ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΑΘΟΣ
Του Απόστολου Παπαδημητρίου
Κύλισαν αιώνες από τότε που ο Θεός έγινε άνθρωπος και προσέφερε τον εαυτό του θυσία, με σκοπό να καταργήσει τις θυσίες αίματος που ζητούσε ο ίδιος ή οι ψευτοθεοί, που λάτρευαν οι άνθρωποι της αποστασίας.
Ο Χριστός, ως άνθρωπος, εισήλθε θριαμβευτικά στα Ιεροσόλυμα. Αλλά σε τι συνίστατο ο θρίαμβός του; Είχε ήδη συντρίψει τον προαιώνιο εχθρό μας, τον θάνατο, ανασταίνοντας τον Λάζαρο. Η φήμη του θαύματος είχε ταχέως εξαπλωθεί και ο λαός τον υποδεχόταν ως βασιλιά, βασιλιά χορηγό της ζωής. Ο Χριστός ήταν ιδιαίτερα προσεκτικός στο να αποφεύγει να σχηματίζει ο λαός ψευδείς εντυπώσεις για το έργο του. Αυτή τη φορά δεν απέφυγε τους αίνους του λαού, όπως τότε που, μετά τον χορτασμό, αυτός έσπευσε να το ανακηρύξει βασιλιά. Τους άκουγε χωρίς να αντιδρά, με συνέπεια να σκανδαλίσει τους άρχοντες των Ιουδαίων, οι οποίοι θορυβήθηκαν από το πλήθος που έτρεξε να τον υπαντήσει και το εγκώμιο που του έπλεκαν. Βέβαια ο Χριστός δεν είχε ανάγκη από επευφημίες, γνώρισμα διαχρονικό των ανθρωπαρέσκων ηγετών του κόσμου. Γνώριζε πολύ καλά το ευμετάβλητο της γνώμης και των αισθημάτων του βασανισμένου λαού. Του αρκούσε όμως το ότι τον αναγνώριζαν ως βασιλιά ακόμη και καθισμένο σε γαϊδουράκι κι αυτό αγγαρευμένο με κάπως περίεργο τρόπο. Ίσως ήταν αυτή του η κίνηση άκρως συμβολική, για να απαντήσει έμπρακτα στους μαθητές του που ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες. Αυτός δεν σχημάτισε αυλή κατά το πρότυπο των επιγείων αρχόντων. Τους μαθητές του αποκαλούσε φίλους και ζητούσε απ' αυτούς που θέλουν να ασκούν εξουσία να είναι υπηρέτες όλων. Ακατανόητα πράγματα στην ιστορία του ανθρώπου αλλά ισχύοντα στη βασιλεία του Θεού. «Η βασιλεία η εμή ουκ εκ του κόσμου τούτου» θα πει μετά από λίγες ημέρες στον Πιλάτο. Τότε που οι αρχιερείς του Ισραήλ τον παρέδωσαν με την βαρειά κατηγορία της αντιποίησης της αρχής του μισητού σ' εκείνους Καίσαρα. Αλλά το μίσος που έτρεφαν προς τον Ιησού Χριστό ήταν απείρως βαθύτερο. Ενώ είχε καθ' όλες τις μαρτυρίες τα εχέγγυα, ώστε να τον αναγνωρίσουν ως μεσσία, τους βασάνιζε αφόρητα επί τρία έτη τηρώντας αναξιοποίητη την ισχύ του, η οποία ενεργουμένη θα έφερε στον Ισραήλ την πολυπόθητη εθνική ελευθερία και θα τον οδηγούσε, ως εκλεκτό λαό του Θεού, στην παγκόσμια κυριαρχία. Ο Χριστός κορυφώνει την αγανάκτησή τους με τα «ουαί» που εκστομίζει εναντίον τους ακόμη και στα έσχατα κηρύγματά του. Πώς είναι δυνατό να βρίσκονται αυτοί οι «δίκαιοι» διαρκώς στο στόχαστρό του και να παραβλέπονται οι αμαρτωλοί της εποχής, οι τελώνες και οι πόρνες;
Ο Χριστός προς του τελευταίου επί γης δείπνου με τους μαθητές του προβαίνει και σε άλλη άκρως προκλητική ακόμη και γι' αυτούς κίνηση. Πλένει τα πόδια τους! Ο απόστολος Πέτρος έχοντας περισσότερο θάρρος από τους υπολοίπους αρνείται. Συνιστά η άρνηση την πλέον συγκαλυμμένη μορφή εγωισμού. Δεν ήθελε αποδεχόμενος να δεσμευθεί με την υποχρέωση να πλένει κι αυτός τα πόδια των δικών του μαθητών στη συνέχεια. Δεν θέλουμε και εμείς σήμερα όχι να πλένουμε τα βρώμικα πόδια των αδελφών μας των ελαχίστων αλλά ούτε και να κοινωνούμε στις ανάγκες τους προσφέροντας τουλάχιστον από το περίσσευμά μας! Μόνο ο επί γης «αντιπρόσωπος του Θεού» εμμένει στο να θεατρινίζει πλύνοντας τα πλυμένα πόδια των καρδιναλίων του! Στο δείπνο του Χριστού με τους μαθητές του λαμβάνει χώρα η παράδοση του μυστηρίου της θείας ευχαριστίας. Το σωτηριώδες αυτό μυστήριο, σύμφωνα με την πίστη μας, οι χριστιανοί του κόσμου των διαμαρτυρομένων έχουν υποβιβάσει σε αναμνηστική τελετή και πλείστοι όσοι άλλοι, μεταξύ των οποίων και ορθόδοξοι, προσέρχονται σπανιότατα, ώστε να διατηρηθεί το έθιμο ή η οικογενειακή παράδοση. Ο Χριστός πορεύεται προς το πάθος και καθ' οδόν διαπιστώνει ότι ολοένα και λιγότεροι τον συνοδεύουν!
Προ του πάθους ο Χριστός περνά δοκιμασία, την οποία δεν κατανοούμε, άπιστοι αλλά και πιστοί. Είναι η δοκιμασία στον κήπο της Γεθσημανή. Ζητά από τον Πατέρα Του να απομακρύνει το ποτήριο της δοκιμασίας. Η αγωνία του κορυφώνεται και κατ' αυτήν αισθάνεται εντελώς μόνος, καθώς οι κουρασμένοι μαθητές καταβάλλονται από τον ύπνο. «Το μεν πνεύμα πρόθυμον η δε σαρξ ασθενής». Εκεί τον βρίσκουν οι διώκτες του. Ο Πέτρος για μία ακόμη φορά εκφράζει το πνεύμα του κόσμου τούτου με τη χρήση βίας. Αμέσως μετά το σκηνικό ανατρέπεται, καθώς το ένστικτο της αυτοσυντήρησης παρακινεί τον καθένα με το σύνθημα «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Μόνον ο Ιωάννης, αυτός που ζητούσε εγκόσμιες πρωτοκαθεδρίες, αίρεται επάνω από τις ανθρώπινες αδυναμίες. Ο Πέτρος έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του καταρρέει προδίδοντας τον δάσκαλό του ακόμη και μπροστά σε μια αδύναμη υπηρετριούλα!
Οι δικαστές του Χριστού τηρούν συνοπτικές διαδικασίες. Βιάζονται να τον θανατώσουν και θεωρούν οδυνηρό το ότι οι κατακτητές απαγορεύουν σ' αυτούς την θανατική καταδίκη. Ο Πιλάτος βρίσκεται μπροστά σε ιδιάζουσα υπόθεση αιτήματος θανατικής καταδίκης για λόγους, τους οποίους αγνοεί και δεν πολυενδιαφέρεται να μάθει. Είχε όλη τη διάθεση να αθωώσει το Χριστό, εκφράζοντας την αντιπάθειά του προς τους διώκτες του. Αυτοί όμως δεν ήσαν διατεθειμένοι να αφήσουν το θύμα τους να διαφύγει. Είχαν αυτή τη φορά με το μέρος τους τον λαό που επευφημούσε τον Χριστό ως βασιλιά μόλις πριν από λίγες ημέρες! Και όταν ο Πιλάτος εμμένει στην άποψη της αθωώτητας καταφεύγουν στο τελευταίο και ισχυρότερο όπλο τους: Την τρομοκρατία: Δεν είναι δυνατόν να αδιαφορεί ο διοικητής για την αντιποίηση της αρχής του Καίσαρα! Παύει με τη στάση του να είναι φίλος του αυτοκράτορα. Αλλά τότε κινδυνεύει η θέση του. Ο Πιλάτος δεν είχε λόγους να διακινδυνέψει για κάποιον, έστω και αν τον έκρινε αθώο. Ήταν εκπρόσωπος του παλαιού κόσμου. Τον παραδίδει «εις το σταυρώσαι».
Κάτω από το σταυρό οι άρχοντες των Ιουδαίων παραμένουν να δουν το τέλος. Αυτός που βασάνιζε επί τριετία τις ψυχές τους σε λίγο θα πάψει να αναπνέει. Βρίσκουν ευκαιρία πρώτης τάξεως να ειρωνευθούν τον Χριστό, που υφίσταται το μαρτύριο του σταυρού, το πλέον απάνθρωπο του αρχαίου κόσμου (στον νέο ανακαλύψαμε πολλά απείρως φρικτότερα): «Άλλους έσωσεν εαυτόν ου δύναται σώσαι»! Και ο Χριστός αντιμετωπίζει αυτούς και τους στρατιώτες με το αίτημα προς τον Πατέρα του: «Πάτερ άφες αυτοίς ου γαρ οίδασι τι ποιούσι».
Θα ακούσουμε και εφέτος, καθώς κάτι μας οδηγεί στους ναούς, πιστούς, «πιστούς» και «απίστους» το «σήμερον κρεμάται επί ξύλου». Λίγο αργότερα θα ακούσουμε το «Χριστός ανέστη». Πόσοι θα θεωρήσουμε τον λόγο ως παραλήρημα των όντως πιστών; Σε μας ποιος ρόλος απ' εκείνους των ανθρώπων που παρακολούθησαν την πορεία του Χριστού προς το πάθος και την ανάσταση μας ταιριάζει; Μήπως είναι καιρός να αναζητήσουμε άλλον ρόλο;
«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ», 9-4-2012
Έτσι, μοιάζει απαραίτητο να διαχωρίσουμε την νομικιστική υποκειμενικοποίηση, η οποία είναι δύναμη του θανάτου, από τον νόμο που ξυπνά η πίστη, και ο οποίος ανήκει στο πνεύμα και τη ζωή.
