Τραγωδία καί Δημοκρατία
Του Φώτη Σχοινά*
«Θά ἔπρεπε νά εὐχαριστήσουμε τήν Ἑλλάδα. Εἶναι ἡ Δύση πού χρωστάει στήν Ἑλλάδα. Ἡ φιλοσοφία, ἡ δημοκρατία, ἡ τραγωδία… Πάντα ξεχνᾶμε τή σχέση ἀνάμεσα στήν τραγωδία καί τή δημοκρατία. Χωρίς Σοφοκλῆ δέν θά ὑπῆρχε Περικλῆς. Χωρίς τόν Περικλῆ δέν θά ὑπῆρχε Σοφοκλῆς».
(Ζάν Λύκ Γκοντάρ)
1. Εἰσαγωγή
Ἡ τραγωδία εἶναι ἀποκλειστικό προϊόν τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος, ὅπως καί ἡ δημοκρατία. Θέατρο ἔχουμε καί σέ ἄλλους Ἀνατολικούς λαούς, τραγωδία ὅμως ὄχι. Μάλιστα οἱ τῦχες τῆς τραγωδίας καί τῆς δημοκρατίας βαίνουν παραλλήλως. Ἡ τραγωδία γεννιέται ὅταν γεννιέται ἡ δημοκρατία καί στερεύει ὅταν ἡ δημοκρατία παρακμάζει ὁριστικά. Οὐσιαστικά ἡ τραγωδία ζεῖ τόν 5ο αἰώνα, ὅσο καί ἡ ἀκμή τῆς δημοκρατίας. Τόν 4ο αἰώνα δέν ἔχουμε πιά μεγάλους τραγικούς ποιητές. Βέβαια ἡ δημοκρατία διατηρεῖται ἐν ζωῇ, ἀλλά σέ παρακμή, γιά ἕνα ἀκόμα αἰώνα περίπου ὡς τό 322 π.Χ, ὁπότε πεθαίνει ὁριστικά.
Εἶναι ἑπομένως λογικό καί ἀκόμη ἐντελῶς βάσιμο νά ὑποθέσουμε ὅτι ὑπάρχει ἕνας ὀργανικός, ἐσωτερικός καί αἰτιώδης δεσμός ἀνάμεσα στήν τραγωδία καί τή δημοκρατία. Ἡ κοινή τους μοῖρα δέν εἶναι μόνο ψιλή χρονική σύμπτωση. Ἡ δημοκρατία συνδέεται αἰτιωδῶς μέ τήν τραγωδία, σέ βαθμό πού ἡ τελευταία δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει χωρίς τήν πρώτη. Ἡ δημοκρατία εἶναι ἡ μήτρα πού κυοφόρησε καί ἔκανε νά ἀνθίσει καί νά καρπίσει ἡ τραγωδία.
Συνέχεια →
