Ανεξαρτησία της Σκωτίας; Συνεχίζονται τα σημάδια διάλυσης εντός της Ε.Ε.
Του Ανδρέα Ζαφείρη
Τη Πέμπτη, στις 18 Σεπτεμβρίου, διεξάγεται το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, που ανήκει στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 1707. 400 χρόνια μετά η μπλε και άσπρη Saltire (η σκωτσέζικη σημαία) μπορεί να γίνει και πάλι η μοναδική επίσημη. Και ενώ μέχρι πρότινος η διαφορά ανερχόταν στις 22 μονάδες υπέρ του «Όχι», τώρα οι υποστηρικτές μιας ανεξάρτητης Σκωτίας προηγούνται με 51%, σύμφωνα με δημοσκόπηση των Sunday Times.
Οι μετρήσεις δείχνουν μια μετατόπιση ενός ποσοστού 12% των ψηφοφόρων, κυρίως προσκείμενων στο Εργατικό Κόμμα, ενώ ως κύριοι υποστηρικτές της ένωσης εμφανίζονται οι ψηφοφόροι άνω των 65 ετών. Αλλά στο δημοψήφισμα θα έχουν δικαίωμα ψήφου και οι έφηβοι 16 και 17 ετών.
Ακόμη και εάν το «όχι» επικρατήσει, θα είναι με τόσο οριακή διαφορά, που τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο, όχι μόνο στη Βρετανία αλλά στο σύνολο της Ευρώπης.
Στο εσωτερικό της Βρετανίας ο πρωθυπουργός Cameron θα δεχθεί πιέσεις να παραιτηθεί πριν από τις εκλογές τον Μάιο του 2015, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι θα αλλάξει συνολικά ο πολιτικός χάρτης της χώρας. Τα 40 από τα 59 μέλη του κοινοβουλίου της Σκωτίας προέρχονται από το Εργατικό Κόμμα, ενώ μόνο ένα από τους Συντηρητικούς.
Η ανεξαρτησία θα «γείρει ολόκληρο το πολιτικό φάσμα στο Ηνωμένο Βασίλειο προς τα δεξιά». Οι επιπτώσεις στην Ε.Ε. όμως θα είναι ακόμη πιο καθοριστικές καθώς θα ενισχυθούν οι αποσχιστικές τάσεις και σε άλλες χώρες.
Η αυτονομιστική σημαία της Καταλονίας – κίτρινες και κόκκινες ρίγες, μπλε τρίγωνο και λευκό αστέρι – η οποία ήταν ένα σπάνιο θέαμα στους δρόμους της Βαρκελώνης πριν λίγα χρόνια, σήμερα δεσπόζει παντού. Η Μαδρίτη βέβαια είναι ελάχιστα ανεκτική στην ιδέα του δημοψηφίσματος, το οποίο έχει οριστεί για τις 9 Νοεμβρίου στην Καταλονία και έχει αποκλειστεί ως αντισυνταγματικό από τα ισπανικά δικαστήρια.
Αντίστοιχες κινήσεις υπάρχουν στη Φλάνδρα, στη Βενετία, τη Βόρεια Ιταλία. Για να μην ξεχάσουμε τη Χώρα των Βάσκων, τη Βόρεια Ιρλανδία και τη Κορσική ή το «Όχι» των Γάλλων και των Ολλανδών στο Ευρωσύνταγμα το 2005. Οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που στηρίζουν τα κινήματα αυτά είναι ιδιαιτέρα ετερόκλητες και διαφορετικές κατά περίπτωση. Ένα τμήμα της «τοπικής» αστικής τάξης, που αντιλαμβάνεται τις αυξημένες δυνατότητες μιας τέτοιας προοπτικής σε σχέση με την υποβάθμισή του σε μια διαδικασία εντεινόμενης καταστροφής κεφαλαίου λόγω της κρίσης, αλλά και ευρύτερα λαϊκά στρώματα που θεωρούν τη διέξοδο αυτή μια απάντηση στην επίθεση που έχουν δεχτεί και την ολοένα περαιτέρω υποβάθμιση τους.
Στη Σκωτία, για παράδειγμα, η ανισότητα της φορολογικής πολιτικής, οι φόβοι για την ιδιωτικοποίηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους στη Βρετανία, έχουν ήδη οδηγήσει το Συντηρητικό Κόμμα σε εξαφάνιση. Οι ανεπάρκειες της Ε.Ε. έχουν τροφοδοτήσει επιπλέον αυτές τις τάσεις, όπως ομολογεί και ο David Lea, αναλυτής των Κινδύνων Ελέγχου στη Δυτική Ευρώπη.
Η ανησυχία των Βρυξελλών είναι έκδηλη στην προειδοποίηση ότι η ανεξάρτητη Σκωτία θα πρέπει να υποβάλλει εκ νέου υποψηφιότητα για ένταξη στην Ε.Ε., η οποία και θα πρέπει να γίνει ομόφωνα δεκτή από τους «28» μετά από περίπου πενταετή διαδικασία διαπραγματεύσεων και με δεδομένο ότι Λονδίνο (ή Μαδρίτη) δεν θα υποβάλλουν βέτο. Είναι επίσης ασαφές το πώς μια ανεξάρτητη Σκωτία θα είχε τη δυνατότητα να συνεχίσει να χρησιμοποιεί λίρες Αγγλίας, ή η Καταλονία να κάνει χρήση του ευρώ. Ασαφές δεν είναι μόνο το θέμα του νομίσματος. Αλλά και τα θέματα του εθνικού χρέους ή των ενεργειακών πόρων.
Την ίδια στιγμή, τυπικά, η Ουάσιγκτον δείχνει ιδιαίτερη ανησυχία, για το μέλλον δύο από των σημαντικότερων συμμάχων της στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικά, η Fiona Hill, επικεφαλής του προγράμματος της Ευρώπης στο Ινστιτούτο Brookings στην Ουάσιγκτον, σημειώνει ότι το Λονδίνο και η Μαδρίτη δεν φαίνεται να συνειδητοποιούν πόσο σημαντικό είναι αυτό που συμβαίνει εντός των συνόρων τους.
Σε Ε.Ε. και ευρωζώνη αποκαλύπτονται ολοένα και περισσότερο τα αντιφατικά σημάδια μιας διαδικασίας εξ αρχής προβληματικής. Οι αυτονομιστικές, αποσχιστικές τάσεις δίπλα στην Μεγάλη Ιδέα της Ολοκλήρωσης και μάλιστα σε δύο από τα αρχαιότερα κράτη της Ευρώπης είναι ακόμη μα απόδειξη.
Διπλή ειρωνεία: τη στιγμή που η Ε.Ε αρνείται το δικαίωμα της αυτονομίας στο λαό της Novorussia, δύο από τα πιο σταθερά κράτη της Ευρώπης να βρίσκονται μπροστά στη προοπτική της διάλυσης.
ΠΗΓΗ: Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου 2014, http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=17642:zafeirhs-skotia&catid=37:di-evropi&Itemid=172
