχε αγγίξει ακόμη βαθιά και τη γενιά των Σλάβων που γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βιθυνία. Αλλά είναι αλήθεια, όπως διατείνεται, ότι είχαν συνείδηση της εθνικότητάς τους, και ότι γι' αυτό το λόγο έσπευσαν στις γραμμές του Θωμά, στο πρόσωπο του οποίου είδαν έναν αρχηγό που θα μπορούσε να τους οδηγήσει στην ανεξαρτησία,

   Ο Θωμάς, αν και οι πηγές μας σ' αυτό το σημείο παρουσιάζουν αντιθέσεις, φαίνεται να ήταν Σλαβικής καταγωγής, αλλά είχε καταλάβει σημαντικές θέσεις στο Βυζάντιο και είχε γίνει Βυζαντινός ή τουλάχιστον παρουσίαζε τον εαυτό του σαν Βυζαντινό, όπως φαίνεται απ' το γεγονός ότι παρουσιαζόταν σαν ο Κων/νος ΣΤ΄, αποβλέποντας στον αυτοκρατορικό θρόνο.

   Στην προσπάθειά του να καταλάβει το θρόνο υποστηρίχθηκε από πολλά στοιχεία τα οποία ήταν δυσαρεστημένα απ' τη διακυβέρνηση του Μιχαήλ Β΄. Η Επανάσταση του Θωμά, όπως παρατήρησε ο παλιός και σχετικά αμερόληπτος Panchenko, υπήρξε κοινωνικό κίνημα, περιπλεγμένο από θρησκευτικούς και πολιτικούς παράγοντες. Βέβαια, ανάμεσα στους ακολούθους-οπαδούς του Θωμά υπήρχαν και Σλάβοι, αλλά το να υποθέσουμε ότι αυτό το γεγονός έδωσε στην επανάσταση το χαρακτήρα Σλαβικού εθνικιστικού κινήματος, είναι παρατραβηγμένο και αδικαιολόγητο. Εξάλλου, εκτός απ' τους Σλάβους υπήρξαν κι άλλοι πολυάριθμοι λαοί της Μ. Ασίας που υποστήριξαν το Θωμά, όπως έχουμε δει. Επίσης, δεν μπορεί να προσκομιστεί καλύτερη απόδειξη γι' αυτό, απ' το γεγονός ότι το θέμα του Οψικίου, όπου υπήρχαν Σλαβικές εγκαταστάσεις, ήταν ένα απ' τα δύο θέματα της Μ. Ασίας που δεν υποστήριξαν το Θωμά.

   Οι αναφορές, εν τούτοις, των βυζαντινών πηγών στην επανάσταση του Θωμά, δείχνουν ότι κατά τη διάρκεια του α΄ τετάρτου του 9^ου αι. υπήρχαν Σλάβοι στη Μ.Ασία, που δεν είχαν χάσει ακόμη, τελειωτικά την ταυτότητά τους ως Σλάβοι.

 

Βιβλιογραφία

1) Vassiliev, Byzance et les Arabes I, 22 κ.εξ.

2) Josephi Genesii, Regum libri quattuor (Περί βασιλειών),CFHB 14, σ.24.

3) G.Ostrogorsky, Ιστορία, τ. Β΄(ελλην. μτφρ.)σ. 76,77,78.

4) E.Lipshits, Η στάση του Θωμά του Σκλαβηνού και ο αγροτικός κόσμος του Βυζαντίου κατά τον Η΄ και Θ΄ αι. (ρωσ.) «Vestnik drevnei istorii» Ι, (1939), σ. 352-65.

4) P.Lemerle, Thomas le Slave, Travaux et Mιmoires I, Paris 1965, 255-297.

5) Συνεχιστής του Θεοφάνη, 49-50, 53,15 και 55-56,64 , εκδ. Bonnae.

6) F.Baricic, Dve verzijie u izvorima o ustaniku Tomi (Δύο παραλλαγές των πηγών σχετικά με την επανάσταση του Θωμά/ ZRVI 6 (1959) 145 κ. εξ.

7)  P.Charanis, the Slavic Element in Byzantine Asia Minor the 13^th century ό.π., σ. 76-78 κ. εξ.

8) F.Dvornik, Les Slaves, Byzance et Rome au IXe siθcle, Paris 1926, σ. 103 κ. εξ.- Βλ. επίσης του ίδιου, The Slavs, Their early history and civilization, New Brunwick-Rutgers 1962.

9) Panchenko, Pamiatnik Slavian v Vifinii, 37.

 

* Η Αμαλία Κ. Ηλιάδη είναι φιλόλογος-ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ' το Α.Π.Θ.) Υπεύθυνη Σχολικής Βιβλιοθήκης 2ου Ε.Π.Α.Λ. Τρικάλων, ailiadi@sch.gr, http://users.sch.gr/ailiadi,  http://blogs.sch.gr/ailiadi, http://www.matia.gr,

Μπερμπάντες και παντίδοι…

 

Του παπα Ηλία Υφαντή

 

Έχει πει, νομίζω, ο Ελύτης: «Αδελφοί, όπου και να σας βρει το κακό, μνημονεύετε Διονύσιο Σολομό, μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη». Η ελαχιστότητά μου, όπως θα 'λεγαν κι οι δεσποτάδες, μνημονεύω, όταν με βρίσκει το κακό, Παπαρρηγόπουλο, Παΐσιο και Μακρυγιάννη:

Απ' το Μακρυγιάννη, λοιπόν, διάλεξα κάποια απ' τα πολλά, που αφιερώνει στους μπερμπάντες και τους παντίδους της εποχής του, μια και γιορτάζουμε την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου.

Και ίσως κάποιοι πουν: Καλά χάθηκαν τα θετικά περιστατικά; ‘Όχι! Τα θετικά περίσσεψαν. Και γι' αυτό, έστω και μέσα από πολλές περιπέτειες, φτάσαμε στη λευτεριά. Αλλά, να, που τα αρνητικά, που συμβαίνουν στις μέρες μας απ' τους σημερινούς μπερμπάντες και παντίδους, περισσεύουν:

«Αυτά-λέει ο Μακρυγιάννης στα «Απομνημονεύματά» του- που έβλεπα με πείραζαν. Ότι την επανάστασή μας θα την καταντήσουμε ληστεία και η πατρίς κατάντησε παλιοψάθα των ατίμων…

…Αφού ήρθανε οι αρχηγοί μας σε κάστρο (Ακρόπολη) και πολιτεία (Αθήνα) και μπλέξανε με τη μπερμπάντικη συντροφιά των ντόπιων κακομεταχειρίζονταν τους συντρόφους τους. Ξύλο και διώξιμο. Και για ποιο λόγο; Για να τρώνε το μιστό τους….

…Όποιος είχε δέκα συντρόφους, έγραφε ότι έχει εκατό, (για να παίρνει περισσότερα χρήματα). Και πάλε εκείνοι οι πραγματικά δέκα (έμεναν) απλέρωτοι. Κι αν θα τους πλέρωναν, τους έδιναν κάλπικα χρήματα. Ηύραν μαστόρους καλποζάνους(=παραχαράκτες) και τους βάλαν στο κάστρο και κόβαν μονέδα κάλπικη…

…Ο Μαμούρης ήρθε στην Αθήνα με μια ξύλινη πιστόλα και εις τα χωργιά, οπού τον διόρισαν δερβεναγά, τζάκιζε (=βασάνιζε) τους ανθρώπους. Όταν ήρθε ο Κιτάγιας (=Κιουταχής), ηύρε ανθρώπους φορτωμένους λιθάρια εις τα χωριά, οπού τους τυραννούσαν εκείνοι δια χρήματα. Και τους ξεφόρτωσε ο Κιτάγιας…

Ο στραβοραγιάς ας δουλεύει δια μας. Εκείνος τρώγει λάχανα ανάλατα, εμείς τηγανίτες κι αρνάκια. Και (λέμε) ότι τους λευτερώσαμε από τους Τούρκους. «Από σένα χάρε και σε σένα και χειρότερα κατανταίνω»…

…Ήρθαν δυο χριστιανοί απ' το Μισίρι (=Αίγυπτο) και είχαν χρήματα και άρματα καλά. Ήρθαν κι αυτείνοι να δουλέψουν για την πατρίδα, να χαρούνε την προκομμένη μας λευτεριά. Τους πήραν τα χρήματά τους και τα' άρματά τους με την πρόφαση ότι ήταν τζασίτες (=κατάσκοποι) και τους έβαλαν σε παιδεμούς.

Ούτε ο Χριστός δεν δοκίμασε όσα δοκίμασαν αυτείνοι οι δυο. Ο ένας πέθανε τον άλλο μισοζώντανο τον έσωσα και τον είχα μαζί μου πολλά χρόνια. Τιμιώτατος άνθρωπος, νέος ως εικοσιπέντε χρονών. Αυτείνη τη λευτεριά βρήκανε, οπού 'ρθανε γυρεύοντας.

Το Σαρρή και το Μελέτη Χασιώτη, οτ' ήταν τίμιοι άνθρωποι, με τρόπον τους σκότωσαν. Ο Σαρρής, οπού 'ταν σκλάβος(=φυλακισμένος), έφυγε από μέσα από τη χάψη (=φυλακή) με τα σίδερα εις τα ποδάρια από τη Λάρσα. Άξιο και γενναίο παλικάρι. Γλίτωσε από τους Τούρκους, τον έφαγαν οι Έλληνες….

…Μαθαίνω ότι εις την Πελοπόννησο άνοιξαν φατρίες. Ρωτάμε εμείς τι πράμα είναι αυτή η φατρία! Μας λένε: «Μεράστηκαν οι καλοί πατριώτες (σε αντίπαλες παρατάξεις) να προκόψουν (με τον εμφύλιο) την πατρίδα». Κι ο τόπος γιομάτος Τούρκους…

Ήρθετε εσείς οι μεγάλοι πολιτικοί να μας λευτερώσετε. Κι όταν κοπιάσατε μας γυμνάσατε στη διχόνοια. Μας φέρατε τις φατρίες και τ' άλλα τ' «αγαθά». Και κακοβάλατε το δυστυχισμένο αθώον έθνος.

Πρωτοήφερες την διχόνοιαν εσύ Κύριε Μαυροκορδάτε. Κι απ' αυτό άλλοι καπεταναίγοι πήγαν οπίσου εις τους Τούρκους κι άλλους ήθελες με τους νόμους σου να τους σκοτώσεις: Θα σκότωνες τον Καραϊσκάκη. Πού θα τον εύρισκε η πατρίδα, όταν ξαναγιόμωσε Τουρκιά;

Δεύτερος έρχεσαι συ κύριε Κωλέτη. Θα σκότωνες-που ύστερα δε γλίτωσε από σένα- το Δυσσέα (Ανδρούτσο). Πού θα τον βρίσκαμε, που μ' έναν ντεσκερέ έδιωξε δώδεκα χιλιάδες Τούρκους, που πρόσμεναν μ' αυτείνη τη δύναμη να αφανίσουν την Ελλάδα;

Αν ήσουνα καλός εσύ κύριε Μεταξά, έκανες τον Κολοκοτρώνη πλέον καλύτερο. Ήταν καλός πατριώτης. Αλλά οι δικές σου οι συμβουλές όλο σε εμφύλιους πολέμους τον κινούσανε και σε μεγάλη διχόνοια με τους πατριώτες του. Και χύνονταν τόσα αθώα αίματα! Κι ανοίγονταν τόσοι τάφοι! Και πόσα έπαθαν οι κάτοικοι απ' τους Ρωμαίγους κι όχι απ' τους Τούρκους…

Τα παιδιά μας στραβώνουν μύγες μέσα εις τους δρόμους της ματοκυλισμένης πατρίδας τους. Και λένε το ψωμί «ψωμάκι» οι περισσότεροι. Και που ν 'το! Κι άλλοι αναγκάστηκαν να πάνε με τους Τούρκους. Κι άλλοι πέθαναν στις φυλακές. Κι άλλους, που τους έκοψε η τζελατίνα (=καρμανιόλα). Κι εχάθη το άνθος του έθνους. Και σας, σας δοξάσαμε και σας κάμαμεν εκλαμπρότατους, για να πληρώνεστε χοντρούς μιστούς!…

Με τους κόλακες και κλέφτες κι απατεώνες η πατρίδα κιντύνεψε και θα κιντυνέψει….»!…

 

Για την αντιγραφή, παπα-Ηλίας, 24-03-2010

 

http://papailiasyfantis.blogspot.com

http://papailiasyfantis.wordpress.com

E-mail: papailiasyfantis@gmail.com

1821, Ιστορία: Επιστημονική αναμόρφωση vs Αναδιάταξη προσωπικοτήτων

 

Του Στέργιου Ζυγούρα

 

Έφτασε και η 189η επέτειος της εθνικής παλιγγενεσίας και η αλήθεια είναι ότι δεν έχει ακόμα φωτιστεί επαρκώς το πλαίσιο στο οποίο λειτούργησε το επαναστατικό κίνημα του 1821 και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ιδρύθηκε και μορφώθηκε το ελληνικό κράτος. Και επειδή το «επαρκώς» είναι σχετικό, θα επιχειρήσω ένα συσχετισμό με μια προσπάθεια αναμόρφωσης της ιστορίας σε επίπεδο εκπαιδευτικό.

Γεγονός είναι ότι η πολυτάραχη προναπολεόντεια-ναπολεόντεια ευρωπαϊκή περίοδος συσχετίζεται με τα γεγονότα στον ελλαδικό χώρο περισσότερο στις μαρξιστικές αναλύσεις. Εκεί κυρίως αναλύεται το επαναστατικό κίνημα ως κίνημα ταξικό, τη στιγμή που τουλάχιστον οι σχολικές αναλύσεις μιλούσαν επί δεκαετίες για κίνημα εθνικό.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες ωστόσο έχει αναπτυχθεί και από πλευράς των μη μαρξιστών ιστορικών μια νέα οπτική για το θέμα της επανάστασης του 21. Πρόκειται για τη γενική τάση που αμφισβητεί την ιστορική/ιστοριογραφική παράδοση που έχει επικρατήσει, «βασίστηκε στο συναίσθημα και σε αναληθή στοιχεία», επιδιώκει δε την «αποκατάσταση των ιστορικών ανακριβειών και την επιστημονική ορθότητα». Όλα αυτά μπορούν να χαρακτηρισθούν θετικά. Ερωτήματα ωστόσο προκύπτουν αβίαστα: Γιατί το κύμα της αναμόρφωσης εστιάζει κυρίως:

■        Στο ότι η επανάσταση δεν ξεκίνησε την 25^η Μαρτίου και ο επίσκοπος Π.Π. Γερμανός δεν βρισκόταν στην Αγία Λαύρα εκείνη την ημέρα

■        Στο ρόλο της εκκλησίας

■        Στην ύπαρξη ή μη του κρυφού σχολειού

Διαπιστώνει δηλαδή κανείς με την πρώτη ματιά ότι η αποκατάσταση -τουλάχιστον σε κάποιες περιπτώσεις- είναι περισσότερο συντήρηση της επικρατούσας κατάστασης με απλή μεταφορά του κέντρου βάρους: επαναπροσδιορισμός και αναδιάταξη του ιστορικού ρόλου συγκεκριμένων προσωπικοτήτων. Η τάση αυτή που πιστή στο ραντεβού της, εμφανίστηκε και πάλι φέτος με παχιά λόγια (πχ «σκληρές αλήθειες»), αφορά τελικά σε σημεία που είναι ελάσσονος σημασίας σε σχέση με άλλα:

■        Ποιοι κάτω από ποια κίνητρα και συνθήκες οργάνωσαν την επανάσταση;

■        Υπήρξε συντονισμένο επαναστατικό σχέδιο δράσης τεσσάρων σημείων; (Μολδοβλαχία, Ήπειρος, Πελοπόννησος, Κωνσταντινούπολη)

■        Ποιες ήταν οι ευρωπαϊκές αντιδράσεις;

■        Ήταν αποτέλεσμα αγγλικής πολιτικής η απόφαση αναγνώρισης του δικαιώματος των Ελλήνων για αυτοδιάθεση / αυτονομία;

■        Υπό ποιες συνθήκες ξεκίνησαν οι εμφύλιες διαμάχες; Πώς διαμορφώθηκαν και πώς κατέληξαν οι εμφύλιες συρράξεις;

■        Υπό ποιες συνθήκες έγιναν οι εθνοσυνελεύσεις, πώς ασκήθηκε η πολιτική εξουσία;

■        Υπό ποιες συνθήκες εξοντώθηκαν ή εξαφανίστηκαν από το προσκήνιο όλοι οι σημαντικοί αρματολοί της Στερεάς;

■        Ποιοι πρωτοστάτησαν στην πολιτική των δανείων; Με ποιες διαδικασίες πάρθηκαν και πώς αναλώθηκαν;

■        Υπό ποιες συνθήκες εξελέγη κυβερνήτης ο Ι. Καποδίστριας; Ποια πρωτόκολλα των ξένων δυνάμεων όφειλε να ακολουθήσει;

■        Πού κρίθηκε στρατιωτικά η αδυναμία του Σουλτάνου να καταπνίξει την επανάσταση;

■        Ποιες στρατιωτικές επιχειρήσεις υπήρξαν αποφασιστικής σημασίας για τον καθορισμό των συνόρων του 1ου Ελληνικού κράτους;

 

Η διερεύνηση αυτών ερωτημάτων (και άλλων που στην πορεία θα προκύψουν), θα δώσει δυνατότητα να διαμορφωθούν συμπεράσματα

■        ως προς τον ταξικό ή εθνικό χαρακτήρα της επανάστασης

■        ως προς τις σκοπιμότητες στη διαμόρφωση των Συνταγμάτων σε Άστρος, Τροιζήνα

■        ως προς τη θεσμική οργάνωση και την οικονομική εξάρτηση (επίκαιρο αυτό) του νέου ελληνικού κράτους

■        ως προς τους ρόλους που διαδραμάτισαν η ανερχόμενη αστική τάξη, ο ελληνικός διαφωτισμός, οι μυστικές προεπαναστατικές οργανώσεις, η «βυζαντινή» αριστοκρατία, ο ρωμαίικος καπιταλισμός, ο ρουμελιώτικος κλεφταρματολισμός, ο μοραΐτικος κοτζαμπασιδισμός, οι ναπολεόντιοι πόλεμοι και οι πολιτικές των μεγάλων δυνάμεων, η αγγλική πολιτική του Κάνιγκ, η ρωσική πολιτική του τσάρου Αλέξανδρου Α΄, η προσωπικότητα του Μέττερνιχ, η μοναρχική πολιτική της μεταναπολεόντειας Γαλλίας

■        ως προς την υποτίμηση και την υπερτίμηση προσώπων

Οι πηγές για τα γεγονότα 1800-1830 είναι πάμπολλες, εγχώριες και ευρωπαϊκές. Ως προς τις ντόπιες πηγές υπάρχει το πρόβλημα ταμπού: οι αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις που έχουν κατατεθεί ιδιαίτερα στο διάστημα 1830-1880 αντικατοπτρίζουν τους φατριασμούς, τις ραδιουργίες και τις συγκρούσεις που έλαβαν χώρα σε επίπεδο προσώπων και ομάδων.

Εύστοχα σημειώνει ο Φωτάκος Χρυσανθόπουλος, υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, το 1868, (μετά από τη δημοσίευση αρκετών απομνημονευμάτων, αφηγήσεων, ιστορικών ανασκοπήσεων, ανασκευών) στη βιογραφία του Παπαφλέσσα:

«Φαίνεται ότι τότε είχε μεθύσει τους ανθρώπους ο Θεός δια να πιστεύουν τα ψεύματα ως αληθινά. Και εάν συλλογιθώμεν τώρα ανθρωπίνως, η αρχή με τα ψεύματα ήρχισε, με τα ψεύματα ετελείωσε, και εις στα ψεύματα ακόμη είμεθα.»

Υπάρχει βέβαια και το πρόβλημα της συχνής αφελούς προσέγγισης με βάση τσιτάτα πάσης φύσεως προσωπικοτήτων που ερμηνεύονται μακριά από τις ιστορικές συνθήκες, όμως αυτό μάλλον περιλαμβάνεται ως πρόβλημα στο προηγούμενο. Οι αντιθέσεις και τα πάθη ήταν τόσο μεγάλα ώστε ακόμα και η εύρεση-επεξεργασία των πρωτότυπων στοιχείων να αποτελεί μέγα πρόβλημα στη διάρκεια του 20ου αιώνα. Θα συνεχίσουν άραγε να αποτελούν οι δυσκολίες της ιστορικής διερεύνησης άλλοθι των επιστημόνων;

 

Στέργιος Ζυγούρας, 24-03-2010

 Μικρές σημειώσεις για το θέμα της ελληνικής συνέχειας

 

 

Υπάρχουν ορισμένες εξαιρετικά σημαίνουσες και μη-κυκλοφορούσες τρεχόντως στην “πολιτική αγορά” επισημάνσεις που οφείλουμε να κάνουμε σχετικά με το θέμα της συνέχειας ή ασυνέχειας του ελληνισμού. Δυστυχώς, ορισμένοι δοκιμιογράφοι θολώνουν τα ύδατα και κάνουν αυτό για το οποίο έχει κατηγορηθή ευρέως ο Ιάκωβος Φαλμεράγιερ. Δηλαδή, ότι δεν “κάνουν επιστήμη, αλλά μισελληνισμό”. Έλληνες(ελληνόφωνοι, έστω) όντες.

1) Έτσι, ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος δεν έκανε, βασικά, “πατριωτικό χρέος”, όπως νομίζουν ορισμένοι δέσμιοι ιδεολογημάτων, αλλά όντως επιστήμη, μάλιστα διακηρυγμένα πιστότατη στις πηγές.

2) Πρώτος ο οποίος ανακίνησε το ζήτημα της ελληνικής συνέχειας είναι, βασικά, ο Φαλμεράγιερ, ο οποίος έκοβε και έραβε κομματάκια και λέξεις από χρονογράφους, για να τους κάνη να πουν αυτά που ο ίδιος ήθελε. Κατά συνέπεια, οι θεωρητικοί της ασυνέχειας έχουν αυτήν την καταγωγή.

3) Ο Κ. Παπαρρηγόπουλος θεωρείται, ότι ήταν αυτός που απάντησε,και υποδειγματικά, στον Φαλμεράγιερ, ότι τον κατατρόπωσε με τις μελέτες του, απαντώντας σημείο-προς-σημείο στις συκοφαντίες του, που εντάσσονται στο ρεύμα του γερμανικού ανθελληνισμού(υπήρχε, βέβαια, και ακμαιότατος φιλελληνισμός) για τον οποίο έχει κάνει κάποιες σχετικά καλές επισημάνσεις και ο Φρ. Νίτσε. Γεγονός, όμως, είναι, ότι ο Παπαρρηγόπουλος δεν ήταν ο πρώτος που υπέβαλε σε κριτική τις θεωρίες και τα θεωρήματα του Φαλμεράγιερ. Ήταν ο Zinkeisen, ιστορικός ομοεθνής με τον Φ.. Ο οποίος απέδειξε την ιδεολογική χρήση (βλ. και παραπάνω, μισελληνισμός) των πηγών.

4) Σε αυτήν την συνάφεια, πρέπει να σημειώσουμε το εξής: στην ρωσσική γλώσσα, δεν υπάρχει μία λέξη για τον λαό, τους λαούς και το έθνος, όπως υποστηρίζει ο καθ. Γ. Βελούδης στο τελευταίο του – φείδομαι χαρακτηρισμών – άρθρο στην εφ. “Ελευθεροτυπία του Σαββάτου”. Αυτό είναι τόσο ψευδές όσον ότι τάχα ο όρος ελληνισμός (επαν)ανακαλύφθηκε από τον …Ντρόυζεν. Δυστυχώς, άνθρωποι αυτής της ιδεολογίας(δογματικός “ιστορικός υλισμός”) ασχολήθηκαν λίγο με το έθνος, διότι δεν τους ενδιέφερε ούτε το έθνος ούτε, απείρως περισσότερο, το “αν-ορθολογικό του μυστήριο”, αλλά τους ενδιέφερε το πρόβλημα της καταπίεσης (-και αυτό όχι …ολοκληρωτικά συχνά). Όμως, όπως αναφέρει σχετικά και ο μέγιστος Ρώσσος φιλόσοφος Μπερντιάεφ στις “επιστολές για την κοινωνική φιλοσοφία”, στην ρωσσική υπάρχουν δύο λέξεις σχετικές. Η μία είναι όντως η λέξη narod, που σημαίνει λαός, εξ ου και narodniki, που είναι το κίνημα των λαϊκιστών, που βέβαια έχει συχνά μία ταξική έννοια. Δεύτερον, υπάρχει η λέξη νάτσια για το έθνος, που δεν είναι ρωσσική, δηλαδή είναι δάνειο. Εδώ έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε, ότι παρά το ότι στην Ρωσσία δεν υπήρξε ποτέ καμιά αστική επανάσταση, κάτι για το οποίο φρόντισε και ο ίδιος ο Λένιν κατηγορώντας ως αιρετικούς του διαλεκτικού υλισμού (Πλεχάνωφ) αντιμάχους που έμεναν στο “γράμμα του μαρξισμού”, η συνείδηση της ρωσσικότητας ήταν διάχυτη, και μάλιστα στους πιο αντιαστούς ανθρώπους, λογίους, καλλιτέχνες κτλ., όπως ο Ντοστογιέφσκι, ο Γκόγκολ, ο Κομιάκωφ, ακόμη και στον “λαϊκιστή” Μπακούνιν!

5) Με την ευκαιρία, να παρατηρήσουμε, ότι η “ελλην-ορθόδοξη” αυτοσυνείδηση ανιχνεύεται πολύ πριν από κάποιους αρχαιομαθείς λογίους. Κλασσικές έχουν μείνει οι σχετικές “αποφάνσεις” όπως αυτή του Αγ. Ιωάννη Γ’ Βατάτζη Δούκα του Ελεήμονος, στον οποίον οφείλουμε την ανάκτηση της Πόλης, περί γένους Γραικών-Ελλήνων. Αλλά και ο αυτοκράτορας Μανούλ Παλαιολόγος είναι χαρακτηριστικό το πώς ενεθάρρυνε τους Ρωμηούς υπερασπιστές της Μακεδονίας θυμίζοντάς τους την καταγωγή τους από τους Φίλιππο και Αλέξανδρο*. Αλλά και ο Ν. Καβάσιλας, όπως το αναφέρει ο Ράνσιμαν στην “τελευταία βυζαντινή αναγέννηση”, προηγήθηκε του Πλήθωνα.

6)Το ελλαδικό κρατίδιο, στην (κοραϊκή) εθνικιστική του περίοδο(τώρα βαίνει την αεθνιστική του), δεν είχε καμιά σχέση με καμιά τέτοια αντίληψη, και άνθρωποι με γιερή αυτοσυνειδησία, όπως ο μεγάλος θεωρητικός του νεοελληνικού πολιτισμού Ίωνας Δραγούμης, το εμίσησαν βαθύτατα.  Το ελλαδικό κρατίδιο είχε να κάνει με μία επιφανειακή-μετακενωτική αρχαιομανία, και, όπως περίπου υπέροχα το διαπίστωνε ο Δραγούμης, με μία αρχαιομορφία και ξενοτροπία. Τα πάντα που ήσαν εγχώρια χαλάστηκαν, κατ’εξοχήν οι κοινότητες, μπήκαν αρχαιόπρεπα ονόματα για ξενικά πράγματα (όπως “δήμος” και “σύνταγμα”!) και, επίσης, η ψώρα του Κοραή κατέληξε σε ένα δίχως όρια πιθηκισμό των “προκομμένων Ευρωπαίων”(Μακρυγιάννης) τόσο που έστελνε το (αστικό) Κράτος τα κορίτσια στην Ευρώπη για να… σπουδάσουν “νοικοκυρική”. Είναι, λοιπόν, σαφέστατο, ότι οι σημερινοί θεωρητικοί της ασυνέχειας μοιάζουν ως απευθείας απόγονοι αυτής της κοσμοθεωρητικής αντίληψης. Κέντρο της δικής τους χώρας είναι, βέβαια, η αρχαία Αθήνα, που πριν δεν ήταν παρά ένα λασποχώρι, όπως θα έλεγε και η Ε. Γ.- Αρβελέρ, και όχι η Κωνσταντινούπολη, μεσα σε μία πολυεθνική, ρωμαΐικη σύλληψη, βέβαια…

Τέλος, η σημερινή απάλειψη του έθνους μέσα στον οικουμενισμό της παγκόσμιας αγοράς δεν είναι τίποτε άλλο από την διαλυτική ένταση της εθνοτικής καταπίεσης που η χώρα υπέφερε από την αρχή της δυτικής τυραννίας, που, βέβαια, είναι επεκτεταμένη γενικώς. Η άρση της εθνοτικής καταπίεσης φαίνεται, ότι δεν ενδιαφέρει κάποιους “υλιστές”, απεναντίας. Άραγε η κοινωνική χειραφέτηση που την προϋποθέτει τους ενδιαφέρει;

Όπως και να έχει, τίποτα δεν χάθηκε οριστικά. Ακόμη...

 

*το αναφέρει ο Ι. Μ. Χατζηφώτης στο “Βυζάντιο και Εκκλησία”