ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗΝ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ, 02-01-2011, ΜΡΚ. Α. 1-8.
Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*
Αρχή του ευαγγελίου Ιησού Χριστού Υιού του Θεού. Ως γέγραπται εν τοις προφήταις. Μαρκ., Α΄ 1,2.**
Μετά την Χριστού Γέννησιν, βρισκόμαστε στη χριστιανική επικράτεια δηλ. στο προγεφύρωμα που άνοιξε το Πνεύμα το Άγιο μέσα στο διαβολικό κατεστημένο, που είχε επιβάλει ο κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, ο διάβολος σε όλη τη Γη, δηλ. βρισκόμαστε στην αρχή του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού, Υιού του Θεού.
Λένε ότι το Ευαγγέλιον είναι ο Καταστατικός χάρτης του Χριστιανισμού -το Σύνταγμα των Χριστιανών- το Μανιφέστο της Χριστιανικής ιδεολογίας. Εδώ όμως βλέπουμε ότι Αρχή του ευαγγελίου δεν είναι ένας πρόλογος ενός βιβλίου, αλλά ένας άνθρωπος, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής.
Και το ευαγγέλιο είναι ο βίος και η πολιτεία ενός πολύ μεγαλύτερου, του Υιού του Θεού που έγινε άνθρωπος και ανέλαβε ο ίδιος προσωπικά να λύση τα έργα του διαβόλου. «Εις τούτο εφανερώθη ο υιός του Θεού, ίνα λύση τα έργα του διαβόλου» Α΄ Ιω., Γ΄, 8. Και έτσι να σώσει κάθε αδούλωτο (ψυχικά) άνθρωπο.
Δύο είναι τα κρίσιμα σημεία της ζωής του Προδρόμου. Όταν έγινε 2 ετών βρέθηκε στην έρημο, όπου έμεινε μέχρι 30 ετών, υπακούοντας στο θέλημα του Θεού: «Το δε παιδίον ηύξανε και εκραταιούτο πνεύματι , και ην εν ταις ερήμοις, έως ημέρας αναδείξεως αυτού προς τον Ισραήλ», ΛΚ, Α΄, 80.
Η σημερινή περικοπή, του είναι αφιερωμένη εξαιρετικά. Όταν οι στρατιώται του Ηρώδη την νύκτα εκείνη άρχισαν την σφαγή των νηπίων, η Ελισάβετ άρπαξε τον μικρόν Ιωάννη στην αγκαλιά της, και έτρεχε να τον σώσει, κυνηγημένη από τους στρατιώτες του Ηρώδη. Ξαφνικά βρέθηκε μπροστά σ’ ένα βουνό και φώναξε βουνό δέξου το παιδίον και την μητέρα αυτού, και βρέθηκε από το άλλο μέρος στην έρημο και έμεινε εκεί άλλα 28 χρόνια αφανής. «Αυτός δε ο Ιωάννης είχε το ένδυμα αυτού από τριχών καμήλου και ζώνη δερματίνη περί την οσφύν αυτού, η δε τροφή αυτού ην ακρίδες και μέλι άγριον», ΜΤΘ, γ΄, 4.
Η δράσις του
Η έναρξις της δράσεως (30 ετών) είναι γνωστή με ακρίβεια ιστορική, που την διέσωσε ο Λουκάς, από πολλές οπτικές γωνίες: «Εν έτει πέντε και δεκάτω της ηγεμονίας Τιβερίου Καίσαρος, ηγεμονεύοντος Ποντίου Πιλάτου της Ιουδαίας, και τετραρχούντος της Γαλιλαίας Ηρώδου, Φίλιππου δε του αδελφού αυτού τετραρχούντος της Ιτουραίας και Τραχωνίτιδος χώρας και Λυσανίου της Αβιληνής τετραρχούντος. Επί αρχιερέως Άννα και Καϊάφα, εγένετο ρήμα Θεού επί Ιωάννην τον Ζαχαρίου υιόν εν τη ερήμω». ΛΚ, Γ΄, 1-2.
Και το έργο του: «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω…». Κατά τον Κύριλλο Αλεξάνδρειας, η φωνή ήταν δική του αλλά τα μηνύματα ήταν του Χριστού.
Διότι το μήνυμα του (όπως είναι ίδιον κάθε μαντατοφόρου) δεν έπρεπε να έχει τίποτε δικό του αλλά μόνον όσα του παράγγειλε Εκείνος που τον έστειλε (μετάνοια, εξομολόγηση, βάπτισμα). Το βάπτισμα Ιωάννου ήταν βάπτισμα μετανοίας: «Βαπτίζων εν τη ερήμω και κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας εις άφεσιν αμαρτιών», Μρκ. Α΄, 4.
Αλλά μετάνοια δεν υπήρχε, άρα ούτε και άφεσις αμαρτιών οι άνθρωποι εξομολογούντο… και την άλλη μέρα ξανάκαναν τα ίδια. Ήταν δηλ. όταν εβαπτιζοντο, σαν να έβγαζαν ένα παλιό ρούχο, το οποίο την άλλη μέρα το ξαναφορούσαν.
Πολλοί μεταμελημένοι υπήρχαν στον αρχαίο κόσμο,πολλοί βασανισμένοι κυνηγημένοι από τις ερινύες. Πολλοί αυτοκαταστρεφόμενοι (Οιδίπους, Μήδεια…), αλλά κανείς μετανοημένος, σωσμένος άγιος. Τότε οι άνθρωποι εξομολογούντο χωρίς να μετανοούν, γιατί δεν μπορούσαν. Σήμερα εξομολογούμαστε χωρίς να μετανοούμε γιατί δεν θέλουμε. Γιατί μετάνοια σημαίνει στροφή 180 μοιρών, με την δύναμιν του Χριστού, και δεν γίνεται μέσα στο εξομολογητήριο.
Μετάνοια είναι: Να γνωρίζω ότι είμαι άρρωστος και να θέλω να γίνω καλά, να γνωρίζω την σαπίλα μου, και να θέλω να σωθώ. Να γνωρίζω την δυστυχία μου, και να θέλω να γίνω ευτυχής, να γνωρίζω ότι είμαι θνητός και να θέλω να γίνω αθάνατος.
Αυτά συνέβαιναν στον Ιορδάνη το ποιο φημισμένο ποτάμι της γης. Όχι γιατί είναι μεγάλο, αλλά γιατί στις όχθες του συμβαίνουν γεγονότα που σημαδεύουν την μοίρα της ανθρωπότητας, ακόμα και σήμερα. Και τούτο γιατί είναι τύπος της Ανθρωπότητας: πηγάζει από δυό πηγές Ιόρ και Δάν = (Αδάμ και Εύα). Πορεύεται από τα ύψη στην Νεκρά Θάλασσα, που αλληγορούμενα είναι: πορεία από τον Παράδεισο στην κόλαση.
Με τον Χριστό ο Ιορδάνης εστράφη εις τα οπίσω. «Είδοσαν σε ύδατα ο Θεός, είδοσαν σε ύδατα και εφοβήθησαν. Ο Ιορδάνης εστράφη εις τα οπίσω…». Έτσι εγκαινιάστηκε αλληγορικά η μετάνοια, η μόνη που έχει την δύναμιν να επιστρέψει την ανθρωπότητα από τον κατήφορο που έχει πάρει, πίσω και πάνω προς τον απολεσθέντα Παράδεισο, την βασιλεία των ουρανών.
ΑΜΗΝ.
* Εκοιμήθη με διαύγεια πνεύματος Σάββατο βράδυ –12/09/2015-, παραμονή της Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Ας έχουμε την ευλογία του μακαριστού όντως ορθοδόξου ιερέα της Πάτρας… για 40+ έτη στο Ιερό Μετόχι του Οσίου Λουκά, κοντά στην Ομόνοια της Πάτρας…
** ΚΥΡΙΑΚΗ ΠΡΟ ΤΩΝ ΦΩΤΩΝ, Ευαγγ. Ανάγνωσμα: Μάρκ. α, 1-8
Πρωτότυπο Κείμενο
«1 Ἀρχὴ τοῦ εὐαγγελίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.
2 Ὡς γέγραπται ἐν τοῖς προφήταις, ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προσώπου σου, ὃς κατασκευάσει τὴν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου·
3 φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, Ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους αὐτοῦ,
4 ἐγένετο Ἰωάννης βαπτίζων ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ κηρύσσων βάπτισμα μετανοίας εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν.
5 καὶ ἐξεπορεύετο πρὸς αὐτὸν πᾶσα ἡ Ἰουδαία χώρα καὶ οἱ Ἱεροσολυμῖται, καὶ ἐβαπτίζοντο πάντες ἐν τῷ Ἰορδάνῃ ποταμῷ ὑπ‘ αὐτοῦ ἐξομολογούμενοι τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν.
6 ἦν δὲ ὁ Ἰωάννης ἐνδεδυμένος τρίχας καμήλου καὶ ζώνην δερματίνην περὶ τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ, καὶ ἐσθίων ἀκρίδας καὶ μέλι ἄγριον.
7 καὶ ἐκήρυσσε λέγων· Ἔρχεται ὁ ἰσχυρότερός μου ὀπίσω μου, οὗ οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς κύψας λῦσαι τὸν ἱμάντα τῶν ὑποδημάτων αὐτοῦ.
8 ἐγὼ μὲν ἐβάπτισα ὑμᾶς ἐν ὕδατι, αὐτὸς δὲ βαπτίσει ὑμᾶς ἐν Πνεύματι ἁγίῳ».
Νεοελληνική Απόδοση
«1 Αυτή είναι η αρχή του χαρμόσυνου μηνύματος για τον Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού.
2 Στα βιβλία των προφητών είναι γραμμένο: Στέλνω τον αγγελιοφόρο μου πρίν απο σένα, για να προετοιμάσει τον δρόμο σου!
3 Μια φωνή βροντοφωνάζει στην έρημο: ετοιμάστε τον δρόμο για τον Κύριο, ισιώστε τα μονοπάτια να περάσει.
4 Σύμφωνα μ’ αυτά, παρουσιάστηκε ο Ιωάννης, ο οποίος βάφτιζε στην έρημο και κήρυττε να μετανοήσουν οι άνθρωποι και να βαφτιστούν, για να συγχωρηθούν οι αμαρτίες τους.
5 Πήγαιναν σ’ αυτόν όλοι οι κάτοικοι της Ιουδαίας και οι Ιεροσολυμίτες, κι όλους τους βάφτιζε στον ποταμό Ιορδάνη, καθώς ομολογούσαν τις αμαρτίες τους.
6 Ο Ιωάννης φορούσε ρούχο απο τρίχες καμήλας και δερμάτινη ζώνη στη μέση του, έτρωγε ακρίδες, και μέλι απο αγριομέλισσες.
7 Στο κήρυγμα του τόνιζε:Έρχεται ύστερα απο μένα αυτός που είναι πιο ισχυρός και που εγώ δεν είμαι άξιος να σκύψω και να λύσω το λουρί απο τα υποδήματα του.
8 Εγώ σας βάφτισα με νερό, εκείνος όμως θα σας βαφτίσει με Άγιο Πνεύμα».
