Η Ελληνική κρίση και η Τουρκία

Του Νίκου Χειλαδάκη*

Πριν από λίγες μέρες και συγκεκριμένα στις 5 Οκτώβριου 2011, ένας πολύ γνωστός Έλληνας διανοούμενος, καθηγητής πανεπιστήμιου, ο Δ. Κ., τουρκολόγος, πήγε στην Τουρκία και μίλησε στο πανεπιστήμιο Gediz της Κωνσταντινούπολης, (εφημερίδα Sabah 6/10/2011), λέγοντας στο τουρκικό ακροατήριο του τα έξης καταπληκτικά: «Μόνο οι Τούρκοι μπορούν να σώσουν την Ελλάδα από την οικονομική κρίση. Η μόνη σωτηρία της Ελλάδας είναι η… ένωση και η ενσωμάτωσή της με τη Τουρκία».

Αυτό είναι άλλο ένα θλιβερό δείγμα του πώς παρουσιάζεται η χώρα μας με την δεδομένη οικονομική κρίση από τους ίδιους τους Έλληνες στην Τουρκία και ποιες εντυπώσεις επικρατούν για την Ελλάδα στην τουρκική κοινωνία.

Σήμερα την Άγκυρα πιστεύουν ότι εμείς είμαστε ο πιο αδύνατος κρίκος στον τουρκικό περίγυρο, (ένας περίγυρος που όπως θα δούμε παρακάτω είναι άκρως προβληματικός) και ότι θα ήμασταν πραγματικά μια υπέροχη «λιχουδιά» για το τουρκικό κατεστημένο είτε αυτό είναι κεμαλικό, είτε ισλαμικό του Ερντογάν, που όπως αποδεικνύεται είναι ακόμα πιο χειρότερο από το πρώτο καθώς διαπνέεται από ένα ακατάσχετο ιμπεριαλισμό που συμπλέει την θρησκεία με τον τουρκικό εθνικισμό. Το πρόβλημα όμως για τους Τούρκους, που λαχταράνε να κάνουν περίπατο στο Αιγαίο και στην Θράκη, είναι ότι ο επιτιθέμενος πάντα καταδικάζεται διεθνώς και συχνά αναγκάζεται να πληρώσει τις συνέπειες της επιθετικότητας του, (όχι πάντα). Για τον λόγο αυτό οι Τούρκοι δεν θα ήθελαν ποτέ να εμφανιστούν σαν οι επιτιθέμενοι και οι πολεμοχαρείς. Έτσι εμφανίζονται σαν οι «αθώες περιστερές» που απέναντι στους κακούς, μπαταξήδες και αναρχικούς Έλληνες, είναι οι ειρηνοποιοί και εγγυητές της σταθερότητας στην περιοχή. Δεδομένης αφορμής όμως…

Παράλληλα γίνεται μια μεγάλη εκστρατεία στους Τούρκους επενδυτές και άλλους να έρθουν και να αγοράσουν «κοψομεσιά» κάθε τι το ελληνικό, από κότερα, επιχειρήσεις, τράπεζες, μέχρι και νησιά και υφαλοκρηπίδες που έχουν τεράστια ενεργειακά κοιτάσματα. «-Τρέξτε η ευκαιρία είναι μεγάλη!» προτρέπουν οι τουρκικές εφημερίδες, η Ελλάδα ξεπουλιέται στην μισή τιμή και ακόμα χαμηλότερα, μην χάσετε τέτοια ευκαιρία. Σώστε την Ελλάδα !!! ! Χαρακτηριστικό του κλίματος είναι το άρθρο της δημοσιογράφου της Hurriyet, Sevin Turan, στις 8 Οκτωβρίου, που απευθύνεται στους Έλληνες και τους συμβουλεύει «στοργικά» να μην κάνουν πια αερομαχίες αλλά τα λεφτά για την αεροπορία να τα δώσουν στα …ελληνικά χρέη. Μέχρι και οι ελληνικές ομάδες μπάσκετ και βόλεϊ, όπως της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης, όπως αποκάλυψε η τουρκική εφημερίδα Yeni Şafak στις 14 Οκτωβρίου, σπεύδουν να ζητήσουν την… «οικονομική προστασία» της Τουρκικής Αεροπορικής Εταιρείας, «Türk Hava Yolları» ενώ η εφημερίδα Zaman, στις 13 Οκτωβρίου καλεί τους Τούρκους επιχειρηματίες να σπεύσουν να αγοράσουν όσο – όσο τις ελληνικές επιχειρήσεις για να τις σώσουν. Δηλαδή τα πρόβατα καταφεύγουν στην προστασία του …Λύκου. Αλλά τι να πει κανείς όταν Έλληνες μεγιστάνες, όπως οι ελληνοκαναδοί αδελφοί Λαζαρίδη, (ομογενείς από την Κωνσταντινούπολη), αντί να έρθουν να στηρίξουν την δοκιμαζόμενη ελληνική οικονομία, πηγαίνουν στην Τουρκία για μεγάλες επενδύσεις, όπως αναφέρει πανηγυρικά η εφημερίδα Mıllıyet, στις 10 Οκτωβρίου. Α ρε κατακαημένο Ελλαδιστάν!!!

Τις τελευταίες δεκαετίες έχει καλλιεργηθεί ένα κλίμα φοβίας και ένα κόμπλεξ κατωτερότητας απέναντι στην γειτονική χώρα. Η αντίληψη αυτή στηρίχτηκε από τις ελληνικές κυβερνήσεις πρώτα με τον κ Μητσοτάκη και στη συνέχεια με τον κ. Σημίτη. Στη συνέχεια είχαμε το περίφημο «άνοιγμα» του κ Παπανδρέου που άνοιξε τις πύλες της Ευρώπης στο Ελσίνκι το 1999 με τις βαρύγδουπες τότε δηλώσεις του ότι θα σταματούσαν οι αεροπορικές εμπλοκές στο Αιγαίο, λες και δεν ήξερε τι πραγματικά σημαίνει τουρκικός επεκτατισμός. Η Ελλάδα επαφιόταν στην αυταπάτη της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας για να καταστρώσει την εξωτερική της πολιτική, μια στρατηγική που όπως φάνηκε αργότερα ήταν μια τραγική αυταπάτη καθώς δεν λύθηκε κανένα ελληνοτουρκικό πρόβλημα. Η τουρκική επιθετικότητα με το τρίο Ερντογάν – Νταβούτολγου και Γκιούλ, αναβαπτισμένη τώρα, διακατέχεται και από το όραμα της αναβίωσης της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αυτό το αίσθημα κατωτερότητας και του κόμπλεξ καλλιεργήθηκε και από μια μεγάλη ελίτ των ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων πολλοί γνωστοί επώνυμοι δημοσιογράφοι που έσπευδαν να φωτογραφηθούν δίπλα στον αρχιτέκτονα της εισβολής στην Κύπρο, Μπουλέν Ετσεβίτ, στην πρώτη συνάντηση Ελλήνων και Τούρκων δημοσιογράφων στην Κωνσταντινούπολη το Φθινόπωρο του 1999.

Στο ίδιο μήκος κύματος και πολλοί υποτιθέμενοι στρατηγικοί αναλυτές προσπαθούσαν να δημιουργήσουν ένα κλίμα αναγκαιότητας υποχωρήσεων στην τουρκική επιθετικότητα, γιατί η διαμάχη, όπως υποστήριζαν, είναι αδιέξοδο και έθεταν πάντα το πλαστό ερώτημα «δηλαδή θέλετε πόλεμο;». Ακολούθησε ένα χείμαρρος παραπληροφόρησης ενώ τελευταία ενέσκηψε σαν ένα πολύ χρήσιμο όπλο στην κατεύθυνση της υποτακτικότητας και ένας τηλεοπτικός ορυμαγδός με τα περίφημα τουρκικά σήριαλ. Εδώ φάνηκε πραγματικά η τραγική ειρωνεία και η ελληνική βλακεία σε όλο της το μεγαλείο. Σήριαλ που δεν είχαν τίποτα να προσφέρουν παρά μόνο μια ψεύτικη εικόνα της Τουρκίας με πολύ γνωστούς ηθοποιούς που έτριβαν τα χέρια τους από τα ελληνικά ευρώ που έρρεαν στις τσέπες τους για να ειρωνεύονται την Ελλάδα κατέκτησαν το ελληνικό κοινό. Σήμερα στην Τουρκία προβάλλεται ένα κατάπληκτο σήριαλ, (που φυσικά κανείς δεν θα τολμήσει να το φέρει στην Ελλάδα), με φόντο τα γεγονότα του 1974 στην Κύπρο με τον τίτλο «Mazi kalbımde yaradir». Στο σήριαλ αυτό οι «Τούρκοι απελευθερωτές» του νησιού κυνηγούν τους «παράνομους» και «εγκληματίες» Έλληνες και τους «καθαρίζουν» σε κάθε ευκαιρία. Ξέρετε ποιος είναι ο ήρωας των Τούρκων εκδικητών στην μεγαλόνησο; Είναι ο ηθοποιός Özgür Çevik, ο περίφημος Νίκος από το γνωστό τουρκικό σήριαλ, «Ιστορίες Αγάπης», δηλαδή ο Έλληνας γαμπρός που είχε συγκινήσει τους Έλληνες τηλεθεατές. Στο ίδιο σήριαλ πρωταγωνιστεί και η Sedef Avcı, η περίφημη Μπαχάρ από το γνωστό που έσπασε ρεκόρ τηλεθέασης σήριαλ, Εζέλ. Η Μπαχάρ είναι αιχμάλωτη των κακών Ελλήνων, καταφέρνει και δραπετεύει και γυρίζει στα χωριά όπου οι «αιμοβόροι εγκληματίες Έλληνες» έσφαζαν και έκαιγαν κάθε τι το τουρκοκυπριακό. Θάνατος λοιπόν στους εγκληματίες Έλληνες από δυο πολύ γνωστούς Τούρκους ηθοποιούς που έχουν ηρωοποιηθεί από το ελληνικό κοινό. Μπράβο μας!!

 Αλλά ποια είναι η πραγματικότητα για την ίδια την Τουρκία; Όσο και αν δεν το πιστεύετε, ο Ερντογάν έπαιξε ένα πολύ επικίνδυνο παιχνίδι και τώρα οι φλόγες αγγίζουν την ίδια την Άγκυρα. Το κουρδικό ξαναγύρισε στην δεκαετία του ενενήντα όταν κάθε μέρα είχαμε αιματηρές μάχες με νεκρούς και από τις δυο πλευρές. Το Ιράν είναι εξαγριωμένο με την Άγκυρα εξ αιτίας της εγκατάστασης των περίφημων ραντάρ του ΝΑΤΟ στην Μαλάτεια και τα οποία, όπως υποστηρίζουν στην Τεχεράνη, εξυπηρετούν τις επιθετικές προθέσεις των ΗΠΑ. Η Συρία του Άσαντ πνέει μένεα κατά του Ερντογάν εξ αιτίας της στάσης που έχει κρατήσει η Άγκυρα στο συριακό. Η Συρία του Άσαντ έχει δηλώσει στον ίδιο τον Νταβούτογλου ότι όσα γίνονται τώρα στην Συρία αν ανατραπεί ο Άσαντ, θα… τα βρουν πολύ χειρότερα στην ίδια την Τουρκία. Το αραβικό «άνοιγμα» του Ερντογάν έχει ξεφουσκώσει καθώς οι ίδιοι οι Άραβες δεν έχουν καμία κοινή γραμμή ενώ ήδη πολλοί επικρίνουν την Άγκυρα ότι υποκρίνεται καθώς ο πραγματικός της σκοπός είναι η αναβίωση της οθωμανικής αυτοκρατορίας που ξυπνάει ζοφερές αναμνήσεις στον αραβικό κόσμο. Η κρίση με το Ισραήλ είναι σε εξέλιξη και εδώ φάνηκε ξεκάθαρα ότι η αλαζονεία του Ερντογάν δημιουργεί συνεχώς καινούργια αδιέξοδα. Οι Τούρκοι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το Ισραήλ για τον απλούστατο λόγο ότι η στρατοκρατική τους μηχανή σε μεγάλο βαθμό ελέγχεται από τους Ισραηλινούς. Από την άλλη, η στάση των ΗΠΑ που είναι σε προεκλογική περίοδο και εδώ το ισραηλινό λόμπυ παίζει καθοριστικό ρόλο, είναι καθαρά υπέρ του Ισραήλ. Και εκτός από όλα αυτά υπάρχει και το περίφημο πρόβλημα ταυτότητας που συνεχώς μεγαλώνει καθώς τα εκατομμύρια των κατοίκων της Ανατολίας συνειδητοποιούν πως είναι ουσιαστικά χωρίς εθνική και θρησκευτική ταυτότητα.

Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά και η Άγκυρα βρίσκεται σε άκρως δυσχερή θέση, εμείς για άλλη μια φορά οδηγούμαστε από άκρως ανυπόληπτους ανθρώπους κατευθείαν στον γκρεμό. Και δεν είναι ο οικονομικός γκρεμός που θα μας βαραθρώσει, αλλά κυρίως ο εθνικός. Προσέξτε! Η απώλεια της εθνικής μας κυριαρχίας θα είναι πολύ πιο βαριά από την απώλεια της καλοπέρασής μας όπως την είχαμε μάθει τις τελευταίες δεκαετίες αδιαφορώντας για την ιστορία και την Ορθόδοξη παράδοση μας.

* Ο Νίκος Χειλαδάκης είναι Δημοσιογράφος –Συγγραφέας- Τουρκολόγος. Ο κ. Νίκος Χειλαδάκης γεννήθηκε και ζει στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε οικονομικά στην ΑΣΟΕΕ και παρακολούθησε μαθήματα τουρκολογίας στο Παρίσι. Πέραν των δεκάδων άρθρων που έχει γράψει σε εφημερίδες και περιοδικά (Έθνος, Αγγελιοφόρος, Μακεδονία, Θεσσαλονίκη, Στρατηγική, Άβατον) και τη συνεργασία του με ειδησεογραφικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς σε θέματα σχετικά με τα ελληνοτουρκικά, έχει συγγράψει αρκετές μελέτες. Έχει εκδώσει μεταξύ άλλων τα βιβλία: Η εμφάνιση των Τούρκων: Μια απάντηση στον Τουργκούτ Οζάλ, Φάκελος Οτσαλάν και Τουρκία: Ένας πονηρός διπλωμάτης, Μυστική Τουρκία, Ανατολική Αυτοκρατορία κ.α. [ http://www.oodegr.com/oode/biblia/kritiki/poioi_tourkoi_1.htm]

ΠΗΓΗ: Δημιουργία αρχείου: 18-10-2011, Τελευταία ενημέρωση: 18-10-2011, http://oodegr.com/oode/koinwnia/ethnika/tourkia_krisi_1.htm

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

Εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης (Ομήρου Ιλιάς). Με τα λόγια αυτά ο Έκτωρ εμψυχώνει τους συμπατριώτες του να αντέξουν την πίεση των Αχαιών πολιορκητών επί του Ιλίου, παρά τους κακούς οιωνούς εκ των θυσιών.

Μητρός τε και πατρός τε και των άλλων προγόνων απάντων τιμιότερον εστι πατρίς και σεμνότερον και αγιότερον και εν μείζονι μοίρα και παρά θεοίς καί παρ᾽ ανθρώποις τοις νουν έχουσι.  (Πλάτωνος Κρίτων) Με τα λόγια αυτά ο Σωκράτης και με πολλά άλλα διδάσκει στον Αθηναίο Κρίτωνα την αρετή. Δεν ήσαν λόγια του αέρα, όπως τα άλλα των δημαγωγών, αυτά.

Ο Σωκράτης το έδειξε, όταν, καταδικασμένος σε θάνατο από τους δημαγωγούς, που διαχρονικά καταφέρνουν να βρίσκονται στην εξουσία εξαπατώντας τον λαό, το θύμα και το ψώνιο, κατά Βάρναλη, αρνήθηκε να επωφεληθεί από την κίνηση των μαθητών του προς δωροδοκία των υπευθύνων της φύλαξής του. Παρέμεινε έγκλειστος και πέθανε πίνοντας το κώνειο.

Πίσω από τον Έκτορα, που ο Όμηρος ύμνησε ως Έλληνα και που δεν ήταν γόνος κάποιας φυλής πολύ μακρινής από τη δική μας, και πίσω από τον Σωκράτη στοιχήθηκαν διαχρονικά πλήθος άλλων μεγάλων ανδρών, οι οποίοι ηγήθηκαν του λαού μας και έγραψαν έπη θαυμαστά. Σε αντίθεση ο δικός μας πάλι Αρχίλοχος,  λυρικός ποιητής (περί το 700 π.Χ.), πέταξε την ασπίδα του φεύγοντας από τη μάχη (ήταν μισθοφόρος) και έγραψε ότι η ζημιά είναι μικρή διότι υπάρχουν τεχνίτες απ' τους οποίους μπορεί να αγοράσει μια άλλη, καλύτερη ασπίδα. Και ο Αρχίλοχος, ως μισθοφόρος, είχε δώσει ενδεχομένως όρκο πίστεως μόνο στον ηγέτη που τον επιστράτευσε. Τι γίνεται όμως με τους Εφιάλτες που διαχρονικά προδίδουν την πατρίδα;

Στις 14 Οκτωβρίου τιμούμε τη μνήμη του λαμπρού παλικαριού της νεότερης ιστορίας μας, του Παύλου Μελά. Ο Παύλος ήταν γόνος οικογένειας που είχε ταχθεί στην υπηρεσία της πατρίδας προσφέροντας χρόνο, χρήμα, αίμα! Αυτές οι οικογένειες, λίγες αριθμητικά, σε κρίσιμες για το έθνος στιγμές σηκώνουν στους ώμους τους τον αγώνα των δικαίων του και πορεύονται δίδοντας το καλό παράδειγμα, ώστε να ακολουθήσουν οι άλλοι, οι πολλοί, που στην καθημερινότητα ρέπουν προς το να εξαπατώνται από τα ωραία λόγια των δημαγωγών.

Ικανότατος αξιωματικός του πυροβολικού (1891) παρέμεινε ανθυπίλαρχος, δηλαδή ΣΤΑΣΙΜΟΣ ως τον θάνατό του (1904). Και ο λόγος απλός. Δεν ήταν αξιωματικός καριέρας (πόσο η ξένη αυτή λέξη αποδίδει την κουφότητα των αριβιστών – τυχοδιωκτών αξιωμάτων). Η δράση του πατέρα του για τη στήριξη των δοκιμαζομένων υποδούλων αδελφών Συνελλήνων, δεν του επέτρεπε να παραμείνει απαθής. Θεωρώντας ανυπόφορο να παραμένει ο στρατός αδρανής, ενώ αντάρτες με πρωτοβουλία πατριωτών, όπως ο πατέρας του, εισέβαλλαν στη Μακεδονία, ακολούθησε ανταρτικό σώμα ως τα σύνορα  κατά την Καλαμπάκα χωρίς άδεια. Γι’ αυτό τιμωρήθηκε και φυλακίστηκε. Άσκησε έντονη κριτική κατά των κρατούντων, μετά τον τουρκοελληνικό πόλεμο της ντροπής (1897) και έπεσε στη δυσμένεια αυτών. Θα μπορούσε η οικογένειά του να αποτελέσει ισχυρή παρηγοριά για τον Παύλο. Όταν όμως ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, έχοντας ως συναγωνιστή τον γυναικάδελφό του Ίωνα Δραγούμη, τα εγκατέλειψε όλα και ήλθε στη Μακεδονία. Από εκεί με πλήθος γραμμάτων προς τη γυναίκα του Ναταλία αποκαλύπτει τον χαρακτήρα και τα αισθήματά του για την οικογένεια. Κλείνει μία από τις πρώτες του επιστολές κατά την πρώτη του περιοδεία με τα ακόλουθα:

«…Ώστε μη με συλλογίζεσθε πλέον με λύπην. Όπως καθ’ όλον τον βίον μου, έτσι και τώρα είμαι ευτυχής, ακόμη δ’ ευτυχέστερος και υπερήφανος ότι έχω γυναίκα τόσον γενναίαν, τόσο ευγενή και τόσον πατριώτισσαν. Σ’ ευγνωμονώ και σε λατρεύω…Φίλησέ μου τα παιδάκια».

Στο μοναστήρι της Μερίτσας Καλαμπάκας, λίγο πριν από την είσοδό του στο οθωμανικό έδαφος για τρίτη και τελευταία φορά, έκλεινε το γράμμα του προς τη Ναταλία με τα ακόλουθα:

«Άγγελέ μου, σε φιλώ και πάλιν και σε ευλογώ δια το θάρρος το οποίον μου δίδεις και την πεποίθησιν, την οποίαν μου εμπνέεις. Ηξεύρω ότι τα παιδιά μου είναι εις καλά χέρια και αυτή είναι η μεγαλυτέρα ευτυχία. Εάν δε δώσει ο Θεός και κάμω καλά το προς την Πατρίδα  καθήκον μου, τότε πλέον θα είμαι ο ευτυχέστερος των θνητών, διότι θα δικαιούμαι να έλθω να ζήσω ησύχως πλησίον σας. Καλήν αντάμωσιν, αγάπη μου, φεύγω με καρδιά γερή και μυαλό ήσυχο. Έχε πεποίθησιν εις τον άνδρα σου, θα προσπαθήση να είναι φρόνιμος. Τα παιδιά μου τα φιλώ εις τα ματάκια τους, το στόμα τους, τον λαιμόν τους».

Δεν έζησε παρά μόνο ενάμισυ μήνα μετά την είσοδό του στη σκλαβωμένη Μακεδονία. Εχθρικό βόλι του στέρησε τη ζωή μάλλον άδοξα. Και εκεί που φάνηκε να σβήνουν όλα, ο θάνατος του παλικαριού σήμανε τη νεκρανάσταση του παραδομένου στην «ησυχία» ελεύθερου ελληνισμού! Ο Παύλος έσωσε τη θεωρούμενη απόμακρη Μακεδονία νεκρός! Το απέδωσε αυτό πολύ καλά ο Παλαμάς στο ακόλουθο ποίημα:

«Σε κλαίει ο λαός. Πάντα χλωρό να σειέται το χορτάρι

Στον τόπο που σε πλάγιασε το βόλι, ώ παλικάρι.

Πανάλαφρος ο ύπνος σου, του Απρίλη τα πουλιά

Σαν του σπιτιού σου να τ’ ακούς λογάκια και φιλιά

Και να σου φτάνουν του χειμώνα οι καταρράκτες

Σαν τουφεκιού αστραπόβροντα και σαν πολέμου κράχτες.

Πλατειά του ονείρου μας η γη και απόμακρη.

 Και γέρνεις εκεί και σβεις γοργά. Ιερή στιγμή.

Σαν πιο πλατειά τη δείχνεις και τη φέρνεις σαν πιο κοντά     

Και οι σύγχρονοι Έλληνες αγαπούν τα παιδιά τους τρυφερά, όπως ο Παύλος. Όμως δεν είναι «αφελείς» να τα εγκαταλείψουν. Τα προστατεύουν από κάθε κακό. Αυτοί, σαν τον Αρχίλοχο, τον ρίψασπι ποιητή της αρχαιότητας, τα ωθούν προς την τέχνη του μισθοφόρου, την τέχνη που διδάσκεται σε διαπρεπή πανεπιστήμια κυρίως των ΗΠΑ, όπου εκκολάπτονται οι μέλλοντες ηγέτες των προτεκτοράτων της γης. Αλλά οι σύγχρονοι μισθοφόροι δένονται όχι με όρκους, όπως οι αφελείς πρόγονοί μας, αλλά με συμβόλαια ανέλιξης ή αφανισμού. Και δεν είναι εύκολο να κάνουν κίνηση όπως αυτή της απόρριψης της ασπίδας. Τα συμβόλαια είναι άκρως δεσμευτικά και περιλαμβάνουν και όρους ζωής και θανάτου. Και έρχονται οι φερέλπιδες αυτοί «εξωμότες» να «σώσουν» την πατρίδα τους παραδίδοντάς την με επαχθέστερους ακόμη όρους στον σύγχρονο κατακτητή.

Πονεμένε λαέ μου! Πόσο φταίγεις και συ που τείνεις το αυτί σου και χειροκροτείς τον λόγο του δημαγωγού! Πότε θα μάθεις ποιοι είναι αυτοί που θυσιάζονται για σένα και οι άλλοι που σε θυσιάζουν για το συμφέρον τους; Κάνε μια αρχή επί τέλους. Βγαίνοντας από το σπίτι σου απόθεσε ένα λουλουδάκι σε κάποια προτομή ή σε κάποιο ηρώο της γειτονιάς σου. Δείξε μ’ αυτό ότι δεν ήταν μάταιη η θυσία των ηρώων, ότι εσύ δεν λησμόνησες το χρέος σου απέναντί τους.

                                                                        «ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ», 17-10-2011

ΑΙΜΙΛΙΑΝΟΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ 1911-2011

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

Συμπληρώθηκαν εκατόν έτη από τη στυγερή δολοφονία του μητροπολίτη Γρεβενών Αιμιλιανού Λαζαρίδη. Η δολοφονία εκείνη δεν ήταν μεμονωμένο συμβάν αλλά ψυχρή εκτέλεση στα πλαίσια των νεοτουρκικών προγραφών κατά προσώπων, τα οποία είχαν διακριθεί κατά τον Μακεδονικό αγώνα και τα οποία ήταν αναμενόμενο να πρωτοστατήσουν στην αντίσταση προς κάθε επιχείρηση εξόντωσης του πληθυσμού της οθωμανικής αυτοκρατορίας, το οποίο δεν ήταν πρόθυμο να αφομοιωθεί από την νεοτουρκική ιδεολογία του παντουρκισμού.

Το κίνημα των Νεοτούρκων εκδηλώθηκε στη Ρέσνα, κοντά στο Μοναστήρι, με πρωταγωνιστές Τούρκους αξιωματικούς, οι οποίοι είχαν σπουδάσει σε γερμανικές στρατιωτικές σχολές και θεωρούνταν κατά κάποιο τρόπο εξευρωπαϊσμένοι, δηλαδή πολιτισμένοι. Βρήκε το κίνημα τον Αιμιλιανό επίσκοπο Πέτρας και επίτροπο του μητροπολίτη Πελαγονίας, με έδρα το Μοναστήρι, Ιωακείμ, ο οποίος είχε ανακληθεί στην Κωνσταντινούπολη κατ’ απαίτηση των οθωμανικών αρχών ως δρων επιζημίως προς τα συμφέροντα της χώρας. Στην ουσία δρούσε αντίθετα προς τα συμφέροντα των ισχυρών της εποχής, οι οποίοι, δια των προξένων τους στο Μοναστήρι, ανταγωνίζονταν διεκδικώντας τη μερίδα του λέοντα στη Βαλκανική μετά τη θεωρούμενη ως βέβαια αποχώρηση των Τούρκων από την περιοχή λίαν συντόμως. Και ήταν τότε ο Αιμιλιανός μόλις 29 ετών.

Σ’ αυτό το «παιδαρέλι» είχε εμπιστευθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο τη διαποίμανση νευραλγικής μητροπόλεως επί τριετία. Δυσκολευόμαστε να το κατανοήσουμε εμείς σήμερα, καθώς οι «αντράκλες» μας των 30 και πλέον ετών αδυνατούν να διεκπεραιώσουν κάποια απλή υπόθεση χωρίς την παρουσία του έμπειρου πατέρα. Αυτό το «παιδαρέλι» όρθωσε το ανάστημά του στους προκλητικούς Βουλγάρους, οι οποίοι είχαν την αμέριστη συμπαράσταση τόσο της Ρωσίας, όσο και της Αυστρίας, κινδύνεψε μάλιστα να θανατωθεί σε μία από τις πρόσωπο προς πρόσωπο αντιπαραθέσεις. Τότε στο Μοναστήρι των ζυμώσεων και της δόλιας διπλωματίας δεν υπήρχαν «Μακεδόνες». Στον αγώνα για την επικράτηση πρωταγωνιστούσαν Έλληνες και Βούλγαροι. Σήμερα ολοένα και περισσότερες οι φωνές των ενδοτικών σοφών «γερόντων» μουρμουρίζουν: Και τι πειράζει να τους παραχωρήσουμε το όνομα; 

Κατά την πανηγυρική εκδήλωση που ακολούθησε στο Μοναστήρι ο Αιμιλιανός είχε πρωταγωνιστικό ρόλο. Επειδή μητρική του γλώσσα ήταν η τουρκική, καθώς καταγόταν από την περιοχή του Ικονίου, όπου, όπως και σε όλη την Καππαδοκία οι Ρωμηοί είχαν υποχρεωθεί να πάψουν να μιλούν τη γλώσσα τους, προκειμένου να διατηρήσουν την πίστη τους, επελέγη από τους ισχυρούς της ημέρας να εκφωνήσει πανηγυρικό λόγο στη γιορτή της συμφιλίωσης, της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Και εκφώνησε τον λόγο ανεβασμένος σε πυροβόλο, που είχαν σύρει θριαμβευτικά οι επικρατήσαντες στρατιωτικοί σε κεντρική πλατεία. Και το συμβάν απαθανάτισε η φωτογραφική μηχανή των αδελφών Μανάκια από την Αβδέλλα Γρεβενών, αντιπάλων του Αιμιλιανού, καθώς είχαν προσχωρήσει στη ρουμανική προπαγάνδα, της οποίας τα νήματα στο Μοναστήρι κινούσε πρωτίστως το αυστριακό προξενείο και η μονή των Λαζαριστών, η οποία είχε καταστρώσει το δόλιο σχέδιο να μεταστρέψει τους πληθυσμούς της Βαλκανικής στην παπική Ουνία.

Πόσο αργούμε, εμείς οι καυχόμενοι για την εξυπνάδα μας, να συνειδητοποιήσουμε το πόσο καταχθόνια δρουν σε βάρος μας οι εχθροί μας! Είχαν περάσει λίγες ημέρες μετά την επικράτηση του κινήματος και οι αρχές της Θεσσαλονίκης έδωσαν πανηγυρική δεξίωση στον «Λευκό Πύργο», στην οποία είχαν παραστεί και Έλληνες από την πόλη, αλλά και εκδρομείς από την Αθήνα με επικεφαλής τον Δ. Ράλλη, τέως πρωθυπουργό και αρχηγό τότε της αντιπολίτευσης. Αυτός στην προσφώνηση του Ταλαάτ, εκ των πρωταγωνιστών του κινήματος, απάντησε με αποκαλύψεις για τη δράση των Ελλήνων αξιωματικών κατά τον Μακεδονικό Αγώνα και με παραχωρήσεις εθνικά επιζήμιες. Ο Αλέξανδρος Ζάννας καταθέτει στα απομνημονεύματά του ότι ο στρατηγός Χασάν Ταξίμ πασάς, ο μετέπειτα αρχηγός του τουρκικού στρατού που παρέδωσε τη Θεσσαλονίκη στον ελληνικό στρατό, αλβανικής καταγωγής, εστράφη προς τον πατέρα του Ζάννα λέγοντας: «Έχετε και άλλους τέτοιους πολιτικούς στην Ελάδα; Ύστερα απ’ ότι είπε ο Ράλλης, αλλοίμονο τι θα τραβήξετε εσείς οι Έλληνες από τους Νεότουρκους!». 

Δεν κύλισαν ούτε δύο χρόνια και τα αισθήματα των Νεοτούρκων έναντι των χριστιανικών πληθυσμών της αυτοκρατορίας έγιναν πασίδηλα. Τότε το Πατριαρχείο εξέλεξε τον Αιμιλιανό ως μητροπολίτη Γρεβενών, επαρχίας, όπου είχε έντονη τη δράση η ρουμανική προπαγάνδα, λόγω του συμπαγούς πληθυσμού Βλάχων, και όπου ο σημαντικός πληθυσμός των εξισλαμισθέντων κατά καιρούς γηγενών, οι αποκαλούμενοι Βαλαάδες, είχαν, υπό την επήρεια της νεοτουρκικής προπαγάνδας, μεταστραφεί σε φανατικούς μισέλληνες. Οι εκπρόσωποι του νεοτουρκικού κομιτάτου είχαν συγκροτήσει συμμορίες από Βαλαάδες και ρουμανίζοντες Βλάχους, οι οποίοι τρομοκρατούσαν τον πληθυσμό της επαρχίας. Μόνη ελπίδα τους η παρουσία του μητροπολίτη. Κι αυτός από την άφιξή του δεν έπαυε να περιοδεύει και να παρηγορεί τους σκλαβωμένους. Δύο φορές τον συνέλαβαν και με συνοδεία τον επανέφεραν στα Γρεβενά με ανυπόστατες κατηγορίες. Και όταν δολοφόνησαν οι συμμορίτες δάσκαλο ελληνικού σχολείου, ο Αιμιλιανός κάλεσε τους προκρίτους της χριστιανικής κοινότητας Γρεβενών σε σύσκεψη προς αντιμετώπιση της κρίσιμης κατάστασης. Αρκετοί απ’ αυτούς εκδήλωσαν πνεύμα δειλίας και ο Αιμιλιανός αισθάνθηκε μόνος! Αν και οι βιαιότητες των κρατούντων σε βάρος του ποιμνίου του και οι απειλές κατά του προσώπου του από τους εγκαθέτους του νεοτουρκικού κομιτάτου συνεχίζονταν, αποφάσισε νέα περιοδεία. Δεν πρόλαβε να την ολοκληρώσει. Δολοφονήθηκε, μαζί με τον διάκονό του Δημήτριο και τον αγωγιάτη τους Αθανάσιο, σε δασωμένη περιοχή από πολυμελή συμμορία Βαλαάδων και ρουμανιζόντων Βλάχων.

Οι Νεότουρκοι ήσαν φορείς του ευρωπαϊκού πολιτισμού! Δεν ζητούσαν την ανάκληση των «οχληρών» μητροπολιτών όπως οι Παλαιότουρκοι επί σουλτάνου. Αυτοί απλά αποφάσιζαν τον αφανισμό τους. Και όχι αφανισμό με εκτέλεση, αλλά με τη διαδικασία πρωτοχριστιανικού μαρτυρίου. Είχαν συντάξει, όπως και στην αρχή γράψαμε, πίνακα προγραφέντων προσώπων και είχαν αναθέσει σε επαγγελματίες δολοφόνους την εκτέλεσή τους. Στη συνέχει θα προέβαιναν και στη γενοκτονία των ακεφάλων «μαζών». Δεν πρόλαβαν, διότι οι ηγέτες των χριστιανικών λαών της Βαλκανικής έπραξαν μία φορά το ιστορικό τους χρέος. Έτσι το σχέδιο ετέθη σε εφαρμογή λίγο αργότερα στη Μικρασία με θύματα 1.500.000 Αρμενίους και 600.000 Ρωμηούς. Ακολούθησε η μεγαλύτερη διαχρονικά συμφορά του ελληνισμού: Ο ξεριζωμός του από τα εδάφη της Μικρασίας. Συγγενείς του Αιμιλιανού και τόσοι άλλοι Ρωμηοί πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς για τα χώματα που είχε ποτίσει με το μαρτύριό του ο λαμπρός γόνος της ευάνδρου Καππαδοκίας. Έφεραν μαζί τους τη γλώσσα τους την τουρκική και άκουσαν να τους αποκαλούν τουρκόσπορους! Και κει στην Αθήνα οι πολιτικοί συνέχιζαν και επι Βενιζέλου και αργότερα την ίδια πολιτική. Αγάπες με τους δημίους και καλλιέργεια τρόμου με τη σκέψη της επανόδου της Τουρκίας στη σουλτανική τρομοκρατία! Και θέριεψε το ευρωπαϊκό τέρας επί Κεμάλ και αφάνισε τον εναπομείναντα στην Πόλη ελληνισμό και εισέβαλλε στην Κύρπο, την οποία μισοκατέχει, και μας απειλεί καθημερινά και εμείς πιο Ευρωπαίοι ακόμη από τους σφαγείς μας προσφέρουμε κλάδο ειρήνης με ζεμπεκιές, κουμπαριές και καταθέσεις στεφάνων στο μαυσωλείο του σφαγέα μας! Και στρέφουμε τα βέλη, δια των πολιτικών μας, κατά της σκοταδιστικής Εκκλησίας, την οποία επιδιώκουμε να θέσουμε στο περιθώριο της ζωής μας!

Αιμιλιανέ, την ημέρα της συμπλήρωσης εκατόν ετών από το μαρτύριό σου ήρθα να προσκυνήσω το κενοτάφιό σου. Δεν βρήκα ούτε ένα λουλουδάκι. Συγχώρεσέ μας. Θα ξανάρθουν χρόνια που θα κινούμε ακόμη και με τα πόδια για τον τόπο που άφησες την τελευταία σου πνοή. Τώρα δεν έχουμε χρόνο. Ζούμε ακόμη, έστω και προς το τέλος του, το ευρωπαϊκό μας όνειρο.

                                                                        «ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ», 03-10-2011

Που το πάει ο Ερντογάν;

Του Ανδρέα Παράσχου*

Το φυσικό αέριο μπήκε μόνιμα στη ζωή ημών των Κυπρίων, παρ’ όλο που δεν έχει μπει ακόμα στα σπίτια μας. Όπως γράφαμε και τον περασμένο Φεβρουάριο, οι εμπειρογνώμονες συμφωνούν ότι μέχρι το 2020-2025 η Ευρώπη θα χρειάζεται επιπλέον 200 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, καθώς το πιθανότερο είναι ότι οι οικονομίες των χωρών της θα αυξήσουν κατακόρυφα τη χρήση του, δεδομένου ότι άνθρακας, πετρέλαιο και πυρηνική ενέργεια είναι λιγότερο φιλικά προς το περιβάλλον.

Ταυτόχρονα, η Ευρώπη, που σήμερα, σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο, είναι εκ των πραγμάτων εξαρτημένη από τη Ρωσία, προσβλέπει σε άλλες πηγές αγοράς του, όπως ενδεχομένως να αποδειχθούν η Κύπρος και το Ισραήλ. Λόγω ακριβώς της συγκεκριμένης εξάρτησής της, η Γηραιά Ήπειρος, που ένιωσε να παγώνει το 2009, όταν Ρωσία και Ουκρανία ήρθαν σε ρήξη για τις τιμές και οι αγωγοί έκλεισαν, επιχείρησε να προωθήσει τη δημιουργία του αγωγού Nabucco, ώστε να συνδέσει τις ευρωπαϊκές αγορές με μερικές από τις πλουσιότερες σε φυσικό αέριο περιοχές στον κόσμο – την περιοχή της Κασπίας, της Μέσης Ανατολής και της ανατολικής Μεσογείου. Στα χαρτιά, επρόκειτο για έναν αγωγό 3.200 χιλιομέτρων, που σχεδιάζετο να μεταφέρει ετησίως στην Ευρώπη 31 δισ. κυβικά μέτρα αερίου από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας και Αυστρίας στον κόμβο του φυσικού αερίου Baumgarten, κοντά στη Βιέννη. Ένα μεγαλόπνοο έργο, που στηρίζετο και από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένας αγωγός που, σε ό,τι αφορά την Κύπρο, ενίσχυε, μεταξύ άλλων, τον ρόλο της Τουρκίας στην περιοχή ως του μεγαλύτερου διακομιστή, καθώς μέσω του τουρκικού εδάφους θα περνούσαν 2.581 χλμ. του αγωγού.

Η κατασκευή του Nabucco σχεδιάστηκε να ξεκινήσει τέλη του 2012 και ο αγωγός να λειτουργήσει τέλη του 2015, ενώ η Ε.Ε. θα έπρεπε μέχρι το τέλος του 2011 να εγκρίνει επίσημα το έργο, που οι αρχικές εκτιμήσεις το έφεραν να έχει κόστος 7,9 δισ. ευρώ. Ωστόσο, πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας «The Guardian», στις αρχές του 2011, αναφέρετο σε εκτίμηση της εταιρείας ΒΡ, ότι το κόστος σε τότε τιμές ξεπερνούσε τα 14 δισ. ευρώ. Σήμερα, λόγω της εκτίναξης των τιμών των βασικών υλικών, όπως είναι π.χ. ο χάλυβας, και της οικονομικής κρίσης, εκτιμάται ότι το κόστος του Nabucco διπλασιάστηκε, γεγονός που καθιστά την κατασκευή του ουτοπική, προς μεγάλη απογοήτευση της Άγκυρας.

Αυτό όμως δεν είναι το μόνο πρόβλημα του Nabucco, αφού μόνο το ένα τρίτο της δυνατότητας του αγωγού θα μπορούσε να καλύψει η προμήθεια από το έργο Shah Deniz II της ΒΡ στο Αζερμπαϊτζάν, που αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2017. Με δεδομένη την ανάγκη της Nabucco Gas Pipeline International για εξεύρεση κι άλλων πηγών προμήθειας, τα αποθέματα Κύπρου και Ισραήλ ήταν μια σημαντική πρόκληση για την εταιρεία και μια μεγάλη ελπίδα για την Τουρκία ότι τελικά το μεγαλύτερο έργο στην ιστορία της χώρας θα υλοποιείτο. Τότε, μάλιστα, Τουρκία και Ισραήλ βρίσκονταν σε έναν παρατεταμένο μήνα του μέλιτος και όλα έμοιαζαν ιδανικά για τον Ταγίπ Ερντογάν, που οραματιζόταν να γίνει ο ηγέτης της Μέσης Ανατολής, φέρνοντας «στο τραπέζι της ειρήνης» το Τελ Αβίβ και τη Δαμασκό, και ταυτόχρονα ο κλειδοκράτορας του φυσικού αερίου που θα απελευθέρωνε την Ευρώπη από τον παγωμένο ενεργειακό εναγκαλισμό της Ρωσίας. Τον περασμένο Μάη, όμως, ο Τούρκος πρωθυπουργός, χωρίς να είναι παρών στο κατάστρωμα του «Μαβί Μαρμαρά», πλήρωσε τη μαγκιά του να στείλει τον στολίσκο στη Γάζα παρά τις προειδοποιήσεις του Ισραήλ, βλέποντας, από τότε, τα οράματά του να καταρρέουν το ένα μετά το άλλο.

 Είναι γι’ αυτόν κυρίως τον λόγο που, μετά την απώλεια του Nabucco και την αναπάντεχη για την Άγκυρα συνεργασία του Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα, υπό την ομπρέλα αμερικανικών συμφερόντων εταιρείας γεωτρήσεων και εξόρυξης, ο Ερντογάν ανέβασε και τόνους και θερμόμετρο στην περιοχή μας. Στέλνει πλοία, εξακοντίζει απειλές και αναζητεί συμμάχους. Ο βασικός στόχος του Τούρκου πρωθυπουργού δεν είναι να προκαλέσει σύρραξη, ούτε και να ξεκινήσει να τρυπά βυθούς στη Μεσόγειο. Ο στόχος του είναι, ως εκ του εκτοπίσματος της Τουρκίας, να πάρει το μερίδιο που θεωρεί ότι του αναλογεί από το μοίρασμα των υδρογονανθράκων στην περιοχή μας. Και πιστεύει ότι οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι θα βρουν τρόπο για να τον ικανοποιήσουν αποζημιώνοντάς τον για την απώλεια του Nabucco που ήταν δική τους επινόηση.

ΠΗΓΗ:  www.kathimerini.com.cy, Σύνδεσμος: http://www.kathimerini.com.cy/index.php?pageaction=kat&modid=1&artid=59187. Το είδα: 26 Σεπτεμβρίου 2011, http://www.inprecor.gr/index.php/archives/113661

*  http://en.wikipedia.org/wiki/Andreas_Paraschos

Ψηφίδες ιστορικής μνήμης και ταυτότητας:

«Συλλογή λαογραφικής ύλης από το χωρίον  Ξυλοπάροικον του νομού Τρικάλων».

Της Αμαλίας  Κ. Ηλιάδη*

Στο Λαογραφικό Αρχείο και τη Μουσειακή Συλλογή του Σπουδαστηρίου Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών περιλαμβάνεται πλούσιο πρωτογενές λαογραφικό υλικό, προϊόν επιτόπιας έρευνας, κατατεθειμένο υπό μορφή χειρογράφων.

Η συγκέντρωση του υλικού αυτού ξεκίνησε από το 1964-6 με πρωτοβουλία και καθοδήγηση του τότε Καθηγητή της Έδρας της Λαογραφίας Γ. Κ. Σπυριδάκη, ενώ από το 1972 και εξής την ευθύνη της συλλογής είχε η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Λαογραφίας Μαρία Μηλίγκου-Μαρκαντώνη. (http://pergamos.lib.uoa.gr/dl/object/col:folklore).

Η συλλογή των χειρογράφων αυτών αποτελεί πολύτιμη πηγή καταγραφής, μελέτης, έρευνας και διάσωσης του λαϊκού πολιτισμού. Το περιεχόμενο της ύλης καλύπτει σχεδόν όλο το φάσμα των επί μέρους μορφών του λαϊκού βίου, δηλ. υλικό, κοινωνικό, πνευματικό. Περιέχει τα κατά τόπους επιχωριάζοντα πολιτισμικά μορφώματα, ήθη-έθιμα, πίστεις, προλήψεις, ιδιάζοντα τοπικά βιώματα και εμπειρίες.

Η καταγραφή ή η περιγραφή του υλικού γίνεται  λεπτομερειακά και τεκμηριώνεται από πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό. Στα χειρόγραφα είναι ενσωματωμένα διάφορα έγγραφα (όπως πωλητήρια, προικοσύμφωνα κ.ά.), που περιέχουν ενδιαφέροντα συμπληρωματικά λαογραφικά στοιχεία. Παρατίθενται επίσης δείγματα υφαντικής, κεντητικής, πλεκτικής και άλλης λαϊκής χειροτεχνίας, είδη φυτών, βοτάνων με θεραπευτική χρήση και μαγική σημασία. Το υλικό αυτό συνοδεύουν χάρτες πολιτικοί, γεωφυσικοί, τοπωνυμικοί, που διευκολύνουν την παρουσίαση διαφόρων στοιχείων και φαινομένων. Οι συλλογές αυτές έχουν καταρτιστεί από φοιτητές, κατόπιν φροντιστηριακών μαθημάτων για ευμέθοδη συγκέντρωση πρωτογενούς λαογραφικού υλικού. Όλες οι συλλογές βασίζονται στις ίδιες έντυπες οδηγίες του Γ. Κ. Σπυριδάκη (Γεωργ. Κ. Σπυριδάκη, Οδηγίαι προς συλλογήν λαογραφικής ύλης, Εν Αθήναις 1962).

Στην πολυεπίπεδη, ψηφιακή αυτή συλλογή εντοπίζεται από το μελετητή-ερευνητή του προβιομηχανικού μας πολιτισμού που έχει πια χαθεί ανεπιστρεπτί, το «όμορφο μπαλκόνι του Κόζιακα», το γραφικό χωριό Ξυλοπάροικο: «Συλλογή λαογραφικής ύλης από το χωρίον Ξυλοπάροικον, του νομού Τρικάλων»  Δημιουργός: Κωνσταντίνος Ηλιάδης του Γεωργίου

Ημερομηνία:1971-00-00, επιτόπια έρευνα, Πάροχος University of Athens. (http://pergamos.lib.uoa.gr/dl/object/uoadl:51264).

Στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Πέργαμος του Λαογραφικού Αρχείου και της Μουσειακής Συλλογής του Πανεπιστημίου Αθηνών το χωριό Ξυλοπάροικο ως ζωντανή κοινότητα ανθρώπων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και συνήθειες, με ήθη και έθιμα άξια επιστημονικής καταγραφής και έρευνας, με τη λιτή διάθεση ζωής του 1900 έως και τις σχετικά πρόσφατες δεκαετίες του 1940 και του 1950 και του 1960, τότε που η πολλή «γνώση» δεν είχε χαλάσει τον άνθρωπο κι όλα κυλούσαν στο φυσικό τους ρυθμό, προβάλλει, άλλη μια ακόμη ψηφίδα ιστορικής μνήμης και ταυτότητας , ακέραιο και γοητευτικό μέσα από τις  γνήσιες, αυθεντικές μαρτυρίες των ανθρώπων του. Ο  δημιουργός της έρευνας αυτής Κωνσταντίνος Γ. Ηλιάδης  στο πλαίσιο της Μετεκπαίδευσής του, μέσω αυθεντικών συνεντεύξεων ηλικιωμένων κατοίκων της κοινότητας του Ξυλοπάροικου, καταθέτει αρκετά λαογραφικά, κοινωνιολογικά και ιστορικοστατιστικά στοιχεία για το « φυσικό» τρόπο ζωής  εκείνων των χρόνων. Αντίκρυ σ’ αυτό τον τρόπο, πεισματικά, στεκόταν το Σχολείο που υπηρετούσε ως δάσκαλος-λειτουργός της παιδείας, κι αντιπάλευε  πασχίζοντας να βγάλει  από την «αμάθεια» και τον «πρωτογονισμό» της απλοϊκής ζωής τους ανθρώπους της ελληνικής υπαίθρου. Όργανο εκτελεστικό σ’ αυτήν την προσπάθεια ήταν ο κάθε δάσκαλος. Αυτός είχε αναλάβει την αποστολή να βγάλει τους ανθρώπους των χωριών μας από τη «βαρβαρότητα» της φυσικής ζωής στην πλατιά λεωφόρο της «Γνώσης και της Προόδου» με τους ανοιχτούς  ορίζοντες, αλλά ταυτόχρονα είχε αναλάβει και την αποστολή να διασώσει, καταγράφοντάς τον, τον παλιό τρόπο  ζωής  που προσπαθούσε να ανατρέψει με την συνδρομή γονιών και πολιτείας…

Η ομορφιά των αντιφάσεων που χαρακτηρίζει τη νεότερη και σύγχρονη ιστορική μας διαδρομή αξίζει αναμφίβολα τη σκέψη πως όσο κι αν η ιστορία κι η παράδοση μας στοιχειώνουν η ματιά μας παραμένει ζωντανή…

* Η Αμαλία  Κ. Ηλιάδη είναι  φιλόλογος-ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ.), Υπεύθυνη Σχολικής Βιβλιοθήκης 2ου Ε.Π.Α.Λ.  Τρικάλων, ailiadi@sch.gr, http://users.sch.gr/ailiadi, http://blogs.sch.gr/ailiadi,  http://www.matia.gr, http://www.emy67.wordpress.com

Αναρχικοί – ριζοσπάστες στον αγώνα κατά της οθωμανικής κυριαρχίας και για την ελληνική ανεξαρτησία

Του Σπύρου Κουτρούλη

Στο παρελθόν υπήρξαν αναρχικοί και ριζοσπάστες γενικότερα, που θεώρησαν ότι ο αγώνας για την απελευθέρωση ενός καταπιεζόμενου έθνους, όχι μόνο δεν αντιφάσκει με τις αρχές τους, αλλά αποτελεί αναπόσπαστο μέρος τους.

Ο Σταύρος Καλλέργης ένας από τους πρώτους Έλληνες σοσιαλιστές επαναστάτες, με ενεργό δράση στο εργατικό κίνημα, εκδότης περιοδικών όπως «ο Σοσιαλιστής» και «Οδηγός παντός ανθρώπου» (όπου δημοσίευσε και κείμενα του Μπακούνιν), οργανωτής του πρώτου εορτασμού της Πρωτομαγιάς, εγκαταλείπει το 1898 την Αθήνα και επιστρέφει στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κρήτη.

Εκεί θα συμμετάσχει στην επανάσταση κατά των Τούρκων και θα εκλεγεί μάλιστα αντιπρόσωπος του επαναστατημένου έθνους. Όπως γράφει στο αυτοβιογραφικό του κείμενο με τον τίτλο «Επιστολή προς τους Έλληνας Σοσιαλιστάς»: «Μετά την έκρηξιν της Κρητικής Επαναστάσεως επανήλθον εν Κρήτη. Έφθασα εις το Χουμέρι Μυλοποτάμου και εξελέγην αντιπρόσωπος εις την Κρητικήν επαναστατικήν συνέλευσιν. Εκεί διοργανώσαμεν μετά τινών ιταλών σοσιαλιστών, ελθόντων εις βοήθειάν μας, μιαν σοσιαλιστικήν ομάδα».

Επίσης σε έκθεση του Αναρχικού Συνδέσμου της Αθήνας προς το Διεθνές Επαναστατικό Συνέδριο, που έγινε στο Παρίσι το 1900, μεταξύ των άλλων αναφέρεται στην δράση του Γάλλου οπαδού του Μπλανκί, Φλουράνς, για την απελευθέρωση της Κρήτης, από τους Τούρκους:

«Στην Αθήνα διατηρούμε ακόμα θερμή την ανάμνηση της εδώ διαμονής στα 1868 του αγαπημένου μας Γουσταύου Φλουράνς. Μαζί με τον σύντροφο Αμιλκάρε Τσιπριάνι ήταν μες στους γαριβαλδινούς εθελοντές, που ήλθαν να πολεμήσουν στην πρώτη γραμμή των επαναστατημένων δυνάμεων του Κρητικού λαού ενάντια στην τουρκική καταπίεση. Κατά την δεύτερη στην χώρα μας παραμονή του ο Φλουράνς εκδίδει το περιοδικό «L’independant». Την ίδια εποχή σε μια ομιλία του στην συνάθροιση της ελληνικής νεολαίας μπρος στο Πανεπιστήμιο δημιούργησε τέτοιον ενθουσιασμό στο πλήθος, ώστε ξέσπασε μια εξέγερση, την οποία με δυσκολία κατάστειλε το ιππικό, που αναγκάστηκε να αποστείλει η κυβέρνηση.»

Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα www.apatris.gr «Η μόνη συνιστώσα της ευρωπαϊκής αριστεράς (με την ευρεία έννοια της λέξης…) που τάχθηκε εξαρχής με το μέρος των Κρητών ήταν οι αναρχικοί. Ο λόγος ήταν ότι, σύμφωνα με τη δική τους αντίληψη, κάθε εξέγερση των καταπιεσμένων ανθρώπων ενάντια στο ζυγό τους ήταν καταρχήν γεγονός θετικό και άξιο υποστήριξης». Η υποστήριξη τους δεν περιορίστηκε σε θεωρητικό επίπεδο αλλά «ήταν σε θέση να οργανώνουν επιτροπή οικονομικής ενίσχυσης του κρητικού αγώνα, να κινούν καμπάνιες πίεσης και προώθησης των αιτημάτων του κι ακόμα να στέλνουν εθελοντές να αγωνιστούν στο πλευρό των Κρητών, στη βάση της έμπρακτης αλληλεγγύης». Είναι ενδιαφέρον να τονιστεί η επανάσταση ότι η κρητική επανάσταση του 1866 ξεκινά από την αντίθεση των Τούρκων στην διανομή των μισών εσόδων των μοναστηριών για την ενίσχυση των ελληνικών σχολίων. Στην ίδια ιστοσελίδα διαβάζουμε ότι στο συλλαλητήριο που οργάνωσε ο Φλουράνς στην Αθήνα για την Ένωση με την Κρήτη αντιτάχθηκε η μοναρχία διότι δεν «δεν συμμεριζόταν τους πόθους των επαναστατών για ένωση, μη θέλοντας να μπλεχτεί ξανά, μετά το 1821, σε πόλεμο με την οθωμανική αυτοκρατορία».

Όμως στην συνέχεια ο «Φλουράνς, που μόλις αφέθηκε ελεύθερος, κατέβηκε στην Κρήτη κι εντάχθηκε αμέσως στους κύκλους των επαναστατών, τους οποίους ήδη είχαν συνδράμει κι άλλοι ευρωπαίοι σοσιαλιστές και αναρχικοί από διάφορες χώρες, μαζί με 100 περίπου Πατρινούς εθελοντές. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες, έγινε γνωστός και κέρδισε την εκτίμηση των ντόπιων, οπότε του δόθηκε ο βαθμός του λοχαγού και το καλοκαίρι του 1868 η Κρητική Εθνοσυνέλευση του χορήγησε τιμητική ιθαγένεια και τον όρισε πρέσβη της απέναντι στο βασίλειο της Ελλάδας.

Με τηλεγραφήματά του, ο Φλουράνς ζήτησε από τη γαλλική κυβέρνηση την προάσπιση των δικαίων των Κρητικών κι έφυγε για την Αθήνα προκειμένου να συναντήσει το μονάρχη Γεώργιο τον Α’. Εκείνος όμως όχι μόνο δεν τον δέχτηκε αλλά διέταξε και τη σύλληψή του. Μετά από πολλές (δια)δηλώσεις συμπαράστασης προς το πρόσωπό του από δημοκράτες και ριζοσπάστες, όπως ο βουλευτής Ρόκκος Χοϊδάς, αφέθηκε ελεύθερος, μετά από λίγο όμως συνελήφθη ξανά και μετά από αίτημα του Γάλλου πρέσβη απελάθηκε στη Μασσαλία.

Στη Γαλλία ο Φλουράνς συνέχισε ασυμβίβαστος τον αγώνα του υπέρ των προλετάριων και γενικότερα των καταπιεσμένων, με αποκορύφωμα την ενεργό συμμετοχή του στην περίφημη Κομμούνα του Παρισιού (Μάρτιος – Μάιος 1871). Σ’ αυτήν εξελέγη από το λαό μέλος της «Επαναστατικής Επιτροπής» και τοποθετήθηκε στρατηγός. Σκοτώθηκε σε μια μάχη ενάντια στην πιστή στις Βερσαλλίες χωροφυλακή, στις 3 Απριλίου του 1871, σε ηλικία 33 ετών».

Κείμενα του Φλοράνς, μετάφρασε ο Επτανήσιος Ριζοσπάστης Π. Πανάς, ένας από τους οραματιστές της Βαλκανικής συνεργασίας. Στον ατυχή για την Ελλάδα πόλεμο του 1897 στο πλευρό του ελληνικού λαού, που αγωνιζόταν για την απελευθέρωση από τον Οθωμανό δυνάστη, πολέμησαν αναρχικοί και ριζοσπάστες: «Υπολογίζεται ότι ο αριθμός τους έφτασε τους 1000-1500 εθελοντές, που πήραν μέρος στις μάχες της Θεσσαλίας (Δομοκός) και της Ηπείρου, ενταγμένοι στον ελληνικό στρατό υπό μορφή τριών σωμάτων: ένα οι πολυπληθέστεροι Γκαριμπαλντινοί, ένα η «Φάλαγγα των Φιλελλήνων» που αποτελούνταν από τη λεγεώνα των μαυροντυμένων αναρχικών του Αμιλκάρε Τσιπριάνι κι ένα με συμμετοχή αναρχικών και σοσιαλιστών υπό τον συνταγματάρχη Μπερτέ».

Συνεπώς σε αντίθεση με διάφορες σύγχρονες ιδεοληψίες που αντιπαραθέτουν τους κοινωνικούς, στους εθνικούς αγώνες οι αναρχικοί στους οποίους αναφερθήκαμε δεν δίστασαν ούτε στιγμή και κατανόησαν τους αγώνες εθνικής απελευθέρωσης ως προέκταση των κοινωνικών αγώνων και των αγώνων για την απελευθέρωση του ανθρώπου. Γι’ αυτό πολλοί από αυτούς, που αγωνίστηκαν στο πλευρό των Ελλήνων, κατά της οθωμανικής σκλαβιάς, πέθαναν κατόπιν στα οδοφράγματα της Κομμούνας του Παρισιού.

*Δημοσιεύτηκε: ΡΗΞΗ τεύχος 74

ΠΗΓΗ: Σάββατο, 14 Μαΐου 2011, http://koutroulis-spyros.blogspot.com/2011/05/blog-post_6452.html

Μνήμη Ελλήνων: συνέχεια και ενότητα

Της Αμαλία ς Κ. Ηλιάδη*

«Προς γαρ το τελευταίον εκβάν έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται».

«Σε σχέση με το τελικό αποτέλεσμα κρίνεται κάθε στοιχείο του παρελθόντος μας» και το τελικό, παρόν «αποτέλεσμα» είμαστε εμείς, οι σημερινοί Έλληνες, που καλούμαστε να φανούμε αντάξιοι του παρελθόντος μας.

Η Μνημοσύνη είναι προγεννήτορας όλων των τεχνών και των επιστημών, μεταξύ των οποίων και της ιστορίας· η Κλειώ ήταν μία από τις θυγατέρες της. Η επιστήμη της θύμησης, η μνημονική, που αποδίδεται στον Σιμωνίδη τον Κείο, αποτέλεσε τη βάση της μαθησιακής διαδικασίας. Η μνήμη για τους αρχαίους Έλληνες αποτελούσε, εξάλλου, προϋπόθεση της ανθρώπινης σκέψης. Μνήμη Ελλήνων σημαίνει, πρωτίστως, συνέχεια και ενότητα.

Αυτοί που πορεύονται τη σκοτεινή νύχτα του κόσμου έχοντας το όραμα μιας άλλης ανθρωπότητας, δεν είναι άλλοι απ’ αυτούς που έχουν σαν αρχή τους να γνωρίσουν τον εαυτό τους. Ακολουθώντας το δρόμο αυτόν φθάνουν να γνωρίσουν και τον πλησίον: Εδώ θα συναντήσει κανείς τη σύζευξη του μείζονος πολιτισμού.

Βέβαια, όταν αξιώνει κανείς το καλύτερο από τον εαυτό του, πιστεύει πως δύναται, άρα δεν υπάρχουν έσχατα όρια αντοχής, γιατί ο άνθρωπος είναι κάτι πολύ μεγάλο και πολύ όμορφο αλλά τις περισσότερες φορές δεν το γνωρίζει. Εξάλλου, το πρόβλημα της ουσίας της αισθητικής φιλοσοφίας απασχολεί τους ανθρώπους εδώ και είκοσι πέντε αιώνες. Περιλαμβάνει ως κεντρική την έννοια του ωραίου, που αποτελεί την κυρίαρχη έννοια της αισθητικής φιλοσοφίας, όσο και η τέχνη, μέσω της οποίας αναπαρίσταται το ωραίο. Αυτά τα δυο αντιμετωπίστηκαν με διάφορους τρόπους. Πολλοί φιλόσοφοι , όπως ο Πλάτωνας, είχανε αρνητική άποψη απέναντι στην αισθητική της τέχνης, γιατί υποστηρίζανε πως υποβαθμίζει την αλήθεια και την αρετή.

Στα φιλοσοφικά έργα του Ξενοφώντα κεντρικό πρόσωπο είναι ο Σωκράτης, του οποίου υπήρξε μαθητής και του οποίου τις διδασκαλίες θυμόταν ζωηρά. Στα «Απομνημονεύματα του Σωκράτους», ο Σωκράτης δεν εμφανίζεται ως φιλόσοφος, αλλά ως απλός δάσκαλος του λαού, που διδάσκει τους νέους περισσότερο με το παράδειγμά του παρά με τις συμβουλές του. Κηρύσσει ότι σπουδαιότερα καθήκοντα του ανθρώπου είναι η ευγνωμοσύνη στους γονείς, η αγάπη στους αδερφούς, η πίστη στους φίλους και βάση κάθε αρετής είναι η ευσέβεια προς τους Θεούς. Το έργο έχει διαλογική μορφή, όπως και τα άλλα έργα του Ξενοφώντα που αναφέρονται στο Σωκράτη. Το «Συμπόσιο», όπως και το ανάλογο του Πλάτωνα, αναφέρεται στο γήινο και στον ουράνιο έρωτα. Είναι το μόνο έργο όπου ο Ξενοφώντας αναπτύσσει τη θεωρητική πλευρά της διδασκαλίας του Σωκράτη, ενώ συνήθως επιμένει στην πρακτική και ηθική πλευρά της.

Από την άλλη μεριά, ο Ισοκράτης δημοσίευσε τον Πανηγυρικό του ύστερα από μακρόχρονη – δεκαετή, όπως αναφέρουν αρχαίες πηγές – επεξεργασία, το 380 π.Χ. Αν και ο λόγος δεν εκφωνήθηκε μάλλον ποτέ, απευθύνεται, όπως δηλώνει άλλωστε και ο τίτλος, σε Έλληνες συγκεντρωμένους από όλες τις πόλεις για να γιορτάσουν κάποια πανελλήνια εορτή (ως τόπο ίσως θα πρέπει να φανταστούμε την Ολυμπία, όπου είχαν εκφωνήσει παρόμοιους λόγους ο Γοργίας και ο Λυσίας). Ο λόγος απαρτίζεται από δύο μέρη : ένα επιδεικτικό, το οποίο συνίσταται στον έπαινο της Αθήνας, και ένα συμβουλευτικό, όπου οι Έλληνες καλούνται να ομονοήσουν και να ξεκινήσουν πόλεμο εναντίον των βαρβάρων, στον οποίο θα ηγούνται από κοινού οι Σπαρτιάτες και οι Αθηναίοι. Το επιδεικτικό μέρος υπηρετεί το συμβουλευτικό, αφού με τις αναφορές στην προσφορά της Αθήνας κατά το παρελθόν επιδιώκεται να δικαιολογηθεί η επί ίσοις όροις συμμετοχή της στην ηγεσία του προτεινόμενου πολέμου, σε μια περίοδο κατά την οποία οι Σπαρτιάτες ήταν κυρίαρχη δύναμη στην Ελλάδα. Οι πανελλήνιες ιδέες που εκφράζονται σ’ αυτόν τον λόγο ανακλούν την διάδοση παρόμοιων ιδεών μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου αλλά και το κλίμα που επικρατούσε στην Ελλάδα μετά την οδυνηρή για τους Έλληνες Ανταλκίδειο ειρήνη (386 π.Χ.). Ανεξάρτητα από το περιεχόμενό του, ο Πανηγυρικός αποτελεί και σημαντικό μνημείο λογοτεχνικού ύφους: οι μακρές αλλά συμμετρικά δομημένες περίοδοι (περιοδικό ύφος), η ρυθμική επεξεργασία και η αποφυγή της χασμωδίας δίνουν για πρώτη φορά στον πεζό λόγο τη χάρη που διέθετε μέχρι εκείνη την εποχή μόνο η ποίηση.

Τις επιθέσεις εναντίον της παιδευτικής του προσπάθειας ο Ισοκράτης τις συνδέει στο λόγο του Περί αντιδόσεως με τις συκοφαντίες των ανταγωνιστών του στο χώρο της φιλοσοφίας αλλά και των δημαγωγών. Οι τελευταίοι παρωθούν τους νέους να ασχολούνται μόνο με άκοπα και ανώφελα έργα (συγκεντρώσεις, διασκεδάσεις κτλ.) και να παραμελούν την ουσιαστική τους μόρφωση. Η παιδεία (μέρος της οποίας είναι και η ρητορική) ήταν όμως αυτή που ανέδειξε την Αθήνα και συνέβαλε στο μεγαλείο της. Αυτός είναι και ο λόγος που η πόλη θαυμάζεται από τους ξένους. Τώρα όμως που η Αθήνα έχει γεμίσει από συκοφάντες και δημαγωγούς η ανάπτυξη της πραγματικής παιδείας είναι αδύνατη. Οι Αθηναίοι ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνούν τη σημασία της για την πόλη. Η υπόμνηση αυτή του Ισοκράτη φαίνεται ότι ήταν ιδιαίτερα επίκαιρη κατά τη χρονική αυτή περίοδο. «Η πολιτική υπεράσπιση της παιδείας πρέπει να ήταν στα χρόνια εκείνα ύστερα από την κατάρρευση της Β΄ Αθηναϊκής Συμμαχίας μάλλον αναγκαία. Οι δημαγωγοί, που είχαν καταστεί από τον Ισοκράτη και τους ομόφρονές του υπεύθυνοι για τη συμφορά που συνέβη στην Αθήνα, πέρασαν στην αντεπίθεση. Η ριζοσπαστικότερη κατεύθυνση της δημοκρατικής παράταξης έπαιρνε όλο και περισσότερο μια εχθρική προς την παιδεία στάση, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι ορατή στον καθένα η σύνδεση μόρφωσης και πολιτικής κριτικής» (W. Jaeger).

Ο Φίλιππος αποτελεί ένα είδος ανοιχτής επιστολής, που έχει ωστόσο τη μορφή ρητορικού λόγου. Απευθύνεται στο βασιλιά Φίλιππο τον Β΄ της Μακεδονίας και γράφτηκε την άνοιξη του 346 π.Χ. Λίγο πριν από τη συγγραφή του λόγου είχε προηγηθεί η ειρήνη που είχαν υπογράψει οι Αθηναίοι με τον Φίλιππο, με τον οποίο βρίσκονταν από χρόνια σε σύγκρουση. Ο τελευταίος είχε καταλάβει το 357 π.Χ. την αποικία των Αθηναίων Αμφίπολη, και το 347 π.Χ. είχε ολοκληρώσει την επικυριαρχία του στη Χαλκιδική  με την κατάκτηση της Ολύνθου. Η ειρήνη ήταν αποτέλεσμα ανάγκης για τους Αθηναίους  και αρκετοί, ανάμεσά τους και ο Δημοσθένης, τη θεωρούσαν επαίσχυντη. Ο Ισοκράτης ωστόσο θεώρησε ότι η ειρήνη αυτή θα μπορούσε να αποβεί ωφέλιμη για ολόκληρη την Ελλάδα και τον πολιτισμό της. Στο πρόσωπο του Φιλίππου διέκρινε τον ηγέτη που θα μπορούσε να πραγματώσει το πρόγραμμα που ο ίδιος  είχε διατυπώσει στον Πανηγυρικό: την ένωση των Ελλήνων σε ένα πόλεμο κατά των βαρβάρων. Με το λόγο του ο Ισοκράτης καλεί τον Φίλιππο να «ευεργετήσει» τους Έλληνες ενώνοντάς τους υπό την ηγεσία του.

Προηγουμένως ο Ισοκράτης έχει εκθέσει στο Φίλιππο τις ωφέλειες που μπορούν να προκύψουν από την ειρήνη και τους λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι εκείνος είναι ο μόνος που έχει τη δύναμη να επιφέρει ομόνοια μεταξύ των Ελλήνων. Έχει αναφέρει επίσης τις επιπλήξεις των φίλων του για το θράσος του να θέλει να παραινέσει τον Φίλιππο, αλλά και την ντροπή των ίδιων, όταν διάβασαν τον λόγο. Ο Ισοκράτης εξηγεί γιατί ανέφερε όλα τα προηγούμενα και προχωρεί σε ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις για την αδυναμία του αναγιγνωσκόμενου λόγου να πείσει τόσο, όσο πείθει ο εκφωνούμενος από το ρήτορα.

Ο Ισοκράτης επαναλαμβάνει με αυτές του τις σκέψεις, εμμέσως πλήν σαφώς, ότι όσο υπάρχουν και θα υπάρχουν άνθρωποι κι ανθρώπινες πολιτείες δεν  παλιώνουν οι αξίες: Αθάνατες αξίες,  λόγοι, αξίες "νόμοι υψίποδες, ουρανίαν δι' αιθέρα τεκνωθέντες, ων Όλυμπος πατήρ μόνος", αξίες "που δεν τις εγέννησε ή θνατά φύσις ανέρων, κι ούτε ποτέ τις κοιμίσει η λήθη… Δεν τις συλλαμβάνεις λογικά τις αξίες αυτές, τις νιώθεις, με τη σοφία της ζωικής πείρας, που κυλά απαλά, βουβά κι απλώνεται σα μεγάλο ποτάμι…", θα μας έλεγε ο Φ.Πολίτης, αξίες που μόνον όταν ο άνθρωπος φτάσει στην κορυφαία έκφρασή του θα κάνουν να φουντώσει μέσα του "ο άπειρος ηθικός κόσμος", η πραγματικά νέα θρησκεία, το "καινόν δαιμόνιον". Πολλοί,  άλλωστε, Έλληνες και  ξένοι μελετητές του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού,  θα μπορούσαν, στον αιώνα της θεάς τεχνολογίας,  να ακούσουν μέσα από την αρχαία γραμματεία τη φωνή των παραμελημένων μας αξιών, η οποία υψώνει για λογαριασμό όλων των αιώνων και όλων των Ελλήνων που πέρασαν και που θα έρθουν, το λόγο της δημοκρατίας και του αγαθού: του δικαίου, του νόμου, της ισοδικίας, της ισονομίας, της ισοπολιτείας, της ισοκρατίας, της ισηγορίας, της παρρησίας, της αμεσότητας, της ευθύτητας, της ελευθερίας, του μέτρου – αγαθά που για λογαριασμό όλου του κόσμου κατέκτησαν οι Έλληνες, και που σήμερα δυστυχώς υποχωρούν μπροστά σ' έναν υφέρποντα αμοραλισμό και άκριτο καταναλωτισμό  πολιτικό, θρησκευτικό, επιστημονικό, καλλιτεχνικό, συνδικαλιστικό, εκπαιδευτικό. Ας ανανήψουμε λοιπόν κι  ας  αντισταθούμε δημιουργικά.

* Η Αμαλία Κ. Ηλιάδη είναι  φιλόλογος-ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ.), ailiadi@sch.gr, http://users.sch.gr/ailiadi,   http://blogs.sch.gr/ailiadi,  http://www.matia.gr

Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Του Γιώργου Καραμπελιά

Αναρίθμητες φορές έχουμε τονίσει πως, αν θέλουμε να ορίσουμε ένα όραμα και μια στρατηγική για τη σημερινή Ελλάδα, θα πρέπει κυριολεκτικώς να τετραγωνίσουμε τον κύκλο, δοκιμάζοντας να απαντήσουμε στις πολλαπλές προκλήσεις που αντιμετωπίζει μία χώρα και ένας λαός που βρίσκεται στη δυσκολότερη στιγμή της ιστορίας του. Γεωπολιτικές προκλήσεις, εθνικά προβλήματα, οικονομική κρίση, αθρόα μετανάστευση, δημογραφική καθίζηση, πολιτισμική και πνευματική παρακμή, αλλοίωση της ίδιας της ιδιοπροσωπίας μας.

Σε μια σειρά κειμένων θα επιχειρήσουμε να διερευνήσουμε έναν προς έναν αυτούς τους παράγοντες, αρχίζοντας από τον γεωπολιτικό.

Οι γεωπολιτικές προκλήσεις είναι προφανείς και τεράστιες. Η Δύση, στην οποία είχαμε προσδεθεί ως μια παρασιτική της απόφυση, υποχωρεί σε παγκόσμια κλίμακα. Η Ανατολή, σε όλες τις μορφές της, ενισχύεται. Από την Κίνα έως το Ισλάμ. Και αυτή η υποχώρηση της Δύσης προσλαμβάνει γεωπολιτικές και εδαφικές διαστάσεις. Η Δύση, με επί κεφαλής τους Γερμανούς και τους Αμερικανούς, αποσυνέθεσε τα Βαλκάνια, μεταβάλλοντάς τα σε ανίσχυρα προτεκτοράτα, για να τα παραδώσει – εν μέρει τουλάχιστον – στον τουρκικό νεο-οθωμανισμό. Και σήμερα ετοιμάζεται να ολοκληρώσει το έργο της, μέσα από την αποσύνθεση της Ελλάδας, με αφορμή την οικονομική κρίση. Ο αναβρασμός που επικρατεί στον αραβικό κόσμο, ως απάντηση στην πρόσκληση της Δύσης με τις εισβολές στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, και τον ρόλο του Ισραήλ, κινδυνεύει να προκαλέσει τεράστια παλιρροϊκά κύματα μεταναστών, που θα κατακλύσουν, πρώτη από όλους, την Ελλάδα. Το Ισραήλ, καταδικασμένο μεσοπρόθεσμα σε εξαφάνιση εάν συνεχίσει την ίδια πορεία, δεν θα μπορεί πλέον να αποτελεί προκεχωρημένο φυλάκιο αλλά θα μεταβάλλεται σε παγίδα. Έχει αρχίσει η μεγάλη αμπώτιδα της Δύσης στον ισλαμικό και αραβικό κόσμο.

Αυτές οι γεωπολιτικές ανατροπές έχουν ήδη αρχίσει να επηρεάζουν τον ελληνισμό. Στην Κύπρο, ήδη, μέσω του εποικισμού της βόρειας κατεχόμενης Κύπρου, το συνολικό πληθυσμιακό ισοζύγιο καθίσταται όλο και πιο δυσμενές για τους Έλληνες στην Ελλάδα, το μεταναστευτικό κύμα των μουσουλμανικών πληθυσμών, στον βαθμό που θα «συναντηθεί» με τους μειονοτικούς μουσουλμανικούς πληθυσμούς, θα καταστεί τα επόμενα χρόνια ίσως το ισχυρότερο όπλο της νεο-οθωμανικής στρατηγικής.

Η Ελλάδα αποτελεί το σύνορο των δύο κόσμων, της Δύσης και του Ισλάμ. Όσο τα σύνορα παρέμεναν σταθερά, όπως συνέβαινε για πενήντα χρόνια, από το 1922 έως το 1974, οι γεωπολιτικές προκλήσεις είχαν διαφορετική κατεύθυνση, από τον Βορρά προς τον Νότο. Είτε αφορούσαν τη μάχη για την κατάκτηση της Ευρώπης και της Ελλάδας, από την πλευρά του 3ου Ράιχ και των Ιταλο-βουλγάρων συμμάχων τους, είτε εντάχθηκαν στην ιδεολογική σύγκρουση δυτικού καπιταλισμού και «σοσιαλιστικού στρατοπέδου», από το τέλος του πολέμου έως το 1974.

Ο άξονας της αντιπαράθεσης μετατοπίζεται

Σήμερα, η κύρια αντίθεση μετατοπίζεται στον μεγάλο άξονα Ανατολή-Δύση, παρόλο που εξακολουθεί να λειτουργεί και η σύγκρουση στον άξονα Βορρά-Νότου, με τα Σκόπια, π.χ, αλλά σε πολύ μικρότερη κλίμακα. Και πάντα έτσι συνέβαινε. Ο μεγάλος άξονας  της αντιπαράθεσης ήταν ο άξονας Ανατολή-Δύση, Πέρσες και Ρωμαίοι, Άραβες και Σταυροφόροι, Τούρκοι και δυτική αποικιοκρατία. Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, και ιδιαίτερα μετά την 11 Σεπτεμβρίου 2001, αυτός ο άξονας καθίσταται και πάλι ο αποφασιστικός.

Κατά την πρώιμη μεταπολίτευση, στα πλαίσια της κυρίαρχης αντίθεσης μεταξύ σοσιαλιστικής Ανατολής και καπιταλιστικής Δύσης, καθώς και εξ αιτίας της ενίσχυσης του τουρκικού επεκτατισμού από τους Αμερικανούς, η Αριστερά, αλλά και ένα μεγάλο μέρος του ΠΑΣΟΚ, υποτιμούσαν συστηματικά την αντίθεση με τον τουρκικό επεκτατισμό και πρόβαλλαν ως αποκλειστική σχεδόν αντίθεση της Ελλάδας την αντίθεση με τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό. Χαρακτηριστικός είναι ο τρόπος που το ΚΚΕ, ακόμα και σήμερα, εξακολουθεί να αναφέρεται στον τουρκικό επεκτατισμό, ως παρακολούθημα και  παράγωγο της  αμερικανικής στρατηγικής έτσι, υπεύθυνοι για τις παραβιάσεις στο Αιγαίο δεν είναι οι… Τούρκοι αλλά κατ' εξοχήν το ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί!

Σήμερα όμως τα πράγματα έχουν μεταβληθεί άρδην. Η Τουρκία δεν είναι ένας απλός πελάτης των ΗΠΑ, αλλά τείνει να μεταβληθεί σε αυτόνομο περιφερειακό πόλο ισχύος και δυνητικό ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου. Επομένως, αυτό που χωρίστηκε στα 1923-1924, με την κατάργηση του καλιφάτου, επιχειρείται σήμερα να επανενωθεί. Οι μουσουλμανικές χώρες, και πρώτη απ' όλες η Τουρκία, μεταβάλλονται,  λιγότερο ή περισσότερο, σε ισλαμικές. Το ισλάμ μεταβάλλεται και πάλι σε μια ενοποιητική πολιτικοκοινωνική και θρησκευτική ιδεολογία. Από τον Χομεϊνί και τον Μπιν Λάντεν, στον Ερντογάν και τον Νταβούτογλου, το γεωπολιτικό κέντρο βάρους του πολιτικού ισλάμ τείνει, τουλάχιστον στην παρούσα φάση, να μετατεθεί προς την Τουρκία.

Η τελευταία, στη νεο-οθωμανική στρατηγική της, χρησιμοποιεί, παράλληλα με τον κεμαλισμό, και το όπλο του ισλάμ. Έτσι όμως αλλάζουν δραματικά τα γεωπολιτικά δεδομένα για την Ελλάδα. Στο παρελθόν, οι Ιρανοί και οι Άραβες βρίσκονταν σε αντιπαράθεση με την Τουρκία, που αποτελούσε τον χωροφύλακα του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ στην περιοχή. Η Συρία και το Ιράκ ήταν ορκισμένοι εχθροί της Τουρκίας. Από τη στιγμή όμως που κατέρρευσε η Σοβιετική Ένωση, έμειναν χωρίς κάποια μεγάλη δύναμη που να τους προστατεύει, ενώ η στροφή της Τουρκίας, ιδιαίτερα μετά τον τελευταίο πόλεμο του Ιράκ, τους επέτρεψε να στραφούν προς αυτή. Και το ίδιο σε ένα βαθμό συνέβη με το Ιράν. Επί πλέον, το επεισόδιο του στολίσκου της Γάζας οδήγησε σε επιδείνωση των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ και σε σύσφιγξη των σχέσεων με  τους Παλαιστινίους.

Εάν σε αυτά προστεθεί η ανεξέλεγκτη μετανάστευση μουσουλμάνων ασιατικής και αφρικανικής καταγωγής στην Ελλάδα, το τοπίο τείνει να μεταβληθεί δραματικά. Δηλαδή, τη στιγμή που οι σχέσεις μας με τη Δύση βρίσκονται στο ναδίρ, εξ αιτίας της οικονομικής επίθεσης των δυτικών τραπεζιτών ενάντια στη χώρα μας, κινδυνεύουν να επιδεινωθούν και οι σχέσεις μας με το ισλάμ, στον βαθμό που αυτό μεταβάλλεται – έστω εν μέρει – σε όπλο στα χέρια της Τουρκίας.

Με άλλα λόγια, βρισκόμαστε μπροστά στον κίνδυνο μιας εχθρικής ή οιονεί εχθρικής Ανατολικής Μεσογείου, κάτι που δεν είχε ξανασυμβεί στην πρόσφατη ιστορία μας. Κινδυνεύουμε, δηλαδή, στη σύγκρουση Ανατολής και Δύσης, να καταχωρισθούμε ως ένα προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης, το οποίο όμως οι Δυτικοί δεν είναι διατεθειμένοι να υπερασπίσουν αντίθετα, μπορεί να το προσφέρουν ως αντάλλαγμα για να κατευνάσουν τον νεο-οθωμανικό επεκτατισμό.

Ένα ιστορικό προηγούμενο

Η κατάσταση, από πολλές απόψεις, θυμίζει την περίοδο 1204-1453 από κάποιες πλευρές, επί τα χείρω – διότι, σήμερα, οι συνολικές δυνάμεις μας είναι πολύ μικρότερες – και από κάποιες άλλες επί τα βελτίω, διότι οι αντίπαλοί μας δεν είναι τόσο ισχυροί.

Ο φίλος Νίκος Μπινιάρης, στο βιβλίο του Το Κάλεσμα της Ερήμου, παραλληλίζει τη σημερινή εποχή με εκείνη του Βυζαντίου, την εποχή του αυτοκράτορα Ηρακλείου, όταν οι δυνάμεις των Αράβων κατέλαβαν, σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και τη Συρία και ανάγκασαν το Βυζάντιο να συμπτυχθεί στη Μικρά Ασία. Κατ’ αναλογίαν βλέπει, σήμερα, την αντίστοιχη αυτοκρατορία της Αμερικής να αντιμετωπίζει μια νέα έφοδο της ερήμου, δηλαδή του ισλάμ. Τότε, ο Ηράκλειος εγκατέλειψε τη Συρία και την Παλαιστίνη στην τύχη τους και, σήμερα, το ίδιο κινδυνεύει να συμβεί με την Ελλάδα και την Κύπρο. Θα
μπορούσε άραγε μια  ταύτιση της Ελλάδας με τη Δύση και τις ΗΠΑ να της επιτρέψει να αποφύγει τον κίνδυνο;

Ο συγγραφέας φαίνεται να το πιστεύει προς στιγμήν, αλλά ταυτόχρονα είναι μάλλον απαισιόδοξος για την έκβαση της σύγκρουσης. Όπως το 1453, η Δύση δεν έσπευσε να σώσει το Βυζάντιο, έτσι και σήμερα, το πιθανότερο είναι πως θα αδιαφορήσει μάλλον για την τύχη της Ελλάδας, αν το αντίτιμο είναι ο εξευμενισμός της Τουρκίας και του ισλάμ. Εξ άλλου, τι άλλο ήταν το σχέδιο Ανάν; Δύο είναι οι  σημαντικές διαφορές που περιπλέκουν εν μέρει το ζήτημα: η ύπαρξη του Ισραήλ, που όχι απλώς αποτελεί οργανικό στοιχείο της Δύσης μέσα στην Ανατολή αλλά ένα κομμάτι της συνδεδεμένο με τους βασικούς μηχανισμούς αποφάσεων της Δύσης, και βέβαια, πάντα, η ύπαρξη του πετρελαίου.

Στην περίοδο πριν το 1453, και για την ακρίβεια στα χρόνια 1330-1453, στο ελληνικό Βυζάντιο, δηλαδή το δεσποτάτο του Μορέως, τη Μακεδονία την περικυκλωμένη Κωνσταντινούπολη και την Τραπεζούντα, διεξήχθη μια έντονη ιδεολογική διαμάχη για την κατεύθυνση που όφειλε να πάρει ο ελληνισμός ώστε να διασωθεί. Ο πολεμιστής, αυτοκράτορας και μοναχός, Ιωάννης Καντακουζηνός εκπροσωπεί μια μεταιχμιακή μορφή αυτής της σύγκρουσης. Για πάνω από τριάντα χρόνια, πολέμησε ενάντια στους Φράγκους, τους Βούλγαρους, τους Σέρβους και εν τέλει τους Τούρκους. Όταν, το 1354, αυτοί πέρασαν την Καλλίπολη και βρέθηκαν στην Ευρώπη, πείστηκε εν τέλει πως δεν υπάρχει σωτηρία για την κρατική υπόσταση του ελληνισμού και έγινε μοναχός, προσχωρώντας στον ησυχασμό. Ακολουθώντας τον Γρηγόριο Παλαμά και τον Ιωάννη Καβάσιλα, επέλεξε την κατάδυση στον σκληρό πυρήνα της ορθόδοξης ταυτότητας, έτσι ώστε ο ελληνισμός, ως ορθοδοξία, ν' αντέξει τις μαύρες μέρες της μακραίωνης Κατοχής που επρόκειτο να ακολουθήσει. Άλλοι, ανάμεσά τους οι περισσότεροι αυτοκράτορες της τελευταίας περιόδου, όπως ο Ιωάννης Παλαιολόγος, ακόμα και ο Κωνσταντίνος, προσέφυγαν στις δυτικές δυνάμεις και τον Πάπα, ασπαζόμενοι ακόμα και τον καθολικισμό, για να επιτύχουν την επέμβασή τους εναντίον των Τούρκων, και απατήθηκαν οικτρά, διότι οι Δυτικοί, τουλάχιστον εκείνη την περίοδο, μισούσαν και φοβόντουσαν περισσότερο τους Έλληνες παρά τους Τούρκους. Να τι γράφει ο πολύς Μοντεσκιέ, γύρω στα 1720:

Έτσι, τα σχέδια κατά του Τούρκου, όπως αυτά που μπήκαν σε εφαρμογή από τον Πάπα Λέοντα Χ΄, σύμφωνα με τα οποία ο Αυτοκράτορας θα εξεστράτευε μέσω της Βοσνίας στην Κωνσταντινούπολη, ο βασιλιάς της Γαλλίας, μέσω της Αλβανίας και της Ελλάδας, και άλλοι ηγεμόνες θα ξεκινούσαν από τα λιμάνια τους, αυτά τα σχέδια, το επαναλαμβάνω, δεν ήταν σοβαρά, ή έγιναν από ανθρώπους που δεν έβλεπαν το συμφέρον της Ευρώπης.

Τέλος, ένα τρίτο «κόμμα», το μικρότερο, εκείνο του Πλήθωνα-Γεμιστού, προσπάθησε να χαράξει έναν τρίτο αυτόνομο δρόμο. Εκείνον της πολιτειακής Αναγέννησης του ελληνισμού μέσω μιας ριζικής κοινωνικής και ιδεολογικής μεταρρύθμισης, έτσι ώστε οι Έλληνες να αποφύγουν και τη δυτική τιάρα και το τουρκικό σαρίκι. Γι’ αυτό πρότεινε την επιστροφή της γης στους καλλιεργητές της, τη δημιουργία ενός νέου στρατεύματος και εν τέλει την εγκατάλειψη της φθαρμένης εκκλησίας και την επιστροφή στην αρχαία θρησκεία. Ενώ η πρόταση του, για στήριξη του ελληνισμού στις δικές του δυνάμεις, ήταν θεωρητικά ορθή, δεν διέθετε τις κοινωνικές βάσεις για να γίνει πράξη. Οι δεσπότες του Μορέως και οι αυτοκράτορες, στους οποίους υπέβαλε τα σχέδιά του, τον αγνόησαν, ενώ η εγκατάλειψη της ορθοδοξίας τον αποξένωσε από τη συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού. Έτσι, ο δρόμος των  ησυχαστών, της πνευματικής επιβίωσης, απεδείχθη εν τέλει ο  προσφορότερος.

Υπάρχει διέξοδος;

Σήμερα, οι αναλογίες είναι οφθαλμοφανείς, μια και πάλι βρισκόμαστε σε μια φάση επανεπιβεβαίωσης του ισλάμ, μετά την πρόκληση της Δύσης εναντίον του, που κρατάει ήδη σχεδόν εκατό χρόνια, όπως είχε συμβεί τότε με τους Σταυροφόρους. Αλλά και οι διαφορές στο εσωτερικό ιδεολογικό τοπίο είναι σημαντικές. Οι οπαδοί της με κάθε τρόπο υποταγής στη Δύση μάς οδήγησαν και στη χρεοκοπία και ταυτόχρονα στην υποταγή στην Τουρκία. Πρόκειται για το ίδιο «κόμμα» – σε αντίθεση με τον βαθύ διχασμό της βυζαντινής περιόδου – το οποίο, έτσι, απονομιμοποιεί ταυτόχρονα και τις δύο αυτές επιλογές στα μάτια του ελληνικού λαού, που απεχθάνεται εξ ίσου τη Μέρκελ και τον Ερντογάν. Η άκριτη υπαγωγή στη Δύση σήμανε εν τέλει και την υποταγή στην Τουρκία, μια και η Τουρκία ήταν, ή και είναι ακόμα, το αγαπημένο παιδί της Δύσης, όπως ακριβώς συνέβαινε για τα διακόσια χρόνια του «Ανατολικού Ζητήματος».

Είναι χαρακτηριστικό πως όσοι επιθυμούν να επαναλάβουν δήθεν την επιλογή του «ησυχασμού», μέσα από τη διαστροφή της νεο-ορθοδοξίας και μέσα από μια δήθεν ορθόδοξη οικουμενικότητα, δεν προτείνουν τίποτε περισσότερο από την επιλογή της υποταγής μας στον νεο-οθωμανισμό, με το έωλο, σήμερα, επιχείρημα πως, μια και χάνουμε τον ελληνισμό, ας επιβιώσει η ορθοδοξία ξεχνούν, όμως, πως, σε μια εποχή εκκοσμίκευσης και παγκοσμιοποίησης, η ορθοδοξία, χωρίς στήριγμα σε κάποια κρατική υπόσταση, δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πολιτική ανεξαρτησία, όπως έκανε μετά το 1453. Γι' αυτό, αναπόφευκτα, μια νεο-ορθοδοξία που μισεί το ελληνικό κράτος όχι μόνο θα καταλήξει υποχρεωτικά στην αγκαλιά του νεο-οθωμανισμού αλλά και θα συμβάλει στην υποχώρηση και της ορθόδοξης ταυτότητας. Η ορθοδοξία, ως πνευματικότητα και παράδοση, μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει, στον τόπο μας, μόνο συνδεδεμένη σφικτά με τα απειλούμενα ελληνικά κράτη, την Ελλάδα και την Κύπρο.

Κατά συνέπεια, δεν μας μένει παρά η επιλογή του Πλήθωνα, η οποία δεν είναι τόσο ανέφικτη και εξωπραγματική όπως στο δύον Βυζάντιο. Έχουμε ακόμα τη δυνατότητα να αποπειραθούμε μια καθολική μεταρρύθμιση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής μας ζωής. Ίσως όχι για πολύ ακόμα, πάντως αξίζει να προσπαθήσουμε. Και η ιδεολογική μας αναφορά δεν χρειάζεται να ταξιδέψει σε ανέφικτες κατευθύνσεις, όπως είχε κάνει ο Πλήθωνας. Όπως λέει και ο ποιητής, στο πνευματικό μας οπλοστάσιο, διαθέτουμε και τις αρχαιότητες και την ορθοδοξία και τις κοινότητες των Ελλήνων. Αρκεί να καταπολεμήσουμε τον κυρίαρχο εθνομηδενισμό.

Βεβαίως, μπορούμε και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τις διεθνείς αντιθέσεις και συγκυρίες, δηλαδή τη διάρρηξη της συμμαχίας Ισραήλ-Τουρκίας, ή την ανάδειξη του κουρδικού ως του μεγάλου εσωτερικού ζητήματος της Τουρκίας, ή, τέλος, την αρχόμενη μετατόπιση της Τουρκίας στον άξονα του ισλάμ, που δημιουργεί περιπλοκές στη σχέση της με τη Δύση. Όμως όλα αυτά δεν πρόκειται να μας σώσουν, ούτε είναι σωστό μια χώρα των συνόρων να ταχθεί αυτοκτονικά με το ένα από τα δύο στρατόπεδα, όσο δεν απειλούνται τα ζωτικά της συμφέροντα. Η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει να  αποτελεί μια γέφυρα πολιτισμών, και να επιχειρεί μία ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης Δύσης-Ισλάμ, με μία προϋπόθεση όμως, ότι το ισλάμ δεν θα ενισχύεται στο ίδιο το εσωτερικό μας. Μόνο έτσι θα μπορούμε να παίζουμε έναν ρόλο γέφυρας, διαφορετικά μεταβαλλόμαστε σε μέρος του παιγνιδιού. Μια επίλυση αυτής της σύγκρουσης και, επομένως, η υποχρέωση του Ισραήλ σε μια συνδιαλλαγή με τους Παλαιστινίους και τους Άραβες, είναι προς το συμφέρον μας διότι παύει να τροφοδοτεί τον πόλεμο των πολιτισμών και δεν επιτρέπει στην Τουρκία, που υπήρξε ο ολετήρας των Αράβων, να εμφανίζεται ως ο προστάτης τους και, επομένως, θα οδηγήσει και σε αποτυχία την προσπάθειά της να εμφανιστεί ως το «ξίφος του Ισλάμ».

Όλα αυτά όμως έχουν μία προϋπόθεση, ότι ενισχύεται το εσωτερικό μέτωπο, ότι, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, κοιτάζουμε μέσα στη χώρα μας και μέσα μας – στην ιστορία μας και την πνευματική μας παράδοση – για λύσεις. Όλα αυτά έχουν ως προϋπόθεση μιαν αυτόκεντρη πορεία, ότι η Ελλάδα και η Κύπρος μεταβάλλονται σε ακρόπολη του ελληνισμού, ότι παύουμε πλέον να αρδεύουμε ξένους τόπους, ξένες ιδέες, ξένες βιομηχανίες, ξένες ιδεολογίες. Ενσωματώνουμε δημιουργικά το ξένο και το κάνουμε δικό μας.

 ΠΗΓΗ: 06.06.2011, http://www.mikis-theodorakis-kinisi-anexartiton-politon.gr/el/articles/?nid=926

 Σημείωση: Οι υπογραμμίσεις έγιναν από τον admin.

Η ΝΕΑ ΑΛΩΣΗ

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

Η άλωση της Κωνσταντινούπολης υπήρξε η κατάληξη μιας πορείας υπό συνθήκες παρακμής του ελληνισμού. Ανάξιοι και διεφθαρμένοι, πλην εξαιρέσεων, αυτοκράτορες, αυλικοί, ανώτεροι κληρικοί, άνθρωποι των γραμμάτων και άπληστοι για πλούτο οικονομικά ισχυροί συνέθεταν την εικόνα της ηγέτιδας ομάδας. Τα έσοδα εκ των φόρων σπαταλούνταν γι’ αυτό και επιβάλλονταν νέοι. Η συσσσώρευση πλούτου, παρά τις εξωτερικά δυσμενείς συγκυρίες, ήταν κύριο μέλημα και όχι η διάθεση αυτού για την άμυνα της χώρας.

Την έλλειψη υπερασπιστών της ελευθερίας αναπλήρωνε μισθοφορικός στρατός, ο οποίος εύκολα μετακινείτο στο στρατόπεδο του εχθρού σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής. Ο έλεγχος του εμπορίου, με αντιστάθμισμα την παροχή εκδουλεύσεων, είχε περιέλθει στις ανταγωνιστικές δυνάμεις της Βενετίας και της Γένουας με συνέπεια την δραματική συρρίκνωση των δημοσίων πόρων. Και τα στίφη των επιδρομέων διαδέχονταν το ένα το άλλο. Όπως σε κάθε περίοδο παρακμής πριν από την τελική κατάρρευση τις ελπίδες είχαν πάψει να εναποθέτουν στον Θεό. Tις είχαν στηρίξει στη Δύση, που ζητούσε ως αντάλλαγμα τη θρησκευτική υποταγή, τήν ψευτοένωση των Εκκλησιών.

Ο λαός έχοντας ως οδηγούς φωτισμένους κληρικούς αντιστεκόταν στο ξεπούλημα της πίστης του. Είναι άκρως εντυπωσιακό ότι δέχθηκε με ενθουσιασμό κατά την επάνοδό του στην Κωνσταντινούπολη τον Μάρκο, τον μητροπολίτη της υπό δουλεία πλέον Εφέσσου, που δεν είχε υποκύψει στις πιέσεις των παπικών, ενώ αποδοκίμασε τους υπογράψαντες την ψευτοένωση. Είναι επίσης εντυπωσιακό το ότι ο τελευταίος μέγας δούξ, τρόπον τινά πρωθυπουργός, Λουκάς Νοταράς έμεινε γνωστός για τη φράση του: “Προτιμότερο είναι να δω να βασιλεύει στην πόλη το τουρκικό τουρμπάνι παρά η καθολική τιάρα”. Η στάση των ανθενωτικών δέχθηκε αυστηρή την κριτική πολλών ιστορικών, ξένων και Ελλήνων. Χαρακτηρίζονται αυτοί  συλλήβδην ως όχλος φανατικών και εμπαθών, οι οποίοι συνετέλεσαν στο να χαθεί τελικά η αυτοκρατορία. Η αυτοκρατορία, που πρέπει να επισημάνουμε ότι δεν χαίρει εκτιμήσεως από πλείστους όσους δικούς μας ιστορικούς που προβαίνουν σε ιστορικές αναλύσεις με βάση δυτικές ιδεολογίες. Εκείνο που αποκρύπτεται με επιμέλεια τόσο από τους συμπαθούντες όσο και από τους αντιπαθούντες τους ανθενωτικούς είναι η στάση που κράτησε κάποιος άλλος από εκείνους που μετείχαν στις συνόδους Φερράρας και Φλωρεντίας, ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος (μη χριστιανός) Γεώργιος Γεμιστός (Πλήθων), σύμβουλος του αυτοκράτορα. Υπήρξε μεταξύ των ελαχίστων που αρνήθηκαν να υπογράψουν το κείμενο της ψευτοένωσης όχι βέβαια για λόγους θρησκευτικούς, αφού τα δόγματα της πίστεως τον άφηναν αδιάφορο, αλλά για λόγους αξιοπρέπειας! Τελικά “η πόλις εάλω”, παρά τη βοήθεια που έλαβε (μικρή ασφαλώς) μετά τη δραματικό συλλείτουργο στον ναό της του Θεού Σοφίας τον Δεκέμβριο του 1452.

Εκείνο που δεν κατάφεραν οι ενωτικοί να επιτύχουν τότε το πέτυχαν μετά την ανασύσταση του ελληνικού κράτους με την παρέμβαση, διπλωματική και πολεμική (Ναυαρίνο), των μεγάλων Δυνάμεων. Ο λαός, όσος δεν λύγισε κατά τη μακραίωνη σκλαβιά, παρέμενε σταθερά προσηλωμένος στην παράδοση της ρωμηοσύνης. Πολιτειακοί και πολιτικοί παράγοντες, διανόηση δυτικοσπουδαγμένη και μέρος του ανωτέρου κλήρου επέτυχαν μετά από αιώνα και πλέον να ξερριζώσουν από την καρδιά του λαού την παράδοση τη θεμελιωμένη στην ορθόδοξη πίστη και να τον κατευθύνουν προς τον δυτικό τρόπο ζωής. Καμμιά φωνή διαμαρτυρίας δεν ακούστηκε όταν ρίχτηκε το σύνθημα “ανήκομεν εις την Δύσιν”, σύνθημα που έκανε να τρίζουν τα κόκκαλα εκείνων που είχαν δεχθεί στο διάβα της ιστορίας το δολοφονικό μαχαίρι της. Ο λαός παραδόθηκε με μικρή σχετικά αντίσταση στο εκμαυλιστικό τραγούδι των σειρήνων, που, άλλωστε δεν ζητούσαν, όπως τότε, να νοθεύσει την πίστη του, αφού στη Δύση η θρησκευτική πίστη έχει πάψει από καιρό να διαδραματίζει ρόλο σημαντικό στη δημόσια ζωή των χωρών και έχει καταπέσει σε προσωπική υπόθεση μικρής μειοψηφίας.

Ο λαός δεν ρωτήθηκε πριν υπογράψουν οι εκπρόσωποί του τις συμβάσεις ένταξής του στη Δύση (ΕΟΚ –ΕΕ). Δεν ενημερώθηκε για τις συνέπειες της. Απεναντίας αισθάνθηκε επί τέλους τη ζωή του να αλλάζει με την αύξηση της αγοραστικής του δύναμης και ο καταναλωτισμός έγινε η νέα του θρησκεία! Κύλισαν 30 έτη “ονειρεμένα” και ξαφνικά ξύπνησε σε πραγματικότητα αδυσώπητη! Εκείνοι που μας εκμαύλισαν δια των “ενωτικών” εντολοδόχων – εκπροσώπων μας άρχισαν να ζητούν πίσω τα δανεικά. Μάλιστα έχουν θαυμαστούς τρόπους να τα υπολογίζουν με τόκους και πανωτόκια και να τα πολλαπλασιάζουν. Και αυτοί που μας οδήγησαν στη συμφορά με το “ενωτικό” παραλήρημα προβάλλουν τώρα ως οι αγωνιστές για να εξέλθει η χώρα μας από την κρίση. Μια κρίση που βαθαίνει μέρα με την ημέρα, που οδηγεί στην εκποίηση της περιουσίας του δημοσίου, στον αφανισμό της μικρής επιχείρησης, στη διόγκωση της ανεργίας και στο νέο κύμα μετανάστευσης πλήθους επιστημόνων, ενώ η χώρα πλημμυρίζει από μετανάστες απόκληρους από τις χώρες που γεύτηκαν πριν από μας τις αγαθές προσφορές του πολιτισμένου δυτικού ανθρώπου! Μια κρίση που δεν αντιλαμβανόμαστε ότι είναι πρωτίστως ηθική.

Και ενώ η χώρα μας δοκιμάζεται, όπως και τότε που η παρακμή του λαού οδήγησε στην άλωση τη βασιλεύουσα των πόλεων, όλοι αναζητούμε εναγωνίως τον ηγέτη που θα ορθώσει το ανάστημά του απέναντι στους οικονομικά ισχυρούς που καταδυναστεύουν τους λαούς και θα χαρακτηρίσει το χρέος επαχθές! Είναι όμως πρόθυμος ο λαός να ακολουθήσει για λόγους αξιοπρέπειας έναν τέτοιο ηγέτη; Ή θα παραμένει απαθής βλέποντας να εκποιούνται εργοστάσια της ΔΕΗ, αεροδρόμια και λιμάνια, έδαφος και υπέδαφος, νησιά και, τέλος, η Ακρόπολη; (Ακόμη και αν αυτό το τελευταίο αποτελεί ακραία υπερβολή, η συζήτησή του είναι ένδειξη του πόσο στερούμαστε αξιοπρέπειας). Σε τελευταία ανάλυση μας αξίζει ένας τέτοιος ηγέτης; Είναι καιρός να συνειδητοποιούμε ότι η επίθεση άρχισε αυτή τη φορά από την πρωτεύουσα της παρακμής μας, ενω στην εξουσία βρίσκονται οι “ενωτικοί”; Η “βασιλεύουσα”, με αρχαίο χιτώνα κακοΰφαντο στη Δύση και όχι βυζαντινή χλαμύδα, βρίσκεται υπό μερική κατοχή των αποκλήρων, που δεν έσπευσαν εδώ υποκινούμενοι από τις υποσχέσεις ενός νέου πορθητή για δηώσεις και λάφυρα, αλλά από την ανάγκη να εξασφαλίσουν τον επιούσιον άρτο;

Τί είναι πιθανότερο; Να επιβιώσουμε στην ιστορία ταυτιζόμενοι απόλυτα με τη Δύση ή διαχωρίζοντες πλήρως τη θέση μας από τους ολετήρες του πλανήτη; Ενωτικοί ή ανθενωτικοί; Το κύριο δίλημμα του Νεοέλληνα στην περίοδο που επιχειρείται η επανεγγραφή της ιστορίας του μακροβιότατου έθνους μας.

                                                                        “ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ”, 6-6-2011