Ομιλία στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, Κυριακή 25-03-2012,
ΛΚ, α΄, 24-38**
Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*
«Εν δε τω μηνί τω έκτω, απεστάλη ο Άγγελος Γαβριήλ υπό του Θεού εις πόλιν Ναζαρέτ»,
Λκ, α΄, 26
1ον. Η δύσκολη αποστολή
Είναι αλήθεια ότι ο άγγελος εκείνη την ημέρα είχε αναλάβει μια πολύ δύσκολη αποστολή. Και τούτο γιατί η επιτυχία του ή η αποτυχία του θα ήταν μοιραία για το ανθρώπινο γένος, για πολλές χιλιάδες χρόνια. Γιατί, για να βρει ο Θεός την παρθένον, που ζητούσε μια γυναίκα σαν την Μαριάμ, πέρασαν 5508 χρόνια. Εκείνη την στιγμή η μοίρα της ανθρωπότητας κρεμόταν από μια γυναίκα (όχι από άνδρα).
2ον. Πρωτοστάτης
Γι’ αυτό και ο άγγελος δεν ήταν τυχαίος αλλά κορυφαίο στέλεχος, διαλεγμένος για την ικανότητα του: «Άγγελος Πρωτοστάτης ουρανόθεν επέμφθη…».
Επιστράτευσε δε όλα τα μέσα της επιτυχίας. Πρώτα την εμφάνιση. Έφερε όλα τα διάσημα του αξιώματος και της αποστολής του. Εδώ θα πούμε δυο λόγια για το σκήπτρο ή το κρίνο. Γιατί οπωσδήποτε κάτι κρατούσε στο χέρι, (Ψλμ 44): «ακούσαν θύγατερ και ίδε και κλίνον το ούς σου».
3ον. Τα λόγια προσεγμένα
Για να κάμψει την αντίσταση της μεγαλοφυΐας της παρθένου, όπως θα φανεί στην συνέχεια, στους επαίνους του (όχι κολακείες): «Χαίρε κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου ευλογημένη συ εν γυναιξί…».
Αντί να χαρεί, να καμαρώσει, ταράζεται και δυσπιστεί: «Η δε ιδούσα διεταράχθη επί τω λόγω αυτού, και διελογίζετο ποταπός είη ο ασπασμός ούτος …».
Τι να θέλει τώρα αυτός; Στην ανακοίνωση του μεγαλειώδους σχεδίου της αποστολής της: «εύρες γαρ χάριν παρά τω Θεώ, και ιδού συλλήψει εν γαστρί, και τέξει υιόν, και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν, ούτος έσται μέγας και υιός υψίστου κληθήσεται, και δώσει αυτώ Κύριος ο Θεός τον θρόνον Δαβίδ του πατρός αυτού, και βασιλεύσει επί τον οίκον Ιακώβ εις τους αιώνας, και της βασιλείας αυτού ουκ έσται τέλος».
Δεν θαμπώνεται, αλλά ζητάει εξηγήσεις. Με ποιο θάρρος; Στα 12 χρόνια στο Ναό είχε εξοικειωθεί με τους ιερείς και τους αγγέλους και είχε μάθει πολλά: «είπε δε Μαριάμ προς τον άγγελον: Πως έσται μοι τούτο, επεί άνδρα ου γινώσκω;»
Επί αρκετή ώρα τον ανακρίνει, με κίνδυνο ματαιώσεως και αναβολής για άλλες χιλιάδες χρόνια. Όταν όμως, σαν ικανός στρατηγός, ρίχνει επάνω της το πελώριο βάρος του Πνεύματος: «Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σε», σκύβει σαν φρόνιμη το κεφάλι.
Κανείς φρόνιμος άνθρωπος δεν μπορεί να τα βάλει με τον Θεόν: «Και απήλθεν απ’ αυτής ο Άγγελος». Πράγμα που δείχνει ότι αναχώρησε ικανοποιημένος, γιατί ολοκλήρωσε την αποστολή του. Εδώ τελειώσαμε.
Όμως … Θα ήθελα να κάνω ένα δωράκι στους 12θεϊστές, που πιστεύουν στους 12 θεούς του Ολύμπου, στους οποίους δεν πίστευαν ούτε ο Πλάτωνας, ούτε ο Σωκράτης, ούτε ο Αριστοτέλης, ούτε οι Μεγάλοι Τραγωδοί, Σοφοκλής, Αισχύλος, Ευριπίδης, Αριστοφάνης …
4ον. Ο στάχυς και το περιστέρι
Απελλής, ο περίφημος αρχαίος ζωγράφος, ήταν τόσο ικανός, ώστε νικούσε την φύση. Λέγουν, ότι όσα ζωγράφισε, τόσα θαύματα άφησε. Μεταξύ άλλων, έκαμε και μιαν εικόνα, για την οποίαν βρήκε τον μπελά του, παρά την καταπληκτική επιτυχία της τέχνης της. Ζωγράφισε ένα στάχυ και επάνω μιαν περιστεράν, που η ίδια η φύσις κοκκίνισε νικημένη από την τέχνη. Όμως περισσότερη κατακρισιν, παρά τιμή, προξένησε του Απελλή τούτη η θαυμαστή ζωγραφιά, επειδή όσοι την έβλεπαν, αντί να θαμάσουν την ομορφιά των χρωμάτων, την συμμετρία των γραμμών, το είδος μόνον, μέμφονταν λέγοντες «δεν είναι δυνατόν ένα μικρόν στάχυ ορθόν να βαστάζει μιαν περιστέρα, δίχως να κλίνει από το βάρος»: «ουχ οίον τε αστάχυν ακλινή βαστάζειν περιστεράν», Διδαχές Μηνιάτη σελ. 348.
Το περιστατικό έμεινε ανεξήγητο μυστήριο για τον αρχαίο κόσμο, μέχρι την εποχή του Χριστού. Γιατί εκείνη την στιγμή ο Απελλής, χωρίς να το θέλει, προεικόνιζε τον τύπον του ανθρώπου (Μαριάμ), που θα βαστούσε επάνω της το βάρος του Πνεύματος «εν είδει Περιστεράς», χωρίς να συντριβεί: «Πνεύμα Αγιον επελεύσεται επί σε, και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σοι…».
Αυτή είναι η Μαριάμ. Αυτή είναι η Παναγία μας, της οποίας τον ευαγγελισμό εορτάζουμε σήμερα.
ΑΜΗΝ.
* Εκοιμήθη, με διαύγεια πνεύματος, Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…
** ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ, ΛΚ, α΄, 24–38
Πρωτότυπο
«24 Τῷ καιρῷ εκείνῳ, συνέλαβεν Ἐλισάβετ ἡ γυνὴ Ζαχαρίου, καὶ περιέκρυβεν ἑαυτὴν μῆνας πέντε,
25 λέγουσα ὅτι οὕτω μοι πεποίηκεν ὁ Κύριος ἐν ἡμέραις αἷς ἐπεῖδεν ἀφελεῖν τὸ ὄνειδός μου ἐν ἀνθρώποις.
26 ᾿Εν δὲ τῷ μηνὶ τῷ ἕκτῳ ἀπεστάλη ὁ ἄγγελος Γαβριὴλ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ εἰς πόλιν τῆς Γαλιλαίας, ᾗ ὄνομα Ναζαρέτ,
27 πρὸς παρθένον μεμνηστευμένην ἀνδρί, ᾧ ὄνομα Ἰωσήφ, ἐξ οἴκου Δαυίδ, καὶ τὸ ὄνομα τῆς παρθένου Μαριάμ.
28 Καὶ εἰσελθὼν ὁ ἄγγελος πρὸς αὐτὴν εἶπε· χαῖρε, κεχαριτωμένη· ὁ Κύριος μετὰ σοῦ· εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξίν.
29 Ἡ δὲ ἰδοῦσα διεταράχθη ἐπὶ τῷ λόγῳ αὐτοῦ, καὶ διελογίζετο ποταπὸς εἴη ὁ ἀσπασμὸς οὗτος.
30 Καὶ εἶπεν ὁ ἄγγελος αὐτῇ· μὴ φοβοῦ, Μαριάμ· εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ Θεῷ.
31 Καὶ ἰδοὺ συλλήψῃ ἐν γαστρὶ καὶ τέξῃ υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν.
32 Οὗτος ἔσται μέγας καὶ υἱὸς ὑψίστου κληθήσεται, καὶ δώσει αὐτῷ Κύριος ὁ Θεὸς τὸν θρόνον Δαυὶδ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ,
33 καὶ βασιλεύσει ἐπὶ τὸν οἶκον Ἰακὼβ εἰς τοὺς αἰῶνας, καὶ τῆς βασιλείας αὐτοῦ οὐκ ἔσται τέλος.
34 Εἶπε δὲ Μαριὰμ πρὸς τὸν ἄγγελον· πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω;
35 Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἄγγελος εἶπεν αὐτῇ· Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι· διὸ καὶ τὸ γεννώμενον ἅγιον κληθήσεται υἱὸς Θεοῦ. 36 Καὶ ἰδοὺ Ἐλισάβετ ἡ συγγενής σου καὶ αὐτὴ συνειληφυῖα υἱὸν ἐν γήρει αὐτῆς, καὶ οὗτος μὴν ἕκτος ἐστὶν αὐτῇ τῇ καλουμένῃ στείρᾳ·
37 ὅτι οὐκ ἀδυνατήσει παρὰ τῷ Θεῷ πᾶν ρῆμα.
38 Εἶπε δὲ Μαριάμ· ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατὰ τὸ ρῆμά σου. Καὶ ἀπῆλθεν ἀπ᾿ αὐτῆς ὁ ἄγγελος».
Απόδοση στη νεοελληνική
«24 Τὸν καιρό εκείνο, ἡ Ἐλισάβετ, ἡ γυναῖκά Ζαχαρίου, ἔμεινε ἔγκυος καὶ ἔκρυβε τὸν ἑαυτόν της ἐπὶ πέντε μῆνας
25 καὶ ἔλεγε, «Αὐτὸ μοῦ ἔκανε ὁ Κύριος κατὰ τὰς ἡμέρας, ποὺ ἐνδιαφέρθηκε νὰ μοῦ ἀφαιρέσῃ τὴν ἐντροπὴν μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων».
26 Κατὰ δὲ τὸν ἕκτον μῆνα ἀπεστάλη ὁ ἄγγελος Γαβριὴλ ἀπὸ τὸν Θεὸν εἰς πόλιν τῆς Γαλιλαίας, ποὺ ὠνομάζετο Ναζαρέτ,
27 πρὸς παρθένον, ἡ ὁποία ἦτο μνηστευμένη μὲ ἄνδρα ὀνομαζόμενον Ἰωσὴφ ἀπὸ τὸν οἶκον τοῦ Δαυΐδ καὶ τὸ ὄνομα τῆς παρθένου ἦτο Μαριάμ.
28 Καὶ ὅταν παρουσιάσθηκε εἰς αὐτὴν ὁ ἄγγελος τῆς εἶπε, «Χαῖρε, κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος εἶναι μαζί σου, εὐλογημένη εἶσαι σὺ μεταξὺ τῶν γυναικῶν».
29 Αὐτὴ δὲ μόλις τὸν εἶδε, ἐταράχθηκε μὲ τὰ λόγια αὐτὰ καὶ ἐσκέπτετο τί σημαίνει ὁ χαιρετισμὸς αὐτός.
30 Καὶ ὁ ἄγγελος τῆς εἶπε, «Μὴ φοβᾶσαι, Μαριάμ, διότι εὑρῆκες χάριν ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ.
31 Θὰ μείνῃς ἔγκυος καὶ θὰ γεννήσῃς υἱὸν καὶ θὰ τὸν ὀνομάσῃς Ἰησοῦν.
32 Αὐτὸς θὰ εἶναι μέγας καὶ θὰ ὀνομασθῇ Υἱὸς τοῦ Ὑψίστου καὶ θὰ τοῦ δώσῃ ὁ Θεὸς τὸν θρόνον τοῦ Δαυΐδ τοῦ πατέρα του,
33 καὶ θὰ βασιλεύσῃ εἰς τὸν οἶκον τοῦ Ἰακὼβ αἰωνίως καὶ ἡ βασιλεία του δὲν θὰ ἔχῃ τέλος».
34 Εἶπε δὲ ἡ Μαριὰμ πρὸς τὸν ἄγγελον, «Πῶς θὰ γίνῃ αὐτὸ, ἀφοῦ δὲν ἔχω ἄνδρα;».
35 Ὁ ἄγγελος ἀπεκρίθη, «Πνεῦμα Ἅγιον θὰ ἔλθῃ σ’ ἐσὲ καὶ ἡ δύναμις τοῦ Ὑψίστου θὰ σὲ σκιάσῃ· διὰ τοῦτο καὶ τὸ ἅγιον ποὺ θὰ γεννηθῇ θὰ ὀνομασθῇ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ.
36 Καὶ ἡ Ἐλισάβετ ἡ συγγενής σου, συνέλαβε καὶ αὐτὴ υἱὸν εἰς τὰ γεράματά της καὶ αὐτὴ ποὺ θεωρεῖται στεῖρα,
37 εἶναι τώρα εἰς τὸν ἕκτον μῆνα της, διότι κανένα πρᾶγμα δὲν εἶναι ἀδύνατον εἰς τὸν Θεόν».
38 Εἶπε τότε ἡ Μαριάμ, «Ἰδοῦ ἡ δούλη τοῦ Κυρίου· ἂς μοῦ γίνῃ ὅπως εἶπες». Καὶ ἔφυγε ἀπ’ αὐτὴν ὁ ἄγγελος».
