ΦΙΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1814 – 2014
Του Απόστολου Παπαδημητρίου
Συμπληρώθηκαν 200 έτη από την ίδρυση της Φιλικής Εταιρείας, εκείνης που έμελλε να οργανώσει την ελληνική επανάσταση το 1821. Συνήθως περιοριζόμαστε στην αναφορά στους τρεις ιδρυτές της Σκουφά, Ξάνθο και Τσακάλωφ. Πέραν αυτού ελάχιστα γνωρίζουμε και αυτά στρεβλωμένα.
Η Φιλική Εταιρεία ιδρύθηκε τη 14η Σεπτεμβρίου 1814, ημέρα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (ημέρα όχι χωρίς νόημα για τους πρωτεργάτες), στην Οδησσό, πόλη που κτίστηκε κατ’ εντολή της τσαρίνας Αικατερίνης μετά την απελευθέρωση της περιοχής από τους Τούρκους κατά το τέλος του 18ου αιώνα. Η σημαντική θέση της είχε ως συνέπεια την εγκατάσταση εκεί κατοίκων διαφόρων εθνοτήτων, μεταξύ των οποίων και Ελλήνων, οι οποίοι επιδόθηκαν κυρίως στο εμπόριο. Η ίδρυση της Εταιρείας σε ρωσικό έδαφος παρείχε ασφάλεια και βεβαιότητα ότι σε περίπτωση αποκάλυψής της δεν θα είχαν τα μέλη της την τύχη του Ρήγα και των συντρόφων του. Κατά τα τέσσερα πρώτα έτη τα μέλη της δεν ξεπερνούσαν τα τριάντα. Στη συνέχεια η έδρα της μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, καθώς οι ιδρυτές της μετακινήθηκαν εκεί, όπου ο Σκουφάς άφησε την τελευταία του πνοή.