ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΥΣΗ: Η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

 

omada politon ilioupolis

 

Η σύναψη της δανειακής σύμβασης με το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια σύγχρονη μορφή δουλείας. Με το δάνειο που πήρε η Ελλάδα παραιτήθηκε από κάθε έννομο συμφέρον κατά των δανειστών της καθώς και από την εδαφική κυριαρχία της.

Η αφαίμαξη του ελληνικού λαού έχει ξεκινήσει εδώ κι ένα χρόνο. Και είναι μόνο η αρχή. Το πακέτο των οικονομικών μέτρων που απαιτούν να πληρώσουμε την τριετία 2012-2014 ανέρχεται στα 22 δις ενώ μέχρι το 2015 θα φθάσει τα 27,5 δις συνολικά. Η Ελλάδα ήδη εφαρμόζει το σκληρότερο πρόγραμμα λιτότητας από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ έχοντας ρίξει με βίαιο τρόπο το βιοτικό επίπεδο όλων των εργαζόμενων και με χιλιάδες άνεργους να προστίθενται  στη λίστα των ανέργων μέρα με τη μέρα.

 

Με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο το δημόσιο θα μπορεί και μάλιστα αναδρομικά να πληρώνει όλες τις υποχρεώσεις του με την έκδοση ομολόγων ή άλλων τίτλων δανεισμού. Αυτό σημαίνει ότι η αναδιαπραγμάτευση του χρέους είναι ήδη μια πραγματικότητα που συμβαίνει άτυπα, άσχετα αν η ελληνική κυβέρνηση την αρνείται μέχρι στιγμής. Ταυτόχρονα, η επιμήκυνση του χρέους ή το λεγόμενο «κούρεμα» που συζητείται ότι θα γίνει σύντομα, όχι μόνο δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα του χρέους συνολικά, αλλά θα δώσει χρόνο για προετοιμασία των ευρωπαϊκών τραπεζών κυρίως των γαλλικών και των γερμανικών για την βαθμιαία απεξάρτησή τους από το ελληνικό χρέος φορτώνοντάς το στις πλάτες του ελληνικού λαού και του λαού της Ευρώπης.

Η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής κρίσης σαν ο πιο αδύναμος κρίκος μιας ραγδαίας εξελισσόμενης παγκόσμιας κρίσης. Το ελληνικό χρέος είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένο σε τράπεζες και μια ενδεχόμενη πτώχευση θα προκαλέσει ανεξέλεγκτες επιπτώσεις στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα. Από τα 320 δις. χρέος, περίπου τα 100 δις. τα κατέχουν εγχώριοι δανειστές, ενώ το υπόλοιπο ξένοι. Ο μεγαλύτερος όγκος των κατόχων είναι οι ευρωπαϊκές τράπεζες με κυριότερες τις γαλλικές και τις γερμανικές.

Η μορφή που πήρε η παγκόσμια οικονομική κρίση το 2007 – η μεγαλύτερη μετά το κραχ του ’29 – ήταν μέσα από τη χρεοκοπία τραπεζών με αποκορύφωμα τη χρεοκοπία της Lehman Brothers στην Αμερική.  Για να σωθεί το τραπεζικό σύστημα, ένα μέρος γύρω στα 2,3 τρις δολάρια των τραπεζικών χρεών που διαγράφηκαν,  μετακύλησε στα ανεπτυγμένα κράτη που ανέλαβαν αυτά την ευθύνη να σώσουν τις τράπεζες αυξάνοντας έτσι ισόποσα το δημόσιο χρέος τους.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ δάνεισαν τότε τις ιδιωτικές τράπεζες στην Ευρώπη με χαμηλά επιτόκια για να μπορέσουν να ανακάμψουν. Αυτές με τη σειρά τους δάνεισαν τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Η Ελλάδα καθώς και οι περιφερειακές χώρες της Ευρώπης με χαμηλή ανταγωνιστικότητα σε σχέση με τις χώρες του κέντρου και κυρίως με την Γερμανία  απέκτησαν ελλείμματα στο ισοζύγιο πληρωμών λόγω της μεγάλης εισαγωγής χρηματιστηριακού κεφαλαίου. Ήταν τότε που το χρέος εκτινάχτηκε στα ύψη.

Οι κυβερνητικοί ισχυρισμοί για αδυναμία πληρωμής των συντάξεων και των μισθών είναι απάτη. Την τελευταία δεκαετία το ελληνικό κράτος δανείστηκε 490 δις ευρώ. Απ’ αυτά το 97% πήγε στην αποπληρωμή δανείων, ενώ μόνο το 3% απ’ αυτά πήγε στην κάλυψη του δημοσιονομικού ελλείμματος. Το δάνειο των 110 δις ευρώ δεν πηγαίνει για να καλύψουμε τα ελλείμματα αλλά κυρίως για να ξεπληρώσουμε τους τόκους των προηγούμενων δανείων τα οποία μέρα με τη μέρα αυξάνονται  γεωμετρικά. Το κυνήγι της φοροδιαφυγής και ο νόμος που ψηφίζεται για να φυλακίζονται όσοι χρωστούν στο δημόσιο συνοδεύονται από τον εκφοβισμό  οποιουδήποτε διαταράσσει την αποπληρωμή του χρέους.

Η χρηματοπιστωτική κρίση είναι αποτέλεσμα της ύπαρξης του χρηματιστικού κεφαλαίου. Το χρέος είναι συνυφασμένο με την ύπαρξη του τραπεζικού συστήματος. Οι τράπεζες δεν κερδίζουν μόνο από τους τόκους. Το μεγαλύτερο κέρδος τους είναι από την πώληση χρέους. Δημιουργούν χρήμα από τα χρέη. Όταν παίρνουμε δάνειο από μια τράπεζα, τα χρήματα δεν υπάρχουν αρχικά. Δημιουργούνται από το πουθενά μέσα από τη συμφωνία του δανεισμού. Όσο περισσότερα χρέη δημιουργούνται τόσο περισσότερα χρήματα κυκλοφορούν. Πάντοτε, όμως, τα χρέη είναι περισσότερα από τα χρήματα που κυκλοφορούν. Το επιπλέον χρήμα που κυκλοφορεί χωρίς αντίκρισμα, δηλαδή το πλασματικό χρήμα, πρέπει να καταστρέφεται κατά περιόδους. Έτσι όποιες και αν είναι οι αδυναμίες της κάθε χώρας, η χρεοκοπία είναι συνυφασμένη με τη λειτουργία του συστήματος και δεν είναι μια κακή συγκυρία.

Δεν υπάρχει ούτε μια χώρα στον πλανήτη που να μην χρωστά. Η χώρα με το μεγαλύτερο χρέος είναι η Ιαπωνία με 200% επί του ΑΕΠ, η Ιταλία με 119%, η Γαλλία με 84%, η Βρετανία με 77,5%, η Γερμανία με 76,5%, η Αμερική με 64%. Σήμερα κυκλοφορούν παγκόσμια 700 τρις δολάρια χωρίς αξία που ισοδυναμούν  με 10 φορές το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν όλου του πλανήτη. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν ομόλογα 46 τρις δολάρια, όταν το ΑΕΠ όλης της Ευρωζώνης είναι 9,2 τρις.  Αυτό σημαίνει ότι το πλασματικό κεφάλαιο που κυκλοφορεί απαιτεί να πάρει αξία ρίχνοντας το βιοτικό επίπεδο των εργαζόμενων. Αυτό γίνεται μέσα από πρωτοφανή άγρια μέτρα λιτότητας που συνοδεύονται από αφαίρεση δημοκρατικών ελευθεριών παγκόσμια.

Το δημόσιο χρέος αποτελεί αυτή τη στιγμή το κυριότερο μέσο εκμετάλλευσης των εργαζόμενων από το χρηματιστικό κεφάλαιο. Οι τράπεζες είναι ο πυλώνας του χρηματιστικού κεφαλαίου.

Το ζητούμενο δεν είναι ποιος κατέχει τις τράπεζες αλλά αυτή καθεαυτή η λειτουργία των τραπεζών. Το να εθνικοποιηθούν οι τράπεζες κάτω από δημόσιο έλεγχο δεν λύνει το πρόβλημα. Ο ρόλος των τραπεζών είναι να πουλούν χρήμα και αυτό πρέπει να σταματήσει. Το χρήμα άλλωστε χρειάζεται  μόνο για την ανταλλαγή προϊόντων και δεν πρέπει να είναι μέσο πλουτισμού.

Η απαγόρευση πώλησης χρήματος είναι το πρώτο μέτρο που  θα πρέπει να παρθεί. Αυτό είναι ένα κομβικό σημείο. Θα πρέπει να δημιουργηθούν ταυτόχρονα τρεις κρατικές τράπεζες που θα δίνουν άτοκα δάνεια: μια Αγροτική, μια Επενδυτική και σαφώς η Τράπεζα της Ελλάδας που θα εποπτεύει και θα υλοποιεί την κυβερνητική πολιτική. Αυτές οι τράπεζες θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη του αγροτικού και βιομηχανικού τομέα, του εμπορίου, των υπηρεσιών, κ.λπ. Θα πρέπει να δοθούν άτοκα δάνεια μόνο σε επιχειρήσεις που ο αριθμός των εργαζομένων είναι ο ίδιος με των μετόχων, δηλ. οι μέτοχοι να είναι και οι εργαζόμενοι για να φτιαχτούν οικονομικές μονάδες στον αγροτικό τομέα, τη βιομηχανία και το εμπόριο. Αυτό σημαίνει ότι δεν εθνικοποιείς καμία ιδιωτική μονάδα.

Στο σημείο αυτό θα μπορούσαμε να πούμε πάρα πολλά γύρω από ένα τέτοιο μοντέλο χωρίς να έχουμε αγκυλώσεις και χωρίς δόγματα, ξεκινώντας από τις ανάγκες του σήμερα και όχι επιβάλλοντας στην πραγματικότητα τις έτοιμες ιδέες μας. Δεν μας λείπει η αύξηση της παραγωγής των προϊόντων. Πρέπει να είμαστε ΑΠΟΛΥΤΑ καθαροί ότι το χρηματιστικό κεφάλαιο είναι άχρηστο, επικίνδυνο και έχει φτάσει στο σημείο να μας καθοδηγεί χωρίς να έχει καμία υπόσταση στην παραγωγή και στις ανάγκες του ανθρώπου. Απόλυτη λοιπόν αποδέσμευση της παραγωγής από το χρηματιστικό κεφάλαιο. Αν δεν το κάνουμε αυτό, θα βρίσκει τρόπο το χρηματιστικό κεφάλαιο να εισχωρεί στην αγορά και όταν λέμε εμείς αγορά εννοούμε την πραγματική αγορά προϊόντων και όχι ομολόγων (γιατί έχουν χαθεί οι επιστημονικές έννοιες των πραγμάτων). Οι φόβοι για φυγή κεφαλαίων δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα γιατί ούτως ή άλλως δεν μπορεί να υπάρξει έλεγχος της ροής των κεφαλαίων. Ό,τι και να κάνουμε θα υπάρξει φυγή. Ήδη τα περισσότερα κεφάλαια που δεν χρησιμοποιούνται ή δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στο άμεσο μέλλον βρίσκονται σε διάφορους χρηματιστικούς παραδείσους του εξωτερικού. Ο σκοπός μας είναι τα αγαθά που παράγουμε να τα ανταλλάσουμε μέσω του χρήματος με άλλα αγαθά. Σαφώς για ζητήματα παραγωγής μπορούμε  και πρέπει να πούμε πολλά.

Και εδώ μπαίνουν αλληλένδετα ζητήματα δημοκρατίας, αντιπροσώπευσης, άμεσης δημοκρατίας, κ.λπ. Άλλωστε το είδος της δημοκρατίας βγαίνει μέσα από τον τρόπο που πρέπει να ικανοποιούνται οι ανθρώπινες ανάγκες σε κάθε συγκεκριμένη ιστορική στιγμή. Η αυτοοργάνωση είναι ένα καίριο ζήτημα προς συζήτηση με ό,τι προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσουμε αρχικά.  Όλα αυτά όμως είναι θέματα για ανάπτυξη.

Η πολιτική αυτή πρέπει να συνοδευτεί και με μια ριζική λύση στο πρόβλημα του εξωτερικού χρέους. Για να μπορέσουμε να απελευθερωθούμε από τον βραχνά του εξωτερικού χρέους πρέπει να κηρυχθεί άμεση παύση πληρωμών. Ούτε ένα ευρώ από τα κρατικά ταμεία να μην φύγει στο εξωτερικό και ταυτόχρονα να ξεκινήσει η αναδιαπραγμάτευση του χρέους. Θα πρέπει να υποστηριχτεί η πρόταση για σχηματισμό μιας διεθνούς Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου του δημόσιου χρέους και να υπάρξει απόλυτη διαφάνεια στο άνοιγμα όλων των συμβάσεων χρέους και στην αποκάλυψη του πώς δημιουργήθηκαν. Εδώ μπαίνει για συζήτηση ποιο χρέος απ’ αυτά που δεν είναι πληρωμένα ή που δεν θεωρείται  απεχθές πρέπει να αποπληρωθεί ή όχι. Δεν πρέπει να αναγνωριστεί κανένα χρέος που έχει υπερβεί το αρχικό κεφάλαιο, δηλαδή σταματά η πληρωμή των τόκων. Όλα αυτά βέβαια μπορούμε να τα συζητήσουμε με πολύ καλούς οικονομολόγους μας που ασχολούνται με αυτό το θέμα με πολύ σοβαρό και εποικοδομητικό τρόπο ακόμα κι αν έχουν μεταξύ τους διαφορετικές προσεγγίσεις. Η βοήθειά τους θα είναι σημαντική. Δεν πρέπει να θεωρείται ταμπού κανένα νόμισμα καθώς και η παραμονή μας ή όχι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όλα είναι προς συζήτηση.  Γενικά όμως, δεν θα πρέπει να επιδιωχθεί η οικονομική και πολιτική απομόνωσή μας. Αυτό θα πρέπει να το προσέξουμε ιδιαίτερα.

Η οικονομική κρίση με διαφορετική μορφή χτυπάει όλη την Ευρώπη. Γι’ αυτό και είναι ένα μεγάλο ζήτημα το πώς μπορεί να ξεκινήσει ένας διάλογος πάνω σ’ αυτούς τους προβληματισμούς και με τους λαούς των υπόλοιπων χωρών ξεκινώντας βέβαια από τους άμεσα πληγέντες ιρλανδούς, πορτογάλους και ισπανούς.

 

ΠΗΓΗ: 11 Μαρτίου 2011, http://www.inprecor.gr/index.php/archives/42173

Ξέφραγο αμπέλι

 

Του Δημήτρη Καζάκη

 

Ζούμε μια παράσταση του παραλόγου. Από την μια η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός να μιλά για επιτυχίες ανύπαρκτες, για έξοδο από το τούνελ με όλους τους ζωτικούς δείκτες της οικονομίας και του χρέους να επιδεινώνονται δραματικά. Από την άλλη οι ευρωκράτες και η τρόικα να ισχυρίζεται ότι όλα βαίνουν καλώς, αρκεί να επιβληθούν νέα ακόμη πιο σκληρά εισπρακτικά μέτρα και να πουλήσει η χώρα ότι έχει και δεν έχει.

Την ίδια ώρα η ελληνική κοινωνία ζει τη δική της τραγωδία. Η ανεργία έχει επίσημα ξεπεράσει το 15%. Η ανεργία των νέων ξεπερνά επίσημα το 35%. Το αδιέξοδο των μικρομεσαίων εμπόρων, επαγγελματιών και επιχειρηματιών ξεπερνά κάθε προηγούμενο. Μιλάμε για αληθινή καταστροφή. Ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο, χωρίς τα καύσιμα, μειώθηκε κατά 13,3% τον Ιανουάριο 2011, σε σύγκριση με τον Ιανουάριο 2010. Ο Δείκτης Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο, χωρίς τα καύσιμα, μειώθηκε κατά 14,8% τον Ιανουάριο 2011, σε σύγκριση με τον Ιανουάριο 2010. Και μιλάμε για έναν από τους πιο προσοδοφόρους μήνες του έτους για το εμπόριο.

Με λίγα λόγια ο Δείκτης Κύκλου Εργασιών, δηλαδή ο τζίρος στην αγορά, βρίσκεται ήδη (αν εξαιρέσουμε τα καύσιμα και τα λιπαντικά των αυτοκινήτων) κάτω από το επίπεδο του 2005 κατά 1,2%, ενώ η ο όγκος έχει υποχωρήσει κατά 12,5%. Τι σημαίνει αυτό; Καταρχάς σημαίνει ότι η πρωτοφανής ύφεση βαθαίνει και παίρνει ολοένα και πιο έντονα χαρακτηριστικά ανθρωπιστικής καταστροφής. Επιπλέον εξηγεί γιατί υπάρχει τέτοια καθίζηση στα δημοσιονομικά έσοδα. Όταν ο τζίρος στην αγορά βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, από πού και πώς θα εισπράξει το κράτος;

Το ερώτημα αυτό δεν απασχολεί βέβαια κανέναν από την κυβέρνηση και την τρόικα, η οποία συνεχίζει τον χαβά της: Το όλο πρόβλημα βρίσκεται στην κακή φοροδιαφυγή και επομένως λύνεται με την ακόμη μεγαλύτερη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Νέοι φόροι και πιο δραστικές περικοπές. Αυτό έρχονται να «υπενθυμίσουν», ανάμεσα στα άλλα, οι ελεγκτές του ΔΝΤ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ.

Ανθρωπιστική καταστροφή

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες οι ελεγκτές έρχονται σε μια αποστολή χαμηλού προφίλ για να ενημερωθούν απευθείας από την Ελληνική Στατιστική Αρχή για τα τελικά δημοσιονομικά μεγέθη του 2010, τα οποία θα δημοσιοποιηθούν από την  Eurostat στις 26 Απριλίου. Σύμφωνα με πληροφορίες η Στατιστική Υπηρεσία έχει αναθεωρήσει στο 10,6% του ΑΕΠ το περυσινό έλλειμμα, λόγω της καταγραφής πρόσθετων υποχρεώσεων που αρχικώς δεν είχαν υπολογισθεί. Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζεται επίσημα η Eurostat, ρίχνοντας για μια ακόμη φορά το μπαλάκι της χειραγώγησης στοιχείων στην ελληνική πλευρά. Η αλήθεια όμως είναι άλλη. Οι υπηρεσίες της τρόικας και η Eurostat γνώριζαν πολύ καλά ότι το δημόσιο έλλειμμα δεν είχε καμμιά σχέση με το 9,4% του ΑΕΠ, που έδωσε ως εκτίμηση η κυβέρνηση. Το γνώριζαν και είχαν εγκρίνει την ανακοίνωσή του με σκοπό να εμφανιστεί «εντυπωσιακή» η δήθεν μείωση του ελλείμματος, ώστε να διασκεδαστεί η εντύπωση από την αποτυχία των δημοσιονομικών στόχων του μνημονίου.

Τώρα ξαφνικά η Eurostat και οι ελεγκτές ανακάλυψαν ότι οι «διεφθαρμένοι Έλληνες» έκρυβαν κι άλλα ελλείμματα. Να είστε σίγουροι ότι στην πορεία του έτους η Eurostat και οι ελεγκτές της τρόικας θα εμφανίζουν διαρκώς «κρυμμένα ελλείμματα», ώστε να δικαιολογήσουν την καταβαράθρωση των δημοσιονομικών δεικτών και ελλειμμάτων. Κι όλα αυτά για να ενισχύσουν την εντύπωση που επιμόνως καλλιεργεί η επίσημη προπαγάνδα ότι για την επιδείνωση δεν φταίει το μνημόνιο, αλλά οι κακοί επαγγελματίες και έμποροι που φοροδιαφεύγουν, οι κακές δημόσιες υπηρεσίες που δεν κάνουν καλά την δουλειά τους, κοκ. Η ύφεση που βαθαίνει και η αποσάθρωση της οικονομίας ούτε καν υπάρχει στην συλλογιστική τους.

Ωστόσο, δεν θέλει να έχει κανείς ιδιαίτερη ευφυΐα, αρκεί ακόμη κι αυτή των κκ. Παπανδρέου και Παπακωνσταντίνου, για να καταλάβει ότι όσο καταβαραθρώνεται η εσωτερική αγορά, όσο τσακίζονται τα εισοδήματα και γιγαντώνεται η ανεργία, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η δυναμική των ελλειμμάτων. Με δεδομένη την κατάσταση και το γεγονός ότι η τρόικα δεν αφήνει κανένα περιθώριο ανάσχεσης της ύφεσης, το δημόσιο έλλειμμα για το 2011 θα είναι ακόμη μεγαλύτερο από το 2010. Ήδη η υστέρηση των δημοσιονομικών τακτικών εσόδων, δηλαδή των εσόδων από την φορολογία, εμφανίζεται να πλησιάζει το 20%. Είναι τέτοια η δυσπραγία και το έλλειμμα ρευστότητας του δημόσιου ταμείου που η κυβέρνηση δεν είναι σε θέση ούτε καν να κλείσει μήνα.

Πληρώνουν με «αέρα»

Με ανύπαρκτα αποθεματικά και την ταμειακή ρευστότητα να εξαρτάται από την έκδοση τρίμηνων και εξάμηνων εντόκων γραμματίων, η κυβέρνηση προσανατολίζεται να πληρώνει τις υποχρεώσεις της, όσες πληρώνει, με ειδικά ομόλογα. Δηλαδή με ομόλογα που λειτουργούν ως υποσχετικά πληρωμής κάπου στο μέλλον, χωρίς να θεωρούνται επίσημα ή να καταγράφονται ως δημόσιο χρέος. Κι επομένως δεν έχουν καμμιά κατοχύρωση πληρωμής. Η μόνη κατοχύρωση είναι ο «λόγος τιμής» της κυβέρνησης, με ότι αυτό σημαίνει. Κι αυτό πρέπει να το πάρουν πολύ σοβαρά υπόψη τους όλοι όσοι καλούνται να πληρωθούν με τέτοια υποσχετικά.

Να ξαναθυμίσουμε ότι η μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησης στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο στις 11 και 25 Μαρτίου, την απέτρεψε από το να δοκιμάσει την τύχη της με την προγραμματισμένη έκδοση εντόκων γραμματίων του μηνός Μαρτίου. Το γεγονός αυτό δημιούργησε μια πρόσθετη τρύπα στο δημόσιο ταμείο πάνω από 1,5 δις ευρώ. Τώρα με τα επιτόκια του δεκαετούς ομολόγου να έχουν ξεπεράσει το 12%, το κυβερνητικό επιτελείο σκέφτεται σοβαρά να αναβάλει και την έκδοση των εντόκων γραμματίων του μηνός Απριλίου. Κάτι που μάλλον είναι απαγορευτικό για την κατάσταση του δημόσιου ταμείου. Με τα σημερινά δεδομένα ο στόχος των 55 δις ευρώ τακτικών εσόδων του προϋπολογισμού για το 2011 μοιάζει όνειρο απατηλό. Η εκτίμηση είναι ότι τα έσοδα θα κυμανθούν γύρω στα 45 δις ευρώ, που σημαίνει ένα πρόσθετο έλλειμμα της τάξης των 10 δις ευρώ.

Περικοπές και κερδοσκοπία

Με βάση τις εξελίξεις, για να ισορροπηθεί ο κρατικός προϋπολογισμός σε ετήσια βάση για το 2011 θα πρέπει να εξοικονομηθούν κοντά στα 18 δις ευρώ, δηλαδή το 8% επί του ΑΕΠ, μέσα από έκτακτες φορολογίες και κυρίως μέσα από πιο δραστικές περικοπές δαπανών.

Είναι ποτέ δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο; Το σίγουρο είναι ότι η τρόικα το απαιτεί ήδη και η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να το τραβήξει όσο πάει, όσο κι αν κοστίσει στην ελληνική οικονομία και προπαντός στην κοινωνία. Πληροφορίες φέρουν τα στελέχη των διεθνών οργανισμών να τάσσονται υπέρ ενός εμπροσθοβαρούς προγράμματος που θα δίνει βάρος στον περιορισμό των λεγόμενων ανελαστικών δαπανών του Δημοσίου. Ποιες είναι αυτές; Μισθοί και συντάξεις, δαπάνες για υγεία και παιδεία, κοκ. Έτσι, το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο δίνει βάρος στην μείωση του μισθολογικού κόστους στο Δημόσιο, στην περικοπή αμυντικών δαπανών, στην μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας και στον περιορισμό των κοινωνικών μεταβιβάσεων, μέσω μειώσεως των κοινωνικών επιδομάτων και του αριθμού των δικαιούχων. Από την οικονομία καζίνο, βαδίζουμε ολοταχώς στην κοινωνία καζίνο όπου η επιβίωση του εργαζόμενου νοικοκυριού αφήνεται καθαρά στην τύχη.

Την ίδια ώρα η χρεοκοπημένη οικονομία της χώρας αποδεικνύεται ξέφραγο αμπέλι και εύκολη λεία για τους κερδοσκόπους όλων των ειδών. Οι πολυεθνικές και τα καρτέλ της αγοράς αυξάνουν διαρκώς τις τιμές παραγωγού. Ο Γενικός Δείκτης Τιμών Παραγωγού στη Βιομηχανία (σύνολο Εγχώριας και Εξωτερικής Αγοράς) του μηνός Φεβρουαρίου 2011, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Φεβρουαρίου 2010, παρουσίασε αύξηση 8,5%, έναντι αύξησης 6,7% που σημειώθηκε κατά την ίδια σύγκριση των δεικτών του έτους 2010 προς το 2009. Ενώ ο μέσος Δείκτης του δωδεκαμήνου Μαρτίου 2010 – Φεβρουαρίου 2011, σε σύγκριση προς τον ίδιο δείκτη του δωδεκαμήνου Μαρτίου 2009 – Φεβρουαρίου 2010, παρουσίασε αύξηση 7,0%, έναντι μείωσης 4,1%, που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση των αντίστοιχων προηγούμενων δωδεκαμήνων. Σ’ αυτές τις συνθήκες δεν υπάρχει κανένα περιθώριο επιβίωσης της όποιας παραγωγής έχει απομείνει σ’ αυτόν τον τόπο.

Ένας πιστός φίλος

Ωστόσο η κυβέρνηση έχει πολύ πιο σοβαρές ασχολίες. Την Δευτέρα το μεσημέρι ο κ. Παπανδρέου είχε συνάντηση «κεκλεισμένων των θυρών» με έναν από τους πιο αδίστακτους κερδοσκόπους των διεθνών αγορών και φυσικά μέγα φιλάνθρωπο, τον κ. Τζορτζ Σόρος. Λεπτομέρειες για την συνάντηση δεν δόθηκαν. Ούτε κάποιος από την κυβέρνηση ένιωσε την υποχρέωση να ενημερώσει την ελληνικό λαό για το τι συζητά ο Έλληνας πρωθυπουργός με κάποιον σαν τον Σόρος πίσω από κλειστές πόρτες. Το μόνο που φρόντισαν να διαρρεύσει είναι ότι συζητήθηκαν οι εξελίξεις στη διεθνή οικονομία και στην ευρωζώνη ειδικότερα, ενώ δεν τέθηκε από καμία πλευρά θέμα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Που σημαίνει ότι αυτό ακριβώς ήταν το θέμα της συνάντησης.

Ο κ. Σόρος συμμετέχει σε μια ομάδα ισχυρών επενδυτικών κεφαλαίων, που συγκροτήθηκε στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης στις αρχές του 2010 και ηγείται της κερδοσκοπικής επίθεσης στο ευρώ. Είναι από εκείνους που πιέζουν, πατρονάρουν και χρηματοδοτούν αδρά λόμπι για να περάσει η ιδέα του ευρωομολόγου ως βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης. Επιπλέον είναι γνωστό ότι ένας από τους κατεξοχήν τομείς ενδιαφέροντος του κ. Σόρος είναι η αγορά ακινήτων. Επομένως η εκποίηση της δημόσιας περιουσίας είναι κάτι που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον εν λόγω κερδοσκόπο, ο οποίος έχει ήδη σημαντικές τοποθετήσεις στην αγορά ακινήτων της Ελλάδας. Άλλωστε ο κ. Σόρος είναι από τις αρχές του 2010 ένας από τους πιο πιστούς φίλους της κυβέρνησης Παπανδρέου, μιας και επανειλλημένα βγήκε να την στηρίξει με δηλώσεις του. Μάλλον ήρθε η ώρα να εξαργυρωθεί μια τόσο πολύτιμη φιλία.

«Η Αθήνα δεν καταθέτει τα όπλα», ήταν απάντηση της Frankfurter Rundschau (4/4) στο δημοσίευμα του Spiegel (1/4), σύμφωνα με το οποίο το ΔΝΤ τάσσεται υπέρ μιας ταχείας αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους: «Μια τέτοια άποψη εκ μέρους του ΔΝΤ θα συνιστούσε αλλαγή στη στάση του διεθνούς οργανισμού, διότι μέχρι σήμερα διαμηνύει πάντα ότι η Ελλάδα μπορεί να διαχειριστεί μόνη της την κρίση.»

Αναδιάρθρωση εν ευθέτω και… όταν τους βολεύει

Όποιος κάνει λόγο για αναδιάρθρωση του χρέους δεν κατανοεί ότι τα μειονεκτήματα ενός τέτοιου βήματος είναι περισσότερα από τα πλενονεκτήματα, δήλωσε ο κ. Παπακωνσταντίνου για το δημοσίευμα του Spiegel. Επίσης το ΔΝΤ στήριξε τη θέση της Αθήνας, δηλώνοντας μέσω εκπροσώπου του ότι δεν υπάρχει αναγκαιότητα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους. Βέβαια σιγή ιχθύος κράτησε για την ένταξη της Ελλάδας στον μηχανισμό της Εκτεταμένης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης (EFF) που προτείνει το ΔΝΤ για 10 χρόνια επιπλέον.

Συνήγορος σ’ αυτή την γραμμή εμφανίστηκε και η γνωστή Goldman Sachs. «Η ευρωκρίση θα μας συνοδεύει επί χρόνια», ήταν η άποψη του Γιαν Χάτσιους, επικεφαλής οικονομολόγου της Goldman Sachs στην εφημερίδα Die Welt (4/4). Συγκεκριμένα δήλωσε: «Οι χώρες της Νότιας Ευρώπης είναι πολύ λίγο ανταγωνιστικές γι’ αυτό και οι σκληρές μεταρρυθμίσεις είναι αναπόφευκτες, φαίνεται μάλιστα να αποδίδουν. Στην Ιρλανδία έχει βελτιωθεί η διάθεση των μάνατζερ και στην Ισπανία η ανταγωνιστικότητα, τουλάχιστον στο κόστος εργασίας. Υπάρχουν πρόοδοι, αλλά φοβούμαι ότι η ευρωκρίση θα μας ακολουθεί για χρόνια.»

Όσον αφορά την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους παρατηρεί: «Η ελληνική κυβέρνηση κάνει μεγάλες προόδους και έχει δρομολογήσει με ζήλο πολλές αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Όμως η εκκίνηση της εξυγίανσης και των μεταρρυθμίσεων, τουλάχιστον όσον αφορά το χρέος, ήταν εξ αρχής ιδιαίτερα δύσκολη. Γι’ αυτό μία αναδιάρθρωση του χρέους εν ευθέτω χρόνω παραμένει ρεαλιστικό σενάριο.»

Το νόημα αυτής της τοποθέτησης είναι ότι ναι μεν η αναδιάρθρωση για την Ελλάδα και την Ιρλανδία είναι αναπόφευκτη, αλλά αφήστε ρε παιδιά να ολοκληρωθεί πρώτα το πρόγραμμα προσαρμογής και επιτρέψτε στην ευρωζώνη να ενσωματώσει τα νέα θύματα του ευρώ. Άλλωστε το μόνο που κατόρθωσε να συμφωνήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 25ης Μαρτίου και να προχωρήσει άμεσα στην εφαρμογή του είναι η «οικονομική διακυβέρνηση» με τις ποινές και τις ρήτρες ενάντια στα απείθαρχα κράτη, καθώς και στο σύμφωνο του ευρώ με τα μέτρα υποβιβασμού των εργαζομένων σε υποζύγια στο όνομα της ανταγωνιστικότητας.

Επιπλέον ανακοινώθηκε ότι στο Σύμφωνο για το Ευρώ προσχωρούν και μερικές επιπλέον χώρες: Βουλγαρία, Πολωνία, Δανία, Ρουμανία, Λιθουανία, Λετονία. Οι χώρες αυτές εντάσσονται στο Σύμφωνο όχι επειδή πληρούν τις προϋποθέσεις, αλλά διότι οι ισχυροί της ευρωζώνης ζητούν περισσότερα θύματα, περισσότερες αναλώσιμες χώρες.

Η κινέζικη ενδοχώρα της ευρωζώνης

Στον Πίνακα δίνονται ορισμένα στοιχεία για τις νέες χώρες του ευρώ. Καταρχάς οι περισσότερες, μάλλον όλες πλην Δανίας, είναι ήδη υπό καθεστώς ελεγχόμενης χρεοκοπίας με το ΔΝΤ κυριολεκτικά να αλωνίζει. Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς, τα προσόντα των χωρών αυτών είναι ο χαμηλός δείκτης δημόσιου και ιδιωτικού χρέους (συγκριτικά με τις μεγάλες χώρες του ευρώ), πράγμα που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τις τράπεζες, και το ιδιαίτερα χαμηλό επίπεδο βασικού μισθού.

Για λόγους σύγκρισης να αναφέρουμε ότι στην Ελλάδα ο βασικός μισθός για το 2010 είναι 862,8 ευρώ, ενώ το χρέος των νοικοκυριών (2008) ανερχόταν σε 70,7%. Επίσης ένα σημαντικό πλεονέκτημα των χωρών που εντάσσονται στο ευρώ είναι ο ιδιαίτερα υψηλός δείκτης επιχειρηματικών κερδών, που βρίσκεται σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης (36%). Όμως καμιά χώρα δεν φτάνει την Ελλάδα, η οποία το 2009 ο δείκτης επιχειρηματικών κερδών έφτασε στο 59,5% της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.

Η ένταξή τους καθορίστηκε από την ανάγκη επέκτασης των ισχυρών οικονομιών της ευρωζώνης, με πρώτη τη Γερμανία, με όρους εξαγωγής κεφαλαίου και εμπορευμάτων. Ταυτόχρονα το φθηνό εργατικό δυναμικό, δίχως δικαιώματα και κατοχυρώσεις, θα λειτουργήσει ως κατασταλτικός μηχανισμός στις κοινωνικές και εργασιακές σχέσεις στις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. Σε συνδυασμό με τις υπό χρεοκοπία χώρες, η ευρωζώνη, και ειδικά η Γερμανία, αποκτά επιτέλους την πολυπόθητη «κινέζικη» ενδοχώρα της, με ένα εργατικό δυναμικό με αμοιβές και δικαιώματα που προσεγγίζουν σημαντικά το επίπεδο εξαθλίωσης του Κινέζου εργάτη.

Στοιχεία για τις νέες χώρες του ευρώ (2010)
	Δημόσιο χρέος (% ΑΕΠ)	Εξωτερικό χρέος (% ΑΕΠ)	Δημόσιο Έλλειμμα	Βασικός Μισθός (ευρώ)	Χρέος των νοικοκυριών (% επί του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος)1	Ανεργία (%)	Επιχειρηματικό κέρδος (% επί της προστιθέμενης αξίας)1
Βουλγαρία	15,6	101,0	-4,7	122,7	…	8,2	54,3
Πολωνία	55,4	47,0	-7,1	320,8	49,4	9,9	45,5
Δανία2	45,3	274,0	-2,7	…	265,7	8,0	33,7
Ρουμανία	29,3	59,0	-8,3	141,6	…	7,3	52,3
Λιθουανία	37,2	98,0	-8,9	231,7	45,6	18,3	50,3
Λετονία	43,4	145,0	-9,0	253,7	73,7	18,3	44,8
1.     2008 2.     Η Δανία δεν διαθέτει επίσημα θεσμοθετημένο βασικό μισθό. ΠΗΓΗ: Επεξεργασία στοιχείων Eurostat και ΔΝΤ.

 

Δημοσιεύτηκε στο Ποντίκι, 6/4/2011

 

ΠΗΓΗ: Παρασκευή, 8 Απριλίου 2011, http://dimitriskazakis.blogspot.com/2011/04/blog-post_08.html

Δι έντ οφ μεταπολίτεφσις

 

Του Αντώνη Ανδρουλιδάκη*

 

Πιθανολογώ και ελπίζω ότι οι πιτσιρικάδες του μέλλοντος, μετά από καμιά σαρανταριά χρόνια, θα σαρκάζουν με ανάλογους τίτλους στο facebook, την Ιστορία που σήμερα εμείς καλούμαστε να γράψουμε. Να επισημάνω πριν απ’ όλα – με όλη την επαρμένη αυταρέσκεια της γενιάς μου – ότι ήδη από τις 15 Ιουλίου 2010, έγραφα σε άρθρο με τίτλο «Το Παραμύθι», ότι:  Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, η Ε.Κ.Τ. έχει απορροφήσει περίπου 90-100 δις. ευρώ ελληνικά ομόλογα, που «ξεφορτώθηκαν» διάφορες ιδιωτικές τράπεζες, σε τιμές προφανώς μικρότερες – πιθανώς έως 30% Haircut – της αξίας λήξης τους.

Έτσι, οι τραπεζίτες διασφαλίζουν σταδιακά τα χρήματα – ή το μεγαλύτερο μέρος – που είχαν δανείσει στη χώρα και η δυνατότητα επαναδιαπραγμάτευσης με τον καθένα χωριστά απομακρύνεται οριστικά. Ταυτόχρονα, με τα νέα δάνεια, αποπληρώνονται στο 100% ομόλογα άμεσης λήξης οπότε και πάλι οι τραπεζίτες δεν χάνουν ούτε δεκάρα. Όταν η ΕΚΤ θα έχει συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος από διάσπαρτα ομόλογα, όντας μονοπωλιακός  πιστωτής και έχοντας στην τσέπη το μνημόνιο, και κάτω από την πραγματική πίεση της αδυναμίας της χώρας να αποπληρώσει τα δάνεια, θα μας οδηγήσει σε επαναδιαπραγμάτευση του χρέους σε ό,τι αφορά τη χρονική επιμήκυνση – άρα και την ισόβια εξάρτηση – με εγγυήσεις ή ανταλλαγές τα κάθε είδους «φιλέτα» της πατρίδας.

Οι φρέσκες πληροφορίες αναφέρουν, πως τουλάχιστον οι γερμανικές τράπεζες έχουν "καθαρίσει" για τα καλά με το ελληνικό βάρος. Το αθρόο ξεφόρτωμα των ελληνικών «κωλόχαρτων» έχει πλέον «εξασφαλίσει» στις γερμανικές τράπεζες, ζημία που σε κάθε περίπτωση δεν θα υπερβαίνει τα 6 δις ευρώ. Κόστος απολύτως αποδεκτό από το Βερολίνο. Και σε κάθε περίπτωση κόστος, πολύ μικρότερο του κόστους διάσωσης της ελληνικής οικονομίας. Να γιατί οι σχετικές συζητήσεις – πιέσεις για επαναδιαπραγμάτευση του ελληνικού χρέους, ακόμη και μ’ ένα «κούρεμα» της τάξης του 30% ή 40% είναι στην προτεραιότητα της κας καγκελαρίου. Να γιατί και το σχετικό δημοσίευμα του «έγκυρου» Spiegel , να γιατί και οι γερμανικές προτροπές να «πληρώσουν» και οι ιδιώτες πιστωτές. Οι Γερμανοί καθάρισαν – για μια ακόμη φορά – για πάρτη τους.

Τώρα το αγγούρι απομένει στους λοιπούς Ευρωπαίους δανειστές, στους Αμερικανούς, στην Ε.Κ.Τ., και βέβαια και τις «ελληνικές» τράπεζες.  Φαντάζεστε την φράου Μέρκελ με τι ευδαίμονα χαρά θα παρακολουθεί το πανηγύρι του ελληνικού κουρέματος στα κεφάλια των Αγγλογάλλων και των Αμερικανών συνεταίρων της; Εδώ αρχίζει και το άγριο μπράντεφερ! Επαναδιαπραγμάτευση με haircut και επιμήκυνση σε ότι απομένει τώρα με αντάλλαγμα τα φιλέτα – αλλά και υποταγή – στη Γερμανία ή επαναδιαπραγμάτευση αργότερα (το 2013;) στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμφώνου Ανταγωνιστικότητας ή όταν εν πάσει περιπτώσει και οι λοιποί τραπεζίτες θα έχουν αντικαταστήσει τα ξοφλημένα ελληνικά χαρτιά με ζεστά ευρώ;

Αυτό είναι το διακύβευμα του παγκοσμιοποιημένου χρηματιστικού κεφαλαίου που εξωραισμένο αποκαλείται πλέον «οι αγορές»! Αγορές που ως γνωστόν διαθέτουν και τους κατά τόπους και έθνη αντιπροσώπους τους.

Αυτό ήρθε να υπερασπιστεί και ο χειραγωγός του Ομπάμα κος Σόρος, εκφραστής της μη άμεσης επαναδιαπραγμάτευσης, που δίνει κάποια περιθώρια τόσο στην κυβέρνηση Παπανδρέου, όσο στις αμερικανικές τραπεζικές ελίτ που δεν έχουν προλάβει να καβατζώσουν και μερικά cds. Στην ίδια κατεύθυνση και ο εκπρόσωπος της Goldman Sachs που επισκέφθηκε πρόσφατα την Αθήνα, για να πουλήσει καθυστέρηση στο γερμανικό game. Η αποζημίωση για τη διευκόλυνση ορατή. Προτεραιότητα στο bazaar της  δημόσιας περιουσίας.

Στην άλλη όχθη, το πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστικό γερμανοτραφές μπλοκ, με αλεκοπαπαδόπουλους, μάνους, αλαφουζόλ, παπαδήμους, μητσοστακέϊκο και λοιποί λογιστές – μέχρι και ο Γιάννος επανεφανίστηκε με συμβουλές – που έχουν έναν επιπλέον λόγο να ανησυχούν. Ό,τι το μοντελάκι «αφού όλοι μαζί τα φάγαμε, πάρτε ενοχές, πάρτε και μέτρα» δεν δείχνει να βγαίνει και ο κίνδυνος ανεξέλεγκτης κοινωνικής έκρηξης συναντά τις πιθανότητες να παίζεις με μπαλόνια σε κλειστό δωμάτιο με καπνίζοντες.

Άσε που η ύφεση αρχίζει να αφορά πια και τα δικά τους «μαγαζιά» (εφημερίδες κ.λπ.), ενώ η ραγδαία μείωση των δημόσιων επενδύσεων είναι σαν να διακόπτεις τη μηχανική υποστήριξη στις χρόνια άρρωστες κρατικοδίαιτες μπίζνες τους.  

Έτσι, οι δυο παρατάξεις αρχίζουν σιγά-σιγά να παίρνουν θέσεις μάχης.  Η Τρέμη, ο Πρετεντέρης και ο Καψής σε αγαστή σύμπνοια με τον Μπάμπη, τον Alexis και τα άλλα παιδιά, αρχίζουν να ξαναβρίσκουν τα λογικά τους και οι βουλευτές που ψήφισαν δαγκωτό μνημόνιο, επιτέλους προβληματίζονται μήπως τα νούμερα δεν βγαίνουν και συ-ζητούν επαναδιαπραγμάτευση των όρων του Μνημονίου ή υπαγωγή άμεσα στον υπό ίδρυση μηχανισμό (EFSF).  Με κάτι τέτοια το παλιό πασοκικό «εδώ και τώρα αλλαγή» έγινε από τους ίδιους ανθρώπους «εδώ και τώρα EFSF"  Και όλοι μαζί κατά του «δύστυχου» Παπακωνσταντίνου που θυμίζει όλο και περισσότερο σπασίκλα μαθητή λυκείου, που γεμάτος αγωνία ανασηκώνει τα ιδρωμένα γυαλιά του, καθώς πιάστηκε με σκονάκι.

Από την άλλη πλευρά ο πρωθυπουργός  και η παρέα του γυμναστηρίου και των «ελληνικών» τραπεζών, παίζει τα ρέστα του στην προστασία του αμερικανικού παράγοντα και της κας Κλίντον.

Κλασσικά πράγματα για το βαυαροκρατούμενο κρατίδιο των Αθηνών. Το γερμανικό κόμμα vs του αμερικανικού.

Και στη μέση ο Λαός. Εγκλωβισμένος στις εξαρτήσεις και τις πελατειακές σχέσεις του, μπας και τη βγάλει κι’ αυτή τη φορά καθαρή. Παραμυθιασμένος μη χάσει τ’ αμάξι και τα ψιλά που κατέθεσε κάποτε στη Eurobank.  Εύκολο θύμα σε όλους  αυτούς που ενοχοποίησαν σήμερα την επιβίωση, όσο χθες αθώωναν πανηγυρικά την απληστία. Στριμωγμένος στη μέγκενη των εκβιαστικών διλημμάτων ανάμεσα στην αξιοπρέπεια και στην επιβίωση.

Στο αναμεταξύ, ο γιος του κάθε Χριστοφοράκου θα κάνει μεταπτυχιακό στο Άαχεν, όπως και ο «αντιπρόσωπος» μπαμπάς του, όπως και ο δωσίλογος παππούς του. Ίδια απαράλλαχτα, όπως ο γιος του Ράλλη, ο γαμπρός του Μαυροκορδάτου, ο ξάδερφος του Κωλέττη, ο εγγονός του Παπανδρέου, ο ανιψιός του Καραμανλή και η θυγατέρα του Μητσοτάκη. Μαθητεία στην πατρωνία της πατρίδας. Μαθητεία στην εκποίηση της ελληνικότητας. Συμβαλλόμενοι όλοι στη μακριά αλυσίδα των υπογραφών στην επαίσχυντη σύμβαση παραχώρησης της εθνικής ανεξαρτησίας.

Προς τούτο ελπίζω στη γενιά που με χυδαιολογία ανάλογη του Καραΐσκάκη, θα σκουπίσει μ’ αυτή τη διαολεμένη σύμβαση το κώλο της και θα την τρίψει στα μούτρα όλων των συμβαλλομένων, εγγράφοντας στο τέλος – και με αίμα αν χρειαστεί – σε άπταιστα ελληνο-ίγκλις (το αντίθετο των greeklish) «δις ις δε εντ οφ μεταπολίτεφσις», this is the end of exartisis…. Είναι, άλλωστε,  η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνουν!

 

*ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗΣ, Οικονομολόγος, 07.05.2011              

Πιέζουν για την πτώχευση

 

Του Δημήτρη Καζάκη*

 

Με νέα υποβάθμιση, αυτή τη φορά από τη S&P, υποδέχτηκαν οι αγορές τη «μεγάλη επιτυχία» της ελληνικής κυβέρνησης στη Σύνοδο Κορυφής της 25ης Μαρτίου. Η S & P απλώς ανταποκρίθηκε στις πιέσεις που άρχισαν να ασκούν σχεδόν από την επόμενη ημέρα οι αγορές και οι κερδοσκόποι στην Ελλάδα και την Πορτογαλία.

Αυτό που έκανε τον οίκο να υποβαθμίσει περαιτέρω την Ελλάδα και την Πορτογαλία ήταν ότι η επίσημη δήλωση της 25ης Μαρτίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου «επιβεβαίωσε τις εκτιμήσεις που είχαμε δημοσιεύσει προηγουμένως, ότι η αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους είναι μια οιονεί προϋπόθεση για τον δανεισμό από τον ΕΜΣ», σύμφωνα με τη S & P. Κι αυτό, σύμφωνα πάντα με τον συγκεκριμένο οίκο, δημιουργεί ανησυχίες ότι η χώρα, που θα απευθυνθεί για δάνεια στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης μετά το 2013, θα αναγκαστεί να αναδιαρθρώσει το χρέος της με ζημία των ιδιωτών.

Αυτό που ανησύχησε τον οίκο είναι η παρακάτω διατύπωση της επίσημης δήλωσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου: «Πρόσβαση στη χρηματοπιστωτική βοήθεια του ΕΜΣ θα παρασχεθεί υπό αυστηρές προϋποθέσεις στη βάση ενός μακροοικονομικού προγράμματος προσαρμογής και μιας αυστηρής ανάλυσης βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, η οποία θα διεξαχθεί από την Κομισιόν μαζί με το ΔΝΤ και με σύνδεσμο την ΕΚΤ. Το κράτος – μέλος που είναι δικαιούχος, θα πρέπει να θέσει σε εφαρμογή την κατάλληλη μορφή συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα, ανάλογα με τις ειδικές συνθήκες και με τρόπο απόλυτα συμβατό με τις πρακτικές του ΔΝΤ».

Αν μεταφράσουμε όλα αυτά σε απλά ελληνικά, τότε ο ΕΜΣ δεν είναι ένας μηχανισμός για να αποφύγει το κράτος – μέλος τη χρεοκοπία, αλλά ένας μηχανισμός ελεγχόμενης πτώχευσης. Το κράτος – μέλος που θα προσφύγει σ’ αυτόν όχι μόνο θα αναγκαστεί να μπει υπό επίσημη κηδεμονία ανάλογη του μνημονίου και της δανειακής σύμβασης, χωρίς να υπάρχει ανάγκη να του επιβληθούν, αλλά θα υποχρεωθεί να προβεί σε αναδιάρθρωση χρέους, όπου η Κομισιόν μαζί με το ΔΝΤ και την ΕΚΤ θα εκτιμήσουν τον τρόπο, αλλά και το «κούρεμα» που θα γίνει. Αυτό το νόημα έχει η «κατάλληλη μορφή συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα», που αναφέρεται στη δήλωση και εννοεί το κόστος από το ενδεχόμενο «κούρεμα» που θα επιμεριστεί στους ιδιώτες ομολογιούχους.

Το ερώτημα είναι το εξής: Γιατί έπρεπε η χώρα, η κοινωνία και η οικονομία της να υποστούν τα απανωτά μνημόνια για να καταλήξουμε στην επίσημη πτώχευση και στην αναδιάρθρωση του χρέους; Διότι αναδιάρθρωση του χρέους σημαίνει επίσημη πτώχευση, όπως κι αν την ονοματίσει κανείς.

 

«Οριακοί» μηχανισμοί

 

Το χειρότερο όμως δεν είναι αυτό. Η επίσημη δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ομολογεί ανοιχτά ότι ο ΕΜΣ είναι μηχανισμός ελεγχόμενων πτωχεύσεων, χωρίς όμως να παίρνει συγκεκριμένα μέτρα προστασίας των υπό χρεοκοπία κρατών – μελών. Οι λεπτομέρειες του μηχανισμού είναι άγνωστες και έχουν παραπεμφθεί για τη σύνοδο του Ιουνίου. Ενώ επίσημα η λειτουργία του θα ξεκινήσει μετά το 2013. Ζήσε μαύρε μου να φας τριφύλλι.

Στην πράξη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενίσχυσε, αντί να αποθαρρύνει με κάποιον τρόπο, την αβεβαιότητα στις αγορές και έτσι άνοιξε έναν νέο γύρο κερδοσκοπικών πιέσεων και επιθέσεων που είναι σίγουρο ότι θα οδηγήσουν στην απόγνωση τόσο την Ελλάδα και την Ιρλανδία όσο και την Πορτογαλία. Άλλωστε στις λίγες ημέρες που ακολούθησαν τη σύνοδο της 25ης Μαρτίου οι αγορές φρόντισαν να μην αφήσουν κανένα περιθώριο στην Πορτογαλία από το να προσφύγει κι αυτή στον μηχανισμό στήριξης.

Οι πιέσεις οδήγησαν ξανά την ΕΚΤ να παρέμβει με αγορές ομολόγων και παροχή ρευστότητας προκειμένου η Πορτογαλία να μην αιτηθεί ακόμη επίσημα βοήθειας. Για πόσο αυτό θα γίνεται, κανείς δεν ξέρει. Πάντως όχι για πολύ. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ΕΚΤ έχει εξαντλήσει ουσιαστικά κάθε δυνατότητα χρηματοδότησης και κινδυνεύει η ίδια με κατάρρευση. Εκτός αν μπει κι αυτή στον χορό του υπέρμετρου δανεισμού. Αυτός είναι ο λόγος που ο Τρισέ και τα στελέχη της ΕΚΤ ζητούν εναγωνίως να αναλάβει άμεσα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Στήριξης την αναχρηματοδότηση του χρέους των υπό χρεοκοπία κρατών – μελών.

Όμως τόσο το ΕΤΧΣ όσο και ο ΕΜΣ, που θα τον αντικαταστήσει μετά το 2013, δεν διαθέτουν επαρκή χρηματοδοτικά μέσα. Τα 500 δισ. ευρώ σε ρευστό και εγγυήσεις δεν φτάνουν ούτε για «ζήτω». Μια πιο ρεαλιστική εκτίμηση ανεβάζει τα απαιτούμενα χρηματοδοτικά μέσα σε πάνω από 1,6 τρισ. ευρώ, προκειμένου να αντιμετωπίσει ο ΕΜΣ τις αναδιαρθρώσεις χρέους της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, που σίγουρα θα έχει ενταχθεί μέχρι τότε στον μηχανισμό, καθώς και να μπορεί να συμβάλει με αγορές ομολόγων άλλων χωρών, όπως η Ισπανία και το Βέλγιο.

Αν βέβαια υποθέσει κανείς ότι την Πορτογαλία θα ακολουθήσει η Ισπανία, πράγμα απολύτως βάσιμο, τότε οι ανάγκες στήριξης του ΕΜΣ θα ξεπεράσουν κατά πολύ τα 2 τρισ. ευρώ. Μπορεί η ευρωζώνη να διαθέσει περίπου το 20% του τωρινού ΑΕΠ της, σε πρώτη φάση, για να αποτρέψει την κατάρρευση των υπό χρεοκοπία χωρών και τα ανεπανόρθωτα ρήγματα στη συνοχή του ευρώ; Ακόμη κι αν το κάνει, θα γενικεύσει την ύφεση και τη δημοσιονομική δυσπραγία σε τέτοιο βαθμό, ώστε θα απειληθεί ακόμη και η ίδια η Γερμανία.

 

Προς νέο μνημόνιο από ΔΝΤ

 

Η Ελλάδα βγήκε από τη σύνοδο σε χειρότερη κατάσταση. Δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει ούτε την επιμήκυνση. Δεν υπήρξε κανενός είδους συγκεκριμένο σχέδιο αποτύπωσης των δεδομένων της επιμήκυνσης, εκτός από γενικές αναφορές και αόριστες δεσμεύσεις, οι οποίες κι αυτές παραπέμπονται για μετά τον Ιούνιο. Εκτεθειμένη η χώρα όσο ποτέ άλλοτε στις πιέσεις των αγορών, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι ότι επίκειται αναδιάρθρωση του χρέους, η κατάστασή της χειροτερεύει ταχύτατα. Μάλιστα η τρίτη Ενδιάμεση Έκθεση του ΔΝΤ, που καθυστέρησε σκόπιμα και δόθηκε στην δημοσιότητα στις 16 Μαρτίου, αποκαλύπτει ότι υπάρχει στα σκαριά μηχανισμός επίσημης πτώχευσης της χώρας για τον οποίο κανείς δεν κάνει λόγο.

Πιο συγκεκριμένα, η έκθεση αναφέρει: «Η διοίκηση και το προσωπικό (του ΔΝΤ) έχουν την άποψη ότι παροχή χρηματοδότησης προς την Ελλάδα υπό την ΕΧΔ (Εκτεταμένη Χρηματοδοτική Διευκόλυνση) είναι δικαιολογημένη στη βάση των σοβαρών αναγκών του ισοζυγίου πληρωμών της Ελλάδας, η επίλυση των οποίων απαιτεί ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Η διεύθυνση προτίθεται να προτείνει στο Δ.Σ. μια εκτεταμένη διευθέτηση, μετά την ακύρωση της υπάρχουσας συμφωνίας από τις αρχές, από τη στιγμή που θα επιτευχθούν ρυθμίσεις με τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. και των Ευρωπαίων σχετικά με την παράταση της διάρκειας των δανείων τους. Μια εκτεταμένη διευκόλυνση υπό την ΕΧΔ θα προμηθεύσει την Ελλάδα με ένα χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής 10 ετών σχετικά με τις νέες εκταμιεύσεις (το πενταετές χρονοδιάγραμμα απόσβεσης για τις υπάρχουσες εκταμιεύσεις της βραχυπρόθεσμης διευκόλυνσης δεν θα αλλάξει)».

Με άλλα λόγια, το ΔΝΤ είναι έτοιμο να μετατρέψει την υπάρχουσα συμφωνία βραχυπρόθεσμης διευκόλυνσης σε μεσοπρόθεσμο μηχανισμό χρηματοδοτικής επέμβασης. Αυτό συνήθως γίνεται με νέο δάνειο και νέους όρους. Η διάρκεια αυτού του νέου μηχανισμού διευκόλυνσης υπολογίζεται για 10 χρόνια. Ο μηχανισμός αυτός έχει σχεδιαστεί για να οδηγεί τις χώρες υπό χρεοκοπία σε επίσημη πτώχευση, αφού πρώτα εξασφαλίσει την εκποίηση του δημόσιου πλούτου.

 

Ασύλληπτη εκποίηση

 

Δεν είναι τυχαίο που στην έκθεση του ΔΝΤ υπάρχει συγκεκριμένος πίνακας (ο Πίνακας 1), όπου συγκρίνονται τα προγράμματα αποκρατικοποιήσεων και εκποίησης που επιβλήθηκαν σε διάφορες χώρες. Ο πίνακας συγκρίνει τα πιο εκτεταμένα προγράμματα ιδιωτικοποίησης που έχουν εκτελέσει χώρες όπως το Περού και η Αργεντινή την εποχή της νεοσυντηρητικής λαίλαπας τη δεκαετία του ’90, αλλά και χώρες όπως η Ουγγαρία και η Εσθονία αμέσως μετά τη διάλυση του υπαρκτού σοσιαλισμού.

Το ενδιαφέρον είναι ότι το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και εκποίησης που απαιτείται από την Ελλάδα είναι τεράστιο ακόμη και με τα μέτρα των χωρών που αναφέραμε. Αυτό βέβαια που δεν αναφέρει η συγκεκριμένη έκθεση είναι τι απέγιναν οι χώρες όπου εφαρμόστηκαν τέτοια εκτεταμένα προγράμματα ιδιωτικοποίησης. Το Περού χρεοκόπησε καταμεσής αυτού του προγράμματος, το 1995, και από τότε δεν γλίτωσε την κηδεμονία του ΔΝΤ έως σήμερα. Η Εσθονία, που χαρακτηρίστηκε «Τίγρη της Βαλτικής», αφού μετατράπηκε σε χώρα ευκαιρίας για κάθε είδους επενδυτή, κατέρρευσε με πάταγο το 2008 σημειώνοντας πτώση πάνω από 30% μέσα σ’ έναν χρόνο. Από τον επόμενο χρόνο υποβάλλεται στις χημειοθεραπείες του ΔΝΤ και βρίσκεται σαν κοινωνία και οικονομία σε κώμα.

Η Ουγγαρία χρεοκόπησε δυο φορές. Μια με την ολοκλήρωση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων το 1998 και μια το 2009 που την οδήγησε στην αγκαλιά του ΔΝΤ. Όσο για την Αργεντινή, η περίπτωσή της είναι γνωστή. Χρεοκόπησε το 2001, αφού είχε δεχτεί την υπαγωγή της στον μηχανισμό της Εκτεταμένης Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης που σκοπεύει το ΔΝΤ να επιβάλει και στην Ελλάδα.

 

Το ανεξέλεγκτο χρέος «σπρώχνει» σε αναδιάρθρωση

 

Απ’ ό,τι φαίνεται, η επίσημη πτώχευση της χώρας είναι κοντά υπό καθεστώς ελέγχου του ίδιου του ΔΝΤ σε συνεννόηση με την Ένωση και το ΔΝΤ. Δεν φαίνεται να υπάρχει η δυνατότητα από την ευρωζώνη ούτε καν νακαθυστερήσει αρκετά το μοιραίο, ώστε να προλάβει να εντάξει την Ελλάδα στον δικό της ΕΜΣ. Ο λόγος είναι απλός και γίνεται ολοφάνερος από τα στοιχεία του Πίνακα 2. 

Οι καθαρές δανειακές ανάγκες του Δημοσίου για το 2011 ανέρχονται σε σχεδόν 76 δισ. ευρώ. Από αυτά θα δοθούν από την τρόικα 46,5 δισ.ευρώ μέσα στον χρόνο. Αυτό αφήνει ένα έλλειμμα χρηματοδότησης περίπου στα 30 δισ. ευρώ. Πόθεν θα βρεθούν;

 

Πού θα τα βρούμε;

 

Η έκθεση του ΔΝΤ προβλέπει σταδιακή επέκταση των εντόκων γραμματίων του δημοσίου μέσα στο 2011 σε εννιάμηνα και δωδεκάμηνα. Ακόμη κι αν θεωρήσουμε ότι μπορεί να αντληθεί ένα τέτοιο ποσό με έντοκα γραμμάτια, παρά το τεράστιο επιτοκιακό κόστος, το μόνο που θα κάνει είναι να το μετακυλίσει τους πρώτους μήνες του επόμενου χρόνου, του 2012. Με δεδομένη βέβαια την υπόθεση εργασίας ότι θα βρεθούν αγοραστές. Έτσι το 2012 θα πρέπει να αναχρη­ματοδοτηθεί αυτό το ποσό και να βρεθούν επιπλέον άλλα 77δισ. ευρώ. Με την τρόικα να είναι σε θέση να χρηματοδοτήσει λιγότερο από 26 δισ. ευρώ. Πώς θα καλυφθούν τα υπόλοιπα;

Η κυβέρνηση και οι εκθέσεις των ελεγκτών μιλούν για άνοιγμα της Ελλάδας στις αγορές. Την προοπτική αυτή την αποκλείουν σήμερα όλοι οι αναλυτές των αγορών, αλλά και οι τρεις οίκοι αξιολόγησης, που είναι απολύτως βέβαιο ότι σε λίγο καιρό θα προβούν σε νέα υποβάθμιση της χώρας.

Όμως, ακόμη κι έτσι να είναι τα πράγματα, ακόμη κι αν η Ελλάδα κατορθώσει να βγει στις αγορές το 2012 και το 2013, τότε θα βρεθεί μπροστά σε μια ακόμη χειρότερη έκπληξη. Το 2014 οι καθαρές δανειακές ανάγκες του Δημοσίου εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν τα 103 δισ. ευρώ και το 2015 τα 135 δισ. ευρώ, δηλαδή πάνω από το 51% του εκτιμώμενου ΑΕΠ του ίδιου χρόνου. Είναι ποτέ δυνατόν για μια οικονομία να καλύψει δανειακές ανάγκες αυτού του ύψους; Ούτε κατά διάνοια.

Ωστόσο, ακόμη κι αν πάρουμε ως σωστό το πιο μετριοπαθές σενάριο που εκθέτει το ΔΝΤ για την πορεία των δανειακών αναγκών του Δημοσίου, τότε βλέπουμε να διαμορφώνεται ένας άλλος μεγάλος κίνδυνος. Ο δανεισμός των ιδιωτικών τραπεζών.

 

Τράπεζες στο κόκκινο

 

Μέσα στο 2011 οι τράπεζες θα πρέπει να χρηματοδοτήσουν δικές τους δανειακές ανάγκες της τάξης των 53 δισ. ευρώ. Από πού θα βρεθούν; Προφανώς τα 30 δισ. ευρώ εγγυήσεις του Δημοσίου που παραχωρήθηκαν προσφάτως σ’ αυτές, δεν φτάνουν να καλύψουν τις ανάγκες των τραπεζών.

Εκτός αυτού, η κλιμάκωση έως το 2015 της ανάγκης αναχρηματοδότησης, ιδίως του βραχυπρόθεσμου δανεισμού των τραπεζών θα τις οδηγήσει να αναζητούν μέσα στο 2013 πάνω από 116 δισ. ευρώ, δηλαδή το47% του ετήσιου ΑΕΠ, το 2014 πάνω από 186 δισ. ευρώ, δηλαδή κοντά στο 74% του ΑΕΠ, ενώ το 2015 πάνω από 255 δισ. ευρώ, δηλαδή κοντά στο 96% του ΑΕΠ τον ίδιο χρόνο. Είναι ποτέ δυνατόν να βρεθούν αυτά τα δάνεια και μάλιστα σε βραχυπρόθεσμη βάση;

Η κατάσταση αυτή των τραπεζών δίνει μια κάπως διαφορετική τροπή στο χρέος, ενώ η διαρκής προικοδότησή τους με εγγυήσεις του Δημοσίου έχει στόχο να μεταφέρει το δικό τους χρέος στο δημόσιοχρέος. Ακόμη και το δημόσιο χρέος να είχαμε εξαφανίσει, ως διά μαγείας, οι δανειακές ανάγκες των εγχώριων τραπεζών αρκούν για να οδηγήσουν στην ολοκληρωτική κατάρρευση.

 

* O Δημήτρης Καζάκης είναι Οικονομολόγος – Αναλυτής

 

ΠΗΓΗ: «Το Ποντίκι», 31-3-2011. Το είδα: Σάββατο, 2 Απριλίου 2011, http://seisaxthia.blogspot.com/2011/04/blog-post_8311.html

Τι αποφάσισε η Σύνοδος Κορυφής και τι πρόκειται να γίνει

 

του Νίκου Στεριανού

 

Κορυφαίο γεγονός των τελευταίων ημερών- όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο- υπήρξε η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 24 και 25 του Μαρτίου. Η Σύνοδος αυτή έγινε κάτω από το βάρος της πολιτικής κρίσης στην Πορτογαλία και της αυξημένης πίεσης των αγορών στις οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου. 

Συγκεκριμένα, την περασμένη Πέμπτη (24/3), μια μέρα μετά την πτώση της Κυβέρνησης Σόκρατες, οι διεθνείς οίκοι FITCH και  STANDARD & POOR’S υποβάθμισαν την πιστοληπτική ικανότητα της Πορτογαλίας ενώ η MOODY’S INVESTOR SERVICE προχώρησε σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας 30 ισπανικών τραπεζών. Την ίδια ώρα τα spreads των ομολόγων αυτών των χωρών και της Ελλάδας έπαιρναν και πάλι την ανιούσα.

 

Μια μέρα πριν, την Τετάρτη 23/3 ο γνωστός επενδυτής Τζ. Σόρος δημοσίευε στην βελγική οικονομική εφημερίδα Λ’ ΕΚΟ ένα άρθρο που έφερε τον τίτλο «Διχασμένη ξανά η Ευρώπη;». Στο άρθρο αυτό ο Τζ. Σόρος ούτε λίγο ούτε πολύ ομολογεί πως η κρίση της Ευρωπαϊκής Ένωσης αγκαλιάζει το σύνολο της οικονομικής και πολιτικής της ζωής, είναι δηλαδή καθολική και συνεπώς καθόλου εύκολη στην αντιμετώπισή της.

«Η κρίση του ευρώ, όπως αποκαλείται- λέει ο Σόρος-, αντιμετωπίζεται ως αμιγώς συναλλαγματική κρίση, ενώ ταυτόχρονα είναι δημοσιονομική ή ακόμη και τραπεζική κρίση… Η αλήθεια είναι πως η κρίση που ταλανίζει την Ευρώπη δεν είναι μόνο οικονομική και χρηματοοικονομική αλλά, κατά συνέπεια, και πολιτική». Και προσθέτει: «Ουσιαστικά, η λύση που σκοπεύει να εφαρμόσει η Ευρώπη υπαγορεύεται από τη Γερμανία, η οποία διαθέτει τα δημόσια πιστωτικά κεφάλαια που απαιτούνται για κάθε λύση. Η προσπάθεια της Γαλλίας να επηρεάσει το αποτέλεσμα προσέκρουσε τελικά στην εξάρτησή της από τη στενή συμμαχία που διατηρεί με τη Γερμανία για εξασφάλιση της κορυφαίας αξιολόγησης (AAA) για το χρέος της». Σύμφωνα με τον Σόρος «όταν τέθηκε σε ισχύ το ευρώ, εκτιμάτο ότι θα φέρει σύγκλιση μεταξύ των ευρωπαϊκών οικονομιών. Αντί για σύγκλιση, όμως, έφερε απόκλιση», ενώ στην παρούσα φάση «η Γερμανία διασώζει τα υπερχρεωμένα κράτη με σκοπό να προστατέψει το δικό της τραπεζικό σύστημα». Η κατάληξη της Γερμανικής συνταγής, κατά τον αμερικανό επενδυτή, δεν θα είναι καθόλου ευχάριστη για τα αδύναμα ευρωπαϊκά κράτη. «Αυτό που θα βιώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση- αναφέρει ο Σόρος- θα είναι ακόμη χειρότερο από μία ‘‘χαμένη δεκαετία’’: θα βιώσει μια χρονική απόκλιση, καθώς οι πλεονασματικές χώρες θα προχωρούν δυναμικά μπροστά, ενώ οι ελλειμματικές χώρες θα μένουν πίσω εξαιτίας της υπέρογκης δανειακής τους επιβάρυνσης… Οι κανονισμοί που θα τεθούν σε ισχύ στα τέλη Μαρτίου, οι οποίοι αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της Ευρώπης δύο ταχυτήτων, θα προκαλέσουν αίσθημα αγανάκτησης, το οποίο διακυβεύει την πολιτική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης… Η προοπτική της Ευρώπης δύο ταχυτήτων θα υπονομεύσει την πολιτική συνοχή της Ευρώπης – και μαζί με αυτή την ικανότητά της να ενεργεί με ομοφωνία όταν χρειάζεται. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, παράλληλα με την εφαρμογή του μηχανισμού επίλυσης κρίσεων της ΕΕ, θα πρέπει να αναγνωριστεί και η ανάγκη για ένα επόμενο βήμα στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Διαφορετικά, τα ελλειμματικά κράτη δεν θα έχουν λόγο να ελπίζουν, θεωρώντας ότι ακόμη και εάν προσπαθήσουν σκληρά δεν θα καταφέρουν να βγουν μια μέρα από τη δύσκολη θέση».

Στην πραγματικότητα, αυτό που λέει ο Σόρος είναι πως οι ισχυρές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρησιμοποιούν την Ένωση για να ξεπεράσουν την κρίση τους σε βάρος των πιο αδύναμων χωρών. Αυτή είναι η ευρωπαϊκή ιδιομορφία στην παρούσα κατάσταση, την οποία ο Σόρος αντιμετωπίζει αποσπασματικά χωρίς να την εντάσσει στην παγκόσμια διάστασή της, όπως άλλωστε θα όφειλε, αφού η κρίση δεν είναι μόνο ευρωπαϊκή. Κυρίως είναι παγκόσμια. Παρόλα αυτά έχει δίκιο. Πάντα οι ισχυροί του κόσμου φόρτωναν την κρίση τους στις πλάτες των λιγότερων ισχυρών και των εντελώς ανίσχυρων, τους οποίος και καταλήστευαν. Οι κίνδυνοι που εμπεριέχει μια τέτοια πρακτική δεν είναι καθόλου αμελητέοι. Όμως άλλη λύση, σε καταστάσεις κρίσεων, ο καπιταλισμός δεν έχει αναδείξει πλην της περίπτωσης εκείνης που λαοί παίρνουν την τύχη τους στα χέρια τους. Ας δούμε όμως τι μας λέει για όλα αυτά η τελευταία Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. και οι αποφάσεις που λήφθησαν.

Η Σύνοδος Κορυφής και η Κρίση: Αποφάσεις υπό αναβολή…

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24 και 25 Μαρτίου επικύρωσε τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης (11 Μαρτίου) για τη δημιουργία του μόνιμου Ευρωπαϊκού ΜηχανισμούΣταθερότητας (ESM) και την τροποποίηση του προσωρινού Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Επικύρωσε επίσης το «Σύμφωνο για το Ευρώ» στο οποίο προσχώρησαν και έξι κράτη- μέλη εκτός Ευρωζώνης (Πολωνία, Δανία, Λεττονία, Λιθουανία, Ρουμανία και Βουλγαρία).  Επίσης, υιοθετήθηκε η αναθεώρηση του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης (ΣΣΑ) και η τροποποίηση της συνθήκης της Λισσαβόνας ώστε να προβλέπεται σ’ αυτήν η δημιουργία του μόνιμου μηχανισμού σταθερότητας (ESM) από το 2013. Στη συνέχεια, μέχρι τον Ιούνιο, τα εθνικά Κοινοβούλια και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να υπερψηφίσουν την αναθεώρηση της συνθήκης της Λισσαβόνας και να εγκρίνουν την τροποποίηση του προσωρινού Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) που στο πλαίσιο αυτό, μέχρι τότε – και εφόσον εγκριθεί η τροποποίηση -, θα αυξήσει τα κεφάλαια που θα διαθέτει, από τα 250 δισ. ευρώ που είναι σήμερα, στα 440 δισ. ευρώ.  Για τον μόνιμο μηχανισμό σταθερότητας (ESM), μετά από αίτημα της Γερμανίας, αποφασίστηκε το κεφάλαιο του – που το 2013 θα ανέρχεται στα 700 δισ. ευρώ – να καταβληθεί σε πέντε ετήσιες δόσεις.

Όλα αυτά στην πραγματικότητα υποδηλώνουν πως μέχρι τις αρχές του Καλοκαιριού τα πάντα είναι ρευστά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Γιάννης Πρετεντέρης το απέδωσε αυτό με απόλυτη σαφήνεια στο άρθρο του στο ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ αν και το όλο θέμα της Συνόδου πέρασε υποτονικά στον Τύπο. «Να το πούμε- γράφει- με απλά λόγια: το πολυτραγουδισμένο ‘‘Σύμφωνο για το Ευρώ’’ και οι πρόσφατες ρυθμίσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το χρέος αναβλήθηκαν ως τον Ιούνιο και ως εκ τούτου δεν μπορεί να θεωρούνται εξασφαλισμένες. Υπάρχουν χώρες που αντιδρούν και Κοινοβούλια που πρέπει να πειστούν. Όπως υπάρχουν και εθνικές εκλογές που θα μεσολαβήσουν – στη Φινλανδία, ενδεχομένως στην Πορτογαλία και βλέπουμε… Έτσι, ο Μάρτιος έγινε Ιούνιος. Ακόμη και αν ξεπεραστούν τελικά οι δυσκολίες, αυτή τη στιγμή η υπόθεση είναι λιγότερο στο τσεπάκι και περισσότερο στον αέρα, με ό,τι μπορεί να σημαίνει μια τέτοια καθυστέρηση. Εν τω μεταξύ η Πορτογαλία χτυπάει την πόρτα του μηχανισμού στήριξης. Ενώ τα spreads του ελληνικού χρέους που είχαν καμφθεί μετά τις αποφάσεις της 11ης Μαρτίου επέστρεψαν στα προηγούμενα επίπεδα».

…και μέτρα σε βάρος των ασθενέστερων

Αναμφιβόλως τα πράγματα δεν είναι καθόλου εύκολα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η τελική κατάληξη στις προαναφερόμενες αποφάσεις θα είναι το ναυάγιο. Σε κάθε περίπτωση, οι ισχυροί της Ευρώπης έχουν ουσιαστικά καταλήξει και έχουν επιβάλλει ό,τι ακριβώς τους χρειάζεται στην παρούσα φάση για τον πλήρη έλεγχο πάνω στις οικονομίες των ασθενέστερων χωρών, τις οποίες και θα απομυζήσουν ως το μεδούλι. Το Σύμφωνο για το ευρώ, για παράδειγμα, στο οποίο προσχώρησαν – όπως προαναφέραμε – και άλλες έξι χώρες εκτός ευρώ, προβλέπει την παραχώρηση αποκλειστικά εθνικών προνομίων για χάραξη και εφαρμογή κοινής πολιτικής στους τομείς μισθών, συντάξεων και απασχόλησης. Επίσης προβλέπει τη νομοθετική υιοθέτηση ανωτάτων ορίων για έλλειμμα, το χρέος και τις δαπάνες. Τα κράτη- μέλη θα καθορίζουν τα ίδια τις δεσμεύσεις που θα αναλαμβάνουν κάθε χρόνο, ενώ οι εφαρμογή των συμφωνηθέντων θα εξετάζεται κάθε Μάρτιο από τους αρχηγούς κρατών της Ευρωζώνης με βάση έκθεση της Κομισιόν.

Επίσης το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ), στο πλαίσιο της Ε.Ε. αναθεωρείται σημαντικά και πλέον περιλαμβάνει αυστηρότερες κυρώσεις, οι οποίες θα επιβάλλονται ακόμη και προληπτικά, ενώ ιδιαίτερο βάρος θα δίνεται στο δημόσιο χρέος, το υπερβολικό τμήμα του οποίου (άνω του 60% του ΑΕΠ) θα πρέπει να μειώνεται κατά 1/20 κάθε χρόνο. Η σημαντικότερη καινοτομία του ΣΣΑ είναι ότι για πρώτη φορά θα ελέγχεται η μακροοικονομική κατάσταση των κρατών- μελών και θα είναι υποχρεωτική η λήψη μέτρων για τη διόρθωση ανισορροπιών όπως η απώλεια ανταγωνιστικότητας. Μπορεί τα κράτη – μέλη να μην δέχτηκαν την επιβολή αυτόματων κυρώσεων όταν παραβιάζουν το ΣΣΑ, αλλά αυτό πολύ λίγη σημασία έχει επί του παρόντος.

Τέλος, οι προβλέψεις για τον μόνιμο μηχανισμό σταθερότητας (ESM) είναι πολύ επώδυνες για τα κράτη της ευρωπαϊκής περιφέρειας ή αλλιώς για την δεύτερη ταχύτητα κρατών της Ε.Ε. Αν διαπιστώνεται ότι ένα κράτος – μέλος έχει χρέος που δεν είναι βιώσιμο μετά την εφαρμογή προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, θα απαιτείται η εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα προκειμένου να δοθούν δάνεια. Τα δάνεια των ιδιωτών πιστωτών θα θεωρούνται, εξ ορισμού, μειωμένης εξασφάλισης. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ, «τα δύο αυτά στοιχεία (σ.σ. εμπλοκή ιδιωτών- δάνεια μειωμένης εξασφάλισης) πρόκειται να αυξήσουν το κόστος δανεισμού για την ευρωπαϊκή περιφέρεια, ενώ το προσεχές διάστημα θα πρέπει να αναμένεται υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητάς τους». Με άλλα λόγια το γδάρσιμο των λαών των υπερχρεωμένων χωρών που δεν μπορούν να διαχειριστούν το χρέος τους δεν πρόκειται να έχει όρια ή όπως ηπιότερα το έγραψε ο Σόρος «τα ελλειμματικά κράτη δεν θα έχουν λόγο να ελπίζουν, θεωρώντας ότι ακόμη και εάν προσπαθήσουν σκληρά δεν θα καταφέρουν να βγουν μια μέρα από τη δύσκολη θέση».

 Εδώ ακριβώς είναι που περνάμε στην υπόθεση της Ελλάδας. Ο Γ. Παπανδρέου δήλωσε ικανοποιημένος από τις αποφάσεις της Συνόδου της 24ης και 25ης Μαρτίου, προφανώς γιατί επιβεβαιώθηκαν οι αποφάσεις της 11ης Μαρτίου στο σκέλος που αφορούσαν αποκλειστικά τη χώρα μας. Όπως, όμως γράψαμε στο προηγούμενο σημείωμα μας, εκείνες οι αποφάσεις αφορούσαν αποκλειστικά την εξασφάλιση των συμφερόντων των δανειστών μας οι οποίοι δεν είχαν κανένα λόγο να τις αλλάξουν. Γι’ αυτό χάρηκε ο πρωθυπουργός;

Όποιος αντέξει – Η ελληνική περίπτωση

Όπως και να ‘χει, από τη στιγμή που η ελληνική κυβέρνηση προσέδεσε τη χώρα στο άρμα των ισχυρών της Ευρώπης και δέχτηκε να πάει όπου την πάνε, έξοδος από το τούνελ δεν υπάρχει. Θα μας ξεζουμίσουν μέχρι εκεί που δεν παίρνει. Γι’ αυτό και τα δύσκολα- τα περισσότερο δύσκολα- τώρα θα κάνουν την εμφάνισή τους κι όποιος αντέξει. Για να δώσουμε μια εικόνα της πραγματικότητας που έχουμε μπροστά μας προτιμήσαμε να αφήσουμε αυτή η εικόνα να ξετυλιχθεί όπως ακριβώς περιγράφεται στο ρεπορτάζ του Σωτήρη Νίκα στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ.

Διαβάζουμε: «Ανεξαρτήτως των αποφάσεων της Συνόδου, η Ελλάδα, έχοντας την υποχρέωση να βρει κεφάλαια άνω των 290 δισ. ευρώ έως το 2015, για να καλύψει τις ανάγκες της, ανέλαβε και μία σειρά από δεσμεύσεις – σε όλα τα επίπεδα – για να επαναφέρει τα δημόσια οικονομικά της σε βιώσιμη τροχιά. Υπολογίζεται ότι οι ανάγκες αναχρηματοδότησης του ελληνικού χρέους ανέρχονται στα 231,1 δισ. ευρώ έως το 2015. Εάν σε αυτό το ποσό προστεθούν και τα ελλείμματα που θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν, καθώς και διάφορες άλλες ανάγκες, τότε το συνολικό ποσό φτάνει στα 293,6 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια, οι δανειακές ανάγκες της Ελλάδας έως το 2015 ανέρχονται στο 127% του ΑΕΠ. Γεγονός το οποίο δημιουργεί ασφυκτικές συνθήκες για την ελληνική οικονομία, παρά τις όποιες διευκολύνσεις έχουν ήδη παρασχεθεί από την Ευρώπη και αναμένεται να παρασχεθούν και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ)… Για τον ίδιο λόγο είναι πολύ σημαντική και η απόφαση της Ευρώπης να δώσει τη δυνατότητα στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης (EFSF) να αγοράζει κρατικά ομόλογα απευθείας από τις χώρες της Ευρωζώνης που τα εκδίδουν. Για να γίνει, όμως, αυτό πράξη η Ελλάδα έχει αναλάβει μία σειρά υποχρεώσεων που θα πρέπει να φέρει εις πέρας έως το 2015. Οι δεσμεύσεις αυτές έχουν να κάνουν με την προώθηση νέων μέτρων που θα μειώσουν το έλλειμμα και την υλοποίηση γενναίων αποκρατικοποιήσεων (κυρίως η αξιοποίηση των ακινήτων) που θα μειώσουν το χρέος. Και όλα αυτά έως το 2015… Αυτήν την εβδομάδα αναμένεται να οριστικοποιηθούν τα μέτρα ύψους 22 δισ. ευρώ που θα περιλαμβάνονται στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο Στρατηγικής (ΜΔΠΣ) 2012- 2015 για να μειωθεί το έλλειμμα στο 1% του ΑΕΠ το 2015. Πριν, όμως, ληφθούν τα μέτρα αυτά, η κυβέρνηση θα πρέπει να βρει και 1,8 δισ. ευρώ για φέτος, ώστε να επιτύχει τον στόχο μείωσης του ελλείμματος στα 17 δισ. ευρώ το 2011… Για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί θα πρέπει να περιοριστεί δραστικά το Δημόσιο. Αυτό σημαίνει νέες μειώσεις σε καταναλωτικές δαπάνες (τηλεπικοινωνίες, επιχορηγήσεις, στεγαστικές δαπάνες κ. λπ.), αλλά και νέες μειώσεις σε μισθούς (μέσω της εφαρμογής του ενιαίου μισθολογίου). Το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι θα καταφέρει να επιτύχει τους στόχους, λαμβάνοντας υπόψη ότι θα αποχωρήσουν από το Δημόσιο περίπου 150.000 εργαζόμενοι (μείωση συμβασιούχων, μετατροπή του κανόνα της 1 πρόσληψης για κάθε 5 αποχωρήσεις σε 1 πρόσληψη για κάθε 7 αποχωρήσεις, κλείσιμο φορέων κ. λπ.). Ωστόσο, εάν δεν λειτουργήσει αυτός ο έμμεσος τρόπος μείωσης των δημοσίων υπαλλήλων, τότε δεν αποκλείεται να ενεργοποιηθεί και ο άμεσος τρόπος που δεν είναι άλλος από τις απολύσεις. Την ώρα που η κυβέρνηση θα πρέπει να μειώνει τον δημόσιο τομέα λαμβάνοντας νέα μέτρα, θα πρέπει να τον μειώνει και μέσω των αποκρατικοποιήσεων. Οι πολιτικές διαφωνίες για την πώληση των μεγάλων ΔΕΚΟ (ΔΕΠΑ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΗ, ΟΠΑΠ κ.λπ.) έχουν ουσιαστικά ‘‘παγώσει’’ τις όποιες αποφάσεις γι’ αυτές και τις έχουν μεταθέσει για το 2012 και μετά. Στην παρούσα φάση θα προχωρήσει η αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας. Για το 2011- 2012 αναμένονται έσοδα της τάξης των 6 – 7 δισ. από τις αποκρατικοποιήσεις και άλλα τόσα μέσα στο 2013, ώστε να φτάσουν τα 15 δισ. Εξ αυτών, τα περίπου 10 δισ. θα προέλθουν από τα ακίνητα, ενώ από τα 50 δισ. που θα πρέπει να έρθουν έως το 2015, τα 30 δισ. τουλάχιστον αναμένονται από τα ακίνητα».

Αν όλα τα παραπάνω ακούγονται ανατριχιαστικά, το βέβαιο είναι πως η πραγματικότητα που έρχεται θα ξεπεράσει κάθε υπόθεση και φαντασία. Το ερώτημα, επομένως που τίθεται είναι ποιος θα τα κάνει όλα αυτά; Υπάρχει πολιτική ηγεσία που θα φέρει σε πέρας αυτή την αποστολή; Αυτός είναι ο μόνιμος πονοκέφαλος του ελληνικής καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων. Και δεν κρύβεται. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ στο κύριο άρθρο της με τίτλο «Έντιμη λύση» ζητεί να ξεκαθαρίσουν τώρα τα πράγματα με την σημερινή κυβέρνηση. «Τώρα που τελείωσε η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε.- γράφει-, καλό θα ήταν ο τόπος να αποκτήσει και πάλι κυβέρνηση… Ο κ. Παπανδρέου πρέπει να αποφασίσει αν μπορεί επιτέλους να σχηματίσει μια ολιγομελή, αποφασισμένη κυβέρνηση… Αν βλέπει ότι το φορτίο που έρχεται δεν αντέχεται από το κόμμα του και τον ίδιο, η έντιμη λύση είναι είτε ο σχηματισμός μιας ευρύτερης κυβέρνησης με τη συμμετοχή εξωκοινοβουλευτικών, που μπορούν να χειρισθούν τα δύσκολα που έρχονται, είτε οι εκλογές».

Ο διευθυντής  όμως της εφημερίδας Αλέξης Παπαχελάς στο ίδιο, κυριακάτικο φύλλο με άρθρο του που φέρει τον τίτλο «Ο κύκλος των χαμένων», πάει ακόμη βαθύτερα, γίνεται περισσότερο αποκαλυπτικός: «Όπως πάνε τα πράγματα – γράφει -, κάποια στιγμή θα χρειασθεί να στοιχηθούμε, ως κοινωνία. Το μέλλον της χώρας για τα επόμενα 4-5 χρόνια θα είναι εξαιρετικά επίπονο και δύσκολο. Δεν υπάρχει καμία ‘‘μαγική λύση’’. Ακόμη κι αν σβήσουμε το σύνολο του χρέους μας, η επόμενη μέρα θα είναι φοβερά δύσκολη, με πολύ περισσότερο κόσμο να ‘‘ματώνει’’ σε σχέση με τα όσα ζούμε σήμερα. Το ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι ποιον δρόμο μπορούμε να ακολουθήσουμε για να μην πονέσουμε, γιατί τέτοιος δρόμος απλώς δεν υπάρχει. Το κεντρικό δίλημμα γύρω από το οποίο θα χρειασθεί να πάρουμε όλοι μας θέση είναι αν μας ενδιαφέρει, έπειτα από όλο τον ‘‘πόνο’’ και την προσπάθεια, να εξευρωπαϊσθεί πραγματικά η χώρα ή όχι. Δεν είναι απλό ερώτημα και δεν επιδέχεται μονολεκτικές απαντήσεις… Εδώ είναι και το ‘‘ζουμί’’ της ιστορίας. Πρέπει να αποφασίσουμε, και ενδεχομένως να μην αργήσει η ώρα της απόφασης, τι θέλουμε. Ίσως να μην αντέχουμε να αλλάξουμε τόσο όσο απαιτούν οι περιστάσεις και να επιλέξουμε να είμαστε μια χώρα στην περιφέρεια της Ευρώπης, ενδεχομένως εκτός ευρώ, με χωματερές, ένα τριτοκοσμικό κράτος, διαφθορά και ό,τι άλλο… καλό μας κάνει να διαφέρουμε από την υπόλοιπη Ευρώπη. Δεν μπορώ να φαντασθώ πώς θα μοιάζει αυτός ο δρόμος. Φαντάζει βολικός για τους βολεμένους, αλλά είναι πραγματικά ο δρόμος προς την κόλαση. Ο άλλος δρόμος έχει και αυτός πόνο, κόπο, αλλά αν τον βαδίσουμε συντεταγμένα και με όραμα, μπορεί να ξετυλίξει την απίστευτη δημιουργικότητα και το επιχειρηματικό δαιμόνιο του Έλληνα. Χρειάζεται όμως μια ηγεσία, και δεν εννοώ μόνο πολιτική, που θα το πιστέψει, θα το εξηγήσει, δεν θα φοβηθεί και θα τολμήσει… Το κρίμα είναι πως αυτή η κοινωνία έχει δείξει ασύλληπτη ωριμότητα και αντοχή έως τώρα, πράγμα που δείχνει ότι ένα μεγάλο κομμάτι της καταλαβαίνει πως τα πάντα πρέπει να αλλάξουν. Για να γίνει, όμως, αυτό χρειάζεται ένας Καποδίστριας, ένας Ελευθέριος Βενιζέλος ή ένας Κωνσταντίνος Καραμανλής με ένα στρατό αποφασισμένων Tαλιμπάν τεχνοκρατών δίπλα τους. Δεν φαίνονται πουθενά στον ορίζοντα, αλλά ας μην ξεχνάμε ότι αυτή η χώρα πάντοτε στάθηκε τυχερή και βρήκε φωτισμένες, ιστορικές ηγεσίες σε κρίσιμες στιγμές. Καμιά φορά, βέβαια, χρειάστηκε και μια καταστροφή για να τις ανακαλύψει…».

Τι μας ζητάνε; Καταλαβαίνουμε τι μας ζητάνε; Ή για να το πούμε αλλιώς: πόσα περισσότερα πρέπει να πουν και να κάνουν για να γίνει κατανοητό ότι αυτά που σχεδιάζονται έξω από την Ελλάδα και μέσα σ’ αυτήν, αυτά που επιβάλλονται κι αυτά που πρόκειται να επιβληθούν, οδηγούν το λαό και τη χώρα σε θανάσιμο κίνδυνο και στον πλήρη εξανδραποδισμό;.-

 

ΠΗΓΗ: 27 Μαρτίου 2011, http://www.inprecor.gr/index.php/archives/47708

Απλά μαθήματα ερμηνείας συμφωνιών

 

Του Νίκου Κοτζιά

 

Η κυβέρνηση επέστρεψε από τις Βρυξέλλες με την προοπτική μείωσης του επιτοκίου κατά 1%, χρονικής επιμήκυνσης της αποπληρωμής των δανείων των 110 δις και πιθανής ενίσχυσης του μηχανισμού εξαγοράς ελληνικών ομόλογων. Εάν αυτά είχαν συμφωνηθεί πέρσι, σίγουρα θα ήμασταν σε καλύτερη κατάσταση. Μόνο που σήμερα δεν επαρκούν για να βγει η Ελλάδα από τα χρηματοπιστωτικά της προβλήματα.

Και, το κυριότερο, το αντίτιμο που καλείται να πληρώσει είναι πολύ ψηλό. Η πιο πάνω εκτίμηση στηρίζεται σε μια νηφάλια και όχι προπαγανδιστική ερμηνεία των αποτελεσμάτων που υπήρξαν στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης την προηγούμενη εβδομάδα. Και να γιατί:

α) Η κυβέρνηση, προκειμένου να γλιτώσει ένα τμήμα των άμεσων τόκων, έδωσε ως αντάλλαγμα δεκάδες δισεκατομμύρια. Τόσο σε υποτιμώμενη δημόσια περιουσία που θα ξεπουλήσει, όσο και στα αντιλαϊκά μέτρα που συμφώνησε να λάβει. Επιπλέον, είναι άλλο να πουλά κανείς με νηφαλιότητα περιουσία κι άλλο υπό διεθνή πίεση και έλεγχο. Σε συνθήκες, δηλαδή, που θα γνωρίζει ο υποψήφιος αγοραστής ότι η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να πουλήσει ακόμα και όσο όσο προκειμένου «να λάβει την επόμενη δόση».

β) Ουσιαστικά, η κυβέρνηση «συμφώνησε» μέτρα που διαφορετικά δεν θα μπορούσε να περάσει άμεσα η ίδια στην ελληνική κοινωνία. Τα μέτρα αυτά είναι μέτρα προστασίας των τραπεζών στη χώρα και άγριας ανακατανομής εισοδήματος σε βάρος των μισθωτών και των μεσαίων στρωμάτων.

γ) Η κυβέρνηση βάζει το Ελληνικό Δημόσιο και τους μισθωτούς να πληρώσουν δεκάδες δισεκατομμύρια προκειμένου να διορθώσει με καθυστέρηση και όχι με τον καλύτερο τρόπο τις αρχικές παραλείψεις στη διαπραγμάτευσή της πριν από ένα χρόνο. Αν ένα χρόνο πριν είχε απαιτήσει χαμηλότερο επιτόκιο και μεγαλύτερο χρονοδιά­γραμμα αποπληρωμής, δεν θα είχε ανάγκη να δίνει σήμερα τέτοια σημαντικά ανταλλάγματα.

δ) Τότε, ένα χρόνο πριν, οι δανειστές της Ελλάδας ήταν σε χειρότερη θέση. Το τραπεζικό σύστημα της Γερμανίας κινδύνευε με αποσταθεροποίη­ση αν η Ελλάδα δεν πλήρωνε κανονικά τα χρέη της. Αυτό ισχύει σήμερα λιγότερο, αφού στο ενδιά­μεσο διάστημα, οι αδύναμες γερμανικές τράπεζες μπόρεσαν και… πάρκαραν σε τρίτους τα ελληνικά ομόλογα. Του χρόνου, που θα εξακολουθήσουν να μην βγαίνουν οι αριθμοί, η Ελλάδα θα έχει απωλέσει το ισχυρότερο δια­πραγματευτικό της χαρτί, δηλαδή τη δυνατότητα να συμπαρασύρει τους δανειστές της, αν αυτοί θελήσουν να τη σπρώξουν στον γκρεμό. Ακόμα και η αυτοκτονία της – ή, αλλιώς, χρεοκοπία – θα έχει περιέλθει, με τις τωρινές αποφάσεις, στα χέρια των δανειστών της, που θα την ελέγχουν. Κατά συνέπεια, ο χρόνος δεν δουλεύει για την Ελλάδα, αλλά για τους δανειστές της.

ε) Η Ελλάδα θα ξεπουλήσει δημόσια περιουσία και δημοκρατικά – κοινωνικά δικαιώματα των εργαζομένων, ενώ δεν διασφάλισε κάποιο πακέτο αναπτυξιακού χαρακτήρα. Με άλλα λόγια, η ύφεση θα συνεχίσει και κατά προέκταση η Ελλάδα θα συνεχίζει να σωρεύει χρέος.

στ) Η προπαγάνδα της ελληνικής κυβέρνησης εμφάνισε την Ιρλανδία να μην πετυχαίνει τη μείω­ση των τόκων όπως η Ελλάδα. Στην πραγματικότητα, η Ελλάδα είναι η κολοβή αλεπού της ιστορίας. Αντί να κάνει κοινό μέτωπο με την Ιρλανδία, να διαπραγματευτεί σκληρά και να αναβάλει τις αποφάσεις προκειμένου να υπάρξει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, παρέδωσε μερικά ακόμα κλειδιά της χώρας για να πάρει αυτό που έτσι κι αλλιώς θα έπαιρνε και όφειλε να διασφαλίσει ένα χρόνο πριν.

Συμπέρασμα: Το σημερινό κόστος της Ελλάδας για την κακή διαπραγμάτευση πριν από ένα χρόνο είναι υπέρμετρα μεγάλο. Και, δυστυχώς, όπως είχα δίκαιο όταν ένα χρόνο πριν έλεγα ότι δεν πρόκειται να βγει το χρέος με τα συμφωνηθέντα επιτόκια και χρονοδιαγράμματα, έτσι δεν θα βγει αυτό και με τις νέες συμφωνίες. Ταυτόχρονα, δε, παραμένει το κεντρικό ερώτημα: Η κυβέρνηση δεν καταλαβαίνει ή είναι αποφασισμένη να τα δώσει όλα φτηνά προκειμένου να εξυπηρετήσει την ντόπια και διεθνή τοκογλυφία καθώς και την εσωτερική διαπλοκή;

 

ΠΗΓΗ: [Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Επίκαιρα" στις 17/3/11],  23/03/2011,  http://www.epikaira.gr/epikairo.php?id=15234&category_id=100 

ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ:

η ελεγχόμενη πτώχευση – Μέρος ΙΙ

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

 …. Συνέχεια από το Μέρος Ι… Στην προκειμένη περίπτωση λοιπόν το ΔΝΤ, με τη συνεργασία της ΕΕ, θα έπρεπε να ενδιαφερθεί κυρίως για τη δημιουργία εκείνων των συνθηκών, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Ελλάδα στη σχετική «αποκατάσταση» της οικονομικής ομαλότητας. Εν τούτοις, οι μέχρι στιγμής ενέργειες του, δεν είναι σε καμία περίπτωση προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση.

Για παράδειγμα, η εσωτερική υποτίμηση προφανώς δεν προσφέρει στη λύση του προβλήματος, αφού οδηγεί σχεδόν με ασφάλεια στις κοινωνικές εξεγέρσεις – οι οποίες επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο τα μεγέθη μίας χώρας (οι εργαζόμενοι δεν έχουν αποδεχθεί ποτέ μέχρι σήμερα τη μείωση των ονομαστικών τους αποδοχών).   

Επίσης δεν είναι λύση η αύξηση των φόρων, η οποία οδήγησε τελικά την Ελλάδα σε μία άνευ προηγουμένου ύφεση (στασιμοπληθωρισμό), από την οποία πολύ δύσκολα πλέον θα ξεφύγει – ειδικά όταν η ανεργία ξεπεράσει το 20%. Τέλος, δεν είναι προφανώς λύσεις όλα τα υπόλοιπα που δρομολόγησε (με εξαίρεση τη μείωση των υπερβολικών δαπανών του δημοσίου, της σπατάλης δηλαδή,  για την οποία όμως αδιαφορεί εμφανώς το σημερινό «καθεστώς»), αφού ουσιαστικά εξυπηρετούν μόνο εισπρακτικούς σκοπούς – ενώ θα μπορούσε να επιτύχει το ίδιο, με άλλες μεθόδους.

Για παράδειγμα, εάν καταργούσε τις εισαγωγικές εξετάσεις, τα φροντιστήρια θα έπαυαν να έχουν λόγο ύπαρξης. Στην περίπτωση αυτή, οι Έλληνες θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν πόρους, οι οποίοι αντιστοιχούν στο 3% περίπου του ΑΕΠ (περί τα 7 δις €) – οπότε θα αυξανόταν αυτόματα η φοροδοτική ικανότητα τους, χωρίς να προκληθεί ύφεση. Το ίδιο θα συνέβαινε, εάν εξασφαλιζόταν η σωστή λειτουργία του συστήματος Υγείας, το οποίο κοστίζει στους Έλληνες τουλάχιστον ένα επί πλέον 3% του ΑΕΠ (ακόμη 7 δις €) – ποσόν που δαπανάται σήμερα στην «ιδιωτική περίθαλψη» (φακελάκια κλπ).  

Περαιτέρω, εάν το ΔΝΤ καταπολεμούσε τη διαφθορά, η οποία κοστίζει στο δημόσιο γύρω στο 8% του ΑΕΠ, τότε οι δαπάνες του κράτους θα μειώνονταν αυτόματα κατά περίπου 17 δις €. Μόνο από τα παραπάνω λοιπόν θα μπορούσε να ισοσκελισθεί ο προϋπολογισμός της Ελλάδας, αφού το συνολικό ποσόν (περί τα 31 δις €), υπερβαίνει κατά πολύ τα σημερινά της ελλείμματα (περί τα 20 δις €).

(δ)  Τέλος, το ΔΝΤ θα μπορούσε να ενδιαφερθεί για την παραγωγή πλούτου στη χώρα μας,  μεταξύ άλλων καταπολεμώντας τη γραφειοκρατία (η οποία εμποδίζει τα μέγιστα την Ελληνική επιχειρηματικότητα), διευκολύνοντας τις επενδύσεις και μετατρέποντας το αρνητικό ισοζύγιο της Ελλάδας σε θετικό – προφανώς χωρίς να ζητήσει την εκποίηση της δημόσιας περιουσίας και ιδιαίτερα των κοινωφελών επιχειρήσεων, η οποία προκαλεί ακριβώς το αντίθετο («παράγει» φτώχεια).

Για παράδειγμα, ένας από τους λόγους, για τους οποίους το ισοζύγιο μας είναι αρνητικό (Πίνακας ΙΙΙ), δεν είναι άλλος από την αυξημένη δραστηριοποίηση των πολυεθνικών στη χώρα μας – οι οποίες εισάγουν όλο και περισσότερα προϊόντα από τα κράτη που εδρεύουν, πληρώνοντας όλο και λιγότερους φόρους, με τη βοήθεια της φοροαποφυγής (transfer pricing, Offshore κλπ).

 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: Εξέλιξη δεικτών ανεργίας και ισοζυγίου (σε ποσοστά επί του ΑΕΠ)

 

Πηγή: Κομισιόν – Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

 

Όπως φαίνεται από τον Πίνακα ΙΙΙ, μετά την είσοδο μας στην Ευρωζώνη, το ισοζύγιο μας επιδεινώθηκε σε τεράστιο βαθμό. Η επιδείνωση όμως αυτή φαίνεται ότι θα κλιμακωθεί, εάν η Ελλάδα υποχρεωθεί από το ΔΝΤ στην πώληση των επιχειρήσεων της, στις ξένες πολυεθνικές. Το συμπέρασμα αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι, οι χώρες στις οποίες δραστηριοποιήθηκε το Ταμείο ανάλογα στο παρελθόν, συνεχίζουν να «πλήττονται» από αρνητικά ισοζύγια πληρωμών – ακόμη και όταν παρουσιάζουν ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης, όπως η Βραζιλία και η Τουρκία σήμερα. Επομένως, αργά ή γρήγορα επιστρέφουν ξανά στο Ταμείο, αναζητώντας εκ νέου τη βοήθεια του – όπως η Αργεντινή, αρκετές φορές μέχρι τώρα.

Ουσιαστικά λοιπόν, οι ενέργειες του ΔΝΤ θα μπορούσαν να παρομοιωθούν με αυτές ενός υδραυλικού, ο οποίος «επισκευάζει» με τέτοιο τρόπο μία βρύση, έτσι ώστε να χαλάσει σύντομα, για να αναζητήσουμε ξανά τις υπηρεσίες του – κατ’ επέκταση, για να «διαιωνίσει» ο υδραυλικός (ΔΝΤ) την πελατεία του.       

Ολοκληρώνοντας, επειδή προφανώς οι προθέσεις του Ταμείου δεν είναι προς όφελος της χώρας μας, αλλά υπέρ των δικών του συμφερόντων, καθώς επίσης αυτών των εντολέων του, θα εξετάσουμε παρακάτω τις δυνατότητες που απομένουν στην Ελλάδα, έτσι ώστε να έχουμε μία σχετικά συνολική εικόνα.                    

Η ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ (ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΧΡΕΟΥΣ)

Με την παραπάνω έννοια αναφέρεται κανείς στην επίτευξη συμφωνίας μίας χώρας με τους πιστωτές της, σε σχέση με την αποπληρωμή των δανείων της. Εάν λοιπόν ένα οποιοδήποτε κράτος αδυνατεί να εξοφλήσει εμπρόθεσμα τις οφειλές του και προβαίνει σε συμφωνία με τους πιστωτές του, τότε θεωρείται ότι ευρίσκεται σε καθεστώς ελεγχόμενης πτώχευσης.

Προφανώς η Ελλάδα ευρίσκεται ήδη σε καθεστώς ελεγχόμενης χρεοκοπίας, αφού ζήτησε (και μάλλον πέτυχε) την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των «ενυπόθηκων» 110 δις €. Φυσικά κάτι τέτοιο, η ελεγχόμενη χρεοκοπία δηλαδή, δεν σημαίνει ότι έφτασε το τέλος του κόσμου – αρκεί βέβαια να μην συνδεθεί με παραχωρήσεις, οι οποίες θα οδηγούσαν τη χώρα είτε στην οικονομική καταστροφή, είτε στην πλήρη υποδούλωση της (προτεκτοράτο).

Η συμφωνία τώρα με τους πιστωτές, εάν αφορά κράτη στις μεταξύ τους συναλλαγές, πραγματοποιείται στο «Κλαμπ του Παρισιού» – όπου συναντώνται από κοινού οι δανειστές με τους οφειλέτες.

Η πρώτη συνάντηση αυτού του είδους έγινε το 1956, με πρωτοβουλία τότε της Αργεντινής. Ο Γάλλος υπουργός οικονομικών (P.Pflimlin) κάλεσε τον Αργεντινό συνάδελφό του στο Παρίσι, με στόχο μία κοινή συζήτηση, με τη συμμετοχή των δανειστών, σε σχέση με την αποπληρωμή των τεραστίων χρεών της Αργεντινής. Η «πρακτική» αυτή θεωρήθηκε ικανοποιητική από όλους τους συμμετέχοντες, με αποτέλεσμα η διαδικασία να επεκταθεί και σε άλλες χώρες.

Έκτοτε το Κλαμπ του Παρισιού, στελεχωμένο με ελάχιστα σχετικά άτομα, έχει την έδρα του στο υπουργείο οικονομικών της Γαλλίας – το οποίο έχει αναλάβει την προεδρία του, διαθέτοντας μία Γραμματεία, στην οποία υποβάλλονται ανάλογα αιτήματα διαφόρων οφειλετών ή δανειστών. Η διαδικασία αυτή στηρίζεται εξ ολοκλήρου στην παράδοση, η οποία δημιουργήθηκε από το 1956, καθώς επίσης στη συνεχή εξάσκηση της. Το Κλαμπ δεν διαθέτει κανενός είδους γραπτές νομικές δικαιοδοσίες – ούτε κυβερνητικό συμβόλαιο, ούτε κανένα καταστατικό λειτουργίας του. Σύμφωνα δε με έναν εκ των προηγουμένων προέδρων του, τον κ. Jean–Claude Trichet, «Το Κλαμπ του Παρισιού είναι ένας μη θεσμός, ο οποίος συνδέει τη Λατινική φαντασία με τον Αγγλοσαξονικό πραγματισμό».

 Στα πλαίσια της λειτουργίας του, οι χώρες-πιστωτές συναντώνται δέκα έως έντεκα φορές το χρόνο, για να συζητήσουν την κατάσταση των χρεών διαφόρων κρατών, καθώς επίσης για να διαπραγματευθούν με τις ίδιες (προφανώς θα έχει συζητηθεί πολύ πριν και το θέμα της Ελλάδας). Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών έχουν θεσπισθεί μάλλον αυστηροί κανόνες για τις συγκεκριμένες διαπραγματεύσεις, ενώ έχουν «επινοηθεί» διαφορετικά μοντέλα διακανονισμού ή διαγραφής χρεών, τα οποία όμως δεν είναι υποχρεωτικά στην υιοθέτηση τους – ενώ χρησιμεύουν μόνο στην ενημέρωση των συμμετεχόντων, παραμένοντας μη «προσβάσιμα» σε όλους τους υπόλοιπους.     

Τα αποτελέσματα αυτών των συζητήσεων καταγράφονται σε ένα πρωτόκολλο, το οποίο όμως συνιστά τυπικά, μόνο μία πρόταση – αν και στην πραγματικότητα είναι δεσμευτική, αφού τηρείται από τους συμμετέχοντες. Στη βάση αυτού του πρωτοκόλλου γίνονται δεσμευτικές συμφωνίες μεταξύ των εκάστοτε κρατών-δανειστών και της χώρας που οφείλει, στις οποίες τόσο ο διακανονισμός (επιμήκυνση κλπ) των χρεών ή η διαγραφή μέρους τους (haircut), όσο και οι λεπτομέρειες (δόσεις, τόκοι κλπ), ορίζονται επακριβώς. Συνήθως δε καθορίζεται ταυτόχρονα από το ΔΝΤ ένα οικονομικό πρόγραμμα εξυγίανσης της οικονομίας της χώρας, η οποία αδυνατεί να πληρώσει εμπρόθεσμα τα χρέη της και καταφεύγει στο Κλαμπ του Παρισιού (ενδεχομένως θα αντικατασταθεί σύντομα από το Κλαμπ του Βερολίνου, το οποίο σχεδιάζεται να έχει αυξημένες αρμοδιότητες – συνδυάζοντας και το αντίστοιχο του Λονδίνου).    

Οι απαιτήσεις των ιδιωτικών τραπεζών τώρα απέναντι σε ένα κράτος, μαζί με αυτές των ιδιωτικών επιχειρήσεων, οι οποίες γίνονται «απαιτητές» μέσω των τραπεζών, «διεκπεραιώνονται» χωριστά – από το «Κλαμπ του Λονδίνου». Ο συγκεκριμένος οργανισμός είναι μία επιτροπή, αποτελούμενη από ιδιωτικές τράπεζες (μέλη του είναι 1.000 περίπου τράπεζες παγκοσμίως), η οποία απασχολείται με τα προβλήματα των χρεωστών – συνήθως δε με τις δυσκολίες των κρατών, τα οποία δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν με τις υποχρεώσεις τους. Οι διαπραγματεύσεις αφορούν και εδώ διακανονισμούς χρεών, διαγραφές, υπομνήματα κλπ, καθώς επίσης αλλαγές στις προϋποθέσεις χρηματοδότησης μίας χώρας.

Όπως ισχύει και για το Κλαμπ του Παρισιού, το Κλαμπ του Λονδίνου δεν έχει κανενός είδους γραπτές νομικές δικαιοδοσίες, κανένα καταστατικό οργανόγραμμα, ενώ δεν υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις – λειτουργεί δηλαδή στηριζόμενο στην παράδοση και στις πρακτικές του παρελθόντος, καθώς επίσης στη συνεχή «εξάσκηση» του. Σε αντίθεση δε με το «Κλαμπ του Παρισιού», δεν διαθέτει ειδική Γραμματεία, ενώ δεν υπάρχει κάποιος σταθερός τόπος συνάντησης – με τις διαπραγματεύσεις να λαμβάνουν συνήθως χώρα παράλληλα με αυτές του «κλαμπ του Παρισιού».

Όσον αφορά ειδικά τη διαγραφή μέρους των χρεών, τις περισσότερες φορές περιορίζεται μόνο το καθαρό χρέος (κεφάλαιο), ενώ οι τόκοι συνεχίζουν να καταβάλλονται χωρίς «εκπτώσεις». Οι διαπραγματεύσεις δεν υπόκεινται σε κανενός είδους δεσμευτικούς κανόνες, ενώ δεν υφίσταται έννομη απαίτηση μείωσης του χρέους εκ μέρους των οφειλετών.  

Όπως είναι κατανοητό από την παραπάνω μικρή περιγραφή των δύο κυρίαρχων Κλαμπ των τοκογλύφων, όταν ένα κράτος θελήσει να προβεί σε διακανονισμό των χρεών του, αδυνατώντας να ανταπεξέλθει με την πληρωμή τους, είναι ουσιαστικά υποχρεωμένο να διαπραγματευθεί και με τις δύο οργανώσεις – αφού συνήθως χρωστάει τόσο σε εθνικά κράτη, όσο και σε τράπεζες, οι οποίες εκπροσωπούν τα συμφέροντα όλων των ιδιωτών-δανειστών του (επιχειρήσεις, επενδυτές κλπ).

Εάν λοιπόν, μέσα στα πλαίσια αυτά, επιτύχει να συμφωνήσει με τα δύο αυτά κλαμπ των δανειστών του, τότε αναφερόμαστε ουσιαστικά στην ελεγχόμενη χρεοκοπία του, η οποία θα μπορούσε, στο παράδειγμα της Ελλάδας, να ακολουθήσει τα εξής σενάρια:

(α)  Πάγωμα πληρωμών: Πρόκειται για την αναστολή της πληρωμής τόκων και χρεολυσίων, για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα – τουλάχιστον για μία πενταετία, έτσι ώστε να έχει αποτέλεσμα. Στην περίπτωση αυτή, η Ελλάδα θα υποχρεωνόταν να μηδενίσει τα ελλείμματα του προϋπολογισμού της, να εφαρμόσει μία αυστηρή δημοσιονομική πολιτική, καθώς επίσης να επιτύχει ανάπτυξη της τάξης του 3-4%, έτσι ώστε το δημόσιο χρέος της, μετά την πενταετία, να κυμανθεί σε επίπεδα κάτω του 120% (οπότε να έχει τη δυνατότητα στη συνέχεια να εξοφλεί τα χρέη της).

(β)  Διαγραφή χρεών: Πρόκειται για μείωση του χρέους (haircut) η οποία, στην περίπτωση της χώρας μας, δεν θα μπορούσε να είναι χαμηλότερη από το 50% (δηλαδή, με συνολικό χρέος στα τέλη του 2011 περί τα 360 δις €, μείωση κατά 180 δις €). Οι πιστωτές της εδώ θα έχαναν 180 δις €, συν τους αναλογούντες τόκους, ενώ το χρέος της Ελλάδας θα διαμορφωνόταν στο 78% ενός ΑΕΠ ύψους περίπου 230 δις € (οι τόκοι θα ήταν της τάξης των 9 δις €, εάν υποθέσουμε ένα μέσο επιτόκιο 5%). Εάν η δημοσιονομική πολιτική παρέμενε αυστηρή, καθώς επίσης εάν δεν ακολουθούσαν περαιτέρω ελλειμματικοί προϋπολογισμοί, θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μία επιτυχημένη αναπτυξιακή πολιτική, η οποία θα οδηγούσε τη χώρα στην έξοδο από την κρίση.

(γ)  Επιμήκυνση του χρέους με χαμηλό επιτόκιο: Για παράδειγμα, θα μπορούσε να συμφωνηθεί η αποπληρωμή του συνολικού χρέους μας, χωρίς καμία διαγραφή, σε 40 ισόποσες ετήσιες δόσεις, με επιτόκιο ίσο με το εκάστοτε βασικό της ΕΚΤ (άρθρο μας). Αν και η λύση αυτή είναι η περισσότερο έντιμη, ενώ μπορεί να οδηγήσει την Ελλάδα μακριά από τα σημερινά αδιέξοδα, είναι πολύ δύσκολο να γίνει αποδεκτή από τους πιστωτές της. Ο λόγος είναι το ότι, η μείωση των επιτοκίων είναι απαγορευμένος καρπός από τους τοκογλύφους, οι οποίοι γνωρίζουν πολύ καλά από πού επιτυγχάνουν τη συνεχώς αυξημένη κερδοφορία τους (Η μάστιγα των τόκων). 

Ίσως οφείλουμε εδώ να αναφερθούμε στη έννοια των ευρωομολόγων, τα οποία συζητούνται πάρα πολύ συχνά, σε σχέση με τη βοήθεια των υπερχρεωμένων κρατών της Ευρωζώνης – από την ίδια την Ένωση, αλλά και από το σύνολο σχεδόν της Ελληνικής Πολιτικής. Χωρίς να επεκταθούμε σε λεπτομέρειες, κατά την άποψη μας η υιοθέτηση των ευρωομολόγων δεν πρόκειται ουσιαστικά να προσφέρει κάτι το εξαιρετικά σημαντικό στη χώρα μας – όπως επίσης δεν θα προσφέρει η αγορά ομολόγων, εκ μέρους του μηχανισμού σταθερότητας (EFSF).     

Η χρηματοδότηση μας με ένα επιτόκιο της τάξης του 4%, το οποίο φαίνεται να εξασφαλίζεται από την έκδοση των ευρωομολόγων, απλά θα περιορίσει τους τόκους, με τους οποίους επιβαρύνεται το χρέος μας. Αν και δεν μπορεί κανείς να ισχυρισθεί ότι, η μείωση των τόκων δεν είναι θετική, εν τούτοις, με τα χρεολύσια να ξεπερνούν τα 30 δις € ετησίως, καθώς επίσης με τους τόκους τα 15 δις €, είναι αδύνατον να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα – πόσο μάλλον να επιτύχουμε ανάπτυξη, χωρίς την οποία είναι αδύνατον να αποφευχθεί η χρεοκοπία (άρθρο μας). Σε κάθε περίπτωση δε, το να αντιμετωπίσεις μία κρίση χρέους με νέο χρέος, είναι τουλάχιστον ανόητο.

Βασίλης Βιλιάρδος (copyright), Αθήνα, 23. Μαρτίου 2011, viliardos@kbanalysis.com      

* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

 ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2315.aspx

 

Συνέχεια στο Μέρος ΙΙΙ…

ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ:

η στάση πληρωμών, η άρνηση εξόφλησης του απεχθούς χρέους, η επίκληση κατάστασης ανάγκης και οι υποχρεώσεις μας – Μέρος ΙΙΙ

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

 

…Συνέχεια από το Μέρος ΙΙ…

Η «ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΗ» ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ (ΣΤΑΣΗ ΠΛΗΡΩΜΩΝ)

 Πρόκειται για τη «μονομερή» στάση πληρωμών, χωρίς καμία διαπραγμάτευση ή συμφωνία με τους πιστωτές. Κατά την άποψη πολλών, θεωρείται σαν το χειρότερο σενάριο τόσο για τους πιστωτές μας, όσο και για την Ευρωζώνη συνολικά – συμπεριλαμβανομένου του κοινού νομίσματος.

Οι συνέπειες για τη χρεοκοπημένη χώρα είναι βραχυπρόθεσμα θετικές, αλλά σε μακροπρόθεσμη βάση εξαιρετικά αρνητικές (άρθρο μας) – αν και δεν συνδέεται υποχρεωτικά με την έξοδο από την Ευρωζώνη. Το δημόσιο της χώρας που «επιλέγει» τη στάση πληρωμών, επειδή δεν είναι πλέον υποχρεωμένο να πληρώνει τόκους και χρεολύσια, μπορεί να επενδύσει – επιτυγχάνοντας έξοδο από την ύφεση και επιστροφή στην ανάπτυξη.

Τα περιουσιακά στοιχεία της όμως στο εξωτερικό, όπως και αυτά της κεντρικής τράπεζας της, καθώς επίσης οι επιδοτήσεις της στα πλαίσια της ΕΕ, δεσμεύονται από τους πιστωτές της. Εκτός αυτού, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα δεν μπορεί να επενδύσει στο εξωτερικό, χάνει ολοκληρωτικά την πρόσβαση της στο διεθνή δανεισμό, ενώ οι αγορές προϊόντων εκ μέρους της γίνονται μόνο έναντι μετρητών.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, οι πιέσεις της να εξέλθει από την Ευρωζώνη θα ήταν μάλλον «αφόρητες», αφού όσο θα παρέμενε κράτος-μέλος της, οι κερδοσκοπικές επιθέσεις εναντίον των άλλων χρεωμένων κρατών της ένωσης θα κλιμακώνονταν –  με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ισοτιμία και τη βιωσιμότητα του Ευρώ.  

 

ΑΡΝΗΣΗ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΤΟΥ ΑΠΕΧΘΟΥΣ ΧΡΕΟΥΣ

 

Πρόκειται για ένα σενάριο μη ελεγχόμενης χρεοκοπίας, αφού η άρνηση αποτελεί μονομερή αθέτηση πληρωμών – δεν είναι δηλαδή το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων με τους πιστωτές,  είτε είναι αιτιολογημένη, είτε όχι.

 

Τα απεχθή χρέη (ή χρέη δικτατόρων, όπως επίσης αποκαλούνται – σύμφωνα με έναν όρο, ο οποίος συνιστά «λαϊκό Δίκαιο» που όμως δεν έχει γίνει αποδεκτό μέχρι σήμερα στο σύνολο του), θεωρείται ότι είναι «μη αποδεκτά» και δεν υπάρχει υποχρέωση πληρωμής τους, εφόσον:

(α)  έχουν συναφθεί χωρίς την έγκριση των Πολιτών μίας χώρας, λόγω της ύπαρξης μίας μη εκλεγμένης δημοκρατικά κυβέρνησης, η οποία δεν έχει την απαιτούμενη νομιμοποίηση της πλειοψηφίας,

(β) τα χρήματα έχουν χρησιμοποιηθεί για την καταπίεση των Πολιτών μίας χώρας, έχοντας τους προκαλέσει ζημίες με τη χρήση τους,  

(γ)  οι δανειστές είχαν γνώση και των δύο παραπάνω περιπτώσεων – ή θα μπορούσαν να έχουν, με τη βοήθεια μίας εύλογης έρευνας.

Ουσιαστικά δεν υπάρχουν σαφή κριτήρια, σε σχέση με το ποια χρέη ή από πότε μπορούν να χαρακτηρισθούν «απεχθή» (odious debts). Θεωρείται όμως ότι, η υποχρέωση επιστροφής αυτών των δανείων ευρίσκεται σε πλήρη αντίθεση, με τα «ενδιαφέροντα» της δημοκρατικής κυβέρνησης, η οποία διαδέχεται στην εξουσία την απολυταρχική προηγούμενη.

Ειδικότερα, εάν τα χρήματα που προήλθαν από το δανεισμό, οδηγήθηκαν στα ταμεία της ελίτ, της κυρίαρχης τάξης δηλαδή μίας χώρας, εάν χρησιμοποιήθηκαν για την καταπίεση του πληθυσμού της ή δαπανήθηκαν για άλλους λόγους, οι οποίοι δεν προήγαν τα συμφέροντα του συνόλου, πιστεύεται πως δεν πρέπει να υποχρεωθεί η εκλεγμένη νέα κυβέρνηση να τα πληρώσει (σύμφωνα με το δόγμα του «απεχθούς χρέους»).

Παράλληλα, με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται η παρεμπόδιση των δυνητικών δανειστών, να στηρίζουν ανάλογα, δικτατορικά συνήθως, καθεστώτα. Η Κούβα (1898), η Κόστα Ρίκα (1923) και το Εκουαδόρ (2008) το οποίο, μετά από λογιστικό έλεγχο του δημοσίου χρέους, χαρακτήρισε μέρος του ως «απεχθές», έκαναν χρήση του συγκεκριμένου «δόγματος» στο παρελθόν.

Όσον αφορά την Ελλάδα, επειδή τα τελευταία τριάντα χρόνια, εντός των οποίων δημιουργήθηκε το τεράστιο δημόσιο χρέος της, δεν διοικείται από μη εκλεγμένες δημοκρατικά κυβερνήσεις, θεωρούμε ότι πολύ δύσκολα θα μπορούσε κανείς να επικαλεσθεί τη συγκεκριμένη έννοια, «απαιτώντας» διαγραφή των απεχθών χρεών κατά τα πρότυπα που αναφέραμε.

Παρά το ότι λοιπόν οι δανειστές μας είχαν σαφώς γνώση, σχετικά με την «κακοδιαχείριση» των δανείων που ενέκριναν στις κυβερνήσεις μας, όπως απεδείχθη, μεταξύ άλλων, από τον πρόεδρο της Κομισιόν, ενώ ήταν οι ίδιοι οι διαφθορείς της πολιτικής μας ηγεσίας, είναι μάλλον δύσκολο να επικρατήσει μία τέτοια άποψη – ειδικά αφού κανένας πολιτικός μέχρι σήμερα δεν έχει τιμωρηθεί, οπότε δεν έχει ουσιαστικά στοιχειοθετηθεί ο χρηματισμός και η διαφθορά, η οποία κόστισε στη χώρα μας τουλάχιστον το 50% των συνολικών δημοσίων χρεών της (άνω των 180 δις €).        

 

Η ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ

 

Η κυβέρνηση ενός κράτους μπορεί να αρνηθεί την «εξυπηρέτηση» του συνόλου ή μέρους των χρεών του, εάν η πληρωμή τους μπορεί να προκαλέσει την οικονομική καταστροφή της πλειοψηφίας των Πολιτών του – εάν δηλαδή είναι συνδεδεμένη με το κλείσιμο των σχολείων, με το σταμάτημα της λειτουργίας των νοσοκομείων κλπ.

Η δυνατότητα αυτή στηρίζεται στην απόφαση της επιτροπής Διεθνούς Δικαίου του ΟΗΕ, σύμφωνα με την οποία «Ένα κράτος-μέλος δεν μπορεί να αναγκασθεί να κλείσει σχολεία, πανεπιστήμια, δικαστήρια και να εγκαταλείψει τις δημόσιες υπηρεσίες, επιφέροντας χάος και αναρχία στην κοινωνία, απλά και μόνο για να εξασφαλίσει την αποπληρωμή των δανείων σε ξένους και τοπικούς δανειστές του».

Κατά την άποψη μας, η Ελλάδα δεν μπορεί να επικαλεσθεί κάτι τέτοιο, παρά το ότι ο κίνδυνος είναι ορατός, εφόσον η κρατική περιουσία της υπερκαλύπτει το δημόσιο χρέος – ενώ το ιδιωτικό χρέος της είναι κατά πολύ χαμηλότερο, σε σχέση με τις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας.

 

Η «ΑΠΟΧΡΕΩΣΗ» ΜΕ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΜΕΣΑ

 

Με εξαίρεση την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του συνολικού δημοσίου χρέους μας, χωρίς καμία διαγραφή, με 40 ισόποσες ετήσιες δόσεις και το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ, υπό την προϋπόθεση της εκδίωξης του ΔΝΤ – μία λύση που μάλλον δικαιούμαστε, αφού το μεγαλύτερο μέρος του χρέους προήλθε από τη διαφθορά των πολιτικών μας και τις υπερτιμολογημένες αγορές εκ μέρους του δημοσίου, εάν θα τοποθετούμαστε υπέρ της ολοκληρωτικής διατήρησης της Εθνικής μας κυριαρχίας, θα οφείλαμε να ξεπεράσουμε χωρίς τη βοήθεια «τρίτων» τα σημερινά προβλήματα, στα οποία μας οδήγησαν οι κυβερνήσεις των τελευταίων τριάντα ετών – τουλάχιστον με τη δική μας ανοχή, αν όχι με την ενεργό συμμετοχή, ενώ αναμφίβολα αυξήθηκε σημαντικά ο ιδιωτικός μας πλούτος (από την άνοδο των τιμών της ακίνητης περιουσίας, λόγω του τουρισμού και των έργων υποδομής, από τις επιδοτήσεις της ΕΕ στη γεωργία, από την πτώση των επιτοκίων λόγω της εισόδου μας στην Ευρωζώνη κλπ). Στην περίπτωση αυτή υπάρχουν οι εξής τρόποι, τους οποίους έχουμε αναλύσει στο παρελθόν:

(α) Η εθνικοποίηση του χρέους: Από το σύνολο των οφειλών του κράτους μας, περίπου τα 200 δις € είναι εξωτερικά δάνεια, με προγραμματισμένους τόκους και δόσεις αποπληρωμής τους. Εάν, κατά το παράδειγμα της Ιαπωνίας, η κυβέρνηση μας κάλυπτε το συγκεκριμένο ποσόν σταδιακά, με την έκδοση εθνικών ομολόγων (για τα οποία θα ήταν προτιμότερο να χρησιμοποιηθούν κυρίως οι καταθέσεις Ελλήνων στο εξωτερικό, έτσι ώστε να μην προβληματισθούν οι Ελληνικές τράπεζες), θα είχαμε προφανώς τη δυνατότητα να αυτοχρηματοδοτηθούμε (άρθρο μας). 

(β)  Ο μηδενισμός του χρέους: Είναι μία λύση που θα μπορούσε να επιτευχθεί με την εφάπαξ εισφορά περιουσιακών στοιχείων (καταθέσεις, ακίνητα κλπ) των Ελλήνων ιδιωτών, την οποία έχουμε αναλύσει στο παρελθόν – αν και με τη συμμετοχή των δανειστών μας (άρθρο μας). Όπως είχαμε αναφέρει τότε, αφενός μεν πρέπει να πληρώνουμε για τα λάθη μας (δυστυχώς εμείς εκλέγαμε τόσα χρόνια εκείνους τους Πολιτικούς που μας οδήγησαν στην καταστροφή), αφετέρου κανένας πόλεμος δεν διεξάγεται χωρίς απώλειες – ενώ στόχος μας οφείλει να είναι όχι η εξάλειψη των απωλειών, αφού κάτι τέτοιο είναι εντελώς ανέφικτο, αλλά ο όσο το δυνατόν μεγαλύτερος περιορισμός τους.

(γ)  Η μετοχοποίηση του χρέους: Το κράτος μας θα μπορούσε να δημιουργήσει μία ή περισσότερες εταιρείες, συνεισφέροντας τόσο πάγια περιουσιακά του στοιχεία στο κεφάλαιο τους, όσο και κάποιες συμμετοχές του στις δημόσιες επιχειρήσεις. Στη συνέχεια, θα μπορούσε να πουλήσει αυτές τις μετοχές σε Έλληνες επενδυτές και καταθέτες, έτσι ώστε να χρηματοδοτηθεί εσωτερικά – χωρίς να αναγκασθεί στην εκποίηση τους σε ξένους. Ας μην ξεχνάμε ότι, με συνολικό χρέος στο 252% του ΑΕΠ μας, το ιδιωτικό θα μπορούσε να φθάσει στο 180% χωρίς κανένα πρόβλημα – οπότε, το δημόσιο χρέος θα περιοριζόταν στη διαφορά (72%).

Εάν η Ελλάδα χρησιμοποιούσε έναν από τους παραπάνω ή κάποιους ανάλογους τρόπους «αποχρέωσης», με δικά της μέσα, θα μπορούσε να ξεφύγει από τα προβλήματα της – εξοφλώντας (εκδιώκοντας) το ΔΝΤ και ανακτώντας την Εθνική της κυριαρχία, καθώς επίσης την εθνική της υπερηφάνεια. Άλλωστε, η περαιτέρω δραστηριοποίηση του ΔΝΤ θα κοστίσει στους Πολίτες της, σε όλους εμάς δηλαδή, πολύ περισσότερα, από αυτά που θα προσφέραμε σήμερα, με τη θέληση μας – υπό την προϋπόθεση φυσικά του πλήρους ελέγχου της Πολιτείας. 

Για παράδειγμα, τυχόν πτώση της αγοράς ακινήτων, η οποία προκαλεί συνήθως μία εκτεταμένη τραπεζική κρίση, θα κόστιζε στον ιδιωτικό τομέα μας, σε όλους εμάς δηλαδή, περισσότερα από 200 δις € – όπως η καταβαράθρωση του ελληνικού χρηματιστηρίου, η οποία ήδη κόστισε στους μετόχους των εισηγμένων εταιρειών μας, «κεφαλαιοποίηση» άνω των 150 δις € (το 50% σχεδόν του δημοσίου χρέους μας). Αλήθεια, ποια ιδιωτική επιχείρηση θα συνέχιζε να «ανέχεται» το διευθύνοντα σύμβουλο στη θέση του, εάν είχε ζημίες που θα ξεπερνούσαν το 50% του ετήσιου τζίρου της (ΑΕΠ), διακινδυνεύοντας την περαιτέρω αύξηση τους;     

 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

 

Όπως έχουμε αναλύσει στο παρελθόν, η «ακμή» ενός λαού σαν τον δικό μας, θα μπορούσε να στηριχθεί στις τρείς παρακάτω προϋποθέσεις (η παρακμή, αντίστοιχα, στην παντελή έλλειψη τους – κάτι που πολύ φοβόμαστε ότι «συμβαίνει» σήμερα):

(α)  Σε ένα σύνολο υγιών οικονομικών και πολιτικών θεσμών, οι οποίοι θα καθορίζουν επακριβώς το πλαίσιο, μέσα στο οποίο θα μπορούμε να αναπτυχθούμε, ανταγωνιζόμενοι με ίσους όρους.

(β)  Σε ένα σύνολο συνειδητών πολιτών, το οποίο να κατανοεί επαρκώς τις αρχές της Οικονομίας και της Δημοκρατίας ή, τουλάχιστον, να έχει διαμορφώσει ένα χαρακτήρα συνεπή προς το συγκεκριμένο «τρόπο ζωής».

(γ)  Σε μία υψηλής ποιότητας ηγεσία, η οποία να μπορεί να κατευθύνει ορθολογικά το κράτος (να μην σπαταλάει δηλαδή και φυσικά να μην «υπεξαιρεί» το δημόσιο πλούτο, «εκμηδενίζοντας» παράλληλα τον πολιτισμό μας), καθώς επίσης να διαφυλάσσει τη χώρα της, τουλάχιστον στις κρίσιμες στιγμές – χωρίς ποτέ να επιτρέπει σε τρίτους να την προσβάλλουν. Τα απολύτως απαραίτητα χαρίσματα που πρέπει να διαθέτει η ηγεσία αυτή δεν είναι άλλα, από το να μπορεί να πείθει τεκμηριωμένα, να εμπνέει και να διδάσκει – να εκπαιδεύει δηλαδή τους κυβερνωμένους.  

Εάν λοιπόν δεν αγωνισθούμε για να αποκτήσουμε τα παραπάνω χαρακτηριστικά, με απώτερο στόχο την κυριαρχία των Θεσμών και την άμεση Δημοκρατία, καθώς επίσης εάν συνεχίσουμε να «επιρρίπτουμε» τις ευθύνες σε τρίτους, χωρίς να προσπαθήσουμε να  επιλύσουμε, με δικά μας κυρίως μέσα, τα οικονομικά και λοιπά μας προβλήματα, δεν πρόκειται να ξεφύγουμε από το «τέλμα» – ενώ, στην αντίθετη περίπτωση, θα ήταν μάλλον οξύμωρο να παραπονιόμαστε για την απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας ή να αναφερόμαστε στην εθνική μας υπερηφάνεια.     

 

Βασίλης Βιλιάρδος (copyright), Αθήνα, 23. Μαρτίου 2011, viliardos@kbanalysis.com      

* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

 

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2315.aspx

ΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ:

Η σημερινή λειτουργία του ΔΝΤ, η ανάγκη επιστροφής του στις ιδρυτικές αξίες – Μέρος Ι

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

“Είναι απολύτως απαραίτητο όλοι εμείς οι Έλληνες Πολίτες, χωρίς καμία εξαίρεση ή καθυστέρηση, να δραστηριοποιηθούμε, επανακτώντας την εθνική μας κυριαρχία – εάν δεν επιθυμούμε να αφήσουμε στις επόμενες γενιές μία χώρα βομβαρδισμένη, πάμπτωχη, γεμάτη ερείπια, χρεοκοπημένες επιχειρήσεις, εγκληματικότητα, κλειστά σχολεία, εγκαταλειμμένα νοσοκομεία και ανθρώπινη δυστυχία. Όπως είπε δε πρόσφατα ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας: Εάν το έθνος μας αγωνισθεί ενωμένο, θα ξεπεράσουμε γρήγορα την κρίση”.   

Επιθυμώντας τώρα να απαντήσουμε στους «ισχυρισμούς» κάποιων υπερασπιστών των «συνδίκων του διαβόλου», σύμφωνα με τους οποίους «Η Ελλάδα δεν είχε δήθεν άλλες διαθέσιμες λύσεις, εκτός από το να αποδεχτεί το ΔΝΤ, ή να βρεθεί αντιμέτωπη με μια ολοκληρωτική κατάρρευση των οικονομικών της, με τελικό αποτέλεσμα να οδηγηθεί στο χάος», χωρίς να αναφερθούμε σε μία σειρά λύσεων, τις οποίες έχουμε ήδη παρουσιάσει σε προηγούμενα άρθρα μας, θα ξεκινήσουμε από το εάν αποτελεί γενικώς λύση, η προσφυγή μίας οποιασδήποτε χώρας στο σημερινό ΔΝΤ. Ειδικότερα λοιπόν τα εξής:  

(α)  Κατά την άποψη μας, την οποία έχουμε τεκμηριώσει «ιστορικά» πάρα πολλές φορές, αναλύοντας παρόμοιες οικονομικές κρίσεις σε διάφορες περιοχές του πλανήτη (Βραζιλία, Αργεντινή, Ασία κλπ), το ΔΝΤ λειτουργεί κατ’ αρχήν σαν ένας σύνδικος πτώχευσης κρατών – ενώ δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τα ειδικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η εκάστοτε χώρα (πόσο μάλλον για την ανάπτυξη της).

Η «αποστολή» του είναι ουσιαστικά να εισπράξει με κάθε τρόπο τα «επισφαλή» δάνεια των πάσης φύσεως πιστωτών του δημοσίου μίας χώρας, μειώνοντας κυρίως τις κοινωνικές της δαπάνες, περιορίζοντας τα έξοδα λειτουργίας της, αυξάνοντας τα φορολογικά και λοιπά έσοδα της (μεταξύ άλλων, επιταχύνοντας και διευρύνοντας τη μεταφορά «πόρων» από τον ιδιωτικό τομέα στο δημόσιο), καθώς επίσης «εκποιώντας» τα πάγια περιουσιακά της στοιχεία – ανεξάρτητα από την καταστροφή που προκαλεί, η οποία παρομοιάζεται από πολλούς με αυτήν μίας πολεμικής επίθεσης του ΝΑΤΟ. 

Στα πλαίσια αυτής της λειτουργίας του το ΔΝΤ (όπως ακριβώς οι «μπράβοι» των τοκογλύφων), «τρομοκρατεί» σε μεγάλο βαθμό τους κατοίκους εκείνων των χωρών, οι οποίες έχουν υπερχρεωθεί (από τις διεφθαρμένες συνήθως κυβερνήσεις τους), έτσι ώστε να μην το επαναλάβουν στο μέλλον – ενώ παρουσιάζεται ως η μοναδική δυνατότητα αλλαγής των «σαθρών» πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών δομών, οι οποίες έχουν εγκατασταθεί σε μία χώρα, «διαβρώνοντας» την ανταγωνιστικότητα της.

Ειδικά στο σημείο αυτό δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς, γιατί το ΔΝΤ δεν ασχολείται με την αλλαγή των «διεφθαρμένων και διαβρωμένων» δομών της «πατρίδας» του, των Η.Π.Α., οι οποίες έχουν απολέσει σχεδόν εξ ολοκλήρου την ανταγωνιστικότητα τους – τυπώνοντας αφειδώς χρήματα για να ανταπεξέλθουν, εις βάρος όλου του υπόλοιπου κόσμου, αφού είναι η, με αρκετή απόσταση, μεγαλύτερη ελλειμματική οικονομία του πλανήτη. Επίσης, μήπως με τη βοήθεια του ΔΝΤ προσπαθεί η υπερδύναμη, ακόμη μία φορά, να «εξάγει» τα προβλήματα της στον υπόλοιπο κόσμο, όπως έκανε ήδη με την κρίση των ενυπόθηκων δανείων (subprimes) – σχεδιάζοντας ταυτόχρονα να αποπληρώσει τα χρέη της, με τα δικά μας χρήματα.    

(β)  Κατά δεύτερο λόγο, το ΔΝΤ έχει «μετεξελιχθεί» σε όργανο της εξωτερικής πολιτικής των Η.Π.Α. (Wall Street) οι οποίες, με τη «συνδρομή» του, επιβάλλουν τους όρους τους σε διάφορες περιοχές του πλανήτη (άρθρο μας).

Αναλυτικότερα, το ΔΝΤ ήταν αρχικά «προγραμματισμένο» έτσι ώστε, όταν μία χώρα-μέλος του αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα, να έχει αυτόματα το δικαίωμα να λάβει ΔΝΤ-πιστώσεις. Ουσιαστικά λοιπόν ήταν ένα πραγματικό «ταμείο συνοχής», το οποίο εξασφάλιζε πιστώσεις στα κράτη που τις είχαν ανάγκη – χωρίς να απαιτείται η  ανάληψη δανείων εκ μέρους τους από τους διεθνείς κερδοσκόπους, με τοκογλυφικά επιτόκια.

Μετά τον πόλεμο της Κορέας όμως, η μεγάλη αύξηση των ενεργειακών τιμών, δημιούργησε σημαντικές κρίσεις στα ισοζύγια πληρωμών πολλών χωρών – κάτι που πιθανότατα θα συμβεί ξανά σήμερα, μετά την καταστροφή στην Ιαπωνία, την απίστευτη εισβολή στη Λιβύη, καθώς επίσης τις συνεχόμενες εξεγέρσεις των πεινασμένων.

Τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, «εισήχθη» εκ μέρους του Ταμείου η «εξάρτηση» – δηλαδή, τα κράτη δεν είχαν πλέον το δικαίωμα να ζητήσουν ΔΝΤ-πιστώσεις, εάν δεν τις συνέδεαν με την ανάληψη συγκεκριμένων δεσμεύσεων, όπως για παράδειγμα την απελευθέρωση των συναλλαγματικών ελέγχων, καθώς επίσης την εξουδετέρωση των εμπορικών περιορισμών. Επίσης, το ΔΝΤ έπαψε να χορηγεί εφάπαξ πιστώσεις, με τη συνολική χρηματοδότηση πλέον να παρέχεται «με δόσεις» – οι οποίες εξαρτώνται τόσο από τη λήψη των μέτρων, όσο και από τα αποτελέσματα τους στην οικονομία της εκάστοτε χώρας.

Η «εξάρτηση» ήταν μία πρωτοβουλία των Η.Π.Α., η οποία στην αρχή δεν έγινε αποδεκτή από τα άλλα κράτη-μέλη, τα οποία είχαν την άποψη ότι, οι ΔΝΤ-πιστώσεις ήταν δικαίωμα των μελών, σύμφωνα με την ιδρυτική συμφωνία του (Articles of Agreement). Εν τούτοις, ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος του ΔΝΤ (Η.Π.Α.) έθετε πάντοτε «βέτο», όταν οι αιτήσεις των κρατών-μελών για πίστωση δεν «συνέπλεαν» με την ιδέα της «εξάρτησης». Το γεγονός αυτό οδήγησε τα μέλη του ΔΝΤ να απευθύνονται κατ’ αρχήν στις Η.Π.Α. και όχι στο «Ταμείο», όταν ήθελαν να ζητήσουν πιστώσεις. Έτσι, η αρχή της «εξάρτησης» ίσχυσε πρακτικά, παρά τις αντιρρήσεις πολλών κρατών-μελών του ΔΝΤ.

(γ)  Τέλος το «Ταμείο», το εκτελεστικό όργανο δηλαδή της Παγκόσμιας Τράπεζας, λειτουργεί προς όφελος της επέκτασης των πολυεθνικών επιχειρήσεων παγκοσμίως (Καρτέλ). Στα πλαίσια αυτά, με την ενεργό συμμετοχή των υπολοίπων οικονομικών «όπλων μαζικής καταστροφής» της υπερδύναμης (εταιρείες αξιολόγησης, τράπεζες, hedge funds, διεθνείς οικονομολόγοι κλπ), το ΔΝΤ «μετεξελίχθηκε» περαιτέρω.

Δηλαδή, «επιλύει» πλέον κρίσεις, τις οποίες συχνά το ίδιο προκαλεί – όπως σε κάποιο βαθμό στο παράδειγμα της χώρας μας, με τη βοήθεια της οποίας «εισέβαλλε» κυριαρχικά στην Ευρωζώνη, διευρύνοντας την «πελατεία» του. Συνδυάζοντας δε δημιουργικά τις παλαιότερες με τις νέες του «πρωτοβουλίες», συνεχίζει να ανοίγει τις εκάστοτε «κλειστές» αγορές προς όφελος των πολυεθνικών, λεηλατεί κυριολεκτικά τις τοπικές επιχειρήσεις, επιβάλλει την ανεξέλεγκτη κίνηση των διεθνών τοκογλυφικών κεφαλαίων κλπ.

Κλείνοντας την ανάλυση μας, οφείλουμε να τονίσουμε ξανά ότι, το ταμείο έχει ξεφύγει εντελώς από το ρόλο που του ανατέθηκε στο Breton Woods. Πιστεύοντας λοιπόν ότι η πολιτική διαφθορά, η οποία οδήγησε την Ελλάδα στην υπερβολική χρέωση της, δεν θα είχε «εξελιχθεί» σε τέτοιο βαθμό, εάν δεν είχε συνυπολογισθεί εκ μέρους τόσο των διαφθορέων, όσο και των υπολοίπων δανειστών μας, η «ύπουλη προσφυγή» της χώρας μας στο ΔΝΤ, θεωρούμε ότι το «Ταμείο» είναι μέρος του προβλήματος – οπότε φυσικά δεν αποτελεί λύση για την Ελλάδα αλλά, αντίθετα, επιδεινώνει την κατάσταση της.

Ακόμη περισσότερο συνεχίζουμε να θεωρούμε ότι, εάν το ΔΝΤ δεν εγκαταλείψει τη χώρα μας, το αργότερο εντός του πρώτου εξαμήνου του 2011, δεν πρόκειται να υπάρξει μέλλον – ενώ η κατάσταση θα γίνει εκρηκτική, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρη την Ευρωζώνη

Εν τούτοις, είναι ίσως εύλογο να αναρωτηθούμε, να ερευνήσουμε καλύτερα, εάν θα μπορούσε το ΔΝΤ να βοηθήσει πραγματικά την Ελλάδα (κατ’ επέκταση και άλλες χώρες, οι οποίες ενδεχομένως θα χρειαζόταν στο μέλλον τη συνδρομή του), υπό την προϋπόθεση ότι θα «επέστρεφε» στην αρχική αποστολή του – σε αυτή δηλαδή που του ανατέθηκε από τη διάσκεψη του Bretton Woods.   

 

ΤΟ «ΕΠΙΘΥΜΗΤΟ» ΔΝΤ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ

 

Τα βασικότερα προβλήματα της χώρας μας είναι κατ’ αρχήν Πολιτισμικά (εδώ συμπεριλαμβάνουμε την κοινωνία και τους Πολίτες – επίσης την πλειοψηφία των ΜΜΕ), στη συνέχεια Θεσμικά και μάλλον στο τέλος, ενδεχομένως παράλληλα, Πολιτικά.

Τα οικονομικά προβλήματα «έπονται», ενώ στην πραγματικότητα δεν προηγείται η υπερχρέωση (η χώρα μας δεν είναι σε καμία περίπτωση χρεοκοπημένη, αφού τόσο τα περιουσιακά της στοιχεία, όσο και οι υποδομές της, υπερβαίνουν τα δάνεια της), αλλά η κακοδιαχείριση – στην οποία υπάγεται η παγίδα ρευστότητας που δεν αποφύγαμε, με αποτέλεσμα να μην καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε την ευρύτερη κρίση δανεισμού της «δύσης» (η «υπόθεση εργασίας» εδώ είναι ότι, οι ενέργειες της σημερινής μας κυβέρνησης, μετά την ανάληψη της εξουσίας εκ μέρους της, δεν ήταν σκόπιμες, με στόχο την έλευση του ΔΝΤ – αλλά ανεπαρκείς, όπως αυτές της προηγούμενης, καθώς επίσης  εσφαλμένες).

Επομένως, σύμφωνα τουλάχιστον με την παραπάνω περιγραφή, εάν το ΔΝΤ δεν είχε «μετεξελιχθεί» στην εγκληματική οργάνωση των τοκογλύφων, αλλά σε μία ικανή, έντιμη οργάνωση διαχείρισης οικονομικών κρίσεων διεθνώς, θα έπρεπε να ασχοληθεί με τα βασικά προβλήματα της Ελλάδας – έχοντας τη δυνατότητα να εξασφαλίσει βραχυπρόθεσμα την απαιτούμενη ρευστότητα. Άλλωστε, τα χρήματα που διαθέτει είναι λιγότερα από το 30% του συνολικού πακέτου στήριξης της οικονομίας μας – ενώ η χώρα προέλευσης του, η υπερδύναμη, απλά «τυπώνει» χαρτονομίσματα, τα οποία ουσιαστικά δεν κοστίζουν καθόλου. Οι ενέργειες του όφειλαν λοιπόν να είναι οι εξής:

(α)  Θεωρώντας ότι, το Πολιτισμικό πρόβλημα (έλλειμμα Παιδείας) της χώρας μας απαιτεί μακροχρόνια «θεραπεία», η οποία προϋποθέτει την επίλυση των υπολοίπων δύο, το ΔΝΤ θα έπρεπε να ασχοληθεί άμεσα με τη λειτουργία των Θεσμών (για τους οποίους προφανώς αδιαφόρησε). Το κέντρο βάρους των ενεργειών του όφειλε να είναι η αποκατάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης – μεταξύ άλλων, με τη βοήθεια της κατάργησης της θεσμοθετημένης ατιμωρησίας των Πολιτικών, καθώς επίσης των υπολοίπων «κοινωνικών λειτουργών». Είναι άλλωστε εμφανές ότι, εάν συνεχίσει η απίστευτη διαφθορά των πολιτικών, όπως δυστυχώς συμβαίνει, το σύνολο του σημερινού πολιτικού συστήματος θα καταρρεύσει – με εξαιρετικά δυσμενή επακόλουθα για τη χώρα μας. 

(β)  Στη συνέχεια, το ΔΝΤ θα έπρεπε να αποκαταστήσει τη σωστή λειτουργία των πολιτικών κομμάτων – επιβάλλοντας την άμεση «κατάργηση» των «μαύρων ταμείων», την πλήρη διαφάνεια στα οικονομικά τους, την πληρωμή των χρεών τους (τα δύο μεγάλα κόμματα χρωστούν πάνω από 100 εκ. € στις τράπεζες), καθώς επίσης καταπολεμώντας τη διαπλοκή, τη διαφθορά, όπως και όλες τις υπόλοιπες, χρόνιες παθήσεις τους.

(γ)  Παράλληλα, το ΔΝΤ όφειλε να ασχοληθεί με εκείνα τα οικονομικά προβλήματα, τα οποία οδήγησαν την Ελλάδα στην υπερχρέωση (για τα οποία επίσης αδιαφόρησε εντελώς).  

Ειδικότερα, όπως έχουμε αναλύσει στο παρελθόν, το σημαντικότερο σημερινό πρόβλημα είναι η «ασύμμετρη παγκοσμιοποίηση» – εντός της Ευρωζώνης δε η αντίστοιχη, η οποία εξειδικεύεται στην αδυναμία συνύπαρξης των πλεονασματικών με τις ελλειμματικές χώρες. Πόσο μάλλον όταν το μεγαλύτερο «εσωτερικό» πρόβλημα της Ευρωζώνης είναι η Γερμανία, η οποία χρησιμοποίησε τη χώρα μας (συνεχίζει να το κάνει), για τον παραδειγματισμό των υπολοίπων «εταίρων» της στην Ευρωζώνη – ενώ ποτέ δεν εξόφλησε τις υποχρεώσεις της απέναντι μας, έστω βοηθώντας μας έμμεσα (άρθρο μας).      

Συνεχίζοντας, η αδυναμία συνύπαρξης των πλεονασματικών με τις ελλειμματικές χώρες εντός της Ευρωζώνης, επιδεινώνεται από το κοινό νόμισμα, το οποίο δεν εξισορροπείται από μία κοινή οικονομική πολιτική (δημοσιονομική ένωση κλπ) – με αποτέλεσμα το Ευρώ των ελλειμματικών χωρών να διατηρείται «τεχνητά» υπερτιμημένο, ενώ το Ευρώ των πλεονασματικών υποτιμημένο. Το γεγονός αυτό οδηγεί τις ελλειμματικές χώρες να αγοράζουν όλο και περισσότερα προϊόντα από τις πλεονασματικές, αφού πωλούνται φθηνότερα – αυξάνοντας κατά συνέπεια την ανταγωνιστικότητα των πλεονασματικών, εις βάρος της δικής τους.

Κατ’ επέκταση, το έλλειμμα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών των ελλειμματικών χωρών αυξάνεται συνεχώς, «εκβάλλοντας» ουσιαστικά στο εξωτερικό χρέος τους – όπως φαίνεται από τον Πίνακα Ι, σε σχέση με την Ελλάδα:

 

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Ακαθάριστο Εξωτερικό Χρέος σε εκ. €

 

Σημείωση: Το εξωτερικό χρέος είναι το σύνολο του χρέους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, σε πιστωτές του εξωτερικού. Εάν η αξία των εξαγωγών μίας χώρας είναι χαμηλότερη από την αξία των εισαγωγών της, με αποτέλεσμα το ισοζύγιο πληρωμών της να έχει έλλειμμα, ένα μέρος τόσο των επενδύσεων, όσο και της κατανάλωσης της χρηματοδοτείται από το εξωτερικό – με αποτέλεσμα να αυξάνεται συνεχώς το εξωτερικό της χρέος. Στην περίπτωση αυτή λέμε ότι, οι Πολίτες επενδύουν και καταναλώνουν περισσότερα υλικά αγαθά και υπηρεσίες, από ότι οι ίδιοι παράγουν.

Πηγή: ΤτΕ – Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

 

Ταυτόχρονα, οι πλεονασματικές χώρες δανείζουν τις ελλειμματικές (Πίνακας ΙΙ), έτσι ώστε αυτές να χρηματοδοτούν τα ελλείμματα τους, καθώς επίσης να αγοράζουν τα προϊόντα τους – επιβαρυνόμενες παράλληλα με τους τόκους.

 

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Εξωτερικές απαιτήσεις (δάνεια) των γερμανικών τραπεζών σε δις €, με ημερομηνία καταγραφής τέλη Αυγούστου 2010

 

Πηγή: Bundesbank – Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Όπως φαίνεται από τον Πίνακα ΙΙ, η Γερμανία δανείζει σχεδόν το 100% του ΑΕΠ της, κυρίως στις ευρωπαϊκές χώρες – στις οποίες εξάγει το 75% των προϊόντων που παράγει. Οι εξαγωγές της στην ΕΕ στηρίζονται στο υποτιμημένο ευρώ της, το οποίο αυξάνει συνεχώς την παραγωγικότητα της – μειώνοντας διαρκώς την ανταγωνιστικότητα των υπολοίπων. Παράλληλα, επεκτείνεται με τις εμπορικές επιχειρήσεις της στις αδύναμες χώρες, «απορροφώντας» συνεχώς τα έσοδα τους. Προφανώς, ο «κύκλος» αυτός οδηγεί τις ελλειμματικές χώρες στην αδυναμία πληρωμής – σημείο στο οποίο έφτασε πρώτη η Ελλάδα, αφού «επιβοηθήθηκε» από πολλούς άλλους παράγοντες (πολιτική διαφθορά, διαπλοκή, Ολλανδική νόσος  κλπ).

 Βασίλης Βιλιάρδος (copyright), Αθήνα, 23. Μαρτίου 2011, viliardos@kbanalysis.com      

* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2315.aspx

 

Συνέχεια στο Μέρος ΙΙ.

Γιατί η στάση πληρωμών πρέπει να είναι η αιχμή του σοσιαλιστικού προγράμματος της αριστεράς

ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟ ΔΙΠΛΟ ΑΙΤΗΜΑ: ΡΗΞΗ ΚΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

via Avant Garde

 

Του Π. Κοσμά

 

Στους πρώτους μήνες του 2011 είχαμε μια διπλή, σημαδιακή κατάρρευση: Αφενός, της μεγάλης κυβερνητικής αφήγησης ότι το Μνημόνιο (έστω και άδικο, έστω και με οδύνες και δάκρυα) θα λύσει το πρόβλημα της χρεοκοπίας του ελληνικού καπιταλισμού, της αποκαλούμενης και κρίσης χρέους. Αφετέρου, της βασικής ιδέας του «αριστερού ευρωπαϊσμού» ότι η Ε.Ε. και η ΟΝΕ εμπεριέχουν ένα «θετικό κεκτημένο για τους ευρωπαϊκούς λαούς», το οποίο θα μπορούσε να δικαιωθεί μέσα από μια πορεία μεταρρύθμισής τους στην κατεύθυνση μιας «μιας άλλης Ευρώπης».

Οι εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος εμπεριέχουν πλέον πολύ πειστικά δεδομένα για το γεγονός ότι αφενός το Μνημόνιο είναι εκτός στόχων και επιδεινώνει την κρίση χρέους του ελληνικού καπιταλισμού και αφετέρου ότι η Ε.Ε. και ακόμη περισσότερο η ΟΝΕ είναι «μηχανές του κεφαλαίου» ταγμένες στο στόχο της συντριβής των εργατικών και κοινωνικών κατακτήσεων, και δεν επιδέχονται «φιλολαϊκής μεταρρύθμισης».

 

Μνημόνιο = διαχείριση της χρεοκοπίας

 

Η Αριστερά χρειάστηκε μερικούς – υπερπολύτιμους στην κλίμακα του πολιτικού χρόνου – μήνες για να συνειδητοποιήσει ότι ο ελληνικός καπιταλισμός (κι όχι «η οικονομία μας», «ο τόπος» ή «η χώρα») αντιμετωπίζει μια ιστορικής κλίμακας κρίση, που είναι βέβαια συνολικά κρίση του μοντέλου συσσώρευσης, αλλά που η βασική της αιχμή είναι η κρίση χρέους. Ακόμη και σήμερα όμως δεν έχει γίνει επαρκώς κατανοητό ότι δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με κρίση χρέους αλλά με μια ήδη συντελεσμένη χρεοκοπία και ότι το Μνημόνιο δεν είναι τίποτε άλλο παρά το «διεθνές συμβόλαιο» για τη διαχείριση αυτής της χρεοκοπίας. Ποιος είναι ο σκοπός αυτού του «συμβολαίου» και γιατί το αποκαλούμε διεθνές;

Ο προφανής σκοπός είναι να περιοριστούν οι απώλειες από τη συντελεσμένη χρεοκοπία τόσο για τον ελληνικό καπιταλισμό (κι όχι για «την οικονομία μας», «τη χώρα μας» ή τον «τόπο μας») όσο και για την Ε.Ε., την Ευρωζώνη και τις ηγέτιδες καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης, αλλά και για το διεθνές σύστημα εν γένει. Tο Μνημόνιο σαν «διεθνές συμβόλαιο» διαχείρισης της συντελεσμένης χρεοκοπίας του ελληνικού καπιταλισμού επιχειρεί να συγκεράσει τα συμφέροντα του ελληνικού καπιταλισμού με τα συμφέροντα του διεθνούς συστήματος: να σώσει τον ελληνικό καπιταλισμό από τις πιο ακραίες συνέπειες της χρεοκοπίας του και ταυτόχρονα να σώσει το ευρώ, τα συμφέροντα των ηγέτιδων -και όχι μόνο- καπιταλιστικών δυνάμεων της Ευρώπης αλλά και το διεθνές σύστημα από τις συνέπειες μιας ανεξέλεγκτης ελληνικής χρεοκοπίας.

 

Στάση πληρωμών: η αιχμή του προγράμματος της Αριστεράς

 

Ότι το Μνημόνιο είναι το «διεθνές συμβόλαιο» διαχείρισης της χρεοκοπίας του ελληνικού καπιταλισμού σημαίνει ότι είναι «εξ ορισμού» αδύνατο το κίνημα και η Αριστερά να διαπραγματευτούν τους όρους του. Για να το πούμε αλλιώς: διαχείρισης της χρεοκοπίας του ελληνικού καπιταλισμού με ταυτόχρονη μέριμνα να μη θιγούν τα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα και κατακτήσεις είναι ο πλέον ανέφικτος και μη ρεαλιστικός στόχος που μπορεί να τεθεί. Αυτό δεν είναι μόνο ένα συνειρμικά συνεπές συμπέρασμα, αλλά μπορεί να τεκμηριωθεί απλά και με τη γλώσσα των αριθμών. Για μια χώρα με μεγάλο δημόσιο έλλειμμα που δεν μπορεί να βγει στις αγορές για να δανειστεί, αν επιλέξει να είναι συνεπής στις «συμβατικές υποχρεώσεις» εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, δεν μπορεί να είναι συνεπής στη χρηματοδότηση των μισθών, των συντάξεων και του κοινωνικού κράτους, ούτε καν του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Ιδού και οι αριθμοί (με βάση τις προβλέψεις του προϋπολογισμού του 2011 – η σχέση μεταξύ των μεγεθών δεν θα αλλάξει ουσιαστικά από τις σίγουρες αστοχίες των προβλέψεων):

Δημόσια έσοδα:                                                 59.360 εκατ. Ευρώ

Δημόσιες δαπάνες:                                           71.839 εκατ. Ευρώ

Αποδοχές-συντάξεις:                                       19.802 εκατ. Ευρώ

Μεταβιβαστικές πληρωμές:                           18.253 εκατ. Ευρώ

Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων:              8.500 εκατ. Ευρώ

Τόκοι:                                                                   15.920 εκατ. Ευρώ

Χρεολύσια:                                                         35.800 εκατ. Ευρώ

Έλλειμμα Κρατικού Προϋπολογισμού:        20.857 εκατ. Ευρώ

Δανεισμός:                                                          69.458 εκατ. Ευρώ

Με μια απλή αξιολόγηση των βασικών αυτών μεγεθών βγαίνουν τα εξής συμπεράσματα:
Παρ’ όλη την τεράστια περικοπή σε μισθούς, συντάξεις, κοινωνικές δαπάνες (μεταβιβαστικές πληρωμές), λειτουργικές δαπάνες, ΠΔΕ κ.λπ., το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού παραμένει ψηλό και για να πληρωθούν αυτές οι δαπάνες στο συγκεκριμένο ύψος χρειάζονται δανεικά ύψους 69,5 δισ. ευρώ (για το έλλειμμα και τα χρεολύσια). Χωρίς τα λεφτά της τρόικας, αυτά τα 69,5 δισ. ευρώ απλά δεν θα υπήρχαν γιατί η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει από τα τέλη Απριλίου του 2010 (δηλαδή δεν μπορεί να βγει στις αγορές για να δανειστεί)!

Οι δαπάνες για την εξυπηρέτηση του χρέους (τόκοι + χρεολύσια) ανέρχονται σε 51.720 εκατ. ευρώ. Αν έπρεπε να εξυπηρετηθεί το δημόσιο χρέος ενώ το ελληνικό Δημόσιο δεν μπορεί να βγει στις αγορές να δανειστεί, τότε από τα δημόσια έσοδα θα έμεναν 7.640 εκατ. ευρώ για να πληρωθούν όλες οι άλλες δαπάνες του Δημοσίου! Αν, αντίθετα, δεν πληρώνονταν οι δαπάνες για το δημόσιο χρέος, τότε το ελληνικό Δημόσιο θα απαλλασσόταν από ένα σημαντικό μέρος των 51.720 εκατ. ευρώ, που είναι υπεραρκετά για να πληρωθούν μισθοί, συντάξεις και ΠΔΕ στο σημερινό τους ύψος και επιπλέον άλλες δαπάνες.

Άρα διαψεύδονται δύο ισχυρισμοί: Πρώτον, ότι χωρίς τα δανεικά της τρόικας δεν θα υπήρχαν λεφτά για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις – δεν θα υπήρχαν αν συνεχίζαμε να εξυπηρετούμε το δημόσιο χρέος, αλλά θα υπήρχαν και με το παραπάνω αν σταματούσαμε να το εξυπηρετούμε. Δεύτερον, ότι θα μπορούσε και να εξυπηρετείται το δημόσιο χρέος και να μη μειώνονται οι μισθοί, οι συντάξεις και το κοινωνικό κράτος χωρίς την τρόικα και το Μνημόνιο.

Σε μια χρεοκοπημένη χώρα που τα έσοδα του Δημοσίου είναι 59 δισ. ευρώ και οι δαπάνες για εξυπηρέτηση του χρέους είναι 52 δισ. ευρώ δύο λύσεις υπάρχουν: Είτε η καπιταλιστικά αποδεκτή λύση, το «διεθνές συμβόλαιο» διαχείρισης της χρεοκοπίας όπως αποτυπώνεται στο Μνημόνιο και τις διαρκείς επικαιροποιήσεις του, είτε η μονομερής άρνηση εξυπηρέτησης του χρέους. Τρίτη λύση δεν υπάρχει, θα ήταν μαθηματικό και πολιτικό παράδοξο – και εν πάση περιπτώσει, όποιος τη διαθέτει ας μας την πει, και σύντομα γιατί η λύση του «δράματος» υπερεπείγει!

«Μα αν πούμε στάση πληρωμών, χρεώνεται η Αριστερά τη χρεοκοπία!» έρχεται ο αντίλογος. Δηλαδή ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να βγει στις αγορές και μάλιστα προβλέπεται ότι δεν θα μπορεί να βγει ούτε το 2012, γι’ αυτό θα μπει κατευθείαν στο νέο ευρωπαϊκό «μηχανισμό στήριξης» και σε κυλιόμενο Μνημόνιο διαρκείας, αυτό δεν είναι ο ορισμός της χρεοκοπίας, η οποία θα μπει στο «τραπέζι» από τη στιγμή που η Αριστερά θα μιλήσει για στάση πληρωμών! Αυτή είναι η Αριστερά που φοβάται τον ίσκιο της!

«Μα, στάση πληρωμών σημαίνει εκδίωξη από το ευρώ» – και ακολουθεί όλη η λίστα με τις «τραγωδίες» που αυτό θα συνεπιφέρει… Εδώ αποκαλύπτεται η μέγιστη αυταπάτη, αλλά και η έλλειψη συνέπειας: Όλη η Αριστερά έχει ορίσει στόχο την ανατροπή του Μνημονίου και να φύγει η τρόικα. Αν πιστεύουμε σ’ αυτό το στόχο, τι φανταζόμαστε ότι θα συμβεί την αμέσως επόμενη μέρα που θα τον πετύχουμε; Την επαύριο η στάση πληρωμών θα είναι υποχρεωτική – εκτός αν πιστεύουμε ότι όταν το κίνημα διώξει την τρόικα και το Μνημόνιο, οι αγορές θα καλοδεχτούν την Ελλάδα για να τη δανείσουν πλουσιοπάροχα… Στην πραγματικότητα, τόσο η τρόικα όσο και οι δανειστές θα φύγουν τρέχοντας (εννοείται, μαζί με τα δανεικά τους…) και θα πάμε αναπόδραστα σε στάση πληρωμών αν έστω και μόνο καταφέρουμε να μη μειωθούν άλλο οι μισθοί και οι συντάξεις – το «διεθνές συμβόλαιο» διαχείρισης της ελληνικής χρεοκοπίας δεν μεταρρυθμίζεται φιλολαϊκά, μόνο χειρότερο μπορεί να γίνει! Όλα τα «δεινά» που η Αριστερά φοβάται ότι θα επέλθουν ως συνέπεια του να …θέσουμε το στόχο της στάσης πληρωμών, είναι αναπόφευκτη συνέπεια του στόχου που έχει ήδη τεθεί: να φύγει το Μνημόνιο και η τρόικα. Εκτός αν τα λέμε και δεν τα πιστεύουμε…

«Μα, δεν αρκεί να ζητήσουμε τη διαγραφή του απεχθούς κ.λπ. χρέους;» Όχι, δεν αρκεί! Είναι ένα θετικό βήμα που ζητάει κι αυτό την ολοκλήρωσή του: όταν τεκμηριώσουμε ότι το τάδε ποσοστό του χρέους είναι άνομο και τοκογλυφικό, θα ζητήσουμε τη διαγραφή του. Και ύστερα; Περιμένουμε ότι οι τοκογλύφοι θα συγκινηθούν από το δράμα του ελληνικού λαού και θα μας απαλλάξουν απ’ αυτό  ή, έστω, θα προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων; Η μονομερής πράξη ρήξης με τη διεθνή της τοκογλυφίας, η στάση πληρωμών, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να εξαναγκαστούν οι ομολογιούχοι σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση, ακόμη και για τη διαγραφή του …1% του χρέους!

«Μα, δεν έχουμε τους συσχετισμούς για τις ανατροπές που συνεπάγεται ή και προϋποθέτει η στάση πληρωμών, άρα θα την κάνουν άλλοι και θα έχει αρνητικές συνέπειες». Και ούτε πρόκειται να αποκτήσουμε ποτέ αυτούς τους συσχετισμούς όσο κρυβόμαστε από το πρόβλημα και αρνούμαστε να αναλάβουμε τις συνέπειες! Διότι η στάση πληρωμών, η εθνικοποίηση των τραπεζών, όλων των ΔΕΚΟ και στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων και τομέων της οικονομίας χωρίς αποζημίωση των μεγαλομετόχων και με εργατικό και κοινωνικό έλεγχο, είναι η αναπόφευκτη «αλυσίδα» στόχων και αιτημάτων. Και ναι, πάει «πακέτο» με τη δική μας απάντηση στο «ζήτημα της εξουσίας» και  πρέπει να εντάσσεται σε ένα σοσιαλιστικό πρόγραμμα εξόδου από το σύστημα σε κρίση.

Με λίγα λόγια, πριν γράψουμε στις σημαίες μας «κυβέρνηση της Αριστεράς με σοσιαλιστικό πρόγραμμα», «ρήξη και ανατροπή», δεν θα είμαστε φορείς μιας αξιόπιστης – ανταγωνιστικής λύσης στο διεθνές καπιταλιστικό «συμβόλαιο διαχείρισης» της ελληνικής χρεοκοπίας. Όποιος πιστεύει σε μια αριστερή εναλλακτική πρόταση εξόδου από την κρίση του καπιταλισμού, θα πρέπει να γνωρίζει ότι ειδικά η χρεοκοπία την «απαγορεύει» διά ροπάλου. Λύσεις χωρίς ρήξη, χωρίς στάση πληρωμών και σοσιαλιστικό πρόγραμμα, είναι απλές φαντασιώσεις.

Γι’ αυτό, χρειαζόμαστε μια Αριστερά της ρήξης με σοσιαλιστικό πρόγραμμα! Κατεπειγόντως!

 

ΠΗΓΗ: ΕΠΟΧΗ (20-3-2011). Το είδα: Τετάρτη, 23 Μαρτίου 2011, http://youpayyourcrisis.blogspot.com/2011/03/blog-post_5971.html