Το φάντασμα της προόδου και το νόημα της ιστορίας
Του Γιώργου Λιερού*
«Ο Μαρξ λέει ότι οι επαναστάσεις είναι η ατμομηχανή της παγκόσμιας ιστορίας. Ίσως όμως τα πράγματα να είναι εντελώς διαφορετικά. Ίσως οι επαναστάσεις είναι η κίνηση του ανθρώπινου γένους που, ταξιδεύοντας σε αυτό το τρένο, τραβάει το φρένο κινδύνου».
Βάλτερ Μπένγιαμιν
Στην Ευρώπη η θεωρία της προόδου μεσουράνησε στο σύμπαν των ιδεών κυρίως το 18ο αιώνα, δηλαδή για σχετικά σύντομο χρονικά διάστημα. Ήταν η εποχή του Διαφωτισμού, όταν η έννοιά της ανέτρεψε την κυκλική σύλληψη του ιστορικού χρόνου την οποία πρέσβευε η προνεωτερική σκέψη αλλά και στοχαστές, όπως ο Μοντεσκιέ και ο Βίκο.
