13 Δεκεμβρίου 1943: Ογδόντα χρόνια μετά διδάγματα

Του Χρήστου Φωτεινόπουλου*

 «Στον κατάμεστο από κόσμο και επισήμους Μητροπολιτικό Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Καλαβρύτων, εκφώνησε επετειακή ομιλία ο Προέδρος του Δ.Σ. του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος κ. Χρίστος Φωτεινόπουλος, ο οποίος καθήλωσε και συγκίνησε τους πάντες! Ολόκληρη η ομιλία:» 

Ογδόντα χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα, την άνανδρη εκτέλεση και την ολοκληρωτική καταστροφή της μαρτυρικής μας πόλης από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η 13η Δεκεμβρίου 1943 έχει καταγραφεί στη συλλογική μνήμη ως η πιο μαύρη ημέρα της Κατοχής, ως η πιο μελανή, πλην όμως ένδοξη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας, που πλήρωσε βαρύ τίμημα στον βωμό των αγώνων του Ελληνισμού για την ελευθερία.
Ωστόσο το αίτημα, το ιδανικό, ενός δικαιότερου κόσμου παραμένει αξίωση. Η ανείπωτη ωμότητα, η βαρβαρότητα των αδίστακτων, δεν ενταφιάστηκε μαζί με τη Ναζιστική Γερμανία.
Εδώ και πολλούς μήνες μετέχουμε ως θεατές σε έναν ακήρυκτο και «δια αντιπροσώπου» πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.

Συγχρόνως, η αιματοχυσία στη Μέση Ανατολή, στα μαρτυρικά εδάφη του Ισραήλ και της Παλαιστίνης, την οποία περίτρομοι παρακολουθούμε, με χιλιάδες θύματα αμάχους, μικρά παιδιά και γυναίκες, δεκάδες χιλιάδες εκτοπισμένους και ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές, επαληθεύει τη ρήση του Κλαούσεβιτς, ότι «ο πόλεμος είναι πράξη βίας που θεωρητικά δεν έχει όρια», καθώς η σύγκρουση στερείται παντελώς νοήματος.

Συνέχεια →

Η έξοδος του Μουσείου Ολοκαυτώματος Καλαβρύτων

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Προς μια νέα αλληλεπίδραση

Τα ειδικά προγράμματα χρηματοδότησης, η νέα ψηφιακή εποχή και η καλή λειτουργία του ΔΣ του Καλαβρυτινού  Μουσείου Ολοκαυτώματος έκαναν ένα μεγάλο βήμα. Δημιούργησαν την κινητή ψηφιακή και όχι μόνο έκθεση πολλών ιστορικών και λοιπών στοιχείων που στεγάζει το Μουσείο. Το γενικό της θέμα είναι «Καλάβρυτα: Μια πόλη στην Ιστορία, πριν και μετά το Ολοκαύτωμα». Δεν γνωρίζουμε ακόμα όλες τις αλληλεπιδράσεις στο τρίγωνο Μουσείο, ιστορία, νέα γενιά.

Για τις 5 του φετινού Νοέμβρη, και το αντίστοιχο βραδάκι, είχα καλεστεί από μέλος του ΔΣ του εν λόγω Μουσείου να παραστώ στα εγκαίνια της κινητής έκθεσης που στήθηκε για πρώτη φορά εκτός Καλαβρύτων. Ήταν η Πάτρα και σε κτήριο της Achaia Claus, εκατό μέτρα μπαίνοντας από την πύλη και στα νοτιοδυτικά του λόφου. Η έκθεση είχε ήδη ανοίξει από τις 24.10.2022 και προβλέπεται να είναι διαθέσιμη έως τις 16.12.2022. Πιθανά να υπάρξει παράταση λόγω της μεγάλης ζήτησης από τα σχολεία της Πάτρας.

Συνέχεια →

Τιμήθηκε φέτος ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας;

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Συνοπτική βιογραφία του

   Ξεκινάμε με ένα ερώτημα. Αυτό δεν αποτελεί μόνο έναν ευφυή τίτλο, ώστε να προσελκύσει το αναγνωστικό κοινό. Αποτελεί σ’ ένα βαθμό και ένα αληθινό-πραγματικό ερώτημα. Η αλήθεια είναι ότι ο κερτεζίτης Δημήτριος Αναγνώστης Στριφτόμπολας, που γεννήθηκε (1778) και μεγάλωσε στην Κέρτεζη Καλαβρύτων, με καταγωγή του πατέρα του Αργύρη Δημ. Στριφτόμπολα από το Μεσορρούγι, ήταν μια πολύπλευρη φυσιογνωμία.

   Γεννήθηκε σε μια δεκαετία που αποτελούσε το τέλος των Ορλωφικών, με τους γονείς του να έχουν βρει καταφύγιο στην πλούσια και σχετικά οχυρωμένη τότε Κέρτεζη, σχεδόν με το τέλος ως έδρα του τότε μεγάλου Καζά των Καλαβρύτων.

Συνέχεια →

Κρητική Επανάσταση: ένας διαρκής εμφύλιος

Του Χάρη Ναξάκη*

     Το 1669 οι Οθωμανοί υπό τον Μεχμέτ Κιοπρουλή κατέλαβαν την Κρήτη η οποία για 250 έτη έμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία, παρότι οθωμανοί άποικοι δεν ήρθαν από την Ανατολία ούτε τα οθωμανικά στρατεύματα κατοχής ήταν άξια λόγου. Στην Κρήτη δεν έγινε ένας εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας ομοφύλων γηγενών εναντίον αλλοεθνών κατακτητών. Αν όμως η κυριαρχία δεν στηρίζεται στις δυνάμεις των κατακτητών τότε σε ποιούς; Στους λιγοστούς Ενετούς άρχοντες και τιμαριούχους που άλλαξαν εθνότητα και θρήσκευμα για να διατηρήσουν τα προνόμιά τους; Όχι, στους Κρητότουρκους. Πρόκειται για γηγενείς Κρητικούς χριστιανούς που εξομώτησαν κυρίως ενσυνείδητα, έγιναν μουσουλμάνοι με οθωμανική  εθνική συνείδηση. Ένα ποσοστό από αυτούς ήταν Κρήτες, που στο παρελθόν ήταν εξωμότες των Ενετών, είχαν γίνει καθολικοί στην διάρκεια των 450 ετών της ενετικής κατοχής, μουσουλμάνοι επί αραβοκρατίας και τώρα πρόθυμα έγιναν ξανά μουσουλμάνοι για να διατηρήσουν προνόμια και περιουσίες.

Συνέχεια →

Οι Κερτεζίτες την επανάσταση του 1821 και οι 3 ερμηνείες της

(Δύο δημοσιεύσεις στο ένθετο, της πατρινής ΓΝΩΜΗΣ, ΟΔΟΝΤΩΤΟΣ, μετά την τηλε-παρουσίαση μέσω του ΚΠΕ Κλειτορίας-Ακράτας στις 21.04.2021)

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Εισαγωγικά

Μόνο θετικά σχόλια άκουσα για το περιεχόμενος της τηλε-εκδήλωσης του ΚΠΕ Κλειτορίας – Ακράτας της Περιφερειακή Ενότητας Αχαΐας με την στήριξη του Δήμου Καλαβρύτων, 2^η στη σειρά, που έγινε την Τετάρτη το βράδυ 21.04.2021, με αφορμή τα 200 χρόνια είχε γενικό θέμα: «Η Εκπαίδευση στα Προεπαναστατικά και Επαναστατημένα Καλάβρυτα και ο Ειδικός Ρόλος των Κερτεζιτών Αγωνιστών κατά την Περίοδο της Εξέγερσης του 1821».

Την εκδήλωση άνοιξε ο υπεύθυνος του ΚΠΕ κ. Χάρης Μοσχόπουλος, διηύθυνε το μέλος της παιδαγωγικής ομάδας κ. Κώστας Κυριακόπουλος, ενώ στις ερωτήσεις που απαντήθηκαν στο τέλος ήταν υπεύθυνη το επίσης μέλος της ομάδας κ. Έλενα Ζωδιάτου. Την εκδήλωση χαιρέτησε τόσο ο Δήμαρχος Καλαβρύτων κ. Αθαν. Παπαδόπουλος και ο βοηθός Δημάρχου κερτεζίτης κ. Σωτήρης Γ. Δουκλιάς. Η Δρ σύγχρονης ιστορίας, φιλόλογος εκπαιδευτικός κ. Γιούλα Γ. Κωνσταντοπούλου (κερτεζίτισσα στην καταγωγή από τον πατέρα της) ανέπτυξε σε εύρος το ζήτημα «Παιδεία και Εκπαίδευση στα Καλάβρυτα και τα Καλαβρυτοχώρια κατά τους προεπαναστατικούς χρόνους και την περίοδο του Αγώνα για την Εθνική Ανεξαρτησία». Διήρκησε 2,5 ώρες, ενώ είχε μια μικρή καθυστέρηση στην έναρξη.

Συνέχεια →

Η Εκπαίδευση και ο Ειδικός Ρόλος των Κερτεζιτών Αγωνιστών κατά την Περίοδο της Εξέγερσης του 1821 (200 χρόνια)

Από το ΚΠΕ Κλειτορίας – Ακράτας Αχαΐας

Ι. Η πορεία της τηλε-ημερίδας

(για καλύτερη περιήγηση στο βίντεο στο τέλος):

1) Εισαγωγή του υπεύθυνου του ΚΠΕ Κλειτορίας – Ακράτας κ. Χάρη Μοσχόπουλου: από το 00.00 έως το 4.35 λεπτό.

2) Χαιρετισμός Δημάρχου Καλαβρύτων κ. Αθανασίου Παπαδόπουλου: από το 4.35 έως το 12.20 λεπτό.

3) Κάλεσμα από το μέλος του ΚΠΕ Κλειτορίας – Ακράτας κ. Κώστα Κυριακόπουλου προς τον  βοηθό Δημάρχου κ. Σωτήρη Γ. Δουκλιά: από το 12.20  έως το 12.45 λεπτό.

4) Χαιρετισμός του βοηθού Δημάρχου Καλαβρύτων, κερτεζίτη κ. Σωτηρίου Γ. Δουκλιά: από το 12.45 έως το 17.08 λεπτό.

5) Παρουσίαση από τον κ. Κώστα Κυριακόπουλο της 1^ης εισηγήτριας (κερτεζίτισσας στην καταγωγή από τον πατέρα της) εκπαιδευτικού και Δρ ιστορίας κ. Γιούλας Γ. Κωνσταντοπούλου: από το 17.08 έως το 18.40 λεπτό.

6) 1^η Εισήγηση της εκπαιδευτικού και Δρ ιστορίας κ. Γιούλας Γ. Κωνσταντοπούλου με θέμα «Παιδεία και Εκπαίδευση στα Καλάβρυτα και τα Καλαβρυτοχώρια κατά τους προεπαναστατικούς χρόνους και την περίοδο του Αγώνα για την Εθνική Ανεξαρτησία», από

το 18.40 έως το 58.26 λεπτό.

7) Ευχαριστίες στην 1^η εισηγήτρια και παρουσίαση από τον κ. Κώστα Κυριακόπουλο στου 2ου εισηγητή  κερτεζίτη εκπαιδευτικού, φυσικού, θεολόγου, αρθρογράφου, συγγραφέα και ειδικού ερευνητή της φύσης, ζωής και ιστορίας της Κέρτεζης, Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα από  58.26 έως το 59.38 λεπτό.  

8) 2^η Εισήγηση του εκπαιδευτικού και  συγγραφέα Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα με θέμα  «τους Κερτεζίτες στον Αγώνα της Εθνικό-Απελευθερωτικής Επανάστασης του 1821 και τις επαναστατικές διαδικασίες από τα Ορλωφικά μέχρι και τον Καποδίστρια», από το 59.38 λεπτό έως την 02.15.45 ώρα.

9) Ευχαριστίες στον 2ο εισηγητή από τον κ. Κώστα Κυριακόπουλο και κάλεσμα του μέλους του ΚΠΕ Κλειτορίας – Ακράτας κ. Έλενας Ζωδιάτου για ερωτήσεις στους δύο εισηγητές, από  την  02.15.45 έως την 02.16.05 ώρα.

10) Ευχαριστίες της κ. Έλενας Ζωδιάτου τους δύο ομιλητές και εκφορά 2 ερωτήσεων από την ειδική πλατφόρμα της εκδήλωσης προς την κ. Γιούλα Κωνσταντοπούλου, από την 02.16.05 έως την 02.17.45 ώρα.

11) Απαντήσεις στις δύο ερωτήσεις της κ. Κωνσταντοπούλου, από την 02.17.45 έως την 2.22.22 ώρα.

12) Ικανοποίηση της κ. Έλενας Ζωδιάτου για την κάλυψη από τις απαντήσεις των δύο ερωτήσεων από την 2.22.22 έως την 2.22.32 ώρα.

13) Συμπλήρωση απάντησης των δύο ερωτήσεων από την κ. Γιούλα Κωνσταντοπούλου από την 2.22.32 έως την 2.23.52 ώρα.

14) Εκφορά 2 πρώτων ερωτήσεων από την κ. Έλενα Ζωδιάτου προς τον Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα, από την 2.23.52 έως την 2.24.33 ώρα.

15) Απάντηση του Παναγιώτη Μπούρδαλα στις 2 πρώτες ερωτήσεις από την 2.24.33 έως την 2.28.50 ώρα.

16) Εκφορά της 3^ης και τελευταίας ερώτησης από την κ. Έλενα Ζωδιάτουπρος τον Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα, από την 2.28.50 έως την 2.29.10 ώρα.

17) Απάντηση του Παναγιώτη Μπούρδαλα  στην 3^η  ερώτηση από την 2.29.10 έως την  2.31.16 ώρα.

18) Ικανοποίηση της κ. Έλενας Ζωδιάτου για την κάλυψη από τον Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα για τις απαντήσεις των τριών ερωτήσεων και κάλεσμα του υπευθύνου του ΚΠΕ Κλειτορίας – Ακράτας κ. Χάρη Μοσχόπουλου για κλείσιμο της τηλε-ημερίδας από την 2.31.16 έως την   2.31.26 ώρα.

19) Κλείσιμο τηλε-ημερίδας με ευχαριστίες και ανακοίνωση νέων δράσεων του κ. Χάρη Μοσχόπουλου από την 2.31.28 έως και την 2.32.50 ώρα.

20) Ευχαριστίες και ευχές από Παναγιώτη Μπούρδαλα και Σωτήρη Δουκλιά από την 2.32.50 έως την 2.33.17 ώρα.

ΙΙ. Η προβολή του βίντεο από το κανάλι στο του ΚΠΕ Κλειτορίας – Ακράτας

Πατήστε: Παρακολούθηση στο You Tube.

1821: Τελικά τι είναι μια επανάσταση;

Του Παναγιώτη Σωτήρη*

Η συγκυρία της συμπλήρωσης 200 ετών από την επανάσταση του 1821 έρχεται να υπογραμμίσει τις ιδιαιτερότητες της σχέσης μας με το συγκεκριμένο αυτό τμήμα της ιστορικής μνήμης: το γεγονός ότι η οικειότητα που έχουμε μαζί του, αποτέλεσμα του τρόπου που αποτελεί μέρος της σχολικής πραγματικότητας, συνδυάζεται με μια ιδιότυπη άγνοια του βαθμού στον οποίο ακόμη και σήμερα η ιστορική ερμηνεία του παραμένει ένα διαφιλονικούμενο έδαφος.

Σε αυτό δεν είμαστε μοναδικοί στον κόσμο. Αρκεί να αναλογιστούμε τη συζήτηση για τη Γαλλική Επανάσταση και τον τρόπο που θα αμφισβητηθεί η ίδια η έννοια της επανάστασης, ιδίως στη γιακωβίνικη φάση της, ως αναγκαίας συνθήκης για την εμπέδωση αυτού που συνηθίσαμε να αποκαλούμε «φιλελεύθερη δημοκρατία», ξαναπιάνοντας ένα νήμα που είχε υπάρξει και την επαύριον της ίδιας της επανάστασης, όταν όχι μόνο οι νοσταλγοί του Παλαιού Καθεστώτος αλλά και οι πρόδρομοι του σύγχρονου συντηρητισμού θα αμφισβητήσουν την αναγκαιότητα μιας επαναστατικής ρήξης και θα υπογραμμίσουν την αρνητική κληρονομιά που κατά τη γνώμη τους άφησε.

Τι έγινε στις 25 Μαρτίου 1821 στην Αγ. Λαύρα;

Του Γιώργου Ηλ. Τσιτσιμπή*

Απολύτως τίποτα, είναι η απάντηση. Για να είμαστε ακριβείς, η περίφημη ορκωμοσία με το λάβαρο της επανάστασης έγινε στις 17 Μαρτίου.

Αυτή η «αποκάλυψη» του «εθνικού μύθου», τροφοδοτεί όσους διανοούμενους βάλθηκαν να αποκαθηλώσουν την επανάσταση από την συνείδηση του λαού. Υπάρχει, άραγε, ιστοριογραφία χωρίς να έχει διαποτιστεί από την κοσμοθεωρία-ιδεολογία του ιστορικού; Αυτό που έχει σημασία είναι η φώτιση των πηγών, η προσέγγιση, η ερμηνεία τους.

Ξεγίνεται το ’21;

Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (ΔΕΝ) ΕΓΙΝΕ

Του Κωνσταντίνου Μπλάθρα*

Λέτε να μην έγινε ποτέ η Ελληνική Επανάσταση; Το ερώτημα μπορεί ν’ ακούγεται κουτό, μα ξανασκεφτείτε το στα σοβαρά.

Μήπως γι’ αυτούς που κυβερνάνε τη χώρα μας, όχι μονάχα τούτους εδώ δυστυχώς, δεν έγινε ποτέ η Επανάσταση;

Ή, ακόμα χειρότερα, αν έγινε –που το ξέρουν πως έγινε και τους (μας) ξεπερνάει– είναι μια ανορθογραφία και πρέπει να σβηστεί, να ξεγίνει; Όσο κι αν μοιάζουν παράδοξα όλα αυτά, με όσα γίνονται ή προγραμματίζονται να γίνουν τη χρονιά αυτή, διακόσια ολόκληρα χρόνια από το θαύμα του Εικοσιένα, δείχνουν πως καλύτερα θάταν για πολλούς να μην είχε γίνει εκείνος ο Αγώνας. Κι αφού έγινε, καλά θα κάνουμε να τον ξεχάσουμε.