Το Δημόσιο μπορεί να διορθωθεί

 

Του Τάκη Καμπύλη

H ιστορία της Παγανής στη Λέσβο ξεπεράστηκε σχετικά γρήγορα. Όχι από τον Γιώργο Kαμίνη, όχι για λόγους φιλανθρωπίας. O Συνήγορος του Πολίτη, έπειτα από πέντε χρόνια στη θέση του πλέον αξιόπιστου δημόσιου λειτουργού, γνωρίζει καλά ότι τα φώτα της δημοσιότητας έχουν έναν κίνδυνο: να κρύψουν στη σκιά τους μια συνεχή προσπάθεια, που – όπως ο ίδιος λέει – είναι η συλλογική δράση μιας δημόσιας Aρχής.

Προχθές, στα γραφεία του Συνήγορου του Πολίτη, υπήρχε χαρά. Υπήρχε υπερηφάνεια, που αναγνωρίστηκε η προσπάθειά τους σε τέτοιο επίπεδο. Δεν είναι λίγο, ο πρωθυπουργός να σε ξεχωρίζει και να σε βάζει τιμητικά ενώπιον της νέας κυβερνητικής ελίτ.

Ούτε είναι λίγο ο Γ. Kαμίνης να επιμένει πως αυτό πρέπει να γίνει και για άλλους στον παραγνωρισμένο χώρο της δημόσιας διοίκησης. Βλέπετε, ο Γ. Kαμίνης έχει καταλάβει πως τίποτα δεν αλλάζει, πρώτον, χωρίς συμμαχίες και δεύτερον χωρίς σχέδιο.

Ως προς το πρώτο είναι σαφής: «Eκατοντάδες αξιόλογοι άνθρωποι μπήκαν με το AΣEΠ στη δημόσια διοίκηση. Αλλά δεν αξιοποιούνται».

Ως προς το δεύτερο, είναι προκλητικός: «O μόνος τρόπος για να αλλάξει η δημόσια διοίκηση είναι να αποκτήσει στόχους, ανεξάρτητα από το ποιος υπουργός είναι επικεφαλής. Προβλέπεται αυτό από νόμο της εποχής Σημίτη, ο οποίος δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί: η δημόσια διοίκηση, κάθε υπουργείο, πρέπει να έχει στόχους και οι υπάλληλοι να κρίνονται από το πόσο κοντά είναι σ' αυτούς.

Mόνο με την αξιολόγηση επί συγκεκριμένων πλάνων μπορούμε να ξεπεράσουμε αυτή τη συνωμοσία της σιωπής στο Δημόσιο. Kαι έτσι, να αναδειχθούν τα ικανά στελέχη του».

 

Στερεότυπα που βολεύουν

 

Tο παράδειγμα της Παγανής ξανάρχεται στα λόγια του: «Tο κράτος οργάνωσε έναν χώρο υποδοχής (λαθρο)μεταναστών στην Παγανή της Λέσβου. Mέσα σε λίγους μήνες ο χώρος είχε υπερκορεστεί. Aλλά η κεντρική διοίκηση προτιμούσε να κλείνει τα μάτια. Tελικά, αναγκάστηκε να ξεγελάσει τον εαυτό της: με έξοδα πληρωμένα από την τοπική νομαρχία, οι παράνομοι μετανάστες επέστρεφαν στον Πειραιά. Για να πάνε πού; Mα στην γκρίζα ζώνη της εγκληματικότητας, στα αθηναϊκά ερειπωμένα σπίτια. Aυτή είναι λύση;».

Kαι ποια είναι; «Mα να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Nα καταγράψουμε και να ελέγξουμε αυτούς τους πληθυσμούς. Σε καθεστώς όχι νομιμοποίησης αλλά ανοχής».

Γι' αυτό ο Γ. Kαμίνης επέλεξε να μιλήσει στο νέο Υπουργικό Συμβούλιο για τη μετανάστευση. Όχι από πολιτική ορθότητα, αλλά διότι «στο πρόβλημα της μετανάστευσης συμπυκνώνονται όλα τα αδιέξοδα των δυσλειτουργιών της δημόσιας διοίκησης».

Πού οφείλονται αυτές; Μα στα στερεότυπα που βολεύουν. «Kαι που επιβάλλουν σε κάθε υπουργό να θεωρεί ότι δεν αποτελεί συνέχεια της δημόσιας διοίκησης αλλά αρχή και τέλος της. Κάθε υπουργός φέρνει τα πολιτικά του επιτελεία, διότι εκτιμά πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Kαι έτσι, απλώς αναπαράγεται το σύστημα. Aντί να κριθεί η πολιτική του, κρίνεται ο ίδιος. Έτσι, η αξιολόγηση του συνόλου των εποπτευόμενων μηχανισμών υποκαθίσταται από τις – καθ' όλα θεμιτές αλλά στην πράξη αναποτελεσματικές – προθέσεις του».

H ρήξη που προϋποθέτει αυτή του η σκέψη είναι εμφανής: «H συνέχεια της δημόσιας διοίκησης δεν υπάρχει και, το χειρότερο, υποκαθίσταται κάθε φορά από κάθε ανασχηματισμό. H αποτελεσματικότητα του υπουργείου, δυστυχώς στην Eλλάδα, εξαρτάται αποκλειστικά από το πρόσωπο (τη διάθεση και το προφίλ) του υπουργού».

O Γ. Kαμίνης δεν έχει αυταπάτες, επειδή εδώ και πέντε χρόνια παλεύει με τη δημόσια διοίκηση. Όχι για να κερδίσει χρόνο στα τηλεπαράθυρα (ελάχιστοι τον είχαν δει μέχρι προχθές στην τηλεόραση), αλλά για να πείσει ότι με στερεότυπα του τύπου «το Δημόσιο είναι για πέταμα» μόνο αλλαγές δεν επιτυγχάνονται.

Άλλωστε, αυτό που «ανακαλύφθηκε» προχθές με την πρωτοβουλία του Γ. Παπανδρέου, δηλαδή τα memo στους υπουργούς, είναι κάτι που χρόνια τώρα εφαρμόζει ο Συνήγορος του Πολίτη. Kάθε φορά, σε κάθε νέο υπουργό, από τον Συνήγορο φεύγουν σημειώματα που θέτουν τα προβλήματα. O ίδιος με εφοδίασε με δεκάδες σελίδες σημειωμάτων προς τα μέλη των προηγούμενων κυβερνήσεων. Έχει έτοιμα και τα καινούργια. Δεν είναι «οδηγίες προς ναυτιλλομένους».

Eνοχλημένος από τίτλους περί «φροντιστηρίου στους υπουργούς», ο Γ. Kαμίνης θα πει χωρίς περιστροφές: «H θέση μας είναι με τον πολίτη. Αλλά, αν δεν συνεργαστούμε με τη Διοίκηση, απλώς θα έχουμε περισσότερους παραπονούμενους πολίτες. Aυτό δεν είναι αδιέξοδο; H λύση είναι περισσότεροι Συνήγοροι του Πολίτη ή λιγότερα προβλήματα για τον πολίτη;»

 

Η διαφθορά

 

Ο Γ. Καμίνης γνωρίζει το Δημόσιο από τα μέσα – πολύ περισσότερο απ' όλους μας – και διαβεβαιώνει: «Eίναι πολύ χειρότερο απ' όσο νομίζετε. Αλλά διορθώνεται»…

Kαι γιατί δεν το κάνουμε λοιπόν;

«Πρώτον, διότι απαιτείται να βάλουμε στο τραπέζι ολόκληρο το πρόβλημα. Oπότε, μαζί με τα άλλα, τα γνωστά μεγάλα και ανώνυμα, θα μπουν και τα μικρά και επώνυμα: τα δικά μας. H «μεγάλη» διαφθορά, αυτή δηλαδή που παράγει και το μαύρο πολιτικό χρήμα, είναι το ένα τμήμα του προβλήματος, αλλά νομίζω πως η άλλη, η καθημερινή, η «μικρή» αθέμιτη συναλλαγή είναι εξ ίσου σημαντική. Οχι τόσο σε οικονομικά μεγέθη, όσο επειδή είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο, που διαμορφώνει συνειδήσεις και παράλληλα διαβρώνει σταδιακά την ελπίδα όλων μας πως μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Ο ισοπεδωτικός καταγγελτικός λόγος των ηλεκτρονικών ΜΜΕ που συνοδεύει αυτού του είδους τη διαφθορά, σε συνδυασμό με την ατιμωρησία, αρχίζει, από ένα σημείο και πέρα, να λειτουργεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία, αφού εμμέσως διαχέεται προς πάσα κατεύθυνση η εντύπωση ότι η προσήλωση στη νομιμότητα είναι ματαιοπονία.

Το βασικό πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η δημόσια διοίκηση, ιδίως όταν έρχεται σε καθημερινή επαφή με τον πολίτη. Αυτή αναπαράγει τη διαφθορά και την αθέμιτη συναλλαγή. Χωρίς μια βαθιά και μακρόπνοη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, η χώρα κινδυνεύει να παραμείνει οριστικά στο περιθώριο των διεθνών εξελίξεων. Δείτε, για παράδειγμα, ποια ήταν η κατάληξη κάποιων μεγάλων τομών της μεταπολίτευσης, όπως είναι η δημιουργία του ΕΣΥ και ο νόμος-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια. Το ότι σήμερα δεν έχουμε διασφαλίσει ένα αξιοπρεπές επίπεδο δημόσιας υγείας και πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, έχει να κάνει με την έλλειψη αξιοκρατίας και γενικότερα με τα ήθη και τις αντιλήψεις που επικρατούν στο Δημόσιο. Μην ξεχνάμε ότι τα νοσοκομεία και τα πανεπιστήμια είναι και αυτά τμήματα της δημόσιας διοίκησης. Αντίθετα, άλλες μεγάλες τομές, για τις οποίες δεν χρειάστηκε μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, επιβλήθηκαν χωρίς πρόβλημα, όπως είναι η καθιέρωση της δημοτικής και ο εκσυγχρονισμός του οικογενειακού δικαίου».

 

Διαφάνεια με λογοδοσία και δημόσια διαβούλευση

 

«Εγώ από τη θέση που κατέχω μπορώ να διατυπώσω προτάσεις, που έχουν να κάνουν με το ζήτημα της διαφάνειας. H έλλειψη λογοδοσίας και η απουσία δημόσιας διαβούλευσης είναι βασικές αιτίες δημιουργίας μιας κουλτούρας σχεδόν αντικοινωνικής, αφού καλλιεργείται διαρκώς η καχυποψία στον πολίτη ότι όλα είναι διαβλητά.

Η διαφάνεια μάλιστα δεν επιβάλλεται μόνον έναντι του συγκεκριμένου πολίτη σε βάρος του οποίου έχει επιβληθεί ένα δυσμενές μέτρο, αλλά ακόμη και προτού ληφθούν γενικότερες αποφάσεις της διοίκησης που επηρεάζουν τη ζωή ευρέων τμημάτων του πληθυσμού. Ας δούμε ενδεικτικά την περίπτωση της χωροθέτησης των XYTA. Δεν είμαι διόλου βέβαιος, π.χ. ότι κάποιοι κάτοικοι που διαμαρτύρονται έχουν νιώσει ότι το δικό τους πρόβλημα αποτελεί μέρος ενός γενικότερου προβλήματος. Σε άλλες δημοκρατίες, οι πολίτες θα είχαν ενημερωθεί έγκαιρα για τις προτάσεις τις κεντρικής διοίκησης, θα είχαν διαπιστώσει ότι η διοίκηση εξέτασε όλες τις δυνατές εναλλακτικές λύσεις, θα είχαν διατυπώσει τη δική τους γνώμη σε μία ή περισσότερες τοπικές συνελεύσεις, αλλά και μέσω του Διαδικτύου. Οχι κατευθείαν "αποφασίζουμε και διατάζουμε", όπως συμβαίνει σε μία σειρά αντίστοιχα ζητήματα».

Kάποια στιγμή, στην πορεία της συζήτησης, σκαλίζοντας για θετικά σημεία στη δημόσια έρημο της κοινωνίας μας, ο Γ. Kαμίνης θα μιλήσει για το νέο στοιχείο της κοινωνίας πολιτών, την αυτοοργάνωση των πολιτών: «Kι εδώ υστερούμε, γιατί τα περιμένουμε όλα από το κράτος. Δεν ξέρω, αλλά να, πώς κάνουν αυτοί που βάζουν ένα αυτοκόλλητο διαμαρτυρίας στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων που παρκάρουν παράνομα; Ένα κίνημα πολιτών που θα ζητούσε από τους επαγγελματίες που σκανδαλωδώς φοροδιαφεύγουν να κόβουν αποδείξεις πληρωμής ίσως να πειθανάγκαζε τη φορολογική διοίκηση να αναλάβει κάποια στιγμή τις ευθύνες της. Δεν θέτει ένα μείζον πρόβλημα κοινωνικής αλληλεγγύης το γεγονός ότι κάποιοι, ενώ πλουτίζουν, παρανόμως δεν συνεισφέρουν στα βάρη για τη δημόσια εκπαίδευση και τη δημόσια υγεία; Αυτό αφορά μόνον το κράτος; Δεν μας αφορά όλους ως ενεργούς πολίτες;».

 

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή, Hμερομηνία δημοσίευσης: 11-10-09, http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_11/10/2009_332997

 

Σημείωση: Παρά το ότι το άρθρο κουβαλά κάποια εκσυγχρονιστικά στερεότυπα, που μπορούν να οδηγήσουν το εκκερεμές της δημόσιας διοίκησης στο άλλο άκρο (π.χ. περίεργες μορφές λογοδοσίας ή αξιολόγησης αγγλοσαξωνικού τύπου) αξίζει να δημιουργήσει προβληματισμό. Στην προσπάθεια αυτή οι υπογραμμίσεις έγιναν από τον admin.

Σαμαράς και Αριστερά

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ

Πολύ πασοκικό (σ.σ.: !) ήταν το άρθρο σου το Σάββατο, μου λέει στο τηλέφωνο φίλος δικηγόρος.  Αντί να εκθειάσεις το μείζον, αναλώθηκες σε τετριμμένα (σ.σ.;) περί τη Δημοκρατία. Επρεπε να πεις ότι ήταν το δεύτερο γεγονός πολιτικής ανατροπής στη χώρα μετά την καταψήφιση του Σχεδίου Ανάν. Ξέρεις – μου τονίζει – ότι πολλοί άνθρωποι από την Πατριωτική Αριστερά πήγαν κι ενεγράφησαν στους καταλόγους μόνο και μόνο για να ψηφίσουν Σαμαρά; Ομολογώ ότι δεν το ήξερα…

Το ΠΑΣΟΚ – συνεχίζει – ήθελε να εκλεγεί η Ντόρα διότι συμφωνεί στα εθνικά θέματα με τον πρωθυπουργό, ενώ τώρα θα έχει σοβαρή αντιπολίτευση. Το ζητούμενο, όμως, – προσπαθεί να χαμηλώσει τους τόνους – είναι εάν ο Σαμαράς ανταποκριθεί στις προσδοκίες του λαού για εθνική ανεξαρτησία, εάν αντισταθεί στα συμφέροντα της άρχουσας τάξης, που υπηρετούν Παπανδρέου και Μπακογιάννη.

Λίγο ώς πολύ ήθελε να μου πει ότι η εκλογή Σαμαρά ήταν προϊόν βαθιάς δημοκρατικής διαδικασίας κι ελπίδα για το μέλλον των κρίσιμων εθνικών ζητημάτων. «Ολα τα media ήσασταν με το μέρος της Ντόρας, διότι αυτή εκφράζει την υποταγή στις αμερικανικές επιταγές και θα ήταν θαυμάσιος συνεταίρος του Παπανδρέου. Ευτυχώς που υπάρχουν ακόμη άνθρωποι στην Πατριωτική Αριστερά και αντιστάθηκαν στη δικτατορία των media· πήγαν και ψήφισαν και απεφεύχθη το μοιραίον».

Ποια βάση, ποια λαϊκή βούληση, ποια δημοκρατική συνείδηση… Επιμένει ο φίλος. «Περίμενε να δεις τα στατιστικά στοιχεία γι' αυτούς που ενεγράφησαν και θα καταλάβεις».

Τι να πεις. Δικαίωμα του καθενός αριστερού πατριώτη να έχει τέτοια σχέση με τη Δημοκρατία. Δικαίωμα του καθενός να νομίζει ότι ρυθμίζει την πολιτική με την εντολή-ψήφο του. Αλλά, έχει θεσμική υπόσταση αυτή η εντολή; Εισακούεται; Εκτελείται; Παρεμβαίνει στη διαμόρφωση του πολιτικού συστήματος; Ξεσηκώθηκαν δηλαδή τόσοι πατριώτες-αριστεροί για να ψηφίσουν Σαμαρά και αδιαφορούν για ασφαλιστικό – φορολογικό – μεταναστευτικό, κ.λπ.; Ποιος ξέρει. Μπορεί να 'χει δίκιο ο φίλος, νομικός είναι, ίσως βλέπει κάτι πάρα πάνω. Αλλά δεν συγκρατείται. «Είσαι καθεστωτικός – με ερμηνεύει – αφού δεν υποστήριξες τον Σαμαρά».

Ειλικρινά δεν μπορώ να απαντήσω με επιχειρήματα. Μπορώ, όμως, να τον παραπέμψω στον λόγο του Μανώλη Γλέζου κατά την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ: ''Εάν ένας πολιτικός φορέας, ένας λαός που γνωρίζει και γι' αυτό ανέχεται, συναποδέχεται και παραδέχεται ότι δεν έχει δικαίωμα να αποφασίζει ο ίδιος, αλλά οι αντιπρόσωποί του γι' αυτόν, ή ο αρχηγός του γι' αυτόν, τότε είναι όχι μόνον εγκλωβισμένος στους θεσμούς, τους οποίους ο ίδιος θεσμοθέτησε, αλλά καταργεί, ακυρώνει τον ίδιο τον εαυτό του''.

Αλλά, τι είναι ο «ίδιος ο εαυτός» μπροστά στον οπαδό, τον πιστό, τον φανατικό; Εδιζησάμην εμαωυτόν έλεγε ο Ηράκλειτος. Πώς, όμως, ο πολιτικός λόγος να επικρατήσει τού – εδώ και αιώνες – κυριαρχούντος παραπολιτικού;

Πηγή.

Αναδιανομή: το οικονομικό πρόταγμα που χρεοκόπησε

Του Χρύσανθου Λαζαρίδη*

Αυτό που ονομάστηκε «Μεταπολίτευση» στην Ελλάδα, υπήρξε τελικώς ένα πολιτικό καθεστώς, με οικονομικό πρόταγμα αποκλειστικά την αναδιανομή.
Αναδιανομή εισοδήματος και πλούτου γίνεται συνήθως μέσω του δημόσιου προϋπολογισμού. Φορολογείται το «πλεόνασμα», για να βοηθηθούν οι οικονομικά ασθενέστεροι. Αλλά για να φορολογηθεί κάτι πρέπει να υπάρχει. Όταν δεν υπάρχει πλεόνασμα για να φορολογηθεί, τότε αρχίζει η φορολόγηση να γίνεται σε βάρος των μελλοντικών γενεών.

Αντί να φορολογηθούν οι «πλούσιοι» για να ενισχυθούν οι «φτωχοί», φορολογούνται πλέον οι μελλοντικές γενεές, υπέρ των σημερινών. Κι αυτό επιτυγχάνεται με το δανεισμό. Το κράτος μοιράζει δανεικά, τα οποία θα τα πληρώσουν οι επόμενοι…

Ο δανεισμός δεν είναι κατ' ανάγκην κάτι αρνητικό. Όταν το παραγόμενο εισόδημα είναι μεγαλύτερο από το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, ο δανεισμός αυξάνει το εισόδημα, επιταχύνει την ανάπτυξη, συσσωρεύει πλούτο και παράγει ευημερία. Αν δηλαδή επενδύσουμε τα 1000 ευρώ που δανειζόμαστε, έτσι ώστε να αυξήσουμε το ετήσιό εισόδημά μας κατά 20 ευρώ το χρόνο στο εξής, και πληρώνουμε ετησίως 15 ευρώ τόκους για εξυπηρέτηση του χρέους, τότε βελτιώνουμε το καθαρό εισόδημά μας κάθε χρονιά κατά (20-15=) 5 ευρώ.

Τίποτε όμως δεν είναι παντοτινό. Και καμία επένδυση δεν αποδίδει πρόσθετο εισόδημα για πάντα. Το πρώτο πρόβλημα, λοιπόν, είναι αν εξαντλείται μια επένδυση πριν αποπληρωθεί το δάνειο με το οποίο χρηματοδοτήθηκε. Αν δηλαδή πάψει να μας δίνει πρόσθετο εισόδημα πριν την ξεπληρώσουμε. Κι έτσι βρεθούμε κάποτε να πληρώνουμε παραπάνω (γιατί χρωστάμε ακόμα), χωρίς να εισπράττουμε παραπάνω (γιατί η επένδυση έχει «απαξιωθεί»).
Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι η οικονομία δεν αναπτύσσεται συνεχώς.

Εμφανίζει κυκλικές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια των οποίων το εισόδημα υποχωρεί απότομα. Αλλά οι δόσεις αποπληρωμής του χρέους δεν υποχωρούν κι αυτές. Κι έτσι κάποια στιγμή βρισκόμαστε να πληρώνουμε χωρίς να εισπράττουμε. Αν τότε υποχρεωθούμε σε νέο έκτακτο δανεισμό για να αντέξουμε την ύφεση, τότε μόλις ξεπεραστεί η ύφεση θα έχουμε αυξημένες υποχρεώσεις εξυπηρέτησης αυξημένου χρέους. Και τότε η αρχική επένδυση, σε συνδυασμό με την ύφεση και τον αυξημένο δανεισμό που μας εξανάγκασε να αναλάβουμε, μπορεί τελικά να μας ζημιώνουν σε βάθος χρόνου. Και να μας αναγκάζουν να δανειζόμαστε όλο και περισσότερα…

Αυτά είναι τα δύο πιο σημαντικά ρίσκα που εμπεριέχει ο δανεισμός, ακόμα κι όταν είναι αρχικά «αποδοτικός». ΓιΆ αυτό κι είναι φρόνιμο να μη δανειζόμαστε πάνω από ένα ποσοστό του ετήσιου εισοδήματος. Γιατί αν το ξεπεράσουμε, τότε ο δανεισμός μας μπορεί να γίνει αυτοτροφοδοτούμενος και ανεξέλεγκτος. Δηλαδή είναι υποχρεωτικό να βρεθούμε να δανειζόμαστε όλο και περισσότερο, για να ξεπληρώνουμε τα τοκοχρεολύσια των προηγούμενων δανείων.

Ο εφιάλτης του δημόσιου χρέους

Αυτό ακριβώς έπαθε και η Ελλάδα: Το 1981 είχε εξαιρετικά χαμηλό δημόσιο δανεισμό. Μόλις το 29% του ΑΕΠ. Το 1989 βρέθηκε με δανεισμό γύρω στο 85% του ΑΕΠ…

Η «κοινωνική πολιτική» της πρώτης οκταετίας ΠΑΣΟΚ σχεδόν τριπλασίασε το δημόσιο χρέος! Όλη σχεδόν η «αναδιανομή» του ΠΑΣΟΚ έγινε με δανεικά, όχι με φορολόγηση των πλουσίων υπέρ των φτωχών. Στην πραγματικότητα φορολογήθηκαν οι επόμενες γενιές.

Στην τριετία 1990-1993, το δημόσιο χρέος εκτινάχθηκε στο 110%! Αυτό συνέβη, διότι μεσολάβησε μια ήπια διεθνής ύφεση, η οποία όμως, εξανάγκασε την ήδη υπερχρεωμένη Ελλάδα να δανειστεί πρόσθετα για να ανταπεξέλθει το βάρος των προηγουμένων δανείων. Κι ακόμα, την εποχή εκείνη κατέπεσαν εγγυήσεις του Δημοσίου για δάνεια ΔΕΚΟ και Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που είχαν συναφθεί τα προηγούμενα χρόνια, πριν το 1989.
Έτσι, η διακυβέρνηση ΝΔ εκείνης της τετραετίας φορτώθηκε δάνεια που είχαν συναφθεί επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ την προηγούμενη οκταετία. Είχαν εισπραχθεί επί ΠΑΣΟΚ, αλλά καταγράφηκαν στο «παθητικό» της ΝΔ…

Από τότε όλες οι διαδοχικές κυβερνήσεις έκαναν προσπάθεια να μειώσουν το χρέος. Πότε πραγματικά, πότε με μηχανισμούς «δημιουργικής λογιστικής». Ελάχιστα πράγματα κατάφεραν. Το δημόσιο χρέος παραμένει σήμερα γύρω στο 105% του ΑΕΠ ως ποσοστό, ενώ ως συνολικό νούμερο μεγαλώνει συνεχώς. Τα παλαιά χρέη προκαλούν νέα χρέη. Και το χρέος συσσωρεύεται συνέχεια…
Η αναδιανομή αντί να ανακουφίσει τους φτωχούς του σήμερα, οδηγεί σε χρεοκοπία την επόμενη γενιά. Οι αγέννητοί Έλληνες είναι ήδη χρεοκοπημένοι από σήμερα…

Στο μεταξύ η σταδιακή χρεοκοπία του δημόσιου τομέα προκάλεσε μια αποδυνάμωση της ιδιωτικής οικονομίας. Κανείς δεν επενδύει σε μια οικονομία όπου το δημόσιο βυθίζεται στα χρέη συνεχώς. Κι αυτό διότι όλοι οι επίδοξοι επενδυτές προεξοφλούν ότι μελλοντικά θα υπάρξουν μεγαλύτεροι φόροι, ώστε το κράτος να αντιμετωπίζει τις αυξημένες δανειακές του υποχρεώσεις.

Καθώς οι επενδύσεις μειώνονται ενώ τα χρέη αυξάνονται, τελικώς ο παραγωγικός μηχανισμός της χώρας παραλύει. Τότε πλέον δεν υπάρχει ούτε το ελάχιστο πλεόνασμα για να φορολογηθεί.

Στην Ελλάδα συνέβη μια πρωτοφανής από-επένδυση τις τελευταίες δεκαετίες. Εργοστάσια έκλεισαν επιχειρήσεις χρεοκόπησαν η μία μετά την άλλη, ολόκληρη κλάδοι εξαφανίστηκαν, μεγάλες μεταποιητικές μονάδες μετακόμισαν σε γειτονικά κράτη.

Αυτά όλα συνέβησαν πριν έλθει το «τσουνάμι» των πάμφθηνων Κινεζικών προϊόντων που σάρωσαν όλο τον κόσμο, κι έπληξαν την εγχώρια παραγωγή σε όλες τις χώρες. Όταν ήλθαν και τα «Κινέζικα», απλά ολοκληρώθηκε η αποβιομηχάνιση της χώρας. Η Ελλάδα παράγει πλέον μόνο υπηρεσίες και κάποια υλικά για τις δημόσιες επενδύσεις (τσιμέντα κλπ.).
Βασικοί παραγωγικοί τομείς στην Ελλάδα πλέον είναι οι λεγόμενες «υπηρεσίες». Και βασικές επενδύσεις είναι οι δημόσιες επενδύσεις σε έργα υποδομής.
Αλλά κι αυτό που ονομάζουμε «υποδομή» είναι έργα στήριξης της οικονομικής δραστηριότητας. Αυτοκινητόδρομοι, αεροδρόμια, λιμάνια, ενεργειακές μονάδες κλπ.

Όλα αυτά λέγονται υπό-δομές, γιατί υπό-στηρίζουν τον παραγωγικό μηχανισμό. Στηρίζουν την μεταφορά εμπορευμάτων, ημί-κατεργασμένων υλών, έτοιμων προϊόντων, την εμπορία τους και τις εξαγωγές τους, τη παραγωγή και μεταφορά ενέργειας, τις τηλεπικοινωνίες κλπ.

Στην Ελλάδα των τελευταίων δεκαετιών βελτιώθηκαν οι υπό-δομές και εξαφανίστηκαν οι «δομές», δηλαδή ο ίδιος ο παραγωγικός μηχανισμός, τον οποίο οι υποδομές υποτίθεται ότι στηρίζουν. Πολλαπλασιάστηκαν οι αυτοκινητόδρομοι, αλλά εξαφανίστηκαν τα εργοστάσια και οι μεταποιητικές μονάδες. Ενώ και η ίδια η γεωργική παραγωγή φθίνει.

Επενδύσεις γίνονται κυρίως για υποδομές, όχι για παραγωγικό μηχανισμό, ο δανεισμός του ιδιωτικού τομέα πηγαίνει κυρίως σε κατανάλωση όχι σε παραγωγικές επενδύσεις, ενώ ο δανεισμός του δημόσιου τομέα γίνεται κι αυτός κυρίως για δημόσια κατανάλωση και για να εξυπηρετηθεί το ήδη διογκούμενο χρέος.

Οι «σωτήριες» εισροές που ήδη φθίνουν

Το οικονομικό μοντέλο θα είχε ήδη καταρρεύσει, αν δεν ήταν τρείς μείζονες εισροές: Τα κοινοτικά κονδύλια, ο τουρισμός και η ναυτιλία.

– Αλλά τα κοινοτικά κονδύλια περιορίζονται σταδιακά και μεσοπρόθεσμα θα στερέψουν: Το 2013 η Κοινή Αγροτική Πολιτική θα αλλάξει. Και τότε θα μειωθεί δραστικά η σημερινή εισοδηματική ενίσχυση των αγροτών.
Καθώς η Ελλάδα εμφάνιζε αυξημένους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης του ΑΕΠ (λόγω κοινοτικών εισροών και επενδύσεων σε υποδομές), πλησίασε το μέσο κοινοτικό ΑΕΠ χωρίς παραγωγικό μηχανισμό! Έτσι μετά το 2013 θα βρεθεί να εισπράττει πολύ λιγότερο από τα κοινοτικά ταμεία στήριξης, ενώ τα κοινοτικά κονδύλια μειώνονται έτσι κι αλλιώς ως ποσοστό του κοινοτικού ΑΕΠ.
– Η ναυτιλία πλήγηκε σοβαρά από την τελευταία διεθνή κρίση (κι από την άνοδο στην τιμή του πετρελαίου, που προηγήθηκε). Βεβαίως θα ανακάμψει από τη σημερινή πτώση, αλλά δύσκολα θα επανέλθει στα προηγούμενα επίπεδά της, τουλάχιστο σε ορατό χρόνο. Στο εξής, όταν η ναυτιλία δεν πλήττεται από τη διεθνή ύφεση θα πλήττεται από την άνοδο του πετρελαίου…
Συνεπώς, ούτε η ναυτιλία θα δίνει πλέον τόσο δυνατή «εξωγενή ώθηση» στην ελληνική οικονομία, στο ορατό μέλλον.

– Τέλος, ο τουρισμός επλήγη κι αυτός από τη διεθνή κρίση και ασφαλώς θα ανακάμψει μόλις η κρίση ξεπεραστεί. Αλλά αυτό δεν είναι το μόνο του πρόβλημα. Έχει σοβαρές διαρθρωτικές στρεβλώσεις και χρειάζεται κυρίως «στροφή στην ποιότητα». Δηλαδή στην προσέλκυση επισκεπτών υψηλότερου εισοδηματικού επιπέδου, που ξοδεύουν πολύ περισσότερο κατά κεφαλήν κι επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον, αντί για το μαζικό χαμηλού επιπέδου τουρισμό που κυρίως προσελκύουμε τώρα.

Αυτό όμως, χρειάζεται πολύ διαφορετικές τουριστικές μονάδες, διαφορές υποδομές και διαφορές συνέργειες ανάμεσα στον Τουρισμό κι άλλους κλάδους (Πολιτισμό κλπ.).

Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει το πιο ελκυστικό αρχιπέλαγος στον κόσμο, αλλά δεν διαθέτει υποδομές αρχιπελαγικού τουρισμού! Έχει τεράστιο πολιτιστικό πλούτο, τον οποίο δεν μπορεί να αξιοποιήσει…

Με μειούμενες κοινοτικές εισροές, με περιορισμένο το ρόλο της ναυτιλίας, ο Τουρισμός είναι αμφίβολο να διασώσει μόνος του της Ελληνική Οικονομία.

Αναδιανομή μιζέριας

Συνεπώς, ολόκληρο το οικονομικό μοντέλο της μεταπολίτευσης, το οποίο στηρίχθηκε στο πρόταγμα της αναδιανομής με δανεικά, και οδήγησε:

– στην αποβιομηχάνιση, στην από-επένδυση, στον υπέρ-καταναλωτισμό,
– στην ιδιωτική υπερχρέωση με παράλληλη υποχώρηση της παραγωγικής επένδυσης,
– σε επέκταση υποδομών με παράλληλη συρρίκνωση του παραγωγικού μηχανισμού,
– σε όλο και μεγαλύτερη εξάρτηση από εξωγενείς εισροές που πλέον υποβαθμίζονται ή στερεύουν,

όλο αυτό το μοντέλο πλέον καταρρέει.

Δεν κατέρρευσε η «δημοσιονομική διαχείριση της Νέας Δημοκρατίας». Κατέρρευσε (κι όχι μόνο λόγω της διεθνούς κρίσης) ένα ολόκληρο οικονομικό μοντέλο που επικράτησε την μεταπολιτευτική περίοδο, κυρίως με ευθύνη των επιλογών του ΠΑΣΟΚ, αλλά και χωρίς η ΝΔ, όταν βρέθηκε στην εξουσία, να κάνει το παραμικρό για να το αμφισβητήσει. Ή μάλλον έκανε πολύ λίγα, πολύ διστακτικά και πολύ αργά. Όπως οι επεμβάσεις στο Ασφαλιστικό, η μείωση φορολογίας των τελευταίων ετών κλπ.

Η αναδιανομή κατάντησε μια συνεχής επίκληση των αδύνατων στρωμάτων, που το ίδιο το μοντέλο πολλαπλασίαζε.

Αντί να θεραπεύει κοινωνικές ανισότητες, τις πολλαπλασιάζει.
Επικαλείται τους φτωχούς και δημιουργεί συνεχώς «νεόπτωχους».

Αναδιανέμει συνεχώς από τη μεσαία τάξη, ευκαιρίες και πλούτο προς τα πάνω και ψίχουλα προς τα κάτω.

Η αναδιανομή συμπίεσε έτσι τη μεσαία τάξη, δημιουργώντας «νέα τζάκια» κρατικοδίαιτων νεόπλουτων και στρατιές νεόπτωχων.

Αντί να βγάζει τους ανθρώπους από τη φτώχια, προσπαθεί να τους συντηρεί μέσα στη φτώχια.

Κατέστρεψε την παραγωγική ικμάδα της Ελληνικής κοινωνίας, μεγιστοποίησε την κομπίνα, δόξασε την «αρπαχτή», διέλυσε ταυτόχρονα την υγιή επιχειρηματικότητα και το εργασιακό ήθος.

Χρειάζεται επειγόντως νέο οικονομικό μοντέλο, αναπτυξιακό κι ανταγωνιστικό, με διάχυση ευημερίας και ευκαιριών, με πρόταγμα την ανάταξη της μεσαίας τάξης, τη διάλυση των καρτέλ, και την εξάλειψη όλων των άλλων στρεβλώσεων των αγορών.

Κάποιος χρειάζεται να τα πιστέψει όλα αυτά και να τα εμπνεύσει στους γύρω του. Και κάποιοι χρειάζεται να τα στηρίξουν αποφασιστικά. Κι όλοι μαζί να πείσουν την ελληνική κοινωνία, που πολύ σύντομα δεν θα Άχει να χάσει τίποτε παραπάνω από τη μιζέρια της.

Γιατί αυτή ακριβώς τη μιζέρια συσσωρεύει και …αναδιανέμει το χρεοκοπημένο μοντέλο της «αναδιανομής».

Και ο παραμερισμός του θα σημάνει το οριστικό τέλος της Μεταπολίτευσης.
Η την απαρχή μιας νέας Μεταπολίτευσης.

Πολύ πιο δημοκρατικής. Και πολύ πιο αναπτυξιακής και κοινωνικά δίκαιης.

* Ο Χρύσανθος Λαζαρίδης είναι αντιπροέδρος του ΔΣ/Δ21

 

ΠΗΓΗ: http://www.diktyo21.gr/item.asp?ReportID=952

Ya Basta σύντροφε Τσίπρα!

 

των Ν. Γιαννόπουλου – Κ. Φώλια της ομάδας ΡΟΖΑ

 

 Με  μεγάλη ενόχληση διαβάσαμε στην «Αυγή» της 4ης Νοεμβρίου τμήματα της εισήγησης του Αλέξη Τσίπρα στην Π.Γ. του ΣΥΝ. Τόσο το περιεχόμενο όσο και το ύφος της εν λόγω τοποθέτησης απέχουν παρασάγγας από τον τρόπο που έχουμε μάθει να συζητάμε μεταξύ μας, η πλειονότητα των συνιστωσών, των ανένταχτων και των μελών του ΣΥΝ στο πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ. Η τοποθέτηση του Αλ. Τσίπρα διακρίνεται από ένα κράμα αλαζονείας και «συνδικαλισμού» που εντείνει τις τεχνητές πολώσεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, χαράζει ψευδείς διαχωριστικές, συσκοτίζει την ογκώδη πολιτική αμηχανία που χαρακτηρίζει το χώρο την τελευταία περίοδο και, οπωσδήποτε, στρεβλώνει το κομβικό (μάλλον υπαρξιακό) ζήτημα της οργανωτικής ανασυγκρότησης του.

Και για να μη θεωρηθούμε υπερεύθικτοι η προκατειλημμένοι, εξηγούμαστε; Τι εννοεί ο Αλέξης Τσίπρας με τη φράση: «Δηλαδή τι; Θα καταργηθεί ο ΣΥΝ ως κόμμα για να έχει οργανώσεις ο ΣΥΡΙΖΑ που δημοκρατικά θα συναποφασίζουν, αλλά στην κορυφή θα, είναι 11 αρχηγοί;». Ποιος είπε να καταργηθεί ο ΣΥΝ; Και κυρίως: Είναι αντιδημοκρατικό – στην κορυφή να είναι έντεκα «αρχηγοί», ενώ, είναι δημοκρατικό να βρίσκεται μόνο ο ίδιος; Αγνοεί ότι η προεκλογική καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ ήταν απολύτως αρχηγική – όσο ακριβώς και επί Αλαβάνου- ή επιδιώκει να ψαρέψει στα νερά του κομματικού πατριωτισμού, όπως δηλώνει και η… αγανακτισμένη διαπίστωση του: «Δημοκρατία σε όλες τις δομές, όχι δημοκρατία στη βάση και στην κορυφή να είμαστε όλο οι ίδιοι και οι ίδιοι που εκπροσωπούμε, ας πούμε, το κίνημα πενήντα χρόνια». Έλεος! Αν αυτό δεν είναι στρεψοδικία, τότε οι λέξεις έχουν χάσει το νόημα τους. Ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ, της πλειονότητας των συνιστωσών, των ανένταχτων και των μελών του ΣΥΝ συμπεριλαμβανομένων, θέλουμε δημοκρατία και στη βάση και στην κορυφή και γι' αυτό προτείνουμε το μετασχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ σε δημοκρατική βάση, με μέλη, συλλογική λειτουργία και εκλογή όλων των οργάνων του. Οπότε ο Αλέξης Τσίπρας «μη βγάζει φλας αριστερά και στρίβει δεξιά».

Όσο για τα «πενήντα χρόνια», οφείλουμε να του υπενθυμίσουμε σε ποιο χώρο έννοιες όπως «εναλλαγή» και «ανακλητότητα» αποτελούν casus belli, καθώς' και πού αναφύονται φαινόμενα δια βίου ­βουλευτών και ισόβιων επαγγελματικών στελεχών. Είναι δε εξαιρετικά ενοχλητικό ο πρόεδρος του ΣΥΝ να αναφέρεται σε παζάρια και εκβιασμούς για «5 βουλευτές», ενώ είναι σε όλους γνωστό ότι είμαστε αρκετοί αυτοί, «οι αφελείς», που ουδέποτε ασχοληθήκαμε με εκλόγιμες θέσεις και οικονομικές διευκολύνσεις.

Τέλος, αντί ο πρόεδρος του ΣΥΝ να απορεί προσχηματικώς για το αν «θα δεχτούν όλοι μία ενιαία ομοσπονδία με τη συμμετοχή στο Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς» -προφανώς όχι!-, ας αναλογιστεί ότι, αφού στο ΣΥΝ είναι ανεκτά στελέχη που καλούν «διαδήλωση κατά της τρομοκρατίας», είναι πολύ ευκολότερο να συνυπάρχουμε στο ΣΥΡΙΖΑ άνθρωποι που ταυτίζονται με το ΚΕΑ και άλλοι που διαφωνούμε.

Εν κατακλείδι: Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε κρίσιμη περίοδο. Το ζήτημα της οργανωτικής ανασυγκρότησης του επείγει και η απουσία ενός ανεξάρτητου μαχητικού αντιπολιτευτικού λόγου -και δράσης- στο ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο. Προφανώς, υπήρξαν και υπάρχουν συνιστώσες που, μέσω τεχνητών πολώσεων με το ΣΥΝ, υπονόμευσαν και υπονομεύουν το εγχείρημα της αριστερής ανασύνθεσης της αριστεράς. Αυτό επ' ουδενί αποτελεί λόγο για την ανύψωση τειχών και την κατασκευή εσωτερικών εχθρών εκ μέρους του ΣΥΝ, με άλλα λόγια, την αναπαραγωγή της, πλαστής αντιπαράθεσης ΣΥΝ -ΣΥΡΙΖΑ. Επιμένουμε ότι η συντροφική συζήτηση των διαφωνιών, η ειλικρινής ιδεολογικοπολιτική οριοθέτηση κάθε συλλογικότητας και, κυρίως, η συμπόρευσή' σε από κοινού προσδιορισμένους στόχους αποτελούν μονόδρομο για το ΣΥΡΙΖΑ

Αντίθετα, η διγλωσσία, οι υπεκφυγές, ο κομματικός πατριωτισμός και η αλαζο­νεία ουδέποτε βοήθησαν οποιονδήποτε, ακόμα κι αν δημιούργησαν την πρόσκαιρη ικανοποίηση της αυτάρκειας, της δικαίωσης και της συνέχειας.

Μόνο που στα ενιαία δημοκρατικά πολιτικά υποκείμενα τα ζητήματα γραμμής και φυσιογνωμίας δεν τίθενται ως προαπαιτούμενα, αλλά λύνονται μέσω των θεσμικών διαδικασιών (Συνελεύσεις – Συνέδρια κ.λπ.). Ας πάμε, λοιπόν, σε τέτοια όργανα και διαδικασίες και ας αποφασίσουμε εκεί τα περί «προγραμματικής αντιπολίτευσης», τα μέτωπα, το ΚΕΑ, τα πάντα.

Αυτή σ. Αλέξη είναι η «καθαρή εκδο­χή».

Αυτή η εκδοχή είναι που εμπνέει και τη μεγάλη πλειονότητα των οργανωμένων και των ανένταχτων του ΣΥΡΙΖΑ.

Νίκος Γιαννόπουλος, Κώστας Φώλιας, μέλη της Ομάδας ΡΟΖΑ

 

ΠΗΓΗ: Εβδομ. Εφημ. ΕΠΟΧΗ Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2009

                Η Αριστερά δεν μένει πια εκεί που ξέραμε

                                                            

                                     

Και εδώ ας μου επιτραπεί να τολμήσω να διατυπώσω κάποιες τελείως προσωπικές σκέψεις. Ο «Ριζοσπάστης» δεν είναι μια αριστερή εφημερίδα. Κυριαρχείται από τον συντηρητισμό αυτής της κοινωνίας, προφανώς για να μην ξεκοπεί από τις φανταστικές του μάζες, αναπαράγοντας σχεδόν όλα τα στερεότυπα αυτής της κοινωνίας. Τα νέα κινήματα (οικολόγοι, γυναίκες κ.λπ.) ή ευαίσθητα προβλήματα της κοινωνίας (ναρκωτικά, ομοφυλόφιλοι) ή αγνοούνται ή καταδικάζονται ως εκφυλισμός. Φανταστείτε την κυρία Παπαρήγα κουμπάρα σε γάμο λεσβιών! Τουλάχιστον το μισό κόμμα θα πάθαινε συγκοπή. Η αριστερή παρέμβαση της ιστορικής αυτής εφημερίδας περιορίζεται στην προπαγάνδα που κάνει για τον εαυτό της και για το κόμμα της και ειλικρινώς διακηρύσσει πως είναι όργανο της Κεντρικής Επιτροπής και όχι μια ελεύθερη εφημερίδα των συντακτών, όπως απαιτεί η δημοσιογραφική δεοντολογία.

Η «Αυγή» με τη νέα της διεύθυνση και την καινούργια εμφάνιση είναι σαφώς καλύτερη από την παλιά και κατά κανόνα δημοσιεύει όλα τα άρθρα που της αποστέλλονται. Είναι ένα είδος γραμματοκιβωτίου της Αριστεράς. Και αυτό είναι θετικό γιατί εξασφαλίζει την ελευθερία έκφρασης. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι εδώ. Εξασφαλίζει την ποιότητα ενός αριστερού εντύπου; Πολλά άρθρα θα μπορούσαν να ήταν επιστολές χωρίς να χάνουν τη σημασία τους. Αλλά το βασικό της πρόβλημα δεν είναι εδώ. Είναι στις ισορροπίες που πρέπει να κρατάει ανάμεσα στις τέσσερις φράξιες του ΣΥΝ και να δίνει όσο γίνεται πιο δίκαιο χώρο στην καθεμία. Αλλά είναι αυτό δημοσιογραφία; Ενας καλός πολιτικός του ΣΥΝ σε όποια τάση και αν ανήκει γίνεται αυτομάτως και δημοσιογράφος; Ή απλά δημοσιεύει ένα πληκτικό κείμενο που δεν διαβάζεται ή, και όταν ακόμα διαβαστεί, δεν λέει απολύτως τίποτα, για να φανεί το όνομά του και μόνο;

Από χέρι λοιπόν χαμένη αυτή η εφημερίδα με αυτά τα δύο βαρίδια. Μένει ελάχιστος χώρος για τους συντάκτες της που κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν, αλλά χάνουν στον ανταγωνισμό της αγοράς και τη μετατρέπουν σε ένα φτωχό αστικό Τύπο. Θα κάνω εξαίρεση για τα «Ενθέματα» και τις «Αναγνώσεις» της «Κυριακάτικης Αυγής» που μας δίνουν την πνευματική τροφή που χρειαζόμαστε. Δυστυχώς πρέπει να το παραδεχτώ πως αγοράζουμε την «Αυγή» για να κάνουμε μια ελεημοσύνη. Οι έγκυρες πληροφορίες μάς έρχονται από αλλού.

Και λογικά μπαίνει το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Γιώργος Γιαννουλόπουλος («Ε» 23.10.09) εύστοχα χαρακτήρισε τον ΣΥΡΙΖΑ σαν Δουνκέρκη. Και έχει απόλυτο δίκιο. Η ιστορική Αριστερά είναι ένα ναυάγιο είτε με τη μορφή του ΚΚΕ, είτε με τη μορφή του ΣΥΝ (για να μη μιλήσουμε για τους μικρότερους σχηματισμούς). Ο βουλευτής Επικρατείας του ΣΥΝ, ο αγαπητός συνάδελφος Βασίλης Μουλόπουλος, μίλησε για ευθανασία της Αριστεράς στην οποία οφείλουμε να συνεισφέρουμε όλοι. Με άλλα λόγια να αφήσουμε τους νεκρούς να θάψουν τον εαυτό τους. Και μετά η ανακύκλωση της ζωής θα δημιουργήσει την Αριστερά του 21ου αιώνα που δεν θα έχει σχέση ούτε με τη Σοσιαλδημοκρατία, ούτε με τον Κομμουνισμό – Σταλινισμό του 20ού αιώνα. Και πιθανότατα θα πρέπει να εγκαταλείψει και αυτούς τους όρους που πια δεν έχουν κανένα νόημα.

Βάζουμε δύσκολα θέματα. Αλλά η Αριστερά δεν είναι δεδομένη. Και το ερώτημα δεν είναι αν η Αριστερά είναι γυμνή. Το ερώτημα είναι αν υπάρχει η Αριστερά που χρειαζόμαστε για τον 21ο αιώνα που θα κρίνει αν θα ζήσουμε ή θα πεθάνουμε από την καταστροφή του περιβάλλοντος. Μπορούν να το καταλάβουν αυτό οι γραφειοκράτες του ΣΥΡΙΖΑ;

Σημ. φ.: δημοσιεύθηκε στον Τύπο -πρωτογενώς- χθες και λήφθηκε απόεδώ.

Ατυχής η παράλειψη της λέξης «Εθνική»  από την νέα ονομασία του Υπουργείου Παιδείας

 

Του Αθανάσιου Κατσίμπελη*

 

Όταν ήρθε ο ανήλικος  Όθωνας στην Ελλάδα από το βαυαρικό πριγκιπάτο του, οι μεγάλες Δυνάμεις που τον έφεραν, προσπάθησαν ο τίτλος του να είναι "Βασιλιάς της Ελλάδας" και όχι "Βασιλιάς των Ελλήνων" διότι ο τελευταίος τίτλος υπονοούσε πως ο ανήλικος βασιλιάς είχε δικαιοδοσία και σε Έλληνες εκτός του νεοσύστατου ελληνικού Κράτους. Θα προλάβαιναν έτσι τη γέννηση κάποιας "Μεγάλης Ιδέας" στην αρχή της.

Σκεφτόμασταν δηλαδή τότε αντίστροφα από ότι σκεφτόμαστε στη σημερινή εποχή, όπου δεν μας νοιάζει αν κάποιος γείτονας διεκδικεί, με όπλο μόνο ένα παρόμοιο τίτλο-όνομα, εδάφη της χώρας μας. Άραγε πόσο μεγάλη σημασία έχει η ύπαρξη ή μη μιας λέξη ή ενός ορισμού σε έναν πολιτειακό τίτλο;[i]

Ο Πρωθυπουργός μας κ. Γιώργος Παπανδρέου προέβη στην απαλοιφή των τίτλων "Μακεδονίας-Θράκης" από το Υπουργείο Μακεδονίας και Θράκης και της λέξης "Εθνική" από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Κι ενώ για την κατάργηση του πρώτου δόθηκαν τουλάχιστον κάποιες εξηγήσεις, για το «ΥΠΕΠΘ»  κανένας δεν εξήγησε για ποιο λόγο έγινε η απαλοιφή της λέξης «Εθνική» αλλά και κανένας  φορέας δεν διαφώνησε. Ούτε η Δ.Ο.Ε ούτε η ΟΛΜΕ ούτε κάποιος άλλος φορέας της εκπαίδευσης διαμαρτυρήθηκε για το γεγονός αυτό ή τουλάχιστον ζήτησε να εξηγηθούν οι λόγοι της παράλειψης. Είναι πλέον συνηθισμένη κατάσταση να επικρατούν οι δυνάμεις της αφωνίας στην Ελληνική κοινωνία, την εκπαιδευτική κοινότητα και τους πνευματικούς μας ανθρώπους.

Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματός μας (το οποίο δεν αναθεωρήθηκε από την τελευταία αναθεωρητική βουλή εξαιτίας των αντιδράσεων στην εκπαιδευτική κοινότητα και την αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ από τη διαδικασία αναθεώρησης) "Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες."

Θα μπορούσε κάποιος λοιπόν να υποστηρίξει πως η παράλειψη της λέξης είναι αντισυνταγματική και αντίκειται τόσο στο γράμμα όσο και στο πνεύμα του Συντάγματός μας. Από την άλλη θα μπορούσε να μη θεωρηθεί αντισυνταγματική η συγκεκριμένη μετονομασία, αν δεχθούμε πως δεν αναιρείται ο σκοπός της Παιδείας όπως περιγράφεται στο άρθρο 16 του Συντάγματός μας. Δηλαδή αν, παρά τη μετονομασία αναπτύσσει η Παιδεία στους Έλληνες μαθητές την εθνική και τη Θρησκευτική τους συνείδηση. Αν όμως δεν αναιρείται ο σκοπός που ορίζει το Σύνταγμα, ποιοι λόγοι επέβαλλαν τη μετονομασία του Υπουργείου;

Έκπληξη προκαλεί και το γεγονός πως η μετονομασία αυτή έγινε από ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα όπως το ΠΑΣΟΚ, αφού η σοσιαλδημοκρατία στην Ευρώπη δέχεται την έννοια του έθνους και των ενιαίων συμφερόντων του. Πώς είναι δυνατόν το ΠΑΣΟΚ για παράδειγμα να έχει ως ανώτατο όργανο του κόμματος το «Εθνικό Συμβούλιο» και να καταργεί την λέξη από το Υπουργείο Παιδείας;

Πώς είναι δυνατόν για παράδειγμα το Γαλλικό Υπουργείο να λέγεται Ministère de l'Education nationale (Εθνικής) και το δικό μας Υπουργείο Παιδείας Κατάρτισης, Δια βίου μάθησης και Θρησκευμάτων;

Δεν είναι Εθνική η Παιδεία μας όταν υπερβαίνει τα όρια του κράτους μας και τα σχολικά  βιβλία του Υπουργείου μας φθάνουν στην Κύπρο, στις Ευρωπαϊκές χώρες, στην Αμερική, στον Καναδά, την Αυστραλία και σε όλο τον κόσμο όπου υπάρχουν Έλληνες; Πρόκειται να αναιρεθεί η Εθνική αυτή αποστολή του Υπουργείου μας;

Έχει φανταστεί κανένας να μας επέβαλε κάποιος να λέμε την Εθνική μας ομάδα ποδοσφαίρου «Ομάδα της Ελλάδας» παραλείποντας τη λέξη «Εθνική»;Τότε μάλλον θα αντιδρούσαμε όλοι και θα διαμαρτυρόμαστε στους δρόμους ενώ τώρα δεν αντιδρά κανένας;

Η νέα Υπουργός Παιδείας κ .Άννα Διαμαντοπούλου έχει όραμα για την Παιδεία και το έχει εκφράσει με την αρθρογραφία της και τα σχετικά βιβλία που έχει εκδώσει.(βλ. «Η Έξυπνη Ελλάδα» 2006, περιοδικό Αναπνοή, Οκτώβρης 2008) Σε όλα μιλούσε για «Εθνικό Διάλογο», «Εθνική Παιδεία» κτλ. Αντίθετα στις προγραμματικές της δηλώσεις στη Βουλή κυριολεκτικά εξαφάνισε τη λέξη «Εθνική» παρά το γεγονός πως επαναλάμβανε τις ίδιες ιδέες.  Τώρα ξαφνικά που επιτέλους αποποινικοποιήθηκε η κουκούλα θα ποινικοποιήσουμε τη λέξη «Εθνική» στην εκπαίδευση;

 Κανένας Έλληνας εκπαιδευτικός δεν διαφωνεί με την Πολυπολιτισμική  και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση. Χρέος μας είναι να σεβόμαστε τις πολιτισμικές διαφορές των μαθητών μας. Ποιος όμως θα αρνηθεί  πως οι πολιτισμικές διαφορές πάντοτε υπήρχαν στην ελληνική εκπαίδευση; Ποιος θα αρνηθεί πως  το εκπαιδευτικό μας σύστημα αναπαράγει περισσότερο τις κοινωνικές ανισότητες παρά κάνει διακρίσεις με βάση τις πολιτισμικές διαφορές των μαθητών; Ο εύπορος μαθητής ανεξάρτητα φυλετικής, πολιτισμικής ή εθνικής καταγωγής υπερτερεί στο εκπαιδευτικό μας σύστημα έναντι του φτωχού.

 Στο θέμα αυτό περιμένουμε πολλά από τη νέα κυβέρνηση και τη νέα υπουργό. Στο πως δηλαδή θα εξαλειφθεί η αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων από το εκπαιδευτικό μας σύστημα και αυτό θα γίνει μόνο με την ισχυροποίηση της δημόσιας δωρεάν Παιδείας για όλους κι όχι με την ατυχή παράλειψη της λέξης «Εθνική» από την ονομασία του υπουργείου Παιδείας.

 Κανένας, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, δεν έχει κάνει λόγο για παράλειψη της λέξης «Εθνική» από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Είναι δυνατόν όμως  να έχουμε Εθνική Άμυνα, αν δεν έχουμε Εθνική Παιδεία;

Σας παραθέτω αυτούσιο το άρθρο του Γεώργιου Μπαμπινιώτη  καθηγητή Γλωσσολογίας και  πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «το Βήμα» την Κυριακή 7/1/2001 με την ευχή η εκπαιδευτική κοινότητα και οι πνευματικοί μας άνθρωποι να ασχοληθούν με το θέμα και κάνω έκκληση στον Πρωθυπουργό να το θέσει σε δημόσια διαβούλευση.

 

Ο ρόλος της παιδείας στην εθνική άμυνα

 

Η έννοια τής «εθνικής άμυνας» είναι μια σύνθετη έννοια που περιλαμβάνει κάθε μορφή υπεράσπισης ενός έθνους έναντι επιβουλών και διεκδικήσεων που ­ άμεσα ή έμμεσα ­ απειλούν την ύπαρξη, την επιβίωση και την ακεραιότητά του. Κάθε αντίσταση και αγώνας, ένοπλος ή ηθικός, εναντίον έμπρακτης ή επαπειλούμενης αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων, τής ελευθερίας και τής αξιοπρέπειας ενός έθνους συνιστά την εθνική άμυνα.
Δεν είναι δε τυχαίο ότι η έννοια τής άμυνας έχει συνδεθεί με την έννοια τού έθνους (μιλούμε για εθνική άμυνα), αφού η άμυνα αναλαμβάνεται και ασκείται κυρίως από τις ένοπλες δυνάμεις μιας χώρας, για να διαφυλαχθούν τα ιερά και τα όσια τα οποία συνιστούν ένα έθνος: η πατρίδα, η θρησκεία, η οικογένεια, οι θεσμοί, η ελευθερία, η δημοκρατία, η παιδεία, ο πολιτισμός.

 Η εθνική άμυνα απλώνεται και σκεπάζει όλα όσα ενσαρκώνει ο ιστορικός βίος ενός έθνους, η εθνική του υπόσταση, η ταυτότητά του ως έθνους. Γι' αυτό και η άμυνα τού έθνους, η εθνική του άμυνα, έχει μεν ως επίκεντρο και ως αιχμή το ένοπλο τμήμα τής εθνικής άμυνας, τις Ενοπλες Δυνάμεις, αλλά επεκτείνεται και σε μια ηθική και πνευματική άμυνα η οποία περιβάλλει, συμπληρώνει και εμπνέει την εθνική άμυνα. Αυτή τη μορφή εθνικής άμυνας υπαγορεύει η εθνική συνείδηση, ό,τι ενώνει όλους τους πολίτες: η κοινή πατρίδα, η κοινή καταγωγή, η κοινή γλώσσα, η κοινή πίστη, η κοινή ιστορία, τα κοινά ήθη και έθιμα, η κοινή νοοτροπία, οι κοινές αξίες, ο κοινός πολιτισμός. Ο,τι με μια λέξη, στην περίπτωση τής Ελλάδος, θα μπορούσε να ονομασθεί ελληνική παιδεία και ελληνική συνείδηση.

Ειδικότερα, έργο τής εθνικής παιδείας είναι να μυήσει τον νέο στη γλώσσα, στην ιστορία και στις παραδόσεις τής πατρίδας του, στην πίστη, στις τέχνες και στα γράμματα και, γενικότερα, στον πολιτισμό, που προσδιορίζει την εθνική του ταυτότητα, την εθνική φυσιογνωμία τής χώρας του και την εθνική ιδιοπροσωπία τού λαού στον οποίον ανήκει. Και ο μεν στόχος τής γνωστικής και νοητικής ανάπτυξης επιτυγχάνεται κυρίως με τα γνωστικά μαθήματα (μαθηματικά, φυσική, χημεία, βιολογία, πληροφορική κ.λπ.), ενώ ο στόχος τής πνευματικής και εθνικής γενικότερα καλλιέργειας και αγωγής επιτυγχάνεται κυρίως με τα εθνικά λεγόμενα μαθήματα (γλώσσα, ιστορία, λογοτεχνία, θρησκευτικά, γεωγραφία, πολιτισμός, παραδόσεις κ.λπ.). Στους δασκάλους τής πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και στους καθηγητές τής δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ιδίως τους φιλολόγους, εμπιστεύεται η Πολιτεία, η κοινωνία και το έθνος ολόκληρο την εθνική παιδεία των νέων, την εθνική εκπαίδευση των αυριανών πολιτών του. Αυτό και μόνο δείχνει τί βαρύτητα δίδεται στο Σχολείο και τί βάρος εναποτίθεται στους ώμους των εκπαιδευτικών, των δασκάλων των Σχολείων μιας χώρας, των ανθρώπων που θα οδηγήσουν εξ απαλών ονύχων τους νέους να αποκτήσουν εθνική συνείδηση.

Γι' αυτό και ο ρόλος τού δασκάλου ­ τού αληθινού δασκάλου και όχι τού απλού διδάσκοντος σφραγίζει την εθνική Παιδεία και προσδιορίζεται ως λειτούργημα. Γι' αυτό και ο ρόλος των Πανεπιστημίων που καταρτίζουν τους δασκάλους και των δύο βαθμίδων τής Παιδείας είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθοριστικός θα έλεγα τής εθνικής παιδείας. Γι' αυτό και είναι πολύ μεγάλη η ευθύνη τής Πολιτείας, η οποία επιλέγει, καταρτίζει, οργανώνει και ελέγχει το σύστημα λειτουργίας τής εθνικής παιδείας.

Εθνική Παιδεία και Εθνική Άμυνα, άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, αφού δεν μπορεί να υπάρξει η μία χωρίς την άλλη, συνιστούν τον κορμό τής εθνικής πολιτικής μιας χώρας και βασική προϋπόθεση για την εθνική της ανεξαρτησία, εδαφική και πνευματική.

 

*Δάσκαλος, Μ.Ed, Nομικός, Αναπληρωτής Υπεύθυνος ΚΠΕ Κρεστένων

 

---

[i] http://vaterpanajiotis.wordpress.com

 

 

Η πρόταση του επικεφαλής του εθνικού διαλόγου για την Παιδεία κ. Γ. Μπαμπινιώτη

Τα επτά «κλειδιά» των νέων εξετάσεων

 Η κατάργηση των Πανελλαδικών, το εθνικό απολυτήριο και οι δοκιμασίες τρεις φορές τον χρόνο

 

ΜΑΡΝΥ ΠΑΠΑΜΑΤΘΑΙΟΥ

 

Εθνικό απολυτήριο, κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων στην Γ Δ τάξη του Λυκείου και νέο τύπο εξετάσεων, τρεις φορές τον χρόνο, εισηγείται στην κυβέρνηση ο επικεφαλής του εθνικού διαλόγου για την Παιδεία κ. Γ. Μπαμπινιώτης. Η πρόταση του κ. Μπαμπινιώτη, την οποία και παρουσιάζει σήμερα «Το Βήμα», διαβιβάστηκε ήδη στα μέλη του Συμβουλίου Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας, ενώπιον του οποίου και εξελίσσεται τους τελευταίους μήνες ο διάλογος για την Παιδεία. Το θέμα θα τεθεί άμεσα προς συζήτηση στο Συμβούλιο, καθώς η κυβέρνηση του ΠαΣοΚ έχει τοποθετήσει στην κορυφή των προτεραιοτήτων της για την Παιδεία τα ζητήματα εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας.

Ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου μάλιστα υποσχέθηκε, κατά τη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησής του, νέο νόμο πλαίσιο για τα πανεπιστήμια και ένα σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ και στα ΤΕΙ «που θα αποφορτίζει από την πίεση και από το κόστος». Η πρόταση του κ. Μπαμπινιώτη, η οποία αναμένεται ότι θα έχει και βαρύνουσα σημασία στη συζήτηση που θα διεξαχθεί ενώπιον του Συμβουλίου, περιλαμβάνει επτά σημεία«κλειδιά».

 

Συγκεκριμένα:

 

1. Διενέργεια εισαγωγικών εξετάσεων μετά τη λήψη του απολυτηρίου της Γ΄ τάξης του Λυκείου, το οποίο πρέπει να αναβαθμιστεί και να θεσπιστεί ο θεσμός του εθνικού απολυτηρίου. Συνεπώς, κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων στην Γ΄ τάξη του Λυκείου.

 2. Οι εισαγωγικές εξετάσεις για τα ιδρύματα της ανώτατης εκπαίδευσης θα πρέπει να διενεργούνται από ειδικό μόνιμο εξεταστικό φορέα, από το εθνικό κέντρο αξιολόγησης, το οποίο θα αποτελεί ανεξάρτητο φορέα που δεν θα συνδέεται με το υπουργείο Παιδείας. Θα είναι όμως στελεχωμένο με εκπαιδευτικούς ειδικευμένους στην αξιολόγηση, σε συνεργασία με πανεπιστημιακούς που θα προέρχονται από αντίστοιχες ειδικότητες. Το κέντρο αξιολόγησης θα λειτουργεί με τράπεζα θεμάτων, τα οποία συνεχώς θα ανανεώνονται.

3. Οι υποψήφιοι θα έχουν δικαίωμα να προσέρχονται στις εξετάσεις που θα διενεργεί το εθνικό κέντρο αξιολόγησης τρεις φορές τον χρόνο (Σεπτέμβριο- Ιανουάριο- Ιούνιο). Επιτρέπεται η βελτίωση της βαθμολογίας τους, ενώ κάθε επαναληπτική εξέταση θα υπόκειται και σε αφαίρεση μορίων.

4. Για την εισαγωγή στα πανεπιστήμια θα λαμβάνεται υπόψη σε σημαντικό ποσοστό η συνολική επίδοση των μαθητών και στις τρεις τάξεις του λυκείου. Η επίδοση θα καθορίζεται από περιφερειακά τεστ που θα διενεργούνται από το εθνικό κέντρο αξιολόγησης στην Α΄ και στη Β΄ τάξη του Λυκείου, σε συνδυασμό με την προφορική αξιολόγηση και τον φάκελο του μαθητή. Εφόσον η αξιολόγηση της επίδοσης διαφέρει από την αξιολόγηση στις εισαγωγικές εξετάσεις, η διαφορά θα ρυθμίζεται με ειδικό αλγόριθμο.

5. Οι εισαγωγικές εξετάσεις θα περιλαμβάνουν τέσσερα αντικείμενα, κατά επιστημονική ειδικότητα, με δυνατότητα επιλογής και συνδυασμό περισσοτέρων αντικειμένων για την εισαγωγή σε παρεμφερείς σχολές.

6. Η ύλη των εξετάσεων θα προέρχεται από τα τρία έτη της ύλης που διδάσκεται στο λύκειο.

7. Στον προσδιορισμό της ύλης, καθώς και στα στελέχη του εθνικού κέντρου αξιολόγησης, θα συμμετέχουν τα αντίστοιχα τμήματα των ΑΕΙ. Τα τμήματα των ΑΕΙ θα καθορίζουν επίσης το ύψος της βαθμολογίας για την εισαγωγή φοιτητών στο οικείο πανεπιστήμιο.

 

Αυτόνομο λύκειο

 

Στα πλεονεκτήματα του προτεινόμενου συστήματος, όπως αναφέρει η πρόταση του κ. Μπαμπινιώτη, βρίσκονται η απελευθέρωση του λυκείου ως αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας «εφόσον βέβαια αναμορφωθεί με την κατάργηση των ειδικεύσεων στα γνωστικά πεδία και την καθιέρωση υποχρεωτικών μαθημάτων και ελεύθερων επιλογών». Ακόμη, το λύκειο θα αναβαθμιστεί συνολικά, εφόσον θα λαμβάνονται υπόψη οι επιδόσεις των υποψηφίων και στις τρεις τάξεις του, σε συνδυασμό με τις εισαγωγικές εξετάσεις που θα δίνουν οι υποψήφιοι. Το σύστημα των εξετάσεων θα είναι αδιάβλητο, αφού θα ανατεθεί σε ειδικό εθνικό φορέα, ενώ οι υποψήφιοι θα έχουν περισσότερες της μιας ευκαιρίες, αλλά και ένα ευκολότερο σύστημα, με το δικαίωμα διατήρησης υψηλής βαθμολογίας σε επόμενη εξέταση.

Τέλος, όπως αναφέρει ο ίδιος ο κ. Μπαμπινιώτης στην πρότασή του, «το σύστημα πρόσβασης καθίσταται ατομική υπόθεση κάθε υποψηφίου και παύει να αποτελεί εθνικό ζήτημα». Πάντως, τα μέλη του Συμβουλίου έχουν καταλήξει ήδη στην άποψη ότι οι αλλαγές στο εξεταστικό σύστημα, αλλά και στη λειτουργία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας, είναι αναγκαίες. «Είναι δεδομένο ότι κάθε αλλαγή θα πρέπει να έχει στον πυρήνα της τη συνολική αλλαγή της φιλοσοφίας της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς το λύκειο- φροντιστήριο είναι ένα σύστημα που έχει αποτύχει πλήρως», δηλώνει μέλος του Συμβουλίου που μίλησε στο «Βήμα».

Ο κ. Μπαμπινιώτης από την πλευρά του έχει δηλώσει ότι στόχος για τα μέλη του Συμβουλίου είναι να προτείνουν την ελεύθερη πρόσβαση στα ιδρύματα της ανώτατης εκπαίδευσης της χώρας. Ωστόσο, πρόκειται για έναν μακροπρόθεσμο στόχο, που μπορεί να εφαρμοστεί όταν είναι έτοιμα τα πανεπιστήμια να δεχθούν τόσους φοιτητές όσοι και οι υποψήφιοι. Σύμφωνα με τις προτάσεις που έχουν γίνει ως σήμερα γνωστές, η Σύνοδος των Πρυτάνεων ΑΕΙ τάσσεται υπέρ της σταδιακής απελευθέρωσης της εισαγωγής των υποψηφίων στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ενώ ζητεί διαχρονικά τα ιδρύματα να έχουν λόγο στον καθορισμό της ύλης για την εξέταση των υποψηφίων.

Οι προτάσεις που κατατέθηκαν από την πλευρά των πανεπιστημιακών ήταν ο εξορθολογισμός της πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η μείωση των εξεταστικών διαδικασιών και η ουσιαστική συμμετοχή των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ στη θέσπιση των κριτηρίων εισόδου στα προγράμματά τους (μαθήματα, συντελεστές βαρύτητας, κοινωνικά κριτήρια, κ.ά.). Ακόμη, η μετατροπή του γυμνασίου και του λυκείου σε σχολεία ολοήμερης λειτουργίας.

 

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2009, http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artid=295789&dt=25/10/2009

 

Μνήμη Olivier Clement – Ἀφήγηση προσωπικὴ

 

Του Ιωάννη Ζερβού

 

Aν δὲν εἶχα γίνει Ὀρθόδοξος, δὲν ξέρω ἂν θὰ εἶχα κατορθώσει νὰ ζῶ. Οὔτε τὸ ἕνα πόδι δὲν μπορῶ νὰ ἀπομακρύνω ἀπὸ τὸ ἄλλο, παρὰ μόνο μέσα σ' αὐτὸ τὸ γλυκύτατο φῶς, μέσα ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μὲ δίδαξε νὰ βλέπω τὸ Χριστό, κάθε ἀνθρώπινο πρόσωπο, κάθε χορταράκι ὅπως τοὺς ἀστερισμοὺς τοῦ οὐρανοῦ. Γιατὶ μὲ δίδαξε ὅτι καὶ οἱ ἀστερισμοὶ οἱ πιὸ ἀπόμακροι καθρεφτίζονται στὸ πρόσωπο ἐκείνου ἢ ἐκείνης ποὺ ἀγαπῶ». ( Ὀλιβιὲ Κλεμάν, «Ὀρθοδοξία καὶ πολιτική», ἐκδόσεις Μήνυμα, Ἀθήνα 1985, μετάφραση-ἐπιμέλεια Γιάννης Λάππας-Γιάννης Ζερβός).

Ἔτσι ξεκίνησε ὁ Ὀλιβιὲ Κλεμὰν τὴν ὁμιλία του στὴ Θεολογικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν μὲ θέμα «Ὀρθοδοξία καὶ πολιτική», τὴν 14^η Δεκεμβρίου 1984, ποὺ διοργάνωνε ἡ φοιτητικὴ κίνηση ΧΣΚ (Χριστιανοσοσιαλιστικὴ Σπουδαστικὴ Κίνηση), προσκείμενη στὴ Χριστιανικὴ Δημοκρατία. Μὲ φροντίδα τῆς κίνησης εἶχε προσκληθεῖ ὁ Κλεμὰν στὴν Ἑλλάδα. Τὴν προηγουμένη, εἶχε ἤδη μιλήσει μὲ τὸ ἴδιο θέμα στὴ Θεσσαλονίκη. Ἔμεινε στὴν Ἑλλάδα ὣς τὶς 17 Δεκεμβρίου. Στὸ διάστημα αὐτό, ὁ ὑποφαινόμενος εἶχα τὴν εὐκαιρία νὰ γνωριστῶ καὶ νὰ συζητήσω ἀπευθείας μαζί του γιὰ λίγες μέρες. Ἔκαναν ἀμέσως ἐντύπωση ἡ ποιητικότητα τοῦ λόγου του, ἀλλὰ καὶ ἡ εὐρύτητα τῆς προσωπικότητάς του.

 Ἤμασταν πληροφορημένοι ὅτι ἐνῷ εἶχε μεγαλώσει ἄθεος, βαπτίσθηκε στὴ συνέχεια Ὀρθόδοξος ἐπηρεασμένος ἀπὸ τοὺς Ρώσους θεολόγους τῆς Διασπορᾶς, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἐγκαταλείψει τὴν πατρίδα τους μετὰ τὴν ἐπικράτηση τῆς Ὀκτωβριανῆς Ἐπανάστασης.

Τὸ γεγονὸς αὐτὸ καὶ μόνο ἐνίσχυσε τὸ δικό μας φρόνημα ὡς Ὀρθοδόξων, ἀφοῦ ἕνας διανοούμενος, γεννημένος καὶ μεγαλωμένος σὲ μὴ Ὀρθόδοξο περιβάλλον, εἶχε συνειδητὰ ἐπιλέξει τὴν Ὀρθοδοξία,ὕστερα ἀπὸ ποικίλες ἀναζητήσεις, ἀκόμη καὶ στὶς ἀσιατικὲς θρησκεῖες.

Τὸ γεγονὸς αὐτὸ εἶχε ἰδιαίτερη σημασία τὴν περίοδο ἐκείνη τοῦ πρώτου μισοῦ τῆς δεκαετίας τοῦ '80, κατὰ τὴν ὁποία Ὀρθοδοξοι διανοούμενοι εἶχαν ἀρχίσει νὰ καλοῦνται στὰ Πανεπιστήμια, νὰ ἔχουν εὐρύτερη ἀπήχηση καὶ νὰ ἀμφισβητεῖται ἡ πρωτοκαθεδρία τῶν μαρξιστικοῦ κατεστημένου, τὸ ὁποῖο κυριαρχοῦσε ἀπὸ τὴ μεταπολίτευση.

Ὁ Ὀλιβιὲ Κλεμὰν γεννήθηκε στὴ νότια Γαλλία τὸ 1921 (περιοχὴ Σεβέν) ἔζησε σὲ περιβάλλον ἀποχριστιανοποιημένο. Στὴ Γαλλία, τὸ Ρωμαιοκαθολικὸ δόγμα δὲν εἶχε παλλαϊκὴ ἀποδοχή. Σὲ πολλὲς περιφέρειες τῆς χώρας εἶχε ἐπικρατήσει εἴτε ὡς κρατικὴ θρησκεία, εἴτε ὡς θρησκεία τῶν ἀνωτέρων κοινωνικῶν τάξεων. Ὁ ἴδιος ὁ Κλεμὰν ἐπεσήμανε ὅτι πολλὲς ρωμαιοκαθολικὲς ἐκκλησίες στὴ νότια Γαλλία ἔφεραν ἕναν ἥλιο, σύμβολο τοῦ Λουδοβίκου ΙΔ΄ («Roi-Soleilβασιλέως Ἡλίου»), ὁ ὁποῖος στὰ πλαίσια τῆς ἐπιβολῆς τῆς ἀπόλυτης μοναρχίας, ἐπέβαλε καὶ τὸ δικό του δόγμα ὡς μέσο κυριαρχίας.

 Ἐπηρεασμένος, προφανῶς, ἀπὸ τὴν ἀρνητικὴ παράδοση στὴ δυτικὴ Εὐρώπη, ἀλλὰ καὶ στὴ χώρα του μὲ ἀποκορύφωμα τὴ «νύχτα τοῦ Ἁγίου Βαρθολομαίου», τονίζει: «Γνωρίζετε, βέβαια, τὸ πιὸ πεζὸ ἐπιχείρημα τῶν ἀθέων: Γιατί ὁ Θεὸς δὲν τὰ ρυθμίζει ὅλα αὐτὰ ἀφοῦ εἶναι παντοδύναμος; Εἶναι παντοδύναμος ὁ Θεός. Ἀλλὰ ἡ δύναμή του δὲν εἶναι αὐτὴ τῶν δικτατόρων καὶ τῶν δημίων, οὔτε κἂν ἡ δύναμη ποὺ μπορῶ νὰ ἀσκήσω μέσα στὸ μίσος μου. Ἡ παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ εἶναι -κι ἐδῶ χρησιμοποιῶ ὅρο δυσκολομετάφραστο ποὺ θέλει ἀνάλυση- ἡ Ἀγάπη.» (ὅ.π. σελ.11).

Κατὰ συνέπεια, ὑπῆρχαν στὴ Γαλλία οἱ προϋποθέσεις, ὄχι μόνο νὰ ἀποξενωθεῖ τμῆμα τοῦ λαοῦ ἀπὸ τὴν ἐπίσημη θρησκεία, ἀλλὰ καὶ νὰ γίνει ἀποδεκτὸς ὁ πλήρης χωρισμὸς Κράτους-Ἐκκλησίας ποὺ ἐπῆλθε μὲ νόμο τοῦ 1905 καὶ ἰσχύει μέχρι σήμερα, μὲ ἐξαίρεση τὴν περιοχὴ Ἀλσατίας Λωραίνης.

Ἀξίζει νὰ ἀναφερθοῦμε στὴν ἀπάντηση ποὺ ἔδωσε ὁ Ὀλιβιὲ Κλεμὰν σὲ ἐρώτηση γιὰ τὶς σχέσεις Κράτους-Ἐκκλησίας, ποὺ τοῦ ἔγινε στὴ Θεσσαλονίκη:

«Οἱ σχέσεις Ἐκκλησίας καὶ Κράτους δὲν ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ Κράτος. Ἡ Ἐκκλησία δὲν μπορεῖ νὰ μιλήσει παρὰ μόνο γιὰ ἐλευθερία. Ἃν τὸ Κράτος ζητήσει τὴ συμβολή της, τότε ἔχει καλῶς. Πιστεύω ὅτι ἡ ἀποστολὴ τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ ταυτόχρονη ἄσκηση κριτικῆς καὶ προσπάθεια ἔμπνευσης. Ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ μιὰ κριτικὴ ἀνελέητη, ἀλλὰ ὄχι φατριαστική. Νὰ ὑποδείξει ποῦ εἶναι ὁ πόνος καὶ τὰ προβλήματα. Ὅλα τοῦτα πρέπει νὰ τὰ πεῖ ἡ Ἐκκλησία. Ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ εἶναι ἡ συνείδηση τῆς κοινωνίας» (ὅ.π. σελ 42-43), ἐνῷ σὲ ἕνα σημεῖο τῆς ὁμιλίας του τονίζει, ἀναφερόμενος στὰ καθήκοντα τῶν Χριστιανῶν: « Ἃν δὲν ὑπάρχει ψωμὶ γιὰ ὅποιον πεθαίνει ἀπὸ τὴν πείνα, ἂν δὲν ὑπάρχει ἐλευθερία γιὰ τὸν πολιτικὸ κρατούμενο, αὐτὰ εἶναι σημάδια ὅτι ἡ χριστιανκή μας δράση ψεύδεται πρὸς τὸ πνεῦμα» (ὅ.π. σελ 17).

Οἱ μεταρρυθμίσεις τῆς Γαλλικῆς Ἐπανάστασης, ποὺ ὁλοκλήρωσαν τὴ συγκεντροποίηση τοῦ γαλλικοῦ κράτους, σύμφωνα μὲ τὶς ἰακωβινικὲς ἀντιλήψεις, ἦταν συνέχεια τοῦ συγκεντρωτισμοῦ τῆς ἀπόλυτης Μοναρχίας. Ἡ κατάσταση αὐτὴ ὑπῆρξε καταθλιπτικὴ γιὰ τὴν ἰδιαιτερότητα τῶν περιφερειῶν καὶ ἰδίως τῆς νότιας Γαλλίας ἀπὸ τὴν ὁποία προερχόταν ὁ Ὀλιβιὲ Κλεμάν.

 Ἡ νότια Γαλλία εἶχε ἀρκετὲς ἰδιαιτερότητες σὲ σχέση μὲ τὴ βόρεια καὶ ἰδίως τὴν περιοχὴ τοῦ Παρισιοῦ. Ἀκόμα καὶ ἡ γλώσσα ποὺ μιλιόταν ἦταν διαφορετική, πιὸ κοντινὴ στὰ λατινικὰ ἀπὸ τὶς βόρειες διαλέκτους. Πολιτιστικά, εἶναι πιὸ κοντὰ στὴ Μεσόγειο. 

Στὰ πλαίσια τῆς παραμονῆς τοῦ Ὀλιβιὲ Κλεμὰν στὴν Ἑλλάδα, πραγματοποιήθηκε καὶ ἐκδρομὴ στὴν περιοχὴ τῆς Ἁλιάρτου, ὅπου ἐπισκεφθήκαμε τὸ μοναστήρι τῆς Εὐαγγελίστριας. Τοῦ εἶχε κάνει ἐντύπωση τὸ τοπίο, ποὺ τοῦ θύμιζε τὸν τόπο καταγωγῆς του.

Ἦταν ἰδιαίτερα προσιτὸς στοὺς νέους, στοὺς ὁποίους ἀπευθυνόταν μὲ ἀγάπη καὶ ζεστασιά, μὲ λόγο συγχρόνως πνευματικὸ καὶ σύγχρονο. Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ παρακάτω προσέγγισή του, σὲ ἀνύποπτο χρόνο, ἡ ὁποία παραμένει τόσο ἐπίκαιρη καὶ στὴ χώρα μας, ἰδίως μετὰ τὰ γεγονότα τοῦ περασμένου Δεκεμβρίου:

«Οἱ καλύτεροι ψυχολόγοι, οἱ καλύτεροι παιδαγωγοί σήμερα, εἶναι ρητοί: ἡ ἀνταρσία τῶν ἐφήβων προέρχεται ἀπό τὸ γεγονός ὅτι ἀπογοητεύθηκαν κατάβαθα ἀπὸ τὸν ὥριμο ἀπόντα πατέρα ἢ πατέρα χαμένο, ποὺ γίνεται περιοδικά «flic». Ἀλλ' ἂς ἐμφανιστεῖ ἕνας ἄνθρωπος λιγάκι αὐθεντικός, ἕνας ἀληθινὰ ὥριμος, καὶ τότε ὅλες οἱ λιγοθυμισμένες ἀνάγκες τοῦ θαυμασμοῦ καὶ σεβασμοῦ θὰ τὸν ἀγκαλιάσουν. Ἡ ἀνταρσία τοῦ ἐφήβου ἐναντίον τοῦ πατέρα δὲν εἶναι, γενικά, ἡ ἄρνηση τῆς οὐσίας τῆς πατρότητας. Εἶναι ἡ ἀναζήτηση μιᾶς ἄλλης πατρότητας, μιᾶς πατρότητας ποὺ θὰ τὴν διάλεγε καὶ ποὺ δὲν θὰ ἐπιβάλλονταν, μιᾶς πατρότητας συνδεμένης μὲ τὴν ἐλευθερία μὲ ἕναν ἀδελφικὸ δεσμό, μιᾶς πατρότητας γιὰ τὴ μύηση στὸ Πνεῦμα. Καὶ ἐδῶ θίγουμε ὁρισμένες ἀπὸ τὶς ρίζες τοῦ σύγχρονου ἀθεϊσμοῦ (γιατὶ ὁ «θάνατος τοῦ πατρός» εἶναι βαθιὰ δεμένος μὲ τὸν ἀθεϊσμό) καί, λοιπόν, τοὺς δρόμους τῆς θεραπείας του γιὰ μερικοὺς ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ καλούμαστε νὰ βοηθήσουμε.

Γιὰ τὸν χριστιανὸ παιδαγωγό, γιὰ τὸν χριστιανὸ μέσα στὸ χῶρο τῆς πατρότητας, τὸ πρωτότυπο θὰ μποροῦσε νὰ εἶναι, κατά κάποιο τρόπο, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής, ὁ πιὸ ἀρρενωπὸς καὶ ὁ πιὸ ταπεινός: «Ἐκεῖνον δεῖ αὐξάνειν, ἐμὲ δὲ ἐλαττοῦσθαι», δηλαδὴ (καὶ τοῦτο μπορεῖ κανεὶς νὰ τὸ κάνει αἰσθητό, ἀκόμα καὶ ἂν δὲν τὸ πεῖ): «εἶστε συγκεντρωμένοι γύρω μου, πιστεύετε ὅτι εἶστε συγκεντρωμένοι γύρω μου, ἀλλ' ἀπατᾶσθε στὴν πραγματικότητα εἴμαστε συγκεντρωμένοι γύρω ἀπὸ τὸν Χριστό». ( Ὀλιβιέ Κλεμάν, Παρατηρήσεις ἑνός Λαϊκοῦ πάνω στὴ Μαρτυρία τῆς Πίστης, Ἀπόδοση: Λουκίας Ἰ. Μεταξᾶ, Ἀπό τὸ «Χριστιανικὸν Συμπόσιον» Ἀθῆναι 1967, Ἐκδ. Ἰ.Δ. Κολλάρου & Σιας Α.Ε.).

 Ἰδιαίτερη σημασία εἶχε δώσει ὁ Ὀλιβιὲ Κλεμὰν στὸ ρόλο τοῦ πατέρα καὶ κατὰ τὴν ὁμιλία του στὴν Ἀθήνα, ὅπου τόνιζε, ἀπαντώντας σὲ ἐρώτηση μετὰ τὴν ὁμιλία του: «Γιατί ὅμως μᾶς δημιουργεῖ τόσα προβλήματα ἡ ἐξουσία; Μὰ γιατὶ χάσαμε τὴν ἔννοια τῆς αὐτοθυσιαστικῆς καὶ ἀπελευθερωτικῆς πατρότητας. Μόνον οἱ μοναχοὶ τὴ διατήρησαν. Πρέπει τὴν πατρότητα αὐτὴ νὰ τὴν ἀνακαλύψουμε ξανὰ μέσα στὴν κοινωνία τῶν πολιτῶν… ἕνα ἀπὸ τὰ χαρακτηριστικὰ ποὺ ξεχωρίζει τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὰ ζῶα εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἕναν πατέρα. Τὰ ζῶα δὲν ἔχουν πατέρα, ἀλλὰ μόνο γεννήτορες… Ὁ πατέρας εἶναι ἐκεῖνος ποὺ πρέπει νὰ μάθει στὸ παιδί του ὅτι θὰ πεθάνει, θὰ ἀναστηθεῖ καὶ ὅτι αὐτὸ ἔχει κάποιο νόημα.» ( Ὀρθοδοξία καὶ πολιτικὴ, σελ. 32).

 

Στὴν ἴδια ὁμιλία, ὁ Ὀλιβιὲ Κλεμὰν τόνιζε γιὰ τὸ ρόλο τῶν μοναχῶν: «Οἱ μοναχοὶ ἀντικαθιστοῦν θεληματικὰ τοὺς μάρτυρες ὅταν ἡ Ἐκκλησία γνωρίζει μιὰ σχετικὴ εἰρήνη. Ὁ μοναχὸς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ βυθίζεται ζωντανὸς μέσα στὸ θάνατο γιὰ νὰ βρεῖ τὴν Ἀνάσταση προκειμένου νὰ τὴν μεταδώσει στὴν ἀνθρωπότητα» (ὅ.π. σελ. 15). 

Κατὰ τὴν παραμονή του στὴν Ἀθήνα, ὁ Ὀλιβιὲ Κλεμὰν ἔκανε τὴ σύγκριση μὲ τὸ Παρίσι: τὴ διαδικασία μὲ τὴν ὁποία μιὰ πόλη γιγαντώνεται ἀπὸ τὴν ἀστυφιλία καὶ καταβροχθίζει τὰ γειτονικὰ χωριά, τὰ ὁποῖα ἀπὸ ὄμορφους ἐξοχικοὺς οἰκισμοὺς μετατρέπονται σὲ τσιμεντοποιημένες συνοικίες ἑνὸς ἑνιαίου πολεοδομικοῦ ἱστοῦ, μὲ τὴν ὕπαιθρο νὰ ἐξαφανίζεται. Σὲ σχετικὴ ἐρώτησή του ἐπιβεβαιώσαμε ὅτι ἔτσι εἶχε γίνει καὶ στὸ λεκανοπέδιο τῆς Ἀττικῆς. Τὸ 1984 δὲν μπορούσαμε νὰ φανταστοῦμε ὅτι θὰ ἀκολουθοῦσαν καὶ τὰ Μεσόγεια.

 

Σκοπὸς τοῦ παρόντος σημειώματος δὲν ἦταν ἡ ὁλοκληρωμένη παρουσίαση καὶ ἀποτίμηση τοῦ ἔργου καὶ τῆς ἐν γένει παρουσίας τοῦ Γάλλου θεολόγου καὶ διανοητῆ. Κύριος σκοπός μας ἦταν ἡ παρουσίαση κάποιων πτυχῶν τῆς προσωπικότητάς του καὶ τῶν ἀπόψεων ποὺ μετέδωσε στὴν Ἑλλάδα, κατὰ τὴν ἐδῶ παρουσία του τὸ Δεκέμβριο τοῦ 1984. Πολλὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ εἶχε πεῖ τότε, εἶναι ἐπίκαιρα καὶ σήμερα. Τιμοῦμε τὴ μνήμη ἑνὸς ἀνθρώπου ποὺ δὲν εἶχε – ὅπως οἱ πιὸ πολλοὶ ἀπὸ ἐμᾶς στὴν Ἑλλάδα -, τὴν εὐκαιρία νὰ γνωρίσει ἀμέσως τὴν Ὀρθοδοξία μεγαλώνοντας σὲ Ὀρθόδοξο περιβάλλον, ἀλλὰ ἔγινε Ὀρθόδοξος ὕστερα ἀπὸ ἐπίπονη ἀναζήτηση.

Αναδημοσίευση από το Περιοδικό της Πειραϊκής Εκκλησίας

ΠΗΓΗ: Τετάρτη, 21 Οκτώβριος 2009,  http://www.xristianiki.gr/elektronike-ekdose/skholia/afegese-prosopiki.html

Το τέλος της Μεταπολίτευσης (;)

 

Tου Τάκη Καμπύλη

«Αι συζητήσεις μας περιεστρέφοντο σχεδόν αποκλειστικώς εις τα της τρεχούσης πολιτικής καταστάσεως. Ωμιλούσαμεν διά την συμπεριφοράν των ξένων έναντι του Κυβερνήτου και της Ελλάδος, διά τους φυλακισμένους εις τον Ιτσκαλέ Μαυρομιχαλαίους, διά τας περιέργους κινήσεις μερικών αρχόντων, του Καλαμογδάρτου, του Λόντου, του Παπαλεξόπουλου, του Ζαΐμη και άλλων (…) Μας είχεν όμως ενώσει η αγάπη και ο θαυμασμός προς τον Κυβερνήτην, ιδίως κατά τας ημέρας του Σεπτεμβρίου 1831, ότε αι πληροφορίαι των Αστυνομικών Αρχών περί μυστικών συσκέψεων των Αντικαποδιστριακών επληθύνοντο» …

Το απόσπασμα προέρχεται από κείμενο που εντόπισε στα Γαλλικά Αρχεία ο καθηγητής Ιστορίας Βασίλης Κρεμμυδάς. Γραμμένο το 1834 στο Παρίσι, φέρει τον τίτλο «Μικραί σημειώσεις διά μεγάλο συμβάν». Υπογράφεται από τον Μάρκο Φιλαλήθη, διευθυντή του Γυμνασίου Ναυπλίου – για την ταυτότητα του συγγραφέα ο Βασίλης Κρεμμυδάς διατηρεί κάποιες επιφυλάξεις. Ωστόσο, τα ιστορικά πρόσωπα είναι πραγματικά. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει η δράση του Πολιτάρχη Ναυπλίου, Παναγιώτη Χρυσανθόπουλου ή Κακλαμάνου. Ο Πολιτάρχης ήταν, υπό τον Αστυνόμο, επιφορτισμένος για τη δημόσια τάξη (και υπεύθυνος για την κράτηση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και των γιων του). Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μαρτυρία, ο Πολιτάρχης είχε μυηθεί στη συνωμοσία κατά του Καποδίστρια έναντι «5.000 ταλλήρων».

Τα «τάλληρα», όπως προκύπτει από τη μαρτυρία του Γυμνασιάρχη, είχαν και συμβολική αξία.

 

Από τον Καποδίστρια ετέθη (για πρώτη φορά) η έννοια του εκσυγχρονισμού η οποία έμελλε να μεταλλαχθεί – από τότε μέχρι σήμερα – αποκλειστικά σε διαχωριστικό παράγοντα των δύο μεγάλων αντιπάλων ρευμάτων στην ελληνική κοινωνία –  και Ιστορία. Δυστυχώς όχι τόσο ως προς το πολιτικό του περιεχόμενο, αλλά μάλλον ως μικροπολιτική αντιπαράθεση.

Η εκάστοτε συγκυρία διαμόρφωνε κάθε φορά το περιεχόμενό του ανάλογα με τους κερδισμένους ή τους χαμένους της εξουσίας. Η «αντικαποδιστριακή παράταξη» μετεξελίχθηκε στην παράταξη του «βασιλιά – πατέρα» Οθωνα ή στη «μικρή αλλά έντιμο Ελλάδα» μετά το φιάσκο της «Εθνικής Εταιρείας» και του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 ή στον «λαό των αντιβενιζελικών» του μεσοπολέμου. Από την άλλη πλευρά, η δημιουργική καταιγίδα του Τρικούπη συνεχίστηκε στα χρόνια του Βενιζέλου (της Μεγάλης Ιδέας και του αστικού εκσυγχρονισμού).

Στη δίνη των διχασμών, ο εκσυγχρονισμός του Καποδίστρια έχασε το πολιτικό του περιεχόμενο, αφού ταυτιζόταν όλο και περισσότερο όχι με τις παραδοσιακές διαιρέσεις και τις νέες ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας, αλλά σχεδόν αποκλειστικά με τη νομή της εξουσίας.

Μετατρεπόταν σε κενό γράμμα, σε σύνθημα.

Ο Εμφύλιος επέτεινε την πόλωση της ελληνικής κοινωνίας με τον χειρότερο τρόπο, αφού νομιμοποίησε σε πρωτοφανή κλίμακα τη φυσική εξόντωση του (πολιτικού) αντιπάλου. Η έννοια του εκσυγχρονισμού έχασε οριστικά το αυτονόητο περιεχόμενό της.

Υποτίθεται πως η μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας ήρθε με τη Μεταπολίτευση. Αλλά η πολιτική κουλτούρα που κληροδότησε ο Εμφύλιος επέβαλε ένα λαϊκίστικο ρεβανσισμό και διέψευσε τις προσδοκίες για την αυγή του νέου πολιτικού πολιτισμού.

Ετσι, το αίτημα του εκσυγχρονισμού (μέχρι την οκταετία Σημίτη) εξακολούθησε να διαιρεί πρόσωπα και μηχανισμούς, αλλά όχι και να τροφοδοτεί πραγματικές πολιτικές προτάσεις (ή συγκρούσεις).

Δεν αφορούσε, στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, όλους τους Ελληνες, αλλά ανήκε περίπου δογματικά σε όσους τα προηγούμενα χρόνια είχαν βρεθεί εκτός νομής εξουσίας. Με λίγα λόγια, ο εκσυγχρονισμός ως αίτημα δεν παρήγε πολιτική, αλλά, για μία ακόμη φορά, κομματική δικαίωση. Οι δυνάμεις της «Αλλαγής» μετεξελίχθηκαν πρωτίστως σε δυνάμεις λαϊκισμού, θολώνοντας το αύριο με το χθες.

Από τα μέσα της δεκαετίας του '90, το ελληνικό παράδοξο έκανε το «θαύμα» του. Οι δύο βασικοί παίκτες του πολιτικού μας συστήματος φάνηκε πως διέγνωσαν την ανάγκη του εκσυγχρονισμού, αλλά τον χρησιμοποίησαν και πάλι ακυρώνοντάς τον. Η ευθύνη βαραίνει περισσότερο τη Νέα Δημοκρατία.

 

Χρησιμοποιήθηκε από το συγκεκριμένο κόμμα πρωτίστως ως μέθοδος μιας «διόρθωσης» παλαιοκομματικού χαρακτήρα. Το επιχείρημα ήταν μάλλον απλό: η (όποια) αναδιανομή εθνικού εισοδήματος από το ΠΑΣΟΚ χαρακτηρίσθηκε «κομματική εξυπηρέτηση πασόκων» και «αποκλεισμός νεοδημοκρατών από την κρατική πίτα». Ετσι, η Νέα Δημοκρατία νομιμοποίησε – λέει χαρακτηριστικά ο Παναγής Παναγιωτόπουλος (διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθήνας) – την επί των ημερών της γιγάντωση της διαφθοράς.

Στην πρόσφατη καραμανλική πενταετία αποδείχθηκε ότι ο «νεοδημοκρατικός εκσυγχρονισμός» ήταν περισσότερο ένα πρόσχημα για να «διορθωθούν» οι αδικίες της πασοκικής διακυβέρνησης. Το ρητό «το νόμιμο είναι και ηθικό» αποτελεί την πεμπτουσία της αλλοίωσης κάθε έννοιας πολιτικής αλλαγής. Ενας κοτζαμπασισμός απλοϊκός, αλλά και επικερδής (για αρκετούς).

Στις πρόσφατες δηλώσεις του μετά τη μεγάλη του νίκη, ο Γιώργος Παπανδρέου δείχνει πως επαναθέτει την πολιτική στο τραπέζι της διακυβέρνησης. Και πως το κόμμα του (ή έστω ο ίδιος και η στενή ηγετική ομάδα) έχει πλέον συνειδητοποιήσει ότι ο εκσυγχρονισμός δεν μπορεί να έχει αποκλειστικά κομματικό περιεχόμενο.

Η διαφαινόμενη ενεργοποίηση δυνάμεων έξω από κομματικούς χώρους και η αναπροσαρμογή ύφους και ήθους εξουσίας αποτελούν θετικά σημάδια για τη χαμένη τιμή του (ελληνικού) εκσυγχρονισμού. Αν επιμείνει, θα δικαιολογήσει τη λευκή επιταγή της 4ης Οκτωβρίου. Θα είναι ο πολιτικός που θα κλείσει -επιτέλους- την εποχή της Μεταπολίτευσης.

Ας ακούσει προσεκτικά τα λόγια του Φιλαλήθη: «Ητο η Κυριακή 27η Σεπτεμβρίου 1831. Παρήλθον σχεδόν τρία έτη έκτοτε, και εάν αποφάσισα να αφηγηθώ μερικά από τα συμβάντα του τελευταίου προ της δολοφονίας 24ώρου, τα οποία εγνώριζον ήδη από την εποχήν εκείνην, δεν το πράττω ίνα αποκαλύψω αγνώστους πτυχάς των γεγονότων, αλλά κυρίως διά να είπω πόσον ο Κακλαμάνος είχεν, από την πλευράν του, δίκαιον να υπακούη περισσότερον εις τους κοινωνικώς ισχυρούς και ολιγώτερον εις τας κατά νόμον υποχρεώσεις του, αφού τελικώς ο νόμος δεν ηδυνήθη να φθάση έως της τιμωρίας των πραγματικών ενόχων, των οργανωσάντων δηλαδή την συνωμοσίαν, μηδέ και αυτού του Κακλαμάνου, εκτελεστικού όντος εις την ουσίαν οργάνου».

 

Ιnfo

 

– Βασίλη Κρεμμυδά, «Ψηλαφήσεις ενός ιστορικού», Αθήνα 2009, εκδ. Βιβλιοθήκη Μουσείου Μπενάκη

– Γιάννη Βούλγαρη, «Η Ελλάδα από τη Μεταπολίτευση στην Παγκοσμιοποίηση», Αθήνα 2008, εκδ. Πόλις

– Στάθη Γουργουρή, «Εθνος όνειρο», Αθήνα 2007, εκδ. Κριτική

– Γιάννη Γιαννουλόπουλου, «Η ευγενής μας τύφλωσις», Αθήνα 2001, εκδ. Βιβλιόραμα

– Δημήτρη Α. Σταματόπουλου, «Το Βυζάντιο μετά το Εθνος», Αθήνα 2009, εκδ. Αλεξάνδρεια

– Δέσποινας Παπαδημητρίου, «Από τον λαό των νομιμοφρόνων στο έθνος των εθνικοφρόνων», Αθήνα 2006, εκδ. Σαββάλας

 

ΠΗΓΗ1: Δευτέρα, Οκτώβριος 12, 2009,

http://enstaseis.blogspot.com/2009/10/blog-post.html

 

ΠΗΓΗ2: Hμερομηνία δημοσίευσης: 11-10-09

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_11/10/2009_332950

Κυβερνήσεις πέφτουν, τα τζάκια μένουν

 

Η νέα Βουλή περιλαμβάνει στους κόλπους της τουλάχιστον 37 γόνους πολιτικών οικογενειών

 

Του Φωτη Kαλλιαγκοπουλου

 

O τρίτης γενιάς πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου επιβεβαιώνει το ρηθέν διά των προφητών: οι κυβερνήσεις πέφτουνε, αλλά τα τζάκια μένουν! Με τον εκλεγέντα πρωθυπουργό, το όνομα Παπανδρέου παίζει στην πολιτική ιστορία των διατελεσάντων πρωθυπουργών από τα τέλη του πολέμου και δώθε, με παππού και πατέρα στο τιμόνι της χώρας. Μαζί με αυτόν, η νέα Βουλή που ανανεώνεται κατά το ένα τρίτο της – συγκεκριμένα κατά 98 βουλευτές – περιλαμβάνει στους κόλπους της τουλάχιστον 37 γόνους πολιτικών οικογενειών, από τους 70 περίπου υποψηφίους όλων των κομμάτων.

Γιώργος Παπανδρέου, Κώστας Καραμανλής, Ντόρα Μπακογιάννη, Κυριάκος Μητσοτάκης, ονόματα με διαχρονική σημασία στο χρηματιστήριο πολιτικών αξιών. Από εκεί και πέρα κατάφεραν να επανεκλεγούν οι Νάσος Αλευράς, ανιψιός του αείμνηστου Γιάννη Αλευρά, Βαγγέλης Μεϊμαράκης, γιος βουλευτή της ΕΡΕ στο Ηράκλειο, Μιλτ. Βαρβιτσιώτης (τζάκι από το 1850), Πάνος Παναγιωτόπουλος, γαμπρός του Αθανάσιου Τσαλδάρη, ο νεοεισερχόμενος γιος του παλαιού βουλευτή και υπουργού του Κέντρου και του ΠΑΣΟΚ Γιάννη Χαραλαμπόπουλου, Γιώργος, η Λούκα Κατσέλη, σύζυγος του Γεράσιμου, αλλά και η Αννα Νταλάρα, εξαδέλφη του Γιάννη Ραγκούση.

 

Ακόμη ο γιος του πρώην υπουργού Αιτωλοακαρνανίας Γ. Σταμάτη, πρώην νομάρχης Δημήτριος, αλλά και ο νεοεκλεγείς επιχειρηματίας Κώστας Καραγκούνης, γιος του μέχρι πριν λίγα χρόνια βουλευτού της Ν. Δ. και γιατρού Ανδρέα. Σταθερή αξία η Ελσα Παπαδημητρίου, κόρη βουλευτή της Ε. Κ. στην Αργολίδα, όπως και ο εγγονός του παλαιού πρωθυπουργού, Θεόδωρος Πάγκαλος στην Αττική. Στην Αχαΐα γόνοι πολιτικών οικογενειών οι Μιχάλης Μπεκίρης και Απ. Κατσιφάρας θυμίζουν με τα ονόματά τους γεννήτορες. Στη Δράμα εξελέγη η Χαρά Κεφαλίδου, κόρη του Δημήτρη Κεφαλίδη, παλαιού βουλευτή του ΠΑΣΟΚ.

Συνέβη και αυτό στην Εύβοια. Δύο ξαδέλφια με το ίδιο όνομα και επώνυμο αλλά σε άλλα κόμματα. Στη Ν. Δ. ο Σίμος Κεδίκογλου, γιος του παλαιού βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Βασίλη Κεδίκογλου, και στο ΠΑΣΟΚ ο επίσης Σίμος Κεδίκογλου, ανιψιός. Κατά το παρελθόν είχαμε επίσης Κέλλυ Μπουρδάρα στη Ν. Δ., αλλά και Καλλιόπη Μπουρδάρα στο ΠΑΣΟΚ. Ομως αυτή τη φορά δεν κατάφεραν να εκλεγούν η κόρη και η ανιψιά του πρώην υπουργού της Ν. Δ. Νίκου Γκελεστάθη, στη Φωκίδα και στη Β΄ Αθηνών, με Ν. Δ. και ΛΑΟΣ αντιστοίχως.

Αλλοι γόνοι: Κατερίνα Περλεπέ-Σηφουνάκη στην Εύβοια, Ουρανία Παπανδρέου σύζυγος πρώην νομάρχη και βουλευτή με τον ΛΑΟΣ, Μανώλης Κεφαλογιάννης, ο γιος του Μόσχου Γικόνογλου Αθανάσιος στην Ημαθία, ο Απ. Τζιτζικώστας στη Θεσσαλονίκη, αν ο Κώστας Καραμανλής επιλέξει την έδρα της Λάρισας, Χ. Καστανίδης (με ρίζες από τον πατέρα του στην Ε. Κ.), Σταύρος Καλογιάννης γιος του θρυλικού Ελευθερίου Καλογιάννη, Νίκος Παναγιωτόπουλος στην Καβάλα, Σπύρος Ταλιαδούρος στην Καρδίτσα, Αθανάσιος Δαβάκης στη Λακωνία.

Γιος βουλευτή της ΕΠΕΚ ο Αντώνης Σκυλλάκος στη Λάρισα, ενώ στη Μεσσηνία μετά την αποτυχία της Σοφίας Καλλαντζάκου, μένουν πλέον δύο γόνοι: ο Αντώνης Σαμαράς και η πρωτοεκλεγόμενη κόρη του μέχρι πρόσφατα βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Γιάννη Γιαννακόπουλου, Ντίνα. Γιος του παλαιού βουλευτή του Κέντρου ο Γιάννης Διαμαντίδης στη Β΄ Πειραιά, ενώ επανεξελέγη στο Ρέθυμνο η Ολγα Κεφαλογιάννη. Καταβολές στο Κέντρο έχει ο επανεκλεγείς έπειτα από χρόνια Σήφης Βαλυράκης, ενώ ο Σωτήρης Χατζηγάκης ήταν ανιψιός του Ευάγγελου Αβέρωφ και ο Ευ. Παπαχρήστος γιος παλαιού κεντρώου στελέχους.

 

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή, Hμερομηνία δημοσίευσης: 06-10-09,