ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ:

Η επιστροφή στον κανόνα του χρυσού φαίνεται να είναι μία από τις λύσεις για την καταπολέμηση των μανιοκαταθλιπτικών αγορών, της υπερχρέωσης, των κρίσεων, του υπερπληθωρισμού και της δικτατορίας των τραπεζών – κυρίως όμως, για τη διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης

Ανάλυση και ιστορική αναδρομή – Μέρος ΙΙ

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

http://www.casss.gr/Images_PressCenter/20110821/BVV.jpg

 

Συνέχεια από το Μέρος Ι

Η ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ

Όπως έχουμε αναφέρει στο παρελθόν (άρθρο μας), ο αμερικανικός όμιλος GATA (Gold Anti–Trust Action Committee), κατέθεσε το Φεβρουάριο του 2002 (λίγο αργότερα ξεκίνησε παραδόξως η άνοδος των τιμών του χρυσού, μετά από πάρα πολλά χρόνια σταθερής διατήρησης της ισοτιμίας του), στο δικαστήριο της Βοστόνης, αγωγή εναντίον του αμερικανικού αποθετηρίου, της κεντρικής τράπεζας των Η.Π.Α. (Fed), καθώς επίσης διαφόρων μεγάλων τραπεζών. Κατηγορούμενοι ήταν πολιτικοί, όπως ο πρώην Πρόεδρος B. Clinton και ο πρώην υπουργός οικονομικών L. Summers, ο διοικητής της Fed κ. A. Greenspan, καθώς επίσης οι πολυεθνικές τράπεζες, μεταξύ των οποίων η BIS, η J.P.Morgan, η Chase Manhattan, η Citigroup, η Goldman Sachs και η Deutsche Bank.

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, η κυβέρνηση των Η.Π.Α., σε συνεργασία με τις ηγετικές τράπεζες του κλάδου, είχε «χειραγωγήσει» από το 1994 και μετά την τιμή του χρυσού, με στόχο τη διατήρηση της σε χαμηλά επίπεδα. Ο στόχος των τραπεζών ήταν η επίτευξη μεγάλων κερδών, ενώ η κυβέρνηση των Η.Π.Α. αποσκοπούσε στην παραπλάνηση του υπολοίπου κόσμου, σε σχέση με την ισχύ του δολαρίου – το οποίο ουσιαστικά διατηρούταν τεχνητά υπερτιμημένο, έτσι ώστε να παραμένει παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, χωρίς τον ανταγωνισμό των υπολοίπων νομισμάτων. Ειδικότερα, η αγωγή αναφερόταν, μεταξύ άλλων, στα εξής:

(α)  Η τιμή του χρυσού δεν επιτρεπόταν να αυξηθεί, επειδή κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με «σήμα κινδύνου» προς τις διεθνείς αγορές, σε σχέση με τον πληθωρισμό του αμερικανικού νομίσματος. (β)  Μία ενδεχόμενη αύξηση της τιμής του χρυσού, θα πρόδιδε τη διεθνή αδυναμία του δολαρίου. (γ)  Θα έπρεπε να προστατευθούν από δυνητικές ζημίες τόσο οι τράπεζες, όσο και τα υπόλοιπα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία δανείζονταν με χαμηλότοκα ομόλογα χρυσού, διαθέτοντας εξ αυτού πολύ χαμηλά αποθέματα του κίτρινου μετάλλου – κάτι που θα συνέβαινε, θα ζημιώνονταν δηλαδή οι τράπεζες, εάν αυξανόταν η τιμή του χρυσού. Ίσως οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ ότι, το ξεκίνημα της παρούσας χρηματοπιστωτικής κρίσης συνέπεσε με τη ραγδαία άνοδο της τιμής του χρυσού – ένα όχι και τόσο τυχαίο γεγονός.  

Συνεχίζοντας, χωρίς καμία αμφιβολία, ο χρυσός αποτελεί ακόμη ένα αξιόπιστο βαρόμετρο του πληθωρισμού ενός νομίσματος («εκτύπωση» δυσανάλογων ποσοτήτων χρήματος, με αποτέλεσμα την υποτίμηση του), εάν δεν μπορεί κανείς να εξασφαλίσει τεχνητά τη διατήρηση του σε χαμηλή τιμή, σε σχέση με το συγκεκριμένο νόμισμα (εν προκειμένω, το δολάριο). Αναμφίβολα λοιπόν, η αύξηση της τιμής του χρυσού σε σχέση με το δολάριο, «τεκμηριώνει» την αστάθεια του νομίσματος. Επομένως, εάν η αμερικανική κυβέρνηση ήταν σε θέση να ελέγξει την τιμή του χρυσού (σύμφωνα πάντα με το κατηγορητήριο που συνέταξαν οι δικηγόροι της GATA), μπορούσε να ελέγξει επίσης την ισοτιμία του δολαρίου – εξαπατώντας τον υπόλοιπο πλανήτη. Συνεπώς, ο χρυσός ήταν ανέκαθεν, ενώ συνεχίζει να είναι, ένα «πολιτικό» μέταλλο. Περαιτέρω, οι τράπεζες έλαβαν τότε μέρος στο, χωρίς καμία αμφιβολία εξαιρετικά πολύπλοκο αυτό παιχνίδι, με στόχο την αποκόμιση υπερκερδών. Η επεξήγηση αυτής της «υπόθεσης εργασίας» είναι η εξής:

(α)  Στα χαρτιά, δανείζονταν οι εμπορικές τράπεζες χρυσό, από την εκάστοτε κεντρική τράπεζα, με πολύ χαμηλό επιτόκιο (περί το 1%). (β) Τον χρυσό αυτόν που δανείζονταν, τον πουλούσαν αργότερα «ανοιχτά» στις  αγορές, χωρίς την ανάληψη κανενός ρίσκου – αφού γνώριζαν ότι, η τιμή του θα διατηρούνταν σταθερή (κάτι που προφανώς δεν ισχύει για τίποτα στον κόσμο, εάν δεν «χειραγωγείται» η τιμή του). (γ)  Στη συνέχεια, επένδυαν τα έσοδα από την «ανοιχτή» πώληση του χρυσού σε κρατικά ομόλογα (ανοιχτή θεωρείται μία πώληση ενός αντικειμένου, ακόμη και αν δεν είναι στην κατοχή σου, αλλά το αγοράζεις όταν πρέπει να το επιστρέψεις – πρόκειται λοιπόν για πραγματικό «αέρα») – ή συμμετείχαν στις κερδοσκοπικές αγορές των παραγώγων, οι οποίες υπόσχονταν τεράστια κέρδη, με χαμηλές επενδύσεις (μόνο το 2005, η J. P. Morgan κατείχε παράγωγα αξίας 25 τρις $).

Εάν λοιπόν δεν συνέβαινε κάτι απρόβλεπτο, οι τράπεζες που συμμετείχαν σε αυτό το παιχνίδι (Colpo Grosso) κέρδιζαν στην κυριολεξία τεράστια ποσά. Εάν όμως κατέρρεαν τα χρηματιστήρια ή εάν αυξανόταν η τιμή του χρυσού, τον οποίο είχαν δανεισθεί και όφειλαν να επιστρέψουν αργότερα, τότε οι τράπεζες θα έχαναν αντίστοιχα τεράστια ποσά, οδηγούμενες στη χρεοκοπία – πόσο μάλλον αφού, μαζί με την άνοδο της τιμής του χρυσού, θα αυξάνονταν και οι τόκοι που πλήρωναν για τις ποσότητες που είχαν δανεισθεί, σε επίπεδα που θα αδυνατούσαν να πληρώσουν. Η GATA ανέφερε επίσης ότι, μεταξύ των ετών 1998 και 2001 η ζήτηση του χρυσού ήταν σημαντικά μεγαλύτερη από τις ετήσιες ποσότητες εξόρυξης, γεγονός που όφειλε να οδηγήσει στην αύξηση της τιμής του. Κατά την ίδια, το κέρδος του Καρτέλ των τραπεζών, με τη βοήθεια της χειραγώγησης της τιμής του χρυσού, ήταν της τάξης των 42 δις $. Φυσικά η αγωγή απορρίφθηκε από το αμερικανικό δικαστήριο, το οποίο θεώρησε ότι ο κατήγορος δεν είχε έννομο συμφέρον! Εμείς βέβαια δεν μπορούμε να έχουμε σαφή άποψη, αν και οφείλουμε να προσθέσουμε εδώ ότι, τα τελευταία δέκα χρόνια η τιμή του χρυσού σχεδόν οκταπλασιάστηκε (από τα 250 $ στα 1.870 $) – κάτι που μάλλον θα πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά, σχετικά με την πραγματική ισοτιμία του δολαρίου και την μητέρα των κρίσεων που προβλέπεται.    

Όπως λοιπόν γράφαμε το 2010, “Εάν συνειδητοποιήσουμε ότι, η άνοδος της δύσης, η ανάπτυξη και η πρόοδος της, κυρίως εις βάρος άλλων λαών, στηρίχθηκε στο τραπεζικό σύστημα, στην πίστωση καλύτερα, με την ταχυδακτυλουργική δημιουργία νέων χρημάτων από το πουθενά, ενδεχομένως να καταλάβουμε ότι τα θεμέλια, επάνω στα οποία οικοδομούμε αδιάκοπα το μέλλον μας, δεν είναι τόσο σίγουρα, όσο νομίζουμε. Ίσως λοιπόν κάποια στιγμή πάψει ο πλανήτης να ανταλλάσσει τα χωρίς αντίκρισμα χαρτονομίσματα, με τα «πραγματικά» προϊόντα της φύσης και με την εργασία, σε μη ισορροπημένες, «χειραγωγημένες» από το Καρτέλ, ισοτιμίες ανταλλαγής – πόσο μάλλον όταν οι συνολικοί τόκοι επί των συνεχώς αυξανομένων χρεών, για τους οποίους δεν «κατασκευάζονται» παραδόξως νέα χρήματα (ένα από τα μεγαλύτερα ελαττώματα της διαδικασίας), ξεπεράσουν τα συνολικά κεφάλαια, τα οποία ολόκληρη η ανθρωπότητα οφείλει στους, ελάχιστους σχετικά, κυρίαρχους του σύμπαντος.”  

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ

Η τιμή του χρυσού αυξάνεται συνεχώς από το 2001 και εντεύθεν, ενώ είναι πολύ πιθανόν να καταγράψει επίπεδα ρεκόρ, αφού πολλοί υποθέτουν πως εισερχόμαστε με μεγάλη ταχύτητα στη φάση του υπερπληθωρισμού – η οποία ενδεχομένως θα συνοδευθεί από την πλήρη απαξίωση των χαρτονομισμάτων, σε ένα χρονικό διάστημα που κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει. Η τιμή μίας ουγγιάς χρυσού (31,1 γραμμάρια) έχει ανέλθει στα 1870 $ (περί τα 1.300 €), ενώ ακριβαίνει σχεδόν καθημερινά. Η αιτία δεν είναι ουσιαστικά η άνοδος της αξίας του χρυσού, αλλά το ότι τα χρήματα (τόσο τα χαρτονομίσματα, όσο και τα πολλαπλάσια τους λογιστικά), με τα οποία πληρώνουμε το χρυσό, χάνουν συνεχώς σε αξία. Όπως λέγεται, στην αρχαία Ρώμη κόστιζε ένα ακριβό ένδυμα της εποχής, με τη ζώνη του και ένα ζευγάρι σαντάλια, μία ουγγιά χρυσού. Σήμερα, 2000 χρόνια αργότερα, κοστίζουν σχεδόν το ίδιο σε χρυσό, μία ουγγιά δηλαδή (1.870 $), ένα ακριβό κοστούμι, η ζώνη και ένα ζευγάρι παπούτσια.

Επομένως, ο χρυσός δεν μπορεί να θεωρηθεί ακριβός, παρά το ότι η τιμή του έχει οκτααπλασιαστεί σε δολάρια, μέσα στα δέκα τελευταία χρόνια (αν και σε ελβετικά φράγκα έχει «μόλις» τριπλασιαστεί – γεγονός που δημιουργεί ορισμένες μεγάλες, «διπλής ανάγνωσης» απορίες). Εάν δε σημειώσουμε ότι, τον Ιανουάριο του 1980 μία ουγγιά χρυσού κόστιζε περί τα 850 $ (αποπληθωρισμένα σήμερα 2.300 $), τότε δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι πρόκειται για μία ακόμη υπερβολή (φούσκα) της εποχής μας. Απλούστατα, η χειραγώγηση της τιμής του χρυσού ήταν η αιτία της μέχρι πρόσφατα χαμηλής ισοτιμίας του – κυρίως απέναντι στο δολάριο και δευτερευόντως απέναντι στο ευρώ. Εάν δε υπολογίσει κανείς τι αγόραζε πριν από μερικά χρόνια με 340 δραχμές, με ένα μάρκο ή με ένα δολάριο, συγκρίνοντας το με τι αγοράζει σήμερα, θα κατανοήσει την τεράστια «υποτίμηση» των χαρτονομισμάτων – επομένως το πραγματικό μέγεθος του πληθωρισμού, το οποίο τοποθετείται σε αρκετά υψηλά επίπεδα στο χώρο του ευρώ (πολύ υψηλότερα στο χώρο του δολαρίου, πολύ χαμηλότερα στην Ελβετία ή στη Νορβηγία – τη μοναδική ευρωπαϊκή χώρα με θετικό προϋπολογισμό).

Εκτός αυτού, όσο δεν προβλέπεται άνοδος του ευρώ, λόγω της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης, επίσης όχι άνοδος του δολαρίου, λόγω των τεράστιων οικονομικών προβλημάτων των Η.Π.Α., δεν μπορεί λογικά να αναμένεται «φυσιολογική» (μη χειραγωγημένη) μείωση της τιμής του χρυσού (αν και ποτέ δεν πρέπει να κάνουμε προβλέψεις, για αξίες που διαπραγματεύονται σε μανιοκαταθλιπτικές, έντονα κερδοσκοπικές αγορές).  Περαιτέρω, χωρίς καμία αμφιβολία ο χρυσός αποτελεί ανέκαθεν τη βασική μονάδα μέτρησης της κατάστασης μίας Οικονομίας – επομένως, του συναλλάγματος (νομίσματος) της. Το Ευρώ, δέκα χρόνια μετά την εισαγωγή του, χάνει απέναντι στο χρυσό περί το 15% ετησίως – αν και οι μεταβολές αυτές μπορούν να υπολογιστούν μόνο σε ευρύτερα χρονικά διαστήματα, όπου η αγορά αφενός μεν ισορροπεί, αφετέρου δεν είναι δυνατόν να χειραγωγηθεί. Η συμπεριφορά του δολαρίου είναι κατά πολύ χειρότερη – γεγονός που τεκμηριώνει ακόμη μία φορά τη δυσμενέστερη οικονομική θέση των Η.Π.Α., σε σύγκριση με την Ευρωζώνη. Η πτώση της αξίας του Ευρώ, η οποία ουσιαστικά οφείλεται στον πληθωρισμό, τοποθετείται επίσημα στο 2-3% ετησίως. Εν τούτοις, όπως αναφέραμε, με κριτήριο την τιμή του χρυσού, ο πληθωρισμός τα τελευταία δέκα έτη στην Ευρωζώνη ήταν κατά μέσον όρο 15% ετησίως – ποσοστό που εμείς τουλάχιστον, κρίνοντας από την αύξηση του κόστους ζωής, θεωρούμε πολύ πιο αντιπροσωπευτικό από τις μάλλον «ιδιοτελείς» μετρήσεις της Κομισιόν.

Συνεχίζοντας, μόλις πριν από μερικά έτη επιτρέπεται να αγοράζουν χρυσό και ασήμι οι Κινέζοι – κάτι που έχει οδηγήσει τους περισσότερους στην απόκτηση και αποταμίευση των δύο ευγενών μετάλλων. Έκτοτε δεν εξάγεται καθόλου κινεζικός χρυσός στο εξωτερικό, αφού δεν φθάνει για την κάλυψη των τοπικών αναγκών. Με δεδομένο λοιπόν ότι η Κίνα είναι ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς χρυσού παγκοσμίως, ο μηδενισμός των εξαγωγών της θα περιορίσει σημαντικά τις ποσότητες του χρυσού – πόσο μάλλον αφού η εξόρυξη χρυσού μειώνεται διεθνώς. Στον Πίνακα ΙΙΙ που ακολουθεί φαίνονται τα (επίσημα) αποθέματα χρυσού ορισμένων κρατών:

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙII: Αποθέματα χρυσού σε τόνους και ποσοστό του στα συνολικά συναλλαγματικά αποθέματα ορισμένων χωρών.

Πηγή: WP-IMF, Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Σημείωση: Η ζήτηση του χρυσού, στο 2^ο τετράμηνο του 2011, ανήλθε στους 919,8 τόνους (44,5 δις $). Η Κίνα και η Ινδία ήταν οι κυριότεροι αγοραστές, με συνολικά 52% της παγκόσμιας ζήτησης σε ράβδους χρυσού και νομίσματα – 55% για τη βιομηχανία κοσμημάτων.  Η ζήτηση εκ μέρους της Ινδίας αυξήθηκε κατά 38% σε σχέση με το αντίστοιχο τετράμηνο του προηγούμενου έτους (παρά την άνοδο της τιμής), ενώ της Κίνας κατά 25% – γεγονότα που δεν μπορεί να θεωρηθούν τυχαία. 

Η Ελλάδα, με κριτήριο το ποσοστό χρυσού σε σχέση με τα συνολικά αποθέματα αξιών της, κατατάσσεται διεθνώς στην 2^η θέση, μετά την Πορτογαλία (ενώ διαθέτει τα ίδια σχεδόν αποθέματα χρυσού, με την πολύ μεγαλύτερη της Τουρκία). Σε απόλυτα μεγέθη, είναι η 30^η στην παγκόσμια κατάσταση – αν και ουσιαστικά η 27^η μεταξύ κρατών, αφού στον κατάλογο συμπεριλαμβάνονται το ΔΝΤ (3^ο), η ΕΚΤ (12^η) και η BIS (28^η). Ειδικά όσον αφορά το ΔΝΤ, κρίνοντας από τη συμπεριφορά της Ν. Κορέας (στην εποχή του ΔΝΤ, οι κάτοικοί της υποχρεώθηκαν να λιώσουν το χρυσό από τα κοσμήματα τους για να τον δώσουν στο κράτος, έτσι ώστε να αποφευχθεί η χρεοκοπία του), υποθέτουμε ότι ένα μεγάλο μέρος των αποθεμάτων χρυσού που διαθέτει προέρχεται από τις «επιδρομές» του. 

Συνεχίζοντας στην Ελλάδα, ο χρυσός που έχει στην κατοχή της είναι ένα ακόμη θετικό στοιχείο, το οποίο επίσης συνηγορεί στο ότι, πρόκειται για μία πολύ πλούσια χώρα, την οποία πρέπει να προστατεύσουμε από τη λεηλασία που επιχειρείται (ελπίζοντας βέβαια ότι ο ελληνικός χρυσός δεν έχει πουληθεί από τις κυβερνήσεις εν αγνοία μας, δεν έχει δοθεί σαν εγγύηση στους τοκογλύφους-δανειστές μας και υπάρχει πράγματι στα θησαυροφυλάκια της, δυστυχώς μη κρατικής, ΤτΕ).  Περαιτέρω, οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες στον κόσμο πουλούσαν μέχρι το 2007 μεγάλες ποσότητες χρυσού – με στόχο να διατηρήσουν χαμηλή την τιμή του, όπως αναφέραμε παραπάνω. Εκτός αυτού, οι τράπεζες εμπόδιζαν ανέκαθεν την επιστροφή στον κανόνα του χρυσού, δημιουργώντας μυστικά Καρτέλ με επί πλέον στόχους αφενός μεν τη χειραγώγηση της τιμής του, αφετέρου να καταστήσουν μη ελκυστικό το χρυσό, σαν επενδυτικό προϊόν, στους ιδιώτες. Μεταξύ άλλων, είχε απαγορευθεί στις Η.Π.Α. η κατοχή χρυσού για πολλές δεκαετίες – ενώ θεωρείται ότι τα αποθέματα του χρυσού (Πίνακας ΙΙΙ), έτσι όπως καταγράφονται από τις κεντρικές τράπεζες, δεν είναι σωστά. Υπάρχουν μάλιστα αρκετές ενδείξεις, σύμφωνα με τις οποίες τόσο οι Η.Π.Α., όσο και η Γερμανία ή άλλα κράτη, δεν διαθέτουν καθόλου αποθέματα σε χρυσό. Τέλος, αρκετοί ειδικοί ισχυρίζονται ότι, σύντομα θα απαγορευθεί ξανά η κατοχή χρυσού – αφού διαφορετικά δεν μπορεί να εξηγηθεί η αυστηρότατη επίβλεψη του χρυσού που αγοράζεται από τους ιδιώτες, στα κράτη που διαμένουν. Ο Πίνακας ΙV καταγράφει την πρόσφατη εξέλιξη των τιμών των δύο βασικότερων μετάλλων, με ιστορική «ανταλλακτική» χρήση:

ΠΙΝΑΚΑΣ IV: Η εξέλιξη των τιμών του χρυσού και του ασημιού, σε δολάρια ανά ουγγιά

* Τιμές κατά προσέγγιση και στρογγυλοποιημένες, επειδή προέρχεται από διάγραμμα, ** Ο χρυσός σχεδόν οκταπλασιάστηκε από το 2001 σε δολάρια, ενώ μόλις τριπλασιάστηκε σε ελβετικά φράγκα. *** Ακολουθεί τις τιμές του χρυσού (ο αντιβασιλέας των νομισμάτων), ενώ έχει πολύ περισσότερες χρήσεις.

Πηγή: Ελβετία, Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Κλείνοντας, ίσως οφείλουμε να συμπληρώσουμε ότι, εάν υπολογίσει κανείς τα δάνεια της Κίνας (1,2 τρις $) ή της Ιαπωνίας (0,91 τρις $) σε χρυσό, σε σχέση με τις 20.08.2001 (τιμή μίας ουγγιάς 250 $), θα συμπεράνει αβίαστα πόσα χρήματα έχουν χάσει οι δύο αυτές χώρες. Σε όρους χρυσού λοιπόν τόσο η Κίνα, όσο και η Ιαπωνία, επίσης οι υπόλοιποι δανειστές των Η.Π.Α. (Μ. Βρετανία, Βραζιλία, Γερμανία, τράπεζες, επενδυτικά κεφάλαια, συνταξιοδοτικά ταμεία, Fed κλπ.) έχουν χάσει πάνω από το 80% των απαιτήσεων τους – αφού για παράδειγμα η Κίνα, με τα 1,2 τρις $ που έχει δανείσει στις Η.Π.Α., αγοράζει 7,5 φορές λιγότερο χρυσό, από αυτόν που θα αγόραζε το 2001 (μείον τους τόκους). Ενδεχομένως λοιπόν πρόκειται για τη μεγαλύτερη, νόμιμη ληστεία όλων των εποχών – μεγαλύτερη και από αυτήν της Lehman Brothers.

Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright),  Αθήνα, 21. Αυγούστου 2011, viliardos@kbanalysis.com     

* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Είναι σύμβουλος επιχειρήσεων με πολλά συγγράμματα και μελέτες, ενώ έχει εκδώσει πρόσφατα το δεύτερο βιβλίο της σειράς «Η κρίση των κρίσεων»

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2405.aspx

Συνέχεια στο Μέρος ΙΙΙ