Μια άλλη οπτική της κρίσης, ευχαριστιακή.

 

Της Βασιλικής Νευροκοπλή

Αφήστε τους προφήτες να βγαίνουν στους δρόμους και να προφητεύουν δεινά. Τις μάγισσες να εξαγοράζουν την αγωνία των απλοϊκών. Τα μυθικά τέρατα να ξυπνούν, να βγάζουν καπνούς απ' το στόμα και νύχια γαμψά, απειλώντας όλους όσους αφελώς πίστεψαν στην ύπαρξή τους.

Επιτρέψτε μου… Βλέπετε, εγώ γεννήθηκα στη Σαλονίκη. Την πόλη της ομίχλης. Της πρώτης Φιλοσοφικής σχολής, της πρώτης τηλεόρασης, του πρώτου ραδιοφώνου, των λογοτεχνών, της ιστορίας, του Βυζαντίου. Την πόλη της εσωστρέφειας, της πνευματικής παραγωγής, του Ησυχασμού.

Διδάχθηκα πως η απόγνωση γεννιέται από τα ψευδή αισθήματα πως πρώτη φορά συμβαίνει κάτι τραγικό, πως είμαι ο μόνος που το περνάω, πως πάνω μου βαραίνει μια κατάφορη αδικία, πως φταίω για όλα εγώ. Η αλήθεια όμως είναι πάντα ένα ανάποδο κάτοπτρο. Και η αλήθεια μόνο στην απόγνωση δεν οδηγεί. Αντίθετα, ελευθερώνει από κάθε απελπισία. Διακατέχεται από ανεμπόδιστη ελπίδα και πίστη.

Ο σύγχρονος άνθρωπος, όλοι εμείς οι ζώντες δηλαδή, δεν είναι ξεκομμένος από το παρελθόν του. Δεν τελειώνει με τον θάνατό του. Αν τον δούμε μέσα στο σύνολο της Ιστορίας του, τότε η πραγματικότητά του θα πάρει πάλι τις πραγματικές της διαστάσεις. Και η ανθρωπότητα έζησε πολύ πιο τραγικές στιγμές απ' αυτές που ζούμε σήμερα κι εξακολούθησε να υπάρχει. Σε περιόδους κρίσεων δε, όλως παραδόξως και εντελώς ανέλπιστα, μεγαλούργησε κιόλας. Καταλαβαίνω πως δεν είναι εύκολο να ξεβολεύεται κανείς. Καταλαβαίνουμε όμως πού μας οδήγησε το βόλεμα;
Θα τολμήσω να εκφράσω πόσο με γοητεύει όλη αυτή η κρίση. Τον μεγάλο μου θαυμασμό προς όλη αυτήν την αναταραχή. Τον ενθουσιασμό μου για τον κλυδωνισμό της οικονομίας που ανατρέπει την τάξη του κόσμου και περισσότερο της χώρας μας. Το καίριο και πολύτιμο αίσθημα της ανασφάλειας.

Όχι, δεν είμαι κακεντρεχής, δεν είμαι βολεμένη, δεν έχω υλικά αποθέματα ώστε να χαιρεκακώ με την εξαθλίωση των άλλων. Το αντίθετο μάλιστα. Απλώς είμαι από τη Θεσσαλονίκη κι αυτό το χώμα που με έθρεψε, μου έμαθε πως το θαύμα γεννιέται απ' τις στάχτες. Μου έμαθε να βλέπω μέσα απ' την ομίχλη με την οποία τόσο εξοικειώνεσαι σ' αυτόν τον τόπο. Γιατί μέσα σε όλον αυτόν τον ζόφο, βλέπω την εγρήγορση των ανθρώπων και τον επαναπροσδιορισμό τους. Βλέπω το ξύπνημα κοιμισμένων συνειδήσεων, το νέο όραμα να αφυπνίζεται. Βλέπω ανθρώπους να παραιτούνται από τη δουλειά τους αποφασισμένοι να ζουν με λιγότερα αλλά ουσιαστικότερα. Άλλους που στέλνουν βιογραφικά στο εξωτερικό και ενώνονται με τον έξω κόσμο καθώς ο μέσα δεν τους φτάνει. Βλέπω ν' ανθίζουν αρετές ξεχασμένες, όπως η υπομονή, η αλληλεγγύη, η γενναιοδωρία. Να φυτεύονται στα μπαλκόνια μαϊντανοί και δυόσμοι, να χαζεύουν οι διαβάτες στην παραλία το ηλιοβασίλεμα που πριν προσπερνούσαν. Χτυπούν τα τηλέφωνα και αυξάνονται οι προσκλήσεις στα σπίτια για το κοινό φαγητό, την κοινή τράπεζα. Κλείνουν τηλεοράσεις και ανοίγουν βιβλία. Απομονώνονται οι μίζεροι και οι τρομολάγνοι, αποζητάται η παρηγοριά, ο άλλος λόγος που είναι και λόγος ύπαρξης που θα γεμίσει τα σπλάχνα μας. Η στάχτη του οικονομικού ηφαιστείου απαγορεύει το πέταγμα των υψηλών μας φρονημάτων και μας διδάσκει απ' την αρχή πως για να πετάξουμε πρέπει πρώτα να μάθουμε να περπατάμε, -κάτι που λησμονήσαμε μέσα στην ευμάρεια.

Έχει μεγάλη χάρη η κρίση, η ανασφάλεια, ο κλυδωνισμός. Έχει τόση χάρη όση και η αρρώστια, η αναπηρία, η ανέχεια. Γιατί όπως ακριβώς ο άνθρωπος δεν είναι μόνο αγαθά, ασφάλεια, σιγουριά, δεν είναι και μόνον υγεία, ικανότητες, ανάγκες. Ήταν, είναι και θα παραμένει κάτι πολύ περισσότερο από όλα αυτά. Κάτι που φανερώνεται και φωτίζεται μόνον όταν όλα κλονίζονται και σταθεί μόνος, γυμνός και τετραχηλισμένος μπροστά στο θαύμα της ύπαρξης, μόνος με τον εαυτό του, μόνος με τον έρωτά του, μόνος με τον θάνατο, μόνος με τον Θεό του.

Δεν ωφελούν οι κλάψες. Δεν οδηγούν πουθενά οι μιζέριες. Οι εκφοβισμοί απλώς παραλύουν τη κρυμμένη δυναμική. Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε καθένας στο πόστο του, ίσως περισσότερο σιωπηλά αλλά με περισσότερο πείσμα. Η διαφορά θα είναι η εγρήγορση, ο εσωτερικός επαναπροσδιορισμός, η επαναξιολόγηση της ζωής, των σχέσεων, των αγαθών και του νοήματος που μένει αδιάπτωτο στους αιώνες.

Κρίνω πως είμαστε πάρα πολύ τυχεροί και οφείλουμε μεγάλη ευγνωμοσύνη στους καιρούς που μας χαρίζουν τη δυσκολία τους. Μπροστά, λοιπόν, με ανοιχτές αισθήσεις. Η ζωή είναι σαν τα παιδιά. Μας οδηγεί αλάνθαστα αν την εμπιστευτούμε… αλλά για να την εμπιστευτούμε πρέπει πρώτα να την ανακαλύψουμε…

 

2 Mαϊου 2010