Αρχείο κατηγορίας Επαχθή χρέη και το Χρέος μας

Με αφορμή την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση (ΗΠΑ 2007), την ελληνική δημοσιονομική κρίση στη χώρα μας (2009) και την υποταγή μας σε ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ άνοιξε ένας διάλογος. Εμείς αναρτούμε κείμενα που είτε ανοίγουν το δρόμο της Απελευθέρωσης, είτε συμμετέχουν κριτικά απέναντι σ΄αυτά.

ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΜΕ ΔΟΣΕΙΣ

ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ ΜΕ ΔΟΣΕΙΣ:

Πότε θα πάψουν να επιλέγουν οι Έλληνες την ατομική και συλλογική αυτοκτονία, από την υγιή αντίδραση, καθώς επίσης την υποταγή και την υποτέλεια, από την εθνική κυριαρχία, την ελευθερία, την τιμή και την υπερηφάνεια τους;

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

"Το ΔΝΤ, στην περίπτωση της Ελλάδας, παρομοιάζεται με έναν γιατρό, η (σωστή) διάγνωση του οποίου για τον ασθενή του είναι πως πάσχει από υπόταση (ύφεση). Εν τούτοις, παρά το ότι γνωρίζει ακριβώς την ασθένεια, του γράφει μία συνταγή αγοράς φαρμάκων, για την αντιμετώπιση της πίεσης.

Παραδόξως όλοι οι υπόλοιποι γιατροί (ΕΚΤ, Γερμανία κλπ.), οι οποίοι συμμετέχουν στην εξέταση του ασθενούς, συμφωνούν τόσο με τη διάγνωση, όσο και με τη συνταγή(!). Το γεγονός αυτό οδηγεί τους ουδέτερους παρατηρητές στο συμπέρασμα ότι, ο σκοπός της σύσκεψης των γιατρών δεν είναι η θεραπεία, όπως ήθελαν να πιστεύουν, αλλά ο μαρτυρικός, επώδυνος θάνατος του ασθενούς".

Άρθρο

«Διασώθηκε η Ελλάδα με τις αποφάσεις της χθεσινής σύσκεψης;», αναρωτιέται εύλογα κανείς. «Θεωρητικά ίσως… πρακτικά όμως πρόκειται για μία ακόμη καθυστέρηση της χρεοκοπίας, για μία επόμενη, οδυνηρή πράξη στο ελληνικό δράμα», θα ήταν η απάντηση οποιουδήποτε προσπαθούσε να κατανοήσει επακριβώς, όλα όσα ανακοινώθηκαν μετά τη σύσκεψη – ειδικά όσον αφορά τις επιφυλάξεις του ΔΝΤ, σε σχέση με την καταβολή της δόσης εκ μέρους του, «όταν και εάν στεφθεί με επιτυχία το πρόγραμμα επαναγοράς ελληνικών ομολόγων, σε τιμές που δεν θα υπερβαίνουν το 35% της ονομαστικής τους αξίας».

Στα πλαίσια αυτά, οφείλει να αναφέρει κανείς τους μέχρι σήμερα δανειστές της Ελλάδας (μη συμπεριλαμβανομένων των δανείων για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών), έτσι ώστε να έχει μία καλύτερη εικόνα των αποφάσεων που την αφορούν – για τις χθεσινές ασκήσεις επί χάρτου καλύτερα του περιπλανώμενου Ευρωθίασου ή, διαφορετικά, για το «μάθημα κολύμβησης στην ξηρά».

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Ανάλυση συνολικού δανεισμού της Ελλάδας, ύψους 304 δις €

Δανειστές

Ποσά σε δις €

 

 

Ιδιώτες

63,00

Λοιποί πιστωτές

47,00

Διμερή δάνεια των χωρών της Ευρωζώνης  

53,00

ΔΝΤ

22,00

EFSF

74,00

EKT

45,00

 

 

Σύνολα

303,00

Οι αποφάσεις τώρα είναι οι εξής:

(α) Μείωση του επιτοκίου στα διμερή δάνεια, στα 53 δις € λοιπόν, από euribor συν 1,5% μέχρι τώρα, σε euribor συν 0,9% στη συνέχεια και μετά, εάν η Ελλάδα βέβαια πετύχει πρωτογενή (προ τοκοχρεολυσίων) πλεονάσματα, τουλάχιστον 4,5% του ΑΕΠ της, σε euribor συν 0,5%.

Τα αποτελέσματα αυτού του «μέτρου» είναι προφανώς μη μετρήσιμα σήμερα – γεγονός που δεν θα μείνει αναπάντητο από τις αγορές. Εκτός αυτού, το πώς θα πραγματοποιηθεί το θαύμα των πλεονασμάτων, εν μέσω μίας καταστροφικής ύφεσης, εγκληματικής ανεργίας, μαζικής χρεοκοπίας των επιχειρήσεων κλπ., είναι κάτι εξαιρετικά δύσκολο να το αντιληφθούμε.

(β)  Ο χρόνος αποπληρωμής του δανείου από το EFSF, των 74 δις € δηλαδή, διπλασιάζεται – από τα 15 έτη μέχρι σήμερα στα 30, όπου στα δέκα πρώτα χρόνια η Ελλάδα δεν θα πληρώνει τόκους.

(γ) Η Ελληνική κυβέρνηση θα προσφέρει 0,35 σεντς ανά ένα ευρώ ονομαστικής αξίας, για την επαναγορά ομολόγων από τους ιδιώτες – πιθανότατα από αυτούς που κατέχουν τα 63 δις €.

Με τον τρόπο αυτό και υπό την προϋπόθεση ότι θα το αποδεχθούν οι ιδιοκτήτες των ομολόγων, η Ελλάδα θα εξοικονομήσει περί τα 41 δις € – αν και δεν είναι καθόλου εμφανές από πού θα χρηματοδοτήσει η χώρα μας τα 22 δις € που απαιτούνται. Εκτός αυτού, γιατί ανακοινώνονται δημόσια τέτοιες προθέσεις, οι οποίες συνήθως αυξάνουν την τιμή των ομολόγων; Είναι αλήθεια τόσο ανόητοι οι Ευρωπαίοι ή μήπως έχουν κάτι άλλο στο νου τους;

(δ)  Οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης παραιτούνται από τα κέρδη της ΕΚΤ, τα οποία προέρχονται από την αγορά ομολόγων του ελληνικού δημοσίου, ονομαστικής αξίας 45 δις €, στη δευτερογενή διαπραγμάτευση – τα κέρδη αυτά υπολογίζονται στα 11 δις €. 

Συμπερασματικά, πρόκειται ξανά για ημίμετρα, ενώ δεν αποφασίσθηκε μία δεύτερη διαγραφή του χρέους από τον κρατικό τομέα (OSI), όπως ήθελε το ΔΝΤ  – επειδή οι επιπτώσεις για τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης θα ήταν μεγάλες, όπως επίσης για τον εγχώριο και διεθνή τραπεζικό τομέα.

Κατά την άποψη μας λοιπόν, πρόκειται για μία επόμενη συνέχεια της ελληνικής τραγωδίας – αν και, εάν υπήρχε πολιτική βούληση, η Ελλάδα θα μπορούσε να διασωθεί, χωρίς να επιβαρυνθούν καθόλου οι ευρωπαίοι φορολογούμενοι.

Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο (J.Berger), θα έπρεπε κανείς να αναδιαρθρώσει απλά τα υφιστάμενα χρέη, με τη βοήθεια της ΕΚΤ – για παράδειγμα, με την έκδοση «Evergreen Bonds» (ομόλογα μεγάλης χρονικής διάρκειας εκ μέρους της ΕΚΤ, με κυμαινόμενο επιτόκιο, άτοκα για τα πρώτα χρόνια) ή με «Zerocoupon Bonds» (μη πληρωμή τόκων για τα παλαιά χρέη, για μεγάλο χρονικό διάστημα). 

Προφανώς τότε και μόνο τότε θα μπορούσε η πατρίδα μας να εφαρμόσει κάποια αναπτυξιακή πολιτική, δανειζόμενη βιώσιμα από τις αγορές και ξεφεύγοντας από την ύφεση – κάτι που όμως θα την ανεξαρτητοποιούσε από την Τρόικα, από τη Γερμανία καλύτερα, η οποία φυσικά δεν θα το επιθυμούσε καθόλου.

Δυστυχώς, η πρόθεση των «συνδίκων πτώχευσης» παραμένει να μην είναι άλλη, από τη λεηλασία της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας των Ελλήνων, για την εξόφληση των χρεών της χώρας τους – γεγονός που τεκμηριώνεται επίσης από τον «ελεγχόμενο λογαριασμό», στον οποίο θα κατατίθενται τα έσοδα των αποκρατικοποιήσεων, καθώς επίσης τα πρωτογενή πλεονάσματα (ακόμη και αν διατηρείται στην ΤτΕ, αφού δεν μας ανήκει).

Ολοκληρώνοντας, είναι εμφανές πως δεν υπάρχει πολιτική βούληση για την επίλυση της ελληνικής κρίσης – γεγονός που υποχρεώνει πάρα πολλούς να αναρωτιούνται, «για πόσο χρονικό διάστημα ακόμη θα ανέχονται οι Έλληνες αυτό το κυνικό και μακάβριο παιχνίδι εις βάρος τους;».

«Πότε θα τελειώσει η υπομονή των Ελλήνων; Όταν η ανεργία φτάσει στο 35% ή στο 50%; Μέχρι πότε θα υπερισχύει η απόφαση τους για παραμονή στην Ευρωζώνη, όλων των άλλων δεινών που τη συνοδεύουν; Μήπως μέχρι εκείνη τη στιγμή, κατά την οποία τα μέτρα της Τρόικας θα ξεπεράσουν σε σκληρότητα, το χάος και την οδύνη που θα συνόδευαν την επιστροφή τους στη δραχμή;»

«Πότε θα καταλάβουν πως οδηγούνται στο ικρίωμα χωρίς να φέρνουν την παραμικρή αντίσταση;», συνεχίζουν να αναρωτιούνται, «Πότε θα κατανοήσουν πως απλά καθυστερείται η χρεοκοπία τους, με αποτέλεσμα να οδηγηθούν στην απόλυτη καταστροφή, σαν τη στυμμένη λεμονόκουπα

«Πότε θα πάψουν να επιλέγουν την ατομική και συλλογική αυτοκτονία από την υγιή αντίδραση, καθώς επίσης την υποταγή και την υποτέλεια, από την εθνική κυριαρχία, την ελευθερία και την υπερηφάνεια τους;»

 

ΥΓ: Για τις τράπεζες, μόνο για τις τράπεζες, στις οποίες θα οδηγηθεί το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της δόσης της ντροπής, η συμφωνία που επετεύχθη φαίνεται να είναι θετική – αν και στο τέλος μάλλον θα αφελληνισθούν. Όσον αφορά την εξοικονόμηση έως και 40 δις € από την επαναγορά των ομολόγων των ιδιωτών, συνολικής ονομαστικής αξίας περί τα 63 δις €, εάν συνυπολογίσει κανείς το κόστος (τόκους κλπ.), θα περιοριζόταν στα 20 δις € περίπου.

Σχετικά τώρα με την αιτία, με το γιατί δηλαδή θα τα πουλούσαν σε τόσο χαμηλές τιμές (στο 35%) οι ιδιοκτήτες τους, τουλάχιστον τα hedge funds, τα οποία τα αγόρασαν στο 15% της αξίας τους, δεν θα ήταν εντελώς αρνητικά – αφού θα αποκόμιζαν σημαντικότατα κέρδη. Εάν όμως οι λοιποί ιδιοκτήτες είναι οι ελληνικές τράπεζες, όπως αρκετοί υποθέτουν, δεν θα ήθελαν αλλά και δεν θα είχαν τη δυνατότητα να τα πουλήσουν, χωρίς να εγγράψουν μεγάλες ζημίες στους ισολογισμούς τους – εκτός εάν υποχρεώνονταν, γεγονός που αιτιολογεί εν μέρει την κατάρρευση των μετοχών των εγχώριων τραπεζών. Σε κάθε περίπτωση, εάν πράγματι η δόση της ντροπής εξαρτάται από την επαναγορά των ομολόγων πριν την πληρωμή της (13.12.2012), τίποτα δεν είναι σίγουρο για την Ελλάδα.    

* Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright), Αθήνα, 27. Νοεμβρίου 2012, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Β.Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος (μακροοικονομία), συγγραφέας, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2753.aspx

Το μεγάλο στοίχημα των ιδιωτικοποιήσεων

 Το μεγάλο στοίχημα των ιδιωτικοποιήσεων

 

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

 

ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

Τα έσοδα 6,9 δισ. ευρώ, όχι 50, ούτε καν 11,1 δισ.

Σημείο τομής για το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας θα αποδειχθεί το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών το οποίο ξεκίνησε να συζητιέται στην Βουλή την εβδομάδα που μας πέρασε κι ως θέμα έχει την κύρωση πράξεων νομοθετικού περιεχομένου που μεταξύ άλλων καταργούν το ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής του ελληνικού δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο δημοσίων επιχειρήσεων. Συνολικά πρόκειται για ένα νόμο τερατούργημα καθώς καταφέρνει ένα συντριπτικό πλήγμα σε κάθε έννοια δημοσίου συμφέροντος, κυριολεκτικά το εξαφανίζει, χαρίζοντας τα πάντα στους ιδιώτες.

Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο αποτελεί προοίμιο του τρίτου μνημονίου που αναμένεται να ψηφιστεί μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, όπου θα περιέχονται και τα αντιλαϊκά μέτρα ύψους  13,5 δισ. ευρώ, καθώς η επιτυχία του στηρίζεται εν πολλοίς στα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων, τα οποία αναμένεται να καλύψουν τις μαύρες τρύπες που θα δημιουργηθούν. Να θυμίσουμε πως στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής που είχε ψηφιστεί το 2011 τα έσοδα που αναμένονταν από τις ιδιωτικοποιήσεις υπολογίζονταν στα 50 δισ. ευρώ. Στο νέο σχέδιο Μνημονίου οι προσδοκίες έχουν μετριασθεί σημαντικά. Τα έσοδα που αναμένονται για το 2012 είναι 1,7 δισ. ευρώ, 5 δισ. ευρώ μέχρι το 2013, 7,3 δισ. μέχρι το τέλος του 2014, 8,5 μέχρι το τέλος του 2015 και 11,1 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2016. Ακόμη όμως κι αυτά τα ποσά απέχουν σημαντικά από την πραγματικότητα, όπως αποτυπώθηκε σε μελέτη του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Ελληνικού Δημοσίου που κοινοποιήθηκε προς την Τρόικα κι η οποία αποκαλύφθηκε στις 15 Ιουλίου από την εφημερίδα Έθνος. Με βάση λοιπόν τις δικές τους εκτιμήσεις κι οι οποίες στηρίζονταν στις χρηματιστηριακές τιμές των εισηγμένων και τις προσφορές που είχαν ήδη υποβληθεί από ενδιαφερόμενους, τα αναμενόμενα έσοδα του δημοσίου από την πώληση των περιουσιακών του στοιχείων δεν πρόκειται να ξεπεράσουν τα 6,9 δισ. ευρώ! Ούτε 14% των αρχικών προβλέψεων! Ενδεικτικά, από την πώληση της ΕΥΔΑΠ το ελληνικό δημόσιο θα λάβει 200 εκ. ευρώ, από την ΕΥΑΘ 80 εκ., από το Ελληνικό στην καλύτερη περίπτωση 700 εκ., από την Εγνατία 250 εκ. ευρώ, από τα περιφερειακά αεροδρόμια 400 εκ., από την πώληση των λιμανιών Πειραιά Θεσσαλονίκης κ.α. 420 εκ., από την ΔΕΗ 350 εκ., κοκ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αρχιτέκτονας του σαρωτικού προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, αρνήθηκε να δώσει κι επίσημα στην δημοσιότητα τα παραπάνω στοιχεία. Τον Σεπτέμβριο συγκεκριμένα ο επίτροπος Όλι Ρεν επικαλούμενος λόγους απορρήτου αρνήθηκε να γνωστοποιήσει την παραπάνω λίστα, επιβεβαιώνοντας την άβυσσο που χωρίζει τις προβλέψεις από την πραγματικότητα. Η ελληνική περιουσία επομένως θα πουληθεί στους ιδιώτες με όρους σκανδαλώδεις για το δημόσιο συμφέρον ακόμη κι απαγορευτικούς αν στη θέση της κυβέρνησης Σαμαρά ήταν για παράδειγμα ένας ιδιώτης που επιζητούσε την μεγιστοποίηση του οφέλους του!

Η επιτυχής υλοποίηση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων θα κρίνει την πορεία του τρίτου μνημονίου που είναι ακόμη σε στάδιο επεξεργασίας. Το νομοσχέδιο που είναι υπό συζήτηση στη βουλή δεν θα σημάνει μόνο το ξεπούλημα κερδοφόρων ΔΕΚΟ αλλά και την ραγδαία περιβαλλοντική υποβάθμιση της γης που θα δοθεί σε ιδιώτες.

Στρατηγικός ο ρόλος της ΕΕ στην προώθηση του ξεπουλήματος των ΔΕΚΟ

Με το πρώτο άρθρο επιχειρείται να νομιμοποιηθεί εκ των υστέρων η πρόσφατη αλλαγή διοίκησης στο ΤΑΙΠΕΔ, που έφερε στην ηγεσία του τον Τάκη Αθανασόπουλο, πρύτανη του Πανεπιστημίου Πειραιά την δεκαετία του '90, πρόεδρο της Τογιότα Ευρώπης και πιο πρόσφατα επικεφαλής της ΔΕΗ. Λέγεται δε πως οι συνεργασίες που εξασφάλισε με τον γερμανικό ενεργειακό κολοσσό RWE κατά την παραμονή του στην ΔΕΗ, είναι αυτές που του εξασφάλισαν την θέση του προέδρου στο ταμείο ξεπουλήματος μετά την παραίτηση του Ι. Κουκιάδη τον Ιούνιο του 2012. Το δεύτερο άρθρο έχει την μεγαλύτερη σημασία καθώς με αυτό κυρώνεται πράξη νομοθετικού περιεχομένου με την οποία καταργείται το ελάχιστο ποσοστό που διέθετε το ελληνικό δημόσιο σε ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΟΠΑΠ, ΟΔΙΕ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΕΛΤΑ και στους οργανισμούς Λιμένος Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Αλεξανδρούπολης, Βόλου, Ελευσίνας, Ηγουμενίτσας, Ηρακλείου, Καβάλας, Κέρκυρας, Λαυρίου, Πατρών και Ραφήνας. Παύοντας το δημόσιο να διαθέτει την πλειοψηφία των μετοχών μπορούν πλέον οι ΔΕΚΟ να πουληθούν σε ιδιώτες, ενώ τα λιμάνια να εκχωρηθούν προς μίσθωση σε ιδιώτες για 99 έτη.

Στο τρίτο άρθρο εισάγεται κι η έννοια του «παραθεριστικού – τουριστικού χωριού» και του «επιχειρηματικού πάρκου» με ένα καταστροφικό για το περιβάλλον μέσο συντελεστή δόμησης 0,4 που φτάνει και το 0,6, ενώ προβλέπεται κι η δυνατότητα παραχώρησης του αιγιαλού μέχρι και 99 χρόνια σε ιδιώτες, οι οποίοι μπορούν να τον μεγεθύνουν με προσχώσεις. Αναγνωρίζεται επίσης η δυνατότητα στους ιδιώτες επενδυτές η δυνατότητα να προχωρήσουν σε απαλλοτριώσεις ζωνών ιδιωτικής έκτασης που υπερβαίνουν τη ζώνη της επένδυσης. Προς διευκόλυνση επίσης των επενδυτών εισάγεται ένα σκανδαλωδώς ελαστικό καθεστώς ιδιωτικής χωροταξίας και ευνοϊκής φορολογίας καθώς ο επενδυτής ναι μεν θα μπορεί να επεκτείνει το «δικαίωμα επιφάνειας» που αποκτά από τα 50 στα 99 χρόνια με δικαίωμα κυριότητας, αλλά θα φορολογείται με καθεστώς επικαρπίας. Η σημασία που έχουν στο πλαίσιο του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων οι καταστρατηγήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, …«χάριν της ανάπτυξης» διακρίνονται καλύτερα αν λάβουμε υπ' όψη μας το ξεπούλημα που σχεδιάζεται στη δημόσια γη, απ' όπου υπολογίζεται να προέλθουν ότι κενά διαπιστώνονται από τις προβλέψεις. Μέχρι σήμερα το ΤΑΙΠΕΔ εκτιμά ότι εμπορικό ενδιαφέρον εμφανίζουν 3.150 ακίνητα, τα οποία σταΣτο τρίτο άρθρο περιλαμβάνεται κι η πρόβλεψη να περάσει στο ΤΑΙΠΕΔ όλη η ακίνητη περιουσία οργανισμών και επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ΟΤΑ, νοσοκομείων, πανεπιστημίων, ΔΕΚΟ, ασφαλιστικών ταμείων, κ.α.) προφανώς για να ιδιωτικοποιηθεί. Η συγκεκριμένη διάταξη προκάλεσε σάλο μόλις έγινε γνωστή με τους πρυτάνεις να δηλώνουν την κάθετη διαφωνία τους και να καταγγέλλουν την δήμευση της περιουσίας τους, καθώς μετά το υποχρεωτικό «κούρεμα» των τοποθετήσεών τους στην Τράπεζα της Ελλάδας (που είχε ως αποτέλεσμα απώλειες ακόμη και της τάξης του 90%) η εκχώρηση στο ΤΑΙΠΕΔ της ακίνητης περιουσίας τους θα άνοιγε τον δρόμο για την ιδιωτικοποίησή τους. Γιατί τότε, αν έπρεπε να πληρώνουν ενοίκιο για την χρήση των κτιριακών υποδομών στο ΤΑΙΠΕΔ ή σε όποιον αγοράσει τις εγκαταστάσεις τους θα ήταν μονόδρομος η επιβολή διδάκτρων στους φοιτητές και η διακοπή της διανομής δωρεάν συγγραμμάτων. Οι οξύτατες αντιδράσεις οδήγησαν την κυβέρνηση, δια στόματος του υπουργού Παιδείας Κ. Αρβανιτόπουλου, να διαψεύσει τις σχετικές ανησυχίες λέγοντας πως το ζητούμενο ήταν να δημιουργηθεί ένα περιουσιολόγιο και ένα μητρώο και τίποτε παραπάνω, ενώ χαρακτήρισε την επίμαχη διάταξη ως «κακοδιατυπωμένη». Δήλωσε επίσης ότι η περιουσία των σχολών ακόμη «και αν περάσει στο ΤΑΙΠΕΔ θα πρέπει να υπάρξουν διυπουργική απόφαση και η σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου υπουργού» για να ξεπουληθούν. Το ερώτημα όμως είναι γιατί να περάσουν στο ΤΑΙΠΕΔ αν δεν πρόκειται να ξεπουληθούν. Το ΤΑΙΠΕΔ δεν αναλαμβάνει την συντήρηση ή τον καλλωπισμό των κτιρίων, αλλά την εκχώρησή τους σε ιδιώτες… Σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι αυτή η μισή κυβερνητική υπαναχώρηση συνιστά μικρή νίκη του κινήματος ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις.

Τις προηγούμενες μέρες ωστόσο η κυβέρνηση επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, διαψεύδοντας σχετικά δημοσιεύματα και σε ένα επιπλέον θέμα: την ιδιωτικοποίηση των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος διέψευσε τις φήμες επικαλούμενος τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού στο πλαίσιο των προγραμματικών δηλώσεων ότι τα δίκτυα θα παραμείνουν υπό δημόσιο έλεγχο. Κι εδώ όμως δημιουργήθηκε το ίδιο ερώτημα: Αν δεν υπάρχει σχέδιο ιδιωτικοποίησης προς τι η μεταβίβαση των δικτύων στο ΤΑΙΠΕΔ, που ως έργο δεν έχει την …συντήρηση τους, αλλά την ιδιωτικοποίησή τους κι επίσης τι άλλο μπορεί να εξυπηρετεί ο ιδιοκτησιακός διαχωρισμός των δικτύων από την ΔΕΗ; Το σχέδιο πώλησης του δικτύου επιβεβαιώνεται επίσης κι από δημοσίευμα της εφημερίδας Καθημερινή που εμφανίζει κινέζικη πολυεθνική που εξειδικεύεται στην διαχείριση δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (SGCC) να έχει εκδηλώσει επίσημα το ενδιαφέρον της για την εξαγορά του δικτύου και να βρίσκεται ήδη σε επαφή με την κυβέρνηση εν όψει της ιδιωτικοποίησης. Η δυνατότητα πώλησης του δικτύου μεταφοράς ουδέποτε θα είχε δημιουργηθεί αν η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, πολύ πριν την έλευση της Τρόικας, δεν επέβαλλε τον διαχωρισμό της παραγωγής από την μεταφορά, έτσι ώστε το δίκτυο που συνοδεύεται από σχετικά χαμηλό κόστος συντήρησης και δεν έχει ανάγκη σημαντικών επενδύσεων (όπως η παραγωγή ενέργειας) να μπορεί να πουληθεί.

Τα ίχνη των Βρυξελλών υπάρχουν έντονα και στην ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης, ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, που θα πουληθούν σύντομα μετά την ψήφιση του νόμου που καταργεί την υποχρέωση του δημοσίου να συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο των εταιρειών με 51%. Ρόλο επιταχυντή στην πορεία ιδιωτικοποίησης της ΕΥΔΑΠ αναμένεται να διαδραματίσει ο προερχόμενος από το κόμμα του Στέφανου Μάνου ΔΡΑΣΗ, Στέλιος Σταυρίδης, που στη συνέχεια μετακόμισε στη ΝΔ και την Τετάρτη 24 Οκτώβρη διορίστηκε στη θέση του πρόεδρου και διευθύνοντα συμβούλου της εταιρείας από το υπουργείο Οικονομικών, ως επιβράβευση πιθανά των χυδαιοτήτων που εκστόμισε εναντίον του υποψήφιου (τότε) βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Πέτρου Τατσόπουλου, σε προεκλογική τηλεοπτική συζήτηση. Κάλλιστα εδώ βέβαια μπορούμε να θαυμάσουμε πόσο υποκριτές και τυχοδιώκτες είναι οι «αντι-κρατιστές» νεοφιλελεύθεροι που από την μια καταγγέλλουν το δημόσιο και τις μεγάλες κυβερνήσεις κι από την άλλη αποδέχονται σαν ξελιγωμένοι κι ορμούν σαν κοράκια στις καλοπληρωμένες δημόσιες θέσεις. Προφανώς οι καταγγελίες τους για ευνοιοκρατία στο δημόσιο μέσω του διορισμού ημετέρων ισχύει για χαμηλόμισθους, ενώ οι μάνατζερ διατηρούν το δικαίωμα να διορίζονται χάρη γνωριμιών… Ή πιθανά λόγω προϋπηρεσίας, μιας κι ο νέος επικεφαλής της ΕΥΔΑΠ έχει δική του εταιρεία που κατασκευάζει πισίνες. Τόσο σχετικός με το αντικείμενο είναι…

Το ξεπούλημα όμως των εταιρειών ύδρευσης γίνεται με την ανοιχτή υποκίνηση της ΕΕ, που συνεχίζει επί ευρωπαϊκού εδάφους το έργο του ΔΝΤ, το οποίο σε κάθε χώρα που «διασώζει» επιβάλλει στη συνέχεια και την ιδιωτικοποίηση των νερών, λειτουργώντας προφανώς ως ατζέντης των ιδιωτικών εταιρειών ύδρευσης. Ο σκανδαλώδης ρόλος των Βρυξελλών αποκαλύφθηκε σε μια επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ημερομηνία 26 Σεπτεμβρίου και παραλήπτη κοινωνικές οργανώσεις, που ως αφετηρία των προβληματισμών τους είχαν τις ευθύνες της Τρόικας και κατ' επέκταση της ΕΕ στην ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και άλλες χώρες που χρηματοδοτούνται από τους Μηχανισμούς Στήριξης. Στην επιστολή τους ζητούσαν να σταματήσει η Επιτροπή κάθε περαιτέρω πίεση για την ιδιωτικοποίηση, ενώ επικαλούνταν πρόσφατα παραδείγματα από την Ευρώπη που επιβεβαιώνουν την αποτυχία των ιδιωτικοποιήσεων. Μεταξύ άλλων το Παρίσι όπου η υπηρεσία ύδρευσης πέρασε στον δήμο, την απόφαση της ολλανδικής κυβέρνησης που απαγορεύει την ιδιωτικοποίηση στον συγκεκριμένο τομέα, άλλη απόφαση του ιταλικού συνταγματικού δικαστηρίου βάσει του οποίου κάθε μελλοντική απόπειρα ιδιωτικοποίησης στα νερά κρίνεται εκ προοιμίου αντισυνταγματική, κ.α. Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν αποστομωτική και πέρα για πέρα ενδεικτική της αβυσσαλέας απόστασης που χωρίζει το λεγόμενο «ευρωπαϊκό οικοδόμημα» από τις διαθέσεις της κοινωνίας: «Η ιδιωτικοποίηση δημοσίων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων και των εταιρειών ύδρευσης, μπορεί να αποφέρει οφέλη στην κοινωνία, να γίνει με προσοχή»! Αυτή ήταν η απάντηση του Όλι Ρεν που αποκάλυψε ότι η εκχώρηση των υδάτινων πόρων στην ευρωπαϊκή ήπειρο (στις γαλλικές εταιρείες Veolia και Suez κατά πάσα πιθανότητα) γίνεται στο πλαίσιο ενός μελετημένου σχεδίου, όπου καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν οι Βρυξέλλες.

Ο ελεύθερος ανταγωνισμός ως πρόσχημα

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΜΟΝΟΠΩΛΙΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ

Ο αναντικατάστατος ρόλος του κράτους στις υπό εξέλιξη διεργασίες που ως απώτερο στόχο έχουν την βίαιη και ταχεία απομάκρυνσή του από την παροχή κοινωφελών υπηρεσιών (και την επικέντρωσή του σε δραστηριότητες μεγαλύτερης "κοινωνικής χρησιμότητας" όπως η καταστολή και τα βασανιστήρια στη ΓΑΔΑ) φαίνεται ανάγλυφα και στην περίπτωση της Ολυμπιακής Εταιρείας. Μετά από περιπέτειες ετών, ο πάλαι ποτέ "εθνικός μας αερομεταφορέας" κινδυνεύει να εξαγορασθεί από την Ετζίαν. Με βάση την συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ των κύριων μετόχων, η Ολυμπιακή, που το 2009 είχε εξαγορασθεί από τον όμιλο MIG, θα πουληθεί στην Ετζίαν έναντι 72 εκ. ευρώ.

Οφείλουμε κατ' αρχήν να αναγνωρίσουμε στον ιδρυτή του ομίλου MIG, τον Ανδρέα Βγενόπουλο, ότι είναι μεγάλος …πασαδόρος. Μια αντίστοιχη με την σημερινή πάσα είχε κάνει πάλι επί κυβέρνησης Καραμανλή, όταν βρέθηκε με τις μετοχές του ΟΤΕ στα χέρια του και στη συνέχεια, προς όφελος της …εθνικής οικονομίας πάντα, οι μετοχές του βρέθηκαν στα χέρια της Ντόιτσε Τέλεκομ κι ο ΟΤΕ δια της τεθλασμένης στα χέρια των Γερμανών. Η υπηρεσία που είχε προσφέρει ήταν ανεκτίμητη, μιας και η απ' ευθείας πώληση του ΟΤΕ στην γερμανική πολυεθνική θα προκαλούσε κύματα αντιδράσεων…

Ανεκτίμητη χαρακτηρίζεται κι η υπηρεσία που προσφέρει τώρα. Αν η Ολυμπιακή αγοραζόταν απ' ευθείας από την Ετζίαν, θα κατέρρεε σαν χάρτινος πύργος όλο το οικοδόμημα που δικαιολογούσε το "κόντυμα" της Ολυμπιακής. Θυμίζουμε: ως μονοπώλιο στρεβλώνει την αγορά η οποία για να λειτουργήσει χρειάζεται δύο ή και περισσότερους ανταγωνιστές. Είναι όπως το τάνγκο ή το καλαματιανό. Έτσι οδηγηθήκαμε στη  συνύπαρξη των δύο εταιρειών, που στην πραγματικότητα ήταν μία γιατί είχε επέλθει οργανική συγχώνευση με την μία εταιρεία να μην πετάει εκεί που πέταγε η άλλη, την οποία φυσικά διαπίστωναν δια γυμνού οφθαλμού άπαντες, με μοναδική εξαίρεση αυτούς που έχουν ως έργο την διαφύλαξη των κανόνων του ελεύθερου ανταγωνισμού, δηλαδή την σχετική επιτροπή και την ΕΕ. Στη περίοδο αυτής της "μεσοβασιλείας", ο Ανδρέας Βγενόπουλος συρρίκνωσε το πτητικό της έργο μετατρέποντας την Ολυμπιακή σε τοπικό ανταποκριτή. Ανεκτίμητα μέρη δε της περιουσίας της όπως κερδοφόρες γραμμές σε μεγάλα αεροδρόμια σε προνομιούχες ώρες που διέθετε λόγω παλαιότητας, πουλήθηκαν.

Το ότι ο ελεύθερος ανταγωνισμός χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνο όταν πρόκειται να πληγούν τα κρατικά μονοπώλια φάνηκε περίτρανα και στην περίπτωση της Αγροτικής Τράπεζας που πουλήθηκε στην Πειραιώς. Όπως αναφέρει προσφυγή που κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας από εργαζόμενους, μετόχους και συνταξιούχους της Αγροτικής, η μεταβίβαση συνιστά σκάνδαλο γιατί πραγματοποιήθηκε χωρίς να έχει προηγηθεί δημόσια προκήρυξη και με διαδικασίες που δεν εξασφάλιζαν τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού. Σε άλλο σημείο των προσφυγών τονίζεται ότι ή κλήση μόνο μιας τράπεζας προς υποβολή προσφορών δεν συνάδει με τις αρχές της διαφάνειας, της χρηστής διοίκησης και της εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος, αφού οι ως άνω αρχές επιβάλουν την κλήση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού υποψηφίων αγοραστών".

Τα δύο συγκεκριμένα παραδείγματα της Ολυμπιακής και της Αγροτικής βεβαιώνουν ότι οι ύμνοι των νεοφιλελεύθερων στον ελεύθερο ανταγωνισμό είναι προπαγανδιστικοί και το μόνο που εξυπηρετούν είναι να συγκαλύψουν την συγκέντρωση πλούτου που επιτυγχάνεται μέσω των ιδιωτικοποιήσεων.

ΠΛΗΓΜΑ ΣΕ ΕΡΓΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Μέσο υπέρβασης της χρόνιας κρίσης

ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΟΦΕΛΗ

Οι ιδιωτικοποιήσεις, όπως ακριβώς συνέβη και σε άλλες χώρες από την Ρωσία και την Αγγλία μέχρι την Λατινική Αμερική, αν ολοκληρωθούν φυσικά, θα αποτελέσουν τον ιδανικό μοχλό για  μια πρωτοφανή αντιδραστικοποίηση του κράτους. Ας δούμε την πραγματικότητα χωρίς τους παραμορφωτικούς φακούς που επινοούν Τρόικα, ΕΕ και η ελληνική αστική τάξη για να συγκαλύψουν το πλιάτσικο που επιχειρούν. Οι ιδιωτικοποιήσεις δεν φέρνουν δημόσια έσοδα, αφού για μια σειρά από λόγους (πτώση χρηματιστηριακών τιμών, συρρίκνωση εγχώριας αγοράς, αβεβαιότητα για παραμονή της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ, κ.α.) οι τιμές των ΔΕΚΟ και του φυσικού πλούτου βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση. Ακόμη όμως και να "έπιαναν τιμή" τα χρήματα αυτά θα πήγαιναν στους πιστωτές καθώς με νόμο τα χρήματα από τις ιδιωτικοποιήσεις κατευθύνονται μέχρι τελευταίου ευρώ στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους και πουθενά αλλού. Οι ιδιωτικοποιήσεις επίσης δεν "ανοίγουν" αλλά κλείνουν την αγορά. Οι εξελίξεις στις τράπεζες είναι πολύ χαρακτηριστικές, καθώς η τάση είναι να δημιουργηθούν 2,5 τράπεζες και την 1 απ' αυτές την Εθνική τράπεζα που είναι η μεγαλύτερη μάλιστα να την έχουν οι Γερμανοί, μέσω της Ντόιτσε Μπανκ. Η Γερμανία θα αποδειχτεί ο μεγαλύτερος κερδισμένος του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων, μιας και από τώρα έχει δημιουργήσει θέσεις για να εξαγοράσει ό,τι κινείται: από λιμάνια και αεροδρόμια μέχρι την παραγωγή ενέργειας.

Μια εξ ίσου σημαντική συνέπεια από την προώθηση των ιδιωτικοποιήσεων, πέρα από την δημιουργία μονοπωλίων και το πρόκριμα που θα αποκτήσει η Γερμανία μετατρέποντας την Ελλάδα σε προτεκτοράτο, σχετίζεται με την ραγδαία επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων. Με βάση δημοσιεύματα, το νέο Μνημόνιο προβλέπει πως οι δημόσιες επιχειρήσεις θα υιοθετήσουν καθεστώς λειτουργίας εφάμιλλο του ιδιωτικού τομέα "συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων για τις εργασιακές σχέσεις". Οι συνέπειες από την κατάργηση του ευνοϊκού εργασιακού καθεστώτος στις ΔΕΚΟ αφορούν όλη την εργατική τάξη, καθώς η αμφισβήτηση δεν περιορίζεται μόνο στα πιο προνομιούχα στρώματα, αλλά μεταφέρεται σε όλη την έκταση της εργατικής τάξης. Συντριπτικό επίσης είναι ήδη το πλήγμα στο επίπεδο της απασχόλησης. Η μείωση του προσωπικού της ΕΥΔΑΠ στο μισό μέσα σε λίγα μόνο χρόνια (από 5.200 εργαζομένους σε 2.600), μαζί με το γεγονός ότι οι εναπομείνασες θέσεις εργασίας είναι πολύ πιο φτηνές και πολύ πιο ευέλικτες, αντανακλά μια ευρύτερη τάση που ως συνέπεια έχει την σταθεροποίηση της ανεργίας σε εφιαλτικά ποσοστά.

Αυτό που εν τέλει επιχειρείται είναι μια ανάσα ζωής στο λιμνάζον ιδιωτικό κεφάλαιο που έναντι πινακίου φακής θα οικειοποιηθεί αξίες δισεκατομμυρίων ευρώ. Το ζητούμενο δηλαδή είναι να βοηθηθεί ο ιδιωτικός τομέας για να ξεπεράσει την συστημική, ιστορικών διαστάσεων κρίση που αντιμετωπίζει και να μπορέσει με την ώθηση της ιδιοποιημένης δημόσιας περιουσίας να ξεκινήσει έναν νέο κύκλο διευρυμένης αναπαραγωγής και συσσώρευσης. Σε αυτό το βωμό θυσιάζονται εργατικά δικαιώματα, δημόσια έσοδα και το ίδιο το κράτος πρόνοιας που υπήρχε, ως αποκρυστάλλωση ταξικών συσχετισμών άλλων εποχών, και λειτουργούσε χάρη σε αυτές ακριβώς τις υποδομές. Ενδεικτικό της υποβάθμισης που θα επέλθει στον έμμεσο μισθό της εργατικής τάξης, μέσω των ιδιωτικοποιήσεων, είναι το πλιάτσικο στην περιουσία του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας που μεταξύ πολλών άλλων περιλαμβάνει οικόπεδα πέντε εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, πολυιατρεία, πολιτιστικούς συλλόγους, παιδικούς σταθμούς, κ.α.

Γι' αυτούς ακριβώς τους λόγους οι ιδιωτικοποιήσεις αποδεικνύονται σήμερα μεγάλο στοίχημα τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για το κεφάλαιο!


ΠΗΓΗ: ΠΡΙΝ, 27-10-2012. Το είδα:  27/10/2012, http://leonidasvatikiotis.wordpress.com/2012/10/27/…83/  

Δοκιμάζεται & η κοινή λογική από το ΔΝΤ

Όταν εκτός από την ανοχή δοκιμάζεται και η κοινή λογική από το ΔΝΤ

 

Του Δημήτρη Καζάκη

 

Γράψε λάθος και πάμε από την αρχή! Αυτό διαμηνύει το ΔΝΤ στην τελευταία του ετήσια έκθεση World Economic Outlook (Οκτώβριος 2012). Χαρές και πανηγύρια στα επιτόπια κανάλια μαύρης προπαγάνδας. Επιτέλους η Λαγκάρντ «μας» δικαίωσε. Παραδέχτηκε ότι έκαναν λάθος στις εκτιμήσεις τους. Τι ωραία, τι καλά! Είμαστε μια ωραία παιδική χαρά!

Μέχρι πρόσφατα το ΔΝΤ εξακολουθούσε να χτυπάει δυνατά το τύμπανο της δημοσιονομικής ορθοδοξίας – οι χώρες θα έπρεπε να προσπαθήσουν να ελέγξουν τα ελλείμματά τους, ανέφερε το ΔΝΤ, και εκείνοι που βρίσκονται κάτω από την έντονη πίεση της αγοράς δεν είχαν άλλη επιλογή από το να εφαρμόσουν σχέδια δραστικής μείωσης του ελλείμματος «πλήρως και χωρίς καθυστέρηση».

Όμως τώρα το ΔΝΤ δεν εμφανίζεται και τόσο σίγουρο. Η παγκόσμια ύφεση που συνεχίζει να είναι απρόβλεπτη και η παγκόσμια ανισορροπία της οικονομίας που δεν λέει να υποχωρήσει, το αναγκάζουν να βρει μια δικαιολογία γιατί η δημοσιονομική του ορθοδοξία δεν έχει τα αποτελέσματα που διαφημίζουν οι αρχιερείς της. Στην τελευταία έκθεση World Economic Outlook (WEO), το ΔΝΤ μιλά για πρόβλημα «δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών». Τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει ότι στις εκτιμήσεις του το ΔΝΤ χρησιμοποιούσε λάθος συντελεστές πολλαπλασιαστικών συνεπειών στην οικονομία για τα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής που απαιτούσε να υιοθετηθούν από τις οικονομίες υπό κηδεμονία. Γι' αυτό και υποεκτίμησε τις συνέπειες στην ύφεση, στην ανεργία, στις επενδύσεις. Σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ, πήρε στους οικονομολόγους του πέντε χρόνια βαθύτατης ύφεσης για να αντιληφθούν ότι οι πολλαπλασιαστικές συνέπειες στην οικονομία από τις συνταγές λιτότητας και περικοπών είναι μεγαλύτερες από ό, τι είχε αρχικά υποτεθεί, ειδικά σε περιπτώσεις «όπου συγχρονισμένη δημοσιονομική προσαρμογή λαμβάνει χώρα σε πολλές οικονομίες».

Να τι αναφέρει η περιβόητη έκθεση του ΔΝΤ: «Η κύρια διαπίστωση, με βάση τα στοιχεία για 28 οικονομίες, είναι ότι οι πολλαπλασιαστές που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία προβλέψεων σχετικά με την ανάπτυξη συστηματικά υστερούν αρκετά από την έναρξη της Μεγάλης Ύφεσης, από 0,4 έως 1,2, ανάλογα με την πηγή των προβλέψεων και τις ιδιαιτερότητες της κατά προσέγγισης εκτίμησης. Άτυπα στοιχεία δείχνουν ότι οι πολλαπλασιαστές που χρησιμοποιήθηκαν για να παραχθούν αυτές οι προβλέψεις είναι περίπου 0,5. Έτσι οι πραγματικοί πολλαπλασιαστές μπορεί να είναι υψηλότεροι, στο εύρος από 0,9 έως 1,7.»

Τι σημαίνουν όλα αυτά σε απλά ελληνικά; Σημαίνουν ότι οι «ειδικοί» του ΔΝΤ υπολόγιζαν ότι για κάθε 1 εκατοστιαία μονάδα μειώσεων και περικοπών του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής θα είχε ως συνέπεια 0,5 εκατοστιαίες μονάδες συρρίκνωσης της οικονομίας. Όμως έπεσαν έξω γιατί η εμπειρία έδειξε ότι για κάθε 1 εκατοστιαία μονάδα λιτότητας είχε ως συνέπεια 0,9 έως 1,7 εκατοστιαίες μονάδες συρρίκνωσης της οικονομίας, δηλαδή ύφεσης. Έτσι λέει η έκθεση.

Να γιατί έπεσαν έξω τα παιδιά. Να γιατί η ύφεση που προκάλεσε η επιμονή στη δική τους δημοσιονομική ορθοδοξία ήταν πολύ μεγαλύτερη απ' αυτήν που είχαν αρχικά προβλέψει. Και καλά, πώς είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο πολλαπλασιαστής ύφεσης της λιτότητας ήταν μόνο 0,5; Πρόκειται για «άτυπα στοιχεία», όπως μας λέει η έκθεση. Τι σημαίνει «άτυπα στοιχεία»; Σημαίνει πολύ απλά ότι κάποιος ή κάποιοι αποφάσισαν αυθαίρετα ότι οι πολλαπλασιαστές ύφεσης της δημοσιονομικής συνταγής του ΔΝΤ είναι 0,5. Και μάλιστα για όλων των ειδών τις οικονομίες, χωρίς να κάνουν τον κόπο να μελετήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και συνάγουν συμπεράσματα.

Καταλάβατε τι ομολογεί η έκθεση του ΔΝΤ και η κ. Λαγκάρντ; Ότι η δημοσιονομική προσαρμογή που απαιτεί το εν λόγω ευαγές ίδρυμα στηρίζεται σε αυθαίρετες γενικές εκτιμήσεις των επιτελείων του, δηλαδή σε «άτυπα στοιχεία», τα οποία δεν στηρίζονται σε κανενός είδους μελέτη των συνθηκών των συγκεκριμένων οικονομιών που καλούνται να τις εφαρμόσουν. Και ήρθαν τώρα, πέντε χρόνια μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας ύφεσης, να μας πουν με δείγμα 28 οικονομιών ότι δυστυχώς έπεσαν έξω.

Δεν ξέρω για εσάς, αλλά εγώ ησύχασα! Τώρα που παραδέχτηκαν το λάθος τους θα γίνουν όλα μέλι-γάλα. Διότι ένα απλό λάθος ήταν στους πολλαπλασιαστές. Τι είναι ένας συντελεστής σε μια εξίσωση; Σιγά τα λάχανα. Δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, ούτε βέβαια τίθεται θέμα αξιοπιστίας του ΔΝΤ και της τρόικας. Θέμα αξιοπιστίας υπάρχει μόνο για την Ελλάδα που αρνείται να πετύχει τους στόχους που της θέτει το ΔΝΤ και η τρόικα. Έστω κι αν οι στόχοι αυτοί είναι παντελώς αυθαίρετοι. Δεν έχει καμιά σημασία.

Για να καταλάβετε τι συμβαίνει, φανταστείτε ότι έχετε έναν μηχανικό που του έχετε αναθέσει να σας χτίσει μια οικοδομή. Κι αυτός ο μηχανικός κάνει λάθος στον υπολογισμό του μπετόν και του οπλισμού της οικοδομής. Θα μου πείτε, τι είναι ένα λάθος στον υπολογισμό; Το ίδιο αναρωτιέται αθώα και το ΔΝΤ. Τίποτε δεν είναι εκτός κι αν η οικοδομή που σχεδίασε αυτός ο μηχανικός καταρρεύσει πάνω στα κεφάλια των ενοίκων της.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους πολλαπλασιαστές του ΔΝΤ. Οι «ειδικοί» της τρόικας ήρθαν στην Ελλάδα χωρίς να έχουν κάνει κανενός είδους μελέτη των συνθηκών, των όρων και των διαρθρωτικών χαρακτηριστικών της ελληνικής οικονομίας. Αν είχαν κάνει μια τέτοια μελέτη θα ήξεραν ποιες θα ήταν οι πολλαπλασιαστικές συνέπειες στην ελληνική οικονομία των μέτρων που πρότειναν. Ήρθαν εξοπλισμένοι με τους πολλαπλασιαστές που χρησιμοποιούν αυθαίρετα σε κάθε περίπτωση. Και ήρθαν μ' αυτούς γιατί δεν ενδιαφέρονται για την τύχη της ελληνικής οικονομίας. Άλλος ήταν ο σκοπός τους.

Από την πρώτη στιγμή, δηλαδή από τα πρώτα μέτρα μειώσεων και περικοπών, φάνηκε ότι ο πολλαπλασιαστής ύφεσης στην ελληνική οικονομία ξεκινούσε από 1,5 και κλιμακωνόταν έως 2 για κάθε 1 εκατοστιαία μονάδα λιτότητας. Με άλλα λόγια από την πρώτη στιγμή για κάθε 1 δις ευρώ προσαρμογή, η ελληνική οικονομία έχανε 1,5 δις ευρώ έως 2. Κι έτσι η βουτιά στην εσωτερική κατανάλωση των νοικοκυριών, αλλά και στις επενδύσεις εξασφάλιζε την εκρηκτική αύξηση της ανεργίας. Πόση ευφυΐα χρειαζόταν για να το αντιληφθεί κανείς; Μια απλή τριβή με τους αριθμούς αρκούσε.

Όμως ο σκοπός της τρόικας ήταν εξαρχής άλλος. Δεν ενδιαφέρεται για την σταθεροποίηση των δημοσιονομικών, ούτε για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, αλλά για να βοηθήσει τους δανειστές (τράπεζες και επενδυτικά κεφάλαια) να εξασφαλίσουν τις αποδόσεις τους μέσα από την λεηλασία της χώρας. Τι κι αν αυτό σημαίνει μια πρωτοφανή ύφεση για την ελληνική οικονομία. Η δικαιολογία ήταν έτοιμη. Η Ελλάδα είναι «μοναδική περίπτωση». Αυτό δεν συνεχίζει να λέει ένας από τους αρχιερείς του δόγματος, ο γερμανός υπουργός Βόλφγκανγ Σόιμπλε;

Τι κι αν αυτή η δημοσιονομική προσαρμογή οδηγεί το 60% και πλέον του ελληνικού πληθυσμού κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας. Τι κι αν έχει οδηγήσει ήδη την ανεργία σε επίπεδα που δεν μπορεί πλέον να αντιμετωπιστεί από μια τυπική οικονομία της αγοράς, όπως αποδεικνύει το παράδειγμα της Ισπανίας και της Νότιας Αφρικής, που για χρόνια κινούνται σ' αυτά τα επίπεδα ανεργίας παρά το μέγεθος και τον πλούτο της οικονομίας τους. Τι κι αν έχει οδηγήσει πάνω από 3 χιλιάδες συνανθρώπους μας στην αυτοκτονία λόγω απελπισίας. Τι κι αν δημιούργησε για πρώτη φορά στην μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας ένα όλο και πιο ευρύ στρώμα απόρων, που κυριολεκτικά δεν έχουν στον ήλιο μοίρα και το αν ζουν ή πεθαίνουν εξαρτάται αποκλειστικά από την διαθέσιμη κοινωνική αλληλεγγύη και την φιλανθρωπία.

Τώρα το ΔΝΤ εκ μέρους της τρόικας ομολογεί ότι έκανε ένα μικρό λαθάκι στις εκτιμήσεις του. Να μωρέ, έπεσε έξω στους πολλαπλασιαστές. Κι επομένως η τραγική κατάσταση της Ελλάδας λόγω της δημοσιονομικής προσαρμογής, δεν είναι «μοναδική περίπτωση», αλλά τυπική περίπτωση χώρας που υποβάλλεται στην χημειοθεραπεία της δημοσιονομικής ορθοδοξίας.

Ποια είναι η σημασία αυτής της ομολογίας; Μήπως θα αναστηθούν τα χιλιάδες θύματα αυτής της πολιτικής; Μήπως θα ξαναβρούν την δουλειά που έχασαν τα εκατομμύρια των ανέργων; Μήπως θα αντιστραφεί η πορεία ύφεσης της οικονομίας; Μήπως θα αντιμετωπιστεί η φτώχεια; Τίποτε απ' όλα αυτά.

Το επιτελείο του ΔΝΤ ομολογεί ότι έκανε λάθος για να συνεχίσει τα ίδια. Πρόκειται για το άλλοθι αναπροσαρμογής των εκτιμήσεών του προς το χειρότερο. Κι έτσι η σχιζοφρένεια και ο παραλογισμός συνεχίζεται. Το ΔΝΤ αναπροσαρμόζει τις εκτιμήσεις του προς το χειρότερο και συνεχίζει να επιμένει στην ίδια δημοσιονομική ορθοδοξία. Δεν έχουν καμιά σημασία οι συνέπειες στην οικονομία, στην απασχόληση, στην κοινωνική συνοχή. Το πρόγραμμα, όπως είπαμε, έχει άλλους στόχους: το γενικό ξεπούλημα.

Αυτό μας είπε και η κ. Λαγκάρντ. Μιας και δεν πρόκειται να πιαστούν οι δημοσιονομικοί στόχοι, ας δώσουμε έμφαση στις «διαρθρωτικές αλλαγές». Τι σημαίνει αυτό σε απλά ελληνικά; Δεν έχει καμιά σημασία αν το πρόγραμμα της δημοσιονομικής προσαρμογής πετυχαίνει τους στόχους που έχει εξαγγείλει, σημασία έχει να προχωρήσει η εκποίηση της ελληνικής οικονομίας, οι ιδιωτικοποιήσεις, το ακόμα μεγαλύτερο άνοιγμα στα καρτέλ, τα τραστ και τα μονοπώλια της αγοράς, με μια λέξη το γενικό ξεπούλημα.

Το μυαλό τους στο κεχρί! Και η αξιοπιστία της τρόικας; Θα τολμήσει κανείς να θέσει θέμα αξιοπιστίας της τρόικας, ειδικά τώρα που το ίδιο το ΔΝΤ ομολογεί λάθος εκτιμήσεις; Μήπως ο κ. Σαμαράς και το σινάφι του θα σηκωθεί να θέσει θέμα αξιοπιστίας της τρόικας, όταν η κ. Μέρκελ ή κάποιος άλλος μιλήσει για «έλλειμμα αξιοπιστίας» της Ελλάδας; Όχι, βέβαια. Ο δωσίλογος είναι για να διαμαρτύρεται εικονικά ώστε έπειτα να υποχωρεί γιατί δήθεν δεν μπορεί να κάνει τίποτε μπροστά στις υπέρτερες δυνάμεις του κατακτητή.

«Περιθώρια άμεσης αλλαγής της συνταγής δημοσιονομικής πολιτικής, που εφαρμόζεται από την αρχή του προγράμματος στήριξης, είναι σχεδόν ανύπαρκτα», ανέφερε κατά την διάρκεια συζήτησης του προσχεδίου Προϋπολογισμού, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. «Από την ώρα που η Ελλάδα προσέφυγε στον μηχανισμό στήριξης και δεδομένων των αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας, ο χώρος σχεδιασμού πολιτικών είναι αυστηρά περιορισμένος και εξαρτημένος από το πλαίσιο συνεργασίας με τους εταίρους και δανειστές μας», συμπλήρωσε ο κ. Σταϊκούρας. Περιγράφοντας τις απώλειες των Ελλήνων πολιτών την τελευταία διετία, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών έκανε λόγο για «ηράκλεια προσπάθεια με θυσίες 49 δισ. που δεν οδήγησαν σε αντάξιο δημοσιονομικό αποτέλεσμα… Η οικονομία αντίθετα, ακολούθησε πτωτική πορεία και η συνολική ύφεση ξεπέρασε το 22% του ΑΕΠ, ενώ η ανεργία φτάνει το 25%». 

Αυτά, εξήγησε, «οφείλονται στην έλλειψη σχεδίου αντιμετώπισης κρίσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που προκάλεσε την ελληνική κρίση δανεισμού, αλλά και στο ότι δεν δόθηκε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις, η δέουσα προσοχή σε μέτρα ανάκαμψης της οικονομίας – και όσα επιχειρήθηκαν, δεν προχώρησαν». Υπάρχει μεγαλύτερη και πιο ολοκληρωμένη ομολογία δωσιλογισμού; Υπάρχει τίποτε χειρότερο από την ομολογία ότι η χώρα έχει παραδοθεί αύτανδρη στον αυτόματο πιλότο ενός μηχανισμού χρεοκοπίας προς όφελος τρίτων, των δανειστών της χώρας; Η πλήρης παράδοση της χώρας και του λαού της στους κατακτητές επί Τσολάκογλου, σε τι διαφέρει από την ομολογία Σταικούρα;

Τι φταίει για όλα αυτά; Μήπως οι χρεοκοπημένες συνταγές της τρόικας; Όχι βέβαια. Μήπως το τρομακτικό έλλειμμα αξιοπιστίας του ΔΝΤ, της ΕΕ και του ευρώ, που έταζαν λαγούς με πετραχήλια, αλλά οδήγησαν στην απόγνωση λαούς και χώρες με πρώτη την Ελλάδα; Όχι βέβαια. Ο δωσίλογος, ακόμη κι όταν ομολογεί τον δωσιλογισμό του, το κάνει για να ρίξει το φταίξιμο στους συμπατριώτες του: «Το έλλειμμα αξιοπιστίας που διαμορφώθηκε τα τρία προηγούμενα χρόνια ήταν μεγάλο και δύσκολα διαχειρίσιμο» είπε ο κ. Σταικούρας. Με άλλα λόγια, εμείς φταίμε γι' αυτά που παθαίνουμε. Για το ΔΝΤ, το ευρώ, τα επιτελεία της ευρωζώνης, τους δανειστές, τους κερδοσκόπους και τα αρπαχτικά των αγορών, δεν τίθεται κανένα θέμα αξιοπιστίας, αλλά για την Ελλάδα είναι κορυφαίο θέμα. Κλασσική ταχτική γκάνγκστερ. Το θύμα φταίει για όλα.

«Διαπιστώνουμε ότι πολλά κράτη της ευρωζώνης καλούνται να μειώσουν δραστικά το βιοτικό τους επίπεδο σε έκταση που δεν είχε γίνει στο παρελθόν», διαπίστωσε ο κ. Σταϊκούρας. Με βάση την πραγματικότητα αυτή, η «κυβέρνηση εθνικής ευθύνης καλείται να βγάλει τη χώρα απ' το τέλμα, εντός του ευρώ, με άμεση επιδίωξη την εξασφάλιση πρωτογενούς πλεονάσματος απ' την επόμενη χρονιά». Τρία πουλάκια κάθονταν και κάπνιζαν ταμπάκο!

Τι να πει κανείς; Το ΔΝΤ ομολόγησε το λάθος του για να συνεχίσει τα ίδια. Μάλιστα στην έκθεσή του, ενώ ομολογεί τους λανθασμένους πολλαπλασιαστές, αυτό δεν το εμποδίζει από το να χρησιμοποιήσει τους παλιούς αυθαίρετους συντελεστές πολλαπλασιαστικών επιδράσεων για την ελληνική οικονομία, αλλά και για την παγκόσμια. Αυτό που μας λέει είναι, μην ανησυχείτε κάναμε λάθος εκτίμηση, αλλά τώρα με τα ίδια εργαλεία κάνουμε την σωστή. Η Ελλάδα θα υποστεί ύφεση της τάξης του 6% για το 2012, ενώ για το 2013 η ύφεση θα υποχωρήσει στο 4%! Γιατί; Διότι έτσι θέλει το επιτελείο του ΔΝΤ με κριτήρια εντελώς αυθαίρετα.

Οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ από το 2008 ακολουθούν το εξής αλάνθαστο γνώμονα: προβλέπω ύφεση φέτος και ανάκαμψη του χρόνου. Μπορεί επί πέντε συναπτά έτη να πέφτει έξω, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτε. Κάποτε δεν θα πέσει μέσα; Κάποτε δεν θα δεήσει η οικονομία από μόνη της να βγει από την ύφεση παρά τα όσα της κάνουν; Τι σημασία έχει αν περάσουν άλλα πέντε, δέκα, είκοσι, ή τριάντα χρόνια; Έτσι ή αλλιώς η δημοσιονομική ορθοδοξία των ευαγών ιδρυμάτων τύπου ΔΝΤ και ευρωζώνης, όπως και κάθε θεολογία, δεν στηρίζεται στην κοινή λογική, ούτε στην επιστημονική μελέτη της πραγματικότητας για να διδάσκεται από τα λάθη της. Δεν αναγνωρίζει καν λάθη, απλά κάτι λάθος πολλαπλασιαστές εκ των υστέρων που δεν σημαίνουν απολύτως τίποτε για το δόγμα. Αυτό που ενδιαφέρει τα εν λόγω ευαγή ιδρύματα είναι η κατοχή της αιωνιότητας, να τους ανήκει το μέλλον έστω κι αν αυτό στοιχίσει την γενοκτονία ολόκληρων λαών, όπως συμβαίνει αυτή την στιγμή με τον ελληνικό λαό.  


ΠΗΓΗ:
Δημοσιεύτηκε στο Χωνί, 14/10/2012. Το είδα: Τρίτη, 16 Οκτωβρίου 2012, http://dimitriskazakis.blogspot.gr/2012/10/blog-post_16.html

Το Ελληνικό Ηφαίστειο

Το Ελληνικό Ηφαίστειο*

 

Του Κώστα Δουζίνα**

 

Το καλοκαίρι του 1918, ο ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης συνάντησε το μεγάλο Άγγλο συγγραφέα Ε. Μ. Φόρστερ στην Αλεξάνδρεια και έτσι ξεκίνησε μια μεγάλη φιλία. "Εσείς οι Άγγλοι δεν μπορείτε να καταλάβετε τους Έλληνες", του λέει ο Καβάφης. "Εμείς χρεοκοπήσαμε εδώ και καιρό. Να προσεύχεστε εσείς οι Άγγλοι, με την τάση σας για περιπέτειες, να μην χάσετε το κεφάλαιό σας γιατί τότε θα γίνετε σαν κι εμάς, ανήσυχοι, ανήμποροι και ψεύτες".

Σχολιάζοντας αυτό το μυστηριώδες κείμενο, ο Giorgio Agamben γράφει το 1993 "το μόνο σίγουρο είναι ότι από τότε όλοι οι λαοί της Ευρώπης και πιθανόν όλου του κόσμου έχουν πτωχεύσει". Εμείς οι Έλληνες και πιθανόν όλοι οι Ευρωπαίοι έχουμε χρεοκοπήσει: πολιτικά, πολιτισμικά και ψυχικά. Πολιτικά πρώτα.

H Ελλάδα προσφέρει σήμερα την καλύτερη εικόνα του ευρωπαϊκού μέλλοντος. Ότι η Ελλάδα επιλέχθηκε ως πειραματόζωο για το νέο τρόπο οικονομικής διακυβέρνησης, θεωρείται γενικά γνωστό. Αυτό που έχει αναλυθεί λιγότερο, είναι το είδος πολιτικής που εισάγεται χωρίς καμία συζήτηση. Οι εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση, οι δημοσκοπήσεις και οι κομματικές αντιδικίες δίνουν την εντύπωση ότι η πολιτική ζωή συνεχίζεται όπως πάντα. Τα μέτρα όμως που παίρνονται εισάγουν την πλέον επιθετική παραλλαγή της γεωπολιτικής (που ορίζεται ως άσκηση εξουσίας στο ατομικό και κοινωνικό σώμα, εξουσίας που στοχοποιεί τη ζωή) στην Ευρώπη.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η πρόσφατη ηφαιστειακή έκρηξη στην Ισλανδία, μια χώρα που έχει υποφέρει τα πάνδεινα από την παράλογη απληστία και ανηθικότητα των τραπεζιτών, είναι η πιο αρμόζουσα αλληγορία για την εξελισσόμενη ελληνική τραγωδία. Αλλά η κρίση έχει συζητηθεί κυρίως με υλικούς και οικονομικούς όρους και δευτερευόντως μόνο σε σχέση με τον πολιτικό χαρακτήρα και τις επιπτώσεις της. Η κυβέρνηση, τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης και οι αυτάρεσκοι «ειδικοί» παρουσιάζουν τα γεγονότα και το μνημόνιο σαν θεϊκή πράξη, μια φυσική καταστροφή που δεν μπορούσε να προβλεφθεί ή να αποφευχθεί. Αν η Ελλάδα είναι σαν τον Τιτανικό, οι «αγορές» είναι το ανελέητο παγόβουνο και οι απαιτήσεις της Ευρωπαïκής Ένωσης και του ΔΝΤ μια ξαφνική ηφαιστειακή έκρηξη. Θα μπορούσαμε να ονομάσουμε αυτή την «ηθοποίηση» (naturalization) της οικονομίας, «φετιχισμό των καταστροφών», κάτι σαν τον φετιχισμό του εμπορεύματος κατά Μαρξ. Πολιτικές αποφάσεις που παίρνονται στις Βρυξέλλες και τη Νέα Υόρκη και εφαρμόζονται πιστά στην Αθήνα, στρατηγικές επιλογές των χρηματιστών, πρωτόγνωρες επιβολές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ παρουσιάζονται ως αναπόφευκτες, αναπόδραστες, σχεδόν μη ανθρώπινες παρεμβάσεις. Η μόνη απάντηση των πολιτικών και οικονομικών ελίτ μπροστά σε τέτοια «ανωτέρα βία» είναι να εφαρμόσουν διαδικασίες πολιτικής άμυνας έτσι ώστε να περιορίσουν τις απώλειες και τις ζημιές.

Αν η οικονομική κρίση είναι μια φυσική καταστροφή, τότε η πολιτική δεν πρέπει να ανακατεύεται στην αντιμετώπιση της, με τον ίδιο τρόπο που δεν πρέπει να αναμειγνύεται στην ανθρωπιστική βοήθεια σε περιπτώσεις σεισμού. Ένας υπουργός μας είπε ότι «χρειαζόμαστε στρατιωτική πειθαρχία» στην αποδοχή των μέτρων. Τα τηλεοπτικά νέα, με επικεφαλής έναν από τους γνωστότερους τηλεοπτικούς σταθμούς, επαναλαμβάνουν ανιαρά: «Η οικονομία φταίει, βρε βλάκα»! Σχεδιαγράμματα με την άνοδο των «σπρέντς» κυριαρχούσαν στις οθόνες με τον ίδιο τρόπο που θα παρουσιαζόταν η εξάπλωση της ηφαιστειακής στάχτης η την αύξηση της θερμοκρασίας σε περίοδο ξηρασίας. «Ποια είναι η εναλλακτική πρόταση;» ρωτούν ρητορικά οι παντογνώστες δημοσιογράφοι και οι υπόλογοι πολιτικοί, θέτοντας έτσι τέλος στην πολιτική συζήτηση και παρέμβαση για να επιστρέψoυν στην «επιστημονική» ανατομή της φυσικής οικονομικής καταστροφής. Ας δούμε όμως την πολιτική πλευρά της κρίσης.

Μια μικρή παρένθεση πολιτικής φιλοσοφίας

Η πολιτική λειτουργεί πάνω σε δύο άξονες και μορφές εξουσίας: από τη μία πλευρά η autoritas, η νομιμοποιημένη εξουσία, εκφράζει το "κοινό συμφέρον" ή τη βούληση του λαού να συμβιώνει από την άλλη πλευρά η potestas είναι η δύναμη που διατηρεί τη συνοχή της κοινωνίας μέσω της κυριαρχίας των λίγων πάνω στους πολλούς. Η λειτουργία της πολιτικής εκφράζει, συμπυκνώνει και διαμεσολαβεί πρόσκαιρα στην κοινωνική και οικονομική σύγκρουση και οικοδομεί νομιμοποιημένη εξουσία πάνω σ' ένα μόνιμο υπόβαθρο αναπόδραστου ανταγωνισμού. Αυτή η βασική πολιτική πραγματικότητα συσκοτίστηκε από τη νεοφιλελεύθερη σύγκλιση των δεξιών και των σοσιαλδημοκρατών. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι απλώς ένα ολέθριο οικονομικό μοντέλο. Είναι μια παγκόσμια ιδεολογία και κοσμοθεώρηση που ωθεί τους ανθρώπους να κατανοούν τη ζωή τους και να σχετίζονται με τους άλλους αποκλειστικά ως άπληστοι σφετεριστές και χωρίς όριο καταναλωτές και μηχανές επιθυμίας. Ως αποτέλεσμα, η πολιτική μετατρέπεται αποκλειστικά σε διαχείριση της οικονομίας, απαρνούμενη τον βασική της λειτουργία, την προσωρινή ειρήνευση των κοινωνικών συγκρούσεων (προσωρινή, γιατί η κοινωνική σύγκρουση είναι μόνιμο συστατικό του κοινωνικού δεσμού και η potestas είναι η συνεχής του έκφραση) και την προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, που είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την autoritas και τη νομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος.

Η πολιτική που επιβάλλει ο νεοφιλελευθερισμός λαμβάνει οικονομικές και ηθικίστικες μορφές. Μιμούμενη τα νεοκλασικά οικονομικά, η πολιτική μετατρέπεται σε μια δραστηριότητα που μοιάζει με την αγορά. Άτομα, συμφέροντα και τάξεις αποδέχονται τη συνολική κοινωνικο-οικονομική ισορροπία και χρησιμοποιούν την πολιτική για να επιδιώξουν οριακές βελτιώσεις συμφέροντος και κέρδους. Από την άλλη πλευρά, η πολιτική παρουσιάζεται ως διαδικασία ηθικής επιχειρηματολογίας, με την οποία μπορεί να επιτευχθεί ορθολογική συναίνεση σχετικά με τα δημόσια αγαθά.

Η πολιτική που ασκείται ψευδεπίγραφα, είτε ως τέλεια αγορά, είτε ως σωκρατικός διάλογος, προδιαγράφει τη σύγκρουση ως τελειωμένη, παρωχημένη, αδύνατη και ταυτόχρονα προσπαθεί να αποκηρύξει και να αποκλείσει την εμφάνισή της. Η αντικατάσταση της σύγκρουσης από μια συνεργασία οικονομολόγων "που λένε την αλήθεια", από εκσυγχρονιστές γραφειοκράτες και πατριωτικά ΜΜΕ, μετατρέπει το κράτος σε «προστάτη» της αγοράς εσωτερικά (παράδειγμα η αγριότητα της αστυνομικης καταστολής) και σε δηθεν φιλελευθερο φορέα του ανθρωπισμού εξωτερικά (κάτι που φάνηκε στους "ανθρωπιστικούς" πολέμους της περασμένης δεκαετίας). Η σύγκρουση όμως δεν εξαφανίζεται: οι νεοφιλελεύθερες συνταγές αυξάνουν την ανισότητα, τροφοδοτούν τον ανταγωνισμό και στρέφουν την οργή εναντίον των μεταναστών, των φτωχών και όσων ανθίστανται στην εξαθλίωση.

Αυτή ακριβώς τη στάση έναντι της πολιτικής εισήγαγαν τα πρόσφατα γεγονότα στην Ελλάδα. Κανένα από τα πρωτοφανή μέτρα που πάρθηκαν δεν συζητήθηκε, ούτε εγκρίθηκε, έξω από τον κύκλο ελάχιστων μυημένων κυβερνητικών στελεχών. Η επιβολή τους παρουσιάστηκε ως αναπόδραστο αποτέλεσμα των άπληστων αγορών και της δόλιας ευρωπαϊκής αδράνειας που υποτίθεται ότι βρίσκεται πίσω από την απληστία των αγορών, κάτι σαν ανθρωπιστική εκστρατεία για να σωθούν τα θύματα μιας φυσικής καταστροφής. Οι νεοφιλελεύθεροι οικονομολόγοι, οι ειδικοί και τα κυρίαρχα ΜΜΕ αρχικά ανήγγειλαν ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση και στη συνέχεια εξαπέλυσαν μια συστηματική εκστρατεία για να πείσουν το κοινό.

Η αυστηρή οικονομία και η εντιμότητα, οι περικοπές μισθών και η ηθική αρετή αποτελούν την καθολική νεοφιλελεύθερη συνταγή. Όλα αυτά στην Ελλάδα παίρνουν μια πιο σκληρή μορφή απ' ό,τι στην Ιρλανδία ή την Ισλανδία, διότι η (οικονομική) τιμωρία πρέπει να είναι πιο σκληρή, αντίστοιχη με την υπερβολική μας ηθική χαλαρότητα. Η ποινή αντιστοιχεί με την αμαρτία – μόνο που εδώ θα την πληρώσουν οι αναμάρτητοι. Πρόκειται για ένα δηλητηριώδη τύπο μεταμοντέρνου κυνισμού.

Για την αληθινή πολιτική, από την άλλη, η ιδέα ότι "δεν υπάρχει εναλλακτική λύση" δεν υφίσταται. Η δημοκρατία, που είναι συνώνυμη με την πολιτική, είναι ακριβώς η έκφραση της διαφωνίας και της σύγκρουσης, είναι ένας τρόπος ζωής μέσω του οποίου τα πιο αστάθμητα προβλήματα μπορούν να τεθούν προς συζήτηση και δοκιμασία, μπορούν να βρεθούν λύσεις και να αναληφθούν πολιτικές πρωτοβουλίες. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που, με το ξέσπασμα της κρίσης στην Ελλάδα, σχολιαστές και ειδικοί έσπευσαν να προκαταλάβουν την κοινή γνώμη αναγγέλλοντας ότι το πιο αμφιλεγόμενο ζήτημα των καιρών μας, δηλαδή το μνημόνιο, δεν υπάγεται στην πολιτική κρίση και στην κανονιστική αξιολόγηση, αλλά στις αληθοφανείς συνομιλίες των ορθοφρονούντων ειδικών.

Οι εναλλακτικές προτάσεις για πολιτική κινητοποίηση κατά των μέτρων, οι ιδέες για παύση πληρωμών ή για ριζική αναδιάρθρωση του χρέους, η πρόταση για δημοψήφισμα, όλα αυτά απορρίπτονται γιατί δεν ‘κατανοούν' τον επείγοντα και μονόδρομο χαρακτήρα της οικονομικής λύσης. Αν η «φυσικοποιημένη» οικονομία κινείται με τρόπους θεόσταλτους και απρόβλεπτους, η πολιτική γίνεται μια υποκατηγορία της οικονομίας που πρέπει να μένει σιωπηλή και περιθωριοποιημένη. Μ' αυτό τον τρόπο, βαθύτατα πολιτικές αποφάσεις εμφανίζονται ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα αδήριτων νόμων και ταξικά συμφέροντα περιβάλλονται την αίγλη της επιστημονικής αλήθειας.

Ο πολιτικός χαρακτήρας της οικονομικής κρίσης

Και όμως, η πραγματικότητα είναι ακριβώς το αντίθετο. Κάθε βήμα, κάθε απόφαση, κάθε πράξη από αυτές που οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο, ήταν βαθιά πολιτικές επιλογές. Η οικονομική κατάρρευση του 2008 που επιδείνωσε την οικονομική κρίση, αποκάλυψε τη θεμελιώδη υποκρισία και ανηθικότητα του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Ενώ οι απλοί άνθρωποι υποβάλλονται καθημερινά στην «πειθαρχία» της αγοράς χάνοντας σπίτια, δουλειές και ελπίδες, το κράτος αναλαμβάνει να καλύψει τις τεράστιες απώλειες των τραπεζών. Αυτή το είδος πολιτικής ονομάστηκε «σοσιαλισμός του λεμονιού»: σοσιαλισμός για τους πλούσιους – καπιταλισμός για τους υπόλοιπους. Η, για να παραφράσουμε τον Μπέρτολτ Μπρέχτ, πας φυλακή για μικρά οικονομικά παραπτώματα, ενώ αν οδηγήσεις μια τράπεζα στην πτώχευση παίρνεις τεράστια μπόνους.

Το ίδιο ισχύει και για το χρέος. To χρέος συσσωρεύτηκε τα τελευταία 30 χρόνια με αποφάσεις των εναλλασσόμενων πολιτικών ελίτ που χρησιμοποιούσαν τα δάνεια για να υλοποιήσουν πελατειακές πολιτικές και να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη. Ως προς αυτό, δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο Σημίτη, τον Καραμανλή, τον Παπανδρέου και τους διάφορους υπουργούς και πρώην υπουργούς που παρελαύνουν στις τηλεοπτικές οθόνες ζητώντας «στρατιωτική πειθαρχία». Όπως πρόσφατα είπε ο κ. Πάγκαλος, ‘τα φάγαμε όλοι μαζί' – αλλά δεν προσέθεσε ότι οι ‘όλοι' δεν περιλαμβάνουν την πλειοψηφία του χαμηλόμισθου λαού, που τώρα καλείται να πληρώσει αυτά που άλλοι ‘έφαγαν'. Όλες οι πρόσφατες εκλογικές εκστρατείες έγιναν με το κόμμα της εκάστοτε αντιπολίτευσης να υπόσχεται «ηθική στην πολιτική», «εκλογίκευση των δημοσιονομικών», «επαναθεμελίωση του κράτους», εγκατάλειψη της «αλαζονείας της εξουσίας». Μόλις τελειώνουν οι εκλογές, η νέα κυβέρνηση επιστρέφει στις παλιές μεθόδους, αυξάνοντας το χρέος με δάνεια, δωροδοκώντας και μοιράζοντας προνόμια στους ημέτερους.

Σήμερα, το ένα κυβερνητικό κόμμα επιτίθεται στο άλλο για το ποιος φταίει για το χρέος, ωσάν να υπάρχει κάποιος που ανήκει στην πολιτική ελίτ των τελευταίων 30 χρόνων και δεν φταίει. Με αυτή την έννοια, τα πρόσφατα γεγονότα δείχνουν ότι η οικονομική και η ηθική έκπτωση είναι στην πραγματικότητα συνοδοιπόροι. Στην Βρετανία, στη διάρκεια των τηλεοπτικών αναμετρήσεων της πρόσφατης προεκλογικής εκστρατείας, και οι τρεις ηγέτες απολογήθηκαν στο κοινό για τα «σκάνδαλα των εξόδων» (οι βουλευτές χρέωναν στο δημόσιο κονδύλια που δεν δικαιούνταν) που στοίχισαν στο δημόσιο λιγότερο από δύο εκατομμύρια λίρες και ασφαλώς ωχριούν σε σύγκριση με τα ποσά που σπαταλήθηκαν από τις δικές μας ελίτ. Περιμένουμε ακόμα την πολιτική ελίτ να απολογηθεί στον ελληνικό λαό, αν και μια μεταμέλεια ιαπωνικού τύπου και ακόμα περισσότερο ένα δημόσιο χαρακίρι, θα ταίριαζαν περισσότερο στην κατάσταση αν αναλογιστούμε το μέγεθος της ευθύνης. Η πολιτική κάστα όμως δεν διαθέτει το βασικό ηθικό ανάστημα: η αξίωση να αλλάξουν οι πολίτες στάση, να υπακούν στο νόμο και να δρουν υπεύθυνα προς την κοινωνία θα ήταν πολύ πιο αξιόπιστη αν οι στυλοβάτες της ηθικής έδειχναν ένα ίχνος ταπεινοφροσύνης και κατανόησης των ευθυνών τους.

Η πολιτική φύση της κρίσης διαφαίνεται και στην ευρωπαϊκή πλευρά. Το όριο του 3% στο έλλειμμα (που το έχουν ξεπεράσει όλα τα κράτη της ευρωζώνης), το σύμφωνο σταθερότητας, η κερδοσκοπία των «αγορών», όλα υπακούουν σε πολιτικά κίνητρα και σχέδια. Ο στενός δεσμός μεταξύ των μέτρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ με τη γερμανική πολιτική είναι πασίγνωστος. Όλοι σχεδόν αποδέχονται πλέον ότι η γερμανική πολιτική περιορισμού μισθών και ισχυρού ευρώ έχει βοηθήσει τη γερμανική οικονομία αλλά έχει δημιουργήσει προβλήματα στο Νότο της Ευρώπης.

Αυτό που έχει σχολιαστεί λιγότερο είναι η φύση της κερδοσκοπίας των αγορών. Αυτή δεν βασίζεται στις επιδόσεις της πραγματικής οικονομίας (η Ελλάδα είναι ακόμη γύρω στην 25η θέση του ΟΟΣΑ, αλλά τα μέτρα και η ύφεση που δημιουργούν την οδηγούν συνεχώς προς τα κάτω), αλλά στα αισθήματα «εμπιστοσύνης» και «ρίσκου» που διακατέχουν τους χρηματιστές. Οι χρηματαγορές δεν λειτουργούν σε πραγματικό επίπεδο, αλλά σε εικονικό. Οι φήμες για την αξιοπιστία ενός κράτους ή για τον κίνδυνο να μην πληρώσει προσδιορίζονται από φανταστικούς σχεδιασμούς και ιδεολογικές κατασκευές, αποτελούν μια αυτοεκπληρουμενη προφητεία που δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα, στην οποία όμως έχουν την δύναμη να παρεμβαίνουν καταστροφικά.

Οι επιθέσεις των «αγορών» κατά της Ελλάδας είναι η εκδίκηση του νεοφιλελευθερισμού για την μεγάλη ήττα του 2008. Η εκδίκηση αυτή όμως αποτελεί και αναπόσπαστο κομμάτι των ευρύτερων ρυθμίσεων της μεταβιομηχανικής και μεταφορδιστικής παγκοσμιοποιημενης κοινωνίας των υπηρεσιών. Η συσσώρευση κεφαλαίου δεν βασίζεται πλέον στην δημιουργία υπεραξίας στον πρωτογενή τομέα, αλλά στην άντληση προσόδων, με κύρια μορφή τον τόκο και το μίσθωμα; για πνευματική ιδιοκτησία. Αυτό ισχύει τόσο σε ατομικό επίπεδο (ο νεοφιλελευθερισμός μας μεταχειρίζεται όχι σαν φυσικά πρόσωπα ή πολίτες, αλλά σαν καταναλωτές που πρέπει να δανείζονται για να ξοδεύουν) όσο και σε κρατικό. Η συσσώρευση κεφαλαίου μέσω προσόδων όμως πρέπει να αστυνομεύεται αυστηρά, αφού το δανειστικό συμβόλαιο δεν δημιουργεί αυτόματα τις συνθήκες της αναπαραγωγής του όπως συμβαίνει με το συμβόλαιο εργασίας. Η άντληση προσόδου και τόκου απαιτεί εκφοβισμό καθώς δεν υπάρχει κάποιο "φυσικό" επίπεδο μισθώματος;. Η πίεση των αγορών είναι ένας τρόπος να ασκηθεί πίεση στους οφειλέτες, ώστε είτε να αποδεχτούν την πιο ακραία καταστροφή των δημοσίων δαπανών είτε να χρεοκοπήσουν. Οφειλέτες προσέχετε, λένε στα κράτη, ή καταστρέφετε το κράτος πρόνοιας, ή γίνεστε η επόμενη Ελλάδα. Τακτική που δεν διαφέρει και πολύ από την μαφιόζικη "προστασία": αν ο οφειλέτης αμφισβητήσει τους όρους η την αμοιβή, τον δέρνουν οι μπράβοι! Και οι απειλές έπιασαν: στην Μεγάλη Βρετανία, η νέα κυβέρνηση χρησιμοποίησε συστηματικά το ελληνικό παράδειγμα για να επιβάλλει πρωτοφανείς στα μεταπολεμικά χρονικά περικοπές δαπανών το ίδιο γίνεται στην Ισπανία, Πορτογαλία, Αγγλία και Ιρλανδία. Όπως ξέρουμε, η Ελλάδα, της οποίας το ΑΕΠ είναι μόλις 3% του ευρωπαϊκού, δεν έχει μεγάλη οικονομική σημασία για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά η συμβολική σημασία της επίθεσης που της έγινε ήταν κυριολεκτικά καταλυτική.

Η επιβολή του νεοφιλελευθερισμού από τον Ρέιγκαν και την Θάτσερ συνοδεύτηκε από επιθέσεις σ' όλους τους ενδιάμεσους κοινωνικους θεσμούς, όπως τα κόμματα, τα συνδικάτα, την αυτοδιοίκηση, ακόμα και την εκκλησία. Οι θεσμοί αυτοί όμως είναι απαραίτητοι για την διαμεσολάβηση μεταξύ εξουσίας και πολιτών. Η απουσία τους εξασθενεί την κοινωνική ευπρέπεια (civility), την αποδοχή και την ενσωμάτωση που είναι αναγκαίες στον καπιταλισμό για να κατευνάζει τον ανταγωνισμό και να περιορίζει την σύγκρουση. O άνθρωπος που αντιμετωπίστηκε από την εξουσία ως καταναλωτής σε περιόδους ευημερίας, σε εποχή ανέχειας γίνεται αντικείμενο αστυνόμευσης. Έτσι εξηγείται η μεγάλη αύξηση των μηχανισμών καταστολής που εμφανίστηκαν μεν ως συνέπεια του περίφημου πολέμου κατά της τρομοκρατίας, αλλά στην πραγματικότητα είχαν άλλο κύριο στόχο. Οι αλλαγές που παρατηρούνται είναι τρομακτικές: τείχη σηκώνονται στο Μεξικό και στην Παλαιστίνη, γκέτο φτωχών εμφανίζονται στο κέντρο των πόλεων, οχυρωμένες κοινότητες πλουσίων στα προάστια, αυξάνονται οι φυλακές και οι δυνάμεις καταστολής. Ο κόσμος που είχε αποπλανηθεί από την τεχνητή χρηματοπιστωτική ανάπτυξη εγκαταλείπει αναγκαστικά την κατανάλωση ως μέθοδο ικανοποίησης προσωπικών επιδιώξεων και επιθυμιών και βλέπει την ζωή του να ανατρέπεται. Δεν είναι πια μόνο το 1/3 της κοινωνίας που μένει απέξω, όπως γινόταν κατά τη δεκαετία του '80. Αυτή τη στιγμή, μεγάλα σύνολα πληθυσμού μετατρέπονται από «βολεμένα» σε αποκλεισμένα.

Εδώ φαίνεται η πραγματική διάσταση του τέλους της πολιτικής και η ριζική επαναδιαπραγμάτευση του κοινωνικού δεσμού. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν είναι απλώς ένα ολέθριο οικονομικό μοντέλο. Είναι μια παγκόσμια ιδεολογία και κοσμοθεώρηση, που ωθεί τους ανθρώπους να κατανοούν τη ζωή τους και να σχετίζονται με τους άλλους ως καταναλωτές χωρίς όρια, ως μηχανές επιθυμίας. Αλλά καθώς καταρρέει το οικονομικό μοντέλο που τον στήριξε, μπαίνουμε σε μία εποχή νέας κοινωνικής οντολογίας. Ο εκτεθειμένος σε δάνεια και χρέη άνθρωπος υφίσταται τεράστια ψυχολογική κρίση, κρίση ταυτότητας. Για να επαναπροσδιοριστεί συνολικά η ζωή του υποκειμένου και η σχέση του με τους άλλους και με τον κοινωνικό δεσμό, χρειάζεται μια άγρια και απότομη βιοπολιτική στρατηγική. Τα μέτρα αποτελούν την πιο προωθημένη βιοπολιτική επέμβαση, ένα νέο τρόπο συνολικής αναδιοργάνωσης της ζωής μας από την εξουσία. Ο κοινωνικός έλεγχος και η πειθάρχηση, η ριζική αλλαγή συμπεριφορών και σχέσεων που επιβάλλεται αυτή τη στιγμή, δεν έχει προηγούμενο πουθενά στην Ευρώπη. Η Ελλάδα γίνεται το μεγάλο εργαστήρι όπου φτιάχνεται ο άνθρωπος του μέλλοντος.

Η βιοεξουσία (biopower) αποτελεί άσκηση εξουσίας επί της ζωής, πειθάρχηση του κοινωνικού σώματος μέσω του ελέγχου των διαδικασιών της ζωής. Εκτείνεται από τα βάθη της συνείδησης στα σώματα του πληθυσμού και στην στοχοποίηση κοινωνικών ομάδων βάσει χαρακτηριστικών όπως το φύλο, η φυλή ή η εθνότητα. Τεχνολογίες της εξουσίας που εφαρμόζονται στο κοινωνικό σύνολο συμπληρώνονται με τεχνολογίες ‘επιμελείας εαυτού'. Οι άνθρωποι καλούνται να ‘αλλάξουν' εαυτούς μέσω πρακτικών προσωπικής ‘βελτίωσης' στο όνομα της ατομικής η συλλογικής υγείας. Στην περίπτωση της Ελλάδας, τα μέτρα του μνημονίου διαχωρίζουν τον πληθυσμό με οικονομικά κριτήρια και απαιτούν από τους χαμηλόμισθους και τους συνταξιούχους να αλλάξουν συνολικά τις συμπεριφορές τους στο όνομα της εθνικής ‘σωτηρίας'. Από την κατανάλωση των απολύτως αναγκαίων μέχρι την εκπαίδευση, εργασία και ψυχαγωγία, οι Έλληνες καλούνται να τροποποιήσουν ριζικά την συμπεριφορά τους και να υποβληθούν σε εκτεταμένους ελέγχους που αποσκοπούν να αποκαταστήσουν την κοινωνική υγεία και την ατομική ευτυχία.

Η βιοπολιτική στοχοποιεί κυρίως συμπεριφορές, όχι ιδέες τροποποιεί συνήθειες και πρακτικές, όχι ιδεολογίες. Η επιβολή των αλλαγών ακολουθεί τη στρατηγική του ‘δόγματος του σοκ' (shock doctrine) υπολογίζοντας ότι η βίαιη και ταχεία εισαγωγή τους θα εξουδετερώσει την αντίσταση στην άδικη και καταστροφική τους φύση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η βιοπολιτική στρατηγική δεν κινητοποιεί μόνο τον φόβο για το μέλλον και την δήθεν επιστημονική αλήθεια, αλλά φροντίζει να καλλιεργήσει και ένα όσο γίνεται βαθύτερο αίσθημα ενοχής. Μια χαμηλόφωνη υπόδειξη λέει στον πολίτη «για δεκαπέντε χρόνια είχες βελτίωση του βιοτικού σου επιπέδου μέσα από μη παραγωγικές δραστηριότητες και τώρα πρέπει να πληρώσεις». Ένας μέσος άνθρωπος που είχε αποδεχτεί το νεοφιλελεύθερο μοντέλο μπορεί να πιστέψει ότι δικαιολογούνται οι μειώσεις μισθών και συντάξεων, γιατί είχε αυξανόμενες απολαβές κατά την προηγούμενη περίοδο.

Χωρίς να αρνιόμαστε ότι υπήρξε φοροδιαφυγή και διαφθορά, πρέπει να εξετάσουμε τη δημιουργία ενοχικού συνδρόμου ως τακτική βιοπολιτικής πειθάρχησης. Εδώ μπορεί να βοηθήσει η ψυχανάλυση: το υπερεγώ μας εγκαλεί τις παράνομες απολύσεις που το πρόστυχο μέρος του μας είχε επιβάλλει. Το ηθικιστικό υπερεγώ παίρνει τώρα το πάνω χέρι λέγοντας ότι όποιος αμάρτησε πρέπει να υποφέρει. Οι Γερμανοί και οι Άγγλοι βλέπουν τους Έλληνες ως τεμπέληδες, άχρηστους καλοπερασάκηδες. Η ζωή τους, δήθεν γεμάτη απολαύσεις και αργίες, κλέβει από τους βόρειους αυτό το κάτι που θα τους έκανε ολοκληρωμένους, ευτυχείς. Αλλά το ίδιο κάνουν και οι ελληνικές ελίτ. Αποδέξου την τιμωρία, λένε στον κόσμο, γιατί αμάρτησες και το αξίζεις. Η ηθικολογία είναι απαραίτητος συνοδοιπόρος της βιοπολιτικής.

Δεν υπάρχει επομένως μεγαλύτερο ψέμα από τον ισχυρισμό ότι η κρίση είναι κυρίως οικονομική. Την κρίση που χρησιμοποιείται σήμερα με κυνικό τρόπο για να καταστραφεί το κοινωνικό συμβόλαιο της μεταπολίτευσης, την δημιούργησαν η πολιτική λογική και οι ανάγκες του ύστερου καπιταλισμού. Μόλις συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος της πολιτικής κρίσης, που οδηγεί στην ολική διάλυση και επανασύσταση του κοινωνικού δεσμού, ίσως εμφανιστούν τα πρώτα σημάδια καθολικής αντίδρασης.

Που βρίσκεται ο ελληνικός πολιτισμός;

Ποια είναι η απάντηση της κοινωνίας αυτή την ριζική αλλαγή; Έχουμε δυο ειδών αντιδράσεις. Μια πρώτη είναι το acting out. Η απόγνωση δεν μπορεί να απορροφηθεί από τους εξασθενημένους ενδιάμεσους θεσμούς. Έτσι ο πάντα εύθραυστος ψυχικός δεσμός με την κοινωνία ραγίζει και οδηγεί σε εκδηλώσεις προσωπικής άρνησης, που μπορεί να παίρνουν μορφή βίας, αυτοδικίας, εγκληματικότητας κοκ. Αυτό οδηγεί τον κυρίαρχο ελληνικό πολιτισμό σε τεράστιο αδιέξοδο.

Αυτά που αντιμετωπίσαμε πρόσφατα ως Έλληνες του εξωτερικού ήταν πρωτοφανή. Ο ανθελληνικός και αντιμεσογειακός ρατσισμός και οριενταλισμός που πρέπει να υπήρχε υφέρπων, έγινε εκκωφαντικός. Οι λαϊκές εφημερίδες επιχαίρουν με την ελληνική τραγωδία γιατί οι διακοπές στην Κρήτη και την Ζάκυνθο θα είναι πιο φτηνές. Διανοούμενοι από την άλλη πλευρά δεν μπορούν να πιστέψουν πως οι νεοέλληνες, που ‘δήθεν κατάγονται από τους δημιουργούς της φιλοσοφίας, της δημοκρατίας και της επιστήμης, έγιναν τέτοιοι ψεύτες, κλέφτες και τεμπέληδες'. Αντίστροφα, το μεγάλο μέρος των Ελλήνων βλέπει την Αγγλία ως μέρος για ψώνια στο Harrods και σπουδές σε υποβαθμισμένα Πανεπιστήμια, πολλά τμήματα των οποίων διατηρούνται από τους Έλληνες φοιτητές. Αν δημοκρατία είναι η εξουσία (κράτος) του δήμου, δυστυχώς η Ευρώπη έχει αποκτήσει κράτος αλλά δεν έχει (ούτε φαίνεται να δημιουργεί) δήμο.

Η ψυχανάλυση διακρίνει μεταξύ του ideal ego (ιδεώδους εγώ) και του ego ideal (του ιδεατού εγώ). Το πρώτο οργανώνει φαντασιακά το εγώ μέσα από την προβολή μιας ιδεατής ταυτότητας: βλέπω τον εαυτό μου πετυχημένο, έξυπνο, ωραίο. Αλλά το ego ideal είναι πιο σημαντικό για την ψυχική ισορροπία: για να γίνω αντικείμενο επιθυμίας, βλέπω τον εαυτό μου από την σκοπιά του άλλου και προσπαθώ να γίνω η να πράξω αυτό που νομίζω ότι ο άλλος περιμένει από μένα. Αυτό ήταν μέχρι πρόσφατα το μοντέλο των ελληνικών ελίτ: θα εκσυγχρονιστούμε, θα γίνουμε όπως νομίζουμε ότι μας θέλουν οι Ευρωπαίοι. Και τώρα καταλαβαίνουμε ότι οι ευρωπαϊκές ελίτ μας βλέπουν σαν τις δικές μας, όπως έλεγε ο Καβάφης το 1918: ανήσυχους, ανήμπορους, ψεύτες.

Αυτό αποτελεί χρεοκοπία του εκσυγχρονιστικού μοντέλου πολιτιστικής ταυτότητας. Στο ψυχικό επίπεδο αποτελεί πρόβλημα αυτών που βιώνουν την σχέση ανάμεσα στον φαντασιακό τους ευρωπαϊσμό και τον υποτιμητικό τρόπο που τους αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι. Και θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι ο Παπανδρέου προσπαθεί να προβάλει την τραγική φιγούρα κάποιου που κάνει αυτό που πρέπει, ακυρώνοντας ταυτόχρονα την ταυτότητά του. Σαν τραγωδία ή σαν φάρσα, πάντως, η αναδιάρθρωση του κοινωνικού δεσμού περνάει μέσα από την επανεξέταση της κυρίαρχης, πολιτισμικής ταυτότητας.

Μερικές ιδέες για την επάνοδο της πολιτικής

Είναι πιθανόν ότι χρειαζόμαστε μια νέα θεωρητική σύλληψη για τον πολιτισμό και την πολιτική. Ο δημόσιος τομέας αντιπροσωπεύει και προάγει τα επιτεύγματα του κράτους πρόνοιας. Έχοντας όμως μετατραπεί σε υποχείριο των πολιτικών μηχανισμών και σε πεδίο πελατειακών σχέσεων, έχει χάσει μεγάλο μέρος του κύρους του και της εμπιστοσύνης των πολιτών. Η κατάσταση αυτή βολεύει το νεοφιλελεύθερο μοντέλο που χρησιμοποιεί την ιδιωτικοποίηση και την απορρύθμιση προκειμένου να μεταφέρει κεφάλαιο και εξουσία από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα. Συνειδητοποιώντας την αντίφαση ανάμεσα στην επίφαση δημόσιας αρετής που χρησιμοποιείται για ιδιωτική εξαχρείωση, οφείλουμε να αποτρέψουμε την διαίρεση της κοινωνίας σε δύο αντιμαχόμενους χώρους, δημόσιο και ιδιωτικό. Οι αλληλοκατηγορίες για τεμπέληδες και διεφθαρμένους δημόσιους υπάλληλους ή για φοροφυγάδες και διεφθαρμένους ελεύθερους επαγγελματίες υπηρετεί μόνο τη νεοφιλελεύθερη στρατηγική του διαίρει και βασίλευε.

Πέρα από τη διάκριση δημόσιου και ιδιωτικού, υπάρχει ένας τρίτος όρος: το κοινό καλό, res publica. Το κοινό καλό αντιπροσωπεύει την κοινωνική δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη του μεταπολιτευτικού κοινωνικού συμβολαίου, την ενέργεια που εμψυχώνει την κοινωνία και δημιουργεί την αίσθηση της αλληλεγγύης. Ο δημόσιος τομέας εκπροσωπούσε παραδοσιακά αυτό το κοινό καλό, που όμως σήμερα δεν εκφράζεται πια αποκλειστικά από το κράτος. Αυτό το κοινό συμφέρον, ή κοινοπολιτεία (commonwealth), οριοθετείται αναμφισβήτητα από τον βαθύ ανταγωνισμό και την συγκρουση ανάμεσα στο λαό και τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ. Ωστόσο, σε αυτό τον καιρό της επικείμενης καταστροφής, οι προοδευτικές δυνάμεις οφείλουν να απευθυνθούν στην δεξαμενή του κοινού αισθήματος για να σώσουν το ανθρώπινο πρόσωπο της ελληνικής κοινωνίας.

Η κοινωνική αποστροφή για τις πολιτικές ελίτ πρέπει να μετατραπεί από απαθή αποστασιοποίηση σε ενεργή δύναμη. Διάφορες ιδέες μπορούν να χρησιμοποιηθούν σ' αυτή την κατεύθυνση. Θα μπορούσε ίσως να δημιουργηθεί μια εξεταστική επιτροπή, πέρα από τα δύο μεγάλα κόμματα, από Έλληνες και ξένους οικονομολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες για να εξετάσει γιατί εκτινάχτηκε το χρέος και πως ξοδεύτηκαν τα κονδύλια. Οι Έλληνες πρέπει να προετοιμαστούν πολιτικά και οικονομικά για μεγάλη μείωση του χρέους ή και έξοδο από το ευρώ. Αυτές οι λύσεις θεωρούνταν ακραίες μέχρι πρόσφατα, τώρα όμως προτείνονται τόσο από συστημικούς αναλυτές όσο και από τις αγορές. Το αν η αναδιάρθρωση του χρέους (haircut) ή η στάση πληρωμών θα γίνει προς όφελος του λαού ή των χρηματιστών, θα εξαρτηθεί από την πολιτική κινητοποίηση της επόμενης περιόδου.

Οι πολιτικές και οικονομικές ελίτ πρέπει να λογοδοτήσουν για την καταστροφή της χώρας. Θα μπορούσε να συγκροτηθεί ένα δικαστήριο τύπου Bertrand Russell για να διερευνήσει την ηθική και νομική ευθύνη τους. Η κυβέρνηση δεν έχει την παραμικρή νομιμοποίηση για τα μέτρα και η συμπεριφορά των ελεγκτών του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης θυμίζει αποικιοκράτες σε περιοχές υπό διεθνή κηδεμονία. Επομένως η συνταγματικότητα των μέτρων πρέπει να ελεγχθεί δικαστικά, κάτι που ήδη γίνεται από σημαντικούς φορείς της κοινωνίας, όπως ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθήνας και το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας.

Γενικότερα, η Ελλάδα χρειάζεται ένα μεγάλο, πατριωτικό μέτωπο αντίστασης, πέρα από κομματικές εντάξεις. Μια ηγεμονική πολιτική αναγνωρίζει την πολυδιάσπαση των κοινωνικών δυνάμεων και προσπαθεί να αναγάγει μια βασική αντίφαση που συμπυκνώνει τις αντιθέσεις σε γραμμή αντιπαράθεσης των λαϊκών δυνάμεων. Το κοινό καλό και η δημοκρατία είναι οι καλύτεροι υποψήφιοι για ηγεμονική πολιτική. Ένα τέτοιο μέτωπο δημιουργεί την απαραίτητη δυναμική για να μετατρέψει την άμυνα σε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο.

Οι ευρωπαϊκές ελίτ φοβήθηκαν ότι η χρεοκοπία της Ελλάδας θα δημιουργήσει προβλήματα για το ευρώ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά υπάρχει και η άλλη πλευρά. Τώρα που ξέρουμε ότι η θεραπεία είναι χειρότερη από την ασθένεια, ίσως να καταλάβει η Ευρώπη ότι διάλεξε το λάθος πειραματόζωο. Ο όρος "κρίση νομιμοποίησης" περιγράφει τη μαζική απώλεια εμπιστοσύνης στο εξ ορισμού εύθραυστο κοινωνικό συμβόλαιο, το οποίο δεν μπορεί πλέον να συγκεντρώνει τη λαϊκή συγκατάθεση σε μια ισορροπία ισχύος τόσο κατάφωρα και άδικα οργανωμένη κατά των συμφερόντων της πλειοψηφίας. Τέτοιες κρίσεις εμφανίζονται όταν το κενό που πάντα υπάρχει ανάμεσα στους κυβερνώντες και τους κυβερνωμένους, γίνεται αγεφύρωτο χάσμα και ο ισχυρισμός των ελίτ ότι εκφράζουν το κοινό συμφέρον δεν πείθει πια κανέναν.

Το τέλος ή ο σκοπός της πολιτικής είναι η προσωρινή ειρήνευση της κοινωνικής σύγκρουσης και η προώθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Όταν η πολιτική χάνει αυτό το σκοπό, έρχεται το δικό της τέλος. Σ' αυτό το σημείο βρισκόμαστε σήμερα: οι Έλληνες πρέπει να παλέψουν για την επιβίωση της πολιτικής. Αν από πειραματόζωα γίνουν η πρωτοπορία της αντεπίθεσης των Ευρωπαίων κατά του καταστροφικού νεοφιλελευθερισμού, θα προσφέρουν στον κόσμο μια υπηρεσία ισάξια με την επινόηση της δημοκρατίας.

 

* Το άρθρο που ακολουθεί, στην παρούσα εκδοχή του, δημοσιεύεται πρώτη φορά. Μου το έστειλε με e-mail ο καθηγητής Κώστας Δουζίνας και (με την άδειά του) το παρουσιάζουμε.

Αυτή τη φορά  δεν έκανα καμία προσθήκη τονισμού ή χρώματος στο κείμενο. Μια παλαιότερη εκδοχή του άρθρου είχε κάποτε εμφανιστεί στο "Αριστερό Βήμα Διαλόγου και Κοινής Δράσης".

English Summary: "The Greek Volcano" by professor Costas Douzinas. NOTE: A new book entitled "The Idea of Communism", edited by Slavoj Zizek and Costas Douzinas,  including contributions from Badiou, Hardt, Negri, Ranciere, Nancy, Bucks-Morss and Eagleton (amongst others) has just been published by Verso.

 

** Ο Κώστας Δουζίνας, καθηγητής νομικής, είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Ανθρωπιστικών Σπουδών του Birkbeck College (Πανεπιστήμιο του Λονδίνου). Τα βιβλία του Το Τέλος των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Νόμος και Αισθητική κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Παπαζήση, ενώ Ο Λογος του Νομου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Τα τελευταία του βιβλία, στην αγγλική γλώσσα, είναι τα Adieu Derrida, Critical Jurisprudence και Human Rights and Empire.

ΠΗΓΗ: 23/12/2010, http://omadeon.wordpress.com/2010/12/23/costas-douzinas-the-greek-volcano/#more-12297

ΜΑΤΑΙΕΣ ΕΛΠΙΔΕΣ

ΜΑΤΑΙΕΣ ΕΛΠΙΔΕΣ

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

 

Μεγάλος υπήρξε ο εντυπωσιασμός και αναπτερώθηκαν οι ελπίδες μετά την παρέμβαση Ελλήνων ομογενών, οι οποίοι δήλωσαν δημοσίως ότι έχει συγκεντρωθεί ποσόν εξακοσίων δισεκατομμυρίων ευρών και ότι οι ενεργήσαντες για τη συγκέντρωσή του είναι πρόθυμοι να το διαθέσουν για να απαλλάξουν τη χώρα μας από την ασφυκτική πίεση των δανειστών της υπό όρους. Η είδηση μετεδόθη αρχικά μέσω του διαδικτύου και στη συνέχεια απασχόλησε και τους τηλεοπτικούς σταθμούς.

Επισημαίνουμε κατ' αρχήν ότι πολλοί την αναμετέδωσαν πιστεύοντας ότι η είδηση ήταν χαροποιός. Ισχύει η ρήση «ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται»;

Εμφανίζονται ξαφνικά δύο παντελώς άγνωστοι ομογενείς ως εκπρόσωποι και άλλων δηλώνοντας τη συγκέντρωση ενός ποσού, το οποίο φαντάζει υπέρογκο για τα ελληνικά οικονομικά μεγέθη, αν λάβουμε υπ' όψη ότι υπερβαίνει κατά πολύ το μη διαχειρίσιμο πλέον χρέος μας.

Το πρώτο ερώτημα που πρέπει να τεθεί είναι, αν οι ομογενείς μας απανταχού της γης είναι τόσο ισχυροί οικονομικά. Ως ομογενείς βέβαια εννοούμε εκείνους που αισθάνονται Έλληνες και όχι όλους, όσοι φέρουν ακόμη ελληνικό ονοματεπώνυμο. Θα δεχόμασταν ότι η συγκέντρωση του ποσού είναι εφικτή, αν γνωρίζαμε την οικονομική επιφάνεια των ομογενών μας, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Βέβαια κατά καιρούς ακούγεται ότι κάποιοι από αυτούς χρηματοδοτούν με σημαντικότατα ποσά τα κόμματα κατά την προεκλογική περίοδο. Ασφαλώς τα ποσά αυτά υπολείπονται σαφώς του άλλου που ελέχθη ότι συγκεντρώθηκε και πέραν αυτού η προσφορά δεν είναι ανιδιοτελής. Μετά την επιτυχία του υποστηριζομένου κομματικού σχηματισμού, οι δωρητές θα επανακτήσουν τις απώλειες. 

Το δεύτερο ερώτημα είναι το κατά πόσο παραμένει θερμή η αγάπη για την πατρίδα στους ομογενείς τρίτης τέταρτης και πέραν αυτής γενιάς.  Στο παρελθόν υπήρξαν κάποιες κινήσεις προς στήριξη της πατρίδας μας. Δεν γνωρίζω όμως αν, μετά την κατασκευή του νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ στη Θεσσαλονίκη προ πενήντα ετών, συνεχίστηκαν οι δωρεές προς κατασκευή άλλων νοσοκομείων ή πανεπιστημιακών σχολών ή αν χορηγήθηκαν υποτροφίες για σπουδαστές σε αμερικανικά πανεπιστήμια. Πολλές φορές ακούγεται ότι οι δωρεές Εβραίων προς το Ισραήλ είναι τρομακτικές και οι αντίστοιχες Ελλήνων προς την Ελλάδα μπροστά τους πενταροδεκάρες. Βέβαια δεν είναι όλοι οι ομογενείς μας ανάλγητοι. Κινούνται για την προάσπιση των δικαίων του έθνους μας. Αναφέρω ενδεικτικά τους θαυμάσιους αγώνες της «Παμμακεδονικής ΗΠΑ-Καναδά» για το ζήτημα της Μακεδονίας. Αναφέρω ακόμη το πλήθος των βαριά ασθενούντων, οι οποίοι μετέβησαν στις ΗΠΑ και υποβλήθηκαν σε άκρως δαπανηρές επεμβάσεις με κάλυψη της δαπάνης από ομογενείς!

Το τρίτο και πλέον σημαντικό ερώτημα είναι: Οι οικονομικά ισχυροί ομογενείς είναι πράγματι ελεύθεροι να προβούν σε ενέργεια προς σωτηρία της πατρίδας μας ή είναι απόλυτα δεσμευμένοι; Μπορεί κάποιος να είναι οικονομικά ισχυρός στις ΗΠΑ χωρίς να είναι τουλάχιστον μέλος κάποιας μασωνικής στοάς; Μπορεί να επιχειρήσει το καλό της πρώτης του πατρίδας, αν τα αφεντικά θέλουν την καταστροφή της; Και είναι ώρα να καταγγελθούν εκείνοι, οι οποίοι στις ανησυχίες εκείνων που έβλεπαν ότι τα πάντα στη χώρα μας βαίνουν με βάση σχέδιο διάλυσής της απαντούσαν ειρωνικά και κατήγγειλαν τους οπαδούς της «συνωμοσιολογίας».

Ποιοι ανέλαβαν το έργο αυτό κατασυκοφάντησης των πατριωτών και της αδάπανης διαβεβαίωσης ότι οικονομικές συγκυρίες των αγορών συνετέλεσαν στην καταβαράθρωση της οικονομίας μας, είναι πλέον γνωστοί. Εμείς δεν εννοούμε να διορθωθούμε και να ομολογήσουμε ότι υπήρξαμε θύματα καλοστημένης απάτης, την οποία στηρίξαμε όσο μας ήταν δυνατόν! Και επειδή δεν εννοούμε να διορθωθούμε, γι' αυτό και ελπίζουμε εκεί που δεν υπάρχει ελπίδα. Σε γενικές γραμμές οι ομογενείς δεν μας έπεισαν ότι διαθέτουν σημαντικό κύρος. Απόδειξη ότι, παρά τον σημαντικό αριθμό τους, δεν επέτυχαν σημαντικές νίκες στο παρασκήνιο στα εθνικά μας θέματα. Ασφαλώς την κύρια ευθύνη έχουν οι κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών, οι οποίες δεν έδωσαν μάχες για τα εθνικά μας θέματα, κατ' απαίτηση των αφεντικών μας. Αλλά οι ομογενείς δεν έχουν αφεντικό;

Πέρα από το υπέρογκο του ποσού που ανακοινώθηκε ότι έχει κατατεθεί, επισημαίνεται και ο προαπαιτούμενος όρος για την διάθεσή του στη χώρα μας: Να γίνει εξονυχιστικός λογιστικός έλεγχος για το πού πήγαν τα λεφτά. Δήλωσε μάλιστα ένας από τους εκπροσώπους των ομογενών ότι υπολογισμοί καταλήγουν σε αποτέλεσμα, που δεν δικαιολογεί τον υπέρογκο δανεισμό μας και διαβεβαιώνει προκαταβολικά ότι αυτοί που μαγείρεψαν το έλλειμμα θα λογοδοτήσουν. Εν πρώτοις είναι ο όρος που θέτουν ικανός για να απορριφθεί η πρότασή τους. Τη λίστα που μας έδωσε η Λαγκάρντ, κατ' εντολή του συστήματος, απέκρυψαν επί μήνες οι πολιτικοί μας και θα επιχειρήσουν τώρα έλεγχο σε βάθος, ώστε να αποδοθούν ευθύνες; Ποιοί χρέωσαν τη χώρα και πού διετέθησαν τα χρήματα είναι γνωστό πλέον όχι μόνο στους οικονομολόγους. Αν η υπερχρέωση έγινε από τους πολιτικούς μας, κάποιοι από τους οποίους βρίσκονται πλέον σε δύσκολη θέση, δεν ήσαν αμέτοχοι οι δανειστές μας, αυτοί που κρύβονται πίσω από τον ομιχλώδη όρο «αγορές». Αυτοί είναι οι διεθνείς αιμοσταγείς τοκογλύφοι, τα αφεντικά. Μήπως είναι οι πρόθυμοι να μας ελευθερώσουν ομογενείς μας πάνω από τα αφεντικά;

Εντύπωση μου προκάλεσε η θέση, με την οποία έκλεισε τη συνέντευξή του ο ένας από τους εκπροσώπους: «Το τρίπτυχό μας είναι Ελπίδα, Δικαιοσύνη, Παιδεία. Δεν έχουμε καμία κομματική τοποθέτηση ούτε εκπροσωπούμε καμία θρησκεία. Είμαστε πάνω απ' όλα Έλληνες. Εάν οι Ορθόδοξοι ιερείς βάζουν πρώτα την Ορθοδοξία και μετά την Ελλάδα θα μας βρουν απέναντι. Εάν οι αριστεροί βάζουν πρώτα την ιδεολογία τους και μετά την Ελλάδα θα είμαστε απέναντί τους. Το ίδιο ισχύει και για την Χρυσή Αυγή. Πρώτα και πάνω απ' όλα η Ελλάδα». Η θέση είναι σαφώς ιδεολογική. Άκρως εντυπωσιακός ο ελληνοκεντρισμός, ο οποίος θέτει σε δευτερεύουσα θέση την ορθόδοξη πίστη! Αλλά αυτή η πίστη καλλιέργησε σε προγενέστερες γενιές και μάλιστα επί τουρκοκρατίας τη ζέουσα διάθεση για αγαθοεργία. Σήμερα όταν προβάλλουμε το φαινόμενο κάνουμε λόγο για ιδεολογία του ευεργετισμού.

Δηλώνεται επίσης σαφώς ότι στη χώρα μας δεν πρέπει να είναι ζωντανό το όραμα της κοινωνικής δικαιοσύνης σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα. Τέλος για να διασκεδασθούν κάποιες ανησυχίες αποδοκιμάζεται και το εθνικιστικό κίνημα. Μήπως το σύστημα ετοιμάζει κάποιους αγοραστές του χρέους μας και συνάμα τιμωρούς κάποιων πολιτικών, ως των μόνων ενόχων, προς εκτόνωση στο μέλλον της λαϊκής οργής, όταν αυτή φθάσει σε κατάσταση παροξυσμού; Μήπως τότε η δουλεία μας γίνει βαθύτερη; Μήπως οι «σωτήρες» μας ξεπουλήσουν τα πάντα;

 

«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ», 7-10-2012

Νέα αναδιάρθρωση του χρέους

Νέα αναδιάρθρωση του χρέους: Και ξανά προς το σφαγείο τραβά…

 

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

 

Η κατάσταση κι αν δεν έχει τύχει στους περισσότερους είναι οικεία σε όλους: Εντός του δωματίου στο νοσοκομείο κανείς δεν μιλάει για το μοιραίο που είναι θέμα μηνών αν όχι λίγων εβδομάδων. Εκτός του νοσοκομειακού δωματίου, αντίθετα, ο επερχόμενος θάνατος είναι το μοναδικό θέμα συζήτησης, όποτε έρχεται η κουβέντα στον …τυχερό. Κάπως έτσι συμβαίνει και με την ελληνική οικονομία.

Στην Ελλάδα, η συζήτηση περιστρέφεται σε αυτούς που θα πλήξουν τα νέα μέτρα ύψους 11,6 δισ. ευρώ κι εντός του κυβερνητικού στρατοπέδου η μόνη διαφωνία αφορά το αν φτάνουν αυτά τα μέτρα ή, για να δείξουμε στους πιστωτές μας πόσο υπάκουοι είμαστε, μην τυχόν και χρειάζεται να ανακοινώσουμε κι άλλες, επιπλέον περικοπές μήπως έτσι μας λυπηθούν κι επιδείξουν λίγο οίκτο απέναντί μας. (Πρέπει να παραδεχτούμε ότι η καλύτερη μοίρα γι' αυτή τη χώρα θα ήταν αν τα δημόσια ταμεία εμφάνιζαν την πληθωρικότητα και την μοναδική ικανότητα «να ξαναγεννιούνται από τη στάχτη τους» που από γεννήσεως του ελληνικού κράτους είχαν η υποτέλεια κι η εθελοδουλία του πολιτικού προσωπικού…) Εκτός Ελλάδας όμως η επικείμενη χρεοκοπία χαρακτηρίζεται από τον Τύπο και τους πολιτικούς ως βέβαιη (με απώτερο ζητούμενο να φτάσει το ελληνικό δημόσιο χρέος στο 100% του ΑΕΠ ώστε να μπορεί με ασφάλεια για τους δανειστές μας να εξυπηρετηθεί στο μέλλον) όπως βέβαιη και θέμα χρόνου χαρακτηρίζαμε κι εμείς τη νέα χρεοκοπία στο Unfollow του Μαρτίου, όταν γράφαμε πως επίκειται νέα αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους. Κι αυτό κόντρα στους πανηγυρικούς της κυβέρνησης που δια στόματος πρωθυπουργού, Λουκά Παπαδήμου τότε, χαρακτήριζε το PSI «στέρεο έδαφος» και καλούσε τον κόσμο να αποδεχθεί τους όρους της αναδιάρθρωσης, ως το αναγκαίο τίμημα για να ξεμπερδέψουμε μια για πάντα από το βραχνά του χρέους. Επίσης, για να μπορέσουμε να παραμείνουμε στο ευρώ…

Πέντε μήνες μετά, όταν οι περισσότεροι έλληνες πολιτικοί προσεύχονταν στην Μεγαλόχαρη να κάνει το θαύμα της και να μην έχουμε την τύχη του ευδρόμου Έλλη, τα σενάρια για μια νέα αναδιάρθρωση πραγματικά οργίαζαν και στο σύνολό τους αφορούσαν το ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο. Θέμα καθόλου εύκολο καθώς το ιδιαίτερο στην σημερινή συγκυρία είναι πως το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους το οφείλουμε στον λεγόμενο επίσημο τομέα, δηλαδή κράτη – μέλη της ευρωζώνης, ΕΚΤ και ΔΝΤ και όχι σε ιδιώτες. Γι' αυτό το λόγο κι η νέα αναδιάρθρωση ήδη χαρακτηρίζεται ως OSI (Official Sector Involvement) αντίθετα με την προηγούμενη, που είχε χαρακτηριστεί PSI (Private Sector Involvement) λόγω του ότι το κόστος από το κούρεμα τότε μεταφέρθηκε στον ιδιωτικό τομέα μιας και οι ιδιώτες κάτοχοι (τράπεζες, θεσμικοί) ήταν αυτοί που είδαν κυρίως την αξία των ομολόγων τους να απομειώνεται. Τον Μάρτιο όμως η ΕΕ (μαζί με την διαγραφή χρέους 105 δισ. και το νέο δάνειο ύψους 130 δισ. που μας φόρτωσε, μένοντας να αποδειχθεί πώς βγήκαμε κερδισμένοι απ' αυτή την πράξη…) λειτουργώντας ως στρατηγείο των πιστωτών, έκανε και κάτι ακόμη: κατ' εξαίρεση της πάγιας οδηγίας της για ιδιωτικοποιήσεις παντού και πάντα, «κρατικοποίησε» το νέο δημόσιο χρέος της Ελλάδας, με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή 220 – 230 δισ. ευρώ από το ελληνικό χρέος να είναι διακρατικό. Κατά συνέπεια κάθε απόφαση για αναδιάρθρωση του ελληνικού δημόσιου χρέους, δηλαδή για παραγραφή ενός ποσοστού της τάξης του 20% ή του 30% από τα χρήματα που οφείλουμε στα κράτη της ευρωζώνης θα πρέπει να δικαιολογηθεί στους ευρωπαίους πολίτες οι οποίοι ποτέ δεν έμαθαν ότι φεσώθηκαν για να σώσουν τις τράπεζές τους οι οποίες είχαν κερδίσει τα μέγιστα από τον δανεισμό του ελληνικού δημοσίου τα προηγούμενα χρόνια και τώρα, που τέθηκε εν αμφιβόλω η αποπληρωμή του χρέους, οι κυβερνήσεις τους αποφάσισαν να μεταβιβάσουν το χρέος αυτό στους λαούς. Το μόνο που κατάλαβαν οι περισσότεροι ευρωπαίοι φορολογούμενοι (με ευθύνη των κυβερνήσεών τους οι οποίες έκαναν τον παν για να κρύψουν ακόμη μια φορά ότι στήριξαν τις τράπεζες) ήταν πως χρεώθηκαν για να έχουν οι έλληνες παχυλές συντάξεις… Η ΕΕ κατ' αυτό τον τρόπο καλλιέργησε τον εθνικισμό και το μίσος μεταξύ των λαών, φέροντας την ευθύνη για ένα πρωτοφανές στην μεταπολεμική ιστορία της Ευρώπης κλίμα εθνικών ανταγωνισμών που έχει δημιουργηθεί…

"Οι μεγάλες τράπεζες τα έχουν ετοιμάσει όλα" για μια ακόμη φορά

Πριν δούμε όμως το τι θα γίνει έχει σημασία να εξετάσουμε το τι έγινε, κι αυτό για έναν απλό λόγο: επειδή διαγράφεται ζωντανή η απειλή το νέο κούρεμα που ήδη ετοιμάζεται («στα παρασκήνια οι μεγάλες τράπεζες τα έχουν ετοιμάσει όλα» έγραφε η ιταλική εφημερίδα Ρεπούμπλικα στις 14 Αυγούστου) να είναι εξ ίσου οδυνηρό κι εξ ίσου αναποτελεσματικό με το πρώτο, με αποτέλεσμα σε έξι ή οκτώ μήνες, ευρισκόμενοι μάλιστα σε ακόμη πιο οδυνηρή θέση, να κάνουμε την ίδια συζήτηση.

Ένας είναι κατά βάση ο λόγος που απέτυχε η αναδιάρθρωση του Μαρτίου: το ότι έγινε με πρωτοβουλία των δανειστών. Οι όροι δηλαδή υπό τους οποίους εφαρμόστηκε το «κούρεμα» δεν αποσκοπούσαν να ελαφρύνουν τον ελληνικό λαό από ένα δυσβάσταχτο χρέος, αλλά να εξυπηρετήσουν τα άμεσα και μακροπρόθεσμα συμφέροντα των πιστωτών, με αποτέλεσμα η ονομαστική μείωση του χρέους να καταλήξει σε μια επιπλέον επιβάρυνσή μας κατά 25 δισ. ευρώ μια και στον λογαριασμό, τότε που …γύριζε, μπήκαν και τα χρήματα για την ανακεφαλαιοποίηση των χρεοκοπημένων ελληνικών τραπεζών! Δεν θα τις εξαγοράσουν βουτηγμένες στα χρέη οι Γερμανοί…

Το σημαντικότερο ωστόσο δεν είναι η αριθμητική του χρέους, αλλά η πολιτική οικονομία του, δηλαδή το τεράστιο κοινωνικό κόστος που καταβάλαμε: μείωση μισθών, ιδιωτικοποιήσεις, αυξήσεις σε τιμολόγια, κατάργηση συλλογικών συμβάσεων είναι μερικοί μόνο από τους όρους που περιλαμβάνονταν στο δεύτερο μνημόνιο. Ακόμη επομένως και να πετύχαινε η αριθμητική του κουρέματος, να μειωνόταν πραγματικά δηλαδή στο τέλος της ημέρας το χρέος, το κοινωνικό κόστος που το συνόδευε έκανε απορριπτέα την αναδιάρθρωση. Σε αυτό το πλαίσιο η βαθύτερη ύφεση της οικονομίας που ακολούθησε (βάθους 7% για φέτος, αντί για 4,5% όπως αρχικά υπολογιζόταν) και τώρα χαρακτηρίζεται ως αιτία των αποκλίσεων που κάνουν αναγκαία μια νέα απομείωση, δεν ήταν το απροσδόκητο παρα-προϊόν μιας οικονομικής πολιτικής, αλλά το από τότε προβλέψιμο και άμεσο αποτέλεσμα μιας οικονομικής πολιτικής εκδικητικής, που θα αποτρέπει άλλους λαούς και κυβερνήσεις από το να ζητήσουν κι αυτοί μείωση του χρέους τους, αλλά κυρίως ταξικής πολιτικής που εκμεταλλεύτηκε την κρίση χρέους για να εκθεμελιώσει ό,τι θεωρούσε επιζήμιο για τα συμφέροντά της και παρωχημένο με βάση τους σημερινούς συσχετισμούς.

Εκτός Ελλάδας όλα τα ενδεχόμενα για την μορφή του «κουρέματος» είναι ανοιχτά (περιλαμβάνοντας από κούρεμα των ομολόγων των κεντρικών τραπεζών μέχρι παραγραφή μέρους των διακρατικών χρεών και αποπομπή της Ελλάδας από την ευρωζώνη «για να κάνει μια καινούρια αρχή» όπως έγραφε το περιοδικό Σπίγκελ) από τη στιγμή που επιτεύχθηκε το σημαντικότερο: να κερδηθεί χρόνος και να προλάβουν οι γερμανο-γαλλικές τράπεζες που είχαν κυρίως ελληνικά ομόλογα στα χαρτοφυλάκιά τους να τα ξεφορτωθούν! Τα δύο χρόνια που μεσολάβησαν, τα χρόνια αυτά που η Ελλάδα μάτωσε με το εργατικό δίκαιο να επιστρέφει στον 19ο αιώνα, δεν πήγαν επομένως χαμένα για τους Ευρωπαίους «εταίρους» μας. Για μας ισοδυναμούν με καταστροφή από τη στιγμή που απωλέσαμε τα σημαντικότερα διαπραγματευτικά χαρτιά που διαθέταμε (σημαντική έκθεση ξένων τραπεζών στο ελληνικό χρέος) με αποτέλεσμα σήμερα κάθε είδους δημόσιο ταμείο (από τα ταμεία της κοινωνικής ασφάλισης μέχρι του κράτους) να είναι κενό. Παρόλα αυτά, ακόμη και τώρα, η μονομερής, παρά κι ενάντια στη βούληση των πιστωτών μας, διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους ή όλου του δημόσιου χρέους και η ανάληψη του κόστους εξόδου από το ευρώ πάλι με όρους κυρίαρχου κράτους, με την ταυτόχρονη εθνικοποίηση των τραπεζών, μπορεί να αποτρέψει τα χειρότερα που έρχονται.

ΠΗΓΗ: 28/09/2012, http://leonidasvatikiotis.wordpress.com/2012/09/28/…80/

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΒΟΜΒΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΟΥ 2009

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΒΟΜΒΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΤΟΥ 2009!!!

 

Της Ζωής Γεωργαντά

 

Εισαγωγικά: Πόπη Σουφλή

 ΘΑ ΤΡΙΞΟΥΝ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΔΩΣΙΛΟΓΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΗΣ EUROSTAT ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΝΤ

 Όταν η ΕΛΛΗΝΙΔΑ που αποκάλυψε τον ρόλο της ΕΣΤΑΤ στο πραγματικό και όχι το πλασματικό έλλειμμα του κράτους, που οδήγησε δια χειρός Γιώργου Παπανδρέου και Γιώργου Παπακωνσταντίνου, τη χώρα μας στο ΔΝΤ και τον ελληνικό λαό στην φτώχεια και την απόγνωση, εμπιστεύεται στα attikanea μια αποκάλυψη που θα ταράξει και τους εδώ υπηρέτες του ΔΝΤ, αλλά και το ίδιο το ΔΝΤ, τότε μόνο τιμή περιποιεί για μας η εμπιστοσύνη της.

Η ΖΩΗ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑ, η Καθηγήτρια Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και πρώην Μέλος της ΕΛΣΤΑΤ, πριν από ένα χρόνο περίπου, είχε αποκαλύψει τρομακτικά στοιχεία για την ΕΛΣΤΑΤ και τον ρόλο της. Σήμερα, μέσα από τα attikanea κάνει ένα ακόμη βήμα.

Αποκαλύπτει το πραγματικό έλλειμμα του 2009 (!!!!) και αυτό, αποτελεί κυριολεκτικά μια ΒΟΜΒΑ στα σαθρά θεμέλια των κομμάτων που ψήφισαν το Μνημόνιο και όλων αυτών που τρία χρόνια τώρα το υλοποιούν με τις πολιτικές τους οσφυοκάμψεις στην φασιστική Γερμανία και το Δ.Ν.Τ…

Με έλλειμμα όμως αυτό που αποκαλύπτεται παρακάτω, μπορούμε να μιλάμε τελεσίδικα ότι πρόκειται για την μεγαλύτερη ΠΡΟΔΟΣΙΑ που συντελέστηκε στο Ελληνικό Έθνος!

Και η νυν κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά την ΑΛΗΘΕΙΑ… κι όμως, συνεχίζει… Ελπίζουμε ότι το θέμα αυτό, θα έρθει στη Βουλή…και τότε, αυτοί που κυβερνούν, θα πρέπει να απαντήσουν…

Ελπίζουμε ότι ο ηρωικός Εισαγγελέας κ. Πεπόνης, θα πράξει το χρέος του! Να παραπέμψει ΟΛΟΥΣ όσους εξαπάτησαν τον ελληνικό λαό, στη Δικαιοσύνη! Και θέλουμε να ελπίζουμε, ότι αυτή τη φορά, η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και θα πράξει το χρέος της προς την ΠΑΤΡΙΔΑ και τον ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΑΟ… έστω και στο… παρά πέντε….!!!

Η ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΖΩΗ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑ, ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ…

Το πραγματικό έλλειμμα του 2009 ήταν… 3,9% ένα από τα χαμηλότερα στην ΕΕ

Ζωή Γεωργαντά, Καθηγήτρια Εφαρμοσμένης Οικονομετρίας και Παραγωγικότητας Πανεπιστημίου Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών τέως Μέλος του Συμβουλίου της ΕΛΣΤΑΤ μετά από έγκριση της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής των Ελλήνων

3 Σεπτεμβρίου 2012

Μας είπαν ότι το έλλειμμα της χώρας μας το κρίσιμο έτος 2009 ήταν 15,6% της συνολικής εγχώριας παραγωγής μας, ή, με την οικονομική ορολογία, το 15,6% του Ακαθάριστου (δηλαδή με τις αποσβέσεις συμπεριλαμβανόμενες) Εγχώριου Προϊόντος μας (ΑΕΠ). Μας είπαν, δηλαδή, ότι το έλλειμμα της χώρας μας ήταν το μεγαλύτερο στην ΕΕ. Όμως, η αλήθεια είναι ότι η χώρα μας είχε ένα από τα μικρότερα ελλείμματα στην ΕΕ και αυτό ήταν 3,9%. Η Γαλλία είχε 7,5%, η Ολλανδία και το Βέλγιο είχαν 5,6%, και η Γερμανία είχε 3,2%. Η αλήθεια για το Ελληνικό δημόσιο έλλειμμα απέχει τόσο πολύ από την πραγματικότητα που μας κάνει να θυμηθούμε τα λόγια του Αρθούρου Σοπενχάουερ: Όλες οι αλήθειες περνούν από τρία στάδια. Πρώτον διαπομπεύονται. Δεύτερον, πολεμούνται με βία. Τρίτον, γίνονται αποδεκτές ως ολοφάνερες και αυταπόδεικτες.

Το άρθρο αυτό συμπληρώνει τις μέχρι τώρα δηλώσεις και μαρτυρικές καταθέσεις μου. Η διαφορά είναι ότι περιλαμβάνει ένα σαφές ποσοτικό συμπέρασμα που βασίζεται σε συνεχιζόμενη μελέτη των γεγονότων και των αριθμών, ιδιαίτερα από τον Οκτώβριο του 2009 που εκλέξαμε την σοσιαλιστική κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Έτσι, θεωρώ ότι μπορώ σήμερα, δύο ακριβώς χρόνια μετά την δεύτερη συνεδρίαση της τότε ανεξάρτητης 7-μελούς Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), να συμβάλω παραπέρα στην διαλεύκανση του ζητήματος της διόγκωσης του δημόσιου ελλείμματος της χώρας μας δείχνοντας ότι το πραγματικό μέγεθος του ελλείμματος του 2009 ήταν 3,9% του ΑΕΠ.

Για να γίνει κατανοητός ο υπολογισμός του πραγματικού δημόσιου ελλείμματος, πρέπει να ξεκινήσουμε από τον ορισμό του ελλείμματος και την σχέση του με το χρέος. Το δημόσιο έλλειμμα είναι η διαφορά μεταξύ εσόδων και δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού. Το χρέος ορίζεται ως τα συσσωρευμένα ελλείμματα διαμέσου του χρόνου. Συνεπώς, το έλλειμμα ενός συγκεκριμένου έτους είναι η διαφορά μεταξύ του χρέους του έτους αυτού και του προηγούμενου έτους. Με άλλα λόγια, τα δύο αυτά μεγέθη, έλλειμμα και χρέος, σχετίζονται μεταξύ τους διαμέσου μιας εξίσωσης η οποία αποτελεί και έναν παράγωγο ορισμό του ελλείμματος. Η εξίσωση αυτή είναι η εξής: Χt-1=Dt  (1)

όπου Χt συμβολίζει το χρέος τον χρόνο t, Χt-1 συμβολίζει το χρέος τον προηγούμενο χρόνο t-1, και Dt συμβολίζει το έλλειμμα τον χρόνο t. Αν μεταφέρουμε το χρέος του έτους t-1 στην δεξιά πλευρά της εξίσωσης (1), τότε μπορούμε να πούμε ότι το έλλειμμα του δημόσιου προϋπολογισμού (έσοδα μείον δαπάνες) προστίθεται στο χρέος του προηγούμενου (t-1) έτους και το αποτέλεσμα είναι το χρέος του τρέχοντος έτους, δηλαδή το Χt. Όπως γίνεται φανερό, όταν έχουμε έλλειμμα αυτό σημαίνει ότι τα έσοδά μας είναι μικρότερα από τις δαπάνες μας, άρα πρέπει να δανειστούμε. Με την έννοια αυτή, το δημόσιο έλλειμμα καθορίζει και τις δανειακές ανάγκες της χώρας. Επίσης θα είναι χρήσιμο στην παρακάτω συζήτηση αν ξεκαθαρίσουμε τί σημαίνει στοκ και τί σημαίνει ροή. Το χρέος ως μέγεθος που συσσωρεύεται διαμέσου του χρόνου, και είναι στην ουσία άθροισμα των ελλειμμάτων όλων των προηγούμενων ετών, ονομάζεται αποθεματικό μέγεθος ή στοκ, ενώ το έλλειμμα αφορά μόνο ένα έτος και ονομάζεται μέγεθος ροής.

Στην πράξη, όταν δηλαδή καταχωρούνται τα δεδομένα των εσόδων και των δαπανών στους διάφορους λογαριασμούς, η εξίσωση (1) συνήθως παραβιάζεται, περισσότερο  ή λιγότερο, από τις διάφορες χώρες. Στις  περιπτώσεις  αυτές, αντί  για  την  εξίσωση (1), έχουμε την εξίσωση (2): Χt – Χt-1 =Dt+Kt (2) όπου το Κ συμβολίζει ένα μέγεθος σφάλματος, ή ρυθμιστικό, όπως το αποκαλεί η Eurostat.

Συγκεκριμένα, το κονδύλι Κ, ονομάζεται «κονδύλι ρύθμισης χρέους-ελλείμματος» ή «ρύθμισης στοκ-ροής – Stock-Flow Adjustment (SFA)». Το μέγεθος αυτό, όπως έχει αποδειχτεί και θα το εξηγήσω παρακάτω, χρησιμοποιείται από τις χώρες για να κρύψουν ανεπιθύμητα ελλείμματα. Δηλαδή «φουσκώνουν» το Κ και «ξεφουσκώνουν» το D. Αυτό συμβαίνει διότι υπάρχει αδιαφάνεια για το τί είδους ποσά διαμορφώνουν το ύψος του κονδυλίου Κ. Στην σχετική  Έκθεσή της τον Απρίλιο 2012 η Eurostat αναφέρει ότι το κονδύλιο Κ «εννοιολογικά διακρίνεται στα επόμενα συστατικά στοιχεία: καθαρή απόκτηση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού, επιδράσεις λόγω ρύθμισης χρέους, και στατιστικά σφάλματα». Τα τρία αυτά συστατικά στοιχεία του Κ ορίζονται τόσο πολύ γενικά από την Eurostat, ώστε δημιουργούν  σύγχυση ακόμα και στον ειδικό διότι αποτελούνται από αδιαφανή κονδύλια που είναι επίσης τελείως διαφορετικά μεταξύ τους. Προσπαθώντας όμως να καλυφθεί για την αδιαφάνεια του κονδυλίου Κ, στην σελίδα 2 της Έκθεσής της η Eurostat γράφει: «είναι σημαντικό να ελέγχεται το κονδύλι Κ διότι μπορεί να είναι ένδειξη για ύπαρξη προβλήματος όσον αφορά την ποιότητα των στοιχείων» και η Eurostat συνεχίζει στην ίδια παράγραφο: «Έχει υποστηριχτεί ότι επειδή δίνεται μεγάλη βαρύτητα στο έλλειμμα με τους τρέχοντες δημοσιονομικούς ελέγχους από την ΕΕ (διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος ή EDP και Συνθήκη Μάαστριχτ), οι κυβερνήσεις μπορεί να έχουν κίνητρο να δηλώνουν μικρότερα ελλείμματα καταγράφοντας μεγαλύτερες συναλλαγές στο πλαίσιο του κονδυλίου Κ». Το γεγονός αυτό, δηλαδή το ότι το Κ χρησιμοποιείται για την κάλυψη των ελλειμμάτων των Ευρωπαϊκών χωρών, δεν έχει απλώς «υποστηριχτεί», όπως δηλώνει τηλεγραφικά και προφανώς με διάθεση  συγκάλυψης της πραγματικότητας η Eurostat, αλλά έχει αποδειχθεί, όπως θα αναπτύξω στο τέλος του άρθρου αυτού, στην βάση έγκυρης επιστημονικής έρευνας.

Η ασάφεια των λογιστικών και οικονομικών ορισμών της Eurostat

Στο άρθρο μου «Οι Ευρωπαϊκοί Κανονισμοί για το Χρέος και το Έλλειμμα» περιγράφονται ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών του 1995 (ESA95) που εφαρμόζεται από το 1996 μέχρι σήμερα και αφορά τον υπολογισμό του δημοσίου χρέους και του ελλείμματος. Γίνεται έτσι φανερό ότι το ESA95 αποτελεί πλαίσιο αναφοράς για τις Εθνικές Στατιστικές Υπηρεσίες, στις οποίες παρέχεται μεγάλη ευελιξία ώστε να προσαρμόζουν το πλαίσιο αυτό στις ιδιαίτερες συνθήκες των χωρών-μελών. Η ευελιξία αυτή θα μπορούσε ίσως να αξιοποιηθεί θετικά από τις Στατιστικές Υπηρεσίες αν υπήρχαν πραγματικές δημοκρατικές διαδικασίες και ουσιαστική πολιτικοοικονομική Ευρωπαϊκή Ένωση. Όμως η ανυπαρξία τέτοιων θεσμών, σε συνδυασμό με την ασάφεια των ορισμών στα διάφορα Εγχειρίδια και Συμβουλευτικά κείμενα της Eurostat που εκδίδονται ως πρακτικά «λυσάρια» εφαρμογής του ESA95, οδηγεί τις χώρες-μέλη σε ερμηνείες που ευνοούν τα πολιτικά τους προγράμματα. Στον κανόνα αυτό υπάρχουν εξαιρέσεις, μία από τις οποίες είναι η Ελλάδα, στην οποία «υπαγορεύονται» ερμηνείες χωρίς, δυστυχώς, αντίλογο εκ μέρους της χώρας μας, όπως φαίνεται από τα δεδομένα και τον έγκυρο Τύπο. Ταυτόχρονα, οι ορισμοί που περιλαμβάνονται στο ESA95 διαφέρουν από τους αντίστοιχους ορισμούς στα πλαίσια του EDP (διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος) αυξάνοντας έτσι την σύγχυση ακόμα και στους ειδικούς. Το αποτέλεσμα είναι ότι όποια χώρα στην ΕΕ είναι σήμερα οικονομικά ισχυρότερη, έχει και μεγαλύτερη δυνατότητα στο να αξιοποιεί το κονδύλι Κ, και με την δημιουργική λογιστική (εφαρμογή παράνομων λογιστικών τεχνασμάτων) να ωφελείται αδιαφανώς και μονομερώς διότι στην ΕΕ ο έλεγχος του Κ γίνεται από τους ισχυρούς προς τους αδύνατους και όχι και αντίστροφα, όπως θα απαιτούσαν οι δημοκρατικές διαδικασίες.

Έτσι, το δημόσιο χρέος σχεδόν δεν ορίζεται. Υπάρχουν πολλές αναφορές στην διεθνή σχετική βιβλιογραφία για την ασάφεια του ESA95. Μεταξύ άλλων, αναφέρω την μελέτη «Το μέγεθος και η σύνθεση του κυβερνητικού χρέους στην ευρωζώνη (The size and composition of government debt in the euro area)», ECB, No.132, Oct 2011, όπου στην σελίδα 5 γράφεται το εξής: «Παρά το γεγονός ότι ο όρος κυβερνητικό χρέος χρησιμοποιείται πολύ συχνά, εντούτοις περιλαμβάνει διαφορετικές έννοιες με διαφορετικές αποχρώσεις». Αλλά και ολόκληρη η μελέτη αυτή δείχνει την ασάφεια και την σύγχυση που δημιουργεί η έννοια του δημοσίου χρέους στο ΕSΑ95. Επίσης, το ότι δεν υπάρχει σαφής ορισμός του χρέους αναφέρεται και στα ίδια τα Εγχειρίδια της Eurostat (Βλ. Eurostat Manual on Government Deficit and Debt, 2002, section V1, p.196; Manual on Government Deficit and Debt, Implementation of ESA95, 2010, section VIII.2.1, p.305).

Μάλιστα, σε πρόσφατο Δοκίμιο του ΔΝΤ (27 Ιουλίου 2012) με τίτλο «Τι βρίσκεται από κάτω: Ο στατιστικός ορισμός του δημοσίου χρέους. Μια επισκόπηση της συγκάλυψης του δημοσίου χρέους σε 61 χώρες» με συγγραφείς τους Robert Dippelsman, Claudia Dziobek, και Carlos Mangas, αναλύεται η σύγχυση που δημιουργούν οι ορισμοί και η εφαρμογή τους στην καταγραφή των δημοσιονομικών στοιχείων της Γενικής Κυβέρνηση των διαφόρων χωρών και προτείνεται ένα πλαίσιο άρσης της ασάφειας, έτσι ώστε στο χρέος και στο έλλειμμα να καταχωρούνται σαφή κονδύλια τα οποία θα πρέπει, σύμφωνα με τους συγγραφείς, να χαρακτηρίζονται από διαφάνεια. Για παράδειγμα, στην σελίδα 15 του Δοκιμίου αναφέρεται: «Ένας διεθνής τυπικός ορισμός για το κυβερνητικό χρέος θα πρέπει να περιλαμβάνει εξειδικευμένα τις μεθόδους αποτίμησης διότι όπως είναι σήμερα, οι συγκρίσεις των στοιχείων του δημοσίου χρέους για τις διάφορες χώρες είναι παραπλανητικές». Και οι συγγραφείς συνεχίζουν με την περίπτωση της Ελλάδας και διερωτώνται αν το ελληνικό χρέος του 2010 σε σχέση με το 2009 αυξήθηκε ή μειώθηκε. Η απάντησή τους είναι «Και τα δύο (αύξηση και μείωση) είναι αλήθεια»! Η αναφορά αυτή δείχνει την έκταση της ασάφειας και της αδιαφάνειας για το τί περιλαμβάνει το χρέος σύμφωνα με την Eurostat. Το γεγονός της ασάφειας και συνεπαγόμενης ευελιξίας των Εθνικών Αρχών στο να ερμηνεύσουν τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς του ESA95 δείχνει και την εκούσια ή ακούσια ολιγωρία, ανικανότητα, αδιαφορία των Ελληνικών Αρχών στο να εφαρμόσουν τους Κανονισμούς αυτούς σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες της χώρας μας.

Το έλλειμμα του 2009 ήταν 3,9% του ΑΕΠ

Τα πιο πρόσφατα επίσημα στοιχεία της Eurostat για τις χώρες-μέλη δημοσιεύτηκαν στις 14 Απριλίου 2012 με τίτλο Πίνακες Υπερβολικού Ελλείμματος. Στον παρακάτω πίνακα 1 παρουσιάζονται τα στοιχεία για την χώρα μας στην βάση των οποίων θα υπολογίσουμε το πραγματικό έλλειμμα του κρίσιμου έτους 2009 χρησιμοποιώντας τις εξισώσεις που παρουσιάστηκαν παραπάνω. Έτσι, βλέπουμε τις τιμές των μεγεθών Χ, D, K, καθώς και του ΑΕΠ για το 2009. Βλέπουμε ότι το μέγεθος Κ για το έτος 2009 ισούται με 0,1% του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι η Eurostat θεωρεί ότι το Κ είναι μικρό αν δεν είναι μεγαλύτερο από 2% του ΑΕΠ. Άρα για το 2009, το Κ για την χώρα μας είναι μικρό.

Πίνακας 1

Συμβολισμός

Περιγραφή

Αξία σε δισεκατ. ευρώ

Χt

Χρέος 2009

299,685

Xt-1

Χρέος 2008

263,284

Dt

Έλλειμμα 2009

36,103

Kt

Ρυθμιστικό κονδύλι

0,298

ΑΕΠ

Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν

231,642

Dt/ΑΕΠ

Έλλειμμα ως % του ΑΕΠ

15,6%

Kt/ΑΕΠ

Κ ως % του ΑΕΠ

0,1%

Σύμφωνα με τις εξισώσεις (1) και (2), για να δούμε το ύψος του πραγματικού ελλείμματος της χώρας μας για το έτος 2009, πρέπει να έχουμε το πραγματικό ύψος του χρέους για το έτος 2009 και για το 2008. Επειδή το Κ είναι μικρό, στους επόμενους υπολογισμούς υιοθετούμε την εξίσωση (1) διότι και η εξίσωση (2) δίνει τα ίδια σχεδόν αποτελέσματα. Σημειώνω ότι για τα επόμενα χρόνια, 2010, 2011, 2012 (πρόβλεψη), οι δύο εξισώσεις δίνουν διαφορετικά αποτελέσματα διότι το ύψος του κονδυλίου Κ, ξαφνικά και μυστηριωδώς, φουσκώθηκε, ενώ ξεφούσκωσε το D που είναι το έλλειμμα. Πληροφοριακά, μπορούμε να δούμε στον επόμενο πίνακα 2 τα επίσημα στοιχεία για το Κ και το D ως ποσοστά του ΑΕΠ για τα έτη 2009-2012, καθώς και την διαχρονική εξέλιξή τους.

Πίνακας 2

 

2009 (%)

2010 (%)

2011 (%)

2012 (πρόβλεψη %)

Κ/AEΠ

0,1

2,8

3,03

26,2

D/ΑΕΠ

15,6

10,3

9,1

6,7

Μεταβολή του Κ/ΑΕΠ σε σύγκριση με το 2009

 

2700%

2930%

26100%

Μεταβολή του D/ΑΕΠ σε σύγκριση με το 2009

 

-34%

-42%

-57%

Ο πίνακας 2 αποτελεί μια καθαρή περίπτωση του «φουσκώνω το Κ και ξεφουσκώνω το D". Έτσι, το K ως ποσοστό του ΑΕΠ φούσκωσε κατά 2700% το 2010, κατά 2930% το 2011 και 26100% προβλέπεται να φουσκώσει το 2012 σε σύγκριση με το 2009! το D (έλλειμμα) ως ποσοστό του ΑΕΠ ξεφούσκωσε κατά 34% το 2010, κατά 42% το 2011, και κατά 57% προβλέπεται να ξεφουσκώσει το 2012 σε σύγκριση με το 2009. Κατά τα άλλα, μας λένε οι κκ πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ και Γενικός Διευθυντής της Eurostat ότι «δεν υπήρξε καμία πολιτική παρέμβαση»!! Παρακάτω υπολογίζω το χρέος του 2009 στην βάση των παρακάτω δεδομένων:

– Επίσημων στοιχείων της Eurostat που παρουσιάζονται στον πίνακα 1

– Προσωπικής μελέτης των γεγονότων και των αριθμών

– Των Πρακτικών της συνεδρίασης της Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής τον Σεπτέμβριο 2011

– Των καταθέσεων των μαρτύρων στην Εξεταστική της Βουλής του Μαρτίου 2012

– Απόψεων που αναπτύχθηκαν στα πλαίσια πολλών συζητήσεων με άτομα ειδήμονες, πραγματογνώμονες, και ειδικούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Στην βάση αυτής της πληροφορίας και πριν προχωρήσω στην χρησιμοποίηση των παραπάνω αναφερόμενων εξισώσεων (1) και (2), μπορώ να στηρίξω ότι το χρέος του 2009 είναι διογκωμένο με το γιγαντιαίο ποσό των 27,914 δισεκατ. ευρώ, από το οποίο τα 27,414 δισεκατ. ευρώ αποτελούν ευθύνη του προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ. Η ανάλυση των 27,914 δισεκατ. ευρώ είναι η εξής:

(1)  18,214 δισεκατ. ευρώ έχουν μεταφερθεί, με καθ' ολοκληρίαν αδιαφανή, αυθαίρετο-ανεξέλεγκτο τρόπο και με κατεπείγουσες διαδικασίες,  από τον τομέα των μη-χρηματοπιστωτικών οργανισμών στον τομέα της γενικής κυβέρνησης, δηλαδή στο δημόσιο χρέος. Τα δισεκατομμύρια αυτά αφορούν ΔΕΚΟ και άλλες εταιρείες (σύνολο 17 για το 2009) που η ηγεσία της ΕΛΣΤΑΤ αποφάσισε ότι είναι ΔΕΚΟ και ότι πρέπει να βαρύνουν το δημόσιο χρέος. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τους Κανονισμούς της Eurostat, το γιγαντιαίο αυτό ποσό δεν έπρεπε να ταξινομηθεί στο δημόσιο χρέος. Εκτός του γεγονότος ότι οι 17 εταιρείες που εντάχθηκαν στον Κυβερνητικό τομέα περιλαμβάνουν μονάδες οι οποίες είναι αμφίβολο αν μπορούν νομικά και οικονομικά να χαρακτηριστούν Δημόσιες Επιχειρήσεις, επιπλέον τα χρέη των Δημοσίων Επιχειρήσεων δεν εντάσσονταν στο δημόσιο χρέος για ολόκληρο το χρονικό διάστημα μέχρι το 2009 σύμφωνα με την Eurostat και τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς του ESA95. Ποτέ, μα ποτέ, μέχρι τον Απρίλιο 2010 δεν είχε τεθεί θέμα ΔΕΚΟ για την Ελλάδα παρά τους εξονυχιστικούς ελέγχους των κλιμακίων της Eurostat. Ο δε ισχυρισμός ότι η μεθοδολογία άλλαξε δεν ευσταθεί. Η μεθοδολογία δεν έχει αλλάξει. Σημειώνω ότι οι ενδιαφερόμενοι αναγνώστες μπορούν να διαβάσουν τα άρθρα «Η Αθέμιτη Διόγκωση του Ελλείμματος 2009 με τις ΔΕΚΟ» και «Γιατί δεν έπρεπε οι ΔΕΚΟ να ενταχθούν στην Γενική Κυβέρνηση», στα οποία παρουσιάζονται αναλυτικά οι λόγοι για τους οποίους οι 17 εταιρείες, οι επονομαζόμενες ΔΕΚΟ, δεν έπρεπε να ενταχθούν στον Κυβερνητικό τομέα.

(2) Τουλάχιστον 3,8 δισεκατ. ευρώ νοσοκομειακών δαπανών καταχωρήθηκαν στο 2009 ενώ ήταν ανεξέλεγκτα υπολογισμένες και δεν είχαν εγκριθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο σύμφωνα με τον νόμο. Επίσης, αφορούσαν μία σειρά ετών, ο δε Ευρωπαίος Επίτροπος Αλγκίρντας Σεμέτα σε σχετική επερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Χουντή, στην Ευρωβουλή, δήλωσε ότι η ένταξη στο 2009 των επί πολλά προηγούμενα έτη οφειλών της κυβέρνησης προς τους προμηθευτές νοσοκομειακού υλικού δεν ήταν πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.  Για πιο αναλυτική παρουσίαση της αθέμιτης αυτής ένταξης των 3,8 δισεκατ. ευρώ στο 2009, βλ. άρθρο «Η Αθέμιτη Διόγκωση του Ελλείμματος 2009 με τα Νοσοκομεία, το SWAP 2001, και την δήθεν Αλληλεγγύη».

(3) 5,4 δισεκ. ευρώ αξία SWAPS 2001 που δεν έπρεπε να καταχωρηθούν στο δημόσιο χρέος ούτε του 2009, αλλά ούτε και προηγουμένων ετών. Σημειώνω ότι όταν συμφωνήθηκε από την κυβέρνηση Σημίτη το SWAP αυτό σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς δεν αποτελούσε επιβάρυνση του δημοσίου χρέους. Όμως η Eurostat εξέδωσε το 2008 αντίθετη ρύθμιση στην οποία υπήγαγε αναδρομικά και παράτυπα 21 δισεκατ. ευρώ στο ελληνικό δημόσιο χρέος (σημειώνεται ότι ο δανεισμός του 2001 από την Goldman Sachs ήταν 2,8 δισεκατ. ευρώ για τα οποία πληρώνουμε σήμερα 21 δισεκ. ευρώ), και ο πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ, υποτίθεται ειδικός στα χρηματοοικονομικά, αφού είχε περιθωριοποιήσει το Συμβούλιο με την βοήθεια της Τρόϊκας, συμφώνησε με την Eurostat για ένταξη 5,4 δισεκ. ευρώ στο Ελληνικό δημόσιο χωρίς να εκφράσει αντίρρηση, όπως φαίνεται στα Πρακτικά της Βουλής, λες και τα 21 δισεκατ. ευρώ στην πλάτη του ελληνικού λαού ήταν «στραγάλια». Για περισσότερο αναλυτικά στοιχεία, βλ. άρθρο μου «Η Αθέμιτη Διόγκωση του Ελλείμματος 2009 με τα Νοσοκομεία, το SWAP 2001, και την δήθεν Αλληλεγγύη» (Βλ. παραπάνω link).

(4) Ποσό τουλάχιστον 0,5 δισεκατ. ευρώ από το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο 2009 επειγόντως από την τότε κυβέρνηση εν μέσω δικών της προβλέψεων για δεινή λιτότητα. Για περισσότερο αναλυτικά στοιχεία, βλ. άρθρο μου «Η Αθέμιτη Διόγκωση του Ελλείμματος 2009 με τα Νοσοκομεία, το SWAP 2001, και την δήθεν Αλληλεγγύη»  (Βλ. παραπάνω link).

Υποθέτοντας ότι το χρέος του 2008 είναι αυτό που παρουσιάζεται στον παραπάνω πίνακα 1, και χρησιμοποιώντας την εξίσωση (1), έχουμε ύψος ελλείμματος 2009: (299,685 – 27,414) – 263,284 = 8,987 Χt t-1=Dt        

Έλλειμμα 2009 è 8,987 δισεκατ. ευρώ

Αν υπολογίσουμε το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ, θα έχουμε: (8,987/231,642) = 3,9% του ΑΕΠ. Δηλαδή, το πραγματικό έλλειμμα του έτους 2009 ήταν 3,9% του ΑΕΠ, ένα από τα χαμηλότερα ελλείμματα της ΕΕ. 

Ακόμα και αν λάβουμε υπ' όψιν μας μόνον την περίπτωση1 παραπάνω, δηλαδή ζημία 18,214 δισεκατ. ευρώ λόγω ένταξης ΔΕΚΟ και άλλων εταιρειών στην Γενική Κυβέρνηση, τότε το έλλειμμα σε δισεκατ. ευρώ είναι το εξής: (299,685-18,214) – 263,284=18,187 Χtt-1=Dt και ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι: (18,187/231,642)= 7,9% του ΑΕΠ δηλαδή το μισό από αυτό που ανακοινώθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2010.

Σημειώνω ότι στους παραπάνω υπολογισμούς δεν έχω λάβει υπ' όψιν μου την λανθασμένη αναθεώρηση του ΑΕΠ του 2011 που αφορούσε όλα τα έτη από το 2005 και μετά. Εκτιμώ ότι το ΑΕΠ της χώρας μας είναι υψηλότερο από αυτό που καταγράφει η ΕΛΣΤΑΤ κατά τουλάχιστον 30% αν συνυπολογίσουμε τις αναθεωρήσεις του 2007 και του 2011, γεγονός που αυξάνει τον παρονομαστή του κλάσματος, [έλλειμμα σε δισ. ευρώ/ΑΕΠ σε δισ. ευρώ], με συνέπεια το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ να είναι μεροληπτικό (στατιστικά λανθασμένο). Για το ζήτημα της υποεκτίμησης του ΑΕΠ από την ηγεσία της ΕΛΣΤΑΤ και την Eurostat, βλ. άρθρο «Η υποεκτίμηση του Ελληνικού ΑΕΠ».

Σχετικά με το μέγεθος Κ

Όπως γίνεται φανερό από την εξίσωση (2), όταν το Κ είναι θετικό σημαίνει ότι μεταξύ των περιόδων t και t-1 το χρέος έχει αυξηθεί περισσότερο από το έλλειμμα του προϋπολογισμού την περίοδο t. Ο επίσημος ορισμός του κονδυλίου Κ αποδεικνύει ότι η έννοιά του ως SFA, ή «ρύθμιση στοκ-ροής SFA», είναι κατά κύριο λόγο ένα στατιστικό σφάλμα. Σύμφωνα με την εξειδίκευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Κ οφείλεται σε χρηματοπιστωτικές διαδικασίες, όπως είναι οι εισπράξεις από ιδιωτικοποιήσεις, οι πολιτικές διαχείρισης του δημοσίου χρέους, και οι συνέπειες των διακυμάνσεων της τιμής συναλλάγματος πάνω στο χρέος που έχει εκδοθεί σε ξένο νόμισμα. Γενικά, τέτοιοι παράγοντες στους οποίους οφείλεται το ύψος του κονδυλίου Κ, είτε είναι ασαφείς, είτε τείνουν να αλληλοεξουδετερώνονται διαχρονικά. Όμως, όταν το Κ είναι συστηματικά μεγάλο, ιδιαίτερα όταν το Κ επηρεάζει αρνητικά την εξέλιξη του χρέους, τότε αυτό σημαίνει ότι υπάρχει λανθασμένη καταγραφή των κονδυλίων του προϋπολογισμού και πρακτική δημιουργικής λογιστικής, όπως δείχνουν και πολλές επιστημονικές μελέτες που έχουν εκπονηθεί για το ζήτημα αυτό, όπως παρουσιάζω αμέσως παρακάτω.

Το κονδύλι αυτό, δηλαδή το Κ ή SFA, έχει αποδειχτεί ότι αποτελεί τον μανδύα πίσω από τον οποίο κρύβεται η λεγόμενη «δημιουργική λογιστική» που σημαίνει το εξής: στην βάση λογιστικών τεχνασμάτων οι διάφορες κυβερνήσεις μπορούν να αποκρύβουν τα δημόσια ελλείμματά τους. Θα αναφέρω τους ερευνητές Jurgen von Hagen και Guntram B. Wolff, Καθηγητές του Πανεπιστημίου της Βόννης, καθώς και τον ερευνητή του ΔΝΤ Anke Weber, οι οποίοι εξέτασαν το φαινόμενο του κονδυλίου SFA. Οι δύο πρώτοι ερευνητές έχουν δημοσιεύσει το άρθρο τους το 2006 στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Banking and Finance, Elsevier, 30(12), σελίδες 3259-79, με τίτλο «Τι μας λένε τα ελλείμματα για το χρέος; Εμπειρική μαρτυρία για την δημιουργική λογιστική χρησιμοποιώντας τους δημοσιονομικούς κανονισμούς της ΕΕ». Ο τρίτος ερευνητής από το ΔΝΤ δημοσίευσε το άρθρο του το 2012 ως Δοκίμιο του ΔΝΤ με τίτλο «SFA και δημοσιονομική διαφάνεια: Σύγκριση μεταξύ χωρών».

Οι δύο πρώτοι ερευνητές εξέτασαν τα στοιχεία των χωρών της ΕΕ για το διάστημα 1996-2003. Βρήκαν ότι οι περισσότερες χώρες της ευρωζώνης έκρυψαν τα ελλείμματά τους προκειμένου να ενταχθούν σ' αυτήν. Διαπίστωσαν ότι οι ορισμοί και οι Κανονισμοί της Eurostat αφήνουν μεγάλο περιθώριο για χρησιμοποίηση της δημιουργικής λογιστικής. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι για την εξεταζόμενη περίοδο η Φινλανδία είχε 64% περισσότερο χρέος από ό,τι έδειχναν τα νούμερα που ανακοίνωνε. Το αντίστοιχο νούμερο για την Ελλάδα ήταν 43%, για την Δανία 30%, για το Λουξεμβούργο 29%, για την Γερμανία 15% και για την Αυστρία 14%. Οι περιπτώσεις της Φινλανδίας και του Λουξεμβούργου είναι αξιοσημείωτες διότι δείχνουν ότι και οι δύο χώρες χρησιμοποιούσαν λογιστικά τεχνάσματα έτσι ώστε τα κεφάλαια που προορίζονταν για εξόφληση του χρέους τους τα κατεύθυναν για αγορά περιουσιακών στοιχείων.

Ο Anke Weber εξέτασε 163 αναπτυγμένες χώρες την περίοδο 1980 μέχρι 2010 . Διαπίστωσε ότι το κονδύλι SFA πράγματι καλύπτει συνήθως λογιστικά τεχνάσματα για απόκρυψη χρέους. Διαπίστωσε δε ότι όσο πιο διαφανής στα δημοσιονομικά της στοιχεία είναι μια χώρα, τόσο μικρότερο είναι το κονδύλι SFA. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι τα δημοσιονομικά στοιχεία πρέπει να χαρακτηρίζονται από διαφάνεια, δηλαδή όποιος πολίτης επιθυμεί, πρέπει να μπορεί να γνωρίζει από πού προέρχονται τα διάφορα χρηματικά κεφάλαια της κυβέρνησής του και πού πάνε.

Στην χώρα μας ούτε τα αρμόδια στελέχη της ΕΛΣΤΑΤ, ούτε τα μέλη του Συμβουλίου της ΕΛΣΤΑΤ γνώριζαν, αλλά και δεν είχαν πρόσβαση στα δημοσιονομικά στοιχεία! Αντίθετα, συκοφαντήθηκαν, «μπήκαν στο ψυγείο», και τελικά απολύθηκαν επειδή εξέφρασαν αμφιβολίες για τα νούμερα που μάθαιναν από την τηλεόραση και επειδή δεν δέχτηκαν να υπογράψουν αδιαφανή στοιχεία!

Και το ερώτημα είναι: Δεν είναι παράξενο, ότι ο Anke Weber, στέλεχος του ΔΝΤ, έχει διαφορετική άποψη από τον πρόεδρο της ΕΛΣΤΑΤ αν και ήταν συνάδελφός του, τον κ. Ράντερμάχερ, αλλά και τον Επίτροπο επί Οικονομικών Θεμάτων, κ. Όλλι Ρεν; Σημειώνεται ότι ο κ. Ράντερμάχερ έχει και στο παρελθόν κατηγορηθεί ότι ενδιαφέρεται περισσότερο για την πολιτική παρά για την στατιστική επιστήμη. Μήπως και το υπέρογκο έλλειμμα της χώρας μας, 15,6%, υπάγεται στο πλαίσιο αυτό;

 

ΠΗΓΗ:ATTIKA NEA. Το είδα: Σεπτεμβρίου 21, 2012, http://seisaxthia.wordpress.com/2012/09/21/….BB/

Ο μύθος του Ελληνικού χρέους

Ο μύθος του Ελληνικού χρέους

 

Των Δημήτρη Χαλυβόπουλου, Σταύρου Χατζόπουλου*

Πρόλογος

Στο συγκεκριμένο άρθρο θα αναλυθούν διάφορα μυθεύματα που αφορούν το ελληνικό χρέος και οι λαθεμένες πρακτικές που εξακολουθούν να εφαρμόζουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις. Στόχος του άρθρου είναι να γίνει αντιληπτή η παραπληροφόρηση και η προπαγάνδα που εκφράζεται από τα ΜΜΕ και αρκετούς οικονομολόγους που έχουν καταφέρει να «εμφυτεύσουν» στη συνείδηση των περισσοτέρων ελλήνων ότι ζουν σε μια χώρα με ανυπέρβλητα προβλήματα και ελάχιστα περιθώρια για ευημερία.

Συνέχεια

30 χρόνια από την χρεοκοπία του Μεξικού…

Τριάντα χρόνια από την χρεοκοπία του Μεξικού,

Η Ελλάδα πρέπει να σπάσει το σαδιστικό σπιράλ του χρέους

 

Του Νικ Ντίαρντεν*

 

Την ώρα που οι ηγέτες της Ελλάδας πληρώνουν την τελευταία δόση πολλών δισεκατομμυρίων για το χρέος τους, καλό θα ήταν να σημειώσουν την επέτειο ενός γεγονότος εξαιρετικής σημασίας και απήχησης.

Στις 20 Αυγούστου 1982, το Μεξικό κήρυξε στάση πληρωμών – κηρύσσοντας έτσι χρεοκοπία επί των τεράστιων χρεών του. Παρά το γεγονός πως τα χρέη σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής είχαν προκαλέσει βάσανα για αρκετά χρόνια, εκείνη ήταν η στιγμή που οι ηγέτες της Δύσης πιέστηκαν να αντιμετωπίσουν αυτό που μετά ονομάστηκε "Τρίτη Παγκόσμια Κρίση Χρέους". 

Το Μεξικό χρωστούσε περισσότερο από 50 δισ. δολάρια, 90% των οποίων σε ξένους ιδιώτες δανειστές – κυρίως από τις τράπεζες των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Βρετανίας. Αυτές οι τράπεζες προσέφεραν απεριόριστα δάνεια τη δεκαετία του 1970 χρησιμοποιώντας τα κέρδη που είχαν καταθέσει σε αυτές οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες από την έκρηξη των τιμών. Η αμερικανική υπερκατανάλωση, ιδιαίτερα στον Πόλεμο του Βιετνάμ, ανακυκλώθηκε υπό μορφήν χρέους προς τον υπόλοιπο κόσμο και για να επιτευχθεί αυτό διαλύθηκαν και οι έλεγχοι στις διεθνείς μετακινήσεις χρημάτων.

Ακριβώς όπως η κρίση που διανύουμε τώρα, τα τραπεζικά δάνεια σε χώρες του Τρίτου Κόσμου έτειναν να οργανώνονται μέσω κοινοπραξιών, δηλαδή τα έκαναν ένα πακέτο και μετά τα δάνειζαν ως ένα. Αυτή η ομαδοποίηση σήμαινε πως πολλές τράπεζες δεν ένιωθαν πως χρειάζεται να προχωρήσουν σε δικές τους εκτιμήσεις κινδύνου. Τέσσερις εκ των 15 μεγαλύτερων δανειστών της Λατινικής Αμερικής μέχρι το 1982, ήταν οι εξής βρετανικές τράπεζες: Lloyds, Midland, Barclays και η Natwest. Στους Αμερικάνους δανειστές συμπεριλαμβάνονταν οι Citicorp, Bank of America και η Chase Manhattan.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ έστησε την παγίδα, προχωρώντας σε μια δραματική αύξηση των επιτοκίων, με σκοπό να σώσει τις τράπεζές της από τον πληθωρισμό. Τα κόστη αυτής της κίνησης τα μετέφεραν στις χώρες του Τρίτου Κόσμου όπως το Μεξικό. Δύο χρόνια αργότερα, το μοιραίο συνέβη.

Τώρα οι αμερικανικές και οι βρετανικές τράπεζες αντιμετώπισαν μια κρίση. Αν τα δάνεια από το Μεξικό και από τις άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής δεν είχαν πληρωθεί, θα μπορούσαν να έχουν πτωχεύσει. Οι τράπεζες σταμάτησαν να δανείζουν τη Λατινική Αμερική, οδηγώντας τις περισσότερες χώρες κοντά στη χρεοκοπία και χειραγώγησαν τις ΗΠΑ για να τις καθαρίσουν από το πρόβλημά τους. Οι ΗΠΑ ανταποκρίθηκαν, βάζοντας το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και αργότερα την Παγκόσμια Τράπεζα να προσφέρουν πακέτα διάσωσης στις κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής.

Το 1982 το ΔΝΤ δάνεισε στο Μεξικό 4 δισ. δολάρια, τα οποία έφυγαν άμεσα από τη χώρα για να πληρώσουν τις τράπεζες της Δύσης – πρόκειται για μια τέλεια απεικόνιση αυτού που συμβαίνει σήμερα με τα λεγόμενα πακέτα διάσωσης στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης σήμερα. Την ίδια ώρα, το ΔΝΤ επέμενε να επιβάλει στο Μεξικό ριζοσπαστική λιτότητα και φιλελευθεροποίηση. Υπήρξαν περικοπές σε κάθε τομέα κυβερνητικής δαπάνης.

Η οικονομία κατέρρευσε και τελμάτωσε, πολλές βιομηχανίες έκλεισαν και χάθηκαν τουλάχιστον 800.000 θέσεις εργασίας στο σύνολο. Μέχρι το 1989, η μεξικανική οικονομία παρέμενε 11% μικρότερη από το 1981. Ωστόσο, το χρέος διπλασιάστηκε από το 30% του ΑΕΠ το 1982 στο 60% μέχρι το 1987.

Η ίδια ιστορία επαναλαμβανόταν ανά τη Λατινική Αμερική. Το 1990 οι οικονομίες της Λατινικής Αμερικής ήταν κατά μέσο όρο 8% μικρότερες από ό,τι ήταν το 1980 και ο αριθμός των ανθρώπων που ζούσαν σε συνθήκες φτώχειας αυξήθηκε από τα 144 εκατ. στα 211 εκατ. Ο Κολομβιανός πρώην υπουργός Οικονομικών Χοσέ Αντόνιο Οκάμπο αποκαλεί τα πακέτα διάσωσης "έναν άριστο τρόπο επίλυσης της αμερικανικής τραπεζικής κρίσης και έναν απαίσιο τρόπο επίλυσης της λατινοαμερικάνικης κρίσης χρέους".

Στο μεταξύ, το εξωτερικό χρέος υπερδιπλασιάστηκε (από έναν μέσο όρο 17% το 1982 στο 44% μέχρι το 1988). Όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα σήμερα, τα πακέτα διάσωσης δεν είχαν καμία σχέση με τα μακροπρόθεσμα βιώσιμα οικονομικά – διέσωζαν μόνο τους απερίσκεπτους δανειστές που το είχαν παρακάνει.

Στην πραγματικότητα, οι τράπεζες σταδιακά μείωσαν τη "λογιστική αξία" τού πόσο θεωρούσαν πως κόστιζαν τα χρέη, ακόμη και όταν αυτά αποπληρώνονταν. Τους επετράπη να περάσουν αυτές τις θεωρητικές απώλειες ως συμψηφισμό κερδών για φορολογικούς λόγους, μειώνοντας σημαντικά το σύνολο των φόρων που καλούνταν να πληρώσουν οι βρετανικές και οι αμερικανικές τράπεζες. Μόνο το 1987, η Barclays, η Midland, η Lloyds και η Natwest έλαβαν φοροαπαλλαγές σε μορφή επιδόματος ύψους 1,75 δισ. δολ. Στη συνέχεια, ο επικεφαλής της καμπάνιας "Πόλεμος στις Ανάγκες" κατηγόρησε την κυβέρνηση Θάτσερ πως "συντάχθηκε με τις τράπεζες, μεταθέτοντας το βάρος της αποπληρωμής στους φορολογούμενους".
Οι πολιτικές διάσωσης και λιτότητας συνέχισαν να ακολουθούνται ανά τον κόσμο τα χρόνια που ακολούθησαν τη λατινοαμερικάνικη καταστροφή. Η εμπειρία αυτή οδήγησε δεκάδες χώρες σε δύο χαμένες δεκαετίες ανάπτυξης και ενθρόνισαν τους χρηματιστές νέους ως τους νέους αφέντες του σύμπαντος.

Σήμερα, η Ελλάδα όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, μπορούν να μάθουν από την εμπειρία της Λατινικής Αμερικής από τη δεκαετία του 1980. Τότε, όπως τώρα, τα χρήματα της διάσωσης χρησιμοποιούνταν για να αποπληρώσουν… απερίσκεπτες τράπεζες, ενώ η λιτότητα εξυπηρέτησε μόνο τη συρρίκνωση των οικονομιών και αύξησε το σχετικό μέγεθος του χρέους. Από το 2010 το δημόσιο χρέος έχει αυξηθεί από το 118% επί του ΑΕΠ στο 150% το 2012. Η οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά 15% από την αρχή του 2010 και η ανεργία έχει φτάσει το 19%.

Η επανάληψη τέτοιων αποτυχημένων πολιτικών είναι περισσότερο από απροσεξία. Το μέλλον της οικονομίας της Ευρώπης, και της παγκόσμιας οικονομίας τελικά, θα κριθεί από τη μάχη ανάμεσα στους οικονομικούς αφέντες από τη μία και τους λαούς των υπερχρεωμένων κρατών της Ευρώπης από την άλλη – με πρώτη την Ελλάδα. Είτε θα πάρουμε πίσω τον έλεγχο της οικονομίας μας από τις τράπεζες, είτε θα βαθύνουμε ένα οικονομικό πείραμα το οποίο είχε ανυπολόγιστο κόστος στις ζωές και τις μοίρες εκατομμυρίων ανθρώπων.


* Ο Νικ Ντίαρντεν είναι διευθυντής της Jubilee Debt Campaign. To άρθρο είναι δημοσιευμένο στο New Statesman. (Mετάφραση Αναστασία Γιάμαλη)


ΠΗΓΗ:
8/29/2012, Tριάντα χρόνια από τη χρεοκοπία του Μεξικού, η Ελλάδα πρέπει να σπάσει αυτό το σαδιστικό σπιράλ του χρέους – RAMNOUSIA

PSI: Οι τράπεζες μεγάλοι κερδισμένοι

Οι τράπεζες μεγάλοι κερδισμένοι – Δανειακή σύμβαση υποτέλειας

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

Με την πληρωμή των συμβολαίων ασφάλισης πιστωτικού κινδύνου (CDS) ύψους 2,5 δισ. ευρώ την Δευτέρα 19 Μαρτίου ολοκληρώθηκε επί τη ουσίας η ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων. Τυπικά το θέμα δεν έχει λήξει καθώς η διαδικασία ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί με τους κατόχους ελληνικών ομολόγων που διέπονται από διεθνές δίκαιο.

Συνέχεια