Χωρίς σχολικά βιβλία;

 

Του Γιώργου Καββαδία

 

Η κατάργηση του Οργανισμού Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων (ΟΕΔΒ) λίγο πριν αποχαιρετίσουμε το 2010 αποτελεί έναν ακόμη κρίκο στην αλυσίδα των μέτρων που πλήττουν τη δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση. Είναι γνωστό βέβαια, χωρίς επαρκείς διευκρινίσεις, ότι το διδακτικό υλικό από εδώ και πέρα θα αποστέλλεται από φορέα, Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, που θα προκύψει από τη μετεξέλιξη του Ερευνητικού Ακαδημαϊκού Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών, χωρίς καμιά πρόβλεψη για την τύχη του συγκεκριμένου φορέα μετά τη λήξη της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης (ΕΣΠΑ) το 2013.

Και το κυριότερο είναι ότι δεν έχει διευκρινιστεί αν τα βιβλία θα τυπώνονται ή θα διακινούνται με ευθύνη του συγκεκριμένου φορέα ή αν θα εκχωρηθούν.

Είναι προφανές ότι ανοίγει «πεδίον δόξης» και δράσης «λαμπρόν» για ιδιωτικά συμφέροντα. Ακόμη μεγαλύτερο θα είναι το βάρος αν η ηλεκτρονική διακίνηση και η έντυπη αναπαραγωγή των συγγραμμάτων περάσει στα ίδια τα σχολεία. Κι αυτό γιατί δεν έχουν επαρκείς πόρους. Οπότε τη δαπάνη της αγοράς βιβλίων αργά ή γρήγορα θα κληθούν να αναλάβουν οι γονείς. Και το οικονομικό κόστος θα είναι πολύ μεγαλύτερο από ό,τι είναι τώρα.

Γιατί είναι αλήθεια ότι ο ΟΕΔΒ έχει πετύχει με ελάχιστο προσωπικό να εκδίδει και να αποστέλλει 1.200 τίτλους βιβλίων, 45 εκατομμύρια αντίτυπα με μέσο κόστος παραγωγής ανά βιβλίο τα 70 ή 80 λεπτά! Όλη αυτή η δραστηριότητα κοστίζει 26 εκατομμύρια ευρώ, όσο περίπου και η διαφημιστική καμπάνια για τα έργα του ΕΣΠΑ! Και είναι ηλίου φαεινότερον ότι ουδείς ιδιωτικός φορέας μπορεί να πετύχει τέτοιες τιμές.

Όλα αυτά τα μέτρα δεν εντάσσονται απλώς σε μια λογική εξοικονόμησης πόρων. Αποτελούν την εξειδίκευση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της κυβέρνησης για ένα σχολείο φτηνό και πλήρως υποταγμένο στην αγορά. Ένα σχολείο όπου η «γνώση» από κοινωνικό αγαθό μετατρέπεται σε εμπόρευμα. Σ' αυτό το σχολείο οι νέες τεχνολογίες εμφανίζονται ως πανάκεια, ως το μαγικό ραβδί που λύνει όλα τα προβλήματα.

Πέρα από τους ποικίλους άλλους κινδύνους ενεδρεύει ο κίνδυνος της πλήρους εξάρτησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας από ψηφιακό υλικό. Έτσι τα σχολικά βιβλία, ανεξάρτητα από τις ενστάσεις για το περιεχόμενο και την ποιότητά τους, υποβαθμίζονται. Το χειρότερο είναι ότι διασπάται ο ενιαίος χαρακτήρας των προγραμμάτων σπουδών, που δεν προβλέπουν τη συγγραφή και τη διανομή των σχολικών βιβλίων, ανοίγοντας τον δρόμο για ένα διαφοροποιημένο σχολείο, ανοικτό και ευέλικτο στις ορέξεις της αγοράς.

Όσο κι αν ηχεί ωραία σε πολλούς το πρόγραμμα επαναχρησιμοποίησης των σχολικών βιβλίων, η αλήθεια είναι ότι προάγει την αμάθεια και τη χρησιμοθηρική στάση απέναντι στην παιδεία. Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, τα βιβλία πρέπει να επιστρέφονται, «ώστε να επαναχρησιμοποιούνται από τους μαθητές κατά το επόμενο σχολικό έτος ή να πηγαίνουν για πολτοποίηση». Είναι σαφές ότι διαμορφώνεται μια αντίληψη στους μαθητές ότι το βιβλίο μετά τη λήξη της σχολικής χρονιάς είναι άχρηστο. Και ότι είναι χρήσιμη η ανακύκλωση, η πολτοποίησή του!

 

ΠΗΓΗ: 15/01/2011 – 10:06, http://www.alfavita.gr/artro.php?id=19905

Όχι στην κατάργηση – συγχώνευση των ολιγοθέσιων σχολείων

 

Tου Αργύρη Καραλιόλιου*

 

 

Το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε εξέλιξη μία τελείως «μυστική» – «υπόγεια» διαδικασία χωρίς καμία ενημέρωση, κανένα διάλογο, στην κυριολεξία στο σκοτάδι,   για τη συγχώνευση και κατάργηση σχολείων. Στο πλαίσιο αυτό ακούγεται και πάλι πολύ έντονα η κατάργηση Ολιγοθέσιων Δημοτικών Σχολείων, τα οποία σύμφωνα με δημοσιεύματα στο ημερήσιο τύπο (Έθνος, 27-11-2010) ανέρχονται περίπου σε 300 για όλη τη χώρα, με έμφαση σε Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία της ηπειρωτικής Ελλάδας.  

Τα κύρια επιχειρήματα, που αναπτύσσονται εστιάζουν στην άποψη ότι τα σχολεία αυτά είναι «ατροφικά» και προτείνεται η κατάργηση ή συγχώνευση κυρίως ολιγοθέσιων σχολείων,  για την εξοικονόμηση πόρων μέσω της μείωσης των εκπαιδευτικών που εργάζονται σ’ αυτά και της μείωσης των λειτουργικών δαπανών.

Όχι, κύριοι, τα ολιγοθέσια σχολεία δεν είναι κατώτερα των πολυθέσιων. Ούτε στις επιδόσεις των μαθητών τους, ούτε στην αλληλεπίδραση μαθητών με τους συμμαθητές τους και το δάσκαλο, ούτε στην κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών τους. Τουλάχιστον αυτό αποδεικνύουν πρόσφατες επιστημονικές έρευνες και αυτό υποστηρίζουν έγκριτοι ειδικοί επιστήμονες που έχουν ασχοληθεί με το θέμα.

Θέλω, λοιπόν, σ’ αυτό το σημείο αφού  σας ενημερώσω ότι γνωρίζω, πιστεύω, αρκετά τα ολιγοθέσια σχολεία, μιας και η σχέση μου μ’ αυτά κρατάει πολλά χρόνια, γιατί ήμουν σ’ αυτά 6 χρόνια ως μαθητής, είμαι σ’ αυτά 19 χρόνια ως εκπαιδευτικός και 8 χρόνια ως γονιός, αφού και τα δυο μου παιδιά φοίτησαν σε ολιγοθέσιο σχολείο, και αισθάνομαι υπερήφανος για όλη μου αυτή τη διαδρομή και με τις τρεις ιδιότητες, να δηλώσω πολύ συνοπτικά ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποβιβαστούν, συγχωνευτούν ή να καταργηθούν ολιγοθέσια σχολεία, γιατί ούτε οικονομικοί πόροι εξοικονομούνται, αλλά ούτε και η εκπαιδευτική διαδικασία βελτιώνεται. 

Κι αυτό γιατί:

Πρώτα απ’ όλα δεν έχει γίνει καμία  επιστημονική έρευνα στην Ελλάδα που να έχει αποδείξει ότι τα ολιγοθέσια Σχολεία είναι κατώτερα των πολυθεσίων. 

Αντίθετα όλες οι έρευνες που έγιναν, καταλήγουν στην εκτίμηση ότι οι επιδόσεις των μαθητών που φοιτούν στα σχολεία αυτά είναι ισάξιες με αυτές των συμμαθητών τους που φοιτούν σε Πολυθέσια σχολεία των αντίστοιχων περιοχών, ενώ από άποψης κοινωνικών και επικοινωνιακών κριτηρίων υπερέχουν σαφώς έναντι των Πολυθεσίων.

Αυτό που επηρεάζει τη σχολική επίδοση των μαθητών είναι το επάγγελμα των γονέων, το επίπεδο εκπαίδευσής τους και ο αριθμός των μελών της οικογένειάς του, σε όλους τους τύπους των σχολείων. Αυτό είναι συμπέρασμα επιστημονικής έρευνας που έγινε σε 13 γεωγραφικά διαμερίσματα και σε 125 ολιγοθέσια και 42 πολυθέσια σχολεία. Οι γενικές εκτιμήσεις αυτής της έρευνας είναι ότι τα Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία έχουν τη δυναμική να παρέχουν ουσιαστική εκπαίδευση (Ιωάννης Φύκαρης, Λέκτορας).

Ισχυρίζονται ακόμα μερικοί   ότι στα ολιγοθέσια σχολεία η αλληλεπίδραση των παιδιών με τους συμμαθητές και τους δασκάλους τους είναι αρκετά περιορισμένη, λόγω του μικρού αριθμού παιδιών και ότι αυτό μπορεί να έχει αρνητικά αποτελέσματα στην κοινωνική ανάπτυξη αυτών των παιδιών. Έρευνες ωστόσο που έγιναν στην Ελλάδα (π.χ. Καψάλης, 2001, 2002· Φύκαρης, 2002) αλλά και το εξωτερικό (π.χ. Galton et al., 1980· Gray & Feldman, 1997· Galton et al., 1998) δεν συμμερίζονται αυτά τα επιχειρήματα. Αντίθετα υποστηρίζουν ότι τα ολιγοθέσια σχολεία είναι εφάμιλλα των πολυθέσιων σχολείων. Οι έρευνες αυτές διενεργήθηκαν σε τάξεις που ήταν ενταγμένες σε ολιγοθέσια (μονοθέσια, διθέσια) και πολυθέσια δημοτικά σχολεία της ηπειρωτικής (Αρκαδία, Κορινθία) και της νησιωτικής Ελλάδας (Χίος).

Τα συμπεράσματα αυτών των ερευνών δείχνουν ότι δεν ευσταθούν οι ισχυρισμοί πως η αλληλεπίδραση των μαθητών των ολιγοθέσιων σχολείων υστερεί σε σχέση με αυτή των μαθητών των πολυθέσιων σχολείων. Στις περισσότερες μάλιστα περιπτώσεις οι μαθητές αλληλεπιδρούν περισσότερο με το δάσκαλο και τους συμμαθητές τους στα ολιγοθέσια σχολεία.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι χρειάζεται να αναθεωρήσουμε τη στάση μας απέναντι στα ολιγοθέσια σχολεία σε σχέση με τα επιχειρήματα που έχουν διατυπωθεί, ότι δηλαδή η αλληλεπίδραση και η κοινωνικοποίηση των μαθητών τους μπορεί να υστερεί.

Ο Ιωάννης Λαζαρίδης, Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε., θεωρεί ότι το Ολιγοθέσιο Σχολείο έχει τα παρακάτω πλεονεκτήματα:

1.  Με τις σιωπηρές εργασίες των μαθητών, τα ολιγοθέσια σχολεία παρέχουν περιθώρια για ουσιαστική αυτενέργεια, εμπεδώνουν νέες γνώσεις και γεννούν ενδιαφέροντα για παραπέρα μάθηση, γιατί τα παιδιά καθώς βρίσκονται στην αυτή αίθουσα, ακούν τα μαθήματα των άλλων τάξεων και έχουν έτσι ανάλογες γνωστικές περιέργειες.

2.  Με την συμφοίτηση μαθητών διάφορων ηλικιών στην αυτή αίθουσα, με τις ομάδες δραστηριοτήτων Ευέλικτης Ζώνης, που συγκροτούνται από μαθητές όλων των τάξεων και με τις ευκαιρίες κοινών παιχνιδιών εορτών και εκδρομών, τα σχολεία αυτά έχουν άριστες ικανότητες να καλλιεργήσουν ηθικές και κοινωνικές αρετές στους μαθητές των (προστασία και βοήθεια των μεγαλυτέρων προς τους μικρότερους, σεβασμός των μικρότερων προς τους μεγαλύτερους, αδελφική αγάπη, φυσική παιδική κοινότητα, με την μετακίνηση και την διατήρηση στο σχολείο της αυθόρμητης παιδικής συντροφιάς στο χωριό ή στην κοινότητα.)

3.  Με την παραμονή του ίδιου δασκάλου πολλά χρόνια στο αυτό σχολείο και με την παρακολούθηση από τα παιδιά μαθημάτων, για πολλά επίσης χρόνια, από τον ίδιο δάσκαλο, τα ολιγοθέσια σχολεία έχουν την ευχέρεια να ασκήσουν βαθιά επίδραση στις ψυχές των μαθητών με την προσωπικότητα του δασκάλου όταν μάλιστα αυτός είναι φορέας πάθους παιδαγωγίας, όπως οφείλει να είναι ο δάσκαλος των ολιγοθέσιων σχολείων.

Και 4. Την ομαλή ένταξη αλλοδαπών – παλιννοστούντων μαθητών.

Εγώ θα πρόσθετα και ένα πέμπτο πλεονέκτημα, πολύ σημαντικό κατά τη γνώμη μου, το γεγονός ότι το ολιγοθέσιο σχολείο δίνει μεγαλύτερη δυνατότητα εξατομικευμένης διδασκαλίας και ότι οι μαθητές εμπλέκονται άμεσα σε όλες τις  δραστηριότητες που έχουν σχέση με τις σχολικές, εθνικές ή άλλες γιορτές.

Θέλω ακόμα να σας ενημερώσω ότι ολιγοθέσια σχολεία δεν υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα. Ολιγοθέσια σχολεία υπάρχουν σ’ όλο τον κόσμο και σε καμία περίπτωση δε σκέφτονται να τα κλείσουν, αντίθετα παίρνουν μέτρα για τη βελτίωση της λειτουργίας τους.  

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στις ΗΠΑ παρατηρείται αύξηση της λειτουργίας των Ολιγοθέσιων Δημοτικών Σχολείων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν φαινόμενα βίας και παραβατικής συμπεριφοράς.

Το ελληνικό Ολιγοθέσιο Δημοτικό Σχολείο, λοιπόν, δείχνει ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες εκπαιδευτικές απαιτήσεις και σε καμία περίπτωση δεν υπολείπεται του πολυθέσιου. Χρειάζεται, ωστόσο, ενίσχυση και δημιουργία μιας σύγχρονης προοπτικής, η οποία για να επιτευχθεί απαιτείται αλλαγή της αντίληψης των ιθυνόντων της εκπαιδευτικής πολιτικής.

Για να εκπληρωθούν τα παραπάνω, όμως απαιτούνται: πλούσια μαθητική βιβλιοθήκη, άφθονα εποπτικά μέσα και όργανα ερευνών και χειροτεχνικής εργασίας, ποικίλα υλικά, παιδαγωγικά παιχνίδια, πρόσβαση σε Η/Υ και στο διαδίκτυο (με ευρυζωνική σύνδεση και σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή. Εξ αποστάσεως εκπαίδευση μέσω συστήματος τηλεδιάσκεψης, αλλά κυρίων το ξανατονίζω αυτό που χρειάζεται είναι αλλαγή της αντίληψης των ιθυνόντων της εκπαιδευτικής πολιτικής.

Σε ότι αφορά το επιχείρημα της μείωσης του λειτουργικού κόστους, αυτό καταρρίπτεται εύκολα και από τον καθένα, γιατί  απλούστατα το κόστος μεταφοράς των μαθητών, σχεδόν πάντα είναι πολύ μεγαλύτερο από το κόστος λειτουργίας.  Αν και πιστεύω ότι και το λειτουργικό κόστος να ήταν μεγαλύτερο και πάλι τα ολιγοθέσια σχολεία δεν πρέπει να καταργηθούν, γιατί , εκτός των άλλων, τα ολιγοθέσια σχολεία είχαν, έχουν και θα έχουν μια τεράστια προσφορά εκπαιδευτική, πολιτιστική, κοινωνική και εθνική, όχι μόνο για τους μαθητές τους αλλά και την ευρύτερη τοπική κοινωνία της υπαίθρου. Αποτελούν σήμερα τη μοναδική ελπίδα για τους κατοίκους των χωριών, για το ότι μπορεί «να ξημερώσει» για τα χωριά μας μια καλύτερη μέρα, να σταματήσει αυτός ο κατήφορος της ερήμωσης και της εγκατάλειψης. Είναι γι’ αυτούς μία ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον που το δικαιούνται.  Αν κλείσουν τα σχολεία, τότε σίγουρα πεθαίνει γι’ αυτούς και η τελευταία ελπίδα.

ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΜΥΓΔΑΛΕΩΝ

Μία από τις προτάσεις που κυκλοφόρησαν και αφορούν την περιοχή μας, προτείνει την κατάργηση των Δημοτικών Σχολείων των Αμυγδαλεών, Αγίου Γεωργίου και Βατολάκκου και την ίδρυση ενός 6/θέσιου Δημοτικού Σχολείου στην Κιβωτό (μάλλον στο κτίριο του Γυμνασίου). Τα  επιχειρήματα αυτής της πρότασης είναι κυρίως η εξοικονόμηση πόρων, με τη μείωση των  εκπαιδευτικών και των λειτουργικών δαπανών.

Η πρόταση αυτή είναι τελείως λαθεμένη, γιατί εκτός όλων των παραπάνω επιχειρημάτων, υπάρχουν και  οι  παρακάτω λόγοι:

1.  Ο αριθμός των εκπαιδευτικών στο νέο συγχωνευμένο σχολείο θα είναι σχεδόν ίδιος ή και μεγαλύτερος από ότι σήμερα στα τέσσερα σχολεία.

2.  Οι λειτουργικές δαπάνες θα είναι επίσης πολύ μεγαλύτερες, γιατί θα προστεθούν και οι δαπάνες της μεταφοράς των μαθητών.

3.  Η λύση αυτή βρίσκει κατηγορηματικά αντίθετους όλους τους γονείς και μαθητές (εκτός ίσως από αυτούς της Κιβωτού).

4.  Εκθέτει σε πολλούς κινδύνους τους μαθητές κατά τη μεταφορά τους, ιδιαίτερα κατά την περίοδο του χειμώνα. Το ψηλότερο σημείο του δρόμου Αμυγδαλιών –  Κιβωτού είναι πάνω από 950 μέτρα και το χειμώνα γίνεται πάρα πολύ επικίνδυνο.

5.  Απώλεια χρόνου στην  αναμονή του μεταφορικού μέσου, αλλά και στη μεταφορά. Αλήθεια οι μαθητές της Α΄ τάξης που τελειώνουν νωρίτερα τα μαθήματα, θα περιμένουν μέχρι στις 14.00 να τελειώσουν οι συμμαθητές τους των άλλων τάξεων και πού; Τι θα γίνει με το ολοήμερο που τελειώνει στις 16.00; Θα περιμένουν μέχρι τότε;

6.  Το νέο συγχωνευμένο σχολείο θα έχει ταχύτατα φθίνουσα πορεία, γιατί  εξαιτίας των παραπάνω αρνητικών παραμέτρων, πολλές οικογένειες θα αναγκαστούν να φύγουν από τα χωριά τους (κυρίως από τις Αμυγδαλιές) και να πάνε να κατοικήσουν μόνιμα στα Γρεβενά ή αλλού. (Ήδη ο αριθμός των μαθητών των  σχολείων που προτείνεται να συγχωνευτούν είναι μικρός.)

 

ΕΙΝΑΙ ΑΡΑΓΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ «ΑΤΡΟΦΙΚΟ»;

Ο εμπνευστής αυτού του σχεδίου συγχωνεύσεων και καταργήσεων των ολιγοθέσιων δημοτικών σχολείων τα χαρακτηρίζει ως «ατροφικά». Είναι άραγε «ατροφικό» το Δημοτικό Σχολείο Αμυγδαλεών που φέτος συμπληρώνει 140 χρόνια από την ίδρυσή του; (Άλλωστε πέρσι πραγματοποίησε μεγάλη  εκδήλωση στην οποία βράβευσε όλους τους εκπαιδευτικούς που υπηρέτησαν σ’ αυτό από το 1870.) Εγώ πιστεύω πως ότι και να εννοεί ως «ατροφικό» σε καμία περίπτωση δεν ισχύει για το Δημοτικό Σχολείο Αμυγδαλεών και αυτό αποδεικνύεται από τα παρακάτω:

Γιατί σε όλα αυτά τα 140 χρόνια λειτουργίας του το Σχολείο μας είχε μια τεράστια προσφορά εκπαιδευτική, μορφωτική, κοινωνική, πολιτιστική και εθνική, όχι μόνο για τους μαθητές αλλά και για την ευρύτερη τοπική κοινωνία. Αλλά και σήμερα το Σχολείο μας είναι  εφάμιλλο του παρελθόντος του. Συνεχίζει να αποδίδει στην κοινωνία επιστήμονες και πολίτες με ολοκληρωμένη προσωπικότητα και μηδενική παραβατική συμπεριφορά. Ενδεικτικά αναφέρω ότι στις περσινές εισαγωγικές εξετάσεις για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, εισήχθησαν όλοι οι υποψήφιοι μαθητές απόφοιτοί του (ποσοστό επιτυχίας 100%).

Αναπτύσσει δραστηριότητες εκπαιδευτικές, μορφωτικές, κοινωνικές, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές. Τα τελευταία χρόνια έχει πραγματοποιήσει έξι  δραστηριότητες στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, άλλωστε για αυτή του την  περιβαλλοντική δραστηριότητα έχει βραβευτεί τρεις φορές από την Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ) και  του δόθηκε και η ΣΗΜΑΙΑ του Προγράμματος «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ» (είναι ίσως το μοναδικό οικολογικό σχολείο στη Δυτική Μακεδονία), ενώ φέτος με την Περιβαλλοντική του Δραστηριότητα με τίτλο «αειφόρο σχολείο» συμμετέχει στον πανελλήνιο διαγωνισμό «αειφόρων σχολείων» και στον πανευρωπαϊκό διαγωνισμό εξοικονόμησης ενέργειας U4energy. Ακόμη έχει πραγματοποιήσει δύο δραστηριότητες Πολιτιστικών Θεμάτων και μία στην Αγωγή Υγείας. Είναι ίσως το μοναδικό σχολείο στο νομό Γρεβενών που διατηρεί ενημερωμένη ιστοσελίδα http://dim-amygd.gre.sch.gr (δημιουργήθηκε το 2005), η οποία αναδείχτηκε ενδέκατη και δέκατη έκτη σε δύο διαγωνισμούς που έκανε το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο ανάμεσα σε όλες τις ιστοσελίδες σχολείων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης όλης της Ελλάδας. Πέρσι συμμετείχε στον 2ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό ΕΕΕΠ-ΔΣΠΕ, ενώ φέτος συμμετέχει στον 3^ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό ΕΕΕΠ-ΔΣΠΕ. Επίσης διαθέτει σύγχρονο εξοπλισμό και πλήρη υλικοτεχνική υποδομή.

Γι’ αυτό και πιστεύω ότι το Δημοτικό Σχολείο Αμυγδαλεών αποτελεί άλλη μια μεγάλη απόδειξη ότι τα ολιγοθέσια σχολεία, κάτω από κάποιες προϋποθέσεις, παρ’ ότι είναι εγκαταλειμμένα από την πολιτεία, μπορούν να προσφέρουν και στο μέλλον εξαιρετικές υπηρεσίες εκπαιδευτικές και κοινωνικοπολιτιστικές και είναι τουλάχιστον ισάξια με τα πολυθέσια σχολεία, αν όχι πολλές φορές και καλύτερα. Το Δημοτικό Σχολείο Αμυγδαλεών δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να καταργηθεί. Να συνεχίσει να λειτουργεί ως έχει.

Τώρα σ’ ότι αφορά τώρα τους τοπικούς παράγοντες, αν πραγματικά ενδιαφέρονται για το καλό των μαθητών των ολιγοθέσιων σχολείων και θέλουν να τους βοηθήσουν, αυτό που μπορούν  να κάνουν είναι να  αφήσουν το ολιγοθέσια σχολεία του νομού όπως είναι, να μην καταργήσουν ή συγχωνεύσουν κανένα ολιγοθέσιο σχολείο και να  σταματήσουν να παίρνουν μέτρα που οδηγούν στην ερήμωση των χωριών μας. Όλοι αυτοί που ασκούν  κάθε μορφής διοίκηση να βάλουν μια τελεία σ’ αυτήν τη φθίνουσα πορεία και να πάρουν γενναία μέτρα ανάπτυξης της υπαίθρου και ενίσχυσης των οικογενειών που ζουν σ’ αυτή κάτω από πολύ αντίξοες συνθήκες «φυλάττοντας Θερμοπύλες».

 

 «…Κι έβλεπες πως άνοιγε τάχα μια πόρτα στον ύπνο σου.

Πως μπαίναν τα δεκατέσσερα παιδιά λυπημένα

και στεκόντουσαν γύρω σου. Τα μάτια τους θύμιζαν

σταγόνες σε τζάμια: "Έλεος! Έλεος! Έλεος!…"

Τινάζοντας τη βροχή και το χιόνι από πάνω τους,

τα ζύγιαζες με το βλέμμα σου σα να 'θελες να τους κόψεις

την ευτυχία στα μέτρα τους, ενώ η άρπα συνέχιζεν

απαλά μες στον ύπνο σου: "… Ό,τι θέλει κανείς

μπορεί να φτιάξει με την αγάπη. Ήλιους κι αστέρια,

ροδώνες και κλήματα…". Αλλά εσύ προτιμούσες

μποτίτσες φοδραρισμένες με μάλλινο,

πουκάμισα κλειστά στο λαιμό –

γιατί φυσάει πολύ στο Καλέντζι!

…Έμπαινες στο σχολειό κι όπως τ' αντίκριζες

μοιραζόταν σε δεκατέσσερα χαμόγελα το πρόσωπό σου.

Θυμόσουν πως η αγκάλη σου ήταν μισή

κι ανεβαίνοντας πάνω στην έδρα σου

άνοιγες τη λύπη σου και τα σκέπαζες,

όπως ο ουρανός σκεπάζει τη γη….»

(Νικηφόρος Βρεττάκος)

 

 

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ:

1. Το ποίημα είναι απόσπασμα από ποίημα που γράφτηκε για το Δημοτικό Σχολείο που βρίσκεται στο Καλέντζι Αχαΐας, χωριό καταγωγής του πρωθυπουργού κ. Παπανδρέου.

2. Θα υπήρχε, άραγε,  αυτό το ποίημα αν δεν υπήρχαν ολιγοθέσια σχολεία; Θα μπορούσε, άραγε, να γραφεί για ένα εξαθέσιο σχολείο με πάνω από 100 μαθητές;

3. Η τελευταία φορά που έγινε γενικευμένη κατάργηση ολιγοθέσιων σχολικών μονάδων ήταν, αν δεν κάνω λάθος, το 1969 από τη «χούντα».

4. Δεκατέσσερις  μαθητές έχει σήμερα το Δημοτικό Σχολείο Αμυγδαλεών.

5. Ο Σύλλογος Δασκάλων και Νηπιαγωγών Γρεβενών, πότε θα πάρει θέση; 

6. Η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας πότε θα πάρει θέση;

Μ’ αυτές τις λίγες γενικές σκέψεις κλείνω την επιστολή μου με την επιφύλαξη να επανέλθω……

 

Αμυγδαλιές, 12 Ιανουαρίου 2011

 

* Αργύριος Καραλιόλιος karaliolio@sch.gr, http://users.gre.sch.gr/karaliolio, Δάσκαλος 2/θέσιου Δημοτικού  Σχολείου Αμυγδαλεών, Πρόεδρος Πολιτιστικού Συλλόγου Αμυγδαλεών

 

ΠΗΓΗ: http://www.alfavita.gr/artro.php?id=19447

Την γλώσσα μου έδωσαν Ελληνική

 

Της Αμαλίας  Κ. Ηλιάδη*

 

Όποιοι θέλουν μπορούν να θεωρούν την Ελληνική ως οριακή γλώσσα και όποιοι θέλουν μπορούν να τη θεωρούν ως υπερβατική… Κατά τη γνώμη μου κι αυτοί, κι όχι μόνο οι γλωσσολόγοι, σχετίζονται αμέσως με τα γλωσσικά ζητήματα και δικαιούνται να έχουν άποψη για την πορεία της ελληνικής γλώσσας. Αν αυτή η άποψη διαφέρει από πολλές άλλες, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι όλοι έχουν δικαίωμα στη διαφορά.

 

Τα πολυάριθμα δημοσιεύματα, επιστημονικά και εκλαϊκευμένα για την ελληνική γλώσσα είναι ενδεικτικά πολύ διαφορετικών απόψεων, οι οποίες ήδη ιχνηλατούνται και στους χώρους των απολύτως ειδικών μα και στους χώρους των πολιτών που καθημερινά και βιωματικά έρχονται σε επαφή με τη γλώσσα και τις κρατικές πολιτικές γι’ αυτή.

Η ακόλουθη θέση ειδικής ερευνήτριας και προσωπικότητας διεθνούς κύρους με τιμά αφάνταστα να την αναφέρω, να την αποδέχομαι και να τη διαδίδω.
Η καθηγήτρια J. de Romilly, με το μοναδικό ύφος της γραφής της, εξαίρει την σημασία των κλασικών γραμμάτων για τον σύγχρονο άνθρωπο (Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΗΜΕΡΑ.ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ, ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ τῆς Ε.Ε.Φ,  ΠΛΑΤΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΟΜΟΣ 2, 2003, σ. 24 κ. εξ.):

«Ὁ ἑλληνικὸς πολιτισμὸς παρουσιάζει, πράγματι, τὸ πλεονέκτημα ὅτι εἶναι κοινός, σὲ διάφορες βαθμίδες, σὲ ὅλες σχεδὸν τὶς εὐρωπαϊκὲς χῶρες. Ποῦ, ὅμως, ὀφείλεται αὐτὸ τὸ πλεονέκτημα; Τὶ ἀντιπροσωπεύει ἡ Ἑλλάδα; Θὰ μοῦ ἦταν ἀδύνατο νὰ συνοψίσω ἐδῶ σὲ λίγες λέξεις αύτὸ ποὺ ἀποτέλεσε τὸ πάθος ὁλόκληρης τῆς ζωῆς μου. Θὰ ἤθελα ὅμως νὰ πῶ ὅτι ὑπάρχει σὲ αὐτὴ τὴν ἀξιοθαύμαστη, περίτεχνη, ἀπέριττη γλῶσσα μία σκέψη καθαρὴ …. Θὰ ἤθελα νὰ ὑπενθυμίσω ὅτι ἡ ἑλληνικὴ λογοτεχνία στοχεύει πάντα στὸ πιὸ ἀνθρώπινο, στὸ παγκόσμιο, σὲ αὐτὸ ποὺ μπορεῖ νὰ ἀγγίξη πέρα ἀπὸ τὰ σύνορα καὶ τὶς ὅποιες διαφορές».

Ανήκω στη γενιά που βίωσε την κατάργηση των αρχαίων ελληνικών από το πρωτότυπο στο 3τάξιο γυμνάσιο και την ταυτόχρονη εισαγωγή του μονοτονικού. Το πρώτο μέτρο, τουλάχιστον σε προσωπικό επίπεδο, με ωφέλησε σημαντικά, καθώς μου έδωσε τη δυνατότητα να εντρυφήσω στην ουσία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, χωρίς το περιττό βάρος των γραμματικών και συντακτικών μορφών. Εξάλλου, σ’ αυτές τις μικρές, γυμνασιακές ηλικίες, είναι μεγαλύτερη η ανάγκη των παιδιών για επαφή με τον πλούτο της  μητρικής τους γλώσσας απ’ το να απομνημονεύουν στείρους, πνευματοκτόνους τύπους νεκρών γλωσσών. Η δεκαεννιάχρονη εμπειρία μου και ως φιλολόγου σ’ αυτό το συμπέρασμα με έχει οδηγήσει. Ως προς το δεύτερο μέτρο που σημάδεψε τα γυμνασιακά μου χρόνια έχω τις ενστάσεις μου που όμως δεν είναι, τουλάχιστον από άποψη επιστημονική και γλωσσολογική, ιδιαίτερα ισχυρές. Είναι περισσότερο ψυχολογικής και αισθητικής φύσης.

Πέρα απ’ αυτά, η λειτουργικότητα, η αμεσότητα, η ποικιλία και ο λεξιλογικός πλούτος της νέας ελληνικής γλώσσας, όταν ήδη έχουν κατακτηθεί από τον μαθητή που εισέρχεται στο Λύκειο, είναι η καλύτερη βάση, το σταθερότερο εφαλτήριο για να επέλθει, σε σύντομο χρονικό διάστημα, η εξοικείωση με την αρχαία μορφή και εκδοχή της γλώσσας. Στην περίπτωσή μου, όπως και σε πολλές άλλες, οι παραπάνω παράγοντες λειτούργησαν επαρκώς, ώστε εν τέλει να καταλήξω να ασχοληθώ με τη Βυζαντινολογία, κλάδο που απαιτεί πολύ καλή χρήση και κατανόηση του «κλασσικού» λόγου και της αρχαίας γραμματείας από τον Όμηρο μέχρι τον Προκόπιο και μέχρι τον Μιχαήλ Ψελλό και τον Δούκα ή τον Φραντζή.

Η συστηματική διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών σε συνδυασμό με την αντίστοιχη των νέων ελληνικών ενδυναμώνουν και εμπλουτίζουν τη γλωσσική μας συνειδητότητα. Ας αναλογιστούμε, λοιπόν, ιδιαίτερα οι φιλόλογοι μα και κάθε σκεπτόμενος Έλληνας που σέβεται και θαυμάζει το μεγαλείο, το απέραντο πεδίο, επιστημονικό και ποιητικό, της αρχαίας και νέας ελληνικής γλώσσας μας, τις ευθύνες που μας “βαρύνουν”. Όπως οι ευρωπαίοι εταίροι μας αναδεικνύουν με πραγματικό πάθος τα στοιχεία που συνθέτουν την πολιτιστική τους κληρονομιά (μάλιστα τα αξιοποιούν εμπορικά και τουριστικά μ’ έναν αξιομίμητο τρόπο, όπως διαπίστωσα, ιδίοις όμμασιν, σε πολύ πρόσφατο ταξίδι μου στη Σκανδιναβία, στην οποία η πνευματική και εν γένει πολιτιστική κληρονομιά των Βίκινγκ “αποθεώνεται” δημιουργικά), έτσι κι εμείς ας πάψουμε τους νοερούς και “φυσικούς” εμφυλίους στους οποίους εμπλεκόμαστε, ελαφρά τη καρδία, κι ας δουλέψουμε, ο καθένας εφ’ ω ετάχθη για την “ανάνηψη”, υλική και προπάντων ηθική και πνευματική πρόοδο της Ελλάδας.

Όποιος έχει το χρόνο και τη διάθεση μπορεί να εντρυφήσει. Ενδεικτικά αναφέρω πως στο έργο «Σύντοµη ιστορία της Ελληνικής Γλώσσης» του διάσηµου γλωσσολόγου Α. Meillet, υποστηρίζεται µε σθένος η εξαιρετικότητα της Ελληνικής έναντι των άλλων γλωσσών.

Παράλληλα, ο σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ είχε δηλώσει: «Στην Ελληνική υπάρχει ένας ίλιγγος λέξεων, διότι µόνο αυτή εξερεύνησε, κατέγραψε και ανέλυσε τις ενδότατες διαδικασίες της οµιλίας και της γλώσσης, όσο καµία άλλη γλώσσα.»

Κι ο μεγάλος Γάλλος διαφωτιστής Βολταίρος είχε πει «Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών.»

 

* Η Αμαλία  Κ. Ηλιάδη είναι φιλόλογος – στορικός  (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ.), Υπεύθυνη Σχολικής Βιβλιοθήκης 2ου Ε.Π.Α.Λ.  Τρικάλων, ailiadi@sch.gr, http://users.sch.gr/ailiadi, http://blogs.sch.gr/ailiadi, http://www.matia.gr, http://www.emy67.wordpress.com

Η εκπαιδευτική πολιτική … σε ειδική αποστολή!

 

ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΤΙΣ «ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ»

 

Του Χρήστου Κάτσικα

 

Φαντάζει, αλήθεια, παράδοξο. Σε μια περίοδο που οι παρεμβάσεις, οι αλλαγές, οι νόμοι  του Υπουργείου Παιδείας πέφτουν σαν το χαλάζι, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, το ανώτατο θεσμοθετημένο εκπαιδευτικό όργανο, βρίσκεται στα …αζήτητα. Όχι μόνο αυτό.

Την ίδια ώρα που εξαγγέλλονται και υλοποιούνται οβιδιακές αλλαγές σε όλα «τα μήκη και τα πλάτη» της σχολικής εκπαίδευσης το Υπουργείο Παιδείας προχωρά στην «υποτίμηση» του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου μέσα από την συγχώνευση του με τον Οργανισμό Επιμόρφωσης (ΟΕΠΕΚ) και το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας (Κ.Ε.Ε) και την αναδιάρθρωση της δομής και των λειτουργιών του.

 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

 

Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) είναι ο παλαιότερος ερευνητικός και συμβουλευτικός φορέας σε ζητήματα παιδείας και με το έργο του συμβάλλει ουσιαστικά στη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής από το ΥΠ.Ε.Π.Θ. Ως ανεξάρτητη δημόσια υπηρεσία, ιδρύθηκε το 1964 (Ν. 4379/1964) από τον  τότε Πρωθυπουργό και Υπουργό Παιδείας Γεώργιο Παπανδρέου. Ως νέος θεσμός, αποτέλεσε μετεξέλιξη και συγχώνευση προϋπαρχόντων συμβουλευτικών οργάνων του Υπουργείου και οργανώθηκε έχοντας ως υπόδειγμα την εσωτερική οργάνωση του Συμβουλίου της Επικρατείας (Τμήματα αρμοδιοτήτων στα οποία υπηρετούν Σύμβουλοι και Πάρεδροι).

Σύμφωνα και με μεταγενέστερες νομοθετικές ρυθμίσεις (Ν. 2525/1997, 2640/1998, 2817/2000, 2909/2001, 2986/2002 και 3194/2003) οι αρμοδιότητες του Π.Ι είναι:

– Η επιστημονική έρευνα, η μελέτη θεμάτων της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της εκπαιδευτικής πράξης.

 

–  Η επεξεργασία και υποβολή προτάσεων για θέματα Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας, Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Επιμόρφωσης και Αξιολόγησης, Ποιότητας της Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής και η χάραξη κατευθύνσεων για το σχεδιασμό και προγραμματισμό της εκπαιδευτικής πολιτικής.

–  Η παρακολούθηση της εξέλιξης της εκπαιδευτικής τεχνολογίας και η προώθηση της εφαρμογής της στην εκπαιδευτική πράξη.

–  Ο σχεδιασμός και η μέριμνα για την εφαρμογή  προγραμμάτων επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών καθώς και η αξιολόγησή τους.

–  Η εισήγηση για  τη συγγραφή βιβλίων για τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, καθώς και η λήψη μέτρων για τη βελτίωση των μεθόδων της διδακτικής πράξης και γενικότερα του εκπαιδευτικού έργου.

Με βάση το νόμο 1566/85 ο οποίος είναι ακόμη σε ισχύ, το Π.Ι. καταρτίζει τα Προγράμματα Σπουδών. Ωστόσο οι εξαγγελίες της Υπουργού Παιδείας για αλλαγές των αναλυτικών προγραμμάτων στη Λυκειακή βαθμίδα (από τη σχολική χρονιά 2011/12) έφεραν, στις αρχές του φετινού Φθινοπώρου, στην επιφάνεια ένα σχέδιο αναλυτικού προγράμματος για τις τρεις τάξεις του Λυκείου το οποίο συντάχθηκε από μια ενδεκαμελή επιτροπή «ειδικών» αποτελούμενη από εξωθεσμικούς παράγοντες, η οποία ανέλαβε το ρόλο του συντονισμού και της επιστημονικής καθοδήγησης για τη σύνταξη των Προγραμμάτων Σπουδών.

Τι συμβαίνει; Γιατί το Υπουργείο Παιδείας δείχνει να παραγκωνίζει το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο;

Για να καταλάβουμε τους λόγους αρκεί να πάρουμε υπόψη όσα συμβαίνουν τον τελευταίο χρόνο στην «Ελλάδα των μνημονίων». Είναι φανερό ότι η οικονομική κρίση χρησιμοποιείται σαν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για την υλοποίηση εκπαιδευτικών πολιτικών που αποτελούσαν χρόνια τώρα προσδοκίες, κατευθύνσεις και επιδιώξεις του ΟΟΣΑ, του Διευθυντηρίου της Ε.Ε. και των επιτελείων των δυο μεγάλων αστικών κομμάτων. Αυτό μπορεί κανείς εύκολα να το καταλάβει διαβάζοντας αφενός τις «οδηγίες» της απορρόφησης των κονδυλίων του Γ΄ ΚΠΣ (ΕΣΠΑ) όπως αυτές εξειδικεύονται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΠΕΑΕΚ 2007-2013) και αφετέρου τη «θεραπευτική αγωγή» που προτείνουν για την ελληνική εκπαίδευση ο ΟΟΣΑ (Έκθεση “Greece – Economic Surveys – 2009, 4ο Κεφάλαιο για την Παιδεία) και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πληροφόρησης για την Εκπαίδευση «Ευρυδίκη» (Αριθμοί-κλειδιά της εκπαίδευσης στην Ευρώπη – 2009) .

Αυτή η «ιερή συμμαχία» βρίσκει ευκαιρία τώρα να κάνει πραγματικότητα τα πιο νεοφιλελεύθερα όνειρά της τα οποία προβάλλει άλλοτε ως μέτρα σωτηρίας για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και άλλοτε σαν συνέπεια της οικονομικής κρίσης.

Στα πλαίσια αυτά θεσμοί όπως το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο αντιμετωπίζονται ως βαρίδια από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας το οποίο αγκομαχά να «τρέξει» μια σειρά νομοθετημάτων στην εκπαίδευση (που αλλάζουν το DNA της) και δεν έχει την πολυτέλεια του παραμικρού εσωτερικού διαλόγου – αντιλόγου και καθυστερήσεων από τις «χρονοβόρες» επιτροπές του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

 

ΣΥΣΤΑΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΟΜΑΔΑΣ

 

Στα πλαίσια αυτά, δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι το Υπουργείο Παιδείας προχωρά στη σύσταση «ειδικής» ομάδας για την εκπαίδευση, η οποία θα αναλάβει να οργανώσει και να υλοποιήσει όλες τις παραπάνω επιδιώξεις. Η ειδική αυτή ομάδα, η οποία θα κινηθεί έξω και πάνω από τους ίδιους τους θεσμοθετημένους φορείς του Υπουργείου Παιδείας (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, Διευθύνσεις προσωπικού Α/βάθμιας και Β/βάθμιας εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, Διευθύνσεις Σπουδών του Υπουργείου Παιδείας, Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης κλπ) προβλέπεται από το νέο «Μνημόνιο 3».  Συγκεκριμένα στο κεφάλαιο «Δράσεις για την τέταρτη αξιολόγηση» και με τον εύηχο τίτλο «Αναβάθμιση  του εκπαιδευτικού συστήματος» προβλέπεται πως  « η κυβέρνηση συστήνει μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου  2011, μια ανεξάρτητη ειδική ομάδα εκπαιδευτικής πολιτικής με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση) και της αποτελεσματικότερης χρήσης πόρων»!!

Μιλάμε ουσιαστικά και τυπικά για «εκτέλεση συμβολαίου μετάλλαξης – διάλυσης», με αυστηρώς λογιστικά κριτήρια, του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα (όποιου είχε απομείνει)  της σχολικής εκπαίδευσης, των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών, των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών, των διορισμών και των προσλήψεων.

Η ακολουθούμενη πολιτική και η ενεργοποίηση της «ειδικής» ομάδας θα οδηγήσει στην προώθηση των καταργήσεων και συγχωνεύσεων  σχολείων, τη μείωση των θέσεων εργασίας με την παύση των διορισμών αλλά και τις μαζικές μετακινήσεις εκπαιδευτικών, την ανατροπή των εργασιακών σχέσεων με τη σύνδεση του μισθού των εκπαιδευτικών με τις επιδόσεις των μαθητών, την αύξηση του ωραρίου των εκπαιδευτικών, την κατάργηση κάθε θεσμού στήριξης της μαθησιακής προσπάθειας, καθώς και τη δραστική μείωση των κονδυλίων για τα λειτουργικά έξοδα των σχολείων.

Ιδιαίτερο εργαλείο στα χέρια της «ειδικής» ομάδας θα αποτελέσει το κείμενο «Αναβάθμιση της διοίκησης της εκπαίδευσης» που ετοιμάζεται το υπουργείο Παιδείας να μετατρέψει σε νομοσχέδιο και να το φέρει στη Βουλή για ψήφιση τον Ιανουάριο του 2011. Πρόκειται ουσιαστικά για τη μεγαλύτερη επιχείρηση αναδιάρθρωσης του συστήματος διοίκησης της σχολικής εκπαίδευσης,  μια συνολική αναδιοργάνωση της ως τώρα πυραμίδας διοίκησης-εποπτείας και ελέγχου της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών και προσαρμογής στη νέα «καλλικρατική» δομή της δημόσιας διοίκησης.

Παράλληλα έχει προαναγγελθεί νέο «Πρόγραμμα Σπουδών» για όλο το φάσμα της σχολικής εκπαίδευσης, με χαρακτηριστικά: «ανοιχτό και ευέλικτο», «συνοπτικό», «διαθεματικό» και φυσικά «παιδαγωγικά διαφοροποιούμενο». Ουσιαστικά προαναγγέλλεται η αντικατάσταση των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών από ένα μίνιμουμ «μετρήσιμων εκπαιδευτικών στόχων»… επεξεργασίας ΟΟΣΑ.

Πρόκειται για τα πρώτα βήματα για το σπάσιμο του ενιαίου των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και την προσαρμογή του σχολείου στη λογική των δεξιοτήτων και όχι της μόρφωσης. Ουσιαστικά ως προτεραιότητες για το «Νέο Σχολείο» προβάλλονται οι βασικές κατευθύνσεις της ΕΕ και το πνεύμα της υπαγωγής της γνώσης στο επίπεδο της δεξιότητας. Εδώ ακριβώς βρίσκονται ενσωματωμένες οι κεντρικοί πυλώνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη «Βελτίωση των Ικανοτήτων για τον 21ο Αιώνα»: η «ικανότητα στη χρήση της ελληνικής γλώσσας», στο «χειρισμό των μαθηματικών εννοιών» και των «δεξιοτήτων στις φυσικές επιστήμες και την τεχνολογία», μαζί με την «ψηφιακή τεχνολογία» και τη «γλωσσομάθεια».

Είναι προφανές ότι μιλάμε για βάθεμα της εκπαίδευσης της ακριβοπληρωμένης αμάθειας!

Αυτά είναι τα σχέδια του Υπουργείου Παιδείας. Το εάν θα γίνουν πράξη εξαρτάται αποκλειστικά από τη στάση όσων θίγονται από αυτά. Κοντολογίς εξαρτάται από τη στάση των εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων που στέλνουν τα παιδιά τους στη δημόσια σχολική εκπαίδευση, των εκατοντάδων χιλιάδων μαθητών που φοιτούν σ΄ αυτήν καθώς και των δεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών που εργάζονται σ΄αυτήν. Απαιτείται ενότητα θεωρίας (Όχι στο σχολείο της αγοράς και της ακριβοπληρωμένης αμάθειας), ενότητα θέλησης (αγώνας μαζικός πανεκπαιδευτικός) και ενότητα δράσης (όλοι μαζί μπορούμε). Εάν αυτό επιτευχθεί (και μπορεί να επιτευχθεί) τότε τα όνειρα του Υπουργείου Παιδείας θα γίνουν οι εφιάλτες του.

 

ΠΗΓΗ: 09/01/2011 – 09:36, http://www.alfavita.gr/artro.php?id=19243

Το σχολείο εργασίας και η σχολική βιβλιοθήκη:

 πρόταση ενδεικτικού διδακτικού σεναρίου

 

Της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη *

 

Κάθε σχέδιο ενδεικτικής διδασκαλίας θα πρέπει να είναι διαποτισμένο από μια μεγάλη  αυτενέργεια του μαθητή που επιτέλους μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα. Η  αυτενέργεια έγινε βασικό στοιχείο της αγωγής ύστερα από τα πορίσματα της ψυχαναλύσεως και της μελέτης των ενστίκτων με τα οποία ιδιαίτερα  ασχολήθηκε μεταξύ των άλλων και ο W. Mc Dougall. Τόση σημασία αποδόθηκε στην  αυτενέργεια ώστε το νέο σχολείο ονομάστηκε και σχολείο αυτενέργειας.

Ο Wichterich αναφέρει πως χωρίς την ικανότητα για δημιουργική σκέψη και πράξη δεν είναι δυνατόν να οικοδομηθεί η παιδαγωγική ατμόσφαιρα. Και βέβαια οι σκέψεις και οι πράξεις για να είναι δημιουργικές πρέπει να έχουν το στοιχείο της προσωπικής εκφράσεως, να είναι δηλαδή αποτέλεσμα αυτενέργειας. Η αυτενέργεια των μαθητών είναι προϊόν αλλά και οργανικό στοιχείο της παιδαγωγικής ατμόσφαιρας του σχολείου. Χωρίς αυτήν ατονεί όλο το μορφωτικό κλίμα του σχολείου. Τελικά η αυτενέργεια αποδεικνύεται η πεμπτουσία του σχολείου εργασίας, αφού σημαίνει τη δραστηριοποίηση του ατόμου από εσωτερική, προσωπική του ανάγκη, χωρίς εξωτερικούς περιορισμούς και αφού στρέφεται στην επιτυχία σκοπών που έχει επιλέξει το δραστηριοποιούμενο άτομο.

 

Αρχή της χρήσεως των πηγών γνώσεως

 

Είναι η αρχή κατά την οποία τίποτα δεν πρέπει να μαθαίνει το παιδί χωρίς να καταφεύγει το ίδιο στις πηγές γνώσεως και χωρίς το ίδιο να γνωρίζει να κάνει ορθή χρήση των πηγών αυτών. Η αρχή αυτή εντάσσεται στη γενικότερη αρχή της αυτενέργειας και ανταποκρίνεται στην πασίγνωστη ρήση του Δημόκριτου: «Πολυνοίην, ου πολυμαθίην ασκέειν. Πολλοί πολυμαθέες νουν ουκ έχουσι». Η θλιβερή εκείνη εποχή που ο δάσκαλος κατόρθωνε να εφοδιαστεί με την«άπασα ύλη» και, αντί να δείξει στα παιδιά τον τρόπο της χρήσης των βιβλίων, κρατούσε ζηλότυπα για τον εαυτό του την τέχνη να διαβάζει και να χρησιμοποιεί τα συγκεντρωμένα εκείνα βιβλία που και ο ίδιος τα έβλεπε σαν κάτι το εξαιρετικό, έχει πια περάσει ή τουλάχιστον θέλουμε να πιστεύουμε πως είναι έτσι. Το άτοπο αυτό δεν το δέχεται το Νέο Σχολείο, το κατ’ εξοχήν σχολείο εργασίας: αυτό θέλει να μάθει στο παιδί ν’ αντλεί γνώσεις απ’ ευθείας απ’ την πηγή κι όχι από δεύτερο χέρι. Οι ειδικοί λόγοι που συνηγορούν στη χρήση των πηγών γνώσεως είναι ψυχολογικοί, παιδαγωγικοί και  βιολογικοί.

Για να διαπιστωθεί, εμπειρικά και πρακτικά των λόγων μου το αληθές, παραθέτω το ακόλουθο διδακτικό σενάριο:

 

citer.cti.gr/scenarios/holocaust/holocaust_sources_worksheet.doc  

Maria Papaleontiou, History teache

 

Θέμα: Το Ολοκαύτωμα κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο: μια μαύρη σελίδα στην ιστορία της ανθρωπότητας

Κατάλογος πηγών για διερεύνηση του θέματος, επιπρόσθετων προς το CITER: 

http://www.el.wikipedia.org/wiki/Ολοκαύτωμα (Βικιπαίδεια, ελεύθερη  εγκυκλοπαίδεια– αναζήτηση λήμματος Ολοκαύτωμα)

http://www.matia.gr/library (ηλεκτρονική βιβλιοθήκη) > e-book της Αμαλίας Ηλιάδη > Αδόλφος Χίτλερ: ο ηγέτης και η εποχή του > Κεφάλαιο 16ο, Φυλετική και εξοντωτική πολιτική του Χίτλερ)

http://www.yadvashem.org/ (ιστοσελίδα του Yad Vashem, Φορέα Μνήμης Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος) > The Auschwitz Album

http://www1.ekebi.gr/fakeloi/fascism/index.htm (ψηφιακός φάκελος από την ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου με τίτλο Ο φασισμός και ο ναζισμός στην Ευρώπη) > Β΄ ενότητα, σύνδεσμοι: Από τον αντισημιτισμό και την αντιεβραϊκή πολιτική στη μαζική εξόντωση και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, Εγκλήματα των Γερμανών και των συνεργατών τους στις χώρες που κατέκτησαν, Εξόντωση των τσιγγάνων και άλλων πληθυσμιακών ομάδων

www.ert-archives.gr/  (Οπτικοακουστικό Αρχείο της ΕΡΤ) > βίντεο 2 με τίτλο Μαρτυρίες – Διωγμός Εβραίων στην Κατοχική Ελλάδα και «Πανόραμα του Αιώνα: επεισόδιο 28» > κεφ. 8-10 «Γ’ Ράιχ και αντισημιτισμός»

http://www.greekhelsinki.gr/greek/articles/dimou-7-5-00.html (Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι): ομιλία του Νίκου Δήμου με τίτλο Το ολοκαύτωμα που δεν λέγεται…

http://www.eduportal.gr (Ελληνική Πύλη Παιδείας, Δημήτρη Κουτάντου: Εκπαιδευτική προσέγγιση του Ολοκαυτώματος)

 Εργασία σε ομάδες με βάση τις πιο πάνω πηγές 

δραστηριότητα 1: όλες οι ομάδες 

Οδηγίες προς τους μαθητές  

α) Πληκτρολογήστε http://www.yadvashem.org/ για  να συνδεθείτε με την ιστοσελίδα του Κέντρου Έρευνας και Εκπαίδευσης για το Ολοκαύτωμα Yad Vashem. 

β) Στη συνέχεια επιλέξτε το σύνδεσμο The Auschwitz Album.

(=το άλμπουμ του Άουσβιτς). 

 

γ) Να παρατηρήσετε με προσοχή τις εικόνες από το στρατόπεδο συγκεντρώσεως του Άουσβιτς1.

Τι σας προκαλεί εντύπωση;

Ποια συναισθήματα σας κυριεύουν αντικρίζοντας τις φωτογραφίες αυτές;

Ποια ερωτήματα θα μπορούσαν να βασανίζουν τον καθένα από μας σήμερα που αντικρίζει τις φωτογραφίες αυτές2;

 

δ) Να πληκτρολογήσετε http://www.el.wikipedia.org/wiki/Ολοκαύτωμα για να συνδεθείτε με την ιστοσελίδα της Βικιπαίδεια.

 

ε) Να μελετήσετε την πρώτη παράγραφο της αρχικής σελίδας, για να απαντήσετε στο πρώτο ερώτημα. 

 

στ) Να επιλέξετε από τον πίνακα περιεχομένων της αρχικής σελίδας το 1. Ετυμολογία και χρήση του όρου και το 3. Θύματα,  για να απαντήσετε στο δεύτερο και τρίτο ερώτημα.  

1. Ποιο γεγονός περιγράφεται με τον όρο Ολοκαύτωμα, σύμφωνα με την Βικιπαίδεια3;

2. Από πού προέρχεται η λέξη ολοκαύτωμα και πώς χρησιμοποιείται σήμερα;

 3. Από ποιες πληθυσμιακές ομάδες προέρχονταν τα θύματα του Ολοκαυτώματος4;

δραστηριότητα 2:

Κοινή οδηγία προς όλες τις ομάδες

Να παρουσιάσετε συνοπτικά τις τέσσερις φάσεις που οδήγησαν σταδιακά στο Ολοκαύτωμα, σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση του Raul Hilberg. Θα σας βοηθήσουν οι λέξεις-κλειδιά που σημειώνονται σε κάθε φάση μέσα στην παρένθεση. 

Πηγές διερεύνησης:

http://www.el.wikipedia.org/wiki/Ολοκαύτωμα (Βικιπαίδεια, ελεύθερη  εγκυκλοπαίδεια – αναζήτηση λήμματος Ολοκαύτωμα)

http://www.matia.gr/library (ηλεκτρονική βιβλιοθήκη) > e-book της Αμαλίας Ηλιάδη > Αδόλφος Χίτλερ: ο ηγέτης και η εποχή του > Κεφάλαιο 16ο, Φυλετική και εξοντωτική πολιτική του Χίτλερ)

http://www1.ekebi.gr/fakeloi/fascism/index.htm (ψηφιακός φάκελος από την ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου με τίτλο Ο φασισμός και ο ναζισμός στην Ευρώπη) > Β΄ ενότητα, σύνδεσμοι: Από τον αντισημιτισμό και την αντιεβραϊκή πολιτική στη μαζική εξόντωση και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, Εγκλήματα των Γερμανών και των συνεργατών τους στις χώρες που κατέκτησαν, Εξόντωση των τσιγγάνων και άλλων πληθυσμιακών ομάδων

 

Α΄ Ομάδα:

Α΄ φάση: Ταυτοποίηση και προσδιορισμός (Νόμοι Νυρεμβέργης)

 

Β΄ Ομάδα:

Β΄ φάση: Οικονομικές διακρίσεις και αποκλεισμός (Πρόγραμμα Αριοποίησης)

 

Γ΄ Ομάδα:

Γ΄ φάση: Συγκέντρωση (γκέτο, στρατόπεδα συγκέντρωσης, στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας)

 

Δ΄ Ομάδα:

Δ΄ φάση: Εξόντωση (Τάγματα εξόντωσης, Πρόγραμμα Ευθανασίας Τ-4, κινητοί θάλαμοι αερίων, στρατόπεδα θανάτου).

δραστηριότητα 3:

 

Α΄ Ομάδα

Πηγές διερεύνησης:

http://www.el.wikipedia.org/wiki/Ολοκαύτωμα (Βικιπαίδεια, ελεύθερη  εγκυκλοπαίδεια– αναζήτηση λήμματος Ολοκαύτωμα)

 1. Τι υποστήριζαν οι συγγραφείς του βιβλίου «Άδεια Καταστροφής της Ζωής που Δεν Αξίζει να Ζει», το οποίο αναζωπύρωσε το γερμανικό κίνημα της Ευγονικής;

2. Πώς συνδέονται οι απόψεις τους με την αντιμετώπιση εκ μέρους των Ναζί των θυμάτων του Ολοκαυτώματος ως υπανθρώπων (Untermenschen), καθώς και με το χιτλερικό Πρόγραμμα Ευθανασίας Τ-4;

 

Β΄ Ομάδα

Πηγές διερεύνησης:

http://www.matia.gr/library (ηλεκτρονική βιβλιοθήκη) > e-book της Αμαλίας Ηλιάδη > Αδόλφος Χίτλερ: ο ηγέτης και η εποχή του > Κεφάλαιο 16ο, Φυλετική και εξοντωτική πολιτική του Χίτλερ)

 

1. Σε  ποιες θεωρίες βασίστηκε η πολιτική του Χίτλερ, σύμφωνα με τη συγγραφέα;

2. Πώς συσχετίζονται οι αντιλήψεις του Χίτλερ με τη θεωρία του κοινωνικού δαρβινισμού;

 

Γ΄Ομάδα

Πηγές διερεύνησης:

http://www1.ekebi.gr/fakeloi/fascism/index.htm (ψηφιακός φάκελος από την ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου με τίτλο Ο φασισμός και ο ναζισμός στην Ευρώπη) > Α΄ ενότητα, σύνδεσμος: Η διανοητική και ιδεολογική προετοιμασία του ναζισμού

 

1. Να ανιχνεύσετε μέσα από τα αποσπάσματα του βιβλίου του Jeffrey Herf «Αντιδραστικός Μοντερνισμός» τις απόψεις των συντηρητικών επαναστατών σχετικά με τον αντισημιτισμό, την ιδέα της κοινότητας και της ανωτερότητας του γερμανικού λαού. 

2. Να συσχετίσετε τις πιο πάνω απόψεις με τη ναζιστική ιδεολογία που είχε ως ακραία συνέπεια το Ολοκαύτωμα.

 

Δ΄ Ομάδα

Πηγές διερεύνησης:

http://www.eduportal.gr (Ελληνική Πύλη Παιδείας, Δημήτρη Κουτάντου: Εκπαιδευτική προσέγγιση του Ολοκαυτώματος)

 

1. Να περιγράψετε τις εικόνες και να τις σχολιάσετε σε σχέση με το πώς παρουσίαζε η ναζιστική προπαγάνδα τους Εβραίους.

2. Να καταγράψετε και να σχολιάσετε τους τρόπους με τους οποίους καλλιεργούσαν οι Ναζί σε μικρά παιδιά και σε νέους αρνητικά στερεότυπα για τους Εβραίους.

 

* Η Αμαλία Κ. Ηλιάδη είναι  Φιλόλογος – Ιστορικός ΜΑ Βυζαντινής Ιστορίας / Υπεύθυνης Σχολικής Βιβλιοθήκης 2ου Ε.Π.Α.Λ.  Τρικάλων, ailiadi@sch.gr, 

http://users.sch.gr/ailiadi , http://blogs.sch.gr/ailiadi,  http://www.matia.gr

Ο συντελούμενος θάνατος της κλασσικής παιδείας στη χώρα που τη γέννησε

 

Της Αμαλίας  Κ. Ηλιάδη*

 

«Ό,τι και να πει κανείς για τη σημασία της μελέτης των κειμένων είναι λίγο: είναι ο συντομότερος, ο ασφαλέστερος και ο πιο ευχάριστος δρόμος για κάθε είδος μάθησης. Γνωρίστε τα πράγματα από πρώτο χέρι. Αντλείτε από την πηγή. Ερευνάτε και ξαναερευνάτε το κείμενο». La Bruyere, Les caracteres, De quelques usages, 72.

Η έλλειψη αξιολόγησης στην Εκπαίδευση, εν γένει, μιας πολιτείας που, επί  τουλάχιστον μια εικοσαετία τώρα, νομοθετεί και θεσμοθετεί ψηφοθηρικά και όχι οραματικά με προοπτική ζώσα, και το όραμα για μια ανθρωπιστική παιδεία βασισμένη στα αρχαία κείμενα που εισέρχεται  σχεδόν νομοτελειακά μέσα από την υλοποίηση του αιτήματος επανίδρυσης των κλασσικών λυκείων, αποτελούν δυο παράλληλες πορείες που δεν συναντήθηκαν ποτέ στο παρελθόν, δεν συναντώναι  επ΄ουδενί στο παρόν και δεν πρόκειται να συναντηθούν ποτέ  στο μέλλον.

Τα αρχαία κείμενα μιλούν μόνο στους μυημένους. Στη χώρα αυτή σιωπούν βυθισμένα στη μελαγχολική τους μοναξιά, στην οικεία τους θλίψη… παροπλισμένα και παραγκωνισμένα καθώς οι νέες γενιές των ελλήνων φιλολόγων, αποφοιτώντας από ένα υποβαθμισμένο σχολείο που περιθωριοποιεί την αριστεία και την ικανότητα ως γραφικότητα και από ένα ομοίως προβληματικό πανεπιστήμιο,  που επιβραβεύει στην πράξη την αντιγραφή και τη μετριότητα, παρουσιάζουν τεράστιο έλλειμμα κλασσικής παιδείας, έχουν ελάχιστη επαφή με τις πρωτογενείς πηγές… μιαν ανερμάτιστη ημιμάθεια  πασπαλισμένη με τη χρυσόσκονη της εμπορευματοποιημένης, ως επί το πλείστον, τέχνης και γαλβανισμένη με το εντυπωσιακό περίβλημα των νέων τεχνολογιών και της καινοτομίας (που χρειάζονται μεν, αλλά δεν είναι πανάκεια, όπως αρέσκεται να δηλώνει με λόγια και να πραγματώνει με πράξεις το Υπουργείο Παιδείας), καλύπτουν το σύμπαν της «επιμόρφωσης» των φιλολόγων.

Το άδειο και το κενό, ένας χωρίς έρμα μετεωρισμός που μεταδίδεται ως σύγχυση στις νέες γενιές  ανθρώπων, στερημένων του κλασσικού ιδανικού, της μόνης διαχρονικής  παιδείας, της Κλασσικής Παιδείας του αρχαιοελληνικού και ελληνορωμαϊκού πολιτισμού… παράλληλα, η κυριαρχία της εύπεπτης και φθηνής λογοτεχνίας της αγοράς  που σχεδόν αποκλειστικά προωθείται από εκδότες-εμπόρους, η επιβολή της υποκουλτούρας και θολοκουλτούρας της άμεσης κατανάλωσης και του εφήμερου, της γκλαμουριάς, η επιδερμική και άκριτη, μηχανική και παπαγαλίστικη προσέγγιση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού  χωρίς σφαιρική ερμηνεία και αποκωδικοποίηση του βάθους του, όλα αυτά μαζί σκοτεινιάζουν επικίνδυνα το τοπίο …

Νέες γενιές φιλολόγων που έχουν εισαχθεί στις Φιλοσοφικές Σχολές έχοντας γράψει στο βασικό μάθημα εισαγωγής, δηλαδή στην αρχαία ελληνική γραμματεία από δώδεκα έως αρκετές μονάδες κάτω από τη βάση του δέκα, δυσκολεύονται πραγματικά πολύ να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν τον αρχαίο λόγο… κατάντια άνευ προηγουμένου  που σχεδόν κανένας πανεπιστημιακός δάσκαλος, τόσα χρόνια τώρα, δεν είχε την τόλμη να στηλιτεύσει, να καταγγείλει, πόσο μάλλον  να αγωνιστεί σθεναρά ώστε να παύσει.

Φαεινές εξαιρέσεις πάντα υπάρχουν. Δυστυχώς όμως ο κανόνας δίνει τον γενικότερο τόνο κι αυτός είναι μέτριος έως κακός, πολύ κακός… Το ομιχλώδες τοπίο της ελληνικής φιλολογικής-θεωρητικής παρηκμασμένης πραγματικότητας έρχονται να «φωτίσουν» (φευ! της ειρωνείας) οι αποστομωτικές δηλώσεις του διεθνούς φήμης Γερμανού σχεδιαστή μόδας Καρλ Λάγκερφελντ για τη διεθνή σημαντικότητα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού ως βάσης του ευρωπαϊκού. Από την άλλη μεριά, Βρεττανοί παιδαγωγοί , σύμφωνα με τον αθηναϊκό τύπο, εισάγουν στοιχεία αρχαίας ελληνικής ως μάθημα στο δημοτικό σχολείο. Στην Ελλάδα αντίστοιχα «έγκριτοι» πανεπιστημιακοί αρκούνται να ελεεινολογούν, στις ιδιωτικές τους κυρίως συζητήσεις, το επίπεδο των φοιτητών/φοιτητριών τους στις θεωρητικές σχολές, λέγοντας πως το Πανεπιστήμιο πια έχει καταντήσει Λύκειο και έτι χειρότερο…χωρίς όμως να αδράχνουν την ευκαιρία να αναλάβουν τις ευθύνες τους, χωρίς αληθινό και καίριο δημόσιο λόγο. Γιατί βεβαίως «θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία». Και ο πανεπιστημιακός και ακαδημαϊκός δημόσιος λόγος σπάνια είναι τολμηρός και ελεύθερος από αγκυλώσεις και κομματικές «ομπρέλλες».

Κι ως πρόταση κατακλείδα τι; Ο προιών θάνατος της γερής, σταθερής και αυστηρά δομημένης  αρχαιοελληνικής, κλασσικής παιδείας στον τόπο που τη γέννησε. Βαρύ το φορτίο για το ήδη υποθηκευμένο μέλλον μας  ως διακριτής, πολιτισμικής και εθνικής οντότητας και ενότητας… άλλωστε ο μοναδικός λόγος που μας σέβονται ακόμη όλοι οι πολιτισμένοι λαοί είναι η ελληνική αρχαιότητα ως σύνολο λόγου, γλώσσας, πολιτισμού, ήθους κι όχι η ευτέλεια του κοινωνικοοικονομικού και πολιτιστικού νεοελληνικού μας γίγνεσθαι. Άλλωστε, χωρίς βαθιά γνώση των αρχαίων ελληνικών(και δεν εννοώ μόνο από το πρωτότυπο μα και από μετάφραση) δεν υπάρχει ελπίδα για δημιουργική καλλιέργεια και των νέων ελληνικών και το αντίστροφο: γιατί αυτά τα δυο μεγέθη αποτελούν αδιάσπαστη ενότητα πνεύματος, πύρινη νοητική και συναισθηματική δύναμη τεραστίων διαστάσεων… Η συντελούμενη, εδώ και τουλάχιστον είκοσι έτη, βέβηλη προσπάθεια διάσπασής τους με την παντελή απουσία έμπρακτων κανόνων στην εκπαιδευτική διαδικασία, την ανεκδιήγητη χαλαρότητα στις παιδαγωγικές σχέσεις δασκάλων/καθηγητών-μαθητών, την εγκληματική διαφθορά στη διοίκηση της εκπαίδευσης, την έλλειψη σεβασμού για τα μορφωτικά αγαθά που δεν παρέχουν άμεση επαγγελματική αποκατάσταση, όπως είναι τα αρχαία ελληνικά και η κλασσική-θεωρητική  παιδεία γενικότερα, έχει καταστήσει άγονη έρημο την ουσιαστική, ποιοτική,  με έρμα και υπευθυνότητα φιλοσοφική  παιδεία στη χώρα μας. Για του λόγου το αληθές: οι διαπιστώσεις για την απουσία αξιοκρατίας και πρωτότυπης έρευνας στα ελληνικά πανεπιστήμια, η έλλειψη σαφών κριτηρίων και αυστηρότητας  ως απαραίτητες προϋποθέσεις εισαγωγής στις φιλοσοφικές σχολές και το συνακόλουθο χαμηλό επίπεδο σπουδών των νέων ιδιαίτερα αποφοίτων. Όλα τα παραπάνω ισοδυναμούν με απονέκρωση της κλασσικής παιδείας και άρα θάνατο της ρίζας του πολιτισμού μας.

Η πολιτεία και οι λειτουργοί της κωφεύουν, εθελοτυφλούν στα προτάγματα των καιρών: κοινωνικοί εταίροι του συστήματος εκπαίδευσης, πάρεδροι του παιδαγωγικού ινστιτούτου, σχολικοί σύμβουλοι φιλολόγων, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι στις φιλοσοφικές μας και λοιπές ανθρωπιστικές σχολές, πανελλήνιες και περιφερειακές ενώσεις φιλολόγων, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, δε στάθηκαν αρκετά πρόθυμοι, ικανοί, τολμηροί να επαναφέρουν και να υποστηρίξουν σθεναρά το αίτημα επανίδρυσης των κλασσικών λυκείων προκειμένου να αναβαθμιστεί, ολοκληρωμένα και συστηματικά, η αρχαιοελληνική παιδεία στον τόπο μας. Αυτός ο τόπος που τη γέννησε δεν αποδείχτηκε ούτε άξιος μεταπράτης μιας κληρονομιάς με επιτεύγματα, εν πολλοίς ανυπέρβλητα, στο πέρασμα του χρόνου, τη στιγμή που άλλες χώρες με πολύ πιο «ασήμαντες» κατακτήσεις στο χώρο του πνεύματος και του πολιτισμού, έχουν κατορθώσει να επιτύχουν παγκόσμια προβολή των αξιών τους και των εθνολογικών τους στοιχείων, με το ανάλογο οικονομικό αντίκρυσμα.

Στα αζήτητα παραμένει η κλασσική παιδεία στη χώρα που τη γέννησε. Το μέλλον ήδη υποθηκεύτηκε. Η οικονομική πίεση στη χώρα προκαλεί κυριολεκτική και συμβολική υποχώρηση σε πεδία εξωτερικής και εσωτερικής, δυστυχώς, υφής. Και η πασίγνωστη ρήση «αν θέλεις να καταστρέψεις, να αφανίσεις πολιτισμικά έναν λαό, απόκοψέ τον από τις ρίζες του» παίρνει σάρκα και οστά εδώ και δυο τουλάχιστον δεκαετίες… κι ας προσποιούνται υποκριτικά οι αρμοδίως και καθ΄ύλην υπεύθυνοι πως δεν το έχουν αντιληφθεί: το ημιθανές σαρκίο του ήδη όζει…

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, στην Ελλάδα θα έπρεπε να υπάρχουν τουλάχιστον δέκα κλασσικά λύκεια στην πρωτεύουσα και στις υπόλοιπες μεγάλες επαρχιακές πόλεις, στα οποία οι διδάσκοντες (φιλόλογοι, ιστορικοί, αρχαιολόγοι, εικαστικοί, αρχιτέκτονες, τεχνολόγοι και ενδεχομένως κι άλλες ειδικότητες που συνδέονται, άμεσα ή έμμεσα με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό), θα προσλαμβάνονταν με αυστηρά κριτήρια ευρείας αρχαιομάθειας σε πολλά επίπεδα: γλώσσα, ιστορία, πολιτισμός. Τέτοια σχολεία θα μπορούσαν να αποτελέσουν φυτώρια εξαιρετικών, συνειδητών φιλολόγων και πόλους έλξης μαθητών/μαθητριών και ενδεχομένως ενηλίκων από χώρες του εξωτερικού με ανάλογα ενδιαφέροντα: ένα μακρόπνοο «σχέδιο εργασίας» που θα απέβαινε αρκετά προσοδοφόρο και οικονομικά στον καιρό των ισχνών αγελάδων που διανύουμε. Όμως φαίνεται ότι  λείπει η έμπνευση, το όραμα και η πολιτική βούληση από τους ταγούς και το λαό που έχει απεμπολήσει την κληρονομιά και τις αξίες του εμπράκτως, επιμένοντας μόνο στην άκριτη κατανάλωση υλικών αγαθών. Το πνεύμα του ατροφεί αργοπεθαίνοντας.

Επί Ρωμαιοκρατίας η έννοια «Έλλην» ήταν ταυτόσημη του μορφωμένου, «γραμματισμένου» και καλλιεργημένου  ανθρώπου. Κάθε πλούσια ρωμαϊκή οικία διέθετε έναν Έλληνα φιλόσοφο ως παιδαγωγό ανηλίκων και δάσκαλο ενηλίκων και  πολλές φορές έναν  Έλληνα γιατρό. Σήμερα Έλληνας σημαίνει αναξιόπιστος δανειολήπτης, κλέφτης, απατεώνας, ούτε καν Καραγκιόζης μιας και τον τελευταίο πρόλαβαν να τον οικειοποιηθούν επίσημα στην Ουνέσκο οι φίλτατοί μας γείτονες… Θα υπάρξει άραγε ανατροπή επί το βέλτιστον ή αυτή η βουρκώδης ημιμάθεια θα μας σύρει όλους στον πάτο ως κινούμενη άμμος; Ίδωμεν… Εξάλλου η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία.

 

*  Η Αμαλία  Κ. Ηλιάδη είναι φιλόλογος-ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ.), Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων του Ε.ΚΕ.ΠΙΣ.
Υπεύθυνη Σχολικής Βιβλιοθήκης 2ου Ε.Π.Α.Λ.  Τρικάλων, ailiadi@sch.gr, http://users.sch.gr/ailiadi, http://blogs.sch.gr/ailiadi, http://www.matia.gr, http://www.emy67.wordpress.com.

Αρχή Πιστοποίησης της Παιδαγωγικής Ακαταλληλότητας·

 

Αρχή Εκθεμελίωσης της Κοινωνικής Συνοχής…*

 

Του Γιάννη Στρούμπα

 

Δεν πρόλαβε να συμπληρωθεί ένας μήνας αφότου το υπουργείο Παιδείας εξέδωσε εγκύκλιο (9/11/2010) αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να διαχειρίζονται οι σύλλογοι διδασκόντων τις περιπτώσεις επιβολής ποινών σε μαθητές, και νέα υπόθεση, πάλι σχετική με τη στάση των εκπαιδευτικών απέναντι στους μαθητές, είδε το φως της δημοσιότητας.

Η νέα υπόθεση, όπως παρουσιάστηκε από τα μέσα ενημέρωσης, συνεχίζει τη δημιουργία απαξιωτικού κλίματος απέναντι στους εκπαιδευτικούς, με μέθοδο πανομοιότυπη με εκείνη που ακολουθήθηκε από το υπουργείο μέσω των διαρροών του στον τύπο κατά το προηγούμενο ζήτημα, το σχετικό με την επιβολή ποινών. Καί στις δύο περιπτώσεις οι εκπαιδευτικοί εμφανίζονται ανεπαρκείς παιδαγωγικά, ως αδιάκριτοι και αυταρχικοί.

Το νέο συμβάν αφορά δύο μαθήτριες γυμνασίου, οι οποίες, κατά την ώρα του μαθήματος των θρησκευτικών, ασχολούνταν με τετράδιο στο οποίο περιλαμβάνονταν προσωπικές τους σημειώσεις, κι όχι με το μάθημα. Η καθηγήτρια των θρησκευτικών αφαίρεσε από τις μαθήτριες το τετράδιο, παρά τη σχετική επισήμανση εκείνων πως το τετράδιο περιείχε προσωπικές τους πληροφορίες. Το αίτημα των μαθητριών για την επιστροφή του τετραδίου τους επαναλήφθηκε κι από τους γονείς τους προς τον σύλλογο διδασκόντων του γυμνασίου, ο οποίος αρνήθηκε να το επιστρέψει στους κατόχους του, θεωρώντας ότι όφειλε να το χρησιμοποιήσει στο τέλος της σχολικής χρονιάς, προκειμένου να αξιολογήσει τη διαγωγή των μαθητριών. Κατόπιν της άρνησης του συλλόγου διδασκόντων να ανταποκριθεί στο αίτημα των γονέων, οι τελευταίοι απευθύνθηκαν στην Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η οποία αποφάνθηκε πως το τετράδιο θα έπρεπε να επιστραφεί στις μαθήτριες και να καταστραφούν τυχόν αντίγραφά του, εφόσον είχαν δημιουργηθεί.

Το θέμα παρουσιάστηκε από ποικίλα μπλογκ στο διαδίκτυο, ενώ το αναπαρήγαγαν και μέσα ενημέρωσης με μεγάλη εμβέλεια, όπως ο «Σκάι» (http://www.skai.gr/news/greece/article/157773/paranomi-i-afairesi-tetradiou-me-prosopikes-simeioseis-mathiti-/), η «Καθημερινή» (http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathremote_1_03/12/2010_367396) και το «real.gr» (η καθημερινή ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας «Realnews») (http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=28236&catID=3), όλα τους στις 3/12/2010.

Μάλιστα ο έγκυρος εκπαιδευτικός ιστότοπος «Αλφαβήτα», που συγκεντρώνει τις ειδήσεις εκπαιδευτικής θεματολογίας, αναπαράγοντας την είδηση από το ειδησεογραφικό «NewsIt», «χάρισε» στο αναγνωστικό κοινό μια ολοζώντανη, δραματοποιημένη δημοσιογραφική κάλυψη με συναισθηματικές περιγραφές όπως «οι δύο ανήλικες μαθήτριες την ώρα του μαθήματος είδαν με απογοήτευση τον καθηγητή τους να τους παίρνει από τα χέρια ένα τετράδιο […]» ή «ανένδοτος ο καθηγητής δεν το επέστρεφε όσο και αν παρακαλούσαν οι μαθήτριες […]» (οι υπογραμμίσεις με πλάγια στοιχεία δικές μου) (http://www.alfavita.gr/artro.php?id=16122 , 3/12/2010). Βέβαια, εκτός από τη φτηνή μελό διάσταση στο ρεπορτάζ του «NewsIt», η οποία προσιδιάζει μάλλον σε σαπουνόπερα παρά σε σοβαρό ειδησεογραφικό μέσο, προκύπτει και μία διαφορετική πληροφόρηση επί των γεγονότων, αφού ο εμπλεκόμενος σε αυτά εκπαιδευτικός μεταλλάσσεται από καθηγήτρια σε καθηγητή, στοιχείο που αποδεικνύει την ελαφρότητα και την προκατάληψη με την οποία πραγματοποιήθηκαν η προσέγγιση κι η αναπαραγωγή του συμβάντος.

Οι «ανένδοτοι», «ασυμπόνετοι», «αυταρχικοί» εκπαιδευτικοί πιστοποιούν στο ενεργητικό τους τούς συνηθισμένους πλέον «τίτλους» ακαταλληλότητας, μόνο που αυτή τη φορά οι τίτλοι επικυρώνονται κι από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων· ή μάλλον την Αρχή Πιστοποίησης της Παιδαγωγικής Ακαταλληλότητας! Ο ιστότοπος «esos.gr» (3/12/2010) παραθέτει το σκεπτικό της: «Η συγκεκριμένη συμπεριφορά των μαθητριών, της ανταλλαγής δηλαδή κατά την ώρα της διδασκαλίας πρόχειρου τετραδίου στο οποίο αναγράφονταν, επίσης κατά την ώρα του μαθήματος, διάφορες απόψεις τους, προδήλως είναι δυνατόν να θεωρηθεί επιλήψιμη και να επισύρει πειθαρχικές κυρώσεις. Η βίαιη όμως και χωρίς τη θέληση της μαθήτριας αφαίρεση του τετραδίου, η παράδοσή του στο σύλλογο των καθηγητών και πολύ περισσότερο η ανάγνωση του περιεχομένου του αποτελούν πράξεις που εξέρχονται του καλώς εννοούμενου δικαιώματος του καθηγητή για επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων εις βάρος του μαθητή και επομένως η επεξεργασία και καταχώριση του τετραδίου σε αρχείο είναι παράνομη. Η προσβολή της προσωπικότητας του μαθητή στην κρίσιμη ηλικία της εφηβείας είναι ασυγκρίτως βαρύτερη και του οφέλους που θα επιφέρει σε αυτόν η πειθαρχική ποινή που τυχόν θα επιβληθεί, αλλά και του γενικού οφέλους που θα επιφέρει στη μαθητική κοινότητα η τιμωρία αυτή.» (http://esos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=10553:prosopika-dedomena-ton-mathiton-mporoun-oi-ekpaideitikoi-na-afairesoun-apo-mathites-tetradia-me-prosopikes-simeioseis?&Itemid=1796&tmpl=component&print=1)

Η απόφαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων αποπειράται να ακροβατήσει ισορροπώντας με πολιτική ορθότητα μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών στο συγκεκριμένο ζήτημα. Αναγνωρίζει πως η ενασχόληση στην αίθουσα με τετράδιο που δεν αφορά το αντικείμενο διδασκαλίας δύναται να επισύρει πειθαρχικές κυρώσεις. Παράλληλα όμως διευκρινίζει πως η αφαίρεση του τετραδίου με βίαιο τρόπο δεν είναι επιτρεπτή, ενώ και η πρόσβαση σε σημειώσεις προσωπικού χαρακτήρα, που συνιστούν προσωπικά δεδομένα, καθώς και η διάδοσή τους, είναι πράξεις παράνομες, που προσβάλλουν την προσωπικότητα των εφήβων.

Είναι δύσκολη η τοποθέτηση σ’ ένα ζήτημα λεπτό, για όσους δεν υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρές του. Η τροπή των αντίστοιχων υποθέσεων δεν σχετίζεται απλώς με τα «αστυνομικά» ή τα μετρήσιμα «μαθηματικά» δεδομένα τους, τα οποία αξιολόγησε η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Η επίλυση μιας υπόθεσης με τρόπο ειρηνικό ή η κατάληξή της σε αδιέξοδο εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τις αντιδράσεις των εμπλεκόμενων πλευρών, για παράδειγμα από τη νηφάλια ή την απότομη κι ειρωνική αντίδραση του διδάσκοντα, μα κι από τη στάση ειλικρινούς μεταμέλειας των μαθητών ή την ανυποχώρητη άρνησή τους να παραδεχτούν το σφάλμα τους. Σίγουρα η ψυχραιμία και η διάθεση προσέγγισης των δύο πλευρών μεταξύ τους με καλή πίστη μπορούν να αποδειχτούν αποτελεσματικές.

Ωστόσο πέρα από την «ισορροπημένη» στάση που αποπειράθηκε η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, τα μέσα ενημέρωσης και τα μπλογκ επέλεξαν μία μονόπλευρη απόδοση δικαίου προς τη μεριά των μαθητριών, με την παράλληλη, όπως προαναφέρθηκε, αρνητική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Η εικόνα που προβλήθηκε για μία ακόμη φορά ήταν εικόνα δαιμονοποίησης των διδασκόντων και καθαγιασμού των μαθητικών στάσεων, ασχέτως του περιεχομένου τους. Όμως αν στόχος του σχολείου είναι η πνευματική, ψυχική και ηθική καλλιέργεια των μαθητών, τότε ίσως θα ’πρεπε να διερωτόμαστε τι ρόλο διαδραματίζει στα χέρια των μαθητριών ένα τετράδιο με περιεχόμενο διαφορετικό από εκείνο του αντικειμένου διδασκαλίας. Επιπρόσθετα, ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους ένα σύστημα εκπαίδευσης αφήνει αδιάφορους κάποιους μαθητές απέναντί του. Κι οπωσδήποτε, με ποιον τρόπο οι οικογένειες, πέρα από την πολιτεία και τους λειτουργούς της, εμφυσούν στα παιδιά τους την αγάπη για την παιδεία, μ’ όσες δυσκολίες κι αν ανακύπτουν στα μονοπάτια της, ή αντίθετα τα εθίζουν σε μια θρασεία, απαξιωτική, νεοπλουτίστικη αλαζονεία, που υποτιμά τα πάντα, θεωρώντας πως μπορεί με προπέτεια να τα καθυποτάξει.

Ακόμη όμως και η επιχειρηματολογία της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, παρά την εξισορροπητική της διάθεση, δεν ευσταθεί. Η Αρχή σημειώνει στο σκεπτικό της απόφασής της πως «τα δεδομένα πρέπει να συλλέγονται κατά τρόπο θεμιτό και νόμιμο για καθορισμένους, σαφείς και νόμιμους σκοπούς και να υφίστανται θεμιτή και νόμιμη επεξεργασία εν όψει των σκοπών αυτών». Η ενέργεια της καθηγήτριας σε καμία περίπτωση δεν απέχει από τους προαναφερθέντες «σαφείς και νόμιμους σκοπούς». Ο εκπαιδευτικός επιφορτίζεται με ρόλο παιδαγωγικό και κηδεμονικό. Αναλαμβάνει να οδηγήσει τους μαθητές του όχι μόνο προς τη γνώση επαναφέροντάς τους στο διδακτικό αντικείμενο αν αποσπώνται από κάτι διαφορετικό, μα και να τους προστατεύει από κακοτοπιές, όπως η χρήση ναρκωτικών ή η σεξουαλική κακοποίηση. Η στάση που προτείνει η Αρχή κρατά τους μαθητές εγκλωβισμένους σε οποιονδήποτε κίνδυνο, δεν επιτρέπει καμία σωτήρια επέμβαση από την πλευρά των ενηλίκων. Σε μία αντίστοιχη περίπτωση, φυσικά, τα επιτιμητικά μέσα ενημέρωσης ελέγχουν την απουσία των διδασκόντων και τους χρεώνουν μέχρι και «συγκάλυψη βιασμού», όπως έχει συμβεί άλλωστε στο πρόσφατο παρελθόν.

Η αναφορά, πάλι, στην «προσβολή της προσωπικότητας» του έφηβου μαθητή,  που είναι «ασυγκρίτως βαρύτερη και του οφέλους που θα επιφέρει σε αυτόν η πειθαρχική ποινή που τυχόν θα επιβληθεί, αλλά και του γενικού οφέλους που θα επιφέρει στη μαθητική κοινότητα η τιμωρία αυτή», κρίνεται σαν επιχειρηματολογία παντελώς έωλη. Πραγματικό κίνδυνο για την υγιή διαμόρφωση της προσωπικότητας των μαθητών συνιστά η ανοχή της νοοτροπίας χαλαρότητας, η δικαίωση της ήσσονος προσπάθειας, η ουσιαστική επιβράβευση της πνευματικής αποχής από τη διδασκαλία και η μετατροπή της σε αυτονόητο δικαίωμα. Η στάση αυτή ωθεί τους μαθητές στην ευκολία, ακόμη και σε εκβιασμό ή αυταρχικότητα απέναντι στους καθηγητές τους, και δομεί προσωπικότητες ανερμάτιστες, χωρίς σεβασμό και απαιτήσεις ήθους. Το ατομικό και το συλλογικό όφελος αναμφίβολα καταργούνται, καθώς η ατομική, εκβιαστική αυθαιρεσία εκθεμελιώνει την κοινωνική συνοχή. Κι η Αρχή, όσο κι αν θα ισχυριζόταν πως παρερμηνεύεται, φέρει την ευθύνη της ακέραια, γιατί θα ’πρεπε να διαθέτει τη στοιχειώδη εμπειρία και ωριμότητα ώστε να υποψιαστεί και να προλάβει τον τρόπο με τον οποίο τα μέσα ενημέρωσης θα εκλάμβαναν την απόφασή της και θα δημιουργούσαν λαϊκίστικα λάθος εντυπώσεις. Η εκπομπή του λάθους, διαλυτικού των κοινωνιών μηνύματος πως οι μαθητές μπορούν να ενεργούν ανεξέλεγκτοι κατά το δοκούν, συντελέστηκε. Και δυστυχώς δεν επιδέχεται επιστροφή.

Είναι υπερβολική τάχα η απόδοση πρόθεσης λαϊκισμού στα μέσα ενημέρωσης; Διόλου, ιδίως αν αναλογιστεί κανείς πως η συγκεκριμένη υπόθεση κάθε άλλο παρά νέα είναι! Ανάγεται στο 2000, η δε απόφαση της Αρχής – αναρτημένη στην ιστοσελίδα της – είναι η υπ’ αριθμόν 35/2001 κι εκδόθηκε στις 19/3/2001! Τα μέσα ενημέρωσης και τα μπλογκ αναπαρήγαγαν ακριβώς το προ δεκαετίας συμβάν, με τους ίδιους πρωταγωνιστές! Ποιοι λόγοι θα ωθούσαν στην πλαστή προβολή ενός ξεπερασμένου συμβάντος με όρους επικαιρότητας; Αν η παραχάραξη της επικαιρότητας δεν είναι απλό προϊόν της επιπολαιότητας κάποιου απελπισμένου δημοσιογράφου που έψαχνε θέμα για να γεμίσει τις σελίδες του, παρασύροντας όλους τους υπόλοιπους, τότε εύλογα μπορεί να υποτεθεί πως πρόκειται για προμελετημένη ενέργεια, που αποσκοπεί στον εξευτελισμό των εκπαιδευτικών. Κι εδώ πλέον οφείλουν, όσοι διακίνησαν την υπόθεση, να αποκαλύψουν τον πληροφοριοδότη τους, αποκάλυψη που θα ερμηνεύσει άλλωστε και τη σκοπιμότητα της σπίλωσης, σε μια περίοδο που ομολογουμένως κι άλλοι επαγγελματικοί κλάδοι δέχονται επιθέσεις λάσπης, ενόψει της αποψίλωσης βασικών εργασιακών δικαιωμάτων.

 

Γιάννης Στρούμπας

Η κατάργηση του θεσμού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου

 

Του Γιώργου Σιγάλα*

 

      Αγία Παρασκευή, 14 Δεκεμβρίου 2010

 

 

Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) είναι ο παλαιότερος ερευνητικός  και συμβουλευτικός θεσμικός φορέας σε θέματα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Είναι ανεξάρτητη δημόσια υπηρεσία και υπάγεται στον υπουργό Παιδείας. Σκοπός του  είναι η υποβολή  εισηγήσεων και  προτάσεων για τα προγράμματα σπουδών και τα σχολικά βιβλία, για τη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής, για επιμορφώσεις και  για έρευνες. Παράλληλα εφαρμόζει και υλοποιεί αποφάσεις του Υπουργείου Παιδείας.

Με την αφορμή όμως της επικείμενης συγχώνευσης του Π.Ι. με τρεις άλλους φορείς επιχειρείται να αποψιλωθούν οι αρμοδιότητές του και να ακυρωθεί η ουσιαστικότερη λειτουργία του, δηλαδή, η θεωρητική τεκμηρίωση της εκπαιδευτικής πολιτικής,  η προστασία της εκάστοτε ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας από τυχόν αστοχίες και  η διατήρηση της εύρυθμης λειτουργίας των σχολείων με την αποφυγή αναστάτωσης εκπαιδευτικών, μαθητών και γονιών. Αυτό απειλείται να γίνει με την παύση του χαρακτήρα του Π.Ι. ως ανεξάρτητου οργάνου,   τις εισηγήσεις του οποίου όφειλε να λαμβάνει υπόψη του  ο υπουργός και να τις μνημονεύει στις αποφάσεις του και να μετατραπεί σε ένα απλά γνωμοδοτικό και εξουδετερωμένο όργανο. Είναι προφανές ότι,  παρ΄ όλο που οι εισηγήσεις αυτές δεν είχαν δεσμευτικό χαρακτήρα,  οι αποφάσεις του υπουργού δεν ήταν δυνατόν να είναι σε πλήρη αντίθεση με αυτές. Τώρα, όμως,  θα μπορεί  η σημερινή ηγεσία ελεύθερα και ανεξέλεγκτα για θέματα αρμοδιότητας του Π.Ι. να ορίζει εξωθεσμικές μονοκομματικές και εφήμερες  μονοκομματικές επιτροπές συγκροτούμενες από διάφορους "γνωστούς" ή "παρέες", οι οποίες θα αποφαίνονται χωρίς ευθύνη, μνήμη, συνέχεια και συνέπεια και να υπονομευτεί το μέλλον των παιδιών μας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μπουν σε περιπέτειες το δωρεάν σχολικό βιβλίο, η δωρεάν παιδεία, η ελευθερία  των ιδεών. Θα επιχειρείται πλέον ανεξέλεγκτα η ιδεολογική χειραγώγηση της εκπαίδευσης, βορά στα ιδιωτικά συμφέροντα και στην αγορά εργασίας.

Ο θεσμός του Π.Ι., όπως κάθε θεσμός, προστάτευε τη δημοκρατική λειτουργία στην εκπαίδευση. Τα μέλη του Κύριου Προσωπικού του Π.Ι. έχουν υψηλότατο επιστημονικό επίπεδο. Εκλέγονται με τις ίδιες διαδικασίες και τα ίδια προσόντα με τα μέλη ΔΕΠ  των ΑΕΙ, δηλαδή διδακτορικό στην απαιτούμενη ειδικότητα, δημοσιεύσεις αλλά και επιπλέον μακροχρόνια διδακτική εμπειρία στα σχολεία του Δημοτικού , Γυμνασίου και Λυκείου.

Η δομή του Π.Ι. είναι αντίστοιχη με αυτή του Συμβουλίου Επικρατείας και λειτουργεί με Ολομέλεια και  Τμήματα. Στα Τμήματα το κάθε θέμα μελετάται από τους εισηγητές, συζητείται, γίνονται οι αναγκαίες  ζυμώσεις και λαμβάνεται η απόφαση με ψηφοφορία. Εκφράζονται από τα εκλεγμένα (και όχι διορισμένα) μέλη όλες οι ιδεολογικές και εκπαιδευτικές απόψεις οι αντίστοιχες των οποίων  υπάρχουν στην εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και στην ελληνική κοινωνία γενικότερα. Με τη ζύμωση των ιδεών και των επιστημονικών αντιπαραθέσεων αποφασίζεται συνήθως η μεσότητα, ώστε η εκπαίδευση να εξελίσσεται με ώριμα βήματα, χωρίς αρνητικούς κραδασμούς.

Οι περί την Υπουργό διαδίδουν ότι το Π.Ι. δεν έχει την έξωθεν καλή μαρτυρία. Αυτό όμως είναι μεγάλο ψέμα. Η εκπαιδευτική κοινότητα εμπιστεύεται το Π.Ι. και τους επώνυμους Συμβούλους του. Η εκπαίδευση εδώ και δεκαετίες στηρίζεται αποκλειστικά στα σχολικά βιβλία που συγγράφονται με καθοδήγηση και ευθύνη του Π.Ι.. Η διδακτική και μαθησιακή δραστηριότητα στηρίζεται αποκλειστικά στα Προγράμματα Σπουδών που συντάσσει το Π.Ι., στα βιβλία δασκάλου και στις οδηγίες που συντάσσει το Π.Ι.. Η εμπιστοσύνη στο Π.Ι. αποδείχτηκε περίτρανα από την πρόσφατη δημόσια διαβούλευση, στην οποία οι πολίτες προτείνουν να επανεξεταστούν  έντεκα φορείς του Υπουργείου Παιδείας, αλλά εξαιρούν το Π.Ι.. 

Με την "αναδιάρθρωση"  του Π.Ι. θέλουν την αποξένωσή του από την καθημερινή εκπαιδευτική πράξη. Θέλουν να μετατρέψουν το Π.Ι. σε μια εξουδετερωμένη ομάδα που, αντί να είναι επιτελικό όργανο,  θα υλοποιεί ορισμένες αποφάσεις του υπουργού. Θέλουν,  από ανεξάρτητη δημόσια υπηρεσία που είναι σήμερα,  να το μετατρέψουν σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ), για να ελέγχεται καλλίτερα και να κλείσει μελλοντικά ευκολότερα. Στο Διοικητικού Συμβούλιο του ΝΠΔΔ δεν προβλέπεται να συμμετέχουν οι κοινωνικοί εταίροι (ΟΛΜΕ, ΔΟΕ κ. ά), όπως θα έπρεπε, ούτε εκλεγμένα μέλη από το επιστημονικό προσωπικό! Αντίθετα θα διορίζονται όλοι από την ηγεσία του Υπουργείου! Ακυρώνουν την οποιαδήποτε σχέση του νέου "Παιδαγωγικού Ινστιτούτου" με την κατάρτιση προγραμμάτων σπουδών, με τη συγγραφή του σχολικού βιβλίου, με τη δημιουργία εποπτικών υλικών. Αντίθετα προβλέπεται να παρέχει τις μέχρι τώρα δωρεάν υπηρεσίες του με αμοιβή ακόμη και σε ιδιώτες.

Μας  λένε ότι θέλουν το Π.Ι. να είναι ευέλικτο, ολιγομελές, λιγότερο γραφειοκρατικό. Βέβαια κανείς  δεν έχει αντίρρηση σε πραγματικές προτάσεις βελτίωσης και πρώτοι εμείς έχουμε καταθέσει βελτιωτικές προτάσεις του νόμου 1566/85, αλλά δεν μας έχει δοθεί η ευκαιρία διαλόγου. Στην πραγματικότητα σχεδιάζουν ένα νέο " Παιδαγωγικό Ινστιτούτο" που τα μέλη του δεν θα συμμετέχουν σε όργανα (Ολομέλεια, Τμήματα) με σαφές και διαφανές πλαίσιο διαδικασιών, ώστε να μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους, αλλά σε "γραφεία"  που θα παραδίδουν ατομικές εκθέσεις στο Διοικητικό Συμβούλιο,  όταν τους ζητηθούν. Περιορίζουν τον αριθμό των  θέσεων  του Κύριου Προσωπικού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και δεν προβλέπεται ειδικότητα. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να διεκδικήσουν την ίδια θέση επιστήμονες προερχόμενοι από τελείως διαφορετικά επιστημονικά πεδία!

Θέλουν να μειώσουν το επιστημονικό κύρος των μελών του Κύριου Προσωπικού του Π.Ι. σχεδιάζοντας τον υποβιβασμό των Συμβούλων σε Συμβούλους Β΄! και να εμποδίσουν την εξέλιξή τους, επαναφέροντας το θεσμό της έδρας  που με αγώνες καταργήθηκε στα ΑΕΙ, καθώς θα πρέπει να χηρέψει η θέση του Συμβούλου Α,  για να εξελιχθεί ένας μόνον Σύμβουλος Β΄. Θέλουν να καταργήσουν τη μονιμότητα στους Παρέδρους του Π.Ι. απαξιώνοντας,  χάριν της υποτιθέμενης "ευελιξίας",  τη συσσωρευμένη εμπειρία τους, την εξειδίκευσή τους, τη συλλογική μνήμη της μονιμότητας. Στο νέο "Παιδαγωγικό Ινστιτούτο" το επιστημονικό προσωπικό θα είναι οι πρώτοι δημόσιοι υπάλληλοι που δεν θα έχουν μονιμότητα. Θα μπορούν να επανακριθούν και μπροστά στην απειλή της επανάκρισης,  οι γνωμοδοτήσεις τους θα αρκεστούν, αντί να είναι επιστημονικές και ανεξάρτητες, να είναι απλώς αρεστές.

Θέλουν να επιβάλλουν ως πλειοψηφικό ρεύμα στην εκπαιδευτική κοινότητα τις προσωπικές απόψεις ατόμων μιας ομάδας  περί την Υπουργό.

 Εξ όλων αυτών συμπεραίνεται τελικά  ότι μέσω της επιχειρούμενης "αναδιάρθρωσης" του Π.Ι. επιδιώκεται η ιδεολογική χειραγώγηση της εκπαίδευσης, η αποφυγή οποιασδήποτε κριτικής και έλεγχος στην εκπαιδευτική πολιτική της ηγεσίας, ο ρεβανσισμός ορισμένων ατόμων και η ενίσχυση της προσωπικής τους επιρροής.  Καταργούν τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας που προβλέπουν την εισήγηση, πρόταση ή την παροχή απλής ή σύμφωνης γνώμης εκ μέρους του Π.Ι. που καταργείται. Επιχειρείται η μετακύληση του κόστους του σχολικού βιβλίου στους γονείς, η παράδοση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ως ευκαιρία νέας "αγοράς" σε ιδιωτικά συμφέροντα.

Η εκπαιδευτική κοινότητα θα τους επιτρέψει να καταργήσουν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο;

 

* Ο Γιώργος Σιγάλας είναι  Σύμβουλος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Πρόεδρος της  Ένωσης του Κύριου Προσωπικού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

                                                    

ΠΗΓΗ: 15/12/2010 – 16:35, http://www.alfavita.gr/artro.php?id=17216

Παιδεία, Άνθρωπος, Δημοκρατία

 

Του Γιώργου Παύλου*

 

“Παιδεία είναι το ξύπνημα στην περιοχή της άπειρης και ανυποχώρητης νοσταλγίας του είναι και του όλου των όντων των εφήμερων και ανύπαρκτων. Παιδεία είναι να κατοικείς στα όρια του χώρου και του χρόνου αναμένοντας όλα τα χαμένα και ανύπαρκτα, αυτά για τα οποία κανείς λογικός και καθώς πρέπει άνθρωπος δεν νοιάζεται.

Παιδεία σημαίνει να μπορείς να ακούς όλο το βουβό κλάμα του κόσμου του εφήμερου και του περιβάλλοντος, αφήνοντας στην άκρη την δική σου θλίψη ή χαρά. Παιδεία σημαίνει να θλίβεσαι για τον άλλο, τον κάθε άλλον, τον όλο Άλλον. Παιδεία σημαίνει να ζείς και να αγαπάς, να πεθαίνεις και να αγαπάς και, αν ξαναγεννηθείς, πάλι να αγαπάς.

Παιδεία σημαίνει να τα θέλεις όλα, να τα παντρεύεσαι όλα, να πάσχεις για όλα και να μην τα λησμονάς.”

Η Παιδεία σημαίνει δύο πράγματα και δύο αρχές, Γνώση και Ήθος. Το ένα, μάλιστα, ενισχύει το άλλο. Διότι η απόκτηση γνώσης σε βάθος απαιτεί κόπο, υπομονή, επιμονή και έρωτα της αλήθειας σε κάθε γνωσιακό επίπεδο ή κατεύθυνση. Δηλαδή, ήθος ανθρώπου ελεύθερου καθ’ όλα και όχι στείρα δουλεία σε θρησκείες, ιδεολογίες και καταναλωτισμούς. Γνώση της φύσης, γνώση της τέχνης και του πολιτισμού, γνώση του ανθρώπου, γνώση του κόσμου.

Ο Αϊνστάιν έγραφε και έλεγε ότι στον ναό της επιστήμης έχουμε τις κολώνες και τα αναρριχητικά ή διακοσμητικά φυτά. Κολώνες είναι οι ιδιαίτερες εκείνες ανθρώπινες υπάρξεις του ναού της επιστήμης που εμφορούνται από έρωτα για την αλήθεια, την ομορφιά και την καλοσύνη. Αυτοί χτίζουν την νέα γνώση και ανοίγουν νέους δρόμους στην επιστήμη και στην τεχνολογία, όπως οι μεγάλοι δημιουργοί στην τέχνη όπως ο Μότσαρτ, οι μεγάλοι πολιτικοί άνδρες όπως ο Γκάντι, οι μεγάλοι ασκητές του πνεύματος, όπως χαρακτηριστικά μιλάει γι’ αυτούς στα έργα του ο Καζαντζάκης και άλλοι συγγραφείς. Τα αναρριχητικά φυτά στον ναό της επιστήμης είναι άνθρωποι με δυνατή διάνοια που παράγουν κάποιο έργο ίσως σημαντικό, εκμεταλλευόμενοι τις κολώνες. Ο ίδιος ο Αϊνστάιν έγραφε στα αυτοβιογραφικά του σημειώματα ότι ποτέ δεν τον έθελξαν η εξουσία, το κέρδος και η ηδονή.

Σήμερα, η Ελλάδα αποδομείται ως οικονομία και ως κοινωνία. Υπεύθυνοι γι’ αυτό είμαστε εμείς, οι μεταπράτες της γνώσης, της εξουσίας και της οικονομίας. Εμείς όλοι, επιστήμονες, πολιτικοί, καλλιτέχνες, επιχειρηματίες και κάθε μορφής ιερατείο που υποτάσσει τα πάντα στο στενά εννοούμενο ατομικό-ιδιωτικό όφελος, ερήμην του κοινού καλού και του κοινού οφέλους. Εμείς όλοι που δεν μπορούμε, δεν αντέχουμε και δεν θέλουμε να υπηρετήσουμε το όλον. Εμείς που έχουμε ξεχάσει να κατανοούμε και να ενδιαφερόμαστε για την ποιότητα σε κάθε επίπεδο, επιστημονικό, κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό, καλλιτεχνικό, πνευματικό.

Η Ελλάδα που γνωρίσαμε καθίσταται παρελθόν, αφού όλοι εμείς, από τους επώνυμους μέχρι τους ανώνυμους κάθε περιοχής, υποκαταστήσαμε την ποιότητα με την ποσότητα. Ενώ η παιδεία που θα έπρεπε να υπηρετούμε ως Έλληνες είναι η παιδεία του όλου ανθρώπου που τον καθιστά εραστή της πόλης και όχι της εξουσίας. Εραστή της μοναδικότητας κάθε ανθρώπου και όχι υποτελή σε κάθε μορφή αγελοποίησης φυλετικής, θρησκευτικής, κομματικής, πολυπολιτισμικής, ή ό,τι άλλο. Όπως επισημαίνει ο Μάρξ στα νεανικά του κείμενα, αληθινή παιδεία είναι αυτή που καθιστά τον άνθρωπο ικανό να αντιλαμβάνεται ως μέγιστο πλούτο του τον άλλο άνθρωπο, τον κάθε άλλον και τον όλο Άλλο, σύμφωνα και με τον δικό μας Κωστή Μοσκώφ.

Μικρό παιδί θυμάμαι τις γεύσεις στην ντομάτα, στο ροδάκινο, στο καρπούζι, οι οποίες σε έκαναν ποιητή και αισθαντικό άνθρωπο, σε εξανθρώπιζαν, σε ευαισθητοποιούσαν. Σήμερα, η τροφή έγινε ανόητη ποσότητα, που δεν τρέφει ούτε το σώμα ούτε την ψυχή. Θυμάμαι τον άθεο και διαρκώς επαναστάτη καθηγητή μου στην γεωμετρία, Γιάννη Ντάνη. Και μόνο όταν χάραζε ως θεός κύκλους και σχήματα στον πίνακα, σου ενέπνεε πρωτοφανή και μυστικό έρωτα για την γνώση, την ομορφιά και την επιστήμη. Ποια αμοιβή και ποια ηδονή μπορεί να αναμετρηθεί με τούτη την χαρά της μάθησης;

Το ίδιο αργότερα στο Πανεπιστήμιο, ο νεαρός καθηγητής μου Δημήτρης Χριστοδούλου, σήμερα κάτοχος βραβείου στα μαθηματικά, αντίστοιχου με το Νόμπελ. Αναγκάστηκαν οι συνάδελφοί του να τον διώξουν από την Ελλάδα, διότι δεν άντεχαν αυτός ο εικοσάχρονος να είναι από μόνος του ένα Princeton, ένα Caltec, μια Οξφόρδη, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ενώ ήταν θεωρητικός φυσικός, ταυτοχρόνως συνέδεε με μοναδικό τρόπο τη φυσική θεωρία με τους μεγάλους φιλοσόφους τόσο της αρχαίας Ελλάδας όσο και της νεώτερης Ευρώπης, γνωρίζοντας και τα λογικά και κοσμολογικά κείμενα του Παρμενίδη, του Ηρακλείτου, του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα και πολλών άλλων, που μας απήγγειλε στην αρχαία Ελληνική.

Ήθος και γνώση είναι τα συστατικά της Δημοκρατίας. Γλώσσα, Ιστορία, Φιλοσοφία, Τέχνη, Άθληση, Λογική, Φυσική, Μαθηματικά, είναι ο σκληρός πυρήνας της Παιδείας. Όταν πριν από μερικά χρόνια ζητήθηκε από την Γαλλική Κυβέρνηση να γίνει έρευνα σχετικά με το γιατί τα τελευταία χρόνια η Γαλλία δεν παράγει μεγάλους μαθηματικούς, ο Ρενέ Τόμ και άλλοι παγκοσμίου φήμης Γάλλοι μαθηματικοί εντόπισαν ως την κύρια αιτία, την μη επαρκή διδασκαλίας της γαλλικής γλώσσας.

Η Ελλάδα του σήμερα οδηγείται βήμα προς βήμα σε ένα πρωτόγνωρο και πολυ-επίπεδο χάος, φτωχαίνει και μεταλλάσσεται σε κάτι το τραγικά αστείο, διότι οι Έλληνες ομιλούν μηχανικά και ξύλινα ελληνικά των χιλίων το πολύ λέξεων. Η Δημοκρατία δεν μπορεί να υποστηριχθεί από ανθρώπους με επιφανειακή παιδεία. Η απλή εκπαίδευση χωρίς ουσιαστική εμβάθυνση στα βασικά γνωστικά πεδία των φυσικομαθηματικών ή των ανθρωπιστικών επιστημών αλλά και πραγματική βιωματική μύηση στις τέχνες και την άθληση, δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε υποβιβασμό του δημοκρατικού, κοινοτικού και κοινωνικού αισθήματος.

Η εργαλειακή εκπαίδευση μηχανοποιεί και «ρομποτοποιεί» τον άνθρωπο, φονεύοντας το πνεύμα του. Παράγει ανθρώπους ανίκανους να δημιουργούν για τους άλλους σε υλικό, κοινωνικό και πνευματικό επίπεδο. Παράγει νάνους ανθρώπους, ικανούς να κλέβουν χωρίς αιδώ το δημόσιο χρήμα, να ζουν πολυτελώς αυτοί και οι δικοί των, ερήμην των ανθρώπων που πεινούν, που ζουν εξαθλιωμένοι στο κοινωνικό περιθώριο και που χάνουν κάθε ανθρώπινη αξιοπρέπεια χάριν του απάνθρωπου και τερατόμορφου κερδοσκοπισμού, με όποιο προσωπείο, εθνικιστικό, θρησκευτικό ή παγκοσμιοποιητικό και άσοφα πολυ-πολιτισμικό.

Η εργαλειακή εκπαίδευση είναι χωρίς πνεύμα και είναι η αιτία για την φθορά του φυσικού περιβάλλοντος και τον υποβιβασμό των λαών, των πόλεων και των κοινωνιών σε εξαθλιωμένη ανθρωπομάζα, ανίκανη να σκεφθεί, να πράξει και να αντιδράσει. Έτσι, καταργούμε την πόλη, τους πολίτες και την Δημοκρατία, σε τοπικό ή παγκόσμιο επίπεδο.

Η εργαλειακή εκπαίδευση δεν είναι παιδεία αλλά δολοφονία του ανθρώπινου πνεύματος, της δημοκρατίας και της ανθρωπιάς. Η εργαλειακή εκπαίδευση οδηγεί στο μηχανικό ζην και υπάρχειν, δηλαδή στον οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και πνευματικό θάνατο.

 

* Ο Γεώργιος Παύλος είναι Αναπλ. Καθηγητής Πολυτεχνείου Ξάνθης Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.

 

ΠΗΓΗ: Ξάνθη, Παρασκευή 19 Νοεμβρίου 2010, http://www.gpavlos.gr/article.php?p=13&id=34